Liczba odwiedzin: 691
» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

List #3001

Cornelis DE SCHEPPER do Ioannes DANTISCUS
Brussels, 1546-10-18

Regest polski:

W obliczu faktu, że cesarz [Charles V of Habsburg] zdecydował się podjąć działania wojenne przeciwko księciu elektorowi Saksonii [Johann Firedrich the Magnanimous] i landgrafowi heskiemu [Philip I the Magnanimous], De Schepper z braku zaufanego posłańca wstrzymał się przez dłuższy czas z wysłaniem listu napisanego do Dantyszka w czerwcu [IDL 2974].

De Schepper informuje, że wszędzie odbywają się ogromne zaciągi do wojska. Zadaniem De Scheppera było ponowne zrekrutowanie i skierowanie do cesarza oddziałów hiszpańskich i włoskich, których cesarz użyczył był królowi angielskiemu przeciwko Francji. Były one po zakończeniu wojny rozproszone po całych Niderlandach. Zadanie to powiodło się m.in. dzięki chojnemu dofinansowaniu ich żołdu przez królową Marię. Zaciągi wśród obywateli Niderlandów i Dolnych Niemiec i dowodzenie tymi wojskami powierzono hrabiemu Maximiliaanowi van Egmond-Buren.

Tymczasem hrabia Buren spotkał się z De Schepperem na dworze [królowej Marii]. Wyraził pragnienie spotkania z Dantyszkiem oraz przekazał swój własnoręczny list do niego, który De Schepper posyła wraz z tym listem.

De Schepper wylicza skład wojsk cesarskich i opisuje działania wojenne prowadzone podczas ich chwalebnego przemarszu do obozu cesarza pod Inglostadt, dokąd dotarły 15 września.

De Shcepper opisuje potężny wybuch prochu, zmagazynowanego w wieży murów miejskich w Mechelen. Stało się to nocą siódmego sierpnia z powodu uderzenia pioruna. Skutkiem wybuchu są ogromne zniszczenia oraz straty w ludziach, zwierzętach i dobytku. Mieszkająca w wieży wdowa przeczuła nadchodzacą burzę i wraz z potomstwem uniknęła śmierci, nocując w innym miejscu. De Schepper spodziewa się, że rozpoczęta już odbudowa Mechelen będzie z korzyścią dla wyglądu tego bogatego miasta. Dziwi się, że proch zgromadzony w pozostałych wieżach pozostał nietknięty. Wrogowie cesarza rozsiewają plotki, że zniszczenie Mechelen jest skutkiem gniewu Boga przeciw cesarzowi i tym, którzy zwalczają Ewangelię [tj. zwalczają protestantów]. De Schepper wyraża radość, że prochu pozostało wciąż dostatecznie dużo, by móc oprzeć się wrogom.

De Schepper sygnalizuje tematy, które jego zdaniem powinny być lepiej znane w Polsce niż w Niderlandach, dokąd z powodu zajęcia dróg w księstwie Württemberg rzadko docierają posłańcy. Są to: gwałtowność wrogów w stosunku do cesarza, zajęcie przez nich wąwozu Klause i zamku Ehrenberg, wydarcie kardynałowi Augsburga [Otto Truchsess von Waldburg] Füssen i Dillingen, poddanie Schloss Rain [am Lech] przez Konrada von Boyneburg, umocnienie załogą należącego do księcia Ottona [Ottheinrich Wittelsbach von der Pfalz] miasta Neuburg an der Donau. W obozach obu stron konfliktu przebywają posłowie francuscy i angielscy. De Schepper wyraża nadzieję, że celem ich misji jest pokój. Przeciwnicy [cesarza] publikują drukiem fałszywe informacje.

De Schepper opisuje sytuację w prowincjach niderlandzkich, graniczących z Niemcami. Jak dotąd panuje tam spokój, dzięki temu, że zajętego prowadzeniem wojny hrabiego Buren zastępuje na funkcji gubernatora we Fryzji i Overijssel Wynand von Breyll, człowiek roztropny, skromny, wierny i doświadczony w sztuce wojennej. Gotowi do pomocy są również gubernatorzy sąsiednich prowincji – Lord of Praet w Maastricht i Philippe De Lalaing w Geldrii. Wrogowie, dowiedziawszy się, że regiony te nie są opuszczone, odstąpili od planów ataku. W Niderlandach szczególnie obawiano się zagrożenia ze strony anabaptystów, którzy dążą do tego, by u władzy byli nie ludzie szlachetni i bogaci, lecz tacy jak oni – biedni, chwiejni i zrozpaczeni. Takie dążenia wspiera landgraf [Philip I of Hesse] i sprzymieżone z nim miasta. Landgraf podobno wystawił już oddziały, do których dostęp mieć będą ludzie niskiego stanu, podobni do zwolenników Jana Łaskiego [jr.], Dawida Jorisa i Menno Simonsa.

De Schepper zawiadamia Dantyszka o przedwczesnej śmierci męża swojej pasierbicy Cathariny [Laurijn], [Johanna le Gros]. Wdowa po nim i ich jedyne dziecko pozostają pod opieką De Scheppera. Zmarły miał duże zasługi dla mieszkańców miasta Veere w prowincji Zeeland. Był również prawą ręką pana Beveren [Maximilian II of Burgundy] .

W Niderlandach wszyscy wyczekują końca wojny [w Niemczech]. Jakiekolwiek będzie, żadne sprawy państwowe ani prywatne nie rozdzielą De Scheppera i Dantyszka. Gemma Frisius został świetnym lekarzem. Leczy magnatów, a nawet samego cesarza. Mieszka z rodziną w Louvain. De Scheppera zdumiewa nienawiść, jaką żywią wobec cesarza mieszkańcy Bremy i Hamburga, choć zostali przez niego obdarzeni licznymi swobodami i przywilejami. De Schepper poleca Dantyszkowi siebie i swoją rodzinę, i przesyła od nich życzenia szczęścia.


            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-02-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 140-143
2kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 66
3regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a. 1546, k. 59
4regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 165

Publikacje:
1DE VOCHT 1961 Nr DE, 476, s. 398 (angielski regest)
2CEID 2/2 (Letter No. 86) s. 576-586 (in extenso; angielski regest)
Podobizny źródeł dostępne tylko po zalogowaniu

Pełny tekst dostępny tylko po zalogowaniu