Correspondence between Dantiscus and Kaspar HANNAU
List
Database
Full text
Results found: 53 preserved: 31 + lost: 22 1 | IDL 1516 | Ioannes DANTISCUS to [Kaspar HANNAU], Löbau (Lubawa), 1536-07-22 |
Manuscript sources: 1 | office copy in Latin, in secretary's hand, BCz, 244, p. 124 (b.p.)
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 279
|
Prints: 1 | AT 18 No. 277, p. 306-307 (in extenso; Polish register) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Accepi iis diebus aliquoties tuas litteras, quae mihi fuerunt text damaged⌈[nt]nt text damaged⌉ una cum libellis excussis admodum gratae, utque quantum potes, scribas frequentius, te hortor. Praeterea, si quid ad vos de novis libris adfectui ab ⌊Erasmo⌋ et ali<i>s viris doctis editis, quos me non habere cognosces, accepta a domino ⌊Georgio Hegel⌋ pecunia mihi emis, operaque eius ad me transmit<t>es. Ceterum velim, ⌊matri tuae⌋ scribas id desiderium miser<i> defuncti ⌊mariti⌋, quo(modo) misere extenuatur ms. extenuatat(!)
⌈extenuaturextenuatur ms. extenuatat(!)
⌉ atque exsic<c>atur, tandem exuat. Tanto tempore text damaged⌈[e]e text damaged⌉ ⌊patrem tuum⌋, qui non vulgariter ms. vulgareter(!)
⌈vulgaritervulgariter ms. vulgareter(!)
⌉ mihi carus fuit, non luxit ms. tinxit(!)
⌈luxitluxit ms. tinxit(!)
⌉. Que Quod ni fecerit, penitus a se animum meum alienabit. Vale.
⌊Lubaviae⌋, 22 Iulii anno 1536.
⌊Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis⌋
| | 2 | IDL 1612 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-03-30 | received [1537]-04-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 6, f. 16 + f. [1] missed in numbering after f. 16
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, f. 23r-v
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 425
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 316
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Si quid esset in rebus meis, Praesul Ornatissime, unione vel candidius vel preciosius, hac nota signarem eum diem, quo mihi per nuntium Reverendissimae Amplitudinis Tuae nuntiatum est Reverendissimam Amplitudinem Tuam ex itiner<e> difficillimo incolumem cum patriae, tum amicis carissimis esse redditam. Quis enim mihi vel optatiorem vel iucundiorem nuntium adferre potest, quam qui Reverendissimam Amplitudinem Tuam recte valere et a Deo Optimo Maximo (a quo id incessabiliter peto) in prosperrima valetudine felicissimoque successu servari affert! Ceterum, pro tua tam salubri admonitione, Praesul Ornatissime, immortales habeo gratias, ex ea enim vel praecipue sentio, quantopere me Reverendissima Amplitudo Tua diligat et mihi faveat, nec dissimulo hoc mihi iucundiorem eam fuisse exhortationem, quod habebam bonam causam, cum summo studio ea curassem, quae Reverendissima Amplitudo Tua a me curari optat. In hoc vero omnem laborem conatum studiumque meum colloco, ut Reverendissimae Amplitudinis Tuae aliquando tum usui tum commodo esse omnemque suspicionem a me segregare et ex animo Reverendissimae Amplitudinis Tuae prorsus evellere et funditus eradicare possem.
Magna cum diligentia, Praesul Ornatissime, et quoad pulchrius fieri potuit, Breviarium, quod Reverendissima Amplitudo Tua misit, ligari feci ligatumque remitto. Huic autem simile apud omnes bibliopolas diligenter exquirens repperi nullum, quam primum tamen adducentur, et si quid praeterea librorum noviter editorum, quod spero brevi post festa futurum, ut ex illis accepi, emere non negligam. Verum, cum aliud, quod Reverendissimae Amplitudini Tuae nunc scribam, habeo nihil, Reverendissimam Amplitudinem Tuam a Deo in aeternum servari peropto.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae extremus homuncio ⌊Casper Hannow⌋
[1] Missing part of address was written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 3 | IDL 1632 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-04-26 | received [1537]-05-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 6, f. 9 + f. [1] missed in numbering after f. 9
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, f. 26r-v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 310
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 447
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Tametsi nunc, Praesul ornatissime, quod Reverendissimam Amplitudinem Tuam scire oporteret neque, quo Reverendissimae Amplitudini Tuae gratificari possum, habeo nihil, tamen cum nuntius a Reverendissima Amplitudine Tua ad ⌊serenissimam regiam maiestatem⌋ cum litteris missus mihi quoque apparuit, intermittere non potui, quin ei nonnihil litterarum ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam darem. Verum, cum spem mortalium fallacem esse multum et frequenter audivi, nunc illud re ipsa expertus sum. Siquidem sperabam aliquid novorum librorum advenire intra hos dies, quos nunc cum famulo Reverendissimae Amplitudini Tuae transmittere constitui, tamen nihil novi usquam apparuit nec habetur quicquam hoc anno impressum. Bibliopolae, qui in ⌊Italiam⌋ Germaniamque libros emendi causa profecti sunt, nullus adhuc rediit, quamquam iam ante aliquot dies expectabantur. Si vero (quamprimum redibunt) quidpiam, quod ex re Reverendissimae Amplitudinis Tuae esse sciam, offendero, emendum et mittendum imprimis curabo etc.
Pueros, Reverendissime Praesul, hic cotidie expectabam, habitationem et quae praeterea ex usu eorum esse scivi, adornavi parataque adhuc habeo, an vero hoc anno venturi sunt, ignoro, quare Reverendissimam Amplitudinem Tuam, ut me certiorem reddat, humillime rogo, quia nisi intra sex hebdomadas aderunt, alios intromittere ad me on the margin⌈ad mead me on the margin⌉ cogor, etc.
Nova autem, quae alibi geruntur hicque audiuntur, non dubito, quin Reverendissima Amplitudo Tua satis copiose ab aliis accipit et multo prius, quam ad me perveniunt. Illud tamen Reverendissimam Amplitudinem Tuam latere nolui, quod in Germanici contionatoris locum, qui nuper discessit, successit ⌊Gaspar Lyssman⌋ Thuroniensis, Reverendissimae Amplitudini Tuae fortassis satis notus, cuius prima contio, 23 Aprilis habita, paucis admodum placere coepit. Quid deinde alii? Reverendissimam Amplitudinem Tuam ⌊Iesus⌋ in ⌊Nestoris⌋ usque annos incolumem servet.
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 4 | IDL 1679 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-08-07 | received [1537]-08-14
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 6, f. 17 + f. [1] missed in numbering after f. 17
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, f. 38r-v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 317
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 533
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Ex matris mei litteris, Praesul ornatissime, intellexi Reverendissimae Amplitudini Tuae animus fuisse mihi scribendi at in gravissimis istis sanctissimisque occupationibus, quae quidem non sum nescius, quantopere Reverendissimam Amplitudinem Tuam domi forisque distringant, oblivioni tradidisse. Atqui iucundas satis gratasque et bene longas accepi litteras, cum Reverendissimam Amplitudionem Tuam et salvam et incolumem esse audivi, quid enim gratius adferre aut libentius audire possum? Id exopto, id diurne nocturneque precationes humillimae precantur, ut servator ⌊Iesus⌋ Reverendissimae Amplitudinis Tuae amicis, ut ovibus subditisque suis, ut patriae denique in aeternum servare, praeterea et ornare et augmentare desistat umquam. Porro, ut coniecto, de libris coe superinscribed⌈ee superinscribed⌉mendis me certiorem reddere voluit. In eo, Praesul Ornatissime, praetermissum est nihil. Reverendissima Amplitudo Tua quocumque exinde scribat, quibus careat, omnes fere (quorum cathalogum Reverendissima Amplitudo Tua penes se habet) adhuc habentur et distrahuntur etc.
Nova, quae hic promulgata sunt et haberi possunt, Reverendissimae Amplitudini Tuae (quam Deo Optimo Maximo, dum nihil, quod eandem Reverendissimam Amplitudinem Tuam scire oporteret, habeo aliud, eo usque commendo, ut aetatem annosi ⌊Nestoris⌋ vivendo non solum adaequet, verum etiam superet) mitto.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus ⌊Casper Hannow⌋
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 5 | IDL 1691 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-08-22 | received [1537]-09-04
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 6, f. 19
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 551
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 6, f. 19v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi⌋ et administratori Pomezaniensi, etc., domino et avunculo suo clementissimo
⌊⌋ cum canonico Warmiensi, Praesul ornatissime, Reverendissimae Amplitudini Tuae, qui duas ante hebdomadas ⌊hinc⌋ abiit, verum hic nuntius nondum eum ⌊Lubaviam⌋ appetiisse affirmabat nec usquam locorum sibi visum esse in itinere. Tamen, ut ego coniectari possum, eo ipso die, quo Reverendissima <Amplitudo> Tua hunc ablegavit, Reverendissimam Amplitudinem Tuam ibidem convenisse. Itaque, quod nunc Reverendissimae Amplitudini Tuae scriberem, habeo nihil nec succurrit quicquam, id unum me Reverendissima Amplitudo tua sciat assidue a Servatore nostro ⌊Iesu⌋ precari, ut Reverendissimam Amplitudinem Tuam in aeternum servare velit, utque conatus Reverendissimae Amplitudinis Tuae promovere ad felicem deducere exitum et ad sui nominis gloriam numquam supersedeat, id enim magnam utilitatem gregi suo Reverendissimae Amplitudini Tuae commisso adferet.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus ⌊Casper Hannow⌋
| | 6 | IDL 1020 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 153[7]-10-14 | received [1537]-10-20
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 3, f. 90-93
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 277
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 385
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. 93v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi⌋ etc., Varmiensi, diis hominibusque plaudentibus, modo designato, domino et avunculo suo clementisissimo
Singularis tua humanitas, Praesul, huius aetatis praecipuum ornamentum,
mirificaque animi modestia, qua non minore cum laude, quam eruditione vincis omnes, tantam mihi nunc, quemadmodum antehac semper, ministrat fiduciam, ut Reverendissimam Amplitudinem Tuam, etiam gravissimis istis sanctissimisque occupationibus, quae quidem non sum nescius, quam Amplitudinem Tuam domi, foris, privatim, publice distringant, neniis meis crebris et intempestivis obstrepere non vereor, immo nec iis offendi posse, puto, cum et huc accedit ista corporis tui heroica species ac valetudo felicissima, quibuslibet etiam laboribus facile, par tum animus isto scilicet corpore dignus, εύγενής, id est albus et bene natus, ingens, amplus, tantarum simul rerum capax, dexter, ad quidvis versatilis et tamquam ad omnia factus miraque naturae indulgentia tibi contigisse, ut tam multiplex negotiorum sarcina, quorum pars quantalibet alium quemvis facile obruat, te vix etiam levi sensu perstringat, et usque adeo tibi in promptu, quam velis personam aut exuere, aut sumere parique decoro vel cum purpureis ms. purpereis(!)
⌈purpureispurpureis ms. purpereis(!)
⌉ tyrannis agere, vel cum mei similibus infimae classis homunculis plebeia quadam affabilitate uti, ut a<b>sque ulla controversia ingenue fateri ausim Amplitudinem Tuam hac ingenii dexteritate facile quibuslibet huius aetatis pontificibus praeferri posse. Id ipsum in ⌊Aristippo⌋ suo ⌊Flaccus⌋ celebravit –
cf. Hor. Epist. I 17. 23 ⌊omnis, inquiens, Aristippum decuit colorcf. Hor. Epist. I 17. 23 ⌋, sive regali purpura conspicuus incederet, sive cynico pallio sordidatus ingrederetur, quamquam tu quidem inaequalis nusquam, mira quadam harmonia et in amplitudine humanissimus et in humanitate amplissimus. Ergo, cum tuam inquam incredibilem humanitatem perspectam haberem, Amplitudinem Tuam non magnatum optimatumque affatibus modo (quae indies se ultro et plus satis offerunt), sed tressium etiam homunculorum interpellationibus nonnumquam superinscribed⌈nonnumquamnonnumquam superinscribed⌉ delectari plurimum. Mihique succurreret ista nova corporibus animique tui felicitate fieri, ut tanta tranquillitate summa obires negotia, quanta vix alius quisquam summo in otio versetur – tibi summas occupationes pro ludo esse, maximeque quod cognovi ex Amplitudinis Tuae litteris, quam serena fronte superiores omnes accepisset. Non putavi me modo quoque magnopere vereri oportere eum novum honorem, quo ⌊serenissima regia maiestas⌋ prae ceteris Amplitudinem Tuam (sicut par erat) ornare auctareque dignata est, hisce litteris congratulari. Denique
AAWO, AB, D. 3, f. 90v
neque ipsa immoderata ex ea re coepta laetitia, intra suam ipsius (quod aiunt) cutem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ continere se potuit, sed quo protinus in sinum
Amp(litudinis) or Amp(litudini)⌈Amp(litudinis)Amp(litudinis) or Amp(litudini)⌉ Tuae, quicquid esset, red hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉derem, me etiam repugnantem impulit. Tanto enim ex ea re sum gaudio tan hidden by binding⌈[tan]tan hidden by binding⌉taque voluptate perfusus, ut in ipso quoque auditu (quid enim manifesta ne paper damaged⌈[ne]ne paper damaged⌉gem?) gestierim, exilierim, laetum felicemque nuntium proclamaverim. O, diem laetum terque quaterque felicem, non Tibi tantum, sed tuis etiam omnibus, candidissimo notandum calculo. Tametsi mihi numquam dubium fuit simulatque reverendissimum dominum ⌊Mauritium Ferber⌋, antecessorem Tuum in hidden by binding⌈[in]in hidden by binding⌉decise[1], id est recte ad superos, ivisse, accepissem, quin s(erenissimae) ⌊regia reginalisque hidden by binding⌈[que]que hidden by binding⌉ maiestates⌋ ob egregias tuas virututes, ob amplissima erga illos merita, ob discri hidden by binding⌈[cri]cri hidden by binding⌉minosa varia et ultra ipsos ⌊Garamantes⌋ tendentes itinera, quae a secretis hidden by binding⌈[etis]etis hidden by binding⌉ eorum per undeviginti (nisi me numerus fallit) annos et apud duos cae hidden by binding⌈[cae]cae hidden by binding⌉sares nec orator modo, verumetiam exorator existens, peragrasti, summoque hidden by binding⌈[que]que hidden by binding⌉ studio nec non cunctorum bonorum suffragiis ceu ipsam reipublicae utilitatem hidden by binding⌈[tem]tem hidden by binding⌉, in praesulem Varmiensem creaturae essent, tamen incredibili laetitia affectus hidden by binding⌈[tus]tus hidden by binding⌉ sum, cum id mihi nuntiatum est superinscribed⌈estest superinscribed⌉, tum in litteris Amplitudinis Tuae, tum ab hoc nuntio. Gratu hidden by binding⌈[ratu]ratu hidden by binding⌉lor Reverendissimae Amplitudini Tuae ex animo vereque et, ut debeo, gratulor eum honorem se Amplitudo Tua dignissimum semper praestitit. Ultro delatum et citra ambitum hidden by binding⌈[tum]tum hidden by binding⌉ assecutuam esse. Gratulor virtuti atque prudentiae Amplitudinis Tuae, ob laudabilem atque honestissimam de argyraspidis victoriam et triumphum, quae nec ullum Horatianae reliquit sententiae locum.
cf. Hor. Epist. I 6 ⌊Scilicet uxorem cum dote fi hidden by binding⌈[fi]fi hidden by binding⌉demque et amicos, et genus et formam, regina pecunia donatcf. Hor. Epist. I 6 ⌋, sed tam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ fortissimus alter ⌊Achilles⌋ ea per medios ruens hostes, palmam ex chry hidden by binding⌈[ry]ry hidden by binding⌉saspidarum quoque rapacissimis manibus extorsisse. Est id rarum satis hidden by binding⌈[tis]tis hidden by binding⌉, hoc maxime saeculo, et memoratu dignum, tuis tamen moribus tuaeque vir hidden by binding⌈[vir]vir hidden by binding⌉tuti debitum, de iis loquor, qui, cum sint omnium virtutum expertes hidden by binding⌈[tes]tes hidden by binding⌉ ac prorsus amousoi kai analfabitoi nec digni, qui Pirithoi pascerent pecus hidden by binding⌈[ecus]ecus hidden by binding⌉ aut tibi matellam porrigerent, eam ipsam dignitatem, non quidem v[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ ut Amplitudo Tua, sed perinde ac ⌊Iason⌋ ille scelestus sacerdos, magno auri pondere in hidden by binding⌈[in]in hidden by binding⌉ i hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tinere moliebantur. Quales iam complusculi visuntur hac tempestate hidden by binding⌈[te]te hidden by binding⌉ in ecclesia Dei. Qui cum episcopali dignitate sint summi, morum am[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉nis et inscitiae dehonestamento sunt infimi. Quibus magna lautitiae luxu hidden by binding⌈[luxu]luxu hidden by binding⌉riaeque cura est, magna virtutis incuria. In quibus episcopi nihil aliud
AAWO, AB, D. 3, f. 91r
praeter habitum et nomen qui, quid sit episcopatus, ignorant, instar Phaniae pontificis propter rusticitatem, quid esset pontificatus, nescientis. Conditores ecclesiasticae litteraturae celeberrimi prodiderunt caecum animal Deo offerri, quotienscumque illiteratus sacris initiatur fitque adscripticius militiae religiosi. Dii boni quot caeca animalia quotidie deo dedicantur? Quot Antistites primarii? Quot prothomistae? Quod episcopi caecutientes? Sunt et prorsus talpae, hoc est indocti incultique. Lux enim sacerdotis et cultus, doctrina[2]. Erat autem moris antea in publicis muneribus distribuendis meritorum, doctrinae, probitatis, denique virtutis rationem habere. Nunc vero auro, muneribus opibusque res agitur.
cf. Pl. Truc. 588; Pl. As. 894; Pl. Per. 245; Mart. 8.76.1 ⌊Dic, Praesul ornatissime, amabocf. Pl. Truc. 588; Pl. As. 894; Pl. Per. 245; Mart. 8.76.1 ⌋.
Num venenum aliquod praesentius, num tam terrificum, tamque ex... illegible⌈...... illegible⌉ndum aliquod malum in hoc ⌊Christi⌋ ovile spargi potuisset, quam haec muneribus corrumpendi consuetudo inter religiosos praecipua? Perspicere licet ex his gravissime offendisse nos Servatorem nostrum, qui gregem suum pastoribus non per ostium intrantibus, sed furibus et latronibus, ut ipse ⌊Christus⌋ eos appellitat, aliunde irrumpentibus tradit, fungentes illo ipso munere, quod idem expressit eodem in loco. Acerrime quoque his comminatur Dominus per misticum illum vatem ⌊Ezechielem⌋:
cf. Vulg. Ez 34 2.3-5.1 vae pastoribus Israhel qui pascebant semet ipsos / nonne greges pascuntur a pastoribus / lac comedebatis etlanis operiebamini / et quod crassum erat occidebatis / gregem autem meum non pascebatis / quod infirmum fuit non consolidastis / et quod aegrotum non sanastis / quod fractum est non alligastis / et quod abiectum est non reduxistis / quod perierat non quaesistis / sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia / et dispersae sunt oves meae eo quod non esset pastor ⌊Veh, inquiens, pastoribus Israel, qui pascebant semet ipsos etc., ac mox subnectens actus eorum. Lac, inquit, comedebatis et lanis operiebamini, et quod crassum erat occidebatis, quod vero aegrotum – non sanastis, quod fractum – non alligastis, quod abiectum – non reduxistis, quod perierat – non quesivistis, etc., sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia, haec illecf. Vulg. Ez 34 2.3-5.1 vae pastoribus Israhel qui pascebant semet ipsos / nonne greges pascuntur a pastoribus / lac comedebatis etlanis operiebamini / et quod crassum erat occidebatis / gregem autem meum non pascebatis / quod infirmum fuit non consolidastis / et quod aegrotum non sanastis / quod fractum est non alligastis / et quod abiectum est non reduxistis / quod perierat non quaesistis / sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia / et dispersae sunt oves meae eo quod non esset pastor ⌋. Verumenimvero, si propius contemplarentur diligentiusque perquirerent, quid sit obire publicum on the margin⌈publicumpublicum on the margin⌉ munus aut administrare, intelligerent non ad suam libidinem debere gerere publicum officium, sed suis cupiditatibus publicam utilitatem anteferre et sibi alienae utilitatis superinscribed⌈utilitatisutilitatis superinscribed⌉ procurationem written over i⌈iemem written over i⌉ tamquam oeconomo in familia commissam. Nec datas esse tot urbes, tot regna in hoc, ut inde tantum voluptatum suarum instrumenta rapiant. Quapropter, cum haec animad<ver>tere nolunt et tamquam minus necessaria aestimant, gravissimam Deo sunt reddituri villicationis suae rationem et insontes neque in futuro evadent saeculo. Tua autem Amplitudo ab eius contagio longe resiliens muniit semetipsam alexipharmaco doctrinae Christianae eloquentiaque medicamento, quibus nihil potest esse potentius utiliusque[3]. Tua Amplitudo hoc nomine iustis
AAWO, AB, D. 3, f. 91v
encomiis a nemine celebrari potest, quod nullos umquam honores obtinere optabat hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉, quos non vel propria virtutevel industria se meruisse et ultro delatos esse sciret iuxta recte illud dictum: pulchrius est honorem meruisse, quam obti hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉nuisse. Ac quod mirum magis, apud hunc invictissimum principem vel, ut ita hidden by binding⌈[ita]ita hidden by binding⌉ dicam, sanctum regem ab ineunti aetate magna in aestimatione manens [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ omnino precibus ob assem aliquem (ut ita loquar), ne dicam honorem, serenissimam maiestatem regiam hidden by binding⌈[regiam]regiam hidden by binding⌉ (cum eam si quis alius facultatem haberet) sollicitasse tantum abest, ut hidden by binding⌈[ut]ut hidden by binding⌉ muneribus corrumperet. Nihilominus tamen plus accepisse Amplitudinem Tuam accepisse, quam vel a Deo petere vel <a> homine quopiam obtinere desiderasse hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ scimus. Siquidem prior illa dignitas in ultimis ⌊Hispaniae⌋ oris agebatur hidden by binding⌈[batur]batur hidden by binding⌉ nec ambienti nec petenti quidem, sed ultro delata est. Quid? Quod et [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ totum hoc, quicquid est boni, ita assecuta est, ut nulli praeterquam Iesu suo [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉, dein suae ipsius virtuti, industriae et meritis acceptum ferat necesse est, ut hinc etiam nihil laudis sibi vindicare possit fortuna.
cf. Vulg. Io 10 1-2 qui non intrat per ostium in ovile ovium sed ascendit aliunde / ille fur est et latro / qui autem intrat per ostium pastor est ovium; Vulg. Io 10 9 go sum ostium per me si quis introierit salvabitur / et ingredietur et egredietur et pascua inveniet ⌊Isthuc est per hidden by binding⌈[er]er hidden by binding⌉ ostium ingredi atque publicum suscipere munus, isthuc est pastorem agere hidden by binding⌈[ere]ere hidden by binding⌉cf. Vulg. Io 10 1-2 qui non intrat per ostium in ovile ovium sed ascendit aliunde / ille fur est et latro / qui autem intrat per ostium pastor est ovium; Vulg. Io 10 9 go sum ostium per me si quis introierit salvabitur / et ingredietur et egredietur et pascua inveniet ⌋. Ob id eam ipsam dignitatem tuam, puto divinitus Amplitudini Tuae delatam, Serva hidden by binding⌈[rva]rva hidden by binding⌉tor ille noster Christus fortunatim promovebit. Gratulor praeterea hidden by binding⌈[ea]ea hidden by binding⌉ non minus tuis omnibus, quos cum semper morum innocentia decoratos hidden by binding⌈[tos]tos hidden by binding⌉, nunc etiam honoris claritate et muneris auctoritate illustrabis. Gratum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ etiam plurimum, quod nunc Amplitudini Tuae leges ac materia data sit exercendae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉ virtutis suae, ut quae antehac voluerit prodesse quam plurimis, nunc etiam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ possit ob auctoritatis accessionem. Atqui gratulor non tibi tantum, qui ho hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉nore isto (quamquam tuis moribus tuaeque eruditioni debito) non multum del[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ris, utpote vir prudens, qui intelligis, quanto cum onere honor ille sit hidden by binding⌈[sit]sit hidden by binding⌉ coniunctus, praeterea qui nihil minus affectus quam populares glorias, sed hidden by binding⌈[ed]ed hidden by binding⌉ ipsi quoque honori talem virum, qui nunc demum videbitur splendidus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ ac magnificus, posteaquam ei delatus est, qui suis virtutibus et ornamentis [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ sit, dignitati, quam suscepit, multum dignitatis allaturus. Quemadmodum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ enim magistratum obscurat, qui gerit indignus, ita illustrat vir omnium hidden by binding⌈[nium]nium hidden by binding⌉ decorum genere clarus et illustris. Attamen nolim interim sic ista hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ Amplitudo Tua accipiat, tamquam ignorarem penitus, etiamsi antea multis magn[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ fuerit ornamentis affecta, numquam et hoc potissimum, quod procul excellit atque emi hidden by binding⌈[mi]mi hidden by binding⌉net, longe inferius esse meritis Amplitudinis Tuae, quae est ipsa dignitate atque
AAWO, AB, D. 3, f. 92r
virtute illustrior, sed, quod non dubito, quin fortuna sit aliquando benignius et Amplitudinis Tuae praeclaris virtutibus responsura et hunc tantum gradum esse ad altiora. Ad postremum vero gregi tuo patriaeque magnopere gratulor, quae talem sit habitura pontificem (facessat tamen interim, iubeo, procul hinc adulatio omnis), qualem antehac habuit numquam, qui reliquos omnes ⌊Prussiae⌋ nostrae pontifices tum morum honestate, comitate, gravitate, tum vitae simplicitate, continentia, integritate, simul ingenii facilitate, candore, bonitate, simul iuris utriusque theologiae, philosophiae, disciplinarumque pene omnium cognitione quadam incomparabili sine controversia antecellit et longo post se intervallo reliquit, quique non immerito in eorum albo antea semper et in primis adscriptus sit, quorum consilio, prudentia, iuditio, regni huius moles pondusque moderetur, quem serenissima ⌊Poloniae huius regis maiestas⌋ perinde atque consultissimum quendam ⌊Nestora⌋ in consiliis suis superinscribed⌈suissuis superinscribed⌉ delectum magna ubique penes se auctoritate honestavit, magno in pretio atque aestimatione numquam non habuit, usque adeo probata, explorata perspectaque illi Amplitudinis Tuae fuit fides ac prudentia et praesens quaedam in rebus agendis omnibus providentia. Adde, qui tametsi vel in tantis reipublicae negotiis ac, ut verius dicam, negotiorum fluctibus, quibus assidue non implicatur modo, verumetiam tantum non obruitur, solus nihilominus cuncta mira quadam sollertia atque suo ipsius maturo consilio et iudicio administrare non negligit, et ceu murus aheneus ab honesto deflectere nequit, quique, cum ex apostolico praecepto oporteat episcopum esse Dei dispensatorem atque pedissequum, cumque in ecclesia hoc sit episcopus, quod in navi gubernator, in curru rector, in exercitu dux, instar boni patris familias tota ecclesiae membra circumspicit et, nequid laxabundum ruat, curiose procurat, ut verum sit: qui bona fide Deum colit eundem et divina diligenter excolere, instarque boni pastoris eorum, quibus praeest, commodis salutique subservit. Cuius domus, cum hospitalitas, quae praecipua est virtus, episcopum cum primis exornet, semper illustribus humilibusque patet indiscriminatim, ad quem pauperes perinde ac in asylum salutis confugiunt eiusque ero superinscribed⌈oo superinscribed⌉gationibus sustentantur. Equidem probe callens humanitatis officium esse necessitati hominis
AAWO, AB, D. 3, f. 92v
egentis subvenire. Ad haec qui solus de tanto episcoporum nostratium choro bonarum liter<ar>um candidatos, sine quibus nulla consistit politia non respicit solum aut appellat, sed etiam praemiis exhortatur, liberalitate demeretur auctori hidden by binding⌈[ri]ri hidden by binding⌉tate sua fovet protegitque. Porro quis inficiabitur, in aliis quidem permultis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ episcopis alias atque alias animi dotes ac virtutes eminere? In Dantisco uno (si Graece licet proloqui) ton panton agathon soron, ton panton agathon myrmekian, ton panton agathon thalassan einaj. Et in quem non secus atque olim in Pandoram, deorum omnium omnia munera collata sunt. Habent, quem demirentur omnes, quem observent, quem hidden by binding⌈[uem]uem hidden by binding⌉ etiam revereantur magnopere. Ego sane sic existimo superos et patribus hidden by binding⌈[ribus]ribus hidden by binding⌉ et ovibus sanctissimae fidei Tuae commissis, per te consultum esse voluis hidden by binding⌈[luis]luis hidden by binding⌉se. Atque illud ipsum, etiam nunc quod per prophetam ⌊Hieremiam⌋ pollicitus est, praestitisse:
cf. Vulg. Ier 3:15-17 ⌊Dabo vobis – inquiens – pastores iuxta cor meum, qui pascent hidden by binding⌈[ascent]ascent hidden by binding⌉ vos scientia et doctrina.cf. Vulg. Ier 3:15-17 ⌋
Ac per Deum immortalem, quis te scientia, doctri hidden by binding⌈[ctri]ctri hidden by binding⌉na atque eruditione maior? Cui excellentiorem de divinis simul ac hidden by binding⌈[ac]ac hidden by binding⌉ humanis, cognitionem habere contigit? Habent qualem et sapiens cla hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉re censuit, lumen videlicet sapientiae, quod praeesse potest populo hidden by binding⌈[lo]lo hidden by binding⌉ alioqui, qui lepram a non lepra discerneret aut commissum sibi populum hidden by binding⌈[ulum]ulum hidden by binding⌉ iudicaret. Esse id plurimae dilectionis et amoris Dei indicium pro hidden by binding⌈[ro]ro hidden by binding⌉ persuasu habeant. Quandoquidem et de superinscribed⌈dede superinscribed⌉ ⌊Saba regina⌋, cum tantam pru hidden by binding⌈[ru]ru hidden by binding⌉dentiam tantamque bonitatem in sapientissimo illo regum Solomone hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ observasset, haec verba fecit: Quia – inquit – diligit Deus populum hunc hidden by binding⌈[unc]unc hidden by binding⌉, proinde posuit te regem super eum, ut facias iudicium et iustitiam. Felicem hidden by binding⌈[licem]licem hidden by binding⌉ vero ac multo fortunatissimam ⌊Prussiam⌋ futuram, si quattuor praeter episcopos et maecenates huic uni similes habeat, quorum consilio, pruden hidden by binding⌈[den]den hidden by binding⌉tia, iudicio regerentur moderenturque cuncta. Sed quo rapior, oblitum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ epistolam scribere me (quam quidem mihi non natura loquacior, sed iucun hidden by binding⌈[ucun]ucun hidden by binding⌉da quaedam Amplitudinis Tuae simulacri contemplatio fecit.) Et scribere praesuli hidden by binding⌈[suli]suli hidden by binding⌉ tam excellenti, cuius praeclara virtus me laudatore non eget, sed fore hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ magis exigit, ut gratulemur. At volupe fuit, Praesul Ornatissime, [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ infimum huius augustissimi pontificii ordinis decus, in parte bona
AAWO, AB, D. 3, f. 93
tuorum commemoratione diutius versari, in parte, inquam, etenim tuas omnes praestantissimas laudes qui persequi vellet, illi maius chiliade opus nasci necesse est, et ego in referendis Amplitudinis Tuae praeconiis exilis sum ingenio nec mihi vocis ubertas ad dicenda, quae de tua maiestate sentio, sufficit, nec orae mille linguaeque totidem, vel indefessi sermonis series, quibus opto semper aliquid accedere, ut nobis novum subinde gratulandi argumentum suppeditetur. Ceterum, siquidem subo superinscribed⌈oo superinscribed⌉doror me prolixitate hac tibi homini, puto, occupatissimo et otium istud (si quod suppetit) non nisi divinis precationibus legendisque exquisitissimis scriptis et in reipublicae utilitatem consumere solito fastidium iam ac nauseam peperisse, itaque epistolae finem faciam. Quod superest, precor, ut Dominus ⌊Iesus⌋ et verus ille pastor tantum reipublicae Christianae lumen decus et ornamentum, tantum ⌊Prussiae⌋ antistitem praesulem et pastorem, tantum familiae nostrae praesidium suffragium et fulcimentum diu felicem salvumque tueatur et divino auxilio suo desit numquam, dein, ut hoc sacerdotium optimis avibus secundissimis auspiciis administres superinscribed⌈administresadministres superinscribed⌉ fruique posses, concedat, consiliis coeptisque tuis aspicet, ut ad fortunatum perducere exitum acquiescat, ut id ad suam gloriam in primis, mox avibus tuis, denique nobis omnibus ac reipublicae perpetuo faustum ac felix sit. Postremo queso, quantum tua gloria crescit, Gasparo crescat gratia tanta tuo. Bene vale decus nostrum et spes nostra, Praesul amplissime, atque in aeternum vive. Nam hoc capite salvo nescio quid maius spe nobis pollicemur.
Reverendissimae Amplitudunis Tuae infimus clientulus ⌊Casp(er) Hannow⌋
[1] indecise mf. indecisse.
[2] Denique praeter habitum et nomen qui, quid sit episcopatus, ignorant, instar Phaniae pontificis propter rusticitatem, quid esset pontificatus, nescientis. Conditores ecclesiasticae litteraturae celeberrimi prodiderunt caecum animal Deo offerri, quotienscumque illiteratus sacris initiatur fitque adscripticius militiae religiosi. Dii boni quot caeca animalia quotidie deo dedicantur? Quot Antistites primarii? Quot prothomistae? Quod episcopi caecutientes? Sunt et prorsus talpae, hoc est indocti incultique. Lux enim sacerdotis et cultus, doctrina. cf. F. Beroaldo, introduction to L. Apulei Madaurensis Philosophi Platonici Opera (dedicatory letter to Péter Váradi, Archbishop of Kalocsa).
[3] Tua autem Amplitudo ab eius contagio longe resiliens muniit semetipsam alexipharmaco doctrinae Christianae eloquentiaque medicamento, quibus nihil potest esse potentius utiliusque cf. Berolado op. cit.
| | 7 | IDL 1747 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-10-14 | received [1537]-10-20
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 6, f. 22-23
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 322
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 618
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Neque, hercle, exa<ra>re, eloqui, aut animo concipere potest quisquam, Praesul Reverendissime, qua laetitia perfruebar, quibus gaudiis exsultabam, quanta voluptate bacchabar, cum Amplitudinis Tuae litteras legissem. Etenim cf. ERASMUS 1823 p. 46 acceptis humanissimis litteris tuis, immensa quaedam laetitia me totum obsedit ⌊incredibilis laetitia me delibutum reddidit et totum obseditcf. ERASMUS 1823 p. 46 acceptis humanissimis litteris tuis, immensa quaedam laetitia me totum obsedit ⌋. Has exspectabam, has affectabam, has flagitabam mirifice et quampridem mihi adferri appetebam. Accepi, inquam, accepi, non quod cf. Adagia No. 1886 ⌊pueri in fabacf. Adagia No. 1886 ⌋ se repperisse clamitant, sed meras voluptates, sed meras laetitias. O factum bene, rem voluptuariam, Praesul Amplissime, nuntias, pulchre nuntias, prae gaudio vix me capio. Neque sane nuntius optatior neque iucundior adferri potuit, quam qui nunc est de nova dignitate Amplitudini Tuae allatus. Quare temperare mihi non potui, neque pudor dehortari, neque barbaries deterrere, neque humilitas mea revocare quivit, quominus gratulatorias litteras ad Amplitudinem Tuam huic vicissim nuntio darem.
At ne illa mea temeritas et factum inconsultum – exitio cedat, tum ob id, quod mihi tam infimae classis homunculo illas scribere minime competebat, tum quod ineleganter nulla oeconomiae ratione habita non repetitis subinde epithetis et verbosiores, quam par erat, scriptae sunt, magno patrono apud Amplitudinem Tuam egere praesentisco. Verumtamen, dum ipse esse esse cogor, Tuam Humanitatem, Praesul Ornatissime, appello suppliciterque et maiorem in modum rogo, ut etiam illas quantulascumque litteras aequissimo animo parique modestia, qua priores omnes, accipiat, utque hoc illic sufficiens patrocinium sit ex intimis penetralibus sincerae mentis profectas esse. Ego etiamque meliores aut tempus hoc adhuc doctiores exhibere non superinscribed⌈nonnon superinscribed⌉ potui{t}, sed ad humanissimas Amplitudinis Tuae litteras redeo, quas ab initio legens magna admiratione ductus sum, qui fieri potuit, ut huic gregario homunculo in tantum Amplitudo Tua faveret et tam clementer, sinceriter, tamque liberaliter et frequenter, nec modo admoneret, exhortaretur, sed cumulatioribus etiam beneficiis me sibi devinctum (si ita loqui mihi licitum est) reddere promittit, cum id merui numquam. Donec reduxissem in animum Amplitudinem Tuam magno semper favore prosecutam esse eos, qui mandatis Amplitudinis Tuae sategere et benificiorum
AAWO, AB, D. 6, f. 22v
eiusdem memores exstitere.
Atqui de quibus me modo Amplitudo Tua commonefecit, tametsi hactenus intermissum est nihil, haud mediocre tamen calcar, etiamsi currenti, Amplitudo Tua addidit. Intellexi plane ex his animum Amplitudinis Tuae et qualem me vult esse fierique non ignoro. Hoc siquidem Amplitudini Tuae in maximum honorem mihique in non minorem utilitatem abibit, obtempero perlibenter, ac – per ⌊Iovem⌋ – qui Amplitudinem Tuam written over e⌈emm written over e⌉ in his adeo honestis adeoque utilibus audire renuam, ad cuius tantunnum nutum ardua ac periculosissima quaeque obire debeo.
cf. Verg. A. IV 24 ⌊Immo mihi vel tellus optem prius ima dehiscatcf. Verg. A. IV 24 ⌋, quam Amplitudinis Tuae saluberrima ista monita atque consilia flocci pendam, quae subinde principes, reges, et divus ⌊Maximilianus⌋ modernusque ⌊Carolus⌋ caesares expetivere et tamquam divina oracula coluere. Crede mihi, Praesul Amplissime, non levius apud me Amplitudinis Tuae scripta pondus habere, quam ⌊Hegesiae Cyreniaci⌋ libri orationesve apud ⌊Ptolomeum⌋ regem, quemadmodum enim omnis, lecto Hegesiae libro, nulla vel animi vel corporis interveniente molestia, sola styli efficacia se in undas maris ex muro praecipitem dabat libensque moriebatur. Ita tuarum litterarum stylus atque exhortationes me ad illum, quem Amplitudo Tua praescripsit, vitae methodum sine omni negotio aut gravamine immo magna cum voluptate ducunt.
Habeo itaque polliceri in praesens superinscribed⌈in praesensin praesens superinscribed⌉, modo etiamnum ⌊rex ille⌋ regum excellentissimus (sine cuius ope omnia ruunt) humillimas et frequentes precationes meas audiet, studiis meis divino suo spiritu afflaverit et praesto erit me in hac mea messe et legendis exquisitissimis fructibus curaturum quam diligentissime omnia, cum Amplitudinem Tuam, ut sereno, ut tranquillo tempore in horreum meum a caeli iniuria condentur, satellitibus suis superinscribed⌈suissuis superinscribed⌉ tempestive subventuram certum scio.
Porro, quod super tot magnifica beneficia in me mmeritum collata et maiora et plura pollicetur, nequicquam sane (ut dixi) novi fecit, sed sua virtute dignum. Facit namque illa ex quadam mirificissima munificentia sua, qua maxime nitet atque eminet, ut etiam beneficium accepisse videatur, cum praestiterit. Quare illud ipsum in Amplitudine Tua Deus agnoscens a male distribuentibus sua abstulit et Amplitudini Tuae detulit, quae tamquam oeconomus optimus et Dei dispensator dispensare written over i⌈iee written over i⌉ illa et procura cum aliorum commodis in ⌊Christi⌋ gloriam tenet pulcherrime{t}. Quae, quia una mina decem lucrata est, dixit Dominus a stantibus, auferte a servo illo minam quam repositam in sudario habuit nescius uti et date servo meo bono, qui decem minas habet. Nam omni AAWO, AB, D. 6, f. 23r habenti dabitur, ab eo autem, qui non habet, etiam cf. Vulg. Mt 25 28-29 tollite itaque ab eo talentum et date ei qui habet decem talenta / omni enim habenti dabitur et abundabit / ei autem qui non habet et quod videtur habere auferetur ab eo ⌊quod habet aufereturcf. Vulg. Mt 25 28-29 tollite itaque ab eo talentum et date ei qui habet decem talenta / omni enim habenti dabitur et abundabit / ei autem qui non habet et quod videtur habere auferetur ab eo ⌋.
Quae quia in minimo fidelis fuit, iure optimo eandem Amplitudinem Tuam maioribus praefecit Servator ille noster ⌊Iesus⌋, cui ob tantam munificentiam in aerternum usque gratias agam obsecrans insuper, ut hoc gaudium, quod nobis omnibus largitus perpetuum esse velit, Amplitudini quoque Tuae ob illam, quam mihi superinscribed⌈mihimihi superinscribed⌉ exhibet, maximas et immortales habeo, dum referre nequeo. Meum tamen erit perpetuo meminisse. Recentiorum librorum indicem Amplitudini Tuae ante ferias Divi Martini aegre missurus sum, tunc etenim adventuros confido. Hic modo praeterquam illi, quorum Amplitudo tua indicem habet, distrahuntur nulli. De iis, quid fieri vult Amplitudo Tua, exspecto interim. Feci praeterea mentionem clepsydrae coram domino ⌊Ioanni Eichler⌋ petiique, quo restitueretur Amplitudini Tuae, si integrata esset. Ille vero (quod etiam hic audivit nuntius) misisse se Amplitudini Tuae olim inquit, quo autem nuntio dubitare, velle nihilominus Amplitudinem Tuam ea de re certiorem reddere.
Polydamum in aliquot mensibus non memini me vidisse. Coniector illum melius sibi consuluisse atque in ⌊Germaniam⌋ (quod dudum moliebatur) profectum esse.
Ipse dominus Iesus Tuam Amplitudinem servat incolumem.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus ⌊Casper Hannovius⌋
[1] Missing part of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 8 | IDL 1750 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-10-23 | received [1537]-10-30
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 6, f. 24 + f. [1] missed in numbering after f. 24
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 323
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 45, p. 542-543 (in extenso; German register) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Impudens ac improbus plane videri possem, Praesul humanissime, qui Amplitudinem Tuam quotidianis meis postulationi<bu>s occupatissimam interpellem, nisi eo animo Amplitudinem Tuam esse cognoscerem, ut quos semel tueri coeperit, non quiescat, donec plane corfirmet. Quare dum hic sub viro optimo iuxta doctissimo, ⌊Valeriano Pernusio⌋, praeceptore meo, privatim lectiones duas, dialecticam scilicet et rhetoricam, audio, quas magna cum diligentia et eruditione singulari tradit, optarem ex animo, ut eius etiam labori aliqua ex parte satisfacere et mihi favorem aliquem apud hominem hunc conciliare possem. Proinde peto et quaeso etiamnum Amplitudinem Tuam maiorem in modum, ut posteaquam his lectionibus finis impositus fuerit, mihi liceat florenum a domino ⌊Georgio Hege⌋l pro pretio huic meo praeceptori, quo sane circa hoc gymnasium nemo tum doctior integriorque, tum trium linguarum peritior existit, postulare. Id ego ab Amplitudine Tua et diligentius et pluribus verbis contenderem, nisi vererer, ne de Amplitudinis Tuae humanitate, quam ego semper propensissimam sum expertus, diffidere viderer. Ego vero vicissim quid Amplitudini Tuae, quid inquam, pro his pollicear? Nihil habeo, num me ipsum quantus sum dedam? At exiguum est, iis me dedere, qui nisi fuissent, ipse non essem. Hoc tamen praecipue despondeo, ut Amplitudini Tuae aliquando usui esse possem, curaturum me in primis et quam diligentissime semper. Bene valeat Amplitudo Tua in Domino.
| | 9 | IDL 1783 | Ioannes [DANTISCUS] to [Kaspar HANNAU], Löbau (Lubawa), 1537-11-16 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 303 (c.p.)
|
Prints: 1 | CEID 1/1 No. 75, p. 330-331 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Salutem. Carissime Nepos.
⌊⌋ tuas congratulatorias easque copiosas et
eruditionem spirantes libenter legimus, licet alicubi
cf. Aesop 103 (Hausrath) ⌊alienis on the margin⌈alienisalienis on the margin⌉ essent plumiscf. Aesop 103 (Hausrath) ⌋[1] conspicuae, quod tamen non improbamus, oportet enim superinscribed⌈enimenim superinscribed⌉ addiscentem, ubi aliquando in suo deficit, in mutuum accipere ab iis, qui abundant. Quod Graecis litteris et dialecticae das operam, gratum nobis est – merces iis, qui tibi praelegunt, non deerit, utque illam tibi ⌊G written over D⌈DGG written over D⌉eorgius Hegel⌋ suppeditet, curavimus[2]. Tu strenue incumbe, quo written over ut⌈utquoquo written over ut⌉ in dies doctior evadas. [R]eliqua, quae per [te] fieri volumus, [a] fratre nostro Bernardo accipies on the margin⌈ R hidden by binding⌈[R]R hidden by binding⌉eliqua, quae per te hidden by binding⌈[te]te hidden by binding⌉ fieri volumus, a hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ ⌊fratre nostro Bernardo⌋ accipies [R]eliqua, quae per [te] fieri volumus, [a] fratre nostro Bernardo accipies on the margin⌉. Vale.
[1] Cf. also Erasmus Roterodamus, 1979, p.72-74, l.41-42: cum corniculam alienis convestit plumis
[3] See ⌊⌋
[2] In ⌊⌋) Hannow asks Dantiscus to help him pay for an additional, private course in dialectics and rhetoric with Valerianus Pernusius, a man fluent in Latin, Greek and Hebrew.
| | 10 | IDL 1817 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-12-06 | received [1537]-12-20
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 6, f. 27
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 325
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 46, p. 543-544 (in extenso; German register) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Bis gratas mihi <litteras>, amplissime Praesul, a Celsitudine Tua, avunculus ille meus benignissimus ⌊dominus Bernhardus⌋ feliciter ex itinere ad nos veniens reddidit. Eius siquidem aspectu etiamnum usque adeo gaudebam, ut dubitem num cuiusquam magis umquam. Quem velim una cum Celsitudine Tua Deus Optimus Maximus in nestoreos servet annos. Intellexi ex his praeterea, Celsitudinem Tuam curasse, quo dominus ⌊Georgius Hegel⌋ praelectoribus meis suppeditaret mercedem, pro qua re Celsitudini Tua<e> maximas ago gratias agamque dum vivam. Hinc enim futurum, ut liberius eorundem opera utar, etc. Descripsi Celsitudini Tua<e> recentiorum librorum indicem, nuperrime adductorum, quem his adiunxi. Libri autem illi, quos Celsitudini Tuae dominus ⌊Bernhardus⌋ secum abducere{t} voluit, intra illud breve tempus compingi non poterant; qui compacti distrahebantur. Habet tabulas praeterea in iure, in ⌊Galenum⌋, in „Officia” ⌊Ciceronis⌋, in litteras Graecas et opuscula quaedam nova. Dominus ⌊Iesus⌋ servet Celsitudinem Tuam in aeternum.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus Casp(er) Hannou
| | 11 | IDL 3655 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-05-21 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, BCz, 1595, p. 1129-1132
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus Excerpts concerning Dantiscus' travels
Si eam in scribendo diligentiam, Amplissime Praesul, in me probaveris, quam ⌊Plinius Secundus⌋ ab amico suo usque requisivit, has modo litterulas Amplitudo Tua non posset non boni consulere, quod cum nullum argumentum scribendi suppetat, id ipsum quod nihil suppeteret, tantum non hoc tempore coactus sim exarare. Nam si argumenta animi votis responderent, alia plerumque Amplitudo Tua ac uberiora legeret. Praesentes nihilominus eo futuras gratiores in spem venio, quia talem sortitae sint grammatopherum, qui Amplitudini Tuae non gratus modo, verum sic dilectus numquam non exstitit, ut fabulamenta etiamnum omnia, quae ille perferret, quam gratissima Amplitudini Tuae redderet.
Pervenit ⌊huc⌋ fama Amplitudini Tuae derepente tantus morbus incidisse, ut etiam salus Amplitudinis Tuae desperaretur. Rumor sane ille haudquaquam laetus et intempestivus mihi nuntius fuit, qui quantum doloris incussit, quantum contristarit, non opus est prolato et, veluti rem minime dubiam, praetereo. Hoc autem probe scio non mediocrem vitae partem mihi sustulisse omniumque rerum fastidium ingenerasse atque tum temporis non potui non vehementer mirari hominum insignem malevolentiam et in malis perferendis miram velocitatem notare, meas etenim ad aures ea Amplitudinis Tuae adversa valetudo, si bene memini, aut 1538-04-10⌊decima1538-04-10⌋, aut 1538-04-11⌊undecima Aprilis1538-04-11⌋ pervenit, ad aliorum non dubito, quin postridie ab eo die, quo Amplitudo Tua eo morbo affecta fuit, perventum sit. Nunc autem gratias ago Deo meo, qui preculas suorum non aspernatus sed benigne suscipiens Amplitudinem Tuam ad pristinam revocavit sanitatem meumque acerbum dolorem dolorem et luctum incredibili vicissim gaudio compensavit.
Accepi insuper serenissimam ⌊regiam maiestatem⌋ Amplitudini Tuae legationem ad ⌊Romanorum regem Ferdinandum⌋ dedisse eamque Amplitudinem Tuam, etsi vix morbo levatus, suscepisse. Factum equidem Amplitudinis Tuae plurimum laudo proboque, hoc enim praeter id, quod summam gloriam et honorem BCz, 1595, p. 1130 inde referet, Amplitudo Tua praestiterit, ut eum animum, quem ab initio non nisi fidelissimum et infractum serenissima ⌊regia maiestas⌋ cognovit, eundem modo non cognoscat solum, sed penitus etiam perspiciat et ad perpendiculum in his maxime annis superinscribed⌈annisannis superinscribed⌉ et hac tempestate non immutatum, verum (si quid accedere possibile est) quasi fide auctum experiatur.
Ac quod Amplitudo Tua, cum ⌊regiae maiestati⌋, tum ceteris omnibus notum et testatum esse {esse} voluit, nempe Amplitudinem Tuam nihil detractare, quoquo tempore, et quoquo versus, modo id per valetudinem licere written over a⌈arere written over a⌉t, regiae maiestati honori esse et emolumento, id nunc denique sole meridiano clarum magis et nemini non perspicuum reddetur. Eo vero deventum esse profecto miserum, ut ⌊Prussia⌋ eos dare legatos cogatur, quos ad orbis monarchas ableget ⌊Polonia⌋.
Quod superest, precor, ut Deus Optimus Maximus susceptam legationem super omnia omnibusque ex partibus fortunet, cum eam honeste subterfugere non potuit Amplitudo Tua. Ad proximam, quam scripsi Amplitudini Tuae epistulam huc adveniens, puto praesens respondebit. Quare non est, quod litteras aliquas ab Amplitudine Tua interea exspectem. Christus ⌊Iesus⌋ eandem Amplitudinem Tuam cum sibi carissimis iugiter servet.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus ⌊Gaspar Hannow⌋
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 12 | IDL 1894 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-08-04 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 31 + f. [1] missed in numbering after f. 31
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 329
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 6, f. 31r
Salutem et sui humillimam commendationem. Reverendissime Praesul et Domine clementissime.
Cum a Reverendissima Amplitudine Tua discedens ⌊Cracoviam⌋ venissem, exsecutus sum ea diligenter, quae Reverendissima Amplitudo Vestra mihi in mandatis reliquerat. Primum accessi generosum dominum ⌊Achacium(!) Czeme⌋ reddens illi ⌊⌋, quas ad illum Reverendissima Amplitudo Tua dedit, qui quidem Reverendissimae Amplitudini Tuae per hunc nuntium respondisset, modo certi quid habuisset, sic enim per me admonitus, num rescribere vellet, respondit, deinde reverendum dominum ⌊Samuelem Macziewsky⌋, cui e serenissimae ⌊regiae maiestatis⌋ conclavi exeunti ⌊⌋, quae ad serenissimam regiam maiestatem et ad ipsum a Reverendissima{e} Ampl(itudine) Tua{e} scriptae erant, tradidi. ⌊Qui⌋ perlectis primum ⌊⌋ serenissimae ⌊regiae maiestati⌋ reversus ⌊⌋ etiamnum detulit. Dominus tamen Czeme tunc temporis, cum ⌊⌋ illae serenissimae ⌊regiae maiestati⌋ repraesentarentur, praesens non adfuit, ut voluit Reverendissima Amplitudo Tua.
Postea generosum dominum ⌊Nicolaum Nipczitz⌋ conveni dixique, ut iussit Reverendissima Amplitudo Tua, eodem vino aut fortassis deteriori dominum ⌊Ioannem Eichler⌋ implevisse lagoenas Reverendissimae Amplitudinis Tuae, quo illius. Qui subridens mirabatur magnopere ac mox in haec verba prorupit: in tota hac urbe mercatorem usquam adeo astutum et subdolum non existere ac est ille.
Praeceptor meus pro tanta Reverendissimae Amplitudinis Tuae munificentia ingentes Reverendissimae Amplitudini Tuae habet gratias, mihi vero pollicitus est omnem suam in me erudiendo et operam, et laborem. Et ego Reverendissimae Amplitudini Tuae non minores, immo immortales habeo gratias precorque, ut Deus Optimus Maximus, cum ego non possum, {h}uberrime referat atque eandem Reverendissimam Amplitudinem Tuam salvam et incolumem in aeternum tueatur.
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 13 | IDL 1916 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-09-12 | received [1538]-10-29
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 317-320
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz 247, p. 320
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi⌋, domino meo clementissimo
BCz 247, p. 317
Salutem et sui humillimam commendationem. Reverendissime Praesul et avuncule clementissime.
Dominum ⌊Ioannem Holstenn⌋, qui ob certa quaedam negotia hic aliquamdiu est commoratus, rogavi, num Reverendissimae Amplitudini Tuae posset abiens aliquot libellos perferre, nam recta hinc ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam se perrecturum aiebat. Recepit. Quibus coemptis compactisque illi scriniis suis includendos tradidi, quo securi ab imbribus forent. Ex quibus integer ⌊Lucianus⌋ est Latinitate donatus, mihi numquam et aliis plerisque visus integer, Latinus dico, constat 51 grossos, „Zodiacus Vitae”, 14 grossos, quem sibi non esse Reverendissima Amplitudo Tua ⌊Wratislaviae⌋ interrogata, respondit, „Mores - praeterea - omnium gentium”, 9 grossos, dudum videre voluit Reverendissima Amplitudo Tua. Et hi sunt, quos per coniecturam quodammodo Reverendissimam Amplitudinem Tuam carere. Collegi hos autem, nimirum „Proverbia” ⌊Solomonis⌋ et „Epistulas” ⌊Pauli⌋ metrice, 12 grossos, „Apologiam - insuper - indicti concilii adversus Lutheranos”, „Conciones” et alia opuscula ⌊Nauseae⌋, 22 grossos, (quae compingere, quod iustam voluminis magnitudinem non repraesentarent, posthabui) ut emerem impulit novitas ipsa, hoc anno ab authoribus et typographis in lucem edita. Misissem Bibliam cum scholiis ⌊Lugduni⌋ impressam, sed comperi scholia illa ⌊Lutheri⌋ esse ex Germanico in Latinum translata. Ceterorum vero librorum recens advectorum indicem malui transmittere, quam incertus plura coemendo maius periculum adire.
De aliis Reverendissimae Amplitudini Tuae (quam Christus ⌊Iesus⌋ incolumem atque floren
BCz 247, p. 318
tem cum sibi carissimis iugiter servet) propediem cum [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ ⌊Maur ms. t(!)
⌈rr ms. t(!)
⌉itio⌋ scripturus copiosius.
| | 14 | IDL 7252 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, before 1538-10-29 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 1985: De cancellario igitur nulla spes, de librario tamen habeo, quod pollicear. Est hic a ministeriis cuiusdam doctoris adulescens, quantum ex aliis deprehendere licuit, moribus inculpatis, mediocris staturae, genis rara languine conspersis, natione Polonus, Germanicam tamen linguam exacte tenet. De eruditione aut ingenio eius nihil affirmo, manum non possum non probare, siquidem sic scite scribit, cui ut hac in parte cederet non videam. Qui, cum vocatus ad me esset, inter alia rogavi, susciperetne scribae officium apud Reverendissimam Amplitudinem Tuam, non abnuit quidem ille, salarium autem ne isthuc ivisse poeniteret, scire ex me voluit. Ego nihil certi ausus promittere (nullam enim eius in litteris Reverendissima Amplitudo Tua mentionem fecit), dixi fidei se Reverendissimae Amplitudinis Tuae commiteret, quae aequum non denegabit, quodque qui hoc fecere, facti numquam poenituisset. perhaps this letter was delivered to Cracow together with IDL 7203, IDL 7201, IDL 6679
| | | 15 | IDL 1985 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-11-13 | received [1538]-11-21
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1597, p. 285-288
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1597, p. 285
Salutem et sui humillimam commendationem.
Reverendissime Praesul et avuncule clementissime.
Temporibus his, velim, potius Reverendissima Amplitudo Tua vitio det vel, si placet, etiamnum gymnasiarchis nostris, quod hactenus, quem praeficeret Reverendissima Amplitudo Tua grammatofilakiou seu (ut vulgo vocant) cancellariae suae inve<ne>rim neminem. Quin etiam, quod deterius, librarium nullum, qui una hoc nuntio sese ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam contulisset, quia tantam sciscitando, quantam maiorem nemo potuit, adhibui diligentiam. In causa est summa egestas doctorum hominum, quorum indies adhuc numerus decrescit, ita ut collegia conducticiis magistris oppidatim collectis stillantes omni inscitiae squalore farciuntur, puto byrseis postmodum ac vocitatis ab aratro rusticis numerus implebitur. Simile usu venit civibus, qui aliunde ex diversis gymnasiis non absque magnae pecuniae pollicitationibus filiis suis paedagogos mutuare coguntur.
Floruit olim viris talibus haec universitas et adulescentibus huiuscemodi rei aptis tantummodo redundabat, hodie paene portentis rariores aut, si qui sunt, aratro magis idoneos aut quaevis aliae rei diceres, quam negotiis quantumvis minusculis. Hoc cui rectius acceptum ferrem atque negligentiae et inscitiae gymnasiarcharum? Qua indies tot pessumdant felicia studiosorum adolescentum ingenia sibi tradita, adeo etiam perfricta fronte, ut connivere ad illud ⌊Divi Hieronimi⌋ ne verentur quidem: „melius est decem virgines corrumpere, quam unum adolescentulum negligere”. Quam porro rationem de hac commissa sibi iuventute Deo, cui stant aut cadunt, sunt reddituri. Ipsi viderint, meum non est de illis pronuntiare. Atque illud est equidem, quare si qui huc studii causa sese contulerint, mox quasi Averni foetore offensi retrocedunt. Avertat Christus omen, quod in ore omnium, nisi huius academiae modernum praesulem tempori miserescere coeperit, non tam funditus barbariae situ, quam libidinum etiam sceleribus brevi interierit.
De cancellario igitur nulla spes, de librario tamen habeo, quod pollicear. Est hic a ministeriis cuiusdam doctoris adulescens, quantum ex aliis BCz, 1597, p. 286 deprehendere licuit, moribus inculpatis, mediocris staturae, genis rara languine conspersis, natione Polonus, Germanicam tamen linguam exacte tenet. De eruditione aut ingenio eius nihil affirmo, manum non possum non probare, siquidem sic scite scribit, cui ut hac in parte cederet non videam. Qui, cum vocatus ad me esset, inter alia rogavi, susciperetne scribae officium apud Reverendissimam Amplitudinem Tuam, non abnuit quidem ille, salarium autem ne isthuc ivisse poeniteret, scire ex me voluit. Ego nihil certi ausus promittere (nullam enim eius in litteris Reverendissima Amplitudo Tua mentionem fecit), dixi fidei se Reverendissimae Amplitudinis Tuae commiteret, quae aequum non denegabit, quodque qui hoc fecere, facti numquam poenituisset. Consensit, verum quia praestituta dies famulatus eius, quae divae Luciae natalis est, hauddum instaret, abeundi potestatem impetrare nequivit eoque neque hoc nuntio sese itineribus committere. Quare, si diem, inquit, illum Reverendissima Amplitudo Tua manere et ipse, quo abiret, tum habere posset, profectur(us). Iussi, componeret in id tempus (mihi non perinde longum visum) res suas, quo, simulac per me certior factus, citra moram iter caperet, posse sustinere tot dies Reverendissimam Amplitudinem Tuam. Pla ms. u(!)
⌈aa ms. u(!)
⌉cuerint omnia an aeque Reverendissimae Amp(litudini) Tuae, non ausim contendere, quid tamen hac in re amplius factum velit, Reverendissima Amplitudo Tua in proximis poterit significare.
Bibliam mercatus sum et eam quidem compactam floren(is) 3, Romanum quoque illud breviarium grossis 36, compactio 12 constitit. Delegi autem χαρακτηρα paulo grandiorem prioribus, quod eum accommodatiorem crediderim visui Reverendissimae Amplitudinis Tuae. Sed quid dicam, quidve cogitem, prorsus nescio, quidnam causae fuerit, quare hactenus ⌊Ioannes Holsten⌋ libros alios hidden by binding⌈[os]os hidden by binding⌉ Reverendissimae Amplitudini Tuae ante superinscribed⌈anteante superinscribed⌉ missos non pertulerit, aut in manus, quemadmo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉dum spopondit, tradiderit, cum illos manibus suis a me accipiens scrinio incluserit, quo tuti ab iniuria coeli forent, idque quartadecima, nisi plane hallucinor, Septembris. Adeo nulla fides, nulla verecundia, timor nullus in hoc perditissimo saeculo superest.
Recepit non paucis audientibus, quinimo hoc etiam cliente Reverendissimae Amplitudinis Tuae, qui vidit libros, se velle ac lubens BCz, 1597, p. 287 in gratiam Reverendissimae Amplitudinis Tuae, cui extra hoc plura debere profitebatur, non illaesos tantum, verum etiam celeriter perferre, recta nam ms. n(!)
⌈mm ms. n(!)
⌉que me, inquit, ad Dominum Reverendissimum negotiorum meorum status proficisci cogit. Quam strennue autem et magnifice verba dederit, haud perplexum videre. Quo id animo faciat, pronuntiare quidem ingenue non possum, factum vel pueri iniquum iudicarer[2]. Ego quid faciundum incertus, Reverendissima Amplitudo Tua, quae prope est, utique non ignoraverit.
Librorum vero numerus et nomenclatura haec est: „Zodiacus vitae”, „Proverbia” ⌊Solomonis⌋ et „Epistulae” ⌊Pauli⌋ carmine, integer ⌊Lucianus⌋ Latinitate donatus cum scholiis et argumentis in singulos dialogos, „Mores omnium gentium”, et hi quidem omnes compacti, „Apologia adversus ⌊Lutheranos⌋”, „Contiones” et alia quaedam opuscula ⌊Nauseae⌋ in folio (ut vocant) incompacta. His additae erant ⌊⌋.
Ipse dominus Iesus servet Reverendissimam Amplitudinem Tuam incolumem et quam florentissimam in sempiternum.
⌊Cracoviae⌋, 13 Novembris anno Domini 1538.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae extremus clientulus ⌊Casper Hannow⌋
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
[2] Above iudicares a mark of abbreviation, which seems superfluous
| | 16 | IDL 2030 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1539-01-03 | received [1539]-01-19
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1597, p. 387-390
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1597, p. 387
Salutem et sui humillimam commendationem.
Reverendissime atque Amplissime Praesul.
Scriba ille, cuius sponsionem in ⌊⌋ Reverendissimae Amplitudini Tuae denuntiavi, uti promiserat, non invitus cum domino ⌊Fabiano de Dameraw⌋ ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam iter suscepit. Cuius, reor, nec mores minus, quam manus, placebit. Utinam et cancellarium ad eum modum, qui negotiis Reverendissimae Amplitudinis Tuae suffecisset, transmittere potuissem, nihil aeque fecissem libentius.
Quoniam vero nunc amplius nihil ad manum est, quod Reverendissimam Amplitudinem Tuam scire oporteret, pauca quaedam brevissimis verbis de huius temporis solemniis commemorare, quo litteras non schedulam Reverendissimae Amplitudini Tuae carissimus nuntius perferret, non alienum fore existimavi. Quibus non dubito, quae tua est humanitas, Praesul Amplissime, quin benignas sis aures adhibiturus. Nam, quam variis olim cum ludis, tum ceremoniis novi anni initium Calendis Ianuariis celebrari consueverit, haud quamquam ignorat Reverendissima Amplitudo Tua, quemadmodum id etiam in ⌊Suetonio Tranquillio⌋, ⌊Plinio⌋ et aliis auctoribus passim deprehendere licet, quorum et hoc solemne erat tam senatoribus, quam equitibus et plebeis mutuis certare munusculis, quae strenas appelarunt, boni ominis gratia.
Quam consuetudinem ab illis, ut alia<e> pler<a>eque, mutuantes, quoque ad haec nostra usque tempora in Republica Christiana perseverat, nec minus solemniter, quam curiose servatur. Hunc autem morem reprobem an laudem, non adeo certus sum, siquidem in sacris canonibus iam olim veritum esse et damnatum liquido constat. Porro cum hoc inibi legissem, animum meum non parva subiit commiratio, qui fiat, quod anniversarie in canonem hunc promiscue ab omnibus citra formidinem peccati ac poenae gravissimae eo in loco manifeste expressae, delinquatur, dubitabamque aliquamdiu esset nec ne in universum repudiandus et e medio religionis Christianae tollendus. Persuadere mihi id nullo modo potui nec volui quidem, a potentissimis enim videbam et magni nominis viris regibus ducibus praesulibus et iuresconsultissimis hunc iam sive morem, sive superstitionem non modo receptum esse (strenam enim omnes ab omnibus et suscipiunt gratanter, et offere non prohibent), verum etiam probatum, dum missitare strenas ipsi non d written over ve⌈vedd written over ve⌉ubitarent.
Quare sic eadem illa ⌊Divi Augustini⌋ et ⌊Zachariae pontifici⌋ summi verba 26 quaest(ionis) 7 interpretanda esse cum illis censeo inhibuisse hoc fieri addita anathematis poena,
BCz, 1597, p. 388
si in ⌊Iani⌋ aut ⌊Saturni⌋ honorem magis, quam veri aeternique Dei Christi Iesu gloriam strenae istae missitarentur, quod poterat equidem proclive videndum in istorum laudem primitus esset inventa haec munerum missitatio, aut etiam, quo prorsus tollerent errorem existimantium, tantam inesse vim hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ et virtutem xeniolo, quae vel fortunatum reddere annum, vel funesta propellere fata posset, quo sane errore circumventi, nemo infi{a}ciabitur haud parum multum Christi gloriae derogare, tali quoties conferunt aut accipiunt fide. Soli namque Deo haec est potestas relicta. Atqui illa ipsa consuetudo, cum in Christi laudem, honorem, gloriam, cuius tunc salutiferum natalem interna quadam et spirituali laetitia animique tripudiis celebramus, conversa sit, illis ipsis munusculis quasi certis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ quibusdam externis symbolis exuberantem cordis voluptatem, quam Christicolis omnibus eius attulisset γενεθλιον ostendere volentes, dignum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ etiam a Christianissimis observata esse videtur. Et manet (ut dixi) hidden by binding⌈[i)]i) hidden by binding⌉ consuetudo illa ubique strenae autem diversa est per personas oblatio, ⌊Italiae hidden by binding⌈[aliae]aliae hidden by binding⌉⌋ enim (ut ferunt) summi viri dant infimis, in ⌊Anglia⌋ vero inferiores deferunt strenam superioribus et regi cuncti principes. Sed hoc commune omnibus, dantibus aliquid contra redonare, quo liberalitas, ut boni ominis nuntia mutuo communicetur. Quod imitati quoque sunt hidden by binding⌈[unt]unt hidden by binding⌉ nostrates, at obliti decori et honestatis, instituti etiam fine et legum, quibus admissum, retinent consuetudinem non minus ceteris firmissime hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ ideo solum, ut accipiant et manus emendicata pecunia impleant. Sed nec petunt verum extorquent strenam, tanto tumultu simul et clamoribus, ut maiori compendio do ms. a(!)
⌈oo ms. a(!)
⌉nati a foribus, quam indonati ociissi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉me repellantur. Qui, quo iudicio hoc faciant, ipsi viderint, mea meher hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉cle sententia in sacros gravissime canones admittunt.
Sed quorsum tot de strenis? Haud semel conatus sum et ego, Reverendissime Praesul, totis viribus magnum illud et ineffabile gaudium e servatoris nostri Christi Iesu natali conceptum, quo merito quilibet usque affici debet in Reverendissimae Amplitudinis Tuae sinum primitiis meae ⌊Musae⌋ effundere, atque strenam exiguam exiguus, patrono meo et avunculo clementissimo humillime et grate memor beneficiorum deferre. Restitit autem imbecillitas Musae semper, quo minus meis responderit conatibus, neque tale quicquam parere umquam potuit, quod doctissimis Reverendissim ae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉ Amplitudinis Tuae auribus obstrepere deberet. Quid faceret enim invita Minerva? Quare iam desperata re summis precibus adhuc paululum temporis ad id sibi ab Reverendissima Amplitudine Tua prorogatum iri cupio hidden by binding⌈[io]io hidden by binding⌉, BCz, 1597, p. 389 quo interim plus virium colligere, paulo maiori cura atque diligentia dapes, quibus acceptura est, convivam condire, adornare et palato ms. palatui(!)
⌈palatopalato ms. palatui(!)
⌉ denique Reverendissimae Amplitudinis Tuae accomodare queat.
Et, nisi me meum fallit iudicium, multo equidem satius fuit vel nihil plane apponere, quam crudis et minime assuetis eduliis palatum Reverendissimae Amplitudinis Tuae exacerbare. Interim quoque prototocus ille filius Mariae atque princeps noster Christus Iesus – oro – novum hunc annum Reverendissimae Amplitudini Tuae tamquam parenti, tutori et communi patrono nostro clementissimo omnibusque Reverendissimae Amplitudinis Tuae carissimis fortunare, incolumem iugiter servare, praeclaras dotes illas, quae in Reverendissima Amplitudine Tua summe relucent, novis successionibus augere, conatus promovere omniaque consilia prosperare quam maxime velit. Adhaec tantam largire gratiam, prudentiam, animi fortitudinem, quantam flagitare dignitatis magnificentia videtur, quo tuas oveculas Christo, cui, o Amplissime Praesul, strennue et indefesse militas, lucrifacere atque coronam aeternae beatitudinis cum illis suscipere possis. Amen.
⌊Cracoviae⌋, 3 Ianuarii, anno Domini 1539.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus ⌊Casper Hannow⌋
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 17 | IDL 6604 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Austerlitz, 1539-01-03 — 1539-05-26 Letter lost | Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2156: Nolui committere, cum incolumis Viennam 26 Maii, ut in proximis Reverendissimae Amplitudini Tuae ex Ausserlitz datas scripsi, pervenerim, et commode ob tempus liceret, quin quales quales(!) ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam litteras exararem, tum de successibus meis, tum de Valdesii epitaphio, quod iam ipse affixum in quadam (ut vocant) capella, in divi Stephani aede hic vidi, pro quo, ut appenderetur 4 florenos et 23 grossos dissolutos esse non sine admiratione hic a dominorum Fuggarorum factore accepi. | | | 18 | IDL 2156 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1539-05-27 | received [1539]-07-14
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1597, p. 669-672
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1597, p. 669
Reverendissime Praesul et Domine, domine et avuncule colendissime.
Salutem et sui humillimam commendationem.
Nolui committere, cum incolumis ⌊Viennam⌋ 26 Maii, ut in proximis Reverendissimae Amplitudini Tuae ex ⌊Ausserlitz⌋ datas ⌊⌋, pervenerim, et commode ob tempus liceret, quin quales quales(!) ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam litteras exararem, tum de successibus meis, tum de ⌊Valdesii⌋ epitaphio, quod iam ipse affixum in quadam (ut vocant) capella, in divi Stephani aede hic vidi, pro quo, ut appenderetur 4 florenos et 23 grossos dissolutos esse non sine admiratione hic a dominorum ⌊Fuggarorum⌋ factore ms. factori(!)
⌈factorefactore ms. factori(!)
⌉ accepi. Nam profecto sine magno negotio et clavis non usque adeo politis aut pretiosis affixum est.
Quod autem in illis meis litteris, quae ⌊Mauritius⌋ pertulit, Reverendissimae Amplitudini Tuae significaverim duos solum florenos, ut affigeretur, impendisse dominorum ⌊Fuggarorum⌋ factor, accidit, quod certam mercedem, quam ex domino ⌊Georgio Hegel⌋ intellexi, tradidi oblivioni.
Fuit autem, ut ex nonnullis audivi, ipsum ⌊Valdesii⌋ corpus in eadem capella suspensum in scrinio vel urna, sed male conditum et pice oblitum. Quare cum gravem quendam et intolerabilem foetorem reddere sacerdotes senserint, nescio cuius consensu soli postea conditum est in eodem aediculo. Atque hoc de epitaphio.
Comites vero, quibus hinc cras in ⌊Italiam⌋ eo, unus est famulus domini ⌊Rosborsky⌋ canonici Cracoviensis, alter vero praecipuus, primus et fidelissimus comes erit Christus ⌊Iesus⌋, in cuius me tutelam tradidi non dubitans, immo toto pectore confidens eum fore ms. forem(!)
⌈forefore ms. forem(!)
⌉ adiutorem, liberatorem et ducem meum. Alios enim comites longius manere non potui nec consultum quispiam iudicavit or indicavit⌈iudicavitiudicavit or indicavit⌉, cum pro foribus iam sunt intolerabiles solis fervores et Procyon.
BCz, 1597, p. 670
Sunt praeterea, quae me haud mediocriter perterruerunt, nempe admiranda qua<e>dam rerum victualium caritas ⌊Romae⌋, quam non ex uno, sed complusculis fide dignis viris tam hic ⌊Viennae⌋, quam in itinere hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ inde proficiscentibus written over s⌈sbusbus written over s⌉ certo intellexi. Ego tamen, cum eo Christo duce pervenero written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉oo written over ...⌉, clarius ipse ista videbo et sapientum, quid mihi faciendum sit, utar consilio. Illa tamen caritas, si in copistria (ut vocant) librarii munus assequi potuero, non usque adeo oberit, puto.
Nova, quae hinc scriberem alia rescivi nulla, quam quod uxor ⌊caesareae maiestatis⌋ ⌊Isabella⌋ e vivis excesserit eoque vestibus lugubribus serenissimi ⌊Romanorum, Boemiae et Hungariae etc. regis⌋ liberos indutos hic incedere vidi. ⌊Cuius⌋ adventus expectatur ad diem 4 Iunii, modo enim ⌊Pragae⌋ agit. ⌊Coniunx⌋ vero eiusdem serenissimi ⌊Romanorum etc. regis⌋ ante 5 hebdomadas hic filiam enixa est.
Quae quidem nova sunt omnia, quae hic certa sunt et ego Reverendissimam Amplitudinem Tuam latere nolui. Quam Deus Optimus Maximus iugiter incolumem florentem et felicem opto et precor ex animo.
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 19 | IDL 2192 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-07-14 | received [1539]-09-22
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 40 + f. [1] missed in numbering after f. 40
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, f. 36r-v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 336
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), f. 118
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 6, f. 40r
Reverendissime Praesul et Domine, domine et avuncule clementissime. Salutem et sui humillimam commendationem.
Cum hinc quidam ⌊Vitinsky⌋ canonicus Plocensis in ⌊Poloniam⌋ proficisceretur, tradidi illi et ad Reverendissimam AmplitudinemTuam, et ad alios propinquos et amicos meos fasciculum litterarum adiunctum litteris reverendissimi domini ⌊Samuelis⌋ vicecancellarii ⌊Poloniae⌋, in quibus magnas illi gratias egi, quod usque efficaces mihi commendaticias litteras ad reverendum dominum ⌊Andream Czarnkowsky⌋ dederit.
Contigit autem, ut eodem die, quamvis hora diversa, praeter spem veredarius seu (ut vocant) posta in ⌊Germaniam⌋ iret, per quam reverendus dominus ⌊Theodoricus de Reden⌋ Reverendissimae Amplitudini Tuae scripsit missis domino ⌊Antonio Fugger⌋ litteris ⌊Augustam⌋, qui eas inde ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae manus primis, quibus potuerit, nuntiis transmittet. At ego neque eius litteras (etsi in prioribus, quas hodie summo mane ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam dedi, quicquid erat satis dignum effudissem), nisi meis comitatae essent, Reverendissimam Amplitudinem Tuam accedere passus sum, ut q(uod), si has prius acceperit, de aliorum brevi adventu certa esset atque obiter diem ingresionis mei in ⌊urbem⌋, qui 26 erat Iunii mensis, et bonam valetudinem meam cognosceret.
Scripsit autem idem superinscribed⌈idemidem superinscribed⌉ dominus ⌊Theodoricus⌋ ⌊Alex(andro)⌋, q(uomodo) adhortans illum, ut scortum illud suum abigat cumque Reverendissima Amplitudine Tua, quanto celerius potest, amicitiam rursus ineat, sed
cf. TER. Ph. 186 ⌊laterem lavabitcf. TER. Ph. 186 ⌋. Numquam ille desinet esse ⌊Alexander⌋, contra quem quod exsecutus sum est reverendissimus dominus ⌊Andreas Czarnk AAWO, AB, D. 6, f. 40vowsky⌋, si nuntius iste reverendissimi domini ⌊Tarlo⌋ episcopi Premisliensis, cuius in prioribus feci mentionem, forsitan pro sacra ad episcopatum Posnaniensem missus hic veniet, brevi accipiet. Nec, puto, displicebit, cum singula melius, quam speravit Reverendissima Amplitudo Tua, confecta videbit.
Molitur abitionem idem dominus ⌊Theodoricus⌋ ad mensem Septembrem, similiter quoque reverendus dominus ⌊Czarnkowsky⌋. Ille ⌊Germaniam⌋ primo, deinde ⌊Prussiam⌋ revisere, hic ⌊Poloniam⌋ constituit. Quod si acciderit, omnibus ⌊Romae⌋ orbatus ero synceris amicis meis. Recepit tamen dominus ⌊Theodoricus⌋ mihi ante discessum suum locum commodum in copistria(?) quaesiturum, modo autem non potest, eo quod fori spirituali<s> strepitus in universum silet a Iulio mense usque ad primum diem Octobris.
Reliquum, quod scribam Reverendissimae Amplitudidni Tuae, nihil est, sed eandem Deus Optimus Maximus quam diutissime incolumem servet prosperetque in omnibus praecor et opto ex animo.
⌊Romae⌋, 14 Iulii, anno 1539.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae deditissimus et obsequentissimus cliens ⌊Gaspar Hann(ouius)⌋
Postscript:
Remorata est heri usque in hodiernum diem posta.
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| | 20 | IDL 2200 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-07-24 | received 1539-10-21
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1597, p. 753-756
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1597, p. 753
Reverendissime Praesul et Domine, domine et avuncule clementissime.
Salutem et sui humillimam commendationem.
Cum significaret mihi reverendus dominus ⌊Andreas Czarnkowski⌋ velle per postam, ut hodie vocant, quae hac nocte ⌊Venecias⌋ profecta est, Reverendissimae Amplitudini Tuae scribere, neque ego ullo modo silere volui atque hae tertiae sunt, quas ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam ex ⌊urbe⌋ dedi, mox quartas et quintas missurus, in quibus totum negotium suum Reverendissima Amplitudo Tua confectum optime videbit, ad haec non mediocrium virorum et familiarium suorum litteras illis adiunctas, qui modo scribere et ob nimiam veredarii properationem, et propter incertum tabellarium neglexerunt. Nam veredarius ille, cui suas cum meis tradidit, idem ille reverendus dominus ⌊Andreas Czarnkowski⌋ usque ⌊Venecias⌋ tantum profectus est, inde per quem et quando litterae in ⌊Poloniam⌋ mittentur, plane incertum est.
Tamen quo nomina istorum Reverendissimae Amplitudini Tuae innotescant, plura obiter hic recensebo. Ex illis primus est illustrissimus princeps Ioannes Albertus marchio Brandenburgensis, qui octo (ni fallor) ab hinc diebus me cena finita cum reverendissimo domino Theodorico de Reden in amoenissimo eius horto, qui adiunctus eius aedibus est, deambulante, duobus dumtaxat clientibus comitatus et in veredariis equis nemine sperante in domum eiusdem domini Theodorici iverit. Quem ego quoque advenientem, quibus potui, verbis reverenter excepi, et ille rursus brevibus verbis et gratias egit pro officio, et familiariter colloquebatur, postquam cuius essem, audisset atque equidem haud parvam mihi eo vespere servitiis meis apud eundem illustrissimum principem favorem conciliavi. Quem etiam neque hodie, honoris BCz, 1597, p. 754
gratia, et exeuntem, et red written over p⌈pdd written over p⌉euntem deducere intermitto, dum totam aulam suam domi reliquit. Verum, quae causa fuerit eius tam celeris adventus, aliam scire, quam opimum quoddam hic(?) sacerdotium, non potui. Id cum per procuratores suos difficile obtinuisset, praesens se facilius assecuturum apud summum pontificem speravit nec fefellit eum, ut accepi, opinio. Sed illa melius Reverendissima Amplitudo Tua ex ipsius litteris cognoscet, quas brevi et primo nuntio scribet. Secundus est Marcangeli vir ut doctissimus, ita humanissimus et non postremus Reverendissimae Amplitudinis Tuae amicus, qui ad eum illustrissimum principem Ioannem Albertum, cum de eius adventu fuisset factus certior, pridie venit. Ex istis written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ istis istis written over ...⌉ litteris, quicquid Hispania, Gallia et Italia rerum novarum habet, Reverendissima Amplitudo Tua liquidius intelliget, quam ex alterius cuiuspiam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉. Apud quem magna<m> mihi quoque familiaritatem conflabo, adeo enim sese hodie primo congressu familiariter mihi accomodavit. Neque etiam dominus Theodoricus cum illis scribendi officium posthabebit. Resignationem impetratorum beneficiorum Alexandri on the margin⌈AlexandriAlexandri on the margin⌉ a reverendo written over i⌈ioo written over i⌉ domino Czarnkowski mihi factam nunc et ipse de novo a S(anctissimo) D(omino) N(ostro) impetrabo atque prout iuris est {s}eund(em) Alexandrum in stain⌈[n]n stain⌉fra tres menses citabo, quod, puto, puto contra Reverendissimae Amplitudinis Tuae voluntatem non erit, cum id abeunti mihi innueri written over a⌈aii written over a⌉t Reverendissima Amplitudo Tua. Cetera volens nolens silentio praeterire cogor, ob praedicti veredarii festinationem eoque nemi written over o⌈oii written over o⌉nem ex aliis propinquis et amicis meis scriptis salutare possum.
Reverendissimam Amplitudinem Tuam Deo Optimo Maximo sedulis orationibus meis commendo obsecrans, ut eandem Reverendissimam Amplitudinem Tuam nobis atque ovibus suis quam diutissime felicissimeque salvam atque incolumem tueatur.
Romae, ipso vespere sancti Iacobi anno 1539.
| | 21 | IDL 7400 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1540, autumn Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 6683: Commiseramus praeterea venerabili fratri nostro, domino Achacio a Trenka, canonico ecclesiae nostrae Varmiensis, in Allenstein administratori, ea ad Fraternitates Vestras referre, quae ad nos nepos noster ex urbe in negotiis Fraternitaum Vestrarum perscripsit | | | 22 | IDL 6476 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1541-02 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 2452: Sunt mihi litterae a nepote meo in urbe X Aprilis datae, non malae spei ..., quamvis adhuc nostras in Februario missas non acceperit., and in IDL 2463: Scripsi igitur nepoti meo Gasparo, ut pro utrisque nobis rem agat, quo si seorsum illi Dominatio Vestra quippiam iniunxerit iussi etiam ... ut obsequatur Dominationis Vestrae negotiis tamquam meis inserviat. | | | 23 | IDL 6475 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1541-04-10 Letter lost | received before 1541-07-14 Letter lost, mentioned in IDL 2452: Sunt mihi litterae a nepote meo in urbe X Aprilis datae, non malae spei, and IDL 2463: Habui ab eo nuper litteras X Aprilis datas, quibus scribit actionem omnem contra Alexandrum suspensam esse, quousque serenissima maiestas regia cardinali Sanctorum 4 respondeat, quod responsum iampridem per dominum Gantkowski ad urbem unacum libello perlatum existimo, paulo post, quid actum sit, accepturi. | | | 24 | IDL 6471 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, 1541-04-11 — 1541-06-26 Letter lost | received 1541-07-25 Letter lost, mentioned in IDL 2472: Commodum heri puer Dominationis Vestrae appulit, cum mihi annexae ex Urbe a nepote Casparo sunt allatae, cum omnibus adiunctis, ex quibus non pauca, quae hucusque desideravimus, cognoscet | | | 25 | IDL 6462 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1541-06-27 Letter lost | received ca. 1541-08-30 Letter lost, mentioned in IDL 4831 | | | 26 | IDL 6377 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, 1542-09-17 Letter lost | Letter lost, on the basis of IDL 2690 | | | 27 | IDL 6378 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, 1542-10-28 Letter lost | Letter lost, on the basis of IDL 2690 | | | 28 | IDL 6376 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1542-11-07 Letter lost | Letter lost, on the basis of IDL 2690 | | | 29 | IDL 2690 | [Ioannes DANTISCUS] to [Kaspar HANNAU], s.l., [1542, end of December] |
Manuscript sources: 1 | office copy in Latin, in secretary's hand, AAWO, AB, D.101, f. 182r-v
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), f. 466
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D.101, f. 182r
Salutem tibi precor, mi carissime nepos, et cum hoc ineunte novo anno quamplurimos alios faustos et felices.
Quod
cf. EUTROPIUS 1:12 Nono anno post reges exactos, cum gener Tarquinii ad iniuriam soceri vindicandam ingentem collegisset exercitum, nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, maior quam consulatus. ⌊dictaturam nondum deposuerim, quam mallem quispiam ⌊Romanorum⌋, quorum haec fuit dignitas potissima, haberetcf. EUTROPIUS 1:12 Nono anno post reges exactos, cum gener Tarquinii ad iniuriam soceri vindicandam ingentem collegisset exercitum, nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, maior quam consulatus. ⌋, sine tamen mea affecta valetudine, non te perturbet on the margin⌈non te perturbetnon te perturbet on the margin⌉, in qua me indies (Deo gratia) meliusculum sentio. Quae ad te ⌊⌋ [1542-11-07]⌊VII Novembris[1542-11-07]⌋, ex adiuncto habebis exemplo. Iam, ut existimo, centum quinquaginta ducatos tibi a dominis ⌊Fuggaris⌋ numeratos esse, quibus te aliquamdiu sustinere possis.
Accepi interim a te binas, ⌊⌋ [1542-09-17]⌊XVII Septembris[1542-09-17]⌋, ⌊⌋ [1542-10-28]⌊XXVIII Octobris[1542-10-28]⌋ datas, eas item, quas ad dominum ⌊doctorem Hosium⌋ dedisti[1]. Missae mihi sunt praeterea ex aula regia quattuor illorum[2], ut scis, litterae, quibus brevi respondebitur neque a tua sententia responsum, ut arbitror, erit alienum. Ceterum, quomodo res aulicae in olla illa et quam tarde coquantur, cum etiam id apud vos in usu sit, non est tibi incognitum. In praesens tuis copiosis et gratis mihi litteris, ut velim, fusius respondere fessus dictando nequeo, has saltem ad te dedi paper damaged⌈[dedi]dedi paper damaged⌉, ut scias me tuas accepisse, paulo post abunde de omnibus rescripturus.
Vale et in Dei benignitate feliciter diutissime vale.
Si quid supererit temporis antequam hunc nuntium meum ad aulam absolvero, ex schedis inditis accipies.
[1] cf. ⌊⌋.
[2] Four cardinals that have been assigned by Pope to recognize a case of Alexander Sculteti: ⌊Gian Pietro Carafa⌋, ⌊Juan Álvarez y Alva de Toledo⌋, ⌊Pietro Paolo Parisi⌋ and ⌊Bartolomaeo Guidiccioni⌋, cf. HE 1, f. 131, letter no. 122, note no. 3; see also ⌊⌋ of Dantiscus to Hozjusz, from 1543-01-29, and ⌊⌋ of Maciejowski to Dantiscus from 1542-11-10.
| | 30 | IDL 6576 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1543-05-20 Letter lost | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1543-07-22 Letter lost, mentioned in IDL 3973 | | | 31 | IDL 6469 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, 1544-09-07 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 2813: Quid causae fuerit, cur post meas VII Septembris datas tardius scripserim, ex copiosissimis alteris meis, quae paulopost has posteriores suas illi redditae sunt, spero iam Reverendissima Amplitudo Tua intellexit, cum quibus et calculum recepti et expensi miseram.; IDL 2820: Quod autem post meas septima Septembris datas tardius alteras miserim | | | 32 | IDL 4086 | Kaspar HANNAU to [Ioannes DANTISCUS], Rome, [1544]-11-27 | received 1545-02-16
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, AAWO, AB, D. 70, f. 247
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 170
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Enclosure:
AAWO, AB, D.70, f. 247r
⌊Gundissalvus Villadiegus⌋, ⌊Romae⌋ quondam rotae auditor sive iudex in tractatu suo de haereticis, quaestione XXIII de filiis haereticorum, scribit in hunc modum.
Vicesimotertio, quaero de poena filiis haereticorum infligenda. Ad quod est dicendum, quod puniuntur in successione paterna, nam in bonis paternis minime succedunt, imo illa fisco applicantur. Si enim in crimine laesae maiestatis hoc est stain⌈[tis hoc est]tis hoc est stain⌉ institutum, a fortiore in crimine haeresis locum sibi debet vendicare, cum longe magis sit aeternam, quam temporalem laedere maiestatem. Sic dicit textus de haereticis c(apitulo) vergentis.
Puniuntur etiam alia poena, quia filii haereticorum et receptatorum, et fautorum usque ad secundam generationem ad nullum ecclesiasticum beneficium seu officium publicum admitti debent, et si secus actum fuerit, illud est irritum et inane ut c(apitulo) quicumque § haeretici, eodem titulo libro VI, quod intelligo de secundo gradu descendentium per lineam masculinam, in discedentibus autem per lineam femininam ad primum gradum dumtaxat extenditur, ut in [libro secu]ndo on the margin⌈libro secu hidden by binding⌈[libro secu]libro secu hidden by binding⌉ndo[libro secu]ndo on the margin⌉, c(apitulo) statutum, eodem titulo et libro. Item illud intellige de illis, quorum progenitores iuxta praedictam distinctionem fuerint vel decesserunt haeretici, non autem illorum, qui emendatos esse constiterit et reincorporatos ecclesiae unitati, et pro culpa huiusmmodi ad mandatum ecclesiae poenitentiam recepisse, quam ipsi vel iam perfecerunt stain⌈[fecerunt]fecerunt stain⌉, vel humiliter prosequuntur, vel sunt parati ad recipiendum eandem, ut in dicto c(apitulo) statutum § fina(li).
Sed, iuxta praedicta, etiam hoc in dubium vocari potest, numquid filius haeretici ipso facto perdat beneficium ecclesiasticum, quod habet? Circa quam quaestionem distinquendum est, aut beneficium fuit collatum filio antequam pater factus erat haereticus, et eo casu filius non est privatus ipso iure sed venit privandus, aut post haeresim paternam, et est privatus ipso facto seu ipso iure. Pro qua distinctione facit textus in c(apitulo) quicumque § haeretici, et dictum c(apitulum) statutum, ubi inhabilitantur filii haereticorum ad quaecumque beneficia ecclesiastica obtinenda. Etc.
Ex quibus omnibus clare constat, ad privandum filium haeretici aliquo beneficio ecclesiastico non aliud esse probandum, nisi quod sit haereticus eius pater, quidque post haeresim paternam id ei collatum fuerit. Quoniam ob nullum iure cautum est, ne istorum haereticorum atque adeo receptatorum et fautorum haereticorum filii ad ullum huiusmodi beneficium, vel publicum officium, in secundam usque generationem admittantur, et admissi inde pellantur etc.
| | 33 | IDL 6468 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1545-01-09 Letter lost | received 1545-03-18 Letter lost, mentioned in IDL 2813: Scribit ad me dominus administrator, quas eius litteras cum Reverendissimae Amplitudinis Tuae 9 Ianuarii datis 18 huius accepi; IDL 2828: Cum XVIII praeteriti Romam veniens Franciscus Habicht reddidisset mihi Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras et quicquid ei praeterea datum erat, mansit apud me diebus decem. | | | 34 | IDL 6481 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1545-03-02 Letter lost | received 1545-04-30 Letter lost, mentioned in IDL 2828: Discessit hinc, ut dixi, secunda Maii, quando biduo ante redditae mihi fuissent copiosissimae Reverendissimae Amplitudinis Tuae litterae ad secundum aut tertium Martii datae; IDL 2850: De brachii executione aliisque rebus multis Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras cupidissime exspecto, post eas enim, quas secunda Martii ad me dedit, nullas accepi. | | | 35 | IDL 2813 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-03-28 | received 1545-06-26
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 81- 90
| 2 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1545, f. 10-15r
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 148
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
UUB, H. 154, f. 82r
Reverendissime Praesul, clementissime Domine. Plurimam salutem summamque felicitatem Reverendissimae Amplitudini Tuae perpetuis temporibus a domino Iesu precor ad humilimam servitiorum meorum commendationem.
Vix umquam verus sum, quoties unis datis litteris, pauculos post dies mox alteras me missurum recipio. Feci hoc et in posterioribus meis 21. Februarii, sed quominus receptum hucusque persoluerim, fuit quod nihildum rerum, de quibus tum scripsi, expeditum sit, et reverendissimi domini ⌊episcopi Plocensis⌋ negotia me occupatum tenuerint, quae meae curae commissa sunt post ⌊Thomae Conopniczki⌋ discessum, et nondum quidem expedita (non enim tam celeriter potuerunt) sed quae tamen brevi expedientur, meque procul dubio in magna gratia apud ipsum ponent. Ea sunt indultum conferendi sacerdotia totius dioecesis Plocensis, etiam in apostolicis mensibus vacantia. Item iubileus indulgentiarum certis quinque annorum diebus in ecclesia Plocensi indicendus, quod maxima utilitate eius ecclesiae continget. Ut igitur haec maturae expediantur a me summa adhibetur diligentia, memor quam serio mihi Reverendissima Amplitudo Tua iniunxerit non semel, ut sic omnino agerem. Accedit eo, quod hoc modo futurum confidam, ut ipse reverendissimus ⌊dominus Plocensis⌋ omnem vicissim cum ⌊domino Hosio⌋ navabit in aula regia operam, quo me aliquando novis regiis litteris, aliisque rebus, de quibus ego ante ad illum scripsi, quasque ipsius suggesserit industria, ex istis litium turbis et tragoediis vindicet. Nulla enim earum ad finem accessit. Nam cum ⌊cardinalis Burgensis⌋ ⌊Neapoli⌋ nondum reversus sit et de novo iudice coram cardinali Crescentio ante novas allatas litteras a ⌊regia maiestate⌋ tractare non audeamus ob id superinscribed⌈idid superinscribed⌉, quod offensus videatur se protectoratus munere praeteritum, et ipse denique procurator meus Bernardinus Urbinus ex podagrae doloribus,
UUB, H. 154, f. 82v
ut quotannis hoc tempore cogitur, laboret, nihil in criminali actione fieri potuit. Quin etiam ob eandem causam induci a me non superinscribed⌈nonnon superinscribed⌉ potuit idem cardinalis Crescentius, ut litteras regias per locum allatas aliquando ⌊pontifici⌋ redderet, ut saltem nominationes ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam expedirentur, ne in suspicionem apud reverendissimum ⌊dominum Plocensem⌋ inciderem, quasi eas nolim expediri, quod ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam petuntur.
Sic civilisent controversia in hos Quadragesimae dies reiecta, ut ⌊Proscripto⌋ eiusque fautoribus et intercessoribus morem gereret iudex renuit terminare litem, ne contra ⌊Proscriptum⌋ pronuntiare cogatur. Esset ergo necesse, ut hoc ad ⌊pontificem⌋ deferretur, ipsiusque mandato is favor ⌊proscripto⌋ apud iudicem, haecque mora praecideretur. Sed cum cardinalis Crescentius iam parum nobis propitius sit et novus ⌊Regni Poloniae⌋ protector nullas adhuc privatas litteras, quae requiruntur, in his negotiis a ⌊regia maiestate⌋ acceperit, cuius opera ea in re utamur, non habemus sed vel eas regias litteras, vel responsum a reverendissimo ⌊domino Plocensi⌋ necessario nunc exspectamus. Scribit ad me ⌊dominus administrator⌋, quas eius litteras cum Reverendissimae Amplitudinis Tuae ⌊⌋ 18 huius accepi, ⌊capi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tulum⌋ non videri cum ⌊proscripto⌋ amplius litigandum quandoquidem intellexisse illum absolutum esse et in integrum restitutum, ob idque 50 tantum ducatos in eam litem mittere Reverendissima Amplitudine Tua procurante. Sed quoniam istud de ⌊proscripto⌋ longe falsissimum est, resque cum ipso in eo statu iam consistat, ut cum rursus utraque actio prosequi coepta erit, proscriptus hidden by binding⌈[tus]tus hidden by binding⌉ in utraque sententiam patiatur, necesse sit et ⌊regiae maiestatis⌋ decretum confirmetur, nemo negaverit nunc maxime litigandum esse nisi superinscribed⌈nisinisi superinscribed⌉, qui ⌊Proscripti⌋ partibus nimium faverit. Prosequar igitur has lites ad finem usque, nec ante mihi hinc decedendum arbitror, quam ad finem felicem omnes fuerint deductae, ne me absen
UUB, H. 154, f. 83r
te ⌊proscriptus⌋ contra absentes in contradictorio iudicio procedens, adversus quemlibet, quibus litem intendit sententiam, executionales litteras et quicquid praeterea collibuerit impetret, novissimaque deteriora multo prioribus fiant. Quod haud scio, anne iam omnes fieri cupiant, quo nunc P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ praesentant a TT encrypted ⌈TTTT encrypted ⌉ amicis corrupti. Magnam certe mihi suspicionem ingerunt et facta et litterae eorum. Sed quoniam eo propius suo divino auxilio Deus ad eos accedit, qui illi fidunt, quo longius humanum abscesserit, et in paucis fere victoriam fidelibus suis concedere soleat, quo magis eluceat ipsius opis et potentia, maioresque ei gratiae vicissim agantur, si vel omnes a nobis id est ab aequitate et honestate defecerint, tum ego maxime de prosperrima ceterique victoria spem certam concipiam. Tantum abest, ut illi sua defectione adscribed, in the hand of other⌈nene adscribed, in the hand of other⌉ rem nostram deteriorem fecerint levissimi homines. Quos (confido), adiuvante iustitiam Deo, brevi et
pudebit et paenitebit t paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉antae eorum inconstantiae. De eorum privata in me ingratitudine quid dicam? Fidem res expedit. Scripsi tamen iam ante aliquid de ea, sed ut cetera taceam, nonne obliti tot laborum et aerumnarum mearum, quas iam sex integris annis exanclare pergo adeo commoti sunt, quod solo procuratorio, nullis transmissis iuris mei documentis possessionem petierim contra ⌊nepotem in the other hand, written over is⌈isemem in the other hand, written over is⌉⌋ ⌊custodis⌋, adeoque excanduerunt adversum me quasi caelum terra permiscere, totumque ⌊capitulum⌋ et ecclesiam pessumdare voluerim, cum tamen hoc sine ulla contradictione, et summa omnium voluntate ante me fecisset ⌊Alexander a Suchten⌋, cuius exemplum me certe excusare debuit, vel saltem illos mitiores, mihique aequiores reddere. Dedi iam hac de re longas ad ⌊dominum administratorem⌋, litteras ipsius respondens, dedi et ad praepositum, ⌊custodem⌋, et ⌊Mauritium Ferber⌋ singulas,
UUB, H. 154, f. 83v
sine tamen stomacho scriptas, quibus hoc saltem significare volui me nihil adhuc offensum esse, nec ipsos tamen iustam satis causam habuisse, cur meum factum tanta indignatione repraehenderent. Cum vero praefectus hidden by binding⌈[tus]tus hidden by binding⌉ apud ecclesiam et ego aliquando fuero, haec multaque alia recordatus sciam meam causam agere.
Nunc eorum est uberrima messis, soli imperant, soli pro suo arbitrio omnia gerunt, non aliud quam mammona encrypted ⌈mammonamammona encrypted ⌉ curantes. Mihi vero usque ad definitum a Deo tempus est patient hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ia habenda, quam hic sine paenitentia didici, et aequiori animo ea in illos utar, quam in nonnullos alienissimos homines Romae, quorum superbiam, paetulantiam et iniqui hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tatem similiter perficere cogor sine murmuratione. De eo autem quod ego in Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ mansurus sim et √ encrypted ⌈√√ encrypted ⌉ in R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ translatus sit, neminem eorum scire volui, quoniam hoc adhuc tacitum aliquandiu esse convenit propter litem encrypted ⌈litemlitem encrypted ⌉ a X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ mihi encrypted ⌈mihimihi encrypted ⌉ impactum. Quae ut perpetuo sopiatur mox sub Paschatis ferias curare institui cum N encrypted ⌈NN encrypted ⌉. Ab omni ulteriore processu abstineat, ne si quando me hinc abscedere hidden by binding⌈[ere]ere hidden by binding⌉ contigerit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉, F absens condemner et priver encrypted ⌈F absens condemner et priverF absens condemner et priver encrypted ⌉, quod hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉ parvo negotio fieret.
⌊Dominus custos⌋ in suis litteris, quas hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ ad me dedit, imprimis excusat ⌊nepotem⌋ suum, quod ideo ⌊Rupoldi⌋ canonicatu non reliquerit, quia intellexisset melius ius, quam quod in me ⌊dominus Upsalensis⌋ transtulisset, alium quendam habere, cum quo iam tractare coepisset, ut id sibi condonaretur, ideoque frustra se illi persuasurum fuisse, ut emigraret, quemadmodum ego per litteras fieri volueram. Si quid autem aliud, quod in ipsius ⌊custodis⌋ facultate esset, postulaverim, daturum se operam, ut experirer eum minime fucatum amicum esse, utpote qui etiam, ut mihi quinquaginta ducati a ⌊capitulo⌋ numerarentur, sua opera non minima ex parte effecisset, orans vicissim, ne ex mandato procurationis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉, quod dudum ad me misit, si ex ⌊urbe⌋ discessero, quod
UUB, H. 154, f. 84r
brevi futurum audisset, alterum procuratorem ullum substituerem,
quoniam paulo post, si res exegerit, quidam bonus amicus eius Romam venturus esset, et curaturus me absente illius negotia omnia. Ad haec non esse necessarium, ut fiat illa permutatio canonicatuum cum ⌊domino Upsalensi⌋, cum ego me facile contra illum tueri possem in Georgii canonicatu litteris ⌊serenissimi regis⌋ nostri, quae ad ecclesiam datae sunt contra quoscumque. Haec summa est litterarum ⌊domini custodis⌋. Quibus respondi primo falsissimum esse commentum, cuiuscumque sit, quod ⌊Rupoldus⌋ sine firmo iure suum canonicatum possedisset. Quandoquidem ipsius ius fuisset huiusmodi, ut propter illud nemo unquam vel praesentem ⌊Romae⌋, vel in patria absentem ausus fuerit in ius vocare, sed eundem canonicatum consensu etiam Reverendissimae Amplitudinis tuae et sui etiam fortasse antecessoris, totiusque ⌊capituli⌋ usque ad extremum vitae suae diem citra ullam controversiam quietissime possedisset, idque possessionis tempus prope decennale fuisse. Quae vel sola tam diuturna pacifica possessio vigore cuiusdam cancellariae regulae de triennali possessore adeo legitimum et sufficiens ius tribuisset, etiamsi antea nullum habuisset (quod tamen falsum esse semper conscribit), ut eo canonicatu numquam privari potuisset. Quod si credere ipse ⌊dominus custos⌋ aut ⌊nepos⌋ eius nollet, sed elegerit potius, ut in iudicium res deducta declaretur, me nihil morari, quoniam et ibi putum fiet me verum sincere et amice praedixisse, ipsum vero maiore suo incommodo maximorum sumptuum iacturam sine causa facturum. Quos me auctore potius in meliorem occasionem reservaret, quam diu opperiri non esset necesse, si Reverendissimae Amplitudinis tuae gratiam et eam, quae mihi cum illo intercessit amicitiam integram sibi conservaverit. Alioqui verendum, ne si temerarius fuerit et nimium praeceps ⌊Rupoldi⌋ hunc canonicatum et omnem aliam occasionem simul omittat. Nec molestum esse debere isti ⌊eius⌋ ⌊nepoti⌋ aliquantisper
UUB, H. 154, f. 84v
adhuc exspectare apud parentes in voluptate iucundissimam vitam agenti, cum ego miser tot iam annos apud alienos homines longinquae regionis in perpetuis acerbissimis curis, molestiis, laboribus, aerumnis, periculis perseuerans, nondum tamen certum aliquod sacerdotium assecutus sim. Iam mihi post longam cogitationem in mentem venit, quis ille sit, quem certius ⌊Rupoldo⌋ ius habere comminiscuntur, idque haud dubie ex ⌊Proscripti⌋ significati hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉one, cum in suis litteris ⌊dominus custos⌋ fateatur id paper damaged⌈[id]id paper damaged⌉ ex urbe scriptum esse. Is Henricus Howel appellatur, et primo anno adventus mei in urbem ad me veniens dixit se nescio quid iuris ad ⌊Rupoldi⌋ canonicatum habere petiitque, ut sibi auxilio essem et gratiam apud Reverendissimam Amplitudinem Tuam conciliarem. Ego, antequam aliquid pollicerer, rem ad ⌊Theodoricum a Rheden⌋ (qui tum adhuc ⌊Romae⌋ agebat) detuli. Ille Henrici istius stultitiam facetis quibusdam Germanicis verbis ridens, postea etiam clare explicavit mihi, quam firmo iure ⌊Rupoldus⌋ possidebat, quamque falsum, quod per calumniam de suo iure idem iste Henricus assereret, ac propterea numquam ausum fuisse vel praesentem vel absentem ⌊Rupoldum⌋ in ius vocare licet alioqui esset ambitiosissimus. Hoc ipsum et ex domino ⌊Andrea Grape⌋ intellexi, qui optime totum hoc negotium nouit, quem non frustra de hoc exactius interrogaverit. Ego enim omnium, quemadmodum ab ipso mihi narrata sunt, non satis reminiscor, istud tamen memini, cum is canonicatus ⌊Romae⌋ vacasset et ipsum dominum Andream competitorem fuisse multis frustra tum impensis, tum laboribus insumptis, quoniam ⌊Rupoldus⌋ certis de causis ut ipsi, sic ceteris omnibus competitoribus praepositus fuisset. Quid multis? Prorsus dubitatione caret ⌊Rupoldum⌋ optimo iure usum, ⌊Proscriptum⌋ vero huiusmodi novo commento custodi, eiusque
UUB, H. 154, f. 85r
⌊Nepoti⌋ fucum facere voluisse, quo eos simul sibi adiungeret, totumque ⌊Capitulum⌋ iam suis partibus favens haberet. At, si ⌊dominus custos⌋ societatem cum ⌊Proscripto⌋ inierit, eiusque rei causa suum ⌊nepotem⌋ ad illum ⌊Romam⌋ miserit, sibi ipsis tantum vehementer nocuerint, rem vero R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ longe meliorem fecerint. Locus enim tunc erit in utrimque regiis litteris in the other hand, written over arum⌈arumisis in the other hand, written over arum⌉, quae ad ecclesiam datae sunt contra fautores ⌊Proscripti⌋, sicque multo facilius in possessionem veniet R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, quanquam mihi omnino persuadeam, ubi cognoverit ⌊dominus custos⌋ cum suo ⌊nepote⌋ ius ad istum √ encrypted ⌈√√ encrypted ⌉ in R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ translatum sese illi non o text damaged⌈[o]o text damaged⌉pposituros. Quod si fecerint, tamen admodum facilis litigatio erit, et breuis non modo propter iuris maximam firmitatem, quo ⌊Rupoldus⌋ possidebat, sed etiam propter illam supra citatam et vulgari nomine appellatam cancellariae regulam, quae nedum decennalem, ut ⌊Rupoldus⌋ erat, verum triennales quoque pacificos possessores adeo tuetur, ut privari sacerdociis nequeant, si a suis etiam ordinariis tandiu in illis fuerint tolerati. Quare hoc unicum nunc mihi studium est, ut resignationis diplomata, et c text damaged⌈[c]c text damaged⌉itatio adversus X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ nomine R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ expedita ad Reverendissimam Dominationem Vestram mittantur. Idque factum esset iam pridem, nisi tardius ego cum ⌊domino Upsalensi⌋ obtinere potuissemus, ut ea diplomata gratuito concederentur, pro quorum sola compositione 24 ducati postulabantur. Quos utique non protinus solvendos iudicavimus. Nunc vero remissi sunt, et totum hoc negotium brevi transigi poterit. Ad haec me suspensum tenuit R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, qui etsi iam tandem litteras ad me dederit, tamen ita sunt scriptae, ut minime adhuc liqueat albus ne sit, an ater, idest an mihi fidat, vel secus. Rescripsi illi statim indicans, quid eum agere oporteat, et ut me certiorem redderet oravi, quorum consiliis uti soleat, et an umquam ad ipsum
UUB, H. 154, f. 85v
Reverendissima Amplitudo tua scripserit quibusque de rebus. Cum responderit (nondum enim potuit), iamque cum ipso aperte agi posse cognovero exempla procuratoriorum, quae desiderantur, ad illum mittam, ut ea suo nomine in authenticam formam redacta ad me sine mora remittenda curet, sicque tandem in certum quendam statum hoc ipsum deducatur negotium. Sed longius digressus sum a commoratione eorum, quae ⌊domini custodi⌋ respondi. Ad haec igitur redeo. Pro 50. ducatis nec ipsi gratias egi ... illegible⌈...... illegible⌉ val hidden by binding⌈[al]al hidden by binding⌉de magnas, quanquam scribat se, ut mihi a ⌊capitulo⌋ mitterentur, non parum opera sua et pervasione profuisse, quod hoc hidden by binding⌈[oc]oc hidden by binding⌉ mihi vix verisimile videatur, praesertim cum mihi mater ex patefactione S. in suis litteris significet consti hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tuisse ⌊capitulum⌋ centum mittere, nisi unus quidam vehementer resistens dissuasisset. Is nisi Lynceus ╪ encrypted ⌈╪╪ encrypted ⌉. fuerit, ipsum ⌊custodem⌋ esse oportet. Nec ⌊capitulo⌋ meo nomine agi volui, cum ea pecunia on the margin⌈pecuniapecunia on the margin⌉ non in laborum meorum aliquam mercedem sed in ipsam eiusdem ⌊capituli⌋ litem missa sit. Quare hoc modo tantum rescripsi recte quidem ⌊capitulum⌋ fecisse ipso consulente et suadente, quod novam in suam litem pecuniam misisset diu desideratam et perquam necessariam, sed quoniam nimis exigua esset, nec par ad eas persolvendas, quae iam in hanc litem collatae essent, ... illegible⌈...... illegible⌉ quasve adhuc conferre necesse operas, parum admodum aut nihil duraturam. Cuius rei vel ipsemet ⌊dominus custos⌋ idoneus testis fuerit, qui non possit adhuc non meminisse, quam sumptuosa sit omnis ⌊Romae⌋ litigatio, ibidem olim aliquod annis commoratus superinscribed in place of crossed-out vitam agens⌈vitam agenscommoratuscommoratus superinscribed in place of crossed-out vitam agens⌉. Esse insuper nunc longe aliam temporis rationem, in quo crevisset quadruplo omnium rerum pretium. Non tamen me praetermissurum propterea, quin extendam hanc pecuniam quoadusque maxime potero, deque ea calculum diligenter conscribam. Quod autem de procuratorio suo fieri vellet, timens forte ne illo me ulciscerer, eo metu solutus esset, quandoquidem ego si de vltione offensus cogitarem,
UUB, H. 154, f. 86r
aliam me multo commodiorem ulciscendi occasionem quaesiturum non longe. Nunc vero tantum abesse, ut stomachabundus vindictam mediter, ut plurimum ipsi prolixo animo adhuc superinscribed⌈adhucadhuc superinscribed⌉ gratificari cupiam, sicut et ante omni tempore in rebus et iustis, et honestis. Quod cogniturus etiam esset ille bonus amicus eius, quem Romam venturum scriberet, si ab ipso mihi fuerit commendatus. Urbem autem relinquere me non ante instituisse, quam optatum finem accepissent omnes contra ⌊Proscriptum⌋ controversiae, idque me probaturos sperare, quotquot ⌊Proscriptum⌋ vincere nollent ne me absentem, nec instructo satis procuratore relicto per contradictorium iudicium in contumaciam procedens, quicquid umquam animo concepisset adversus ⌊capitulum⌋ aliosque suos adversarios expediret, novissima facturus peiora prioribus. Caetera erant nova quaedam de concilio. Quo responso ipsi ⌊domino custodi⌋ dato aliisque litteris meis ad reliquos capitulares scriptis quid efficiam nescio, neque sane tantopere curo. Si enim ⌊dominus custos⌋ cum suo ⌊nepote⌋ Reverendissimae Amplitudini Tuae monenti non obtemperaverit, nec mihi verum denuncianti contra eorum commentum crediderit, nec cum R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ in iudicium descendere dubitaverit, ego in Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ manens sedulam operam dabo, ut post magnorum sumptuum suorum iacturam, quos in frivolas lites frustra impenderi written over u⌈uii written over u⌉nt, paulo post his feliciter terminatis vi cedere cogantur, maxime si is ⌊nepos⌋ ⌊domini custodis⌋ Romam venerit, qui tum non longe, neque diu citatione erit quaerendus. De α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ nihil expresse scripsi ad eundem ⌊dominum custodem⌋ propter ostensas in superioribus litteris meis causas. Sed tantum dixi aliam esse occasionem, per quam is nepos eius on the margin⌈is ⌊nepos⌋ eiusis nepos eius on the margin⌉ multo breviore compendio minoreque sumptu et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ certius ad canonicatum Warmiensem venire posset. Non tamen mihi visum consultum hunc indicare, dum adhuc ambigua res esset inter me et illos. Quoniam vero Reverendissima Amplitudo tua hanc occasionem novit et ex superioribus litteris meis edocta est,
UUB, H. 154, f. 86v
quam facile α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ privari possit, ipsa diligenter perpendat rimeturque num patefactu oblataque occasione ista ⌊nepos⌋ ⌊custodis⌋ relinquere noluerit ⌊Rupoldi⌋ canonicatum domino R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ liberum. Idque si futurum putaverit, nec ipsi ⌊custodi⌋ eiusve ⌊nepoti⌋ ullam tantam necessitudinem intercedere cum α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ vel patre aut propinquis eius cognoverit, ut eos hinc nollent offendi, tum primum cum ⌊domino custode⌋ hac de re agendum arbitror, ante vero minime, ne plures provocentur.
Si placuerit illi occasio, fiam et ego sine mora certior, ut quod ad hoc negotium conficiendum pertinet tempori a me curetur. Curari vero poterit duplici ratione, primo ut impetrato α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ canonicatu encrypted ⌈canonicatucanonicatu encrypted ⌉ propter patris haeresim encrypted ⌈patris haeresimpatris haeresim encrypted ⌉ nomine X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ atque expedita simul citatione encrypted ⌈citationecitatione encrypted ⌉ ⌊Romam⌋ in iudicium vocetur encrypted ⌈in iudicium voceturin iudicium vocetur encrypted ⌉ α encrypted ⌈αα encrypted ⌉. Quamquam tum satius fuerit, ut ⌊Ioannes frater meus⌋ ius suum, quod post Copernici obitum encrypted ⌈⌊Copernici⌋ obitumCopernici obitum encrypted ⌉ impetratum habet, tamque firmum est, ut ei soli idem canonicatus encrypted ⌈canonicatuscanonicatus encrypted ⌉ debeatur, per constituendos ⌊Romae⌋ procuratores in X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ transfunderet misso ad me procuratorio. De quo iure superiore anno non semel ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam me scripsisse memini.
Secundo, si brevius negotium transigi magis placuerit, ut nullis hinc diplomatibus expectatis a Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ mox α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ privetur encrypted ⌈priveturprivetur encrypted ⌉, collatoque X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ canonicatu superinscribed, in the hand of other⌈canonicatucanonicatu superinscribed, in the hand of other⌉, eiusdem nomine insuper hic a ⌊Sede Apostolica⌋ nova provisio encrypted ⌈nova provisio superinscribed, in the hand of other⌈ovisioovisio superinscribed, in the hand of other⌉nova provisio encrypted ⌉ obtineatur. Quod etsi legum potestas Reverendissimae Amplitudini Tuae facere prolixe permittat, tamen quo omnibus omnis tollatur calumniandi materia ac citra ullam haesitiationem certissima auctoritate non hunc solum α encrypted ⌈αα encrypted ⌉, sed etiam quoscumque alios non legitimo satis iure sua sacerdotia possidentes encrypted ⌈sacerdotia superinscribed, in the hand of other⌈cerdotiacerdotia superinscribed, in the hand of other⌉ possidentessacerdotia possidentes encrypted ⌉ aut aliis de causis iuxta legum, et canonum ordinationem privationem merentes encrypted ⌈privationem merentesprivationem merentes encrypted ⌉ Reverendissima Amplitudo Tua privare encrypted ⌈privareprivare encrypted ⌉ valeat, in animo habeo in hanc facultatem rescriptum encrypted ⌈rescriptumrescriptum encrypted ⌉ B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ expedire Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ nomine mox sub Paschatis ferias nullo a Reverendissima Amplitudine Tua expectato responso. Compertum
UUB, H. 154, f. 87r
enim habeo ex domino Loca encrypted ⌈⌊Loca⌋Loca encrypted ⌉, quantopere in Reverendissima<e> Amplitudinis Tuae ecclesia zizania creverit et crescat adhuc quotidie, ob id maxime, quod multi sese ex Reverendissimae Amplitudinis tuae iurisdictione conentur eximere. Porro in privatione encrypted ⌈privationeprivatione encrypted ⌉, de qua dixi, observandum, ut ea legitime ac iuridice fiat, testesque super haeresi patris encrypted ⌈haeresi patrishaeresi patris encrypted ⌉ α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ rite examinentur citato α encrypted ⌈αα encrypted ⌉. Sin vero ⌊dominus custos⌋ superbe contemnens hanc occasionem mordicius in √ encrypted ⌈√√ encrypted ⌉ suum ⌊nepotem⌋ tueri maluerit, relinquat Reverendissima Amplitudo Tua hominem in suo temerario sensu abundare. Aget sero postea penitentiam, cum ubique exclusum eundem suum ⌊nepotem⌋ viderit. Et quoniam habet Reverendissima Amplitudo Tua haud dubie plurimos, quos maxime utiles ecclesiae suae futuros iudicat, eorum aliquem ad hanc occasionem eligat. Ego quippe omnibus praetulerim integerrimum Langhannium Reverendissimae Amplitudinis Tuae oeconomum, cuius spectata virtus, pietas, doctrina dudum huiusmodi honorem meretur, quique tam bene vel de me solo meritus est ac mihi vicissim tam intime carus, ut nisi illum in eadem ecclesia aliquando confratrem consequar, quicum habitem in domo domini et visitem templum eius, nulla mihi ibidem futura sit vita iucunda. Quare illi numquam defutura est mea sollicitudo, nec etiam (ut mihi prorsus persuadeo) Reverendissimae Amplitudinis tuae benevolentia. Scripsi quidem ante etiam de ipso, si ╪ encrypted ⌈╪╪ encrypted ⌉. aliquando vitam amitteret, non nobis hoc optantibus sed mandante Deo, quid fieri iudicaverim, sed si per quam aliam occasionem citius affici poterit eius virtus tuti aliquo praemio, eam nolim praetermitti. etc. ♀ encrypted ⌈♀♀ encrypted ⌉ invidens forte Reverendissimae Amplitudini Tuae collationem sui canonicatus, quod Φ encrypted ⌈ΦΦ encrypted ⌉ semel dum mortuus ferebatur in eius possessionem inductus eram, Iacobum Ludovicum Iusti fili[u]m sibi in coadiutorem adoptavit encrypted ⌈eram, Iacobum Ludovicum Iusti filiu paper damaged⌈[u]u paper damaged⌉m sibi in coadiutorem adoptaviteram, Iacobum Ludovicum Iusti fili[u]m sibi in coadiutorem adoptavit encrypted ⌉ adu in the other hand, in the other hand, written over , written over o⌈ouleu in the other hand, in the other hand, written over , written over o⌉scentem vix sedecim (credo) annorum. Ita nimirum solis iam pueris Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesia opplebitur. At quid periculosius? Quid scandalosius hoc tempore? Quid indecentius tam insigni ecclesiae? Obsistendum igitur, idque Reverendissimam Amplitudinem Tuam cupere non ambigo et mihi
UUB, H. 154, f. 87v
hac ratione non male resisti posse videtur, si Reverendissima Amplitudo Tua hanc pubem amplius non admiserit, ad regiamque maiestatem scripserit, ut illa ad sanctum pontificem et novum regni protectorem litteras det, quibus Reverendissimae Amplitudini Tuae huiusmodi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ facultas concedi petatur, qua ei integrum sit omnes ab assecutione canonicatuum suae ecclesiae repellere, qui vel 24 vel alium suae aetatis annum, quem Reverendissima Amplitudo Tua melius expresserit, non attigerint, etiamsi apostolicis vel quibusuis aliis diplomatibus essent donati. Ideo nimirum, ne in grauius periculum inclita haec ecclesia adducatur, speroque concessam iri facultatem istam modo diligentissime regia maiestas scripserit adscribed, in the hand of other⌈seritserit adscribed, in the hand of other⌉, accurate commemorans tot tam graves causas, cur inducta sit ad conservationem catholicae religionis et totiusquoque ecclesiae Warmiensis eandem pe hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉tere, sique his insuper et suas ad sanctissimum dominum Nicolaum et protectorem litteras in eandem sententiam scriptas Reverendissima Amplitudo Tua addiderit. Nihil tum et ego diligentiae praetermittam. Ut vero dignitates obtinere ibidem nisi sacerdotes queant et qui secus affecti fuerint his priventur, una cum confirmatione et renovatione diplo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉matis Nicolai Papae quinti, in quo idem praecipitur etiam sine ullis regiis litteris me obtenturum non dubito, transacto feliciter Paschate. Illud tamen diploma Nicolai adhuc tam novum tamque firmum est, ut iuste custodia Timmerman encrypted ⌈custodia ⌊Timmerman⌋custodia Timmerman encrypted ⌉ et decanatu Niderhof encrypted ⌈decana superinscribed⌈aa superinscribed⌉tu ⌊Niderhof⌋decanatu Niderhof encrypted ⌉ a Reverendissima Amplitudine Tua privarentur, qui quidem dispensationes ad aliquot annos habuere, nunc autem pridem praeterfluxerunt. De quo itidem ante iam semel scripsi. H encrypted ⌈HH encrypted ⌉ iam recte valet, ei tamen Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ litteras ausus non superinscribed⌈nonnon superinscribed⌉ sum reddere, non quod verear ne tacita apud eum omnia maneant, sed cum omnino iam repulsam passus sit N encrypted ⌈NN encrypted ⌉ in purpure petitione encrypted ⌈in purpure petitionein purpure petitione encrypted ⌉ idque si paper damaged⌈[si]si paper damaged⌉ scit A encrypted ⌈AA encrypted ⌉ interpellatione encrypted ⌈interpellationeinterpellatione encrypted ⌉ contigisse acceptis a quibusdam ex Polonia litteris encrypted ⌈a quibusdam ex ⌊Polonia⌋ litterisa quibusdam ex Polonia litteris encrypted ⌉, si vel semel Z encrypted ⌈ZZ encrypted ⌉ me in edibus encrypted ⌈me in edibusme in edibus encrypted ⌉ H encrypted ⌈HH encrypted ⌉ (ubi alioqui [...] me non semel esse oporteret encrypted ⌈[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ me non semel esse oporteret[...] me non semel esse oporteret encrypted ⌉ redditis Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ litteris) casu quodam depraehenderet vel intrantem aut exeuntem videret, aut saltem puerorum Z encrypted ⌈ZZ encrypted ⌉ quispiam, mox
UUB, H. 154, f. 88r
omnis culpa repulsae in solam encrypted ⌈culpa repulsae in solamculpa repulsae in solam encrypted ⌉ Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ reiiceretur encrypted ⌈reiicereturreiiceretur encrypted ⌉, tumque scriptis a Z encrypted ⌈ZZ encrypted ⌉ ad N encrypted ⌈NN encrypted ⌉ litteris, quas non ille tragoedias in encrypted ⌈tragoedias intragoedias in encrypted ⌉ Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ apud encrypted ⌈apudapud encrypted ⌉ X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ concitaret encrypted ⌈concitaretconcitaret encrypted ⌉? Idcirco constitui eas litteras Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ penes me retinere encrypted ⌈penes me retinerepenes me retinere encrypted ⌉, cum etiam Z encrypted ⌈ZZ encrypted ⌉ adeo diligenter quotquot nostratium Romae sunt observet encrypted ⌈quotquot nostratium ⌊Romae⌋ sunt observetquotquot nostratium Romae sunt observet encrypted ⌉, ut mihi maxime explorandi causa huc venisse encrypted ⌈explorandi causa huc venisseexplorandi causa huc venisse encrypted ⌉ et tam diu manere encrypted ⌈diu manerediu manere encrypted ⌉ videatur. Nec refert sciat, ne ea quae Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ de N encrypted ⌈NN encrypted ⌉ scribit ipse H encrypted ⌈HH encrypted ⌉, cum iam penitus N encrypted ⌈NN encrypted ⌉ praecisa sit omnis purpurae spes encrypted ⌈praecisa sit omnis purpurae spespraecisa sit omnis purpurae spes encrypted ⌉. Ceterum quod de executione instrumenti brachii saecularis fere in omnibus superioribus litteris meis scripsi, omnino faciendum arbitror, sive praesens fuerit adversarius Suchtenius sub, sive absens adhuc alicubi latuerit, cum nec inhibitio illa, de qua semel ⌊dominus administrator⌋ ad me scripserat, quicquam obstet et falsissimum sit hoc brachium, revocatum esse. Conabatur id quidem miris dolis et calumniis ⌊Proscriptus⌋ efficere superiore aestate, sed egregie repulsus est, ita quippe, ut ab omni actione pridem iam cessaverit. Et quo executio ista minore tumulto fiat, si Reverendissimae Amplitudini Tuae videbitur regias per dominum doctorem Hosium impetret litteras, quibus serio mandetur ⌊capitulo⌋ caeterisque, quibus necessarium erit, ut non solum executionem legitimi huius et iustissimi brachii aequo animo fieri in omnibus rebus, in quibus condemnatus est, adversarius contra ipsum patiantur, sed etiam executionem adiuvent et promoveant etc. Ad ⌊reverendissimum dominum Plocensem⌋ et ⌊dominum Hosium⌋ iterum cum istis litteras dedi, cum de eorum privatis negotiis, tum de eo etiam maxime, ut me iuvent omnibus modis, quo res cum ⌊Proscripto⌋ sine mora feliciter iam tandem terminetur, sicque eos facturos mihi firmiter persuadeo. Domini ⌊Andreae Grape⌋ libenter sum memor, quo illum nova semper commendatione in maiore gratia apud Reverendissimam Amplitudinem Tuam constituam, cum suis hoc gratis obsequiis infirmitate impeditus per se facere nequeat. Obsecro igitur Reverendssimam Amplitudinem Tuam, ut credat se in eo quoque tanquam sacerdotum Dei minimo ipsum ⌊Christum⌋ pascere.
UUB, H. 154, f. 88v
Dominus ⌊Loca⌋ adeo et honeste, et modeste hic se gerit, ut in eam opinionem devenerim illum per invidiam sinistre saepe accusatum esse ab illis, qui, ut soli rerum potirentur et nullum novum testem admitterent turpium operum suorum, hunc secum ferre noluerunt. Mihi itaque carus est et iucundus aliquando de Reverendissima Amplitudine Tua, de ecclesia, de ceteris propinquis et amicis meis hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ deque multis aliis Prutenicis rebus congerro. Adiunxit et his meis suas etiam privatas litteras, ex quibus cetera de ipso eiusque indigentia cognoscet. Alteras item ⌊reverendissimus dominus Upsalensis⌋[1], qui nunc, quicquid est ⌊Romae⌋ novi, et max hidden by binding⌈[x]x hidden by binding⌉ime concilii rationem compraehensus est, ut mihi non sit necesse eadem hic repetere. Promissum habet a ⌊pontifice⌋, quod et ipsum allegaturus sit ad concilium honesto et liberali viatico adiutum. Id, ut fiat, et discupit vehementer, et in singulas horas expectat. Ego vero non potero non dolentissime discessum illius ferre, qui cum mihi tot annis sincerissima atque arctissima consuetudo intercessit, quique in adversis efficax consolator, in necessariis rebus promptus mihi adiutor extitit. Utcumque sit, cum ita Deo placeat, cuius causam tot iam annis etiam in maximis miseriis et molestiis tuetur, ascribendus mihi est illius discessus patienter ad aliorum summe dolentium incommodorum numerum. Et quoniam instat annus, ex quo mihi Georgii canonicatus possessio data est, cogitandum etiam, ut pensio domini Upsalensi solvatur, nondum tamen scio, an ⌊capitulum⌋ mihi quicquam numerare coepit ex istius canonicatus fructibus. Deceret autem certe, ut cum nihil promeritum ⌊custodis⌋ ⌊nepotem⌋ contra me in iniqua possessione defendere non dubitavit, mihi in istius saltem Georgii canonicatus iustissima possessione manenti integros reditus solverent. Idque nisi fecerint, horrore concutiar ad extremam et inauditam erga me ingratitudinem. Scripsi hac de re breviter et ad ⌊dominum administratorem⌋, expectans ab ipso simul responsum.
UUB, H. 154, f. 89r
Quinimmo postulat manifesta aequitas et in omnibus aliis ecclesiis observatur, ut qui canonici absentes ⌊capituli⌋ negotia curant propterque illa potissimum absunt, his non solum corpus, ut vocant, praebende, sed etiam quotidianae omnium rerum distributiones allodiorumque reditus integre persolvantur. Si et ego hanc iustam mercedem a Reverendissimae Amplitudinis Tuae ⌊capitulo⌋ seram videbo, qui et privatus multis annis, et nunc canonicus in hodiernum usque diem eiusdem ⌊capituli⌋ negotia procuro tranquillitatemque defendo. Quod si contingeret Reverendissimam
Amplitudinem Tuam apud ecclesiam praesentem esse, non inutile fuerit
hac de re cum suo ⌊capitulo⌋ agere, aut saltem absens cum domino administratore. Cumque praesentium canonicorum tam exiguus est numerus, non video, qui se citra summam impudentiam excusaverint. Etc. Quae de ingenti mutuo amore, maximaque concordia E encrypted ⌈EE encrypted ⌉ et G encrypted ⌈GG encrypted ⌉[2] Reverendissima Amplitudo Tua in recentioribus suis ⌊⌋ scribit, quas XIIX huius accepi datas IX Ianuarii, etsi ea cum H encrypted ⌈HH encrypted ⌉ non communicavi, tamen et mihi et ⌊reverendissimo domino Upsalensi⌋ gratissimae written over ...⌈...aeae written over ...⌉ fuerunt, maxime etiam, quod Reverendissima Amplitudo Tua ab ambobus benevolentissimum repsonsum ad suas litteras acceperat. Quos unacum eadem Reverendissima Amplitudine Tua in omnium rerum summa felicitate conservet ⌊Christus Ie(sus)⌋ N encrypted ⌈NN encrypted ⌉ vero struat, quicquid volet, ipse quippe in purpura penitus iam pridem destructus est. Nec cessabit Deus infatuare
cf. Vulg. 2Sm 17, 15-23 ⌊consilium ⌊Achitofel⌋cf. Vulg. 2Sm 17, 15-23 ⌋, caram habens cum aliorum omnium hominum, tum principum concordiam maxime. Quid causae fuerit, cur post meas VII Septembris datas tardius scripserim, ex copiosissimis alteris meis, quae paulo post has posteriores suas illi redditae sunt, spero iam Reverendissima Amplitudo Tua intellexit, cum quibus et calculum recepti et expensi miseram. Litterae regiae, quas dominus Loca attulerat ad ⌊pontificem⌋ datae, adhuc penes cardinalem Crescentium obsignatae manent, tam enim illum male habet, quod ⌊regni Poloniae⌋ protector constitutus non sit, ut eas nec per se, nec per modernum protectorem vult reddi, ne tamen hoc aperte prae se ferat,
UUB, H. 154, f. 89v
quoties a me videtur ms. vigetur(!)
⌈videturvidetur ms. vigetur(!)
⌉, nunc oblivionem affert, nunc alias occupationes et nescio quas alias futilissimas excusationes. Cum quo gravius agere non audeo, propterea hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ quod criminalis actio adhuc in manibus eius pendet. speroque novas ad illum a regia maiestate litteras datas iri, de quibus in superioribus meis E encrypted ⌈EE encrypted ⌉, L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ scripsi. Ac quoniam in his regiis, quas cardinalis ille praemit, nominationes duae ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam petuntur, quarum alteram Conarski quendam ms. quidam(!)
⌈quendamquendam ms. quidam(!)
⌉ ⌊reverendissimi domini Plocensis⌋ familiarem habiturum audio, veritus ne propterea in suspicionem reverendissimo domino Plocensi veniam, quasi nollem eas hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ nominationes expediri, et idcirco non usquequaque laborare, ut illae regiae litterae reddantur, cum aliter non possem, iure iurando me illi per litteras purgavi. Peristromata, quae eius pecunia empta, nuper ad ipsum cum nonnullis libris Reverendissimae Amplitudini Tuae inscriptis misi, iam salva ⌊Venecias⌋ perlata sunt et inde in ⌊Poloniam⌋ brevi portabuntur. Inter libros illos cumprimis utilem et necessarium fore arbitror eum, qui praxim criminalem iuris canonici complectitur. Nam observatis documentis et formulis ipsius facile Reverendissima Amplitudo Tua extirpaverit, quicquid est zizaniarum in sua ecclesia eamque melius cognoscere et videre incipiet. Accepta iterum nova mittendi oportunitate plura huiusmodi mittam, quae Reverendissimae Amplitudini Tuae grata fore putabo. Breviarium Romanum novum cum libello de episcopo iam redditum arbitror, et Reverendissimae Amplitudini tuae non mediocriter placuisse, Id quod rescire ms. re scire(!)
⌈rescirerescire ms. re scire(!)
⌉ cupio, ac quem finem Gedanensium nostrorum tumultuatio encrypted ⌈⌊Gedanensium⌋ nostrorum tumultuatioGedanensium nostrorum tumultuatio encrypted ⌉ acceperit. Gemmam stemmatis Reverendissimae Amplitudinis Tuae, quo me ipsa donavit, quodque mihi longe gratissimum est, iam para paper damaged⌈[ara]ara paper damaged⌉tam habeo inclusam in aureum sex prope ducatorum annulum. Hoc usurus sum semper ex hoc tempore. Sed, ut cetera non male, ita “G” - primum elementum nominis mei - pessime sculptum videtur. Sculpsit tamen is, qui primarius artifex ⌊Romae⌋ habetur aureo Coronato.
UUB, H. 154, f. 90r
Si quando postea ditior fuero factus, novam forte sculpen paper damaged⌈[lpen]lpen paper damaged⌉dam curabo, nunc ista sat superque bella est. Haec fere paper damaged⌈[ere]ere paper damaged⌉ sunt, quae in mentem mihi modo scribenda veniunt. Ipse dominus Iesus, cui gloriose obviam itum est a populo et [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ pueris ⌊Hebraeorum⌋, perpetuo sospitet ac fortunet cum nostris omnibus Reverendissimam Amplitudinem Tuam, nunc morte devicta reg paper damaged⌈[reg]reg paper damaged⌉nans in excelsis.
[1] On the margin annotation in Eric Benzelius’ hand Olaus Magni
[2] On the margin annotation in Eric Benzelius’ hand fort(asse) Regis et Reginae
| | 36 | IDL 2820 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-04-26, PS 1545-04-27 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-06-23
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1599, p. 503-514
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1599, p. 503
Reverendissime Praesul, clementissime domine.
Plurimam salutem atque rerum omnium summam felicitatem a Domino Iesu Reverendissimae Amplitudini tuae usqe in sempiternum precor.
Ad humillimam servitiorum meorum commendationem.
Nihil non promptius usu fieri vel hic ⌊Franciscus Habicht⌋ argumento fuerit, qui quoniam saepe Romanum ante triverat iter, ad decimum octavum huius in ⌊Urbem⌋ sospes venit, id est quinquagesimo secundo die, quo a Reverendissima Amplitudine Tua discesserat. Gavisus sum in ⌊hominis⌋ adventu vehementer, non solum ob munera ⌊⌋que, quas attulit, sed etiam multo magis, quod Reverendissimam Amplitudinem Tuam cum omnibus suis recte valentem idem ipse tam brevi viderat. Ex quo insuper et alia non pauca cognovi, de quibus dicam inferius.
Nunc ad utrasque Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras eidem nuntio ad me datas paucis respondebo, quandoquidem haud ita pridem, nempe ad vicesimumoctavum diem Martii copiosissime ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam de omnibus rebus ⌊⌋. Ego quidem etiam divina benignitate sum incolumis, et hactenus semper fui. Quod autem post ⌊⌋ septima Septembris datas tardius alteras miserim, indicavi postea causas. Quae quoniam Reverendissimae Amplitudini Tuae adeo non satifsecerunt, ut potius me feriatum crediderit, omissis excusationibus eius silentii, iam veniam peto. Novit tamen Deus ferias meas, qui cotidianis precibus nec paucis lacrimis rogatus, adhuc tamen in votis, me has tamen habere vult, quam in re, desideratas, non ad inhonestum aliquod otium, sed studia meliora.
Figuratum argentum et mihi fuit supramodum gratum, et reverendissimo domino ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉. Cui passionis Christi, Adae et Evae in uno ac figurarum ex Apocalypsi simulacra in altero numo Reverendissimae Amplitudinis Tuae nomine dedi, non expiscatis iis litteris, quas ipsa BCz, 1599, p. 504 de oratione pacis ad illum paulo post huius nuntii egressum se dare constituisse scribit. Cum inspexisset argentum, laeto plane vultu egit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉ magnas gratias Reverendissimae Amplitudini Tuae, cui et vicissim hidden by binding⌈[im]im hidden by binding⌉ egregium aliquod monumentum istorum artificum se missurum altero nuntio dixit, et mihi primu hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉m omnem benevolentiam promisit. Multum is ⌊Ro hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉mae⌋ potest, et quoniam vicarium quoque summi pontificis agit, cum litterae novae F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ allatae fuerint, de quibus iam per hunc nuntium M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ ad me scripsit hidden by binding⌈[sit]sit hidden by binding⌉, omnibus modis curabo, ut in * encrypted ⌈** encrypted ⌉ iudex encrypted ⌈iudexiudex encrypted ⌉ adiungi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tur. Quo quid fuerit conducibilius? Respondebit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉, cum Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras acceperit, quas dixit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉ iam in itinere esse. Eo tempore et ego de illo pau hidden by binding⌈[au]au hidden by binding⌉ca(?) scribam.
Nuntium hunc ad illum non adduxi hidden by binding⌈[xi]xi hidden by binding⌉, veritus, ne per eum de hac Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ cum ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ familiaritate Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ ceterique certiores fierent. Atqui Davidis hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ pugnam cum Golia procuratori meo Gaspari Paga[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉no, cuius cotidiana opera utor, et immolationem Isaac reverendissimo domino Ennio titulo Sancti Angeli cardinali Verulano dare statui. Cui praesens a Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉, antequam hidden by binding⌈[quam]quam hidden by binding⌉ hinc proficisceretur, diligenter sum commendatus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉. De quo non parva spes est, ut aliquando B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ su[c]cedat. Ѧ encrypted ⌈suc hidden by binding⌈[c]c hidden by binding⌉cedat. Ѧsu[c]cedat. Ѧ encrypted ⌉ autem adeo diligit, ut eum non sine lacri hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉mis a se dimiserit. Si successionem illam encrypted ⌈successionem illamsuccessionem illam encrypted ⌉ Deus concesserit, alius proculdubio erit Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ color eiusque hidden by binding⌈[que]que hidden by binding⌉ omnium rerum status.
Imaginem vero Reverendissimae Amplitudinis Tuae hidden by binding⌈[uae]uae hidden by binding⌉ solum mihi reservabo eamque etiam in gemmam sculpendam curabo ad eum modum, quo signa solent hidden by binding⌈[nt]nt hidden by binding⌉, demptis tantum coloribus, quo in annulum cum gemma inclusa subinde in cera reddi possit. Non tamen ad meum usum, sed perfectam statim ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam mittam, quo si placuerit, plures BCz, 1599, p. 507 huiusce generis cum aliorum quoque imaginibus, quas vel fusas itidem, vel depictas Romam mittendas putaverit, ut hic fiant, per me curare queat.
Stemma suum mihi condonatum iam sculptum et annulo inclusum habeo, quo et usus sum in obsignandis superioribus novissimis litteris meis. Nihilominus et argenteum alterum, quod ad me Reverendissima Amplitudo Tua misit, gratissimum mihi fuit. Est enim profecto scite etiam sculptum et utriusque mihi erit commodus et necessarius usus. Quare pro hac tanta Reverendissimae Amplitudinis Tuae benevolentia atque his ipsis muneribus, quas potest, poteritque umquam mea tenuitas, ago gratias. Porro, cur nullum ex his argenteis figuratis orbibus vel dederim, vel dare constituerim H encrypted ⌈HH encrypted ⌉, ea est causa, ob quam me nec litteras Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ ei reddidisse, in posterioribus meis scripsi. Idque mihi cavendum arbitror, quamdiu Z encrypted ⌈ZZ encrypted ⌉ ⌊Romae⌋ manserit, praesertim cum iuxta consilium meum illi quoque per F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ litteras tum R. encrypted ⌈R.R. encrypted ⌉, tum * encrypted ⌈** encrypted ⌉ mecum tractando committetur, quemadmodum per hunc nuntium M encrypted ⌈hunc nuntium Mhunc nuntium M encrypted ⌉ ad me scripsit. Si quid autem aliter Reverendissimae Amplitudini Tuae videbitur, scire cupio.
Breviarium et libellum de episcopo etsi iam dudum miserim, tamen quoniam nondum ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam venerant, veritus, ne interciderint, alterum breviarium huic nuntio ferendum dedi. Cui adiunxi Novum Testamentum veteris translationis ex postrema pulchrerrima editione cum satis commodis et eruditis annotationibus. Ad haec praxin criminalem iuriscanonici. Quam etsi iam semel quoque ante miserim cum aliis nonnullis libellis inclusis in capsulam peristromatam or peristromatum⌈peristromatamperistromatam or peristromatum⌉ reverendissimi domini Plocensis, tamen quoniam timeo, ne itidem tardius reddatur, prior illa, quae minutioribus characteribus, sicque non perinde commodis, Reverendissimae Amplitudinis Tuae caligantibus oculis edita BCz, 1599, p. 508 est, iterum eandem mittendam putavi, in spem ve hidden by binding⌈[ve]ve hidden by binding⌉niens, quod non argumento tantum, sed etiam ipso charac hidden by binding⌈[ac]ac hidden by binding⌉tere Reverendissimae Amplitudini Tuae valde placebit, quamvis hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ iam aliquamdiu in alterius cuiusdam fuerit usu hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉. Nanam or Navam⌈NanamNanam or Navam⌉ enim huiusmodi editionis non reperi. Eo accessit et libellus regularum cancellariae. Quarum iam aliquoties in meis litteris mentionem feci et postea quoque facturus sum. Ut igitur Reverendissima Amplitudo Tua cognoscat, cuiusmodi sint, eas nunc ad se mittendas iudicavi. Novi Testamenti character tenuis est, maxime vero annotationum. Quare si Reverendissimae Amplitudinis Tuae oculis non servierit, quaeso illum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ suo oeconomo, domino ⌊Ioanni Langhannio⌋, donare ve hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉lit. ⌊Cui⌋ ea de re scripsi.
Mitto praeterea procuratorium ad accipiendam possessionem decanatus et canonicatus atque praebendae Reverendissimae Amplitudinis Tuae collegiatae ecclesiae in Gutstat hidden by binding⌈[at]at hidden by binding⌉, quemadmodum fieri voluit, quod et generalius con hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉scribendum curavi, extensum ad quaecumque alia etiam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ sacerdotia. Pro his iam, utut possum, immortales Reverendissimae Amplitudini Tuae ago gratias. Sunt enim nequaquam contemnenda et mihi pror ms. s(!)
⌈rr ms. s(!)
⌉sus gratissima. Multa enim de hac collegiata ecclesiae ex hoc nuntio didici, qui ni hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉hil non novit referre. Is sane talis est, qualem Reverendissima Amplitudo Tua scribit, nempe minus technites. Ego omni hidden by binding⌈[ni]ni hidden by binding⌉ mea diligentia et per subornatos etiam homines indagare non potui, soliusne voti causa ⌊Romam⌋ iverit, an potius a ⌊proscripti⌋ fautoribus missus esset.
Multa quidem ipse coram multis, nedum me hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ solum, de ⌊proscripti⌋ turpissime apud ecclesiam cum scor hidden by binding⌈[or]or hidden by binding⌉to suo exacta vita pro paper damaged⌈[ro]ro paper damaged⌉fessus est. Quae si testimonia hidden by binding⌈[ia]ia hidden by binding⌉ comprobar paper damaged⌈[r]r paper damaged⌉entur, reum proscriptum peragerent citra hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ ullam disputationem. Cum et hoc addidit, quod ab hidden by binding⌈[b]b hidden by binding⌉ eo tempore, quo apud ecclesiam ipse nuntius vixit et hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ ⌊proscripto⌋ atque decano ⌊Nidderhoff⌋ famulatus est BCz, 1599, p. 509 ipsumque proscriptum novit, quod esse, dicit, amplius decem annorum tempus, numquam viderit eundem proscriptum sacrificantem aut ad sacram accedentem sinaxim. Deliberaram igitur cum meis procuratoribus in testem hunc latorem producere. Sed cum nec ab aliorum quorundam apud ecclesiam maledictis temperaret, et a Reverendissima Amplitudine Tua esset carcere aliquamdiu afflictus, nec satis adhuc comperissem anne certis de causis ab adversariis ita loqui instructus esset, satius postea nobis visum est citra iudicialem interrogationem illum dimittere, ne forte in testem productus, mutatis verbis, ut est versipellis, nostram potius causam, quam adversarii, deteriorem faceret.
Et haec altera fuit causa, cur illum in nonum usque diem penes me in hospitio tenuerim victumque ei gratuito praebuerim. Altera erat, quod interim recentiores illas litteras Reverendissimae Amplitudinis Tuae, de quibus scribit superventuras, speraverim, quo ad eas simul mox respondissem. Maxime vero propter negotium domini R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, in quem iam translatio Ꞃ encrypted ⌈ꞂꞂ encrypted ⌉ facta est, et in hanc rem supplicatio expedita, ita ut supersit tantum citationis encrypted ⌈citationiscitationis encrypted ⌉ expeditio contra X encrypted ⌈contra Xcontra X encrypted ⌉, quae in duorum dierum spatio expediri poterit, nondum tamen expediendam putavi, cum non nisi publice queat, donec cognovero, quem successum brachii s(aecularis) executio habuerit, ac quomodo sese in eo + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ cum ceteris gesserit. Hoc enim promittit Reverendissima Amplitudo Tua se mihi celeriter scripturam. Si tardaverit, ego nihilominus omnia huius rei ad se mittam, ne quid morae amplius interponatur.
De centum ducatis mihi sine illis triginta a Fuggaris solutis, qui Fridwalt missi erant, ante iam non semel scripsi et de ** encrypted ⌈**** encrypted ⌉ atque * encrypted ⌈** encrypted ⌉, quarum or quorum⌈quarumquarum or quorum⌉ adhuc idem est omnino status, quem in posterioribus meis pridie BCz, 1599, p. 510 Dominicae Palmarum descripsi superinscribed⌈descripsidescripsi superinscribed⌉, nisi quod Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ dominum ⌊Loca encrypted ⌈LocaLoca encrypted ⌉⌋ iam in iudicium vocaverat encrypted ⌈iudicium vocaveratiudicium vocaverat encrypted ⌉ ob id, ne cum adhuc in * encrypted ⌈** encrypted ⌉ non hidden by binding⌈[on]on hidden by binding⌉dum pronuntiatum sit, sed propter defensorum suorum inter hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉cessionem in sententiae termina inchoata pendeat, se victum palam fateatur. Atqui utinam mo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉do celeriter adsint novae F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ litterae, facile spero iudicium iterum impellemus, quo, lata tandem secundum P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ sententia, cunctis simul aliis omnium litibus ** encrypted ⌈**** encrypted ⌉ pendentibus optatus finis imponatur. Domino M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ iterum scribo ilius respodens, privatim et L encrypted ⌈L or I⌈LL or I⌉L encrypted ⌉. Quibus et dominus Loca encrypted ⌈LocaLoca encrypted ⌉ scribit, itemque Reverendissimae Amplitudini Tuae. Cui et Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉, verum brevissime, propterea quod iam iam erat impensurus equos, tenui admodum a B et cardinalibus viatico encrypted ⌈B et cardinalibus viaticoB et cardinalibus viatico encrypted ⌉ adiutus, quemadmodum postea ipse latius ex itinere scribet. Difficile est, quanto me dolore affecerit eius discessus, cum praeter ipsum tam commodus et sincerus ami hidden by binding⌈[mi]mi hidden by binding⌉cus ⌊Romae⌋ nullus mihi reliquus manserit. Perferendum tamen erat, quod Deo placuit.
Paucis diebus anteque(!) instead of antequam⌈anteque(!)anteque(!) instead of antequam⌉ hinc profectus est, acceperat a duce Prussiae Σ encrypted ⌈duce Prussiae Σduce Prussiae Σ encrypted ⌉ vicino subdolas et fucatissimas l[it]teras. Cardinalis Bembus cupiens eius opera confirmatorium diploma impiae scholae, quam ex sacrilegiis aed[i]ficat, a sede apostolica obtinere, missis in eius expediti[o]nem trecentis ducatis encrypted ⌈lit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉teras. Cardinalis Bembus cupiens eius opera confirmatorium diploma impiae scholae, quam ex sacrilegiis <a>edi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ficat, a sede apostolica obtinere, missis in eius expeditio hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉nem trecentis ducatisl[it]teras. Cardinalis Bembus cupiens eius opera confirmatorium diploma impiae scholae, quam ex sacrilegiis aed[i]ficat, a sede apostolica obtinere, missis in eius expediti[o]nem trecentis ducatis encrypted ⌉. Et paratus erat is cardinali[s] encrypted ⌈is cardinalis hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉is cardinali[s] encrypted ⌉ de eo statim cum B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ agere expeditumque suo cum re[s]ponso ad ducem encrypted ⌈expeditumque suo cum res hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ponso ad ducemexpeditumque suo cum re[s]ponso ad ducem encrypted ⌉ mittere, nisi quodam divino instinc hidden by binding⌈[c]c hidden by binding⌉tu prius Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ ad se vocasset recordatus, quod quodam tempore (id erat cum invitatoriarum litterarum encrypted ⌈litterarumlitterarum encrypted ⌉ ad hanc scholam exemplar tipis excusum Σ Romam encrypted ⌈hanc scholam exemplar tipis excusum Σ Romamhanc scholam exemplar tipis excusum Σ Romam encrypted ⌉ mise hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉rat) multa de eadem ista schola et ipso duce encrypted ⌈schola et ipso duceschola et ipso duce encrypted ⌉ lo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉cutus secum fuisset. Qui, veniens, cum iterum ei hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ copiosius clariusque omnia explicasset, facile istius fra[fra]dulenter et in perniciem totius Prussiae petiti diploma[tis] encrypted ⌈istius frafra hidden by binding⌈[fra]fra hidden by binding⌉dulenter et in perniciem totius Prussiae petiti diplomatis hidden by binding⌈[tis]tis hidden by binding⌉istius fra[fra]dulenter et in perniciem totius Prussiae petiti diploma[tis] encrypted ⌉ BCz, 1599, p. 511 concessionem impedivit encrypted ⌈concessionem impedivitconcessionem impedivit encrypted ⌉, ita ut ei idem cardinalis encrypted ⌈idem cardinalisidem cardinalis encrypted ⌉ maximas etiam gratias ageret. De quo procul dubio plura ex itinere scribet Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉, et ego fortassis quoque postea, per nuntium minus suspectum.
Novi, quod hinc scribam, nescio. Praeter ⌊Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉⌋ complures alii adhuc cotidie hinc sese ad concilium conferunt serenissimi domini nostri mandato. Quo ante pauculos dies quartus quoque Sedis Apostolicae legatus, ⌊Reginaldus Polus⌋ Anglus, cardinalis, profectus est on the margin⌈profectus estprofectus est on the margin⌉. Hispani et Galli adhuc in itinere esse feruntur. Quid sperandum, hucusque sane incertum. Sunt, qui arbitrantur, concilium hoc ioco quidem coeptum, sed tamen serio prosecutum iri. B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ in timore esse videtur, nam et auxit custodias, et vigilantiores esse iussit, et nepotem suum modernum ⌊Regni Poloniae protectorem encrypted ⌈Regni Poloniae protectoremRegni Poloniae protectorem encrypted ⌉⌋ per equos dispositos ad A encrypted ⌈AA encrypted ⌉ misit. Aliud nihil est.
De perspiciliis fere oblitus sum scribere. Nasalium mitto paria quattuordecim, selecta a viro quodam, qui Reverendissimam Amplitudinem Tuam uno atque altero tantum anno superat. An placebunt, nescio. Meliora certe reperiri nunc ⌊Romae⌋ non poterant. Atqui ex eo genere perspiciliorum, quae manu ob oculos ponuntur, nulla prorsus hoc anno apud nos venalia inveniuntur. Cum enim ex Gallia afferri soleant, bella obstitere, quominus allata ... illegible⌈...... illegible⌉ sint. Operae pretium igitur fuerit ea alibi quaerere et, si postea aliquando ⌊Romam⌋ quoque adferentur, coëmam.
Cetera de me aliisque nonnullis rebus Reverendissima Amplitudo Tua ex hoc latore intelliget, qui si re vera ab adversariis ⌊Romam⌋ missus non est, sed tantum religionis ergo huc venit, quemadmodum simulat, omniaque illi a me tradita salva pertulerit in ⌊Prussiam⌋ usque, erit utique benevotentia Reverendissimae Amplitudinis Tuae non indignus. Cui et utilis aliquando fuerit, si quae res celerem nuntium ⌊Romam⌋ desideraverit. Petiit a me ultra victum coronatum mutuo, quem illi dedi BCz, 1599, p. 512
ea lege, ut in ⌊Prussiam⌋ veniens omnino reddentur hidden by binding⌈[tur]tur hidden by binding⌉, si id voluerit Reverendissima Amplitudo Tua.
Quam cum omnibus n(ost)ris hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ a Deo in optima valetudine, ac summae felicitatis hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ flore perpetuo conservari exopto.
⌊Romae⌋, postridie Natalis Marci Evangelistae, anno 1545.
Postscript:
BCz, 1599, p. 505
Velim quidem etiam, Reverendissime Praesul, ut si ex argenteis illis fusilibus orbibus plures Reverendissima Amplitudo Tua habuerit hisque commode carere posset, aliquot adhuc per aliu<m> quendam nuntium mitteret ad me ⌊Romam⌋ ad demerendum illis et alios nonnullos homines, qui utiles et necessarii mihi fuerint. Est enim res elegans et honesta, nec magni admodum pretii. Exiturus erat heri a nobis hic tabellarius, sed quoniam Dominica erat dies, non poterant parari et confici omnia. Nec satis felix esse fere solet iter, quod eo die inchoatur et carpitur.
Iterum iterumque prosperrime valeat Reverendissima Amplitudo Tua.
⌊Romae⌋, 27 Aprilis 1545.
| | 37 | IDL 7039 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1545-04-27 Letter lost | received 1545-08-06 Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2869: Cum longissimas Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras 27 Aprilis datas sexto demum Augusti accepissem | | | 38 | IDL 7040 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1545-05-01 Letter lost | received 1545-08-13 Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2869: Cum longissimas Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras 27 Aprilis datas, sexto demum Augusti accepissem, ac mox deinde 13 eiusdem alteras breviores, quae principem diem Maii asscriptum habent | | | 39 | IDL 2828 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-05-09 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-06-23
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1599, p. 529-538
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1599, p. 529
Reverendissime Praesul, clementissime domine.
Perpetuam incolumitatem summa cumulatam felicitate ab ipso Domino Iesu Reverendissimae Amplitudini Tuae ex animo precor.
Ad humillimam servitiorum meorum commendationem.
Cum XVIII praeteriti ⌊Romam⌋ veniens ⌊Franciscus Habicht⌋ reddidisset mihi Reverendissimae Amplitudinis Tuae ⌊⌋ et quicquid ei praeterea datum erat, mansit apud me diebus decem. Non enim voluit diutius, me quoque assentiente, cum scriptis iam responsis emptisque rebus, quas fert, omnibus, cur longius commoraretur, non esset. Exiturus ergo hinc erat ipso decimo die, sed arrestatus a ⌊proscripto⌋, testimonium secundum ipsum ferendi causa perstitit adhuc diebus quinque, hoc e written over u⌈uee written over u⌉st usque ad secundum Maii.
Venerat quidem mihi ante in mentem, ut ⌊illum⌋ ego secundum capitulum testimonium dicere curarem, quandoquidem turpissimam ⌊proscripti⌋ vitam a decemetseptem(!) annis exacte novit deque ea multa saepe et mihi, et aliis nonnullis recensuit, sed homini nondum satis fidebam, et istius Romanae curiae praxis hoc fert, ut qui in reum criminis testimonium publice dixerit, is inficiante reo, quod testatus in illum est, etiam quaestionum tolerantia defendat, et usque, dum convenire inter illum reumque coeperit, aut in carceris custodia maneat, aut duorum triumve millium vades det, qui eum ab ⌊Urbe⌋ interea non discessurum in iudiciumque vocatum semper iturum promittant.
Atqui hic ⌊Franciscus⌋ unamecum certe vel trium tantum ducatorum vadem haud reperisset, in carcerem igitur inclusus, dicto testimonio, vix etiam post unum atque alterum mensem inde dimissus fuisset, cum facilis coniectura sit ⌊proscriptum⌋ non nisi post longissimam altercationem elusasque omnes suas fautorumque suorum artes et interpositas preces verum esse testimonium illius fateri voluisse. Huc accessit magna dubitatio, an et in eculeo constans futurus esset, testimonium suum semper asseverando. Quod si accidisset, ⌊ipse⌋ quidem mite tortus fuisset, ⌊proscriptus⌋ autem gravissime secundo loco. Sed quis se huic periculo committeret aut hunc miserculum in tantas angustias induceret? Dimittendum igitur iudicavi non productum. Ut autem a ⌊proscripto⌋ produceretur, id vehemen BCz, 1599, p. 530ter optabam, in quacumque esset lite. Posset enim tum sine supra hidden by binding⌈[ra]ra hidden by binding⌉scripto tumultu liberrime in ⌊illum⌋ dicere, ad nostra rogata primum hidden by binding⌈[imum]imum hidden by binding⌉ respondens, quicquid de ipso cognitum haberet. Quod qua ratio hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ne secundum curiae praxim fit et longum fuerit commmemo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉rare et supervacaneum. Cum itaque arrestatus fuisseta hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ ⌊proscripto⌋, ut ab ipso produceretur, mirifice gavisus sum, sic(?) hidden by binding⌈[ic(?)]ic(?) hidden by binding⌉ omnino futurum confidens. ⌊Franciscus⌋ autem valde timens hidden by binding⌈[ns]ns hidden by binding⌉, ne citra maximam offensionem Reverendissimae Amplitudinis Tuae a ⌊proscripto hidden by binding⌈[to]to hidden by binding⌉⌋ produci non possit, turris adhuc memor, in quo ante suum ex ⌊Heilsberg⌋ discessum mendacii poenas dederat, cum in platea depraehensus post arrestationem a proscripto interro hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉garetur, quale secundum ipsum testimonium dicturus esset se hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ contra ⌊capitulum⌋ et ⌊Nicolaum Loka⌋ produceretur, et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ an non inter cetera nosset, quod et proscriptus, et bonis beneficiisque omnibus privatus, et canonicatus eius Nicolao Loka collatus hidden by binding⌈[tus]tus hidden by binding⌉ esset, qui et reditus caperet.
Tum ⌊Franciscus⌋, primum multis maledictis ob arrestationem ⌊proscriptum⌋ incessans hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, deinde, numquid aliud ferre possum testimonium, inquit, nisi flagitiosissimam vitam tuam longe celeriorem proscrip hidden by binding⌈[crip]crip hidden by binding⌉tionem meruisse? Pro te quod dicam, nihil habeo, in te vero prope infinita, et de ⌊Nicolao Loka⌋ quod quaeris, peni hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tus me latet.
Hac responsione deterritus ⌊proscriptus⌋ non est ausus illum producere, sed abire iussit. At quo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉niam productus mirabiliter profuisset causae nostrae, multis coronatis redemptam vellem hanc incautam eius responsio paper damaged⌈[io]io paper damaged⌉nem. Cur vero ⌊proscriptus⌋ ⌊eum⌋ producere decreverat, fuit non, quia arbitraretur causam suam meliorem fore hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉, etiamsi testimonio Francisci cofirmatum fuisset, quod ab eo sciscitabatur. Non enim a nobis hoc umquam negatum est, sed tantum, ut aliquid adhuc ageret suamque diligentiam isti redituro in ⌊Prussiam⌋ nuntio testatam faceret, ne quiescemus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉, ipsemet se iam victum palam fatetur, praesertim hoc nun hidden by binding⌈[nun]nun hidden by binding⌉tio praesente, quemadmodum et dominum ⌊Loka⌋ ante citaverat hidden by binding⌈[at]at hidden by binding⌉ hac sola de re.
Nam modo ab omni actione iterum cessat et suis suorumque precibus et intercessione iudicem in causa hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ capituli a progressu ad sententiam remorari pergit, ita frus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉ BCz, 1599, p. 531tra hucusque laboraverimus dilationem istam tollere ac in maximo desiderio simus regi<ar>um litterarum, quibus effectum iri speramus, ut a ⌊pontifice⌋ et ⌊cardinali protectore⌋ iudex iterum in progressum impellatur, et criminalis actio suum quoque optatum finem consequatur.
Porro, ne tam bonum testem frustra ⌊Romam⌋ venisse pateret, non citato ⌊proscripto⌋, clam in illum testimonium dicere curavi, annotatis, quae de ipso proscripto eiusque ⌊lupa⌋ clam mihi narraverat. Ad quae postea in iudicio, iuramento constrictus, multo etiam plura addidit. Hoc clam praestitum testimonium, etsi plenam fidem non faciat, iudicium tamen magnum facit, et postquam denuo criminalis actio tractabitur, materiam copiosam subministrabit ad novas inquisitiones formandas aliaque nonnulla.
Cetera abunde referet ipsemet ⌊Franciscus⌋, et quicquid in ⌊proscriptum⌋, illo non citato, sic clam testatus est, deque discrimine inter Warmiensem et Romanum proscripti statum, quae Reverendissima Amplitudo Tua non sine risu audierit. Libero iam omni suspicione ⌊hominem⌋, quem apertius post arrestationem et hoc clam dictum testimonium integrum esse cognovi, optans illum propterea et mea causa Reverendissimae Amplitudini Tuae commendatum esse. Nec sane fuerit inutilis ad simile iter rursum aliquando subeundum. Varii sunt enim casus, et ipse profecto satis celeriter ambulat. Discessit hinc, ut dixi, secunda Maii, quando biduo ante redditae mihi fuissent copiosissimae Reverendissimae Amplitudinis Tuae ⌊⌋ ad secundum aut tertium Martii datae, quibus et ego postea fusius respondebo, cum per domini custodis Cracoviensis pueros, qui post triduum aut quatriduum hinc abibunt, mittam expeditum domini ⌊Andreae Costka⌋ diploma ad Rupoldinum canonicatum citationemque contra X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ unacum expeditis etiam reverendissimi ⌊domini Plocensis⌋ negotiis, quae me multo iam tempore et in hodiernum usque diem occupatum tenuerunt. Iam vero, Deo sint gratiae, confecta erunt. Tutiores mihi videntur hi domini custodis Cracoviensis pueri et minore periculo celeriusque proficisci, quare per ipsos potius omnia mittenda putavi.
Recte monet Reverendissima Amplitudo Tua, ne quicquam + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ et S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ morer in R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ meoque negotio transigendo. Sicque faciam, video enim in illis nihil esse BCz, 1599, p. 532 grati animi, nullam iusti aut honesti considerationem, sed proprio commodo et mammonae tantum studere. Res autem iam aliter non est mutanda, sed me in Ψ encrypted ⌈me in Ψme in Ψ encrypted ⌉ manere operepretium, et ut in Ꞃ encrypted ⌈ꞂꞂ encrypted ⌉ possessionem R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ veniat, laborandum. Quod etiam statim futurum dubitare non possum, cum et diploma, et citationem viderit + encrypted ⌈++ encrypted ⌉, et quem nunc nactus sit adversarium. Misi iam ad R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ procuratorii notam ad capiendam ipsius nomine huius Ꞃ encrypted ⌈ꞂꞂ encrypted ⌉ possessionem, quod authenticum ⌊Bononiae encrypted ⌈BononiaeBononiae encrypted ⌉⌋ factum sine hidden by binding⌈[ne]ne hidden by binding⌉ mora monui ad Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ aut O encrypted ⌈OO encrypted ⌉ in ⌊Prussiam⌋ ut mitteret, sicque factu hidden by binding⌈[ctu]ctu hidden by binding⌉rum opinor.
An nuntius O encrypted ⌈OO encrypted ⌉ ad eum iam venerit, nihil ad hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉ me scripsit hucusque. Venisse autem puto, quoniam dominus ⌊Georgius Hegel⌋ ad me scripsit illi a se ⌊Cracoviae⌋ posteriorem istum littera hidden by binding⌈[ra]ra hidden by binding⌉rum fasciculum datum fuisse. Exspecto igitur vel litteras R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, vel ipsum domini O encrypted ⌈OO encrypted ⌉ nuntium in dies et horas singulas.
Litem hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ mihi ob Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ motam a *** encrypted ⌈****** encrypted ⌉ facile, spero, sustinebo, et brevi, Christi auxilio, evincam. Id quod nunc et conor maxime. Induxit *** encrypted ⌈****** encrypted ⌉ nomine contra me in eadem lite testem ⌊Proscrip hidden by binding⌈[ip]ip hidden by binding⌉tus⌋ ⌊Theodorici a Rhedenn⌋ famulum, qui nuper ab eo Romam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ missus, ut quandam ipsius emeritam concubinam ⌊Roma⌋ ad illum ⌊Maguntiam⌋ duceret. Quod et fecit ante triduum iam hinc cum ea profectus, sed quoniam nec antecessorem meum mortuum vidit, nec procuratorem meum in possessionem inductum, multo ante cum ⌊Theodorico⌋ ⌊Warmia⌋ profectus, et *** encrypted ⌈****** encrypted ⌉ a multis annis probe novit eiusque beneficiorum prope infinitum numerum, unde iam pridem incapax redditus est ad ullum sacerdotium obtinendum iuxta c: encrypted ⌈c:c: encrypted ⌉ de multa et constitutionem exsecrabilis etc., profuit mihi suo testimonio hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ plurimum, nocuit nihil.
Eundem et contra ⌊capitulum⌋ ac dominum ⌊Loca⌋ testimonium ferre curavit, non de aliis rebus, quam de quibus et ⌊Franciscum⌋ volvisse, supra recensui. Cum vero has ipse hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ nosse non poterat absens, dum agerentur, existens, nec a no hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉bis negentur, quod comprobata nihil afferunt detrimenti, satis constat. Hoc tantum eandem ob causam factum, ob quam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ supra ostendi, et ⌊Franciscum⌋ producere instituisse, maxime, quod is tum adhuc etiam praesens erat et omnibus modis idem ipse ⌊proscriptus⌋ litis finem cursumque impedire pergit, ab omnibus BCz, 1599, p. 533 aliis actis metu sententiae nunc abstinens etc.
Procuratoria pro Ioanne et Augustino exspecto, alterum enim ad brachii translationem requiritur, alterum ad Lubecensem canonicatum. Cuius simulatque possessionem nactus fuerit reverendissimus dominus Upsalensis, quod sedulo curat, Augustino cedet. Ad quem cedendum me aliosque nonnullos se absente procuratores constituit pridie, quam hinc discessisset, ita ut iam res certa sit, modo possessio ipsi domino Upsalensi prius libere tradetur. Qui ubi nunc agat, nondum scio, nihil enim litterarum mihi ab eo hactenus redditum est, quas propterea in horas cupidissime exspecto eousque penes me retenturus, quas ad illum Reverendissima Amplitudo Tua dedit, ipseque habiturus est multis de causis gratissimas.
Bracchii executio vehementer me sollicitum tenet, scire cupiens, quomodo facta sit quidque ⌊capitulum⌋ responderit, et quam gratum se, vel in ea re, praebuerit. Cui tamen supplex esse non est necesse, cum cogi possit censuris aliisque poenis, prout Reverendissima Amplitudo Tua facile animadvertit, si bracchii verba legit legive audivit. Si data mihi fuerit possessio, eandem post dies aliquot ineat ⌊Ioannes⌋ frater meus, sicut et prius scripsi, sin negata, aut compellat censuris aliisque poenis bracchii ⌊capitulum⌋ Reverendissima Amplitudo Tua, aut a ⌊regia maiestate⌋ impetret mandata, quibus serio capitulo mandetur, ut bracchii executionem nt written over t⌈tntnt written over t⌉ meumque procuratorem inducant in possessionem. Nec se poterit inhibitione, si qua forsan hinc ab adversario missa est, excusare, quandoquidem si quid contra illam hac executione factum fuerit eaque violata in meum redundaverit detrimentum, non eorum.
Quod autem nulla inhibitionis violatio timenda sit nec executionem hanc impedire possit, saepissime iam scripsi et causam ostendi, cum in superioribus litteris meis, tum in instructione cum bracchio missa, copiosissime. Quin et expensae litis non sunt dimittendae, si adversarius apparere coeperit, quem tamdiu latere miror et locum scire desidero, quamquam et contra absentem quoad expensas fructusque trium annorum inique perceptos fieri possit executio in bonis eius hereditariis, ut docet instructio et bracchii verba circa finem. Sed BCz, 1599, p. 534 libet modo saltem, qui res in canonicatu successerit, prius cognoscere.
In facultate testandi impetranda melius nunc habeo consilium putoque Reverendissimae Amplitudini Tuae probatum iri. Quod secutus doctor ⌊Andreas⌋, ⌊reginalis maiestatis⌋ physicus, usque ad viginti ducatorum millia gratis hanc facul hidden by binding⌈[ul]ul hidden by binding⌉tatem superiore mense impetravit. Nec aliud erat, quam quod S, D, N encrypted ⌈S, D, NS, D, N encrypted ⌉ et cardinalem protectorem a ⌊regia et reginali maiestaibus⌋ litteras dandas curavit, quibus hoc diligenter hidden by binding⌈[er]er hidden by binding⌉ petebatur. Quales si et Reverendissima Amplitudo Tua impetraverit, prout facillime poterit, hucque alias a ⌊rege iuniore⌋ et suas hidden by binding⌈[as]as hidden by binding⌉ proprias insuper addiderit usque ad tria quattuorve milia hidden by binding⌈[ia]ia hidden by binding⌉ eandem facultatem sine ulla compositione gratis etiam cer hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉to feret.
Accedit iam et reverendissimi domini ⌊Archinti⌋ favor ac studium, qui me in hoc negotio ... illegible⌈...... illegible⌉ conficiendo strennue hic postea iuvaverit. Totus enim iam noster esse videtur et Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras cum figuratis argenteis orbibus mire gratas habuit, quibus et respondit, adiungens alterum sui opusculi nuper editi exemplar, si id, quod prius misit, forte redditum non esset. Me privatim iam magna hidden by binding⌈[na]na hidden by binding⌉ benevolentia prosequi coepit. Statuerat etiam nostrorum artificum aliquod fabre factum signum munusculi nomine vicissim Reverendissimae Amplitudini Tuae mittere, sed fortassis nondum quippiam huiusmodi habere potuit.
Pro novis centum du hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉catis novas, quas posssum, ago gratias, magis tamen cupiens a tantis sumptibus aliquando tandem Reverendissimam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ Amplitudinem Tuam liberam fieri, impetrato omnium litium desideratissimo fine, quod itidem Dominum Iesum indignis precibus meis assidue oro, nec ideo minore spe, quod tardius exaudior. Vult enim Deus nos semper orare et numquam deficere. Oppor hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉tune vero curatum est hoc aurum, quo simulatque allatae fuerint novae ⌊regiae maiestatis⌋ litterae, commodius et promptius hidden by binding⌈[ius]ius hidden by binding⌉ ad catastrophen deduci queat haec productissima tragoedia hidden by binding⌈[dia]dia hidden by binding⌉.
In litteris ad patrem ⌊Fridwalt⌋ dudum datis annotavi quan hidden by binding⌈[uan]uan hidden by binding⌉tum quasque in res nomine filii sui de Reverendissimae Amplitudinis Tuae pecunia erogatum sit, quidque adhuc medico numerandum. Qui, puto, dissolvet omnia. Ad cetera rescribam paulo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ BCz, 1599, p. 537 post, ad quae modo superinscribed⌈modomodo superinscribed⌉ temporis angustia non patitur. Novi etiam nihil est, praeterquam quod novum ante dies quinque promulgatum est a ⌊
s(ancto) or s(anctissimo)⌈s(ancto)s(ancto) or s(anctissimo)⌉
pontifice⌋ diploma, quo iterum sub maioribus poenis monentur omnes, qui concilio interesse debent, ut citra cunc<ta>tionem eant. Has per veredarios Venetorum cum adiunctis reverendissimi domini ⌊Archinti⌋ et ⌊Nicolai Loca⌋ litteris post ⌊Franciscum⌋ ⌊Patavium⌋ misi, ubi ei, spero, cum aliis ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam ferendae tradentur.
Quam in perpetua incolumitate et felicitate cum omnibus sibi carissimis tueatur Dominus Iesus.
⌊Romae⌋, nona Maii, anno Domini MDXLV-o.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus et deditissimus ⌊Gaspar Hannovius⌋
Postscript:
BCz, 1599, p. 535
Rescriptum facultatis privandi beneficiis eos, qui vel ob ius non legitimum, vel ob crimen, aliisve de causis, privationem merentur, de quo iam ante semel atque iterum scripsi. Praeterea alterum prohibitorium, ne quis dignitatem in ecclesia Reverendissimae Amplitudinis Tuae vel assequi, vel diutius possidere queat, nisi praesbyter, nondum quidem expedire potui, sed tamen paulo post, spero, expeditum habebo et ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam statim mittam. Dominus R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ iam et frequenter ad me scribit, et facit, quod indico. Qua de re non male, confido, negotium eius transigetur.
Libellum de episcopo itidem nunc secundo misissem (fuerit enim maxime utilis Reverendissimae Amplitudini Tuae), si usque hic illum venalem amplius reperire potuissem. ⌊Reverendissimus dominus Upsalensis⌋ similem habere cupiens etiam non invenit, ita ut coactus sit attritum quendam et integra quinternione mancum emere. Afferentur tamen brevi plures ex ⌊Gallia⌋, quorum unum ilico emptum ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam mittam, si priorem fortassis interea non acceperit. Quod ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ Reverendissimae Amplitudini Tuae in ⌊Frauenburg⌋ sive ⌊Braunsberg⌋ in multis diligenter se commendaverit, tacens tamen de ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋, non ob aliud fecisse puto, quam ut ⌊suum nepotem⌋ facilius in ecclesiam admitteret, quem sibi his diebus nova per Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ porrecta supplicatione (cuius tamen centum ducatorum compositio nondum soluta est sicque nec ipsa supplicatio adhuc expedita) coadiutorem in utroque sacerdotio adoptavit. Verum Reverendissima Amplitudo Tua magis suae ecclesiae et religionis rationem habens illud aget, quod a me est prius scriptum.
Et felicissime iterum valebit.
| | 40 | IDL 7391 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-05-30 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 2857: Id quod etiam ipsamet Reverendissima Amplitudo Tua fatebitur, spero, ubi e[a] ipsa diplomata measque litteras acceperit, quas copiosissimas paenultima Maii ad se dedi. In quibus fuse descripsi, quo ordine in possessionem Ꞃ induci possit et debeat R quodque hoc non modo vigore eorum apostolicorum diplomatum, sed etiam ordinaria sua auctoritate, ut fiat, curare queat, custode et aliis omnibus invitis. | | | 41 | IDL 6480 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, 1545-06-27 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 2850: Secundum posteriores regiae maiestatis litteras Romam missas et meas hinc 27 Iunii ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam datas | | | 42 | IDL 7041 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1545-07-14 Letter lost | Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2869: Dum haec agerentur, redditae mihi dunt interea tertiae copiosissi[mae] a Reverendissima Amplitudine Tua litterae 14 Iulii datae | | | 43 | IDL 2850 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-07-25 | received Wormditt (Orneta), 1545-11-15
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 103-104
| 2 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1545, f. 22r-v
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 155
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 457, p. 410 (reference) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
UUB, H. 154, f.103r
Reverendissime Praesul, clementissime domine. Salutem cum humillima servitiorum meorum commendatione.
Secundum posteriores ⌊regiae maiestatis⌋ litteras ⌊Romam⌋ missas et ⌊⌋ hinc 27 Iunii ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam datas,
summa diligentia curatum est a nobis et obtentum, ut reverendissimus ⌊dominus Archintus⌋, vicarius ⌊s(anctissimi) domini nostri⌋, cognitor datus sit in controversia criminali contra proscriptum. Gaudeo nunc vehementer ob id, quod nihil dubitem, quin illius studio et aequitate intra pauculos menses tragoedia ista iam tandem terminabitur. Qua in re nobis neque sumptibus neque laboribus parcendum videtur, et quicquid actum fuerit, confestim scribam. Modo conquiruntur undique a nobis acta et scripturae, quae sparsim apud cardinales et alios iudices detentae sunt et ad vicarium deferuntur. Promoveat Deus feliciter omnia ad gloriam sui nominis sempiternam.
⌊Rzeczicza⌋ poenitentiarius garrulitatis suae et improbitatis finem invenit. Ad vicesimum primum enim huius mensis Iulii vita functus est. Moriens autem luculenter demonstravit, quam ob causam ad extremum usque proscripto adhaeserit, utpote cuius impietatem pariter secutus ceu infernum ipsum aversatus est et confessionem et Dominici corporis communionem multisque diabolicis maledictis et imprecationibus repulit, quotquot eum ad utrumque piis monitis sunt adhortati. Praeterea, cum iam animam agentem oleo sacro inunguerent, nec loqui posset, idque prohibere iactatione corporis tamen, quantum poterat, reluctabatur. Testamentum nullum condidit nec ulli quicquam legavit. Executores, Poloni quidam duo, se interposuerunt, quibus cum familiarius vivere solebant, qui quod placuit, sustulerunt. Cetera fiscus habuit. Cum ad funus vocati omnes,
UUB, H. 154, f. 103v
qui ⌊Romae⌋ sunt, Poloni convenissent, nec ego abessem, haud lacrimis vel maerore, sed tanto risu et gaudio mortem ipsius prosecuti sunt, ut laetissimis quibusdam nuptiis interesse viderentur, et circumstantes Itali rei causam ignorantes vehementer admirati sint. Sacerdotia et multa et opima reliquit, quorum nomine ⌊pontifici⌋ supplicatum est, antequam penitus animam efflasset, verum concessa sunt adhuc nemini, sed consensu pontificis reverendissimus dominus ⌊cardinalis protector⌋ ea pro suo arbitrio distribuenda accepit. Promissum est et mihi unum, idque ut obtineam, omni, qua possum, gratia et diligentia contendo. Hactenus de ⌊poenitentiario⌋, quem malo Dei iudicio et misericordiae relinquere, quam gravius aliquid in defunctum dicere.
Contra ⌊Iodocum Hoetfilter(?)⌋ ne sententiam retulerim ultimis et sexta huius praeteritis iuridicis diebus obstiterunt illius procuratores improbissimis calumniis. Quoniam tamen ego in possessione istius ⌊Georgii⌋ canonicatus existo, et propter indemnatum adhuc proscriptum aliquandiu mihi ⌊Romae⌋ manendum est facile interea et hanc litem transigam. Diplomata domini ⌊Andreae Kostka⌋ ad Rupoldinum canonicatum pridem iam expedita misi. Quod cum et ad dominum ⌊Andream⌋ ⌊Bononiam⌋ scripsissem, valde gratum id habuit et summas mihi per litteras vicissim gratias egit.
De brachii executione aliisque rebus multis Reverendissimae Amplitudinis Tuae ⌊⌋ cupidissime exspecto, post eas enim, quas secunda Martii ad me dedit, nullas accepi. Rescriptum antea hidden by binding⌈[ea]ea hidden by binding⌉ promissum prope iam in desperatis habeo. Nam hucusque etiam cunctatur is, qui id et perlegere et subscribere debet. Non cesso tamen hominem sollicitare.
Possessio Lubi hidden by binding⌈[bi]bi hidden by binding⌉censis canonicatus incertum adhuc, an ⌊domino Upsalensi⌋ data, non
UUB, H. 154, f. 104r
dum enim illinc habuit responsum, sed exspectat illud quotidie. Si executo brachio capta est nomine meo, adversarii ⌊Suchtenii⌋ canonicatus possessio eumque postea fratrem meum Reverendissima Amplitudo Tua obtinere voluerit, oportet in hoc et ipse dominus ⌊Paulus Snopec⌋ consentiat, cui scit Reverendissima Amplitudo Tua reservatum esse regressum tam in cessionis quam mortis meae eventum, utque consentiat praesente et stipulante notario, quod eum non gravate facturum confido Reverendissimae Amplitudinis Tuae causa. Sin minus, in ⌊Georgii⌋ canonicatu me ⌊fratri⌋ cedere necesse erit. De qua re in praesentiarum obiter Reverendissimam Amplitudinem Tuam admonendam existimavi.
Plura scribam, ubi eiusdem Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras accepero. Nunc mihi aliud in mentem non venit. In novis hoc tantum habemus ⌊Hispaniarum regi⌋ ⌊caesaris⌋ filio ex ⌊coniuge⌋ natum esse ⌊filiolum⌋. Superveniens autem tristissimum de ⌊iunioris reginae nostrae⌋ obitu nuntium prohibuit quominus hic publice laetatum sit et parata iam spectacula edita. Quae mors tam inopinata et luctuosa certe toti ⌊Poloniae⌋, si quid suspicionis habet, qua vix videtur carere, timendum, ne quos novos excitet tumultus etc. De concilii statu saepe ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam scribit (puto) ⌊dominus Upsalensis⌋[2]. Nam hoc se facere mihi significavit. Hic nihil aliud est novi.
Christus perpetuo incolumem ac florentem cum sibi carissimis omnibus servet Reverendissimam Amplitudinem Tuam. Cui me iterum atque iterum humillime commendo.
⌊Romae⌋, ipso die divi Iacobi apostoli, Anno Domini 1545.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum, nepotumque omnium infimus ac deditissimus ⌊Gaspar Hannow⌋
[1] Missing words in address written on not preserved seal slip.
[2] On the margin correspondent annotation in hand of Eric Benzelius Olaus Magni.
| | 44 | IDL 2857 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-08-15 | received Wormditt (Orneta), 1545-11-15
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1599, p. 567-570
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1599, p. 567
Reverendissime Praesul, clementissime domine.
Salutem ac summam omnium rerum felicitatem ad humillimam servitiorum meorum commendationem.
Est in cursu iterum atque diligentissima trutinatione * encrypted ⌈** encrypted ⌉ apud ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉, cui posteriores Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ litterae 27 Aprilis datae equidem gratissimae fuerunt et opportunissime redditae sunt propter eandem * encrypted ⌈** encrypted ⌉, quam, modo in manibus habens, fideliter tractat, et ob quam ego quoque nunc usqueadeo distineor, ut binis Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ litteris, quarum alterae, quibus coniunctae erant illae ad ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ sexta huius, alterae, per ⌊Absalonem Reÿman⌋ missae, 13 eiusdem mihi redditae sunt, respondere adhuc nihil valeam. Sed cum nudiustertius et a
⌊d(octore) or d(omino)⌈d(octore)d(octore) or d(omino)⌉
Hosio⌋ breves litteras accepissem, quibus me certiorem fecit Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ per quendam ⌊cardinalem Cortesium⌋ et ⌊doctorem Andream⌋ litteras salvi conductus a ⌊regia maiestate⌋ petere, quo sibi liceat tuto rursus domum redire, ad hoc nunc tantum, nulla interposita mora, cum d(octori) or d(omino)⌈d(octori)d(octori) or d(omino)⌉ Hosio, tum etiam Reverendissimae Amplitudini Tuae rescribendum putavi, utcumque in maximis occupationibus et summa temporis angustia possem, ne eum salvum conductum Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ a regia maiestae concedi ullo pacto pateremini ob multas et gravissimas causas, quas Reverendissima Amplitudo Tua ab exemplo litterarum mearum ad d(octorem) or d(ominum)⌈d(octorem)d(octorem) or d(ominum)⌉ Hosium datarum fusius cognoscet, quod istis est coniunctum. Et quamquam non dubitem, quin Reverendissima Amplitudo Tua per se facile perspiciens, quid huiusmodi salvo conducto(!) instead of ui⌈o(!)o(!) instead of ui⌉ Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ ver ms. n(!)
⌈rr ms. n(!)
⌉etur, ne illi a ⌊regia maiestate⌋ concedatur, iam fideliter dissuaserit, tamen veritus, ne in ea re sententia etiam mea cumprimis desideraretur, qui praesens ⌊Romae⌋ existens melius omnia comperta habeo eandem celer BCz, 1599, p. 568rime his scriptis et missis litteris indicare volui etc.
Non est, quod vel male factu superinscribed in place of crossed-out a⌈auu superinscribed in place of crossed-out a⌉m arbitretur, vel aeqre ferat Reverendissima Amplitudo Tua ad Ꞃ encrypted ⌈ꞂꞂ encrypted ⌉ in R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ ius esse translatum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ et in hanc rem omnia necessaria apostolica diplomata expedita esse et missa, quandoquidem res nec aliter fieri potuit, nec melius. Id quod etiam ipsamet Reverendissima Amplitudo Tua fatebitur, spero, ubi ea hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ ipsa diplomata measque ⌊⌋ acceperit, quas copiosissimas paenultima Maii ad se superinscribed⌈ad sead se superinscribed⌉ dedi. In quibus fuse descripsi, quo ordine in possessionem Ꞃ encrypted ⌈ꞂꞂ encrypted ⌉ induci possit et debeat R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ quodque hoc non modo vigore eorum apostolicorum diplomatum, sed etiam ordinaria sua auctoritate, ut fiat, curare queat, ⌊custode⌋ et aliis omnibus invitis. Quo regias litteras, si necessarium videbitur, insuper addere licebit, ne omnino hiscere aliquis audeat in illo triumvirali P encrypted ⌈PP encrypted ⌉, ubi hoc solum cavendum est, ne i[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉co toto processu R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ procurator, vel O encrypted ⌈OO encrypted ⌉ quicquuam aliud hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉ agat, quam quod adscribed⌈quodquod adscribed⌉ modeste praescriptis a me verbis possessionem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ petat. Cetera vero omnia a Reverendissima Amplitudo Tua ordina hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ria potestate fiant et institutus erit R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ iustissime et rectissime.
⌊Absalon Reyman⌋ ⌊Romam⌋ non ve hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉nit, sed, missis ex ⌊Augusta Vindelicorum⌋ ad me litteris, ibidem ad me responsum opperitur. De quo eiusque negotio et ceteris omnibus, quae nunc et temporis brevitas, et occupationum multitudo prohibet, scribam paulo post prolixius et ad reliquos hidden by binding⌈[os]os hidden by binding⌉ etiam amicos omnes, eorum litteris responden written over su⌈sudenden written over su⌉s, quibus singulis me excusatum cupio. Brachii executio optime factum hidden by binding⌈[tum]tum hidden by binding⌉ est eamque magna cum laelitia intellexi, et simul etiam ⌊Langhannii⌋ in exsequendo imperterritum animum . BCz, 1599, p. 569 ⌊Cui⌋ itidem postea cum gratiarum actione respondebo et
Reverendissimae Amplitudini Tuae, quid nunc deinceps facto opus sit.
Interim tamen iam dispensationem semestrem ad duos canonicatus in omnem eventum ad quattuor adhuc alios menses extendendam curavi. Plura iam prorsus non possum. Sed ut Reverendissimam Amplitudinem Tuam cum omnibus sibi carissimis perpetuo sospitet ac fortunet Dominus Iesus, ex animo precor.
⌊Romae⌋, 15 Augusti 1545.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus et deditissimus ⌊Gaspar Hannovius⌋
| | 45 | IDL 2869 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-09-26 | received Wormditt (Orneta), 1545-11-21
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 71-76
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 248
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 361
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 462, p. 379-380 (English register) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus Excerpts concerning Dantiscus' travels
Cum longissimas Reverendissimae Amplitudinis Tuae ⌊⌋ 1545-04-27⌊27 Aprilis1545-04-27⌋ datas 1545-08-06⌊sexto demum Augusti1545-08-06⌋ accepissem ac mox deinde 1545-08-13⌊13 eiusdem1545-08-13⌋ ⌊⌋ breviores, quae 1545-05-01⌊principem diem Maii1545-05-01⌋ asscriptum habeba paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉nt paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉, itemque privatas eodem ipso die a domino ⌊Hosio⌋, quibus paper damaged⌈[us]us paper damaged⌉ me de ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ salvi conductus fraudulenta petitione cer paper damaged⌈[cer]cer paper damaged⌉tiorem fecerunt, post biduum statim videns rem moram paper damaged⌈[ram]ram paper damaged⌉ nullam pati copiosissime domino Hosio respondi, Reverendissimae autem Amplitudini Tuae vix tribus verbis constrictus summa temporis brevitate additoque tantum exemplo litterarum, quas ad dominum Hosium scripseram. Postea vero plus spatii aucupatus vix illud hucusque brevissimum etiam sum consecutus, cum propter . encrypted ⌈.. encrypted ⌉, quae sub ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ iudice continuis curis et instructionibus diligentissime tractatur brevique tandem prospero fine iam terminabitur, tum etiam, quod poenitentiarii morte vacua facta sacerdotia plurimum mihi facesserint negotii. Cum enim me frustra meo nomine laboraturum vidi, omnem impendi operam, ut ⌊Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉⌋ nomine aliquid impetrarem. Nec in cassum cessit labor, duo etenim impetravi: decanatum scilicet Kielcensem Cracoviensis diocesis, cuius reditus ad 130 ducatos ascendunt, et canonicatum Wladislaviensem, qui itidem opimos habet reditus. Utrumque hoc saecerdotium in nostra est potestate futurum, modo amicorum opera in aula regia obtentum fuerit, ut amborum possessionem ⌊Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉⌋ prior assequatur, de quo plura deinceps.
Dum haec agerentur, redditae mihi sunt interea tertiae copiosissimae paper damaged⌈[mae]mae paper damaged⌉ a Reverendissima Amplitudine Tua ms. ae(!)
⌈aa ms. ae(!)
⌉ ⌊⌋ 1545-06-14⌊14 Iulii1545-06-14⌋ datae, quas secutae sunt paper damaged⌈[unt]unt paper damaged⌉ ante biduum recentes etiam domini ⌊Hosii⌋ litterae postride feri[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ di paper damaged⌈[di]di paper damaged⌉vi Bartholomei scriptae de illis, qui pro obtinendo salvo con paper damaged⌈[on]on paper damaged⌉ductu apud F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ patrocinium suum ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ impendunt. His omnibus litteris mihi nunc est respondendum. Sed dabit veniam Reverendissima Amplitudo Tua, si in hoc exiguo otio, quod nactus sum, non ad singulas quasque res, sed maxime necessarias tantum respondero. Quibus de causis omnibus modis contendendum sit, ne is
AAWO, AB, D. 6, f. 71v
[s]alvus cond[uc]tus (hoc signo . deinceps notandus) Π detur encrypted ⌈s stain⌈[s]s stain⌉alvus co superinscribed⌈oo superinscribed⌉nduc paper damaged⌈[uc]uc paper damaged⌉tus (hoc signo . superinscribed⌈. encrypted ⌈.. encrypted ⌉. superinscribed⌉ deinceps notandus) ⌊Π⌋ detur[s]alvus cond[uc]tus (hoc signo . deinceps notandus) Π detur encrypted ⌉, ab exemplo litterarum mearum ad M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ datarum pridem iam Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ Amplitudo Tua intellexit. Quae, si in aula encrypted ⌈aulaaula encrypted ⌉ suum quoque pondus non obtinuerint, plane perdita sunt in ea omnia, sed omnium maxime ipsa encrypted ⌈ipsaipsa encrypted ⌉ X, quae encrypted ⌈X, quaeX, quae encrypted ⌉ studio curare videtur, ne nihil non invertat reno stain⌈[o]o stain⌉vetque(?), quod a F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ aliquando sit decretum, quamq[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ iam ceteris fortius patrocinium ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ suscepisse M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ scribit. O miseram Poloniam tali regina encrypted ⌈Poloniam tali reginaPoloniam tali regina encrypted ⌉.
Addit idem magnam vim habuisse sententiam encrypted ⌈sententiamsententiam encrypted ⌉ secundum ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ ante quadriennium Romae latam encrypted ⌈Romae latamRomae latam encrypted ⌉, postquam una cum litteris ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ coram F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ aliisque nonnullis lecta encrypted ⌈lectalecta encrypted ⌉ fuisset. Hoc quidem apud imperitos et causae, et morum ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ in ⌊urbe⌋ vero hic, quia iam dudum evictum est in iudicio multis legibus et apud ipsos quoque cardinales encrypted ⌈cardinalescardinales encrypted ⌉[1] esse non iniquissimam encrypted ⌈mammam encrypted ⌉ solum, sed etiam insanabilis erroris plenam encrypted ⌈erroris plenamerroris plenam encrypted ⌉,
pro(ce)ssus nostrae causae nihil officit et e contrario nunc adversarium magis gravat, adeo quippe, ut etiam ipsemet iudex, qui hanc tulit encrypted ⌈h ms. g(!)
⌈hh ms. g(!)
⌉anc tulithanc tulit encrypted ⌉ graviter sit ante paucos dies a doctissimo quodam cardinale encrypted ⌈cardinalecardinale encrypted ⌉, qui ceteris nuper accessit processumque diligenter
inspexit, hac de re reprehensus. Quod verum et non a me confictum esse brevi iam omnes (Deo favente) cognoscent, modo hoc rerum optimo statu istisque modernis iudicibus Romae encrypted ⌈RomaeRomae encrypted ⌉ per . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ aliasque litteras encrypted ⌈litteraslitteras encrypted ⌉ F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ et X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ non fuerit Π ereptus encrypted ⌈⌊Π⌋ ereptusΠ ereptus encrypted ⌉ et maximae cum levitatis nota revocatus encrypted ⌈levitatis nota revocatuslevitatis nota revocatus encrypted ⌉.
Atqui longe certe minus valere debuit et facilius falsa agnosci in aula F encrypted ⌈aula Faula F encrypted ⌉ tam prava cum suo encrypted ⌈prava cum suoprava cum suo encrypted ⌉ auctore sententia encrypted ⌈sententiasententia encrypted ⌉ . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ (cui hoc signu[m] ξ tribuere encrypted ⌈hoc signum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ ξ tribuerehoc signu[m] ξ tribuere encrypted ⌉ placuit), ubi praeter iuratos homines, quorum testimo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉nia ibidem producta sunt etiam ceteris omnibus mortalibus, quotquot umquam ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ noverunt, vel saltem vulgi de eo sermo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉nes audierunt, multo certius clariusque constat eundem hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ non innocentem esse quemadmodum in ξ encrypted ⌈ξξ encrypted ⌉ falso pronunciatu[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉(?), sed quamdiu apud ecclesia resedit encrypted ⌈apud ecclesia reseditapud ecclesia resedit encrypted ⌉, foedissime, scandalosissime hidden by binding⌈[me]me hidden by binding⌉, nefandissime, impiissime totam suam exegisse vitam. Intole hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉rabilius adhuc istud fit inde ac inusitatae stupiditatis eorum, de quibus hoc ad me M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ scripsit iudicium, quod post recitatam ξ encrypted ⌈recitatam ξrecitatam ξ encrypted ⌉ cre[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ coeptum est hunc ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ non modo insontem esse, sed etiam a Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ magna hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ inimicitia affectum, quasi vero vel Balaam sacerdotes a... illegible⌈...... illegible⌉[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉
AAWO, AB, D. 6, f. 72r
fidelis quispiam gregis Christi episcopus amare posset, adeo impium et pestiferum hominem aut privatum(?) quoque ullum odium quicquam excusaret, tam varia grandiaque, et manifesta illius flagitia.
Quin etiam isti legant saltem paulo attentius hanc eandem ξ encrypted ⌈ξξ encrypted ⌉ et reperient in ea nihil derogari regiae sententiae, ne dicam eandem revocari nec quidem etiam mentionem paper damaged⌈[em]em paper damaged⌉ eius ullam fieri, minus, quoque ad ullam confiscatam rem contra paper damaged⌈[ra]ra paper damaged⌉ ipsam proscriptum restitui. Sed hanc et firmam adhuc manere paper damaged⌈[re]re paper damaged⌉ et illaesam una cum toto processu adversus proscriptum coram regiam paper damaged⌈[iam]iam paper damaged⌉ maiestatem habito reperient praeterea ibi proscriptum non ab inoboe paper damaged⌈[boe]boe paper damaged⌉dientia sui ordinar stain⌈[r]r stain⌉ii, a contumacia in regio iudicio commissa, non a mendaciis et fraude, qua primum eluserat . encrypted ⌈.. encrypted ⌉, non a fugae delicto, non a plagio, non a publico et inveterato concubinatu, non ab infinitis prope scandalis cum sua lupa decem et septem annis apud ecclesiam perpetratis, non ab interdicta clericis mercatura, non a scripturarum et litterarum furtis ceterisque non modicis damnis, quibus ecclesiam affecit, non a censurarum ecclesiasticarum contemptu, quae erant in lupam promulgatae, non ab irrisione sacrarum missarum, non alectione haereticorum librorum, non a poenis, quibus ⌊Leonis papae⌋ diploma hoc vetitum facinus extra episcopos et theologos paper damaged⌈[os]os paper damaged⌉ in omnibus plectit, non denique ab ipsa haeresi sacramentaria, qua imbutum esse proscriptum nemo, cui in ⌊Prussia⌋ et alibi satis notus est, ambigit, sed quam ob corrupti iudicis improbitatem et nondum allatos libellos cum regiis litteris ceterisque processus scripturis pontificii fisci procurator sat tunc probare non poterat,
quibus pestem allatis et re melius comperta fuit tum statim idem proscriptus in carcerem contrusus, quod utique fieri non potuisset, si quid innocentiae hanc ξ encrypted ⌈ξξ encrypted ⌉ proscripto tribuere, au[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ per se validam et non iniustam esse iudicatum fuisset, vel cri[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ praesertim cum e carcere missus factus non sit, donec post d[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ annorum et semestre tempus Stanislai poenitentiarii (qui [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ et istius facinoris in altero saeculo iustam haud dubie mercedem a Deo accepit) et aliorum quorundam assecta<to>rum non falsis tantum paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉, sed etiam contumeliosis in regiam maiestatem eiusque consiliarios commentis perfectum est, non tamen ut absolveretur vel in integrum restitueretur,
AAWO, AB, D. 6, f. 72v
sed tantum ... illegible⌈...... illegible⌉ datis vadibus foris carcerem sese intra muros urbis contineret iudicioque sisteret, quoties vocaretur, re tota cum illa adhuc integra manente.
Quae cum ita se habeant hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉, quae perversitas est per Deum immortalem, quod non potius [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉tius, honestius regia etiamnunc illaesa firmaque, et ⌊Romae⌋ ma hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉nens iustissima sententia apud suos, ... superinscribed⌈... illegible⌈...... illegible⌉... superinscribed⌉ in ipsa regiae maiestatis au hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉la, vim suam et auctoritatem obtinet, quam haec peregrina ... illegible⌈...... illegible⌉ ini hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉quissima et falsissima ξ, quaeque in ipsa ⌊urbe⌋, ubi promulga hidden by binding⌈[ga]ga hidden by binding⌉ta per summam et evidentem iniuriam nullius est prorsus momen hidden by binding⌈[men]men hidden by binding⌉ti, sed vituperata cum suo auctore ab omnibus sanae mentis homi hidden by binding⌈[mi]mi hidden by binding⌉nibus et illo cardinale encrypted ⌈cardinalecardinale encrypted ⌉, cuius supra memini. Quid multo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ rumpor dolore talia cognoscens, ut vix iam calamum et mentem regam. Semper tamen hoc timui, cum eousque . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ protraheba hidden by binding⌈[eba]eba hidden by binding⌉tur. Scit enim . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ atque adeo totus orbis iam novit apud encrypted ⌈apudapud encrypted ⌉ X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ ni hidden by binding⌈[ni]ni hidden by binding⌉hil non esse venale encrypted ⌈esse venaleesse venale encrypted ⌉.
Apud nos . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ in optimo certe statu mo[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ est et proxima desideratissimo fine, nam et legit iam acta, dicta testium ceteraque huiusmodi, quae ad hanc causam pertinent, fere omnia reverendissimus Sancti Sepulcri, et privatim, qua vivis verbis, qua scriptis instructus est bene, et libros, quoniam illi satis prolixi sunt, ipse vero multis aliis negotiis non ... illegible⌈...... illegible⌉itor distinetur, magistro sacri palatii, theologo insigni, ad quem hidden by binding⌈[uem]uem hidden by binding⌉ hoc ex officio pertinet, evolvendos dedit, ut quos in illis haere hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ticos damnatosque articulos reppererit, eos annotatos in iudicio hidden by binding⌈[io]io hidden by binding⌉ referat et commissionem, quam pontifici ⌊Perusium⌋ (eo enim hoc hidden by binding⌈[oc]oc hidden by binding⌉ mense paululum digressus est, reversurus mox sub finem ) hidden by binding⌈[)]) hidden by binding⌉, procurator fisci pontificii subsignandum misit, in horas exspectamus. Qua accepta confestim . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ in carcerem reducetu[r] encrypted ⌈carcerem reducetur hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉carcerem reducetu[r] encrypted ⌉ et torque(!)tur encrypted ⌈torque(!) instead of o⌈e(!)e(!) instead of o⌉turtorque(!)tur encrypted ⌉ et interrogabitur encrypted ⌈interrogabiturinterrogabitur encrypted ⌉ singulis de rebus multo quam a[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ hac umquam diligentius et severius encrypted ⌈severiusseverius encrypted ⌉.
Post quae, lata tum sententia hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉, mox universae huic tragoedia<e> finis prosperrimus imponetur hidden by binding⌈[ur]ur hidden by binding⌉, modo a novis X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ machinationibus et . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ negotium hic aliquot mensibus salvum manserit et constans in sua sententia F hidden by binding⌈[F]F hidden by binding⌉ perseveraverit. Quod utique vere regium est et aequissimum nec aliud citra culpam sinunt tot superiores F hidden by binding⌈[F]F hidden by binding⌉ litterae. Dolo extorserat N hidden by binding⌈[N]N hidden by binding⌉ priorem . hidden by binding⌈[.]. hidden by binding⌉, dolo petit et hunc alterum, cum f[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉tus iam hic et superatus existit, quaerens extremum remedium.
AAWO, AB, D.6, f. 73r
Prior omnium istarum turbarum causa fuit. Alter iste, si concedetur, perniciosior erit iis de causis, quas copiose 15 Augusti per litteras Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ demonstravi. Scribit idem M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ se una cum L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ pro virili obsistere, ne impetretur, et ea de re Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ atque P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ suos etiam nuntios ad F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ misisse responsumque esse Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉, quod F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ permissurus non esset, ut eius . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ illuc rediret, nisi ad ea, quae scripserat ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋, prius Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ respondisset. Ad quam, si tempori meae litterae 15 Augusti datae perferentur, multum his iuvabitur. Istae v[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ non nisi tarde reddi poterunt. Quodsi tamen imprimis Domini Iesu praesenti auxilio, quo mihi hic itidem presto semper fuit, et hac Σ, L, M encrypted ⌈Σ, L, MΣ, L, M encrypted ⌉que diligentia praecisus fuerit ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ apud F . encrypted ⌈F .F . encrypted ⌉ id, quod omnino futurum confido, Reverendissima Amplitudo Tua dubitare cum ceteris non debebit, quin hic intra pauculos dies . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ felicissime transigetur, ipse(?) ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ ita tractabitur, ut omnes cognoscent eum innocentem non esse nec fuisse umquam, sed suis et asseclarum suarum precibus, donis, datis, promissis, calumniis, mendaciis et sescentis aliis fraudulentissimis machinationibus condemnationem tamdiu vitasse. Habet istis meis adiunctas ipsiusmet ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ litteras, de quo quid sibi promittendum sit, Reverendissima Amplitudo Tua ex illis non obscure intelliget. Dedi eidem et encrypted ⌈Dedi eidem etDedi eidem et encrypted ⌉ novissimum illud Σ argenteum simulacrum encrypted ⌈Σ argenteum simulacrumΣ argenteum simulacrum encrypted ⌉, quod mire gratum habuit encrypted ⌈gratum habuitgratum habuit encrypted ⌉. Exspecto igitur avidissime Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ vel M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ novas litteras de iis, quae fuerint in aula conclusa, pergens nihilominus velis remisque in hoc praesenti optimo statu prosequi . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ et, quicquid peractum fuerit, celerrime Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ denuntiabo.
. encrypted ⌈.. encrypted ⌉ itidem irrevocatum firmumque manet et rectissime quoad canonicatum exsecutum est, et exsequetur etiam quoad expensarum litis et quattuor annorum fructuum recuperationem, quicquid blaterent apud vos inimici, quemadmodum Reverendissima Amplitudo Tua ex litteris meis, quas ad dominum ⌊custodem⌋ dedi, fuse cognoscet paper damaged⌈[cet]cet paper damaged⌉, eas enim apertas cum clausula, cui impressum signum est, ad paper damaged⌈[ad]ad paper damaged⌉ illam mitto, ut iis lectis et ab amanuensi transcriptis ca[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ factaque paulum ad ignem cera a Reverendissima Amplitudine Tua facile obsignari queant, earum enim exemplum per temporis angustiam describere non potui. Apte illi responsum puto et, quorsum oratio mea de . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ tendat, Reverendissima Amplitudo Tua facile assequetur
AAWO, AB, D.6, f. 73v
simul et illud, non modo inanissimum vel ficticium esse ius ϽI encrypted ⌈ϽIϽI encrypted ⌉, sed etiam ridiculum et stultum ipsummet + encrypted ⌈++ encrypted ⌉, qui de hoc ausus sit ad nos ⌊Romam⌋ scribere.
Intrepide igitur pergat Reverendissima Amplitudo Tua secundum late descriptam a me in litteris instructionem apostolica diplomata R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ nomine expedita et pridem ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam missa exsequi written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ii written over ...⌉. Tum si quid + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ de isto futili iure ϽI encrypted ⌈ϽIϽI encrypted ⌉ obiecerit, idipsum, quod ego illi scribo, respondeat, nec tamen ante necessarium erit respondere on the margin⌈respondererespondere on the margin⌉, quam per similia apostolica diplomata in tutum expedita ius ϽI encrypted ⌈ϽIϽI encrypted ⌉ et translationem eius in X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ legitime et sufficienter + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ vel ipsemet X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ ibidem in P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ probaverit, qualia sunt R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ transmissa diplomata. Ubi haec una tantum bis terque iam a me repetita cautio perpetuo adhibeatur, ut a Reverendissima Amplitudine Tua ordinaria auctoritate omnia fiant, a procuratoribus autem R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, non nisi diplomata exhibeantur et possessio modestis verbis petatur, sicque curata erunt bene, ut frustra postea se spoliatum hic X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ questus fuerit.
Misissem iam et ea, quae ad resignationem ⌊Suchtenii⌋ canonicatus V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ faciendam requiruntur, sed cum ad illum regressum habet dominus ⌊Snopec⌋ me cedente vel decedente haudquaquam tuto fieret ea resignatio. Quare nunc duorum instrumentorum notas prius mittendas putavi, quo secundum eas procuratores ⌊Romae⌋ dominus ⌊Snopec⌋ constituat, qui eius nomine vel consentiant suspensioni regressus, vel penitus ei regressui renuncient hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ hac tantum condicione, ut semper illi 10 marcarum Prutenicalium pensio annua salva maneat. Si postremum, ut sumat, a Reverendissima Amplitudine Tua inducetur, duobus ducatis hic resignatio transigi poterit, reservato etiam mihi regressu in quosvis eventus V encrypted ⌈VV encrypted ⌉. Sin primum arripuerit mordicusque tenuerit nolens perdere regressum suum, 40 ducatis opus erit ad hanc resignationem. Duplex enim compositio solvenda, altera primi regressus, quae nondum soluta est, solvi autem quandocumque libuerit, poterit, altera suspensionis eiusdem primi regressus. Atqui tum, ut tanti evitentur sumptus, in Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ potius V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ admittam. Cuius resignatio si solam supplicationem absque suo diplomate P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ susceperit (quod spero), non amplius etiam duobus ducatis constabit. Qua in re vix sum Reverendissimae Amplitudini
AAWO, AB, D.6, f. 74r
Tuae responsum moraturus, sed quamprimum ϽI encrypted ⌈ϽIϽI encrypted ⌉ responderit . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ cesseritque iuri, liti et causae, quod futurum cotidie exspectamus, resignationem Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ sine mora curabo, siquidem tunc validius et tutius potero, ut et iis, quas Reverendissima Amplitudo Tua demonstravit et multis etiam aliis de caussis V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ in P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ praesentem habeat.
Praeterea, cum impetraverim iam . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ nomine duo illa valde certe opima et honorifica sacerdatia, idem . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ dudum iam post obitum Felicis Naropinski ⌊Romae⌋ olim defuncti firmissimum quoque ius et minime perplexum ad Posnaniensem canonicatum impetratum, ac nuper ad alterum etiam Lubecensem habet superinscribed⌈habethabet superinscribed⌉, de quo pridem Reverendissimam Amplitudinem Tuam certiorem feci, in hanc incubui curam, ut efficiam, quo ipse . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ Wladislaviensem, V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ Posnaniensem, ⌊Ioanni de Curiis Hartowski⌋ Lubecensem, ⌊Lemanno⌋ resignet, qui secundum Reverendissimae Amplitudinis Tuae consilium, quod mihi vehementer probatur, in locum meum aliquando ⌊Romam⌋ missus in itinere ⌊Lubecum⌋ deflectens, ipsemet ibi eius canonicatus possessionem ingrediatur. Interea nunc datur a . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ consulto opera, ut ipse prior possessionem quotquot istorum sacerdotiorum stain⌈[orum]orum stain⌉ potest, acquirat, tumque validius resignet. ⌊Lubecae⌋ non repelletur et, ut in ⌊Polonia⌋ idem illi praestetur cum suis, tum cardinalis protectoris aliorumque nonnullas, et ipsius quoque pontificis ad ⌊regiam maiestatem⌋ et Cracoviensem, Wladislaviensem, Posnaniensemque episcopos datis omni diligentia et quoad eius fieri quibit, ceterius curabit.
Ad quos singulos non abs re et Reverendissimae Amplitudinis Tuae accesserint litterae. Ego quidem etiam hac de re ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ scribam. Commonebo insuper ⌊Ioannem Hartowski⌋, ut suo nomine conscriptum procuratorium ad me mittat paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉, cuiusmodi a V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ et Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ Reverendissima Amplitudo Tua ad me cum antepe[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉timis suis misit, tale mittat sine mora et ⌊Lemannus⌋. A me hic unicuique mea opera diligentissime praestabitur summa voluntate. Kielcensis decanatus, si eum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ semper possidere vel noluerit, vel commode non poterit, mihi (favente Deo) cedet, sub pensionibus tamen mediocribus haec omnia, postulat enim istud illius paupertas etc.
Quamquam vero alii centum ducati haud ita pridem mihi a Fuggeris soluti sint,
AAWO, AB, D.6, f. 74v
tamen ad istarum rerum expeditionem litesque ipsas prosequendas, quibus . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ maximis nunc agitur sumptibus, vereor, ne non diu suffecerint. Reddetur a me cuiusque nummi iusta ratio. Impraesentia hidden by binding⌈[ntia]ntia hidden by binding⌉rum vero expensi tabulas descriptas mittere propter tot occupa hidden by binding⌈[pa]pa hidden by binding⌉tiones meas non potui, nam et L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ non levibus negotiis onera hidden by binding⌈[ra]ra hidden by binding⌉tus sum. Scribunt praeterea ad me multi de suis rebus ex ⌊Polonia⌋, ⌊Patavio⌋, ⌊Bononia⌋. Quin etiam Lovaniensis gymnasii professo hidden by binding⌈[so]so hidden by binding⌉res obnixe a me per litteras contenderunt, ut defendendi privile hidden by binding⌈[ile]ile hidden by binding⌉gia eorum contra certos adversarios onus superinscribed⌈onusonus superinscribed⌉ susciperem. Praesto omnibus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉, quod commode valeo, ut vel conservem amicitiam eorum, vel mihi conciliam, sperans hoc aliquando profuturum. Creberrime hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ suis litteris me interpellat . encrypted ⌈.. encrypted ⌉. Committit negotia varia, obsequi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ et responderi necesse est.
Dies cursionibus absumitur, cum soli mihi subeunda variisque in locis tractanda sint omnia, noctis hidden by binding⌈[tis]tis hidden by binding⌉ bona pars vel responsis, vel instructionibus scribendis tribuitur hidden by binding⌈[tur]tur hidden by binding⌉. Postea tamen, quam primum potero, conficiam rationaria et privata hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ de P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ pecunia, prout hactenus semper a me est factum, 30 ve hidden by binding⌈[ve]ve hidden by binding⌉ro ducati ⌊Nicolai Fridwalt⌋, cum nondum nova comissio sub meo nomine ⌊Venecias⌋ vel ⌊Augustam⌋ ad Fuggeros a domino ⌊Geor hidden by binding⌈[eor]eor hidden by binding⌉gio Hegel⌋ et inde ⌊Romam⌋ missa est, solvi mihi hactenus non potuerunt. Operepretium est igitur, ut ea de re superinscribed⌈rere superinscribed⌉ Reverendissima Amplitudo Tua domino ⌊Georgio Hegel⌋ scribat eique fidem faciat, quod voluntas hidden by binding⌈[tas]tas hidden by binding⌉ sit ⌊Fridwalt patris⌋, ut defuncto iam eius filio mihi hoc aurum hic solvatur. Cui tum de eo, quam petit, perscribam rationem.
Pro decanatu Gutstatensi, quas possum, Reverendissimae Amplitudinis Tuae ago gratias, est enim istud mihi gratissimum sacer hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉dotium. Faxit Omnipotens Deus, ut hoc cum gloria nominis sui a me et possideatur, et administretur, cumque curam annu hidden by binding⌈[nu]nu hidden by binding⌉am habet animarum, provisum maxime velim, ne quid in hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉ ea me absente negligatur, sed ibidem a ceteris confratribus ex ordine fiant singula. Quod etiam Reverendissimae Amplitudini Tuae curae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉ futurum non dubito atque, ut sit, quo valeo impensius et humilius obsecro.
. encrypted ⌈.. encrypted ⌉ hinc cum pontifice discedens dedit ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam alteras litteras. Is, quantum inter huiusmodi sociis hidden by binding⌈[iis]iis hidden by binding⌉ licet, satis quidem honeste se gerit et commodus iam, atque frugi [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉.
AAWO, AB, D.6, f. 75r
Cum illo mihi tanta tamque insperata P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ ingratitudo et impudens rusticitas usque ad reditum ferenda, dum mutari nequit.
⌊Plemienczki⌋ magnas stultitiae poenas pendit, quandoquidem hic a ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ omnibus cavillationibus prohibetur, quominus litem obtinere et Culmensem canonicatum possit. Mecum quamvis in gratiam redierit, tamen quoniam nondum ⌊illi⌋ quicquam fido, Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras ei reddere non sum ausus, verum salutare illum tantum, ob id, quia reprehenditur in illis, quod secundum ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ testimonia paper damaged⌈[nia]nia paper damaged⌉ dixerit, quod hic licitum omnibus esse volunt et iniquum eum, qui vetaverit. Abest itidem cum pontifice, quo fit, ut nec patris eius litteras redderim, habiturus eas postquam redierit, vel, qui ad illum eas feret, occurrerit certus homo.
Quod α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ attinet, opportunius fortassis curabitur cum Φ encrypted ⌈ΦΦ encrypted ⌉ domi, ⌊Lemmanus encrypted ⌈LemmanusLemmanus encrypted ⌉⌋ ⌊Romae⌋ fuerit. In X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ casu satis evidens exemplum edididisse. Deus videtur ceteris gentilibus nostris, ne filios suos in tam pravas et haereticas scholas amandent. Ac doleo certe hanc impiam scholam Gdanensi primum sanguine consecratam, seu potius exsecratam esse. Si quid et . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ humanitus nunc acciderit, liber stain⌈[er]er stain⌉rimus erit ⌊Langhannio⌋ nostro locus, cui ne vel me, vel ullum alium Reverendissima Amplitudo Tua praeferat, quantis maximis precibus possum, precor. Nam et ipsa sacerdotia, et tam insignis ecclesia tutum virum insigniter efflagitat, et ipse de me aliisque meis hoc ita meritus est. Valeat + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ cum X encrypted ⌈XX encrypted ⌉, qui sese Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ et Φ encrypted ⌈ΦΦ encrypted ⌉ adeo leviter et inimice opponere maluerunt, quam meliorem occasionem paulo diutius manere, nec quicquam etiam in iustissima et debita fructuum Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ petitione et . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ exsecutione me iuvare.
De X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ haud scio, quid privatim exspectandum fuerit, qui in Lutheranorum scholis tot annis versatus, nunc etiam vix apud meliores parentes degit. De Accipitre alias plura. Sanequam ga paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉visus sum, quod sospes celerque ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam re[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ tulit salva exhiberit eaque omnia Reverendissimae Amplitudini Tuae tantopere placuerint. Nunc iterum per Stanislaum Dombrowski mitto paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ libellum de episcopo, tandem hic
ven(umdato) or ven(ante)⌈ven(umdato)ven(umdato) or ven(ante)⌉(?) repertum, et alterum defensionis iudicii universitatis cleri Coloniensis adversus ⌊Martinum Bucerum⌋, ⌊Philippum Melanchtonem⌋, Ioannem Oldendorpium et ceteros eorum asseclas.
AAWO, AB, D.6, f. 75v
Cui a tergo assutum est novum etiam opusculum Winton(iensis) episcopi Angli contra eundem ⌊Bucerum⌋. Plura mittam contra has sectas, cum iterum, qui ferre volent, nuntios accepero. Sunt enim hic non pauca, quamvis cariora. Sed pretium superat utilitas eaque desiderandum hidden by binding⌈[ndum]ndum hidden by binding⌉ munus Reverendissimae Amplitudini Tuae et locus, in quo haereticis undique saepta moratur et moderna tempora.
De morte G encrypted ⌈GG encrypted ⌉ statim hic auditum est, quam Marsupinus O+ encrypted ⌈Marsupinus O+Marsupinus O+ encrypted ⌉ nuntius ipsum O+ encrypted ⌈O+O+ encrypted ⌉ vehementer dolere dixit et non sine suspicione. Timenda sunt qui hidden by binding⌈[ui]ui hidden by binding⌉dem ea, quae Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ vix ullo cum errore ominatur. Avertat tamen illa Dominus Iesus. Pasquillum de remisso tonsore cum legisset protector hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉ Bembus et alii nonnulli ⌊Romae⌋, ad . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ in concilium Tridentum misi et eas quoque schaedas, quas de factis a se et vicinis Lutheranis G encrypted ⌈GG encrypted ⌉ iustis exsequiorum ad me misit, adiunctas Reverendissimae Amplitudinis Tuae ad . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ privatis litteris. Qui inde copiose respondens, quicquid praeterea in eo concilio agatur et futurum sperandum sit, Reverendissimam Amplitudinem Tuam non celabit, quod et ultro saepius se iam fecisse mihi scripsit.
Respondi copiosis litteris S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ ad eum modum, quo Reverendissima Amplitudo Tua consuluit et ego semper faciendum existimavi. Rectius omnia coram aliquando agentur, cum iis turbis pro paper damaged⌈[ro]ro paper damaged⌉ sua misericordia Deus prosperum concesserit finem. De qua etia nunc minime despero, quantumvis insaniat on the margin⌈insaniat encrypted ⌈insaniatinsaniat encrypted ⌉insaniat on the margin⌉ ... illegible⌈...... illegible⌉ X quo si ab encrypted ⌈X quo si ab X quo si ab encrypted ⌉ homine nullo, nec ab honestate encrypted ⌈ab honestateab honestate encrypted ⌉, nec ab aequitate encrypted ⌈ab aequitateab aequitate encrypted ⌉ vinci se patietur, a potenti tamen dextera Dei tandem vincetur, qui maxime desperatis in rebus ab ope humana praesens suo divino auxilio adest adiutor. Sat quidem ego putabam esse discessionem a nobis multorum hominum et amicorum et totius P encrypted ⌈PP encrypted ⌉. Nunc vero, si et X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ et ipsam aulam encrypted ⌈aulamaulam encrypted ⌉ a nobis discedere Deus permiserit, quo nemo sit, qui iuvare possit velitque reliquis, quam ipse solus ad demostrandam clarius potentiam suam et misericordiam erga nos, non tantum non repulsos longius esse nos on the margin⌈esse nosesse nos on the margin⌉ ab optata victoria, sed ipsam victoriam tum maxime nobis concessurum credam secundum aeternam suam ordinationem, ut benedicamus Dominum in omni tempore, et semper sit laus eius in ore nostro. Amen. Ad cetera, quae supersunt, paulo post in maiore otio rescribam, veniam impraesentiarum petens.
AAWO, AB, D.6, f. 76r
In novis vero quoniam paucula habemus, ea non praetermittam. ⌊Margareta⌋, naturalis caesaris filia, pontificis nepoti ⌊Octavio⌋ nupta, post vinginti duorum annorum sterilitatem his diebus geminos peperit praeter omnium opinionem. Baptissimus(!) puerorum in quartum diem Octobris prorogatus est. Alteri caesaris nomen imponetur, alteri pontificis. In ⌊Gallia⌋ ⌊dux Aurelianensis⌋, qui secundogenitus erat ⌊regis⌋, vita functus est. Ubi et pestem grassari ferunt. Formidatur item novum inter ⌊caesarem⌋ et ⌊Gallum⌋ bellum ob non servatas condiciones pacis. Ad ⌊Renum⌋ conscribitur miles, nulla certa fama adversus quem. Suspicatur reverendissimus dominus Upsalensis in Coloniensiem. Sciemus postea. Id orandum, ut cuncta ita temperet Deus, ne concilio obsint. Qui etiamnum Reverendissimam Amplitudinem Tuam ecclesiae suae et nobis omnibus iugiter incolumem felicemque tueatur.
⌊Romae⌋, 26 Septembris anno Domini MDXXXXV-o.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus ac deditissimus ⌊Gaspar Hannovius⌋
| | 46 | IDL 2885 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-11-16 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-02-01
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 77-83 + f. [1] missed in numbering after 83
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 362
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 254
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D.6, f. 77r
Reverendissime Praesul, clementissime domine.
Salutem cum summa felicitate Reverendissimae Amplitudini Tuae ex animo precor ad humillimam servitiorum meorum commendationem.
⌊⌋ 25(!) praeteriti mensis Septembris on the margin⌈mensis Septembrismensis Septembris on the margin⌉ de impetrata quadam in . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ commissione. Eius nunc exemplar mitto, ut eo melius Reverendissima Amplitudo Tua perspiciat, quam opportunum sit ac necessarium, ut . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ quibuscumque modis fieri possit, ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ praecedatur. Ad haec quoniam praecipue in dubium vocabatur, an bulla ⌊Leonis⌋, quae Lutheranorum tantum meminit librorum, et qui ab ipso ⌊Luthero⌋ eiusque sectatoribus essent editi articuli, extendi quoque deberet in sacramentarios. Conventum est, quo longior disputatio tolleretur, ut ⌊Alexandri⌋ liber sacramentariae factionis, qui ⌊Romam⌋ missus et ab Alexandro perlectus notatusque est, ⌊magistro sacri palatii⌋, theologo primario, daretur, qui perscrutaretur, num in eo praeter sacramentariam haeresim et de Lutheranis articulis aliqui continerentur. (Tum enim negari non posse, si ibidem et isti reperirentur, quin bullae locus sit). Simulque suum proferret iudicium, quid privatim de ipsis annotationibus manu ⌊Alexandri⌋ adscriptis sentiendum esset. ⌊Is⌋ igitur postea, cursim perlecto libro, litteris authenticis manu propria scriptis reverendissimo domino vicario respondit, non eleganter quidem, sed candide et erudite hoc exemplo.
“Reverendissime Domine. Salutem. Percurrendo vidi, quae scribit perfidus haereticus ⌊Henricus Bullingerus⌋ super epistolas ⌊Pauli⌋ ad Romanos et Hebraeos, iuxta commissionem Reverendissimae Dominationis Vestrae mihi factam et ultra principalem haeresim de sacramento Eucharistiae, quod non sit ibi Christus, nisi in signo et ad memoriam, quo pessimo dogmate repetito millies respergitur et inficitur totus liber. Foedatur etiam aliis haeresibus, utpote negando, quinimo contemnendo summum pontificis primatum et potestatem secundum articulum ⌊Lutheri⌋ vigesimum quartum a ⌊Leone⌋ damnatum soli fidei, id est fiduciae in Deum iustificationem tribuendo secundum articulum decimum quintum eiusdem, pariter ab eodem damnatum, indulgentiis viliter detrahendo iuxta decimum sextum, et inde articulum eiusdem ab eodem pariter damnatum. Purgatorii despiciendo ignem, uti fabulam secundum trigesimum sextum ⌊Lutheri⌋ articulum pariter ab ecclesia per ⌊Leonem⌋ damnatum. Leges pontificias contemnendo super celebrandis festivitatibus secundum articulum ⌊Lutheri⌋ vigesimum sextum damnatum pariter a ⌊Leone⌋, ut non possit ignorantias opponere pro excusatione quisquis has haereses, veluti credendas signis marginalibus honoraverit, veluti quaedam notabilia prae aliis, AAWO, AB, D.6, f. 77v eodem praeciso modo, quo notabilia quaedam inter catholica dogma hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ta solent annotari et, qui hoc ipso libro usus est, fecisse deprehendi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tur, ut ex his suspectus reddatur, quod ei placeant illa falsa aeque ut hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ vera, qui talem librum signavit, salvo semper meliore iudicio Reverendissimae Dominationis Tuae.
Cui me plurimum commendo.
Valeat felix.
Ex apos hidden by binding⌈[os]os hidden by binding⌉tolico palatio, 17 Octobris 1545.
Servitor frater ⌊Bartholomeus Pisanus⌋ ordinis praedicatorum, magister sacri palatii.”
Tantae auctoritatis et existimationis hic vir est, ut dubium non sit, quin hoc eius iudicium omnes iam sequentur.
De ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ quid dicam? Is, acceptis litteris vocatoque me ad se, magno gaudio eas mi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉hi statim legendas et describendas dedit. Quamquam igitur ex solo hoc libro et iisdem litteris ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ damnari et⌊ F encrypted ⌈FF encrypted ⌉⌋ decretum confirmare possit, id quod etiam paulo post omnino iam continget cum optatissimo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ et felicissimo . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ fine, tamen deliberatum nihilominus iudices habent, ut Π in carcerem reductum questionibus encrypted ⌈Π in carcerem reductum questionibusΠ in carcerem reductum questionibus encrypted ⌉ etiam suppona[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ secundum commissionis sententiam. Et haec quidem, si . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ non fuerit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉ assecutus ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋. Posset enim eo res et protrahi, et non mediocriter interturbari. Promittit hunc sibi adeo certo ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋, ut de illo omnes iam ⌊Romae⌋ scire voluerit.
Atqui ego nondum mihi aliud persuadere adhuc possum, nisi vel negatum, vel huiusmodi verbis et condicionibus concessum iri, ut neque ⌊Romae⌋ illi quicquam profuerit, neque eius fiducia nimium(?) hinc ad vos properaverit. Ex ⌊⌋ enim [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ posterioribus 25(!) Augusti datis intellexi, quod Reverendissimae Amplitudinis Tuae exspectabatur responsum, quam certus tum pro sua prudentia ita responsuram, ut nisi ⌊X encrypted ⌈XX encrypted ⌉⌋ per vim prorsus libidini suae atque ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ servire voluerit, cessatura sit ab hoc perverso patrocinio et de Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ astus, qui alioquin admodum perniciosus fuerit, quemadmodum bis iam ante significavi, elidetur, quo nimirum hoc optimo causae statu ipsa iam tandem in urbe ⌊Roma⌋ optatum suum finem accipiat, ad quam ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ potius profugere, quam coram ⌊regia maiestate⌋ se sistere voluit, licet non citatus tantum, sed etiam priore salvo conductu satis munitus fuisset. Binas hac de re, nulla interposita mora, litteras ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ superioribus diebus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉ dedi. Quae si itidem tempori reddentur, plurimum spero ad praecidendum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ afferent adiumenti.
Exspecto de his in dies singulos Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ litteras, quae si huiusmodi erunt allatae, quales ego magnopere cupio et rei necessitas postulare videtur, ad[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ AAWO, AB, D.6, f. 78r denegato simpliciter + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ vel huiusmodi condicionibus appositis, quas non facile subierit ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ neque adversum nos in iudicio detorserit. Non minus equidem gaudebo, quam si iam ipsa haec tota tragoedia eam, quam ... illegible⌈...... illegible⌉ tot annis opperimur, nunc felicissimam consecuta esset catastrophen. Nunc enim proprie in hoc cardo vertitur, ut sic pauculos intra dies terminari possit, idque ut fiat, maximis certe laboribus nunc a me curatur. Quos Deus spero iam tandem etiam prosperabit, modo . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ fuerit sublatus.
. encrypted ⌈.. encrypted ⌉ intermittere visum est, tantisper, dum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ sit finita. Ab hac enim illa pendet, ita ut, cum ista finem acceprit, illa simul suum terminum consequetur. Quae omnia, quam vera sint, vel ex hoc Reverendissima Amplitudo Tua coniecturam fecerit, quod idem ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ ne mussire, vel tantillum quidem agitare audeat in ea lite, quam . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ intendit. Videt enim ubique se superatum, et si usque ulla in lite progrederetur, mox contra se pronuntiatum iri.
Quod de frequenti ipsius missarum celebratione Reverendissima Amplitudo Tua intellexit, adeo falsum est, ut quamdiu ⌊Romae⌋ fuit toto hoc spatio, quod iam quinque annorum est, non solum numquam celebraverit, sed nec etiam sanctum Eucharistiae sacramentum suscepisse, vel confiteri sacerdoti visus sit. Quin et in templo rarissime videtur, quod si quando ingreditur, obambulationibus tantum et scurribus fabulationibus in ... illegible⌈...... illegible⌉(?) vacat. Neque etiam certe clinicum medicum agit ⌊Romae⌋ (quod ... illegible⌈...... illegible⌉ quis Reverendissimae Amplitudini Tuae falso indicaverit), sed in turpissimis quibusque causis et impiis improbum nebulam non tam vincendi causa, quam quaestus et favoris quorundam conciliandi. Quod iam Polonorum aliquot non sine magno suo detrimento experti sunt.
Scripsi in superioribus meis, quod . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ tantopere obtinere eiusque fiducia in Prussiam redire cupiat, inter ceteras hanc quoque non minimam esse causam, quia lupae et nothorum suorum desiderium diutius ferre nequeat. Hoc iam re ipsa satis declaravit. Ob id enim maiorem natu Iulium nomine ad se ⌊Romam⌋ vocavit. Qui ante pauculos dies huc venit comite quodam Iacobo Brauer, quem ex ... illegible⌈...... illegible⌉ lupae istius natum comperi. Cumque ambo ad duos tresve dies hic iusserit commodati, testes eos inducere secundum se cogitaverat, putans me eorum condicionem ignorare. Postea AAWO, AB, D.6, f. 78v autem hoc melius intellecto pro sua iustitia maxime illud cavit. Non enim absque magno ipsius malo testimonium illi dixissent. Quid cumque(?) contra nos, quid non contra ipsum he[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ficari potuissent. Ad quod a me egregia(?) parata erant iuxta praxis formam interrogatoria. Adeo quippe, ut non(?) hidden by binding⌈[n(?)]n(?) hidden by binding⌉ aeque optarem, quam ut iidem isti testes producerentur, id quod adhuc, ut fiat, omnibus modis et industriae nervis pro[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉.
Venit praeterea huc ante triduum nepos J Albertus Gise no[mi]ne encrypted ⌈nepos J Albertus Gise nomi hidden by binding⌈[mi]mi hidden by binding⌉nenepos J Albertus Gise no[mi]ne encrypted ⌉ adolescens, ut apparet viginti quattuor annorum, Lutheranis [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ ad ambas usque aures imbutus. Qui, etsi neget se recta ex Prussia encrypted ⌈PrussiaPrussia encrypted ⌉ huc profectum, tamen quoniam parum gnarus, quod mendacem memorem esse oportet, multa iam huiusmodi coram multis effutivit, unde plus quam evidenter constat non solum recta ex Prussia, sed etiam properanter ⌊Romam⌋ profectum esse. Apud ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ primum diversatus est, deinde quoniam angustia domus illum non capiebat, altera quadam pro hidden by binding⌈[ro]ro hidden by binding⌉ diversorio utitur et ex Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ consilio omnia gerit. Bene etiam nummatus est. Quae res etiam facit, ut satis splendide largeque voluptuetur. Inter cetera prolocutus est Reverendissimam Amplitudinem Tuam aliquot diebus incommode valuisse. At modo optime hac re, de qua invaletudine nihildum quidem intellexi, … hidden by binding⌈[…]… hidden by binding⌉ valuisse autem summa cum laetitia accepi Deoque gratias egi, ita ut hoc nomine etiam summo desiderio exspectem Reverendissimae Amplitudinis tuae litteras. A qua cum nullas mihi iste idem Albertus attulit, indicium est, quod admodum exigua neque satis sincera hidden by binding⌈[ra]ra hidden by binding⌉ sit inter Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ et J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ amicitia. Causam vero illius adventus aliam adhuc nullam indagare potui, nisi ob litem, quam J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ cum ⌊Plemiensci encrypted ⌈PlemiensciPlemiensci encrypted ⌉⌋ habet. Sciam tamen paulo post omnia. A ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ haec cautio adhibetur, ut raro cum ipso publice obambulet, ideo fortassis, ne suspicio oritetur J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉, clam Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ par hidden by binding⌈[par]par hidden by binding⌉tes tueri. Sed quid hoc certius atque utinam non ob factionis similitudinem, cuius permulta exstant argumenta. Sed hidden by binding⌈[ed]ed hidden by binding⌉ haec ad tempus patitur Deus et quantum his iuvabitur ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋, res hidden by binding⌈[es]es hidden by binding⌉ ipsa mox docebit, modo non, ut saepe iam dixi, . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ illum per summam fraudem petitum tulerit. Nihil enim fuerit perniciosius hidden by binding⌈[ius]ius hidden by binding⌉. De quo hactenus satis.
Ceterum, quoniam divina gratia hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ duo mihi in Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesia obvenerant canonicatus et [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ AAWO, AB, D.6, f. 79r longum fuerit domini ⌊Pauli Snopec⌋ procuratorium exspectare (de quo in posterioribus meis fusius scripsi), malui ad Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ supplicationem V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ nomine modo ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam expeditam mittere. Bullam autem, quae maiores requirebat sumptus, intermisi in spem veniens, quod ea in re bullam P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ non requiret. Nam domino ⌊Mauricio Ferber⌋, qui praesens adhuc residet aliisque nonnullis ad solam huiusmodi resignationis supplicationem idem P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ possessionem dedisse constat. Verum quoniam magis fieri posset, ut clariorem consensum meum requireret, ideo ad hoc studiose compositas litteras ad V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ dedi, quas tum in P encrypted ⌈PP encrypted ⌉, cum manifestior consensus meus requisitus fuerit, producet, non autem antea. Sunt enim causae, quas longum esset recensere, cur haec cautio sit adhibenda. Quae tamen si adhiberi non poterit, cautum nihilominus et mihi, et V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ satis erit.
Decanatus Kielcensis canonicatusque Wladislaviensis possessionem absque molestia spero Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ assequetur. Scripsit enim de hoc serio ad F B encrypted ⌈⌊F⌋ BF B encrypted ⌉ et alii nonnulli cardinales atque adeo ego ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉. Quod si erit, habebit statim eundem canonicatum Wladislaviensem Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ et decanatum Φ encrypted ⌈ΦΦ encrypted ⌉. Quamobrem supervacaneum non fuerit, ut Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ quoque ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉, et ipsum quoque ⌊F encrypted ⌈FF encrypted ⌉⌋ commendaticias pro Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ daret litteras, quo is tanto facilius in possessionem utriusque sacerdotii mitteretur. Tanto citius enim, ipso resignante, illi succederemus.
In Lubicensi ecclesia nondum est possessionem etiam assecutus, quandoquidem vita iam functi sunt potiores amici eius, quos eo in loco habuit. Quamprimum autem id acciderit, quanta promptitudine eundem quoque canonicatum sit ei, cui Reverendissima Amplitudo Tua optaverit, resignaturus, ex illius aliquot litteris eandem cognovisse puto.
De Posnaniensi canonicatu scripsi itidem ad ⌊Ioannem Hartowski⌋, dominum ⌊Hosium⌋ et ⌊Thomam Conopniczki⌋, ut perscrutarentur, si possessionem eius Hartowski consequi posset, cum in illum fuerit ius a domino Upsalensi transfusum. Ferunt enim in ea ecclesia generis nobilitatem quattuor stemmatis ante probare necessum habere, qui in canonicorum numerum est adhiben AAWO, AB, D.6, f. 79v<ten>dus. Hoc si falsum aut contra hoc aliqua ratione nihilominus ad canonicatus istius possessionem venire poterit, et praesertim, quod nunc herus eius ad Cracoviensem evectus episcopatum maiore pollebit auctoritate et potentia, erit et ipsius rebus ampliter provisum. Valde opi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉mus enim est is canonicatus et dominus Upsalensis resigna hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉tionem eius non recusabit.
Quem ex concilii loco, ubi ad hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉huc sospes agit, frequenter Reverendissimam Amplitudinem Tuam litteris suis ivisere arbitror eaque omnia significare, quae indidem atque hidden by binding⌈[que]que hidden by binding⌉ passim in ⌊Germania⌋ accidunt. Sed quoniam hactenus nullis illius ex eo loco datis Reverendissima Amplitudo Tua, quod sciam, respondit, et ipse, et ego veremur omnes esse reddi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tas. Me vehementer diligit ac in omnibus rebus suis ⌊Romae⌋ agendis opera mea atque consilio utitur. Cui etiam magna certe diligentia et fide obsequor. Quo fit, ut sua sacerdotia, et ad quae ius habet, nostro quasi mutui permiserit. Quem si Deus unacum Reverendissima Amplitudine Tua nobis diutissime incolumem conservaverit, magnam hanc hidden by binding⌈[anc]anc hidden by binding⌉ afferet nobis utilitatem. Sunt enim prae foribus certi casus, qui id copiose pollicentur, si aliquando contigerint.
Similiter r(everendus) L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ freqenter ad me scribit de omnibus et suis, et suorum negotiis, quae ⌊Romae⌋ expedienda sunt hidden by binding⌈[unt]unt hidden by binding⌉. A quo superiore hebdomada etiam litteras habui in re valde hidden by binding⌈[de]de hidden by binding⌉ ardua, quam me voluit, cum O+ oratore encrypted ⌈O+ oratoreO+ oratore encrypted ⌉ apud B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ et hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉ curare eo, quod in ea X adversariam encrypted ⌈⌊X⌋ adversariamX adversariam encrypted ⌉ habet. Scripsi autem O+ encrypted ⌈O+O+ encrypted ⌉ manu propria miro studio et amore pro L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et orator encrypted ⌈oratororator encrypted ⌉ eius summam diligentiam una mecum adhibet, ut pro desiderio L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ omnia et obtineantur, et conficiantur. Quod futurum etiam nihil ambigimus et me in mag hidden by binding⌈[ag]ag hidden by binding⌉na gratia apud L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ certo ponet. Tractatur tamen, ut hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ necesse est, admodum caute et tacite suppresso ubique X encrypted ⌈⌊X⌋X encrypted ⌉ no hidden by binding⌈[no]no hidden by binding⌉mine, quo obscurius sit illam oppugnari encrypted ⌈illam oppugnariillam oppugnari encrypted ⌉ faciliusque, quid hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉ petitur, feramus. Scribit idem L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ in suis litteris simulatque hidden by binding⌈[tque]tque hidden by binding⌉ Cracovie(nsis) ep(iscopu)s renunciatus encrypted ⌈⌊Cracovie(nsis) ep(iscopu)s⌋ renunciatusCracovie(nsis) ep(iscopu)s renunciatus encrypted ⌉ fuerit, per me esse confirmat[io]nem suam expediturum encrypted ⌈esse confirmatio hidden by binding⌈[io]io hidden by binding⌉nem suam expediturumesse confirmat[io]nem suam expediturum encrypted ⌉. De quo novas ab eo litteras exspecto hidden by binding⌈[ecto]ecto hidden by binding⌉ AAWO, AB, D.6, f. 80r in horas.
Fit igitur, ut in tot rerum atque negotiorum tractatione perpetuo sim occupatissimus et rarius queam ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam scribere, idque etiam brevius, quam superioribus temporibus consueveram, quando eram paulo liberior. Dabit itaque veniam mihi Reverendissima Amplitudo Tua et hoc, quod a me praestari potest, boni consulet. Dabitur a me omnis opera, ut litibus universis tandem aliquando feliciter finitis cunctisque istis L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ negotiis optime confectis ex Dei gratia et ipso clementer adiuvante et ad Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉, et ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ laetus, gratusque hospes brevi revertar. Quod maiore etiam gaudio sum facturus, si iis sacerdotiis, quae supra commemoravi, vel aliis etiam, si usuvenerit V, Y encrypted ⌈V, YV, Y encrypted ⌉, ⌊Lemanni⌋ et ⌊Hartowski⌋ rebus pariter fuerit provisum. Vehementissime enim illud desidero et interea, ut fiat, omnibus modis elaborabo.
De ⌊Lemanno⌋ huc mittendo valde mihi probari Reverendissimae Amplitudinis Tuae consilium ante scripsi. Sive enim ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ me discedente manserit, sive accepto . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ citius atque ego hinc profectus fuerit, necessarium erit ob varios rerum eventus, ut quempiam ⌊Romae⌋ fidelem ad manum habeamus. Qui quo maturius huc venerit diutiusque apud me manens pluras didicerit cognoveritque, hoc id melius futurum. Sumptuum illi subministrandorum non admodum difficilis ratio fuerit. Si enim P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ eos recusaverit, aucto in eo numero meo aliorumque adventu, facile illud tum induci possem, credo, ut contribuat. Sin minus, mihi atque V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ de nostrorum canonicatuum reditibus tantum superfuturum dubitare non possum, ut ⌊Lemannum⌋ hoc loco absque molestia sustineamus. Opere pretium autem iudico, ut minimum sex septemve mensibus discessum meum antevertat, ut et loca vicosque urbis, et personarum nomina, et officinarum atque expeditionum rationes memoria et intellectu compraehendat me demonstrante. Quin et alia quam plurima sunt scitu adeo necessaria, ut me illis parum nobis hic profuerit, quae a me quidem in ea hoc primo(?) anno(?) male didicerit, in usum iis converterit, sine me autem vix post quintum quartumve an AAWO, AB, D.6, f. 80vnum. Adhaec, ut et linguae aliquid addiscat et victus rationem, et eorum negotiorum tractationem, quorum causa huc mittitur utique opus est, quod etiam non parum tempo hidden by binding⌈[po]po hidden by binding⌉ris exigit.
Quotquot ⌊Romam⌋ veniunt, annos aliquot hidden by binding⌈[uot]uot hidden by binding⌉ ibidem commoraturi fere observant, ut sub autumno hidden by binding⌈[no]no hidden by binding⌉ ⌊Italiam⌋ attingant, quando solis aestus defervuit ms. deferbuit(!)
⌈defervuitdefervuit ms. deferbuit(!)
⌉ et, frigerato iam caelo, magis quadrare incipit Aquilo hidden by binding⌈[lo]lo hidden by binding⌉narium hominum corporibus. Qui, cum nec sitim ferre, nec hidden by binding⌈[nec]nec hidden by binding⌉ famem didicerunt et a fructibus difficile sibi tempe hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉rant, utplurimum in aestate variis morbis afflictan hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉tur et difficile curantur. In hieme autem minore peri hidden by binding⌈[ri]ri hidden by binding⌉culo hic suo more vivunt et, pedetemptim huius loci hidden by binding⌈[ci]ci hidden by binding⌉ temperatiorem victum addiscentes, simul ad aestum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ ferendum consequentis aestatis assuefiunt, quod, si ⌊Le hidden by binding⌈[Le]Le hidden by binding⌉mannus⌋ quoque observare poterit, non est contemnendum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉, cum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ ad extremam executionem iam progressum ar hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉bitror.
Nam quod hoc et legitime fieri posset, et con hidden by binding⌈[con]con hidden by binding⌉tra absentem etiam adversarium occupatis bonis illius hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉ hereditariis et sepe, et pridem scripsi. S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ tamen mihi significavit in suis apparuisse tandem T encrypted ⌈TT encrypted ⌉ ⌊Gda hidden by binding⌈[da]da hidden by binding⌉ni⌋ ibique nunc vitam agere. Proderit hoc ad faciliorem hidden by binding⌈[rem]rem hidden by binding⌉ executionem, et praesertim, si et ⌊F encrypted ⌈FF encrypted ⌉⌋ mandata sua addi hidden by binding⌈[di]di hidden by binding⌉derit, ob quae magis verebuntur gentiles nostri hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ ⌊Apostolicae Sedis⌋ diplomati suam negare auctoritatem. Perquam opportune accidet, si pro reditu meo ab adversa hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉rio isto totum extortum fuerit, quod mihi expensarum ac hidden by binding⌈[ac]ac hidden by binding⌉ fructuum nomine debetur. Est enim, ut Reverendissima Amplitudo Tua saepenumero ex meis scriptis intellexit, non par hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉va pecuniae summa. De quo, et quid in R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ negotio hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ egerit Reverendissima Amplitudo Tua acceptis bullis et instrumentis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉, quae miseram, exspecto cotidie eiusdem Reverendissimae Amplitudinis Tuae litte hidden by binding⌈[itte]itte hidden by binding⌉ras.
Calculum nondum describere potui, cum tantum otii hactenus non habuerim, ut id faciam aut primo quoque tem hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉pore, quod a negotiis mihi superfuerit et ipsa futura aegestas per se me satis coget, in quam alioqui cadam, si hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ rationaria a me tempestive Reverendissima Amplitudo Tua non acceperit hidden by binding⌈[perit]perit hidden by binding⌉.
AAWO, AB, D.6, f. 81r
Exemplum earum facultatum, quibus utitur apostolicus quidam nuntius in ⌊Germania⌋, quem + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ somniat, √ encrypted ⌈√√ encrypted ⌉ contulisse )I encrypted ⌈)I)I encrypted ⌉ non visum est expedire, quod eius tota expeditio vix quattuor absolveretur ducatis eoque nec R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, nec nos opus habeamus. Certus sum enim, qui istarum facultatum diploma unacum procuratoribus meis legi eas sese in Prussiam usque et written over ...d⌈... illegible⌈...... illegible⌉detet written over ...d⌉ ad ⌊ecclesiam Warmiensem⌋ minime extendere. Sed ad eam tantum ⌊diocesim⌋ seu provinciam, ubi nuntium pro tempore morari contigerit. Quod cum Reverendissima Amplitudo Tua X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ vel . encrypted ⌈.. encrypted ⌉-i responderit, si se illi forsan iis facultatibus et cesso iure )I encrypted ⌈)I)I encrypted ⌉ tueri voluerint, quando R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ in √ encrypted ⌈√√ encrypted ⌉ possessionem missura est, nam Reverendissimae Amplitudini Tuae, neque R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ sed . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ aut + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ huiusmodi authenticum exemplar in P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ producendum est et tam lata nuntii potestas probanda. Quod si fuerit fortassis productum, deprehendet Reverendissima Amplitudo Tua legendo eas facultates ita terminatas esse, quemadmodum supra dixi. Illis itaque reiectis et quicquid praeterea forte de cesso sibi a )I encrypted ⌈)I)I encrypted ⌉ iure bullarum vel instrumentorum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ produxerit, tamquam nullius momenti rebus ipsoque . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ a √ encrypted ⌈√√ encrypted ⌉ remoto intrepide Reverendissima Amplitudo Tua R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ in possessionem mittere pergat, eo tamen modo, quo in prioribus meis litteris copiosissime est annotatum et demonstratum.
Cum α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ res etiam non videtur spernenda, dum certa est et iure potest fieri. Commode autem illi ⌊Lemannus⌋ adversarius dabitur, quando ipse ⌊Romae⌋ aderit et ego sospes ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam rediero, quo et recto ordine, et minore tumultum fiant omnia. Minore multo negotio et sumptu ille propelletur, quam T encrypted ⌈TT encrypted ⌉ est eiectus.
Verum tamen, quamdiu ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ ⌊Romae⌋ manserit indemnatus litesque cum illo finem non acceperint, desideratum discessus meus ex hoc loco periculo non careret. Atqui tenet me haec firma spes utrimque iam tandem hoc optimo rerum statu paulo post futurum miserante et opitulante Domino Iesu.
. encrypted ⌈.. encrypted ⌉ si vitam encrypted ⌈vitamvitam encrypted ⌉ amiserit, quid sine mora curandum, Reverendissima Amplitudo Tua pridem cognitum habet. A me itidem nihil hic praetermittitur. De nominationibus duabus ad Reverendissimam(!) Amplitudinis Tuae ecclesiam quoniam diligenter ad me L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ ad B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ scripsit. Factum est, ut obtinerentur, quas pauculos post dies expeditas ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ mittam. Altera ⌊Christophoro Conarski⌋ cedet, altera nescio cui. Interponam autem meas maximas preces apud L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉, ut vel ⌊Langhannio⌋ nostro, vel ⌊Hartowski⌋ detur. Spero AAWO, AB, D.6, f. 81v impetrabo.
De P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ erga me ingratitudine atque adeo crudeli hidden by binding⌈[li]li hidden by binding⌉tate frustra iterum apud Reverendissimam Amplitudinem Tuam quererer. Expli hidden by binding⌈[li]li hidden by binding⌉cari tamen nequit, quantopere me torqueat, cum et iure [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ud cautum et in statutis absque dubio etiam excepti sint, qui P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ ne hidden by binding⌈[ne]ne hidden by binding⌉gotiorum causa absentes fuerint praescriptumque residentiae tempus propterea explere non possent. Quid statutorum solut[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ etiam a me exigitur, qui sep pro septem annorum labore merce hidden by binding⌈[ce]ce hidden by binding⌉dem nullam tuli? Quin et de . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ reditibus idem P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ ita obscure Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ respondit, ut ex earum litterarum exemplo, quod ad nos Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ miserat, intelligere non potuerimus non solum, an id, quod in gymnasio studentibus solet, sed nec an omnino aliquid . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ solvere vellet, cum tamen ipse et statut[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ persolvit, et residentiae tempus complevit. De quo merito(?) hidden by binding⌈[ito(?)]ito(?) hidden by binding⌉ P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ rescripsit idem . encrypted ⌈.. encrypted ⌉. Ego autem, ne diutius surdis frustra ca hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉nam, statui privatam hanc iniuriam meam patienter ferre, quamdiu Deus voluerit.
Fieri non potest, quin singuli [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉, qui tam pauci sunt et amplissimis reditibus soli potiuntur hidden by binding⌈[ntur]ntur hidden by binding⌉ et a quamplurimis iam annis, infinitam depositam habeant pecuniam. Sed quoniam ecclesiastica est, in qua nemo prospe hidden by binding⌈[spe]spe hidden by binding⌉ratur neque heredes, an ipsi Deo cariores erunt exitus, cred[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ probabit, praesertim cum illis nihil sit etiam restrictius. Non invi hidden by binding⌈[vi]vi hidden by binding⌉deo illis tantas opes neque certe mali quicquam opto, sed tamen hidden by binding⌈[men]men hidden by binding⌉ tum erga me ipsos paulo clementiores et aequiores esse velim, cum sine ullo suo detrimento possent, et ne divitiis tan hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉topere cor apponerent, ut in terra potius, quam in celo thesaurizare hidden by binding⌈[are]are hidden by binding⌉ se viderentur contra doctrinam Christi. B(?) encrypted ⌈B(?)B(?) encrypted ⌉ prae ceteris ut[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ maiorem laudem meretur ob domum, quam de superfluo construit. Quamquam enim satius fuerit eam ex vivis paup[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ lapidibus aedificare, tamen quod minus bonum est, etiam bonum hidden by binding⌈[num]num hidden by binding⌉ est, proderit enim ecclesiae. Scribit ei impraesentiarum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉. Ego si hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ quid potero, nescio. Salutari autem eum superinscribed⌈eumeum superinscribed⌉ meo nomine cupio, videtur hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉ enim sincerior aliis nostrique studiosior.
Cum ⌊Absolome hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ Reyman⌋ quid actum sit, ignoro. Cui, acceptis ab eo litteris ⌊Au hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉gustae⌋ circa finem Iulii datis, responderam mox primis ve hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉redariis, mittens pariter ad illum formam rescripti, quod in rem eius hic impetrari posset, ut si placeret, de eo me hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ vicissim certiorem faceret, velle me tum huiusmodi rescriptum expe hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ditum ad se mittere, quocumque iusserit. Eius rescripti formae hidden by binding⌈[mae]mae hidden by binding⌉ AAWO, AB, D.6, f. 83r is erat sensus, ut committeretur a ⌊Sede Apostolica⌋ Reverendissimae Amplitudini Tuae, vel aliis aliquibus iudicibus, quos sibi ⌊Absolon⌋ delegisset, quo citata muliere personaliter, aut si id tuto fieri non posset, per affixionem citationis ad valvas ecclesiae Regiomonti terminus eidem mulieri praefigeretur, intra quem docere opus haberet matrimonium ante concubitum sibi ab Absolone sponsum esse, sicque Lutheranismo imbutam non esse neque in eo velle vivere legitime et sufficienter probare. Nam etiamsi vel maxime sponsio, quam praetexat mulier, accidisset, tamen haereticam mulierem ut quis ducat, non solum cogi non potest, sed etiam ... illegible⌈...... illegible⌉bus expresse prohibetur. Quo termino elapso si mulier per se aut procuratorem suum legitimum non compareret nec utrimque satis doceret, iudex tum absolvere ⌊Absolonem⌋ et perpetuo liberum ab hac muliere pronuntiare facultatemque aliam ducendi concedere posset quodque interim intacta manerent bona et possessiones Absolonis universae. Sed hactenus ab ⌊ipso⌋ responsum nullum accepi. Si in ⌊Prussiam⌋ redierit, vel alicubi in ⌊caesaris⌋ aula adhuc haeret, me clam est. Huc rumor allatus est occidisse . encrypted ⌈.. encrypted ⌉. Id, si verum, et ⌊Absoloni⌋ plurimum proderit, et toti fortassis etiam ⌊Prussiae⌋ et catholicae in ea religioni. Certum autem ex Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteris, spero, brevi cognoscam.
Proficiscitur hinc quidam Iosephus Jasschinski archidiaconus Vilnensis, cui ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam libellos duos sine litteris (quoniam lente iter faciet) ⌊Cracoviam⌋ usque in domum domini ⌊Georgii Hegel⌋ ferendos dedi. Alter est de auctoritate ecclesiae elegantissima phrasi compositus, alter huiusmodi habet inscriptionem: “Controversiarum praecipuarum in comitiis Ratisponensibus tractatarum, et quibus nunc potissimum exagitatur Christi fides et religio, diligens et luculenta explicatio per Albertum Pigghium Campensem”. Hi, si Reverendissimae Amplitudini Tuae ante visi non sunt, placitivos eos sibi et utiles futuros non dubito propter vicinos haereticos, qui in illis luculenter confutantur. B on the margin⌈B encrypted ⌈BB encrypted ⌉B on the margin⌉, intellecta morte G, neptem quandam suam encrypted ⌈G, neptem quandam suamG, neptem quandam suam encrypted ⌉ ei substituere in animum induxerat, haud scio, an non N encrypted ⌈NN encrypted ⌉ admonente, quo toties negata purpura encrypted ⌈purpurapurpura encrypted ⌉, vel hoc modo nihilominus potiretur, et quantum coniectura assequi possum, vel B encrypted ⌈BB encrypted ⌉, vel Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉ hac de re iam ad X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ scripsit. Quin paratus quoque iam erat nuntius ad X encrypted ⌈nuntius ad Xnuntius ad X encrypted ⌉, qui postridie, AAWO, AB, D.6, f. 83v quam de N morte allatum erat encrypted ⌈N morte allatum eratN morte allatum erat encrypted ⌉, hinc per equ{u}os dispositos egredi encrypted ⌈equ{u}os dispositos egrediequ{u}os dispositos egredi encrypted ⌉ debuerat, sed N morte comperta retentus est encrypted ⌈N morte comperta retentus estN morte comperta retentus est encrypted ⌉. Atqui hidden by binding⌈[ui]ui hidden by binding⌉ mihi videtur, etiam si vel maxime supervivisset encrypted ⌈supervivissetsupervivisset encrypted ⌉ unaque cum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ omnes industriae nervos intendisset perficere, tamen hoc [ma]trimonium encrypted ⌈hoc ma hidden by binding⌈[ma]ma hidden by binding⌉trimoniumhoc [ma]trimonium encrypted ⌉ non potuisse, verum potius cachinnum apud omnes regni proceres encrypted ⌈regni proceresregni proceres encrypted ⌉ concitasse. Ego illud quamprimum subolfeceram hidden by binding⌈[ram]ram hidden by binding⌉, ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ scripsi, et ipsum hoc idem cum Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ communicasse puto non sine risu. De quo ab L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ exspecto responsum.
Ad con hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉cilium Tridentum plures hinc proficisci ⌊pontifex⌋ iussit sub maximis poenis atque adeo omnes, qui residui manent, episcopos, nam eius prosecutionem plane iam certam esse credunt. Pro cuius inchoatione Natalis Christi etiam constitutus sit. De quo plura scribet dominus Upsalensis.
Pestis in ⌊Gallia⌋ mirabiliter grassatur, quo accedit, quod his diebus praeter alios hidden by binding⌈[ios]ios hidden by binding⌉ homines circiter duo millia procerum et nobilium ⌊Gallorum⌋ caesa fe hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉runtur ab ⌊Anglis⌋. Videtur Deus insignem ⌊Galli⌋ perfidiam et grande scelus ex inducto in Christianitatem ⌊Barbarossa⌋ conflatum plectere et ulcisci. Det tamen idem ipse Dominus meli hidden by binding⌈[eli]eli hidden by binding⌉ora. Fusos(?) enim populus apparet, cum haec regis sint facinora hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉.
Cum ⌊duce Brunswicensi⌋ quomodo res acta sit, aliunde ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam et citius scribetur. Magnam de illo spem conceperant, qui catholicam religionem tuentur, Deus autem aliter direxit negotium, forte ut vel diutius per hoc pes[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ ferum genus haereticorum nostra puniat peccata, vel alio mo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉do opem ferat afflictissimae ecclesiae suae contra illos, ne qu[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ superbiens dicat. Manus nostra excelsa et non Dominus fecit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉ haec omnia.
Haec sunt, quae impraesentiarum mihi scribenda hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ occurrunt, nam nec in novis modo apud nos quicquam praeterea circumfertur. Dominus Iesus in perpetua incolumitate ac suma rerum omnium felicitate ⌊ecclesiae Warmiensi⌋ ⌊totique Prus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉siae⌋ et catholicae religione(!) et nobis omnibus custodiat Reverendissimam Amplitudinem Tuam.
Cui me humillime ac studiosissime commendo.
⌊Romae⌋, 15 Novembris etc. 1545.
Reverendissimae Amplitudini Tuae clientum nepotumque omnium infimus et deditissimus [...] ...⌈[...][...] ...⌉
Postscript:
AAWO, AB, D.6, f. 82r
Cum has scripsissem, redduntur mihi perbreves a domino doctore ⌊Hosio⌋ litterae, in quibus ad me scripsit hoc modo:
“Ex litteris ⌊reverendissimi nostri Warmiensis⌋ proxime ad me datis intellexi, quod vigente hera ut ⌊Alexander⌋ salvum conductum habeat, non modo impediturus eum non sit, verum etiam certis condicionibus in ecclesiam admissimus. Qua de re tamen si fusius habita cum venerabili ⌊capitulo⌋ consultatione per nuntium suum scripturum pollicetur. Quid sit futurum, videbimus”.
His acceptis litteris statim eidem domino ⌊Hosio⌋ ... illegible⌈...... illegible⌉ respondi in eam sententiam, a qua si fuerit discessum, summopere verendum sit, ne posteriora fiant deteriora prioribus, quemadmodum Reverendissima Amplitudo Tua ab exemplo earum litterarum mearum, quod istis mitto, fusius cognoscet, minime tamen diffidens de Dei auxilio hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ et eiusdem Reverendissimae Amplitudinis Tuae prudentia, quin, nisi quod optimum fuerit, una cum ⌊capitulo⌋ suo statuet.
Qua etiam atque etiam bene fortunet sospitetque idem dominus Iesus. Etc.
| | 47 | IDL 7043 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1545-11-21 Letter lost | Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2941: redditae mihi sunt a Reverendissima Amplitudine Vestra binae: alteras, quae 21 diem Novembris asscriptu habebant Patavium attulerat O. famulus | | | 48 | IDL 7044 | Ioannes DANTISCUS to Kaspar HANNAU, 1546-01-03 Letter lost | received 1546-03-06 Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2941: redditae mihi sunt a Reverendissima Amplitudine Vestra binae: alteras, quae 21 diem Novembris asscriptu habebant Patavium attulerat O famulus, alteras, 3 Ianuarii datas, sexta huius mihi reddidit Sampson a Warein omnino salvas cum 14 argenteis simulacris | | | 49 | IDL 2911 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-02-13 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-04-10
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 84-86 + f. [1] missed in numbering after 86
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 270
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 363
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D.6, f. 84r
Reverendissime Praesul, clementissime Domine.
Plurimam salutem et uberrimam omnis felicitatis accessionem Reverendissimae Amplitudini Tuae ex animo precor ad humillimam servitiorum meorum commendationem.
Scripsi duodecima Decembris futurum, ut Π in carcerem retruderetur encrypted ⌈⌊Π⌋ in carcerem retrudereturΠ in carcerem retruderetur encrypted ⌉. ⌊Qui⌋ cum captus encrypted ⌈captuscaptus encrypted ⌉ superiore die prius duceretur ante iudices encrypted ⌈duceretur ante iudicesduceretur ante iudices encrypted ⌉, inde ducendus in carcerem encrypted ⌈ducendus in carceremducendus in carcerem encrypted ⌉, tot tantosque reperit defensores et vades encrypted ⌈defensores et vadesdefensores et vades encrypted ⌉, ut nullo pacto prohibere potuerimus, quominus sub eorum sponsione dimitteretur encrypted ⌈dimittereturdimitteretur encrypted ⌉ tantisper, dum disputationibus ultro citroque habitis decideretur, num in custodiam reducendus et torquendus encrypted ⌈in custodiam reducendus et torquendusin custodiam reducendus et torquendus encrypted ⌉ sit. Ac mox, cum edidisset Chronologiam quandam suam, opus et parvi ingenii, et non magni laboris, utpote ex aliorum monimentis descriptum, eamque Q dedicasset encrypted ⌈⌊Q⌋ dedicassetQ dedicasset encrypted ⌉, tantam nihilominus sibi apud illum et alios nonnullos denuo gratiam comparavit encrypted ⌈denuo gratiam comparavitdenuo gratiam comparavit encrypted ⌉, ut opera eorum et progressum, et finem litis hactenus impedierit.
Quin et eundem ⌊Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉⌋ occultissime induxit, ut et ipse ⌊ei⌋ per litteras a F . petere encrypted ⌈⌊F⌋ . petereF . petere encrypted ⌉ instituerit. Cur modo ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ tantopere . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ istum urgeat, scripsi ante eius rei causas aliquot, quibus nunc accessit, quod frandulenter a ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ in coadiutorem adoptatus encrypted ⌈coadiutorem adoptatuscoadiutorem adoptatus encrypted ⌉ etiamsi bonis et beneficiis encrypted ⌈bonis et beneficiisbonis et beneficiis encrypted ⌉ prioribus privatus encrypted ⌈privatusprivatus encrypted ⌉ manserit, sperat se nihilominus post ǂ mortem in Σ ecclesia regnaturum encrypted ⌈ǂ mortem in Σ ecclesia regnaturumǂ mortem in Σ ecclesia regnaturum encrypted ⌉. Sed adest hic perquam opportune E orator Nicolaus Miscovski encrypted ⌈E orator Nicolaus MiscovskiE orator Nicolaus Miscovski encrypted ⌉, cuius opera facile efficiemus, confido, ut Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉ a petitione . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ desistens, potius E sententiam confirmandam litemque iam tandem terminandam encrypted ⌈E sententiam confirmandam litemque iam tandem terminandamE sententiam confirmandam litemque iam tandem terminandam encrypted ⌉ curet. Nam ad hoc se idem orator encrypted ⌈oratororator encrypted ⌉ promptum offert, quamvis ei a F nihil mandatum encrypted ⌈⌊F⌋ nihil mandatumF nihil mandatum encrypted ⌉ sit, et cum nudius tertius hac de re cum ⌊Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉⌋ locutus fuisset, illud de . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ ab ipso intellexit mecumque communicavit. Scripsit praeterea ad me M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ prohibuisse ⌊F encrypted ⌈FF encrypted ⌉⌋ in utraque cancellaria encrypted ⌈cancellariacancellaria encrypted ⌉ ne superinscribed⌈nene superinscribed⌉ . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ ad petitionem cardinalis Cortesii Π daretur encrypted ⌈cardinalis Cortesii ⌊Π⌋ dareturcardinalis Cortesii Π daretur encrypted ⌉, quod postea etiam Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ litterae prima Decembris datae mihique 27 praeteriti redditae confirmarunt. Itaque non dubito, quin novas istas fraudes et, ut ego existimo, ultimas ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ divina ope facile etiam subvertemus totique causae desideratissimus finis iam vel hoc septimo tandem anno imponetur.
In negotio . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ cum mihi idem ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ procuratorio nomine suis calumniis motestus esse pergeret, ego ab his me vindicaturus novam, secundum me latam, sententiam obtinui, cuius exemplum mitto, ut videant aemuli illi, quam verum sit . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ fuisse revocatum etc.
Libellos redditos esse et placuisse Reverendissimae Amplitudini Tuae gaudeo. Nec mihi quidem displicet ad eum modum negotium R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, cum X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ transactum esse. Nam AAWO, AB, D.6, f. 84v ex hac concordia + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ observantiorem Reverendissimae Amplitudini Tuae et aequiorem erga me futurum cum ceteris confratribus mihi persuadeo atque inde etiam factum, quod S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ ex . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ numeraverit Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ 20 marcas. Si illis coniunctus fuerit R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ praesensque apud ecclesiam residerit, insuper et V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ pro quo dudum supplicationem cessionis Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam misi, id rem nostram non poterit non vehementer iuvare et nihil mihi fuerit iucundius, ne veterani encrypted ⌈veteraniveterani encrypted ⌉ illi perpetuo omnia pro sua libidine soli administrent nobisque simul magis innotescat, quid ab unoquoque eorum apud eeclesiam encrypted ⌈ab unoquoque eorum apud eeclesiamab unoquoque eorum apud eeclesiam encrypted ⌉ et in P fiat et dicatur. encrypted ⌈P fiat et dicatur.P fiat et dicatur. encrypted ⌉
R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ ad me superiore hebdomada ⌊Patavio⌋ scripsit sibi a O encrypted ⌈OO encrypted ⌉ litteras redditas fuisse, quibus domum revocaretur. Quare, si quid vellem ad Reverendissima Amplitudine Tua litterarum dare, eas ad se illuc statim mitterem. Arbitror hoc Reverendissimae Amplitudinis Tuae hortatu contigisse laudoque. Ad eum igitur has litteras misi.
Quomodo res cum V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ successerit, etiam avidissime exspecto. Cum id . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ et + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ et S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ et Ferber encrypted ⌈FerberFerber encrypted ⌉ amicos habemus et ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ abest aeger, haud scio, quis contradixerit, quominus in mei canonicatus possessionem V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ admittatur me consentiente etiam ex sola supplicatione cessionis. De quo brevi spero laetas Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras me lecturum. ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ si quid in quocumque mense humanitus acciderit, omnino agendum est, quod ante scripsi, maxime nunc propter istum adeo subdolum et perniciosissimum novum coadiutorem encrypted ⌈coadiutoremcoadiutorem encrypted ⌉.
Si ⌊Langhannius encrypted ⌈LanghanniusLanghannius encrypted ⌉⌋ formidaverit hoc subire nec ad id induci poterit. Supponatur alia, potens et idonea, persona. Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ admodum frequentes litteras ⌊Tridento⌋ ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam se dedisse mihi scripsit, et cum illis iampridem rescriptum apostolicum ad accipiendam or um⌈amam or um⌉
suo nomine Lubecensis canonicatus possessionem misisse, ut quoniam mortui iam essent illi, quos ipse ⌊Lubecae⌋ habebat amicos, Reverendissima Amplitudo Tua per suos ibidem curaret hoc rescriptum exequi, quo tum eo exsecuto fieret i written over c⌈cii written over c⌉stius canonicatus cessio [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ vel Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉, vel ⌊Lemanno⌋, verum quoniam hactenus nullum a Reverendissima Amplitudine Tua accepit responsum suspectam habere coepit domini ⌊Antonii Fugger⌋ fidem, ad quem eas litteras suas ⌊Augustam⌋ miserat. Ego vero illi respondi, ut deinceps litteras ad quendam L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ familiarem ⌊Patavium⌋ mitteret, qui eas fidelius atque certius curaturus esset, sicque faciet. Porro si tamen aliquando hidden by binding⌈[do]do hidden by binding⌉ rescriptum adhuc Reverendissimae Amplitudini Tuae reddetur, idque ut ⌊Lubecae⌋ exsequatur per amicos et notos aliquos ecclesiasticos viros effici pote AAWO, AB, D.6, f. 85rrit, conducet non mediocriter. Sin vero, dabitur a me hic opera, ut postquam procuratorium ad consentiendum ⌊Lemanni⌋ nomine in annuam pensionem et regressum, quale nuper sub V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ et Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ nomine conscriptum cum iisdem proturatoribus Reverendissima Amplitudo Tua ad me misit, accepero, de quo prius iam semel atque iterum scripsi, resignatio istius canonicatus Lemanno fiat, in eamque necessaria diplomata expediantur et ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam mittantur, ut his instructus Lemannus Lubecum possessionis capiendae causa proficiscatur.
In Wladislaviensem ecclesiam intellexi neminem admitti, nisi ex utroque parente nobili natum, vel doctorem. Quod si sic est, non carebit difficultate Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ ingressus. Investigabo tamen hoc, si potero, melius, alioqui ego eum canonicatum in me recipiam (deliberatum enim habeo iuxta Reverendissimae Amplitudinis Tuae voluntatem et in varios rerum eventus hinc absque doctoris gradu seu titulo non discedere), quo postea cum et Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ hunc titulum consecutus fuerit semper paratum apud me habeat eundem Wladislaviensem canonicatum, quem comperi residenti amplius trecentos ducatos tribuere quotannis.
Kielcensem decanatum iam parva habeo in spe, respondit enim mihi L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ se eum cuidam Conarski Cracoviensi canonico conferendum curasse. Id, quamvis, ut ingenue fatear, iustum non sit, nec sine magno praeiudicio Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ factum, tamen opportet me diligentissime accommodem L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ voluntati. Praeterea in Posnaniensem ecclesiam comperi solis etiam nobilibus, qui genus suum quattuor stemmatibus probare possent, aditum patere. Quae res si ⌊Hartowski⌋ obstabit, curabo, ut permutatio fiat Posnaniensis canonicatus cum alio quopiam sacerdotio, quod a plebeis quoque consuetum sit possideri. A quo adhoc procuratorium exspecto etc.
Calculum accepti et expensi licet conscriptum habeam, quemadmodum postea aliquando Reverendissima Amplitudo Tua videbit, tamen Deum testor, quod hucusque nullum mihi fuerit otium ad eum describendum. Unde non absque summo dolore etiam Reverendissimae Amplitudini Tuae aliisque amicis et minus frequenter, et brevius solito scribere coactus sum. Res fidem excedit, habeo tamen testem Deum et conscientiam meam, et quotquot me hic noverunt, quantopere distinear variis plurimisque et arduis negotiis, tum reverendissimi domini ⌊vicecancellarii⌋, tum domini doctoris ⌊Hosii⌋ et multorum aliorum ex ⌊Polonia⌋, maxime AAWO, AB, D.6, f. 85v nunc praesente domino oratore, qui mihi plurimas ex Polonia hidden by binding⌈[nia]nia hidden by binding⌉ secum attulit litteras de variis hic curandis et expediendis rebus. Quin et post illius adventum aliae recentes superadve hidden by binding⌈[dve]dve hidden by binding⌉nerunt, quibus etiam singulis mihi respondendum est, ut inte hidden by binding⌈[te]te hidden by binding⌉rim lites illas cum ⌊Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉⌋ taceam, quae vel solae plusquam totum hominem sibi vendicant. In Polonicis illis negotiis parum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ est lucri, tamen quantulumcumque est, in calculum quoque Reverendissima hidden by binding⌈[everendissima]everendissima hidden by binding⌉ Amplitudo Tua relatum videbit.
Magis a me attenditur, ut mul hidden by binding⌈[ul]ul hidden by binding⌉torum hominum et praelatorum gratiam et amicitiam mihi conciliem, quae mihi in reditu meo in ⌊Poloniam ⌋aliquando non potest hidden by binding⌈[st]st hidden by binding⌉ non prodesse. L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ viginti ducatos mihi dono misit per familiarem suum, qui cum domino oratore venit, commisitque curae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉ meae non solum suae Cracoviensis ecclesiae ad quam translatus est encrypted ⌈Cracoviensis ecclesiae ad quam translatus estCracoviensis ecclesiae ad quam translatus est encrypted ⌉, sed et multarum aliarum rerum expeditionem. Quae et expe hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉dientur, spero, pro illius desiderio. . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ item in suo negotio super quodam canonicatu Cracoviensi ad me studiosissime et magnis cum promissis scripsit, cui etiam satisfeci.
Litteras vero J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ quinta huius demum accepi cum alteris Reverendissimae Amplitudinis Tuae 2 Novembris datis. Res satis ardua est, de qua ille scribit, ut igitur plus auctoritatis accederet, rogavi dominum oratorem, ut ipse de ea me praesente cum reverendissimo domino protectore loqueretur. Quod et fecit, et data est spes satis bona, cum iam illi melius cum Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ convenit, impendam omnem operam, ut quod postulat, expeditum ferat et causam habeat, cur Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ maximas agat gratias. Intellexit procul dubio Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ qui hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉bus de rebus hic orator a E ad B missus sit encrypted ⌈orator a E ad B missus sitorator a E ad B missus sit encrypted ⌉. Qui licet in sextam iam hebdomadam Romae moretur, nullum tamen respo[n]sum illi datum est adhuc, sed tantum optima spes ostensa encrypted ⌈⌊Romae⌋ moretur, nullum tamen respon hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉sum illi datum est adhuc, sed tantum optima spes ostensaRomae moretur, nullum tamen respo[n]sum illi datum est adhuc, sed tantum optima spes ostensa encrypted ⌉. Postea, cum quid certius erit, hoc etiam Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ sciat.
. encrypted ⌈.. encrypted ⌉ satis male fert hidden by binding⌈[ert]ert hidden by binding⌉, quod ei promissum debitumque non solvitur a P encrypted ⌈PP encrypted ⌉. Iam secundus erit am[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ et principium tertii cum hoc proximum praeterierit Pascha. Ex quo hidden by binding⌈[uo]uo hidden by binding⌉ ab ecclesia profectus est, trium igitur annorum stipendium 60 marcarum hidden by binding⌈[arum]arum hidden by binding⌉ tum ei debebitur. Nam id non in fine, sed principio cuiusque anni solvi consuevit. De qua summa si centum mutuo datae marcae detrahentur, supererunt utique 80. De qua re nunc iterum . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ scribit et ad . encrypted ⌈.. encrypted ⌉, et ad patrem suum, atque utinam iam tandem aliquid impetret, qui alioqui, quo se ⌊Romae⌋ in tanta hidden by binding⌈[anta]anta hidden by binding⌉ AAWO, AB, D.6, f. 86r rerum caritate sustentet, non habebit. Nam, ut diutius inter laterones ⌊pontificis⌋ manens, eo stipendio fruatur, id iam neque decens, neque tutum amplius est. Ebriosorum enim, furientium et perditissimorum hominum colluvies est, ex qua constat lateronum istorum contubernium, inter quos exigua me<r>cede in necem vel mutilationem, vel aliam quamptiam perniciem hominis alicuius on the margin⌈hominis alicuiushominis alicuius on the margin⌉ multi subornantur. Unde accidit, ut parum abfuerit, quin nuper ab illis superinscribed⌈nuper ab illisnuper ab illis superinscribed⌉ occisus sit aut gravissime laesus ⌊Plemienczki⌋, nisi ferientis gladium nuda manu protinus apprehendisset . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ ictumque derivasset, quam et sauciam retraxit, sed curatam iterum habet optime. Cetera de se ⌊ipsemet⌋ scribit.
Convenit inter me et Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉, ut si quam ego pecuniam indiguero ad res meas, de eius accipiam, quae illi singulis mensibus hic a ⌊pontifice⌋ et cardinalium collegio solvitur, me procuratorio nomine suscipiente usque ad centum ducatos, et amplius, si necesse fuerit, eamque pecuniam illi, cum sospes in ⌊Prussiam⌋ rediero dissolvam. Et hac commoditate deinceps sane utar. Lucri enim nobis cedent in summa centum ducatorum septem coronati et maius, qui cambii seu interesse nomine ⌊Fuggaris⌋ hactenus consueti erant solvi. Etsi namque centum ducati de camera
veteris or veteres⌈veterisveteris or veteres⌉(?)
a ⌊Fuggaris⌋ mihi numerabantur, tamen singuli istiusmodi ducati tribus grossis Prutenicis atque solido unico minus valent Hungaricis, quos Reverendissima Amplitudo Tua illis solvere solita est. Quod autem iterum ad ⌊eosdem⌋ scripserit de aliis centum pro reditu meo, illos usque ad id tempus apud ipsos relinquam in eum evetum, si tum forte iis opus habebo, gratias simul agens immortales Reverendissimae Amplitudini Tuae, quae tantam mei curam in septimum iam annum, ex quo ⌊Romae⌋ sum, mei curam gessit, ut me egere numquam sinerit.
Sed faxit pientissimus Dominus Iesus pro sua infinita potentia et misericordia, in hoc septimo saltem anno, litibus istis omnibus feliciter terminatis, tanta pecunia opus non sit amplius, sed ea in meliora converti possit. In quam curam pergam et ego optima semper spe incumbere. + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ et S encrypted ⌈SS encrypted ⌉, ceterique confratres mei cessarunt iam ad me scribere. Quo fit, ut et ipsi vicissim rariores a me accipiant litteras, quas tamen ego mitterem crebriores, nisi supra modum assidue occuparer. Magis autem miror, quod post constitutam AAWO, AB, D.6, f. 86v
concordiam ... illegible⌈...... illegible⌉ter R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ et X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ nihil + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ scripserit. Nisi fortassis id cum proximis Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteris facturus est, quod mihi gratum accidet et ut cognoscere cupiens, quemadmodum etiam nunc erga me sit affectus.
Nova pauca sunt. ⌊Senis⌋ oborta civium seditione hac hebdomada tam crudeliter se mutuo tractarunt, ut eorum amplius octuaginta occisi sint, inter quos primarii cives circiter viginti numerantur. Res adeo recens est, ut adhuc certum non sciatur, quae fuerint causae quique auctores istius seditionis. ⌊Caesarea maiestas⌋ ante dies quattuor Aureum Vellus ⌊Octavio⌋, ⌊pontificis⌋ nepoti, qui eiusdem caesarei maiestatis naturalem ⌊filiam⌋ uxorem habet, dono misit. ⌊Tridenti⌋ concilium satis equidem diligenter prosequitur, ubi iam duae sessiones habitae sunt, altera septima Ianuarii, altera quarta huius. Quid in illis conclusum est, abunde ex litteris reverendissimi domini archiepiscopi Upsalensis Reverendissima Amplitudo Tua intelligat. Nobis id ⌊Romae⌋ nondum satis compertum est. Illud autem scio ⌊pontificem⌋ vehementer admirari, quod ad hoc concilium hucusque nemo a serenissimo ⌊rege⌋ nostro ex ⌊Polonia⌋ missus sit. Hinc illuc circiter triginta episcopi profecti sunt.
Conservet Deus perpetuo in optima et felicissima valetudine Reverendissimam Amplitudinem Tuam.
Cui me humil hidden by binding⌈[il]il hidden by binding⌉lime ac studiosissime iterum atque iterum commendo.
Ex urbe ⌊Roma⌋, XIII Februarii MDXLVI-o.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus et deditissimus ⌊Gaspar Hannovius⌋
Postscript:
ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ cum poterit Reverendissima Amplitudo Tua scribere, non praetermittat, est enim hoc, quamdiu . encrypted ⌈.. encrypted ⌉ coram illo inchoata pendet, maxime necessarium.
| | 50 | IDL 2941 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-03-27 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 87-92BCz, 240, p. 189-190
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 283
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 364
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D 6, f. 87r
Reverendissime Praesul, clementissime domine.
Plurimam salutem ac summam omnis generis felicitatem Reverendissimae Amplitudini Tuae a domino Iesu ex animo precor cum humillima servit paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉iorum meorum commendatione.
Scripsi novissime per R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, quod ∏ encrypted ⌈∏∏ encrypted ⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ chronographia quam editam Q dedicavit encrypted ⌈chronographia quam editam Q dedicavitchronographia quam editam Q dedicavit encrypted ⌉ tantam sibi cum apud [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ nonnullos, tum apud ipsum Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉ gratiam comparasset, ut non mod[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ p paper damaged⌈[p]p paper damaged⌉rocessum finemque impedierit, sed etiam eundem Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉ induxerit [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ per litteras commendandum et reconciliandum suscepisset, deque [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉hic satis diligenter locutus esset cum E oratore Nicolao Miscovs[ki] [...] encrypted ⌈E oratore Nicolao Miscovski paper damaged⌈[ki]ki paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉E oratore Nicolao Miscovs[ki] [...] encrypted ⌉ hac deinceps nota ♮ signabo encrypted ⌈nota ♮ signabonota ♮ signabo encrypted ⌉. Verum ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉ obstitisse una m[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉et magis suasisse, ut posthabito istius damnati hominis p[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉o regium decretum encrypted ⌈regium decretumregium decretum encrypted ⌉ potius confirmandum curaret, cum toti[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉ terminatione. Quod cum ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉ primo libenter et sedulo fecisset pro suo, ut asserebat, studio erga Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ et L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ idque sensisset postea ∏ encrypted ⌈∏∏ encrypted ⌉ mox subornavit de suis fautoribus, quotquot poterat, inter quos erant et nostratium Polonorum non pauci, quorum opera ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉, dum ⌊Romae⌋ fuit, multum utebatur, qui vel abalienarent a me et ab hac causa ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉ vel, ne quid amplius contra ipsum ∏ encrypted ⌈∏∏ encrypted ⌉ ageret, ei persuaderent.
Effecerunt illi itaque, ut ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉ non solum subtraxerit mihi suum auxilium, sed etiam, ut acceptis a ∏ encrypted ⌈∏∏ encrypted ⌉ ad comitem a Tarnov encrypted ⌈comitem a Tarnovcomitem a Tarnov encrypted ⌉ et haud scio, an ne etiam a Q encrypted ⌈QQ encrypted ⌉ ad F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ vel X encrypted ⌈XX encrypted ⌉ litteris promiserit se daturum in aula encrypted ⌈in aulain aula encrypted ⌉ operam, ut ∏ revocaretur encrypted ⌈∏ revocaretur∏ revocaretur encrypted ⌉. Incredibilem hoc mihi attulit molestiam, veritus, ne ≤ encrypted ⌈≤≤ encrypted ⌉ tumultus, iam alioquin prope sopitus, iterum hoc modo recrudescat, et ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉, quae in ipso finis cardine iam vertitur (ob quod nunc tantopere reditum et ≤ encrypted ⌈≤≤ encrypted ⌉ ∏ encrypted ⌈∏∏ encrypted ⌉ viget), novo etiam aliquo scrupulo retardetur. Conatus ergo et saepe, et omni diligentia a pravo hoc instituto ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉ deducere, vix istud impetrare potui, ut receperit mihi se reversum ad aulam encrypted ⌈ad aulamad aulam encrypted ⌉ nil nisi ex consilio L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ gessurum. Ad quem et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ diligenter scripsi obsecrans, ne quid omnino fieri paterentur, quod ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉ terminationem impedierit aut ex dignitate F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ non fuerit, qui in tot suis ad B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ et cardinales encrypted ⌈cardinalescardinales encrypted ⌉ scriptis litteris protestatus est, se ∏ encrypted ⌈∏∏ encrypted ⌉ locum in Regno et dominiis encrypted ⌈Regno et dominiisRegno et dominiis encrypted ⌉ ullis suis numquam concessurum. Quod si fuerit actum, habebit optatum suum finem ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉, quemadmodum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉t ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ ad Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ scribere arbitror, qui mire gratas habuit Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ litteras, qu paper damaged⌈[u]u paper damaged⌉as sexta huius ⌊Sampson a Warein⌋ attulit. De quo plura paulo post.
Sunt ex cardinalibus encrypted ⌈cardinalibuscardinalibus encrypted ⌉, qui eo tendere videntur, ut ad abiurationem haeresis ∏ encrypted ⌈abiurationem haeresis ∏abiurationem haeresis ∏ encrypted ⌉ admitteretur. Quibus nos quidem hactenus obstitimus, verum si eorum sententia forte praevalue AAWO, AB, D 6, f. 87vrit, ideo nimirum, quod pia mater ⌊ecclesia⌋ nemini claudit gremium resipiscenti, tamen nec istud ullo cum detrimento nostro acciderit. Nam per hanc abiurationem bona sacerdotiaque ei ex lege non veniunt restituenda et salva simil paper damaged⌈[imil]imil paper damaged⌉iter manebit regia sententia encrypted ⌈regia sententiaregia sententia encrypted ⌉, ita quippe, ut se inique proscript[...]t privatum encrypted ⌈proscript[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉t privatumproscript[...]t privatum encrypted ⌉ queri non poterit. Antequam enim abiuraverit encrypted ⌈abiuraverit adscribed⌈ritrit adscribed⌉abiuraverit encrypted ⌉ et in ipsa abiu[rationis] encrypted ⌈abiurationis paper damaged⌈[rationis]rationis paper damaged⌉abiu[rationis] encrypted ⌉ formula necesse est haereticum encrypted ⌈haereticumhaereticum encrypted ⌉ se ut fateatur, et quotquot [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [ab]iurationis encrypted ⌈ab paper damaged⌈[ab]ab paper damaged⌉iurationis[ab]iurationis encrypted ⌉ beneficium conceditur, cautum est legibus, ut vitae [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉sura illis relicta perpetuo carceri encrypted ⌈perpetuo carceriperpetuo carceri encrypted ⌉ adiudicentur.
Ob quem [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉m et inchoatum adhuc ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉ statum non habeo, quid de reditu meo paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ scribam aut constituam, etsi summum redeundi desiderium vix [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ discupiens ex his tantis miseriis et aerumnis aliquando tandem paper damaged⌈[dem]dem paper damaged⌉ l paper damaged⌈[l]l paper damaged⌉iberari, et ecclesiae potius, et Reverendissimae Amplitudini Tuae caeterisque amicis p[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉is mea impendere ministeria. Priusquam enim ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉ transacta fuerit, n paper damaged⌈[n]n paper damaged⌉eque discedere me hinc tutum est, neque ullum discedendi signum prodere. Atqui, si vel his ieiuniorum diebus, vel haud porro post Pascha finem acceperit, ut post caniculae occasum, Deo bene prosperante, iter recte ingrederer, ita citius absque valetudinis periculo non possem, maximis ignibus saeviente sole omnibus in locis. Ea re litteras Reverendissimae Amplitudinis Tuae ad dominum ⌊Antonium Fugger⌋ penes me servans ⌊Augustam⌋ nondum misi nec, an missurus sim, scio. Habiturus sum enim interim Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ pecuniam, quo me et negotia ista sustentem. Pro reditu autem meo satius videtur, si cum istis meis Reverendissima Amplitudo Tua respondebit (quod vel in Iunio, vel in Iulio futurum spero) novas eiusdem exempli litteras ad dominum ⌊Antonium⌋ pariter miserit, ne si eas, quae penes me sunt, ego tum demum misero, ob vetustatum pondus fidemque amittant.
Ago vero sedulo gratias Reverendissimae Amplitudini Tuae, quantas maiores possum pro mea tenuitate, quod adeo large et sollicite mihi rebusque meis prospiciat eamque curam a tot iam annis numquam intermiserit written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉eriterit written over ...⌉. Quam beneficentiam ipse quoque Dominus Iesus et in hoc saeculo, et in caelesti regno suo immortalibus praemiis abundantissime vicissim compensare dignetur.
Post ⌊⌋ 1546-02-13⌊13 Februarii1546-02-13⌋ per R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ missas, redditae mihi sunt a Reverendissima Amplitudine Tua binae: ⌊⌋, quae 1545-11-21⌊21 diem Novembris1545-11-21⌋ asscriptum paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ habebant, ⌊Patavium⌋ attulerat O encrypted ⌈OO encrypted ⌉ famulus, ⌊⌋, 1546-01-03⌊3 Ianuari paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉i1546-01-03⌋ datas, 1546-03-06⌊sexta huius1546-03-06⌋ mihi reddidit ⌊Sampson a Warein⌋ omnino salvas cum 14 argenteis simulacris. Licet enim quinta venisset, tamen eo die hospitium meum non reperit. Fuerunt mihi gratissima omnia et cum summa gratiarum actione suscepta. AAWO, AB, D 6, f. 88r Quoniam vero neutris hucusque a me est responsum, persolvam prioribus prius.
Admodum fortunate cecidit + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ et )( encrypted ⌈)()( encrypted ⌉ ista cum R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ compositio, utpote cui mox alter obvenit, post ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ mortem canonicatus. Hoc etsi propter sua paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉m erga nos magnam ingratitudinem vix satis meruerit, non tamen paper damaged⌈[en]en paper damaged⌉ illi invideo, modo vel deinceps rectius se gerens, nobisque [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉erius adherens V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ in adeunda Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ possessione non obstiterit.
D[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉e desideratissimas cotidie expecto litteras. Supplicationem paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ iam pridem Reverendissimae Amplitudini Tuae misi. Non igitur necess[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉t meum canonicatum, quem ratione Z encrypted ⌈ZZ encrypted ⌉ assecutus sum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ignem reservaturus nihilominus in omnem eventum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ⌊P paper damaged⌈[P]P paper damaged⌉auli Snopec⌋ instrumentum. Cui ⌊viro⌋ non possum non ex animo bene paper damaged⌈[bene]bene paper damaged⌉ velle, quod tanto studio et observantia erga Reverendissimam Amplitudinem Tuam d[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉tur, ut non gravate praestet, quicquid postulatur.
Nolim etiam mirum videri Reverendissimae Amplitudini Tuae, quod cunctanter circa Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ et ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ processerim. Etenim, cum nihil aeque cuperem, atque ut ex his sacerdotiis aliquot V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ nancisceretur, tamen ob praesentiam versutissimi et calumnosissimi adversarii prius omnia bene dispicienda erant idque eligendum, quod magis tutum videretur minusque sumptuosum. )( encrypted ⌈)()( encrypted ⌉ haud scio, an controversia carebit atque adeo ipse S encrypted ⌈SS encrypted ⌉. Scripsi enim ante Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ supplicationem versutissimam signandam curasse supe<r> coadiutoria decanatus iuxta ac canonicatus et praebendae eiusdem ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ in principio Decembris, tum, ni fallor, cum adhuc ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ viveret. Quem, ubi mortuum intellexisset 15 Februarii, mox alteram provisionis impetravit supplicationem. Intendant rebus suis S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ et )( encrypted ⌈)()( encrypted ⌉). Utut ipsi de me meriti sunt, eos tamen meo patrocinio, quoad ⌊Romae⌋ fuero, non deseram.
Magis in tuto navigat S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ atqui )( encrypted ⌈)()( encrypted ⌉ non mediocri in periculo constituit, quod inter ⌊Lutheranos⌋ diu multumque ⌊Wittembergae⌋ versatus, nullam adhuc a ⌊Sede Apostolica⌋ obtinuit absolutionem. Attamen, si res in iudicium aliquando venerit et + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ rectius se iam erga nos et V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ gesserit, habebo, quo )( encrypted ⌈)()( encrypted ⌉defendam. Sin ingratus esse perrexerit, impetratum habeo ad idem sacerdotium huiusmodi ius meo nomine, ut parvo negotio )( encrypted ⌈)()( encrypted ⌉ penitus excluserim etiam egomet ipse, sine ullo Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ ad paper damaged⌈[d]d paper damaged⌉miniculo, propter eandem illam non impetratam a ⌊Sede Apostolica⌋ absolutio paper damaged⌈[io]io paper damaged⌉nem ab irregularitate inter haereticos ⌊Lutheranos⌋ contracta.
Hoc Reverendissimae Amplitudini Tuae indicandum existimavi, + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ autem non scripsi, sed praestolor, ut intelligam, quemadmodum V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ in petitione possessionis successit. Quem unacum R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ receptos esse et apud ecclesiam residere maximo cum gaudio cognoscam, et maiore etiam ipse AAWO, AB, D 6, f. 88v aliquando praesens conspiciam. De ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ scripsi supra. Is et mihi, et text damaged⌈[t]t text damaged⌉ ≈ encrypted ⌈≈≈ encrypted ⌉ cupit optime nec praetermittet quicquam, ut illa et celeriter, et recte pio desiderio nostro terminetur. Cetera scribit ipse et de opus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉culo suo, quod Reverendissima Amplitudo Tua secundo typis excudi curavit.
Si Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ in aula encrypted ⌈aulaaula encrypted ⌉ nihil obti paper damaged⌈[l obti]l obti paper damaged⌉nuerit, optime sperandum est. ⌊Romae⌋ siquidem hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ nil, nisi damnatio paper damaged⌈[natio]natio paper damaged⌉nem vel abiurationem encrypted ⌈abiurationemabiurationem encrypted ⌉ feret, quae, ut prius dixi, similiter e [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ fuerit. J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ ad suas, quas ad me miserat per R encrypted ⌈RR encrypted ⌉, re[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ atque iterum novas ad ipsum cum istis litteras mitto, quibus scribo sibi paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ videri non debere, quod hactenus negotium eius non sit ex[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉, propterea quod et pontifex, et illius officiales admodum len[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉unctabundi sint in his concedendis, per qua[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ sacerdotiorum coll[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ illis aufertur. Datur tamen a me omnis opera, ut negotium [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ istud, quo written over eius⌈eius quo quo written over eius⌉ad eius fieri poterit, celerius conficiatur.
Si ad me scripsisset de compositione ineunda cum Plemienczki condicionesque honestas indicasset, quas ei propositas vellet, fortassis effecissem, facilius, quam alter ullus, ut eas Plemienczki subiisset. Nunc, cum ad hoc Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ delectus est, qui litium amantior semper fuit, quam compositionis, quantum cum eo promovebit, experietur. Ille quippe hucusque cum Plemienczki hidden by binding⌈[ki]ki hidden by binding⌉ ne verbum quidem de ulla compositione locutus est. De decanatu, qui Rzeczicze morte in ⌊Urbe⌋ vacans Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ fuit collatus, exiguam retineo spem. In eius enim possessionem alium quendam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ contra aequitatem induxit L encrypted ⌈LL encrypted ⌉. Cum quo quam periculosa sit actio, Reverendissima Amplitudo Tua facile intelligit. Ego quippe nihil hactenus de eo ad ipsum scribere ausus fui, sed maiorem exspecto opportunitatem hidden by binding⌈[tem]tem hidden by binding⌉ post expedita eius negotia omnia, quae hic meae curae commisit. Interim vero Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ suum per litteras apud eundem agit negotium, ex meo consilio magna modestia et precaria insinuatione. Si flecti hidden by binding⌈[ti]ti hidden by binding⌉ commode non poterit, magis curabo, ut res tota intermittatur, quam ipse vel minimum inde offendatur. Quod etiam Reverendissimae Amplitudini Tuae probari non dubito.
At Wladislaviensis canonicatus noster futurus est, Deo favente, quoniam autem, quotquot hactenus percunctatus sum, affirmant omnes in ea paper damaged⌈[ea]ea paper damaged⌉m ecclesiam non admitti, nisi doctores et nobiles hidden by binding⌈[les]les hidden by binding⌉. Oportet is canonicatus ut i paper damaged⌈[us ut i]us ut i paper damaged⌉n meam personam a Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ resignetur. Qui et ob hanc causam absque doctoris titulo hinc decedere non decrevi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉, ut postea, cum aliquando sospes domum rediero, et melius constitutiones eiusdem ecclesiae praesens exploratus fuero, commodius hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ in Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ idem iste canonicatus transferatur, et interea quopiam casu in AAWO, AB, D 6, f. 89r alienas non incidat manus.
⌊Hartowski⌋*** nondum ad me procuratorium misit et parvam spem ostendit se post resignationem ad Posnaniensis canonicatus possessionem pervenire posse eo maxime, quod non inveniat, qui sibi auxilio ess paper damaged⌈[ess]ess paper damaged⌉e vellent, negotiumque suum ibi fideliter et naviter, prout opus est cura paper damaged⌈[cura]cura paper damaged⌉re. Si quid postea certius cum procuratorio ad me scripserit, provid paper damaged⌈[rovid]rovid paper damaged⌉ebo et eius rebus etiam per aliam occasionem, si qua dabitur.
[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Lubecae executum fuerit breve apostolicum, faciat nos Reverendissima Amplitudo Vestra m paper damaged⌈[mplitudo Vestra m]mplitudo Vestra m paper damaged⌉ature certiores, et cui resignari voluerit, eum canonicatum Fa paper damaged⌈[tum Fa]tum Fa paper damaged⌉ustinone, an Lemanno, quo et hoc negotium ante discessum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉c expediatur. Quod ipse quoque ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ desiderat, qui nostro arbitrio r paper damaged⌈[trio r]trio r paper damaged⌉eliquit omnia, et de concilii aliisque rebus novis, quae passim per paper damaged⌈[per]per paper damaged⌉ Germaniam et Itatiam geruntur, non cessat, ut mihi scripsit, freq paper damaged⌈[freq]freq paper damaged⌉uentes ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam litteras Tridenti dare, quo fit, ut eadem in meis repetere non sit necesse.
Triginta ducatos a Fridwalt paratus est Fuggerorum negotiator mihi numerare, mandatum est enim hoc illi a domino Antonio. Eos tamen nondum accepi neque apocham de his scripsi. Siquidem nondum commodum fuit, voluit Fridwalt monumentum exornari sui filii de ea pecunia, quae solutis debitis superfuerit. Curabo, ut prolixe satisfiat eius voluntati.
Venio ad alteras Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras, ubi pauca restant, ad quae est respondendum.
Quod me reverendissimo domino episcopo Redonensi commendavit, prudenter factum. Accidere enim potest, ut eius opera aliquando cum fructu utar. De quo ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ scripsit eum Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras quam gratissimas itidem habuisse.
Pensionem domino praeposito Gutstatensi Reverendissimae Amplitudinis Tuae beneficio confratri meo solutam esse gaudeo. Mereri enim videtur istius hominis virtus omne bonum, utinam et ipsum in meo felici reditu sospitem offendam ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ utcumque se sustentat, et aeris alieni necessario iam non pauculos ducatos contraxit. Si hoc etiamnum anno P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ pensionem ei debitam et promissam per summam iniuriam negaverit, plane pessumibit, aut certe aeris alieni magnitudine gravatus durissimis praemetur calamitat paper damaged⌈[tat]tat paper damaged⌉ibus. Quod ne fiat, obsecro illius nomine humiliter et studiosissime Reverendissim paper damaged⌈[everendissim]everendissim paper damaged⌉a Amplitudo Tua apud suum P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ providere dignetur. Eius enim calamita paper damaged⌈[ita]ita paper damaged⌉s nobis etiam dedecori fuerit, cum nobiscum pariter contra Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ pugnat. Ego certe nullam iustam reperio causam excusationis P encrypted ⌈PP encrypted ⌉, cum multo plus ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ debeatur fructuum nomine, quam mutuo illi datum est. ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ cum ceteris adversariis reconciliari AAWO, AB, D 6, f. 89v cupivisse, atque eius rei causa ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam venturum fuisse magna cum laetitia legissem, si mihi persuadere potuissem in hoc homine ullam resipiscentiae spem residere, aut quicquam eum sincere absque d paper damaged⌈[que d]que d paper damaged⌉olo agere solere. Opto enim Reverendissimae Amplitudinis or Amplitudini⌈AmplitudinisAmplitudinis or Amplitudini⌉ Tuae omnes homines p[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉s esse eandemque post has turbas in tranquilliore statu [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ius iam levare posse suos ingravescentes annos. P[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉em iuxta ac prudenter facit, quod eum in gratiam non gravanter nothing written admi paper damaged⌈[anter paper damaged, possibly ante⌈anteranter paper damaged, possibly ante⌉ nothing written paper damaged, possibly ⌈ nothing written paper damaged, possibly ⌉ admi]anter nothing written admi paper damaged⌉ttere statuerit Christi exemplo, qui nec Iudae osculum in [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉tionis actu repulit a se. Quod, si ille postmodum perfidus [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉exerit, vivit Deus, qui Iudae perfidiam multam, etiam [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉it.
Sampson a Warein iuvenis mihi videtur satis industri paper damaged⌈[ustri]ustri paper damaged⌉s et navus, neque ineptus, cui post meum discessum negotia no paper damaged⌈[no]no paper damaged⌉stra committerentur. Disquisivi illi propterea diligenter in copistria locum, verum, quia rerum non vulgaris caritas modo Romae, quae iam aliquot annis perdurat, et litium atque negotiorum non tanta est copia, quemadmodum ante esse consueverat, nullum hactenus locum huiusmodi, qui eius condicioni conveniret, invenire potui. Inveniam tamen tandem, est hoc enim maxime necessarium, quo tantisper, dum ego Romae perstitero, praxi ille aliquatenus imbutus magis ad negotia curanda reddatur idoneus. De quo ipse privatis suis litteris fusius Reverendissimae Amplitudini Tuae scribit. Quae si effecerit, ut XL ducati ei a capitulo quotannis stipendii vel subsidii nomine mittantur, sustentabit ille quidem se quamdiu in copistria scriptitaverit, non incommode. At ubi me absente alia negotia curare et copistriam propter illa necessario relinquere coeperit, opus habebit viginti aliis, quos Reverendissima Amplitudo Tua illi promittit, et pluribus, quos ego facile de meo supplevero apud ecclesiam residens reditusque integros percipiens. Quos perquam opimos esse vel hinc coniecturam facere licet, quod ex eodem Sampsone comperi reditus solius districtus Allensteinensis ad octo millia Prutenicarum marcarum ascendere. Proh D[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉eum immortalem quantos thesauros tenacissimos istos encrypted ⌈thesauros tenacissimos istosthesauros tenacissimos istos encrypted ⌉ confratres m paper damaged⌈[s m]s m paper damaged⌉eos reconditos habere oportet encrypted ⌈reconditos habere oportetreconditos habere oportet encrypted ⌉, qui tot annis suis canonicatibus tam p[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ci numero fruuntur. Attamen ausi fuerunt mihi respondere m[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉erculo, cum petieram absens corpus praebendae tantum, ne scilicet hoc illis onus imponerem, quod etiam mihi grave visurum sit, cum aliquando apud ecclesiam praesens fuero.
Quin etiam AAWO, AB, D 6, f. 90r ita temperant litteras suas, ut innuant me non tam negotiorum, quam voluptatis causa eo usque Romae haerere ac posse modo vellem redire domum. O me delic paper damaged⌈[c]c paper damaged⌉ paper damaged⌈[] paper damaged⌉atum epicurum, qui Romae fabas alcibus in Prussia antepono, l[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉cas apris, nasturcium cervibus, portulacam damis, betam leporibus paper damaged⌈[ribus]ribus paper damaged⌉, cardos caponis, cicoream perdicibus ceteraque huiusmodi parce sub[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ata holuscula copiosissimis tot aliorum altilium carnibus, q[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉m his herbulis sat saginatus et gulae palatuique inservi[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉sas etiam esocibus, limaces sturionibus, ranas luciis [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉s et curssionibus praefero, qui denique voluptatibus paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ffluens, oblitus propinquorum et eius sacerdotii, quod tot sumptib paper damaged⌈[umptib]umptib paper damaged⌉us impensisque partus sum, posthabita patria et amoenissimo apud paper damaged⌈[apud]apud paper damaged⌉ ecclesiam residentiae loco carius in hac ieiuna longinqua, periculosa urbe habeo molestessimas curas olio, assiduos labores et cursus quiete, pervigilia nocturna somno, squalorem honore, famulorum obsequia solitudine written over i⌈iee written over i⌉, inopiam divitiis, horrida tribunalia canonicali curia, turbulentas lites amoenis literarum studiis, sumptuum profusionem lucro, et alia sescenta huiusmodi, quae longum fuerit enumerare optarim illi vel unicum mensem has meas degustarent delicias aequiores certe postea fuerint iudices on the margin⌈optarim illi vel unicum mensem has meas degustarent delicias aequiores certe postea fuerint iudicesoptarim illi vel unicum mensem has meas degustarent delicias aequiores certe postea fuerint iudices on the margin⌉, nisi forte vina esse putaverint, quae me hic sua varietate et voluptate tamquam ad sirenum saxa adhaerentem tenerent. At illa nec domi deessent et maiore illic biberentur iucunditate, ubi eorum usus non est cotidianus, quamquam mihi dispeream, nisi posterior ea potio, quae per siliquas diffluit absoluta cerevisia desiderabilior sit quovis vino, adeo ut istius potionis recordatio saepe intolerabiliorem hic mihi aestatem faciat. Dicam ingenue, nesciunt illi recte ex sua saturitate alterius metiri esuriem. Ubi condolendum potius erat, afflicto ibi contra gravius insurgunt pro medicamine novum infligentes vulnus. Haec omnia tamen in Reverendissimae Amplitudinis Tuae sinum tantum effundenda putavi, in meis ad illos litteris nihil horum memini, reservans ea tacite penes me in felicem reditum meum, quando paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ u paper damaged⌈[u]u paper damaged⌉tilius proponi poterunt.
Septimus complebitur annus post d paper damaged⌈[t d]t d paper damaged⌉iem sextum et vigesimum Iunii, ex quo Romae commoror paper damaged⌈[or]or paper damaged⌉. Concepi itaque firmam hanc spem de misericordia Dei, quod ubi in his tantis aerumnis et amaritudinibus animae meae tot annorum poenitentiam peregero super peccatis adolescetiae meae recordaturus, sit et mei idem mi AAWO, AB, D 6, f. 90vtissimus Deus. Totidem enim annis et Nabuchodonosor mansit poenitentiae nomine cum bestiis, totidem et alios quam plurimos hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ in afflictionibus fuisse et liberatos a Deo legimus in sacris bibliis, ubi septe[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉io huic numero vix alius occurrit frequentior pecc[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉um multis in locis significans universitat[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ et annorum c[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉mentum ipso divo Augustino interprete in ser hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉mone s[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉bis Domini apud Mathaeum.
Sed redeo ad Sampsonem paper damaged⌈[em]em paper damaged⌉ qui paper damaged⌈[qui]qui paper damaged⌉ affirmat de suo viatico non amplius, quattuor hidden by binding⌈[or]or hidden by binding⌉decim du[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉i reliquos esse. Exigua valde pecuniola, qua se aegre quattuo paper damaged⌈[quattuo]quattuo paper damaged⌉r sustentabit mensibus etiam in copistria hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ scriptitans. Siquid paper damaged⌈[iquid]iquid paper damaged⌉em de illa 12 ducatos domino copistriae in primo suo ingres paper damaged⌈[res]res paper damaged⌉su, pro tot mensibus solvere necesse habebit, nec tamen is dominus obligatus erit, longius illum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ alere, nisi sua sponte voluerit et negotiorum in ea copistria hidden by binding⌈[ia]ia hidden by binding⌉. multitudo id exegerit. Quod plane incertum est. Opere pretium igitur fuerit, ne pauperculus post quartum mensem victu hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉ carens institutum suum postponere cogatur, ut cum capitulo ageretur, quo ei in hunc etiam annum viginti ducatos tantum ad huc mitteret. Haud scio, cui rectius praestiterit capitulum hoc hidden by binding⌈[c]c hidden by binding⌉ beneficium. Est enim natus sub capitulo et servivit aliquandiu capitulo et duobus etiam canonicis de capitulo privatim, nempe domino Mauricio Ferber et administratori. Habet praeterea hanc industriam, et eam addiscet in rebus curandis praxim, ut semper plurimum commodare possit capitulo. Cumque omnium in capitulo gratiam (ut arbitror) habeat, facile id impetrari a capitulo posse hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ existimo. Nihilominus cum hoc Reverendissimae Amplitudinis Tuae curatione fuerit assecutus, admonebitur semper hoc beneficio, ut quicquid a nobis illi me absente negotiorum committetur, id et fideliter, et diligenter tractet atque conficiat. Addidit et ipse suas ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam litteras, verum nescio, an de hac re aliquid hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉ scripserit ob p[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉rem. Interim dabitur a me omnis opera, ut commodum suo ins[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉o locum hic consequatur. Nec me celavit de + encrypted ⌈++ encrypted ⌉, qui ad m[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉e nova provisione et absolutione ab irregul[a]ritate inter heret[ic]os vitteberge contracta impetranda encrypted ⌈nova provisione et absolutione ab irregula hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ritate inter heretic paper damaged⌈[ic]ic paper damaged⌉os vitteberge contracta impetrandanova provisione et absolutione ab irregul[a]ritate inter heret[ic]os vitteberge contracta impetranda encrypted ⌉ pro ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ nihil in suis litteris scripsit, sed ei soli clam hoc curandum commisit, meam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ fidem iam in dubium vocans, cum de ea multo minus dubita AAWO, AB, D 6, f. 91rre debueri written over a⌈aii written over a⌉t, non solum quia illam integram semper expertus est, sed etiam, quia ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ unius Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ liberalitate et beneficentia eum canonicatum est assecu[tu]s encrypted ⌈canonicatum est assecutu paper damaged⌈[tu]tu paper damaged⌉scanonicatum est assecu[tu]s encrypted ⌉, cuius factum me haudquaquam improbaturum fuisse stultissimum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉t ambigere, ut vel hinc coniecturam facere liceat, quia no paper damaged⌈[no]no paper damaged⌉ovo isto Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ beneficio factus sit melior. Sed ipsi vide[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉m feliciter ei atque ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ cedet haec stupida cautio sa encrypted ⌈sasa encrypted ⌉[...] encrypted ⌈[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉[...] encrypted ⌉m cum venisset Romam iuxta instructionem + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ quemadm paper damaged⌈[emadm]emadm paper damaged⌉odum dum melius poterat homo adhuc omnium rerum urbis [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [su]pplicationem encrypted ⌈su paper damaged⌈[su]su paper damaged⌉pplicationem[su]pplicationem encrypted ⌉ scribendam curavit. Verum quoniam illa abs[...] encrypted ⌈abs[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉abs[...] encrypted ⌉ diffi paper damaged⌈[diffi]diffi paper damaged⌉culter conceditur, nec aliter nisi supplicatio encrypted ⌈supplicatiosupplicatio encrypted ⌉ super ea [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉u pontificis vel cardinalis cuiusdam praesente pontific[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ cum certis diebus frequentes ad eum referendarii convenerunt paper damaged⌈[unt]unt paper damaged⌉ signata fuerit encrypted ⌈signata fueritsignata fuerit encrypted ⌉, contigit, ut cum ea primo huiusmodi die signari encrypted ⌈signarisignari encrypted ⌉ non potuisset ob temporis brevitatem domum a referedario relata atque cum multis aliis (ut fieri{)} solet<)> in locum publicum posita ibidem perierit, certaque suspicio sit ab Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ inventam et subductam fuisse, utpote cuius impetrationibus, de quibus supra scripsi, illa plurimum conducebat, certior enim ex illa factus est Σ provisionem et collationem encrypted ⌈Σ provisionem et collationemΣ provisionem et collationem encrypted ⌉, non valere ob irregularitattem illam on the margin⌈ob irregularitattem illam encrypted ⌈ob irregularitattem illamob irregularitattem illam encrypted ⌉ob irregularitattem illam on the margin⌉ etiam ipsomet ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ in ea supplicatione confitente encrypted ⌈ea supplicatione confitenteea supplicatione confitente encrypted ⌉ suam vero impetrationem bonam esse superinscribed⌈bonam essebonam esse superinscribed⌉, quae acciderat 18 diebus ante Simpsonis adventum encrypted ⌈Simpsonis adventumSimpsonis adventum encrypted ⌉, qui etiamsi eo ipso die, quo venerat supplicationem absolutionis encrypted ⌈supplicationem absolutionissupplicationem absolutionis encrypted ⌉ expedivisset, frustra id tamen fuisset tot diebus antevertente Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉. At quod idem Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ iam compertum habet illud de irregularitate ... encrypted ⌈irregularitate ...irregularitate ... encrypted ⌉, cum res in iudicium venerit, nihil certius, quam ... litem amissurum encrypted ⌈... litem amissurum... litem amissurum encrypted ⌉. En ergo quam belle + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ me cavens suo cavit ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ Non sic, bone vir, non sic, sed admovenda erat avara manus turpi apud clericum praesertim thesauro, cum intellexe superinscribed⌈xexe superinscribed⌉ras tantopere necessariam absolutionem encrypted ⌈absolutionemabsolutionem encrypted ⌉, et admodum velociter, cuiusque mortem Romae exaudiri, statimque privatus celerrimus expediendus nuntius, qui eandem absolutionem encrypted ⌈absolutionemabsolutionem encrypted ⌉ ante omnium aliorum impetrationem obtinuisset. Iam vero illi usuvenit, quemadmodum cani[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ico, qui et os retinere et umbram in aqua captare volens ne paper damaged⌈[ne]ne paper damaged⌉utrum obtinuit. Attamen quoniam nec + encrypted ⌈++ encrypted ⌉, nec ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ adhu paper damaged⌈[u]u paper damaged⌉c sum inimicus et Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ nunc alios canonicatus quaerentem, ob id, quod priorem suum in desperatis habet, ad ecclesiam umquam rursus admittere periculosissimum fuerit, si + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ AAWO, AB, D 6, f. 91v et ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ ambo adversum nos deinceps rectius se superinscribed⌈sese superinscribed⌉ gesserint et V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ ad possessionem Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ admiserint eumque residentem amaverint, est mihi, ut ante dixi, ius longe firmiu paper damaged⌈[u]u paper damaged⌉ paper damaged⌈[] paper damaged⌉s et certius quam Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ ad ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ canonicatum, per quod ipsum ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ facile a quibu paper damaged⌈[uibu]uibu paper damaged⌉svis Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ impetitionibus vindicavero. Expedivi enim meo nomine paper damaged⌈[omine]omine paper damaged⌉ gratiam exspectativam (sic enim vocant, diplomata quaedam, quae paper damaged⌈[quae]quae paper damaged⌉ nunc conceduntur certis personis ad vacatura sacerdotia [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Reverendissi paper damaged⌈[Reverendissi]Reverendissi paper damaged⌉mae Amplitudini Tuae et Wladislavienses ecclesias cum nova dispositio paper damaged⌈[positio]positio paper damaged⌉ne ad duos canonicatus totidemque praebendas sub uno tecto, [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ vigore die 4 Februarii generaliter, ut fieri solet, acc[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ idem ǂ encrypted ⌈ǂǂ encrypted ⌉ canonicatus mihi deberi coeptus est, cum tunc adhuc v[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ob ... irregularitatem encrypted ⌈... irregularitatem... irregularitatem encrypted ⌉, sicque antecessi Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉ totis undecim diebus paper damaged⌈[bus]bus paper damaged⌉ paper damaged⌈[] paper damaged⌉, cum ipsius impetratio 15 Februarii demum contigit. Sin per...erint ambo, ingrati esse et inimicitias propter hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉ accepta beneficia exercere illisque accesserit ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ habebimus, quo eorum ulciscamur malitiam. Instrumentum possessionis R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ non usque quaque mihi satisfacit. Nam volens notarius Ciceronem potius quam vulgatas sequi formulas errata non levia commisit et praetermisit multa, quae omnio ad substantiam pertinent huiusmodi instrumenti. Admonendus itaque videtur, ne a tritis formulis in ullis componendis instrumentis vel unguem latum (ut aiunt) discedat. Nequaquam id enim tutum est nominationes duas ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam superiore die ad reverendissimum dominum Cracoviensem misi. Earum altera dabitur Christophoro Conarski, alteram vero, ut vel Langhannio, vel Hartowski concedatur summis precibus a L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ contendi. Si id obtinuero, nescio, at cupio ardentissime et ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam spero ex aula scribetur ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ ad me his diebus scripsit se intellexisse ... encrypted ⌈... ... encrypted ⌉ encrypted ⌈ encrypted ⌉ canonicatum suum cuidam Gdanensi resignaturum esse, non tamen nomen indicavit, vereor, ne alicui filiorum ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ aut Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉, sed sciam brevi certum et, quid facto opus sit, significabo.
Quid Raphael a Conopat cum suo canonicatu agat atque adeo ipse ... illegible⌈...... illegible⌉, quam vitam et quo in loco ducat, scire etiam velim, antequam hinc abiero, et idipsum quoque de α encrypted ⌈αα encrypted ⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ et parentes, et necessarii omnes cum sint Lutheranissimi no paper damaged⌈[no]no paper damaged⌉n puto illum alio allegatum esse ad studia, quam ad eiusdem haeresis paper damaged⌈[sis]sis paper damaged⌉ homines. Quod si est, privationem iustissi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉mam effugere non poterit.
Iostum Ludowicum Decium mortem obiis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉se accepi, qui cum pecuniae vim maximam reliquit et duos AAWO, AB, D 6, f. 92r tantum filios, quorum alter est a ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ coadiutor adoptatus, non crediderim patre mortuo de hoc canonicatu coadiutorem istum curaturum, sed magis iam de uxore paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉ sollicitum fore. Quod, ubi certius cognovero, et ... encrypted ⌈...... encrypted ⌉ assecuto Craco paper damaged⌈[aco]aco paper damaged⌉viensi canonicatu illis iuribus, quae sunt illi hic a me magna paper damaged⌈[na]na paper damaged⌉ diligentia et labore impetrata, mihi magis magisque favere [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉at in meoque aere esse, non praetermittam, quin illi Langhannium no paper damaged⌈[nnium no]nnium no paper damaged⌉strum insinuem eumque inducere tentem, ut resignet. Po paper damaged⌈[Po]Po paper damaged⌉sessionem ψ encrypted ⌈ψψ encrypted ⌉ assecutus fuerit et citius et facilius [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉lis sopietur. Exspecto igitur et ob hanc causam magno desi paper damaged⌈[gno desi]gno desi paper damaged⌉derio id, ut intelligam.
Epithaphium Gamrati libenter paper damaged⌈[nter]nter paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ui, non enim videram ante, est illud vere Hispanum paper damaged⌈[num]num paper damaged⌉, quam gentem nihil pudet. Miseram illud quoque reverendissimo domino Upsalensi Tridentum cum altero a Σ encrypted ⌈ΣΣ encrypted ⌉ maiore veritate composito estque remissum, qui, quid et illi, et aliis ibidem insignibus viris placuerit, ipse in suis litteris abunde describet.
Miraculum de nobili illo Danico, quem labes terrae absorpsit ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ a me acceptum ita, ut erat in scheda descriptum, cum B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ communicavit. Ego autem vicissim, quid novi re scribam aut remittam, nihil habeo, nisi quod de incendio castri Neapolitani Italico idiomate excusum leget.
Pontifex iam itidem, ut regia maiestas, octogenarius optime valet suo more fere semper in motu vix uspiam diem uno in loco perseverans. Prandet cenatque mature valde nec tamen umquam sine fame, quam quoad non senserit, cessat. Et quamvis etiam satis cibi sumat, tamen illi de his rebus parantur, quae et brevi spatio, et absque molestia digeruntur. Mutationem locorum adeo amat, ut prorsus numquam cenet on the margin⌈cenetcenet on the margin⌉ in eodem loco superinscribed⌈locoloco superinscribed⌉, ubi sit pransus. Vina, quae bibit, selectissima et fere Graeca, paucula admodum aqua diluit, mensura paulo minus amphorae Prutenicae, quam ein stoff vocant. Surgit mane, deambulat, it cubitum etiam tempestive. Sensus illi omnes et integri adhuc, et vegetes, memoria valet plurimum. Negotiis tamen [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉rinde intentus est. Astrologi, quorum summa vanitas et [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉llis fidem habent, non modo peccant, sed et stulti sunt, octo adhu paper damaged⌈[hu]hu paper damaged⌉c annorum vitam illi promittunt. Haec fusius de pontifice, quoniam id a me exigere visa est suis litteris Reverendissima Amplitudo Tua. Quam dominus Iesus, ut fecit hactenus AAWO, AB, D 6, f. 92v in integerrima valetudine et felicissimo omnium rerum successu ad meum usque reditum et deinceps in sempiternum misericorditer tueri dignetur. Cui m paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉e pariter humillime ac studiosissime iterum atque iterum commendo paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉.
⌊Romae⌋, 27 Martii, anno 1546.
Postscript:
Chronologiam [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉tri cum nactus fuero, q[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉re volet, mittam.
| | 51 | IDL 2975 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-06-12 | received Guttstadt (Dobre Miasto), 1546-07-24
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 240, p. 181-188
| 2 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 93
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 451
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 365
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 240, p. 181
Reverendissime Praesul, clementissime domine.
Plurimam salutem, cum omnis felicitatis uberrima accessione Reverendissimae Amplitudini Tuae ex animo precor.
Ad humilimam servitiorum meorum commendationem.
Secundum posteriores meas, quas 27 Martii dedi, nulla praeterfluxit hebdomada, in qua non certo mihi persuaserim conventuros cardinales cum ceteris iudicibus ac tandem * encrypted ⌈** encrypted ⌉ finem imposituros, non tam quod illi hoc polliceba paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ntur, quam quod, quominus fieret, nihil obstare videbam. Ego itaque, qui post tot superiores meas litteras, quas vanissimis spebus plenas in hoc iam integro prope septennio ex ⌊Urbe⌋ plurimas misi, summa cum molestia iam incerta de hac * encrypted ⌈** encrypted ⌉ scribo, nolens perpetuo vanus esse, in tot hebdomadas scribere distuli, ut congregatis cardinalibus, quid tandem decrevissent, atque etiam de reditu meo certius aliquid significare possem. Sed, nescio quibus privatis suis de causis illis hucusque non convenientibus, ego frustra iterum hoc diuturnum silentium committere et incerta de eadem * encrypted ⌈** encrypted ⌉ scribere coactus sum, malens iam cardinalibus istis fidem nullam habere, quam ex longionre meo silentio in maiorem solicitudinem Reverendissimam Amplitudinem Tuam inducere.
Scripsi novissime hanc me de Christi misericordia spem concepisse, quod completo post 26 diem Iunii septimo anno, ex quo ⌊Romam⌋ veni, recordaturum pium Servatorem mei et in delictorum iuventutis meae mulctationem has accepturum septennales miserias et aerumnas meas, quas in durissimis istis negotiis litibusque maxima acerbitate exhausi, quemadmodum multis servis Dei usuvenisse legimus ad Deum conversis, quibus quidem ego longe indignissimus sum ulla ex parte comparari, de misericordia tamen Dei, qui dives est in omnes homines magna fiducia hoc idem superinscribed⌈hoc idemhoc idem superinscribed⌉
ausus sum sperare. Appropinquat ille dies eamque spem adeo non perdidi, ut magis etiam sperem. Totum nunc a cardinalium proxima congregatione pendere videtur, quae profecto ultra eum diem non differetur, et vel finietur BCz, 240, p. 182 in ea feliciter cum benigna Dei cooperatione tota haec controversia, vel certe huiusmodi quippiam statuetur, ex quo exitum saltem clarius licebit deprehendere. Nunc ipsa in eodem adhuc perseverat statu, quem in posterioribus descripsi, ubi et de reditu meo adiunxi, quod in Septembri vel Octobri hinc proficisci instituerim, quae etiam nunc mihi mens manet satisque commode fieri posse existimo. Interea enim praeter * encrypted ⌈** encrypted ⌉ etiam beneficiorum, quae nobis Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ resignat, et L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ negotia meae curae commissa in universum spero conficientur, et nihil tum superfuerit, cur adscribed⌈curcur adscribed⌉ diutius ⌊Romae⌋ commorer, nec ullis aliis novis negotiis a quoquam me impediri seu occupari sinam.
Cupio, si quidem non immerito, ingenti desiderio, ut ex hac plusquam Pharaonica servitute liberatus, in qua mihi non lateres coquendi, sed cum importunissimis adversariis assiduo conflictu diurnisque et nocturnis curis laboribusque dimicandum fuit, aliquando tandem etiam mihi transire liceat in domum Domini et visitare templum sanctum eius omnibus diebus vitae meae, atque sacrificare illi sacrificium laudis. Ea est enim hic vitae meae ratio fuitque toto hoc septennio, ut nisi eam ad peragendum pro peccatis prioris vitae paenitentiam sustinere decrevissem, sicque Deum ipsum iusto suo iudicio ordinasse credidissem, fateor ingenue, quod dudum ego hinc ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam reversus ad aratrum vel quodvis aliud laboriosissimum p... illegible⌈...... illegible⌉istrinum applicari maluissem, quam in hoc vitae genere perseverare. Decima nona Maii accepi Reverendissimae Amplitudinis Tuae litteras 15 Martii datas, quibus inter cetera me admonet de eo, ut paciscerer cum Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉, si illum superare non possem. O quoties hoc mihi venit in mentem in hac septennali concertatione et ego non solum pactus, sed et vel depactus cum ipso fuissem, si meliorem fore ullis in rebus, et fidem servaturum perspexissem, ac non potius omnia sua pristina vitia, de quibus superiore anno fusius ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam et M encrypted ⌈MM encrypted ⌉ scripsi, retineret, ut si hominem praesentem eadem Reverendissima Amplitudo Tua intueretur, nihil illi novi accrevisse cerneret praeter praetensam barbam. BCz, 240, p. 183 Exspectabo vigesimum sextum Iunii, et quod tum Deus pro sua misericordia dederit et a cardinalibus decerni voluerit, ex eo consilium capiam.
Ex aula nihil nihil intelligo novi. Puto et illic fractos esse tam Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉, quam fautoris eius conatus de 4* encrypted ⌈4*4* encrypted ⌉, nec quicquam etiam effecisse in suo reditu ♮ encrypted ⌈♮♮ encrypted ⌉. Quod si sic est firmumque manebit, nostrae causae proderit sane plurimum. 5* encrypted ⌈5*5* encrypted ⌉, a me in negotio quodam suo privato adiutus, alienus factus videtur a Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉. Accepi enim nuper ab illo litteras, in quibus ita scribit. Dominus 6* encrypted ⌈6*6* encrypted ⌉ ante festum Mathiae hic est ingressus in causa et redemptione Pucensi encrypted ⌈PucensiPucensi encrypted ⌉. Qui nec oblitus est Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉, sed laterem visus est lavare. Deus novit, qui sui sunt. Idem et de 7* encrypted ⌈7*7* encrypted ⌉ ante aliquot menses scripserat, quod cogitaret suum canonicatum cuidam Gdanensi resignare. Sed an ea resignatio facta sit et cuinam, nondum hic investigare potui. V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ possessionem Ψ encrypted ⌈ΨΨ encrypted ⌉ tandem assecutum vehementer gaudeo. Quae autem Reverendissima Amplitudo Tua de P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ obstinato animo in exigendis a V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ triginta residentiae diebus, et magna ingratitudine erga ipsam Reverendissimam Amplitudinem Tuam, atque adeo nos omnes, non potui absque magna indignatione legere. Non tamen admiratus sum id a V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ exigi, cum nec mihi sit remissum per summam iniuriam. Vidi etiam, quae de hoc rei indignitate mota ad S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ Reverendissima Amplitudo Tua scripsit, et quae pro me superioribus annis ad idem P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ scripsi memini. Pluraque his addi potuissent, quibus ipsius P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ grandis iniquitas et ingratitudo apertissime convinceretur. Verum hoc genus hominum argumentis nullis cedi written over a⌈aii written over a⌉t nec ieiuniis vel orationibus eiicitur. Perferenda sunt omnia ad meum usque reditum. Inibitur tum spero ratio, quemadmodum et ipsi statuta observare cogentur.
Sumptus hucusque a Reverendissima Amplitudine Tua in * encrypted ⌈** encrypted ⌉ factos ad duo millia ducatorum ascendere facile credo et eorum recordatio non minima pars est meo superinscribed⌈oo superinscribed⌉rum dolorum, quibus hic crucior. Spero tamen quod assecutis divino auxilio ex * encrypted ⌈** encrypted ⌉ occasione duobus canonicatibus in Reverendissima<e> Amplitudinis Tuae ecclesia, quos ego et V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ possidemus caeterisque in ⌊Polonia⌋ et
⌊Lubecae⌋ sacerdotiis resarciri brevi poterit hoc damnum, et quae his septem annis euntes in hanc longinquam ⌊Urbem⌋ BCz, 240, p. 184 et quasi flentes misimus semina nostra, eorum postea in octavo anno domi rursus convenientes cum exultatione portabimus manipulos nostros.
Procuratorium ⌊Lemanni⌋ libenter accepi. Non tamen satis aperte indicavit Reverendissima Amplitudo Tua, cuinam vellet resignari Lubecensem canonicatum, illine an Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉. At ne longior interponatur mora, in eius personam diplomata expediam, Y encrypted ⌈YY encrypted ⌉ vero, cum ego rediero, ut Wladislaviensem propinquiorem assequatur, curabo. Scripsi enim ante, cur necesse sit, ut ego prius possessionem huius canonicatus ineam. De decanatu Kielcensi nescio quid mihi pollicear. Scripsi haud ita pridem ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ illum mihi a Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ resignatum esse sub 40 ducatorum pensione. Nihilominus, si id illi gratum non esset, sed alium quempiam de suis familiaribus hoc sacerdotium obtinere magis vellet, me libenter cessurum, cui iusserit, salva tamen manente domino Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ pensione, quae in mea non esset potestate. Quid responsi accipiam, videbo, atque etiam quid Reverendissimae Amplitudini Tuae, quae hac ipsa de re ad eundem litteras dedisse scribit, responsum sit, scire cupio.
Incredibile est, quantos lobores septem integris mensibus eius nomine sustinui ad obtinendum indultum conferendi totius ⌊Cracoviensis diocesis⌋ sacerdotia in mensibus apostolicis, quod nunc primum per eius familiarem Leonardum Rzepeczki ad illum expeditum mitto. Supersunt et alia quaedam eius negotia et ex illis expeditio bullarum super ⌊Cracoviensi episcopatu⌋, et solutio annatae. Mercatorum enim quorundam culpa pecunia hic ad eam rem nondum curata est, sed unicum breve apostolicum tantum expeditum, per quod ⌊Cracoviensis episcopatus⌋ possessionem accepit. De his bullis autem expediendis postea deque annata solvenda et ipse ⌊cardinalis protector⌋, et duo illius supremi secretarii nomine L encrypted ⌈LL encrypted ⌉
apud officiales sponsionem fecerunt. Summa enim huius pecuniae, quae desideratur, trium milium ducatorum est, cum paper damaged⌈[um]um paper damaged⌉ autem a L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ magna negligentia et cum omnium admiratione ad paper damaged⌈[ad]ad paper damaged⌉ hodiernum usque diem non est curata, et ego is sum, qui negotium tracto et a quo causa tantae tardationis pecuniae hidden by binding⌈[iae]iae hidden by binding⌉ semper exigitur, fit, ut rarissime coram reverendissimo domino ⌊cardinali protec hidden by binding⌈[tec]tec hidden by binding⌉ BCz, 240, p. 185tore⌋ illisque eius secretariis apparere ausus, minime integrum mihi sit vel residua eiusdem L encrypted ⌈LL encrypted ⌉, vel unicum illud ipsius etiam J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ negotium apud eos sollicitare. Quod, quia non dissimile est ab eo indulto L encrypted ⌈LL encrypted ⌉, cuius paulo ante mentionem feci, mirum videri written over e⌈eii written over e⌉ non debet J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉, si tardius etiam expedietur. Nam praeter munera, quorum pretium quingentos florenos Rhenenses superabat, ⌊protectori⌋ eiusque secretariis ad obtinendum hoc indultum missa, tres reges encrypted ⌈tres regestres reges encrypted ⌉, nempe F encrypted ⌈FF encrypted ⌉, E encrypted ⌈EE encrypted ⌉ et 8* encrypted ⌈8*8* encrypted ⌉ eadem paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ de re ad B encrypted ⌈BB encrypted ⌉ et protectorem diligentissime scripserunt et E encrypted ⌈EE encrypted ⌉ atque
8* encrypted ⌈8*8* encrypted ⌉ oratores encrypted ⌈oratoresoratores encrypted ⌉ ⌊Romae⌋ praesentes omnem suam operam impenderunt, nec ego minimam partem sudoris exhausi, et tamen summa difficultate, aliis omnibus iam defatigatis, a me solo nunc demum post septimum mensem extortum est.
Postquam autem, allata pecunia illa placatoque ⌊protectore⌋ et secretariis eius, mihi iterum licebit coram ipsis aperta facie, ut aiunt, apparere, contendam itidem omni diligentia, ut primo quoque tempore J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ desiderio etiam satisfiat ms. r(!)
⌈tt ms. r(!)
⌉. Cui nunc iterum scribens non hanc, sed aliam adduxi causam, cur id nondum acciderit, ne ulli alii proderentur haec occultiora L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ negotia. ⌊Bart(olomeus) Plemienczki⌋ quinta Mai demum hinc exivit, ut ex eo facile intelligat Reverendissima Amplitudo Tua falsa fuisse, quae de eo ad se delata sunt, quod pessimis verbis in aula J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ et eandem Reverendissimam Amplitudinem Tuam proscidisset. Rediens mecum in gratiam semper visus est adscribed⌈estest adscribed⌉ Reverendissimam Amplitudinem Tuam omnibus modis observare et me sincere amare. Si ⌊pater⌋ eius in J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉ aliquid gravius dixerit, non miror. Etenim, si verum fateri licet, quod ad Culmensem canonicatum non admittitur, equidem manifesta iniuria est. Antequam hinc abiit, etsi litem suam omnino persequi in animum induxisset, persuasi tamen ⌊illi⌋, ut si honesta et aequa compositio proponeretur, eam non contemneret etiam cum aliquo suo damno, quod quietis suavitas esset compensatura. Cum ⌊ipso⌋ igitur latius agere poterit J encrypted ⌈JJ encrypted ⌉, cum domi praesens aderit. Impetravit suo nomine et gratiam expectatitivam, ut vocant, ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam, sed mihi videtur penitus frustra propter regias duas nominationes, quas iam pridem expeditas ad L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ misi, et BCz, 240, p. 186 prius suum sortiri effectum oportet, per illas enim gratiis expectativis expresse derogatur. Si quid meae preces apud L encrypted ⌈LL encrypted ⌉ valuerint, non parvo desiderio, ut cognoscam, exspecto, qui, ut altera nominationum vel ⌊Langhannio⌋, vel ⌊Hartowski⌋ conferretur, diligenter oravi. Ipsi ⌊Plemienczki⌋ nullas litteras abeunti dedi, quod et in aula regia, et domi apud parentes aliquamdiu se commoraturum dixit, antequam ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam se conferret.
Ego, cum hinc, Deo annuente, etiam exiturus sum, utar ea pecunia, quam mihi ad hoc iter per ⌊Fuggaros⌋ Reverendissima Amplitudo Tua curavit. Qui ⌊Romae⌋ sunt, dicunt sibi a domino ⌊Antonio Fuggero⌋ per litteras commissum, ut usque ad ducentos coronatos, si postularentur, mihi numerarent. Nondum tamen quicquam numerari volui, victito enim nunc auro, quod mihi a Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ mutuo datur, ea lege, ut suo tempore in ⌊Prussia⌋ illi a me dissolvatur. At ubi diplomatum ad Lubecensem et Wladislaviensem canonicatus ceteraque sacerdotia expeditionem aggredi coepero, quod his diebus futurum est, vereor, ne necesse erit partem aliquam de ea sumere. Calculum de ea et omni priore vel mittam postea, vel mecum afferam, quem transcribere equidem mihi hactenus nondum vacavit. Nolo tamen mihi illum remitti.
Quod suadet Reverendissima Amplitudo Tua, ut reditum meum per ⌊regis⌋ nostri aulam dirigam et non paucis in ea diebus commorer ad insinuandum me ibidem in consiliariorum ⌊Regni⌋ atque adeo ipsius ⌊regiae⌋ et ⌊reginalis maiestatis⌋ notitiam, sequar Reverendissimae Amplitudinis Tuae consilium et mandatum libenter, utile enim mihi fore videtur multis de causis et ad res nostras varias, quamquam ante ⌊Galliam⌋ et ⌊Inferiorem Germaniam⌋, et partem etiam ⌊Superioris⌋ cursim saltem videre prius instituissem, ac deinde ad aulam pergere. Sed quoniam hoc non parvos sumptus requireret, ac tantum iter brevi absolvi non posset, pio Christo duce recta hinc ⌊Cracoviam⌋ contendam, qui id ut brevi feliciterque fiat, pro sua misericordia concedere dignetur.
9* encrypted ⌈9*9* encrypted ⌉ gratissimam habuit Reverendissimae Amplitudinis Tuae operam, qua apud P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ effecit, ut ei aliquid pecuniae mitteretur, quam valde necessariam habuit. Quod autem idem P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ BCz, 240, p. 187 se erga ipsum quoque tam durum se exhibet, et quod ei in mutuum dat, statim ex primis fructibus repetit ac non potius in reditum illius, quando id commodius dissolveret, prorogare diem voluerit, pari mecum uti patientia et humeros tantum stringere absens potest. Ubi vero et ipse postea redierit, sciet referre gratiam. ⌊Sampson a Warein⌋ quoniam ex inopia de suo vivere in hac carissima ⌊Urbe⌋ non potuit, et qui eum sine magna solutione in copistriam recipere voluisset, nemo hic post omnem adhibitam diligentiam repertus est, maxime etiam instantibus trimestribus feriis, quibus nihil scribitur, neque lucri sit copistriae domino, necessitate coactus ad hellebardarios papae transiit,
donec finitis iis feriis, et ipse paulo ditior factus, locum tandem in copistria consequatur. At quando hoc futurum sit, non video, cum viginti dumtaxat ducatos P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ se illi
quotannis missurum scribit in suis litteris, quas Reverendissima Amplitudo Tua ad me misit. Quo auro ille nec quattuor mensibus solum victum solvens ⌊Romae⌋ se sustentaverit. P encrypted ⌈PP encrypted ⌉ hac sua parcitate nemini magis quam sibi nocebit, cum cui, me absente, sua negotia committet in ⌊Urbe⌋ fidelem neminem habebit, nobis autem de meis hic factis amicis plurimi non sunt defuturi, et ipse ⌊Sampson⌋ quoque satis commode ex ⌊pontificis⌋ stipendio se sustentare poterit tantisper, dum meliorem hic sortitus fuerit condicionem. Viderint ergo ipsi, ad quos ego iam frustra scribo, quicquid scribo, qui dudum et mea scripta fabulis magis, et nugis futilissimis lenius aestimant.
+ encrypted ⌈++ encrypted ⌉ cum suo 9* encrypted ⌈9*9* encrypted ⌉ scire velim, quemadmodum nunc sese erga Reverendissimam Amplitudinem Tuam et residentem V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ gerat. Scripsi in superioribus meis, quod certum firmumque ius mihi quaesitum sit ad 9* encrypted ⌈9*9* encrypted ⌉ canonicatum post
# encrypted ⌈## encrypted ⌉ mortem. Si perversus esse nobisque adscribed⌈queque adscribed⌉ molestus perrexerit, semper habebimus, quo malitiam hominis mulctemus. Cuicumque enim ius istud meum iubente Reverendissima Amplitudine Tua concessero, re in iudicium adducta, mox primo congressu minimoque negotio 9* encrypted ⌈9*9* encrypted ⌉ vincetur ab eo, cui id ius obtigerit, si mihi forsan litigare integrum sive consultum non fuerit.
R encrypted ⌈RR encrypted ⌉ iam quoque BCz, 240, p. 188
apud ecclesiam residere existimo et libenter intelligam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉, quo ille triumviratus tandem aliquando finem accipiat hidden by binding⌈[iat]iat hidden by binding⌉ et pro suo arbitratu iam non omnia gerantur. Dedi ad eum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ litteras cum iisdem novitatum exemplis, quae typis excusa
Reverendissimae Amplitudini Tuae etiam mitto. In litteris ab eo peto, ut apud ecclesiam coniunctissime cum V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ vivat meque paren hidden by binding⌈[en]en hidden by binding⌉tibus suis et propinquis omnibus intime commendet. Id quod hidden by binding⌈[uod]uod hidden by binding⌉ illum prolixe facturum mihi persuadeo. Unde rumor is hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ ad vos manarit, reductum esse in carcerem Π encrypted ⌈ΠΠ encrypted ⌉, ex prioribus meis hidden by binding⌈[meis]meis hidden by binding⌉ Reverendissima Amplitudo Tua iam intellexit. Factum id fuisset, nisi tam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ amplos vades reperisset.
Pro aluta, de qua se ad ⌊Geor hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉gium Hegel⌋ scripsisse dicit, maximas gratias ago, erit enim ad
demerendos et in officio retinendos amicos aliquos in meo discessu opportuna. Verum nescio, quomodo absque magno sumptu hidden by binding⌈[tu]tu hidden by binding⌉ a ⌊Georgio Hegel⌋ per mercatores mitti poterit. Commodius hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ illam dominus ⌊Hosius⌋ transmisisset per ⌊Polonos⌋, qui frequenter hidden by binding⌈[ter]ter hidden by binding⌉ ⌊Romam⌋, tum pedes, tum eques, proficiscuntur, et raro absque illius scientia, si ei hoc negotium datum fuisset. Fortassis et dominus Geor hidden by binding⌈[or]or hidden by binding⌉gius hoc recte curabit, quod exspecto, nondum enim est allata hidden by binding⌈[ata]ata hidden by binding⌉.
10* encrypted ⌈10*10* encrypted ⌉ executio, quoad expensas et quattuor annorum perceptos fructus cum aliter fieri nequit, non mihi displicet, ut usque hidden by binding⌈[ue]ue hidden by binding⌉ ad reditum meum differatur. Quae de domibus canonicorum scribit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉, quemadmodum d... illegible⌈...... illegible⌉ inhabitentur, ea quidem libenter legi. Quam com hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉mode autem quisque habitet, aut quam mihi parari velim, non intelligo, qui in ⌊Frauenburg⌋ numquam fui. De hoc, cum, Deo favente, adero, rectius et satis tempestive puto tractabitur.
Ѧ encrypted ⌈ѦѦ encrypted ⌉ adhuc ⌊Tridenti⌋ in ⌊concilio⌋ manet et de suis atque concilii rebus crebro pergit ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam scribere, ut mihi non sit necesse. ω encrypted ⌈ωω encrypted ⌉ ex calculo laborat, sed non admodum duriter, scripturus iterum, cum melius habuerit. Ad + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ et S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ vulgaria quaedam et levia scripsi tantum, ne ex silen hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉tio meo nimium me sibi inimicum arbitrentur. Seriis enim hacte hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉nus nihil apud eos promovi. S encrypted ⌈SS encrypted ⌉, facile credo, ecclesiam iam parum curare a tot annis in abundantissima paucorum colligentium messe omnibus oppletis sacculis, qui si faces hidden by binding⌈[es]es hidden by binding⌉seretur negotium, ecclesiam se deserturum praetendit. Ego tamen AAWO, AB, D. 6, f. 93 et ipsum, et reliquos apud ecclesiam libenter repererim. Non dubito enim, quin longe aequiores in me praesentem sint futuri,
et concordissemus omnes connivemus(?). S encrypted ⌈SS encrypted ⌉ nemo nisi + encrypted ⌈++ encrypted ⌉ corrupisse videtur. Qui tamen cum ultro mutuum V encrypted ⌈VV encrypted ⌉ pro solvendis statutis pollicitus est et de avena foeno aliisque nonnullis rebus providit, non penitus a nobis alienus esse apparet.
Nova praeter ea, quae excusa mitto, nulla hic circumferuntur.
De pace inter caesarem, Gallum et Anglum constituta citius aliunde ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam haud dubie allatum est.
Pontifex noster quamvis octogenarius recte valet ac omnibus
in rebus admirandam suam prudentiam ostendit. Cum eo, laus Domino Iesu, et ego hucusque ex animi sententia recte valui corpore tamen modo, animus autem molestia numquam carere poterit, quoad in istis negotiorum et litium miseriis Romae perstitero.
Reliqua scribit carissimus confrater meus, dominus Loka, qui se mecum iterum atque iterum Reverendissimae Amplitudini Tuae humillime commendans, ut eandem in perpetua incolumitate ac omnium rerum felicitate dominus Iesus tueatur ex animo etiam assidue et opta stain⌈[pta]pta stain⌉t, et precatur.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus ac deditissimus Gaspar Hannovius
| | 52 | IDL 2991 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-08-21 | received Graudenz (Grudziądz), 1546-09-29
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 95-97
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 367
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 317
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 474, p. 396-397 (English register) |
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 6, f. 95r
Reverendissime Praesul, clementissime domine, plurimam salutem omnisque felicitatis uberrimam accessionem cum humillima servitiorum meorum commendatione.
Non frustra quidem, ut prius, sed tamen satis diu in hodiernum usque diem scriptionem iterum distuli expectans cardinalium congregationem, ut in ea tandem [...] encrypted ⌈[...] undeciphered⌈[...][...] undeciphered⌉[...] encrypted ⌉[1] diffini ms. e(!)
⌈ii ms. e(!)
⌉retur, ne in sempiternum vanas litteras mitterem. Post duodecimum enim diem Iunii nihil litterarum ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam dedi. Quarta autem huius congregatis [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ cardinalibus ceterisque iudicibus prolatisque in medium probationibus utriusque partis, ex quibus postea longissima orta est disputatio, totam demum controversiam hanc criminalem diffinierunt neutra praesente parte, sed ipsis solis cardinalibus aliisque iudicibus in uno conclavi conclusis. Quo fit, ut de ea disputatione inter ipsos habita nobis, id est [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉ et [Φ.] encrypted ⌈Φ. undeciphered⌈[Φ.]Φ. undeciphered⌉[Φ.] encrypted ⌉, aliud de nihil constet, quam quod fuerit longissima deque decreto tum facto etiam nihil certius, quam quod per illud decisa sit [...] encrypted ⌈[...] undeciphered⌈[...][...] undeciphered⌉[...] encrypted ⌉[2]. Quae autem sit sententia eius decreti neque [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉ adhuc quicquam certi habet, neque [Φ.] encrypted ⌈Φ. undeciphered⌈[Φ.]Φ. undeciphered⌉[Φ.] encrypted ⌉. Etenim priusquam separarentur cum iudicibus cardinales, sacramento cuilibet eorum iniunctum est silentium, expiscatus tamen sum ab illis pauca quaedam, nempe quod haeresim publice abiurare debuit encrypted ⌈haeresim publice abiurare debuithaeresim publice abiurare debuit encrypted ⌉ ac postea etiam illi nescio quam iniuncturi sint penitentiam encrypted ⌈i ms. z(!)
⌈ii ms. z(!)
⌉niuncturi sint penitentiaminiuncturi sint penitentiam encrypted ⌉. De beneficiis autem eius et donis quibus privatus est encrypted ⌈beneficiis autem eius et donis quibus privatus estbeneficiis autem eius et donis quibus privatus est encrypted ⌉, quid statutum sit, adhuc plane omnes ignoramus, sciemus autem, spero, hac proxima septimana idque sine mora ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam scribam simul etiam certius aliquid de meo reditu. Cum enim iam res ad finem Christi gratia tam prope accessit, minime consultum puto hinc me movere, antequam vel finem ipsum videro, vel certam futuri finis rationem.
Accedit, quod [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉ a secunda, quoque sententia, quam contra [T.] encrypted ⌈T. undeciphered⌈[T.]T. undeciphered⌉[T.] encrypted ⌉ nona Iulii obtinui, cuius exemplar cum istis mitto, appellans huius litis finem ad tertiam adhuc sententiam suspendit. Quae cum itidem sub vacationum istarum terminum secundum me fuerit lata, finem et huic eidem liti tandem imponet. Non enim iam ab ea licebit appellare nec ultra mensem Octobris facile differri poterit. Aut, si id fieret longioremque moram interpositam iri perspexero, in animo habeo potius procuratori meo reliquias istius litis committere, quam diutius ⌊Romae⌋ morari, ut cum Deus iam et carissima ⌊matre⌋ me orbavit, AAWO, AB, D. 6, f. 95v cuius mors maximum maerorem et acerbissimum dolorem mihi inflixit, Reverendissimam Amplitudinem Tuam vivam vivus reperiam, qua sola excepta cum paucis aliis facile contempserim, quicquid praeterea totus hic mundus habet. Cumque ipsa mea ⌊mater⌋, cui sit beatitas sempiterna, vitam XXII Aprilis amisit, tamen id undecima huius demum ex litteris fratrum meorum ⌊Simonis⌋ et ⌊Ioannis⌋ intellexi, quas cum suis ultima Iunii datis Reverendissima Amplitudo Tua ad paper damaged⌈[ad]ad paper damaged⌉ me misit. Tristissimum nuntium rec paper damaged⌈[ec]ec paper damaged⌉te tantam moram pertul[...] stain⌈[...][...] stain⌉, dominus Iesus autem Reverendissimam Amplitudinem Tuam cum reliquis nostris omnibus melioribus rebus conservare eiusque incolumitate ac ceterorum tantum maerorem meum in reditu meo levare dignetur, quem quadam ex parte lenierit quoque illud, si ita decretum a cardinalibus esse intellexero, ne nos tot tantosque sumptus et labores in octavum iam annum impendisse paenitere possit. Ego certe optime sperans hoc mihi de Dei misericordia omnino promitto, abiuratio encrypted ⌈abiuratioabiuratio encrypted ⌉ enim id non impediet. De qua et aliis in decreto comprehensis tum plura scribam, cum illud fuerit publicatum, vel a iudicibus aut ipsis cardinalibus plura comperero. Nunc aliud quod scribam, nihil habeo.
Redditae sunt, ante dies octo a Germanicano veredario [Π] encrypted ⌈Π undeciphered⌈[Π]Π undeciphered⌉[Π] encrypted ⌉ litterae, quas ad ipsum [J] encrypted ⌈J undeciphered⌈[J]J undeciphered⌉[J] encrypted ⌉ et Achacium Cema encrypted ⌈Achacium CemaAchacium Cema encrypted ⌉ dedisse audivi in Maio mense, quibus mirum in modum exhilaratus est, utpote in quibus scriberetur, quod ab utroque illorum in maxima sit gratia apud [X.] encrypted ⌈X. undeciphered⌈[X.]X. undeciphered⌉[X.] encrypted ⌉ positus eaque [L.] encrypted ⌈L. undeciphered⌈[L.]L. undeciphered⌉[L.] encrypted ⌉ iusserit suo nomine ad [Σ.] encrypted ⌈Σ. undeciphered⌈[Σ.]Σ. undeciphered⌉[Σ.] encrypted ⌉ scribere, ut cum [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉ componeret. Quin et ipsum ad se scripsisse iactitat invitans eum ad reditum et promittens securitatem. Haec et alia quaedam similia inter multos sparsit. At quoniam Reverendissimae Amplitudinis Tuae posteriores litterae, quibus nunc respondeo, longe recentiores sunt usque adeo etiam, ut non meminerim me umquam ⌊Romae⌋ recentiores accepisse, in quibus plane contrarium de [X.] encrypted ⌈X. undeciphered⌈[X.]X. undeciphered⌉[X.] encrypted ⌉ scribit on the margin⌈scribitscribit on the margin⌉, scilicet offensam illam fuisse ex [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉ litteris et contumeliosis eius in [F.] encrypted ⌈F. undeciphered⌈[F.]F. undeciphered⌉[F.] encrypted ⌉ querimoniis adhuc fingere et mentiri suo more furca ista videtur. De quibus omnibus atque de decreto cardinalium et ad [L.] encrypted ⌈L. undeciphered⌈[L.]L. undeciphered⌉[L.] encrypted ⌉, et ad [M.] encrypted ⌈M. undeciphered⌈[M.]M. undeciphered⌉[M.] encrypted ⌉ scribo, obsecrans, ut omnem impendant operam, ne quid in aula hoc rerum statu innovetur, donec publicato decreto authenticum eius exemplar ad ipsos misero. Π- cum ob pravissimos mores suos invisus factus esset hospiti [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉ nec haberet
AAWO, AB, D. 6, f. 96r ipse [Π.] encrypted ⌈Π. undeciphered⌈[Π.]Π. undeciphered⌉[Π.] encrypted ⌉[3], unde Π- sustentaret inter hellebardarios pontificis, vix tandem illi locum invenit inter optimos nimirum magistros, ut corruptus fiat corruptissimus.
Ibidem et Sampson perseverat, dum a suis patronis tenacissimis tam parce illi subvenitur [J] encrypted ⌈J undeciphered⌈[J]J undeciphered⌉[J] encrypted ⌉, quamvis nos odisse videatur et ingratus esse, tamen pro eius indulto hucusque sedulo hic laboravi tantumque effeci, ut illud iam brevi expeditum consequar et vel mittam ad illum pa paper damaged⌈[pa]pa paper damaged⌉ulo post vel, si citius hinc avolare [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ m paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ecum feram, iuxta apostoli facturus doctrinam, qui iubet in bono vincere malum.
[X.] encrypted ⌈X. undeciphered⌈[X.]X. undeciphered⌉[X.] encrypted ⌉ decima huius etiam duas impetravit a ⌊pontifice⌋ ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam nominationes, sed quoniam ego prior totidem [F.] encrypted ⌈F. undeciphered⌈[F.]F. undeciphered⌉[F.] encrypted ⌉ nomine expedivi, potiores illi erunt, qui a [F.] encrypted ⌈F. undeciphered⌈[F.]F. undeciphered⌉[F.] encrypted ⌉ nominabuntur praeferenturque nominatis a [X.] encrypted ⌈X. undeciphered⌈[X.]X. undeciphered⌉[X.] encrypted ⌉ Id enim et iure cautum est, et ⌊Romae⌋ in iudiciis observatur, velim itaque scire, quibusnam illae F encrypted ⌈FF encrypted ⌉ nominationes per me expeditae cesserint. Nihil de eo ad me a L. encrypted ⌈L.L. encrypted ⌉ vel M. encrypted ⌈M.M. encrypted ⌉ adhuc est scriptum. Admonebo autem eos responsi, ut intelligam, si quid meae profuerint preces. Ego quippe utriusque negotiis cotidie hic maxime occupor estque apud me L. encrypted ⌈L.L. encrypted ⌉ familiaris nuper ⌊Romam⌋ ad me propter ea negotia missus. Quoniam vero ignarus est rerum ⌊urbis⌋, me admodum parum iuvat, oculatus tantum testis futurus, cum redierit, meorum laborum, quibus omnibus quam tandem gratiam inibo, nondum habeo, unde coniecturam faciam. Spero tamen aliquam. [...] encrypted ⌈[...] undeciphered⌈[...][...] undeciphered⌉[...] encrypted ⌉[4] incolumis mecum, laus Deo, manens incredibili cum desiderio finem [...] encrypted ⌈[...] undeciphered⌈[...][...] undeciphered⌉[...] encrypted ⌉[5] felicem praestolatur. Nihil autem scribit hoc nuntio, quod ille citius hinc profectus est, quam de eo ipse a me certior fieri potuit. Est vero is regius cubicularius a domino ⌊Severino Boner⌋ castellano Biecensi in quodam pecuniario negotio ad me huc missus, quod nunc expeditum per eundem nuntium celerrime currentem mitto, ea spe, quod et apud ipsum per hoc magnam mihi gratiam conciliavero, contenderat suis litteris studiosissime et per eam quoque amicitiam, quae illi iam olim cum Reverendissima Amplitudine Tua intercessit, ut negotium istud curandum susciperem. Quod et feci, et ita tractavi, ut mihi persuaserim illius desiderio abunde esse satisfactum.
⌊Ioannem⌋ fratrem AAWO, AB, D. 6, f. 96v meum feliciter possidere suum canonicatum valde gaudeo, quem in eo ad sui nominis gloriam Deus perpetuo benefortunare dignetur. Nec ⌊Alliopago⌋ Mauritii canonicatum invideo, modo nihil ex Wittembergensi schola limi trahat sive retineat. Eundem tamen canonicatum licet in ordinarii mense vacuum factum Π. encrypted ⌈Π.Π. encrypted ⌉ hospes Ioannes Hominis(?) impetravit a ⌊Sede Apostolica superinscribed⌈ostolicaostolica superinscribed⌉⌋ ipsius Π. encrypted ⌈Π.Π. encrypted ⌉ instinctu. Atqui omnino frustra, nisi forsan illud [...] text damaged⌈[...][...] text damaged⌉ere voluerit, quod Wittembergae Alliop text damaged⌈[op]op text damaged⌉agum studuisse a Π. encrypted ⌈Π.Π. encrypted ⌉ audierit.
Verum quoniam memini me ante annos sex eam facultatem a ⌊Sede Apostolica⌋ Reverendissimae Amplitudini Tuae impetrasse, qua possit resipiscentes haereticos absolvere videri poterit ex hac hidden by binding⌈[c]c hidden by binding⌉ facultate tum simul a Reverendissima Amplitudine Tua fuisse ab irregularitate in Wittenbergensi studio contracta absolutum ... illegible⌈...... illegible⌉ cum hoc canonicatu est auctus ab eadem. Non est ergo quod ipse sibi timeat. Utinam et optimum Langhannium simili sacerdotio aliquando auctum videam. Quod quoniam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ summe desidero et factum maxima voluptate intelligam, licet sciam illius quoque Reverendissimam Amplitudinem Tuam semper memorem esse nec etiam novis precibus indigere, tamen non possum non iterum eandem quam maxime orare, ut prima opportunitate ipsum quoque nolit praeterire.
In Lubicensi canonicatu quoad hidden by binding⌈[oad]oad hidden by binding⌉ fieri oporteat iam pridem ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam ⌊dominus Upsalensis⌋ et ego scripsimus. Nos hic etiam cetera postea curabimus. De decanatu Kielcensi nondum a M. encrypted ⌈M.M. encrypted ⌉ accepi responsum expectans illud in horas. Wladislaviensis canonicatus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉ possessionem ego ipse in reditu meo inire statui. Posnaniensis hidden by binding⌈[nsis]nsis hidden by binding⌉ maiorem habet difficultatem propter nescio quot genera stem hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉matum, quae illud capitulum requirit. Cum adero Deo favente praesens in ⌊Polonia⌋ inibitur ratio, ut nec ipse pereat. ω. etsi nunc melius habeat, non vacavit illi tamen in praesentiarum scribere nec in congregationem illam posteriorem cardinalium, in qua decretum factum est, tum venire poterat carcerum visitatione eo tempore ex officio occupatus. Iussit tamen modo, ut suis verbis Reverendissimae Amplitudini Tuae plurimam salutem asscriberem et hoc exemplar authenticum indul AAWO, AB, D. 6, f. 97rgentiarum pro felici sucessu belli contra haereticos suscepti impetrando concessarum ad eandem mittendum dedit, quod et istis cum multis aliis excusis rebus coniunctum invenient. Quas res novitatum loco mitto. Nihil enim aliud modo novi habemus. Quae vero in ⌊Germania⌋ nunc contra haereticos aguntur, ea celerius aliunde ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam perferentur, ceteris amicis omnibus post triduum scri[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ce paper damaged⌈[ce]ce paper damaged⌉rtos Polonos, qui hinc exibunt.
Deus in optima ac felicissima incolumitate perpetuo tueatur Reverendissimam Amplitudinem Tuam, cui me humillime iterum atque iterum commendo.
⌊Romae⌋, XXI Augusti M D XLVI-o.
Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus ac deditissimus ⌊Gaspar Hannovius⌋
[1, 2, 5] symbol ... not solved
[3, 4] symbol ... not solved
| | 53 | IDL 6706 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1548-08-14 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 3439: Ess ist uns fast angeneme gewesenn / das Ewer Herlichkeit / unsers ohemen hernn Caspernn schreibenn / zu Crako den vierzehendenn dits monds ausgangenn | | |
Texts regarding Kaspar HANNAU
List
Database
Full text
Results found: 6 preserved: 6 + lost: 0 1 | IDT 47 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Kaspar HANNAU Cracow (Kraków) 1539-05-09 | Manuscript sources: 1 | fair copy, BCz, 1596, p. 563-566
|
| | 2 | IDT 729 | Kaspar HANNAU to Ermland (Warmia) Chapter Rome 1540-09-26 | Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1a, K. 497
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
f. 1r
Reverendi Domini Praelati ac Canonici Venerabiles.
Salutem suique diligentissimam commendationem.
Etsi permagna dudum cupiditate optavi tempus et occasionem dari mihi, per quam sudium atque observantiam erga Reverendas et Venerabiles Dominationes Vestras declarem meam, tamen non potui non maiori et promptitudine, et animi alacritate aequissimum hoc negotium, quod contra Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊geminos AlexandrosAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ iniusta petentes accurate tractandum conficiendumque mihi comissum a Reverendis ac Venerailibus Dominationibus Vestris suscipere. Tum quod Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌊alterAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌋ praeter id, quod detestandam Sacrementariorum haeresim profiteretur, aliis etiam suis sceleribus innumeris nefandissimisque toti paene terrarum orbi multis ab annis insignem Varmiensem ecclesiam, et quovis honore ac reverentia dignam, infamem reddidit, tum, quod Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊alterumAlexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ non modo non meliorem, sed longae illo deteriorem certo fore, atrocioraque minitari considerarem, cum a tam impio, pestifero atque impuro homine, magistro suo, ita educatus, itaque instructus iam esset probe malignis artibus, ut postposito omni timore, mira quadam aut potius stulta audacia impudentiaque reusus(?) fuerit praemature, sane totum adeo venerabile capitulum sui alumnum, et provocare in se, et Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌊RomamRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌋ citare, litigaturus (si diis placet) pumilio cum cyclopibus.
Proinde supervacaneae erant preces illae et commendationes iustissimae causae, quibus ut eam defendendam diligenti cura assumerem, suis in litteris Reverendae an Venerabiles Dominationes Vestrae a me contenderunt. Ego quippe ultro ac lubens Dei in primis, et pragmaticorum curiae adiutus cum ope, tum consiliis dabo operam cunctisque rationibus
f. 1v efficere laborabo, ne eiusmodi impune facinora ambo videantur fecisse, utque documentum statuatur in posterum, ne quis talem dementiam velit et ausit imitari.
Eorum ad usque hunc diem Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌊RomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌋ neuter in conspectum se dedit, neque certus quidem procurator aliquis et manifestus praeter Ioannes Hominis notary and scribe in Rome⌊Ioannem HominisIoannes Hominis notary and scribe in Rome⌋, qui tamen cuidam, quem nobis inimicum credebat, amicus autem certe est, nuperrime retulit, se praeter eas, quas Jacob Lange vicar in Frauenburg, suspended for moral reasons by Bishop Mauritius Ferber⌊Iacobus LangeJacob Lange vicar in Frauenburg, suspended for moral reasons by Bishop Mauritius Ferber⌋ factus e sacerdote Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌊adulteriAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌋ tabellarius attulerat, neque de novis istis altercationibus, quas ex commissione nostra cognovit, ullas a Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌊ScultetiAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌋ litteras accepisse. Quod et mihi profecto mirum visum, cur nunc sileat, quando vel maxime garrulitate opus esset, nisi forsan se, quemadmodum vere est, reum sciens, aliud formidat. Procurator ille Ioannes Hominis notary and scribe in Rome⌊Ioannes HominisIoannes Hominis notary and scribe in Rome⌋ idem est, quem Reverendae ac Venerabiles Dominationes Vestrae his ipsis rebus suis in Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌊urbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌋ agendis praeponendum delegerant, a me vero subito ac visus est reiectus, non tam, quod Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌊adversariiAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌋ partes iam ante tueretur, quam quia tantum abesset ab homine cognomento suo, quantum is, quem defendit. Sed nec ullum ex aliis praescriptis, quibus secure fideretur extra Andrea Grape ⌊Andream GrapAndrea Grape ⌋, ut sincerum, ita rei practicae expertum virum et vicarium Varmiensem admisi et socium ascivi mihi. Tertius qui sit, iamiam indicabo, exponens, quae hactenus in causa egerimus.
Litteras, tabellas informationesque et appellationes postridie, ut a fratre meo Valentin Hannau (Valentinus Hannovius), Dantiscus' nephew, son of Anna von Hofen and Johann Hannau, brother of Johann, Kaspar and Simon Hannau⌊ValentinoValentin Hannau (Valentinus Hannovius), Dantiscus' nephew, son of Anna von Hofen and Johann Hannau, brother of Johann, Kaspar and Simon Hannau⌋ diligenter redditas accepissem antepaenultima Iulii, iis assumptis, Martinus Romani (fl. 1540)⌊Martinum RomaniMartinus Romani (fl. 1540)⌋ procuratorem, qui f. 2r totius curiae a multis optimus reputatur, mirifica tamen prae caeteris modestia praeditus, accedens consilium ab eo petii et auxilium utque istius cauae susciperet patrocinium. Nihil recusavit, namque ut sese res omnis haberet, partim vivis verbis a me, partim scriptis illis ad unguem edoctus, infra paucos dies commissionem commissionem non insulsam conscripsit, quam sine mora officialibus, qui Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope⌊summi pontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope⌋ nomine talibus negotiis praesunt, subscribendam obtulimus. Inter quos insignis quidam est amicus Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌊ScultetiAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)⌋, cuius opera et instinctu tacite factum, ut eam vix tertia hebdomada cotidie omnibus prope horis sollicitantes extorserimus signatum. Tardasset nos diutius, si repugnare iustitiae consuetudinique licuisset, quo tamen nobis profuit magis, quam obfuit, didicimus enim clarius, cui faveat, ab eoque diligentius esse nobis cavendum. Atque ita lis contestata, causa in rota commissa est auditori Giacomo Puteo (Giacomo del Pozzo) (*1495 – †1563), Auditor of the Roman Rota, 1550-1563 Archbishop of Bari, 1551 Cardinal⌊Iacobo PuteoGiacomo Puteo (Giacomo del Pozzo) (*1495 – †1563), Auditor of the Roman Rota, 1550-1563 Archbishop of Bari, 1551 Cardinal⌋, viro cum morum innocentia, mansuetudine, humanitate, tum eruditione, experientia aequitateque spectatissimo, maxima (ut apparet) cum nostra fortuna. Unde indubitatam concepi spem honorificae victoriae, talem enim iudicem summae causae et bonitas, et aequitas postulat.
Quoniam autem iustitium, quod vacantias vocant, trium: Iulii, Augusti et Septembris mensium nondum praeterit, nos quoque otiosi a tractatione negotii ulteriori esse plane cogimur. Quo vero tanto melius tutiusque finitis feriis f. 2v agatur, cum primis omnes necessarium iudicarunt, iussitque Martinus Romani (fl. 1540)⌊Martinus ille RomaniMartinus Romani (fl. 1540)⌋ expedire compulsoriales litteras, quas et his iunctas mitto ad Reverendas ac Venerabiles Dominationes Vestras pro describendis, quibus vincendum iuribus, statutis, bullis, indultis aliisque similibus et necessariis. Ea enim, quae ad confirmationem causae missa sunt, ideo non sufficiunt, quod plura requiruntur et tabellionis manu subscripta signoque venerabilis capituli aut praelati alicuius consignata non erant. Reliqua vero, quae desiderantur, haec sunt et ita fieri debent:
tabulae sive instrumenta intimationis ambarum appellationum ab Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊utroque adversarioAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ factarum, quibus difficulter modo caremus - ego aliud coniicere non queo, quam, dum fasciculum litterarum obsignabatur, forte excidisse, vel per oblivionem non fuisse simul inclusa;
copia statutorum et diuturni usus atque consuetudinis, quibus cavetur, ne absenti supra dierum triginta spatium ullae dentur distributiones neque rursum illis, qui ad maturam aetaem, prudentiam, eruditionem, quae satis esset ecclesiastico homini et canonico, haud dum pervenerint, aut in universali aliquo gymnasio honestis non immorarentur disciplinis;
exemplum bullae confirmationis statutorum; testimonia comprobationesque, quod a Reverendis ac Venerabilibus Dominationibus Vestris Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊Alexander iste de SuchtenAlexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ sincere saepius ante fructuum denegationem admonitus sit, ut relicto suo rusticano trivio, quod cum dedecore Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌊Varmiensis ecclesiaeErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌋ frequentat, et puerorum tantum est prima f. 3r elementa discentium, proficisceretur in celebriorem extra natale solum academia;
nomina eorum, quo similiter agere aut coacti sunt, aut libenter statutis et antiquitus observatae consuetudini acquieverunt exemplorum loco;
formam, ordinem et processum iudicii, quod de fructuum recusatione contra istum Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊de SuchtenAlexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ factum est;
atque, ut summatim dicam, eademque omnia vicissim, quae ad instructionem utriusque causae Reverendae ac Venerabiles Dominationes Vestrae ad me miserunt, sed sic, ut cum aliis praedictis singulis, diligenter a perito, et cuius manus in Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌊urbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See⌋ nota sit, tabellione publico subscripta sint sigilloque venerabilis capituli vel praelati cuiuspiam Romae celebris probe munita.
Illis etiam non omissis, si quae forsan ab Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊adversariisAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ post Valentin Hannau (Valentinus Hannovius), Dantiscus' nephew, son of Anna von Hofen and Johann Hannau, brother of Johann, Kaspar and Simon Hannau⌊fratrisValentin Hannau (Valentinus Hannovius), Dantiscus' nephew, son of Anna von Hofen and Johann Hannau, brother of Johann, Kaspar and Simon Hannau⌋ mei discessum perpetrata erunt in probrum et dedecus ecclesiae alioquin commemoratorum aliquo nulla penitus fides fides adhibebitur. Haec igitur universa ad eum modum studiose confecta ut perquam celerrime ad nos huc transmittantur, non tam rogandum esse, quam singulari prudentiae et industriae Reverendarum ac Venerabilium Dominationum Vestrarum relinquendum putavi. His enim victoria parabitur, si sese Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊adversariiAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ vel procuratores eorum opposuerint. Nos item interea, qui apud Holy See (Sedes Apostolica) ⌊sedem apostolicamHoly See (Sedes Apostolica) ⌋ contra Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊hos inimicos duosAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ depugnamus statim ac festa finem consequentur, et ante, quae ex usu causae futura, quique termini servandi erunt f. 3v ut eousque protrahatur, donec illa venerint. At si nemo restiterit, etiam sine illis, ut ab omnibus controversiis et litibus inique et temere motis Reverendae ac Venerabiles Dominationes Vestrae absolventur, Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌊adversariiAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)
Alexander von Suchten (*ca. 1520 – †1576-1590), doctor of medicine, alchemist, poet; studied in Leuven, Ferrara, Rome, Bologna and Padua; as a nephew of Alexander Sculteti, accused of heresy and sentenced in 1545 to lose a canonry and hereditary property; 1538-1545 Canon of Ermland (Warmia); 1549 court physician and librarian of Ottheinrich of Palatinate-Neuburg; 1557 court physician of Sigismund Augustus in Vilnius (PSB 45/3, p. 337-338)⌋ vero rei pronuntiati condemnentur in expensis, ea cura, sollicitudine, vigilantia, assiduitate intendemus, qua ut abundanter, qui erga venerabile capitulum Varmiense animati sumus, quaquam alacritate obsequiis et ministeriis nostris eidem gratificari cupimus esse possit perspicuum cunctis sat erit. Quod de Andrea Grape ⌊Andrea GrapAndrea Grape ⌋ aeque ac me ipso omnino sibi persuadeant Reverendae ac Venerabiles Dominationes Vestrae, summe optamus.
Ceterum quadraginta ducatos mihi in sumptus causae missos a domino Quirinus Galler (†1543), a merchant from Passau and the Fuggers' agent in Rome; scribe of the Roman Rota and notary of the Roman Curia (RC, No. 443, 479, 485; NOVA 1981, p. 355-372 )⌊Quirino GallerQuirinus Galler (†1543), a merchant from Passau and the Fuggers' agent in Rome; scribe of the Roman Rota and notary of the Roman Curia (RC, No. 443, 479, 485; NOVA 1981, p. 355-372 )⌋ accepi, de quibus quantum erogavero et in quae, suo reddam tempore sigillatim rationem Reverendis ac Venerabilibus Dominationibus Vestris.
Quas ut me sibi subnixe studioseque commedatum habeant et in optima valetudine perpetuo felices florentesque conservat Dominus Iesus, sincero pectore precor et deprecor.
Reverendarum ac Venerabilium Dominationum Vestrarum obsequentissimus addictissimusque Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)⌊Gaspar HannoviusKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)⌋
| 3 | IDT 347 | Supplication of [Kaspar HANNAU?] to UNKNOWN [official of the Holy See] s.l. [1540?] | Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BAV, Vat. Lat. 8461, I, f. 52r-53r
|
| Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
In Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌊ea parteRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌋ regionis Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌊PrussiaePrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland⌋, quae Serenissimo Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊Regi PoloniaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ subiecta est (Ducal Prussia⌊alteram enim partemDucal Prussia⌋ Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach (Albrecht von Brandenburg) (*1490 – †1568), 1511-1525 Grand Master of the Teutonic Order; from 1525 to his death Duke in Prussia as a liegeman of the Polish king; son of Friedrich V of Brandenburg der Ältere and Sophia Jagiellon (daughter of Casimir IV Jagiellon), nephew of Sigismund I, King of Poland; founder of the university in Königsberg (1544)⌊Albertus dux BrandenburgensisAlbrecht I von Hohenzollern-Ansbach (Albrecht von Brandenburg) (*1490 – †1568), 1511-1525 Grand Master of the Teutonic Order; from 1525 to his death Duke in Prussia as a liegeman of the Polish king; son of Friedrich V of Brandenburg der Ältere and Sophia Jagiellon (daughter of Casimir IV Jagiellon), nephew of Sigismund I, King of Poland; founder of the university in Königsberg (1544)⌋ cum omnibus sui subditis Lutheranus existens possidet), duae sunt cathedrales ecclesiae, altera Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌊VarmiensisErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌋, altera Kulm diocese (Chełmno diocese)⌊CulmensisKulm diocese (Chełmno diocese)⌋ nuncupata. In quibus, et maxime in Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌊VarmiensiErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌋ tamquam maiori, tanta est penuria et paucitas sacerdotum propter undequaque vicinos illos haereticos Lutheranos, ut plurimae parrochiales ecclesiae, super quibus ob earum amplos annuos reditus olim in Romana curia magna fuit concertatio, nunc autem omnino vacuae sint et pastoribus destitutae, adeo ut presbyter nullus reperiatur, qui eas petat vel desideret, quamvis in hodiernum usque diem eosdem integros proventus retinent, quos ante habuerunt. Quod ideo potissimum Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌊Varmiensis episcopusIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌋ vehementer dolet, quia cum maximo fit eius ovium animarum periculo, vereturque plurimum, ne ista eius Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌊diocesisErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌋ imperita plebs ita pastoribus et contionatoribus orbata seducatur a dictis circumquaque vicinis haereticis et valde maliciosis Lutheranis. Consueverant ante Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌊moderni episcopi VarmiensisIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌋ praedecessores, imo coacti erant ob puerorum(?) cupientium ad sacros ordines multitudinem suffraganeum servare. Hodie vero episcopus suffraganeo nullo opus habet et tum ipsemet suffraganei laborem perlibenter subire vellet, tamen nemo est, qui ordinari in sacerdotem postularet.
Quapropter idem Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌊Varmiensis episcopusIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌋, cupiens syncere affectu necessario et oportuno remedio suis ovibus tempestive succurrere, ne, dum pastoribus privatae sunt, a totidemque crudelibus lupis, haereticis scilicet Lutheranis, in quorum medio et quasi faucibus habitant, devorentur, vel ex ignorantia verbi Dei et praeceptorum eius pereant, ad Holy See (Sedes Apostolica) ⌊Sedem ApostolicamHoly See (Sedes Apostolica) ⌋ confugit, supplicans, quatenus sibi per breve huiusmodi concedatur facultas, ut, electis aliquot eruditis et ad contionandum aptis fratribus ex quibuscumque monasteriis quarumvis ordinum, eos saecularium BAV, Vat. Lat., I, f. 52v sacerdotum habitu induere et vacuis illis parrochialibus ecclesiis praeficere possit, non modo ad docendum populum et ecclesiastica administrandum sacramenta, sed etiam ad resistendum pariter et sese opponendum commemoratis vicinis haereticis Lutheranis, ne haec Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌊Varmiensis ecclesiaErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia⌋ totaliter quoque (quod absit) tam pestiferis erroribus inficiatur et pessumeat.
Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌊Reverendus autem dominus CulmensisTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌋ episcopus in sua Kulm diocese (Chełmno diocese)⌊diocesiKulm diocese (Chełmno diocese)⌋ magna quoque sacerdotum et contionatorum paenuria laborans, habet quendam in Kulm (Chełmno, Culma, Culmen), town in northern Poland, on the Vistula river, 40 km N of Thorn (Toruń)⌊civitate CulmensiKulm (Chełmno, Culma, Culmen), town in northern Poland, on the Vistula river, 40 km N of Thorn (Toruń)⌋ praesbyterum eiusdem diocesis Franciscus Illigener ⌊Franciscum IlligenerFranciscus Illigener ⌋ nominatum, quem, quia non indoctus est et contionator optimus et populo gratus, magnopere cuperet in eadem civitate ad plebis animarum salutem retinere. Sed, quoniam idem Franciscus Illigener ⌊FranciscusFranciscus Illigener ⌋ in monasterio Kulm (Chełmno, Culma, Culmen), town in northern Poland, on the Vistula river, 40 km N of Thorn (Toruń)⌊civitatis CulmensisKulm (Chełmno, Culma, Culmen), town in northern Poland, on the Vistula river, 40 km N of Thorn (Toruń)⌋ ordinis minorum guardianus existens religionemque professus, propria auctoritate abiecto habitu ad saecularem conversationem rediit (in fide autem catholica semper perseverans), non potest dictus dominus Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌊episcopus CulmensisTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌋ eum in hiusmodi eius apostasia et gravi animae periculo diutius tollerare. Supplicat igitur Holy See (Sedes Apostolica) ⌊Sedi ApostolicaeHoly See (Sedes Apostolica) ⌋ tam dictus dominus Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌊episcopusTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌋, quam Franciscus Illigener ⌊FranciscusFranciscus Illigener ⌋, quatenus eundem Franciscum ab habitu, pro fessione atque apostasia huiusmodi per breve absolvere dignetur, vel ipsi domino episcopo Culmensi hunc Franciscum absolvendi facultatem concedat, tum quia in quartodecimo suae aetatis anno religionem ingressus est ac decimoquinto vixdum expleto professionem fecit, tum quod timendum est, ne, si recusata fuerit a Sede Apostolica dispensatio et apostasia dicti Francisci ab episcopo longius non tollerata, tandem ad Lutheranismum transfugere compellatur. Unde populus catholico optimo et grato sacerdote contionatoreque privaretur, quorum iam ante in Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌊illa regione PrussiaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn⌋ (ut dictum supra) incredibilis est paucitas nec, quantumvis magnis praemiis aliunde invitati, haberi ibidem possunt propter imminendam finitimorum haereticorum turbam, quibus cum perpetuo verbis digladiari multaque incommoda et vituperia sustinere ab illis coguntur.
BAV, Vat. Lat., I, f. 53r
Proinde a Reverenda Paternitate Vestra subnixe petitur, ut antequam in eam sententiam brevia conscribantur, si hae res forsan difficiliores sibi ad concedendum videbuntur, cum Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope⌊sanctissimo domino nostroPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope⌋ verbum facere dignetur, quo sine magnis sumptibus utrique ordinario, Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌊VarmiensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland⌋ scilicet et Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌊CulmensiTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)⌋, in tam longinquis et periculosis regionibus his necessariis et salutaribus auxiliis in tempore subveniatur.
| 4 | IDT 393 | Kaspar HANNAU to [Ioannes DANTISCUS?] Rome 1545-01-30 | Manuscript sources: 1 | fair copy, BK, 230, p. 97(t.p.)
|
| | 5 | IDT 394 | Kaspar HANNAU to [Ioannes DANTISCUS?] Rome 1545-05-20 | Manuscript sources: 1 | fair copy, BK, 230, p. 97(c.p.)
|
| | 6 | IDT 727 | Kaspar HANNAU Frauenburg (Frombork) 1551-02-14 | Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, RA, Extranea IX Polen, vol. 147
|
Prints: 1 | PROWE 1853 No. II.i, p. 33 (German register; excerpt) |
| |
Texts where mentioned Kaspar HANNAU Results found: 130 IDL, 0 IDP, 0 IDT 1 | IDL 816 | Martin von ZEHMEN (CEMA) to Ioannes DANTISCUS, Kulmsee (Chełmża), 1532-08-09 | 2 | IDL 4323 | Ioannes DANTISCUS to Gdańsk Town Council, Löbau (Lubawa), 1533-04-05 | 3 | IDL 4289 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1536-03-14 | 4 | IDL 1439 | Ioannes DANTISCUS to [Georg HEGEL], Kulmsee (Chełmża), 1536-04-14 | 5 | IDL 4577 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-05-25 | 6 | IDL 2107 | Johann TYMMERMANN to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1539-03-14 | 7 | IDL 5957 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1539-03-18 | 8 | IDL 2149 | Seweryn BONER to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1539-05-08 | 9 | IDL 2151 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Bolechowice, [ca. 1539-05-10] | 10 | IDL 2157 | Andrzej CZARNKOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-06-1[4?] | 11 | IDL 4170 | [Ioannes DANTISCUS] to [Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS)], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539-06-22 | 12 | IDL 2183 | Thomas of Cracow to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1539-07-07 | 13 | IDL 2187 | Marcin KROMER to Ioannes DANTISCUS, Bologna, 1539-07-07 | 14 | IDL 2191 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Venice, 1539-07-13 | 15 | IDL 5187 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-07-16 | 16 | IDL 2206 | Mariangelo ACCURSIO to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-08-01 | 17 | IDL 4158 | Ioannes DANTISCUS to Georg HEGEL, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), [1539]-08-01? | 18 | IDL 2221 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Allenstein (Olsztyn), 1539-09-04 | 19 | IDL 2224 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Allenstein (Olsztyn), 1539-09-13 | 20 | IDL 2228 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-09-22 | 21 | IDL 2235 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1539-10-11 | 22 | IDL 3035 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1540-01-05 | 23 | IDL 2274 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1540-01-16 | 24 | IDL 2349 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Kaunas, 1540-10-14 | 25 | IDL 2352 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1540-11-09 | 26 | IDL 2362 | Antonio PUCCI to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1540-11-30 | 27 | IDL 2364 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1540-12-13 | 28 | IDL 2365 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1540-12-15 | 29 | IDL 2366 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1540-12-15 | 30 | IDL 2367 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to [Ioannes DANTISCUS], Vilnius, 1540-12-18 | 31 | IDL 6683 | Ioannes DANTISCUS to Ermland (Warmia) Chapter, [Heilsber]g (Lidzbark Warmiński), 1541-01-[07] | 32 | IDL 2383 | Ermland (Warmia) Chapter to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1541-01-24 | 33 | IDL 2389 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-02-17 | 34 | IDL 2392 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-02-20 | 35 | IDL 2396 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-03-06 | 36 | IDL 2417 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-04-22 | 37 | IDL 2433 | Ioannes DANTISCUS to [Bernhard von HÖFEN (FLACHSBINDER)?], Braunsberg (Braniewo), 1541-05-30 | 38 | IDL 2435 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-06-03 | 39 | IDL 2437 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-06-16 | 40 | IDL 2452 | [Ioannes DANTISCUS] to [Achatius TRENCK?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-13 | 41 | IDL 2461 | Eustathius KNOBELSDORF to Ioannes DANTISCUS, Leuven (Lovanium), 1541-07-18 | 42 | IDL 2463 | [Ioannes DANTISCUS] to [Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS)], H[eilsberg] (Lidzbark Warmiński), 1541-[07-19] or shortly after | 43 | IDL 2464 | Ioannes DANTISCUS to [Georg HEGEL?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-21 | 44 | IDL 2472 | [Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [Ermland (Warmia) Canon], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-26 | 45 | IDL 2473 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-07-31 | 46 | IDL 4831 | Ioannes DANTISCUS to Ermland (Warmia) Chapter, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-08-30 | 47 | IDL 2495 | Ioannes [DANTISCUS] to [Paweł PŁOTOWSKI?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-09-23 | 48 | IDL 151 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-10-01 | 49 | IDL 2512 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1541-11-14 | 50 | IDL 2515 | Eustathius KNOBELSDORF to Ioannes DANTISCUS, Paris, 1541-11-23 | 51 | IDL 2518 | [Eustathius KNOBELSDORF] to Ioannes DANTISCUS, Paris, 1541-12-17 | 52 | IDL 2585 | Johan WEZE to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1542-08-26 | 53 | IDL 2588 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1542-09-20 | 54 | IDL 2592 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Allenstein (Olsztyn), 1542-10-03 | 55 | IDL 2594 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1542-10-11 | 56 | IDL 2597 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1542-10-25 | 57 | IDL 2602 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1542-11-11 | 58 | IDL 2628 | [Ioannes DANTISCUS] to [Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS)], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1543-01-29 | 59 | IDL 2638 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1543-03-19 | 60 | IDL 2646 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1543-05-22 | 61 | IDL 3973 | Ioannes DANTISCUS to [Simon HANNAU], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1543-07-22 | 62 | IDL 3904 | [Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [Ermland (Warmia) Canon, possibly Paweł PŁOTOWSKI or Johann TYMMERMANN], Graudenz (Grudziądz), 1543-10-02 | 63 | IDL 4845 | Ioannes DANTISCUS to Ermland (Warmia) Chapter, Graudenz (Grudziądz), 1543-10-02 | 64 | IDL 2667 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1543-10-18 | 65 | IDL 2695 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Sandomierz, 1543-12-16 | 66 | IDL 2710 | Johann TYMMERMANN to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1544-03-26 | 67 | IDL 2711 | Johann TYMMERMANN to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1544-03-31 | 68 | IDL 2717 | Jan Benedyktowicz SOLFA to Ioannes DANTISCUS, Warsaw, 1544-04-20 | 69 | IDL 2731 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Brok, 1544-06-05 | 70 | IDL 2732 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Andrzejów, 1544-06-06 | 71 | IDL 2740 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to [Ioannes DANTISCUS], Brest-Litovsk, 1544-07-15 | 72 | IDL 2741 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Brest-Litovsk, 1544-07-16 | 73 | IDL 2753 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1544-09-06 | 74 | IDL 2758 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1544-09-26 | 75 | IDL 4603 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1545-01-02 | 76 | IDL 2790 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-02-01 | 77 | IDL 2792 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-02-06 | 78 | IDL 4084 | Ioannes DANTISCUS to Stanisław KOSTKA, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-02-19 | 79 | IDL 4611 | Anton FUGGER to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1545-02-28 | 80 | IDL 4033 | Ioannes DANTISCUS to Nikolaus FRIEDWALD, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-03-11 | 81 | IDL 4032 | Ioannes DANTISCUS to Nikolaus FRIEDWALD, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-03-14 | 82 | IDL 2804 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-03-20 | 83 | IDL 4073 | Ioannes DANTISCUS to Nikolaus FRIEDWALD, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-04-09 | 84 | IDL 2817 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-04-20 | 85 | IDL 2818 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-04-22 | 86 | IDL 2827 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-05-08 | 87 | IDL 2829 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-05-12 | 88 | IDL 2831 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-05-20 | 89 | IDL 2839 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-06-14 | 90 | IDL 2856 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-08-13 | 91 | IDL 4065 | Ioannes DANTISCUS to Stanisław KOSTKA, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-08-23 | 92 | IDL 2881 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Löbau (Lubawa), 1545-10-30 | 93 | IDL 2882 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-11-01 | 94 | IDL 2883 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-11-11 | 95 | IDL 2884 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-11-15 | 96 | IDL 2888 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-12-03 | 97 | IDL 4636 | [Tiedemann GIESE] to Ioannes DANTISCUS, Löbau (Lubawa), 1545-12-20 | 98 | IDL 2893 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1545-12-31 | 99 | IDL 2899 | Samson WOREIN to Ioannes DANTISCUS, Thorn (Toruń), 1546-01-12 | 100 | IDL 2784 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 154[6]-01-22 | 101 | IDL 2912 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Trent, 1546-02-14 | 102 | IDL 2805 | Samson WOREIN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 154[6]-03-20 | 103 | IDL 6686 | Ioannes DANTISCUS to Ermland (Warmia) Chapter, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-03-22 | 104 | IDL 2947 | Bartłomiej PLEMIĘCKI (von PLEMENT) to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-04-03 | 105 | IDL 2954 | Johann HANNAU Jr to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1546-04-20 | 106 | IDL 2973 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-06-12 | 107 | IDL 2981 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1546-07-04 | 108 | IDL 2993 | Seweryn BONER to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1546-09-19 | 109 | IDL 3013 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1546-11-17 | 110 | IDL 3030 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1547-01-06 | 111 | IDL 3043 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1547-02-17 | 112 | IDL 6298 | Ioannes DANTISCUS to [Georg HEGEL?], [Heilsberg (Lidzbark Warmiński)?], [1547-05-27] | 113 | IDL 3182 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Piotrków, 1547-08-05 | 114 | IDL 3194 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Venice, 1547-08-20 | 115 | IDL 3259 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1547-11-15 | 116 | IDL 3262 | [Ioannes DANTISCUS] to Johann HANNAU Jr, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-11-18 | 117 | IDL 3315 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Piotrków, 1548-01-09 | 118 | IDL 3332 | Bartłomiej PLEMIĘCKI (von PLEMENT) to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1548-01-22 | 119 | IDL 3375 | Ioannes SPEILBERG to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1548-05-24 | 120 | IDL 3383 | Jan Benedyktowicz SOLFA to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1548-06-29 | 121 | IDL 3385 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1548-06-29 | 122 | IDL 3417 | Mikołaj PŁOTOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1548-07-27 | 123 | IDL 3430 | [Ioannes DANTISCUS] to Achatius TRENCK, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-08-09 | 124 | IDL 3433 | Jan LUBODZIESKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1548-08-21 | 125 | IDL 3434 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1548-08-22 | 126 | IDL 3439 | Ioannes DANTISCUS to Stanisław KOSTKA, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-08-27 | 127 | IDL 3441 | Mikołaj LOKA to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1548-09-03 | 128 | IDL 3444 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Bodzentyn, 1548, [end of September] | 129 | IDL 3447 | [Ioannes DANTISCUS] to Andrzej ZEBRZYDOWSKI, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-10-16 | 130 | IDL 3450 | [Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [Ermland (Warmia) Canon?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-10-17 |
|