Persons connected to Piotr TOMICKI Results found: 1 Correspondence between Dantiscus and Piotr TOMICKI
List
Database
Full text
Results found: 126 preserved: 118 + lost: 8 | 1 | IDL 134 |   Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Barcelona, 1519-03-12 |
Manuscript sources: | 1 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 176/II, f. 14r-v
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BS, R. 297, f. 11v-12v
| | 3 | copy in Latin, 19th-century, BK, 224, No. 14, f. 10r-v
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 117
|
Prints: | 1 | AT 5 No. 35, p. 34 (in extenso) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
 B. Ossol., 176, f. 14r
⌊Ioannes Dantiscus⌋ Orator Regis Poloniae ⌊Petro Tomiczki⌋ episcopo Premisliensi et Regni Poloniae Vicecancellario
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime. Humillimam commendationem.
Non rebar tantum mihi suppetere temporis, ut etiam Dominationi Vestrae Reverendissimae scribere possem, propterea tumultuarie, quae obiter in buccam venerunt, ad ⌊sacram
B. Ossol., 176, f. 14v
maiestatem regiam⌋ scripsi. Dominatio Vestra Reverendissima pro sua in me gratia veniam mihi impetrabit, neque etiam diutius datur esse cum Dominatione Vestra Reverendissima, prout ipse cuperem, instante tabellario. Ut tamen rem omnem habeat paucis, inclusi his, quae coram serenissimo rege catholico dixi et quae tunc mihi respondit. Sic ut ab oratoribus illustrissimae dominae ducis Mediolani instructus sum, videbatur mihi expedire orationem meam in hunc modum ponere, quam prout scripta est de verbo ad verbum, praesentibus oratoribus illustrissimae dominae ducis Mediolani, sine quibus ut testes essent, audiri nolui, exposui. Si quid vel plus vel minus, quam debui, dixi pro sua in me gratia Dominatio Vestra Reverendissima coram ⌊serenissimo domino nostro⌋ moderabitur. Quantum potui, feci. Accepi decima huius mensis litteras ⌊regiae maiestatis⌋, quibus mihi mandat, ut hic immorer, donec negotia mihi commissa expediam.
De viatico verbum nullum neque Dominationis Vestrae Reverendissimae litterae, quas ardentissime cupiebam. Facilis est coniectura, quomodo res meae hic habent: cum quattuor equis et metquartus hic ago; hoc, quod timui semper, mihi evenit. Rogo per immortalem Deum, Dominatio Vestra Reverendissima pro me ad ⌊maiestatem regiam⌋ intercedat, et prout commode poterit aliquando ad me scribere dignetur, ne mihi ipsi ita ab omnibus in isto ultimo terrarum orbe videar destitutus.
Quicquid in vita spei reliquum est, in sola Dominatione Vestra Reverendissima dependet. Cui me humiliter commendo et rogo, ut facio in omnibus litteris, si nulla poterit rerum mearum alia esse fortuna, saltem illa mihi in reditum meum, quae sicut novit ⌊Cracoviae⌋ mihi offertur, maneat.
| | | 2 | IDL 5899 |  Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, [Barcelona?], [1519, before June 25] |
Manuscript sources: | 1 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 240r-240v
| | 2 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 40 (TN), No. 110, p. 481-482
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 170, p. 302-303
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Bene Dominatio Vestra Reverendissima meminit, quomodo sum expeditus a ⌊serenissimo domino nostro⌋ satis pro tam longo itinere et tempore aestivo. Illustrissima domina ⌊dux Bari⌋ per eum, quem hic habet ⌊oratorem⌋, impendit mihi non ut laute, quod non multum cupio, sed ut parce, honeste tamen vivere possem. Cotidie cogor duos ducatos exponere metquintus cum coco et cum quattuor equis, pro hospitio solum quolibet mense solvo novem ducatos. Si aliquando rediero, ponam calculum, quem Dominatio Vestra Reverendissima multum admirabitur. Si hinc a ⌊rege⌋ expediar, a quo nihil spero, nihil enim oratoribus datur, quomodo mihi erit redeundum? Locutus sum cum isto dominae ⌊ducis⌋ ⌊oratore⌋, qui dicit, quod nihil aliud habeat in commissis, quam quod hic mihi expensas faciat. De reditu nihil. Supplico igitur Dominationi Vestrae Reverendissimae, dignetur pro me ad ⌊regiam maiestatem⌋ intercedere, ut mihi conditionem faciat apud dominum ⌊Georgium Turzonem⌋, ut sicut hic fui in honore nomine suae maiestatis, cum eodem honore ad suam maiestatem redire valeam.
BJ, 6657, p. 240v
Sunt hic factores ⌊Fuggarorum⌋ et ⌊Welzerorum⌋. Res ista commode, si gratia erit ⌊maiestatis regiae⌋, poterit disponi, prout etiam domino ⌊Bonar⌋ scripsi. Dominatio Vestra Reverendissima, quae in hoc me iter intrusit, pro sua erga me gratia efficiat, ut sine confusione hinc expeditus redire possim, cui me et has meas necessitates humiliter commendo et perpetuo auctoratum devinctumque servum dedo.
| | | 3 | IDL 6232 | [Ioannes DANTISCUS] to [Piotr TOMICKI], [Barcelona], [1519-07-30] |
Manuscript sources: | 1 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 351r
| | 2 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 64 (TN), No. 334, p. 915-916
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 212/2, p. 442-443
|
Prints: | 1 | POCIECHA 2 p. 522-523 (excerpt) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Oratores ⌊serenissimi domini nostri⌋ ex conventu electionis praeterito dederunt huc inter alios articulos unum
rogan(tes) or rogan(do)⌈rogan(tes)rogan(tes) or rogan(do)⌉, quod ⌊sua Caesarea maiestas⌋ dignaretur dare ⌊serenissimo domino nostro⌋ litteras, quales divae memoriae ⌊Maximilianus Caesar⌋ dederat, videlicet promittendo, quod ⌊sua Caesarea maiestas⌋ nolit ms. nollit(!)
⌈nolitnolit ms. nollit(!)
⌉ in aliquo magistro et ordini in ⌊Prussia⌋ adhaerentiam ms. adherrentiam(!)
⌈adhaerentiamadhaerentiam ms. adherrentiam(!)
⌉ facere neque auxilia praebere, ubi ipse magister debito non facto in rebellionem concederet et bellum facere vellet. Ad hunc articulum responsum mihi est, si haberem huiusmodi litteras a ⌊Caesare⌋ defuncto datas, ut ostenderem, si non, ut scriberem, quod huc cum primis mitterentur. ⌊Sua Caesarea maiestas⌋ velit non solum vestigia avita insequi, verum etiam maiori benevolentia et affectu res ⌊serenissimi domini nostri⌋ prosequi et protectionem illarum assumere. Proinde si ⌊serenissimae regiae maiestati⌋ videbitur, quod tales litterae huc mihi mittantur, vel saltem copia authentica, quantum in me est et prout decet fidelem et humillimum servum et subditum ⌊suae maiestatis⌋ libenter facturus sum omnia. Nunc enim optima est talium rerum expediendarum commoditas. Si placebit, mittantur huc, modo ut scripsi, ad dominum ⌊Turzonem⌋ Augustam ms. Augustum(!)
⌈AugustamAugustam ms. Augustum(!)
⌉.
| | | 4 | IDL 146 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Barcelona, 1519-08-17 |
Manuscript sources: | 1 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 176/II, f. 103v-104v
| | 2 | copy in Latin, 19th-century, BK, 224, No. 84, f. 76r-77v
| | 3 | copy in Latin, 16th-century, BS, R. 297, f. 84r-85r
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8240 (TK 2), f. 57r-v
|
Prints: | 1 | AT 5 No. 83, p. 80-81 (in extenso) | | 2 | Españoles part II, No. 4, p. 143-144 (Spanish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissime in Christo Pater et Domine, Domine gratiosissime. Humillimam servitiorum commendationem.
⌊⌋ paenultima mensis praeteriti, sed more ⌊Laconum⌋, celeriter et breviter Dominationi Vestrae Reverendissimae, quod nunc etiam facere cogor, nam semper breve tempus ante postae expeditionem mihi datur notitiae, nolunt fortassis, ut multa hinc scribantur, multum etiam de litterarum mearum praesentatione dubito, quia nescio, si redduntur, nullum enim ab eo tempore, quo exivi, recepi responsum, iam praeteriere undecim menses. Cuius sim animi, facilis est coniectura. Ego toties scripsi et nullum tempus mihi {hic} iucundius hic videtur, quam dum scribo illuc et ad illos, ubi et cum quibus libenter essem. Ea voluptate, qua hic afficior, possem pati, quod interdum hostes mei afficerentur. Ago hic hospes et extraneus, ab omnibus ut caveam, necesse est, immo etiam ab iis, qui mihi amicissimi esse deberent. Iste orator, qui nomine ⌊illustrissimae dominae ducis Mediolani⌋ hic agit, ⌊Gotifredus Caraczolus⌋, qui omnes istas moras data opera fecit, vellet enim hic perpetuo in huiusmodi ⌊illustrissimae dominae ducis⌋ expensis manere. Quantum solus mihi molestiae inferat, et illi, qui cum eo sunt, servitores ⌊illustrissimae dominae ducis⌋ sciunt. Cogor ferre omnia et fero patienter, ne ex nostris dissidiis quicquam mali rebus agendis nasceretur, quod summopere cupio. Peractis vero negotiis, cognoscet, me eum esse, quem hactenus non cognovit. Si illis interdum licet canere, qui compedibus vincti in ergastulis durissimos ferunt labores, cur etiam in ho ms. a(!)
⌈oo ms. a(!)
⌉c labyrintho perplexus non iocarer. ⌊Serenissimus dominus meus⌋, duce Reverendissima Dominatione Vestra, dedit me ut tenellum puerum, quem nostri Gregorianum vocant, scholis, quae in hac aula sunt, in B. Ossol., 176, f. 104r quibus quattuor haec magnae habentur facultates: prima docet patientiam, sequens, non credere, alia dissimulare, ultima et haec potissima est, ingenue mentiri. Quantum in prima profecerim, ipse mihi sum conscius, in secunda cotidie audio lectiones, duae istae posteriores, subtilius quam ego habeo requirunt ingenium, et nemo in his proficere potest, nisi a natura sit ad ea inclinatus. Rogo igitur Dominationem Vestram Reverendissimam: ad ⌊maiestatem regiam⌋ pro me intercedat, ut in primis duabus me non mediocriter eruditum revocet, ne ulterius hic immorando in sequentibus malitia vincat naturam. Credat Dominatio Vestra Reverendissima, quod mirabile in rebus practicandis hic habetur gymnasium, beatus qui intellegit, datur tamen a me opera, quod hucusque nihil aliud quam moram hanc, quam collega meus fecit, lucrati sunt. Sed exitus probabit omnia.
Istas litteras pro confirmatione pacis perpetuae ad ⌊pontificem⌋ facile expedivi, quia fugi illos, quibus negotium cognitum est, et illi officiales, quos adhibui, nesciunt, ut
novi in his rebus, quid fecerunt. Si quicquam aliud expediendum pro
⌊serenissimo domino nostro⌋, optima nunc esset commoditas; scribantur litterae ad dominum ⌊Georgium Turzo⌋, ⌊Augustam⌋. Huic descripsi ordinem, quomodo mihi mittendae sunt. Si forsan praesens non fuero, litterae redibunt. Ego adhuc credo, quod ⌊rex⌋ me tam cito non expediet, licet causa, in qua hic sum, expediatur. Sic enim intellexi a ⌊cancellario⌋. Cur tamen detineri debeam, me praeterit, nisi ob eam rem, quod dicatur: hic esse aliquis a ⌊rege Poloniae⌋, quod nomen ante meum adventum penitus vulgo fuit incognitum. Itaque Dominationi Vestrae Reverendissimae supplico, quid in his ac aliis rebus mihi amplius faciendum restat, me certiorem reddat et litteras ad dominum ⌊Turzo⌋ ⌊Augustam⌋ derigat. Nullum erit periculum, sic enim hic cum factoribus ⌊Welser⌋ et ⌊Fuccarorum⌋ disposui, si in mea absentia
B. Ossol., 176, f. 104v
litterae ad me perferrentur, ut rursus ⌊Augustam⌋ remittantur. Velim enim ex quo in fatis mihi fuit, ut tamdiu hic agerem, ut ⌊serenissimo domino nostro⌋ bene servire possem.
Cui quaeso Dominatio Vestra Reverendissima per occasionem me et servitia mea longamque meam a viginti annis servitutem commendet et me sibi in dies commendatiorem habeat. Omnis spes mea et si quid adhuc boni in orbe mihi reliquum est, omnisque mea fortuna in manibus Dominationis Vestrae Reverendissimae sita est. Cui me iterum iterumque commendo.
Ex ⌊Barcinonae⌋ die 17 Augusti 1519.
| | | 5 | IDL 7032 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Nuremberg, ca. 1522-07-28 Letter lost | received Vilnius?, 1528-09
Letter lost, mentioned in IDL 162: Si ad dominum Posnaniensem episcopum scribens mihi salutem adscribere dedignabaris, saltem in Cricii litteris id facere debuisti.; IDL 153: Binas parvo i[ntervallo] a vobis accepi litteras , alteras Viennae Austriae, alteras Norimber[gae] scriptas. | | | | 6 | IDL 164 | Ioannes DANTISCUS to [Piotr TOMICKI], Antwerp, 1522-09-18 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 357, f. 82-83
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 30r-33r
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 52, p. 211-224
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 18, p. 29-33
| | 5 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 588
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1522, f. 11
|
Prints: | 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 8, p. 7 (English register) | | 2 | Españoles part II, No. 8, p. 146-148 (excerpt in Spanish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Ex litteris meis, quas superioribus diebus ex ⌊Nurnberga⌋ ad Dominationem Vestram Reverendissimam dedi, intellexit, in quo metu fueram propter praedones, qui summam de me curam, ut me inter eundum caperent, habebant. Quibus modis illorum manus evasi, ex scriptis ad ⌊maiestatem regiam⌋ accipiet. Perveni huc tandem incolumis
Deo Optimo Maximo duce et recta me versus ⌊Calis⌋ civitatem ⌊regis Angliae⌋, quae hinc XXX miliariis distat, conferam. Inde ⌊mari⌋ per VII miliaria traiecturus in ⌊Angliam⌋, cuius maiorem partem terra usque ad portum, ex quo itur in ⌊Hispaniam⌋, peragrare cogor, et inter eundum visurus sum serenissimum ⌊regem Angliae⌋. Quem postquam commendaticiis serenissimi ⌊archiducis Austriae⌋ et ⌊dominae Margaretae⌋ convenerim, illius ope, ut spero, securius in ⌊Hispaniam⌋ perveniam. Fui hic in magna animi turbatione, quod nullas huc veniens inveni litteras, quas hic fere per integrum mensem tribus diebus exceptis cum magno desiderio exspectabam et absumpsi cum equis prope centum Rhenenses. Cumque cognoscerem exspectationem meam sic protrahi, inter spem et metum fluctuans neque ulterius procedere propter viatici defectum, neque redire audebam. Restabant mihi adhuc de ducatis quadringentis centum, cum illis cotidie calculum ponebam, quam diu cum illis hic immorari possim. Venerunt tandem litterae sacratissimae maiestatis regiae et Dominationis Vestrae Reverendissimae,
cf. Vulg. Sir 48 5 qui sustulisti mortuum ab inferis de sorte mortis, in verbo Domini Dei ⌊quae me iam paene mortuum ab inferis resuscitaruntcf. Vulg. Sir 48 5 qui sustulisti mortuum ab inferis de sorte mortis, in verbo Domini Dei ⌋, sed cum usque ad calcem litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae Laconico more scriptas de ⌊Tartarorum⌋ motu legissem, non potui non maxima animi angustia affici, cum sciam, quem ordinem res nostrae habeant, et quid gens haec tam effera possit, cupiebamque summopere, quod mihi de his turbinibus latior fuisset descripta historia, unde et apud ⌊regem Angliae⌋ et apud ⌊caesaream maiestatem⌋ de his motibus et nostris necessitatibus loqui potuissem copiosius. Deus omnipotens et ⌊divus Stanislaus⌋ suos tueatur.
Hic etiam omnia bellis sunt perplexa. ⌊Rex Franciae⌋ cum XX milibus tendit versus Terebanum suam civitatem. ⌊Caesareae maiestatis⌋ et ⌊regis Angliae⌋ gentes numero XXX milia illac etiam se
conferunt, sed, ut fertur, vix erit aliquis conflictus, utraque pars
cunctando rem ducit, ut alter alterum in gravibus expensis teneat.
⌊Rex Daciae⌋ ⌊maiestatis caesareae⌋ oratores cepit et in carcere vinctos
tenet. Rursus in his terris ⌊regis Daciae⌋ oratores captivi habentur. De ⌊isto rege⌋ in his partibus, dum proficiscebatur ad ⌊caesarem⌋, varia exsecranda narrantur. In primis, postquam ⌊Coloniam⌋ venerat, ductus fuit ad sepulcrum sanctorum trium regum, quod cum vidisset non valde pretioso sumptu constructum, fertur dixisse „Non vellem esse rex, si non deberem post mortem meam melius habere sepulcrum, quam isti tres rustici”. Et strata platearum ⌊Coloniae⌋ illi etiam non placebant habensque in prandio primores civitatis dicitur ad illos dixisse „Si ⌊civitas ista⌋ mea esset, nollem habere in stratis
lapides tam glabros et lubricos”. Illi responderunt, quod non
possent habere alios. „Si mea esset”, inquit, „in tribus diebus deberent undique esse alii lapides”, cumque illi quaesivissent, quomodo hoc tam subito possit fieri, respondit „Ego omnibus mandarem, quod quilibet in tribus diebus alios poneret lapides, et qui hoc non faceret, ante domum suam deberet suspendi”. Multa alia, quae non epistulam, sed volumen exigerent, illud tamen adhuc addam. Postquam venisset ad ⌊civitatem Traiectensem⌋, ubi formosae sunt puellae, invitavit pulchriores ad cenam cum matribus et quibusdam civitatis primoribus et post exem(ptam)
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 82v
famem et remotas epulas laetior efficiebatur unamque de puellis sibi delegerat, quae ceteris forma praestabat, cum qua sermones et manifesta iunxit oscula. Dumque iam nox appropinquaret et quilibet domuitionem capesseret, puellam, quam sibi delegerat, retinere nitebatur. Quod mater illius animadvertens magno impetu et conviciis ⌊regem⌋ est aggressa minitans se publicum facturam clamorem per totam ⌊civitatem⌋, nisi filiam dimitteret, et si perseverasset in retentione, iam quidam rumor ad vulgus eruperat, fuisset iste optimus rex interfectus. Fertur etiam postquam hospites illius libidinem in domibus suis ferre noluissent, publicas frequentasse lupas. Multae
aliae virtutes, quae hic passim feruntur, ⌊regem⌋ istum hic nobilem fecerunt. Quas non abs re praetereo.
Quid de ⌊Luthero⌋ in his partibus habetur, in compendium conferam. Hic de ⌊Luthero⌋ nemo, neque loqui, neque hiscere audet indicta causa. Qui illius libros etiam probatos, ut de decem praeceptis, de Dominica Oratione imprimunt, in carceres trahuntur, et
quicumque illius libros habent, conquiruntur. Nuper etiam quendam, ut dicunt, doctum Flemingum et in hac lingua optimum contionatorem, ⌊ordinis divi Augustini⌋, quod aliqua cum ⌊Luthero⌋ sensisset, coniecerunt in carcerem, et si noluit a ⌊Vulcano⌋, religionis nostrae tutore, consumi, coactus fuit omnia, etiam aliqua ab ecclesia Romana approbata publice, ex carta illi praescripta revocare et ⌊Lutherum⌋ multis probris et conviciis condemnare.
Alius hic item sacerdos, qui etiam nescio quid per imprudentiam pro ⌊Luthero⌋ dixisset, postquam longo tempore in carcere
poenas dedisset, in ecclesia coram omni populo plura, quam ille umquam dixisset, etiam ex carta illi praescripta revocare et Lutherum haeresiarcham vocare et multis maledictionibus condemnare fuerat coactus. Mandatum ⌊caesaris⌋ in his terris contra ⌊Lutherum⌋
inviolabiliter observatur. In ⌊Germania⌋ superiore nullam habet vim,
immo etiam praedones (equites dicere volebam) pro ⌊Luthero⌋ scribunt, ut scripta ⌊Francisci de Szykingen⌋, quae his inclusi, clare ostendunt. Quid sub isto ⌊pontifice⌋, qui iam in ⌊Italiam⌋ penetravit, de ⌊Luthero⌋ futurum est, brevi experiemur.
⌊Serenissima domina Margaretha⌋ hoc tempore hic agit et omni conatu practicatur pro conquirendis pecuniis ad bellum hoc, quod pro venturo vere contra ⌊regem Galliae⌋ et ⌊maiestatem caesaream⌋ atque ⌊regem Angliae⌋ geri debet.
Alia quaecumque hic habentur, latius ex ⌊⌋ meis ad ⌊sacratissimam maiestatem regiam⌋ Dominatio Vestra Reverendissima
intelliget. Viaticum trecentorum ducatorum Hungaricalium, quod mihi ⌊maiestas regia⌋ hic ⌊Antverpiae⌋ numerari commisit, sic habet: ⌊dominus zupparius⌋ iussit, ut mihi hic darentur quadringenti floreni Renenses pro trecentis Hungaricalibus , hoc vero tempore hic pro trecentis ducatis dantur floreni in auro superinscribed in place of crossed-out ...⌈...floreni in aurofloreni in auro superinscribed in place of crossed-out ...⌉
quadringenti et quinquaginta Renenses. Ne igitur 50 Renenses ex summa
mihi deputata amitterem, conveni cum Fuggarorum factore, ut mihi
trecentos ducatos Hungaricales solveret. Quod ultra commissionem, ut
mihi placeret, fecit. Unde super residuo 50 Renensibus a me accepit
chirographum. Quare Dominationi Vestrae Reverendissimae humiliter
supplico, dignetur apud sacram maiestatem regiam efficere, quod
Fuggaris 266 floreni superinscribed in place of crossed-out ...⌈...266 floreni266 floreni superinscribed in place of crossed-out ...⌉ Hungaricales in auro solverentur cum tertia parte unius floreni, tantum enim pro quadringentis florenis Renensibus ducatorum
Hungaricalium hoc tempore datur. Et quod floreni Renenses 50, qui
written over e⌈ei
i
written over e⌉ mihi
written over .⌈.i
i
written over .⌉
sic in summa trecentorum florenorum Hungaricalium
defalcantur, etiam facto
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 83r
ri hic ⌊Fuggarorum⌋ ⌊sacra maiestas regia⌋ per superinscribed⌈perper superinscribed⌉
⌊dominum written over o⌈oumum written over o⌉ zupparium written over o⌈oumum written over o⌉⌋ solvi committeret. Nam me seorsum pro eis chirographo meo inscripsi.
Nullum aurum in ⌊Hispaniam⌋ mihi potest esse accommodatius, quam ducati
vel floreni Hungaricales, satis aestive viaticatus hinc trecentis
Hungaricalibus in Hispaniam solvam, et adhuc de illis deberem 34
amittere. Ex ⌊Hispania⌋ rursus, sive versus ⌊Neapolim⌋ ⌊mari⌋, sive rursus
huc per hoc iter ire statuerem, propter instantem hiemem non possum
nisi in Martio futuro navigare. Per ⌊Gallias⌋ terra via clausa
est omnibus. Quomodo erit possibile, quod trecentis ducatis (sint
etiam, quemadmodum habeo, quadringenti) sex possum in ⌊Hispania⌋
immorari mensibus, et quid mihi restabit pro reditu, quem etiam vix
in tribus mensibus absolvam. Omnia, quae prius timui, mihi eveniunt,
ut illi, qui ante in hac pistrina versatus sum. Proinde Dominationi
Vestrae Reverendissimae, ut domino meo gratiosissimo, quae mihi hanc
provinciam imposuit, humiliter supplico, dignetur haec omnia apud se
metiri et has meas angustias sacratissimae maiestati regiae
diligenter exponere. Ex quo illius maiestas decrevit, quod per tantas
distantias, maris et terrae discrimina me ad ⌊caesaream maiestatem⌋
conferre debeam, ut mihi etiam provideatur on the margin⌈aturatur on the margin⌉,
quod sine ⌊regiae maiestatis⌋ levitate et meo magno incommodo on the margin⌈et meo magno incommodoet meo magno incommodo on the margin⌉ redire possim. Scribit mihi in hoc casu Dominatio Vestra Reverendissima, quod si longius opinione illic immorari contingeret,
possem apud trapezitas ms. trapesitas(!)
⌈trapezitastrapezitas ms. trapesitas(!)
⌉
alicubi adhuc sumere aliquid, pro quo ⌊maiestas regia⌋, cum redirem,
intercederet. Dominatio Vestra Reverendissima pro sua singulari
prudentia consideret, quomodo sine litteris banci apud exteros, ipse
ignotus et exoticus, quicquam ad meam fidem, praesertim de pecuniis,
nancisci valeam, cum in illis terris homines sint oculatas habentes
manus, credunt quod vident. Quapropter iterum atque iterum humiliter
rogo, dignetur Dominatio Vestra Reverendissima ad ⌊sacram maiestatem
regiam⌋ intercedere, quod ⌊dominus zupparius⌋ de litteris banci ad
factorem ⌊Fuggarorum⌋, qui hic agit, mihi provideat. Ille rursus hos,
quos in ⌊Hispania⌋ habet de me potest reddere certos. Ego nihil
accepturus sum aliud, quam id, sine quo vivere non possum et dabitur
a me opera, quod in hoc negotio fides mea erga dominum meum videbitur
clarior written over us⌈usoror written over us⌉,
velim enim, si possem, in hoc mihi iniuncto munere quadam parsimonia
uti et quantum minus possem, expendere. Quod si de huiusmodi banci
litteris mihi non providebitur, quomodo in ⌊Hispania⌋ mihi ante bene
nota usque ad Martium mensem me habiturus sum et quomodo inde
rediturus, non opus est ⌊Oedipode⌋. Quare pro solita sua in me gratia
non permittat me Dominatio Vestra Reverendissima tam misere in
longinquis regionibus exulari et hanc tam longam moram, ex qua me
propter hiemem citius explicare nequaquam possum, clementer perpendat
et sua diligenti apud ⌊maiestatem regiam⌋ intercessione impense roganti
opituletur.
cf. Vulg. Ps (G) 21 10 Quoniam tu es qui extraxisti me de ventre, spes mea ab uberibus matris meae; Vulg. Ps (G) 60 4 quia factus es spes mea: turris fortitudinis a facie inimici; Vulg. Ps (G) 61 8 In Deo salutare meum et gloria mea; Deus auxilii mei, et spes mea in Deo est; Vulg. Ps (G) 70 5 quoniam tu es patientia mea, Domine; Domine, spes mea a iuventute mea; Vulg. Ps (G) 90 9 Quoniam tu es, Domine, spes mea; Altissimum posuisti refugium tuum; Vulg. Ps (G) 141 6 Clamavi ad te, Domine; dixi: Tu es spes mea, portio mea in terra viventium; Vulg. Ier 17 17 Non sis tu mihi formidini: spes mea tu in die afflictionis ⌊Omnis namque spes mea post Deumcf. Vulg. Ps (G) 21 10 Quoniam tu es qui extraxisti me de ventre, spes mea ab uberibus matris meae; Vulg. Ps (G) 60 4 quia factus es spes mea: turris fortitudinis a facie inimici; Vulg. Ps (G) 61 8 In Deo salutare meum et gloria mea; Deus auxilii mei, et spes mea in Deo est; Vulg. Ps (G) 70 5 quoniam tu es patientia mea, Domine; Domine, spes mea a iuventute mea; Vulg. Ps (G) 90 9 Quoniam tu es, Domine, spes mea; Altissimum posuisti refugium tuum; Vulg. Ps (G) 141 6 Clamavi ad te, Domine; dixi: Tu es spes mea, portio mea in terra viventium; Vulg. Ier 17 17 Non sis tu mihi formidini: spes mea tu in die afflictionis ⌋
et summa fiducia in Dominatione Vestra Reverendissima sita est, quae
me adhuc numquam est frustrata, neque, ut spero, frustrabitur. Quod
autem Dominatio Vestra Reverendissima in carta inclusa scripsit, ubi
se contra omnes meos adversarios pollicetur bonum patronum, quanto me
gaudio et voluptate affecerit, scribi nequit. Habeo igitur
Dominationi Vestrae Reverendissimae, quas pectoris mei exiguitas
potest, immortales gratias. Pergat, quemadmodum coepit gratia servum
suum prosequi, numquam timebo, quid faciant omnes, qui mihi
insidiantur.
Inclusi his litteris copiam ⌊⌋, quas ex
⌊Nurnberga⌋ ⌊maiestati regiae scripsi⌋, in quibus habentur omnia, quae
apud reverendissimum dominum ⌊cardinalem Salczburgensem⌋ egi, si forte
essent interceptae. Usus sum amanuensi fratre meo, quem mecum habeo,
cui citra periculum credere possum.
Propter latrocinia, quae nunc passim nunc ubique on the margin⌈nunc ubiquenunc ubique on the margin⌉ grassantur, non bene tutum est
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 83v
planis litteris, praesertim quae secretiora sunt, perscribere. Excogitavi itaque modos, quibus securius omnia traduci in notitiam ⌊sacratissimae
maiestatis regiae⌋ possint. Mitto itaque inclusas ciphras cum
duplicatis vocalibus, quas, ne facile inveniantur, quod in ista arte
potissimum est, duplices feci, et dum scribam, vicissim illis utar,
et ne hunc inveniendi laborem Dominatio Vestra Reverendissima subeat,
est enim occupatis difficilis, ⌊Martino⌋, aut alicui, qui secretiora in
fide habet, hoc negotium cum descriptis ciphris committat. Addidi
etiam quaedam nomina et negotia, in quibus maior vis inter
scribendum esse mihi esse videtur, quae per nudas litteras et signa notari etc.(?)
curiosos istius artis, si forsan litterae meae interciperentur,
reddent ambiguos, neque se umquam ex his explorare valebunt. Non
ig(itu)r text damaged⌈[r]r text damaged⌉ aegre ferat, quaeso, Dominatio Vestra Reverendissima,
quod hanc difficultatem ingero, visum mihi est hoc tempore, his
bellis stantibus, fore non inutiliter necessaria, possent se talia
offerre in aula ⌊caesaris⌋ et fortassis inter eundum negotia de rebus,
in quibus mittor et aliis occurrentibus, quae nequaquam planis
litteris committere auderem. Etsi forte istae etiam interciperentur,
mittam ciphras istas per primas alias postas, ut si quicquam his
ciphris scriptum ad ⌊maiestatem regiam⌋ perveniret, legi possit.
Reverendo domino ⌊praeposito Cricio⌋, qui mihi ad hoc iter
omnia fausta precatur eaque mihi ex illius animi sententia ventura
spero, summopere cupio, ut felicissime in omnibus succedat, et ut
illum, dum aliquando feliciter rediero, episcopum Posnaniensem cum
sigillo et Dominationem Vestram Reverendissimam primatem regni
archiepiscopum Gneznensem salutare merear, cf. Hor. Carm. 1 1 36 sublimi feriam sidera vertice ⌊sublimi feriam vertice sideracf. Hor. Carm. 1 1 36 sublimi feriam sidera vertice ⌋
Reverendissime Domine, his meis lituris, quae sic
tumultuarie et, ut scribi solet, raptim prodeunt, quaeso veniam
impartiri. Et, si quicquam in eis est, quod non satisfaceret animo
⌊sacratissimae maiestatis regiae⌋, dignetur illa moderare et pro sua
singulari prudentia et gratia, qua me prosequitur, boni consulere.
Non enim ex scholis vel tranquillo otio, sed ex procellosis animi
motibus, in quibus fluctuo, scribitur. ⌊Sacratissima maiestas regia⌋
credebat me omnia in 4 mensibus conficere, utinam in futuro Maio (in
Maio ⌊Vilna⌋ exivi) Dominationem Vestram Reverendissimam salvam et
incolumem in eo statu, quo cupio, videre valeam.
cf. Pl. Mos. 197 Insperata accidunt magis saepe quam quae speres ⌊Insperata magis
saepe accidunt, quam quae speramuscf. Pl. Mos. 197 Insperata accidunt magis saepe quam quae speres ⌋
Commendo me humillime Dominationi Vestrae
Reverendissimae ut domino meo clementissimo et rogo, hos perplexos
animi mei motus, in quibus propter hanc moram agitor, clementer
dignetur perpendere et me brevi consolatum litteris suis reddere.
Quod per dominum ⌊zupparium Bonar⌋ cum hoc ⌊Fuggarorum⌋ factore, qui hic
agit, commode fieri poterit, ille sine cunctatione cotidie fere
potens est ad me in ⌊Hispaniam⌋ transmittere litteras. Deus Optimus
Maximus det aetatem longaevam felicem et diu incolumem pro mea
singulari consolatione Dominationi Vestrae Reverendissime. Cui me
iterum atque iterum humillime commendo.
Datum ex domo ⌊Fuggarorum⌋
⌊Antverpiae⌋ 18 Septembris anno Domini 1522.
Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
Enclosure:
a b d c d e g f i k l m n o p q r s t u w x z et[1]
5 s(ignifica)t ⌊pontifex⌋
Q s(ignifica)t ⌊caesarem⌋
B s(ignifica)t ⌊regem Franciae⌋
P s(ignifica)t ⌊regem Angliae⌋
R s(ignifica)t ⌊regem Poloniae⌋
M s(ignifica)t ⌊regem Daciae⌋
D s(ignifica)t ⌊Ferdinandus archidux Austriae⌋
E s(ignifica)t ⌊Ioannes marchio Brandeburgensis⌋
V s(ignifica)t ⌊cardinalis Salczburgensis⌋
G s(ignifica)t ⌊Isabella dux Barii⌋
H s(ignifica)t ⌊Mercurinus cancellarius ⌊caesaris⌋⌋
C s(ignifica)t ⌊magister generalis Prussiae⌋
[1] ciphering table, over any letter there is a corresponding sign
| | | 7 | IDL 153 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, [Vilnius], [1522-09-20] | received [1523-02-12]
Manuscript sources: | 1 | rough draft in Latin, in secretary's hand, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 375, f. 107r
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 198
|
Prints: | 1 | AT 6 No. 109, p. 121 (in extenso) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Generose Domine, amice noster dilecte. Salutem.
Binas parvo intervallo paper damaged⌈[ntervallo]ntervallo paper damaged⌉ a vobis accepi litteras
, alteras ⌊Viennae Austriae⌋, alteras ⌊Norimbergae paper damaged⌈[gae]gae paper damaged⌉⌋ scriptas. Sciatis eas satis celeriter et tempestive huc fuisse perlatas. Recte autem fecistis, quod regiam maiestatem, dominum nostrum, de omnibus rebus istic per vos superinscribed in place of crossed-out a vobis⌈a vobis per vos per vos superinscribed in place of crossed-out a vobis⌉ gestis et de multis aliis ... illegible⌈...... illegible⌉ litteris vestris certiorem reddidistis. Fuit mihi id ... illegible⌈...... illegible⌉ vestrum factum pergratum, quod etiam regia maiestas comprobavit. Censeo itaque, ut quotienscumque vobis nuntiorum ad has oras venientium vel, ut vocant, postarum copia se obtulerit, de omnibus rebus litteras mittatis. Existimabat ⌊regia maiestas⌋ vos ⌊caesaream maiestatem⌋ alicubi in ⌊Germania⌋ Inferiori conventuros or conventuram⌈conventuros ms. conventurum(!)
⌈conventurosconventuros ms. conventurum(!)
⌉conventuros or conventuram⌉, sed, cum sua maiestas eiusdem caesareae maiestatis litteris certior facta est, iam superinscribed in place of crossed-out iam⌈iam iam iam superinscribed in place of crossed-out iam⌉ eius maiestatem usque in Hispaniam cursum tenuisse, necessarium existimavit vobis de (utpote ad tam longinquum iter proficiscenti) de maiori viatico providere atque ita me hortante 300 florenos ⌊Antwerpiae⌋ vobis reponi iussit, quos istic reperietis.
Minabantur nobis Tartari hac aestate gravem incursionem, cuius rei non dubii rumores et indicia extiterant, nam totam pene aestatem apud traiectum Boristenis transigerunt, sed dum tertio edicto regio, quod nos (ut scitis) restes vocamus, ... illegible⌈...... illegible⌉ omnes terrae nostrae ad arma consurrexerunt et in certo et opportuno loco, videlicet in terra Przemisliensi ad expurg excubandum et resistendum locatae sunt adhucque illic maneant, Tartari etiam in stationibus suis se continent nec iam arbitramur excursuros propter adventantem hiemem.
Cum duce Moscorum etiam aut pacem aut saltem indutias speramus, quorum alterutro confecto regia maiestas se hinc ad Poloniam recipiet.
Audivimus praeterea caesaream maiestatem cum rege Galliae adhuc bellum gerere proptereaque dolore afficimur neque enim dubitamus, si Deus immortalis tam magnis tamque potentibus principibus spiritum concordiae inspiraret, eorum vires et opes ad arcendos tam potentes tamque crudeles et inhumanos hostes nostros nobis olim usui futuras. Quanta autem undique barbarie vel potius rabie undique premimur et scitis vos et percontantes id a nobis docere potestis. Valete.
| | | 8 | IDL 6568 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, London, 1522-10-12 Letter lost |
Letter lost, mentioned in IDL 6227 | | | | 9 | IDL 6227 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Plymouth, 1522-10-29 |
Manuscript sources: | 1 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 39r-41v
| | 2 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 59, p. 261-269
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 21, p. 40-43
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1522, f. 17-18
|
Prints: | 1 | POCIECHA 2 p. 533-534 (excerpt) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BJ 6557, p. 39r
⌊Ioannes Dantiscus⌋ orator apud ⌊caesarem Carolum Quintum⌋ ⌊Petro Tomiczki⌋ episcopo Przemisliensi, ⌊Regni Poloniae⌋ vicecancellario
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.
Post humillimam servitiorum meorum commendationem.
Ex ⌊Londino⌋ 1522-10-12⌊XII huius1522-10-12⌋ propter celeriorem postae recessum de multis, quae erant scribenda, BJ 6557, p. 39v pauca ⌊⌋. Unde in praesentia longis logis cogor esse morosior et cum Dominatione Vestra Reverendissima non secus, ac si coram essem una cum illis, qui omnes meas actiones viderunt, ingenue loqui. Accipiet, ut opinor, Dominatio Vestra Reverendissima pro sua in me gratia omnia in meliorem partem. Reverendissima Dominatio Vestra, quae fortunis meis plurimum favet, libenter mihi opitularetur, ut secundum longam meam servitutem et merita res meae meliorem haberent condicionem, quod multis et liquidis argumentis iam dudum cognovi. Hinc est, quod ante tres annos missus fui ad ⌊caesarem⌋ in ⌊Hispaniam⌋ et nunc illac iterum, non quod ad huiusmodi legationes obeundas essem aptus aut idoneus, et quod propter rerum agendarum peritiam, quam in me nullam esse scio, viderer rebus tam arduis esse sufficiens, sed quia sic Dominatio Vestra Reverendissima voluit, illa pro me fidem dedit, et non mihi, sed illi creditur. Unde si quid per me esset delictum aut omissum, in Dominationem Vestram Reverendissimam omnia retorquerentur, quae talibus oneribus ferendis parem me esse maiestati regiae persuasit.
Cogor itaque continue duplici cura angi - de me ipso in primis, ut diligenter et fideliter ea, quae mihi commissa sunt, agam, deinde aestimationi, quam de me Dominatio Vestra Reverendissima pro sua in me gratia concepit non satisfaciam solum, verum etiam illam augeam, ad utrumque quantum pro mea tenuitate totis viribus eniti possum. Datur a me opera et dabitur sedulo Deo Optimo Maximo duce sic, quod Dominatio Vestra Reverendissima nullam propter me habitura sit difficultatem. Nihilominus tamen, ut possit illis Dominatio Vestra Reverendissima, apud quos male audio, si forsan de expensis aut aliis rebus me calumniari velint, respondere, calculum de viatico ponam. Ex ⌊Vilna⌋ 1522-05-16⌊XVI Maii1522-05-16⌋ exivi a ⌊maiestate regia⌋ octo florenos habens pro expensis et veni 1522-06-01⌊prima Iunii1522-06-01⌋ ⌊Cracoviam⌋, ubi propter festa
Penthecostes octo diebus, ut me cum vestibus et equis ad hoc iter
struerem, sum immoratus. Accepi a domino ⌊Bonar⌋ quadringentos ducatos
Hungaricales in auro, quos tamen, impensis prius meis tam de
servitio, quam de annuo pecuniis, integros mecum non tuli. 1522-06-09⌊Nona Iunii1522-06-09⌋ cum sex equis bonis et cum meis honeste vestitus, quemadmodum et ipse dominus BJ 6557, p. 40r thesaurarius et dominus ⌊Bonar⌋ viderunt superinscribed⌈videruntviderunt superinscribed⌉ ⌊Cracovia⌋ versus ⌊Viennam⌋ exivi et perveni a Vienna per ⌊Salczburgam⌋, ⌊Nurubergam⌋, ⌊Ulmam⌋, ⌊Magunciam⌋, ⌊Coloniam⌋ et ⌊Aquisgranum⌋ usque ⌊Antverpiam⌋ XXII<I>[1] Augusti. ⌊Illic⌋ usque ad 1522-09-18⌊XVIII Septembris1522-09-18⌋ ulteriorem ⌊maiestatis regiae⌋ instructionem exspectabam et hactenus trecentos ducatos Hungaricales in auro expendi una cum pecuniis pro meis equis, quos ibidem propter longiorem moram et graves expensas vendidi.
De istis trecentis ducatis, ductoribus per ⌊Germaniam⌋ de
salvo conductu et pro navigiis per ⌊Rhenum⌋ (Deum ingenue testor) plus
quam sexaginta ducatos solvi. Ex ⌊Antverpia⌋ mecum tuli de priore
viatico centum et de novo ibidem mihi numerato ducentos sexaginta sex, et quos a ⌊Fuggaris⌋ in mutuum accepi triginta quattuor ducatos. Cum his 400 ducatis in curribus per ⌊Flandriam⌋ perveni usque ⌊Caletum seu Calisium⌋ et exposui de illis pro vectura et expensis viginti quinque, de Calis pro navi X usque ⌊Sandwig⌋, inde pro equis et expensis usque ⌊Londinum⌋ XIII. Ex ⌊Londino⌋ eundo ad ⌊cardinalem Eboracensem⌋ XV miliaria et ad ⌊regem⌋ XXVII et redeundo pro equis conducticiis et expensis XVI ducatos. In ⌊Londino⌋ cogebar mihi et servis pro instante hieme et maris traiectione vestes parare duplices. In simplicibus exivimus, credebam enim me ante hiemem reversurum, et exposui pro vestibus 24 ducatos. In hospitio ibidem solvi hospiti XVIII ducatos. Ex ⌊Londino⌋ usque huc ⌊Plemoriam⌋ pro equis conducticiis X nobilia, faciunt XV ducatos et pro expensis mihi et illis equis una cum rustico, qui illos ad reducendum sequebatur XVI nobilia, faciunt XX4 ducatos, exposui.
cf. Verg. A. 10.175 ⌊Interpreti hominumcf. Verg. A. 10.175 ⌋ seni et istarum regionum bene experto dedi ducatos XV, pro nave, quam hic satis parvam ex ⌊Portugalia⌋ inveni, usque in ⌊Castiliam⌋ XX ducatos, pro commeatu ad navem decem et plures, nam omnia nondum sunt parata, et exspectamus qualibet hora prosperum ventum. Ex hospitio viginti ducatis me non absolvam. De his itaque quadringentis, quos ex ⌊Antverpia⌋ habui, vix mihi restabunt 190. Nusquam gentium brevi tempore plus exposui, quam BJ 6557, p. 40v hic in ⌊Anglia⌋. Interrogentur hi, qui hic fuerunt, praesertim magnificus dominus ⌊comes de Tarnow⌋, ille dicet, quam mali hic sint homines et parvae fidei et quam gravis sit moneta. Quicquid hic debet emi, etiam de rebus levioribus, stoter est, qui nobiscum magis facit quam tres grossos. Haec omnia, sic ut se habuerunt et nunc habent, in ipsa veritate Dominationi Vestrae Reverendissimae descripsi. Quod si
quicquam in his sycophantiose vel ab ipsa veritate alienum scribo, mihi ipsi imprecor, ut ipsa
cf. Vulg. Io 14 6 Dicit ei Jesus: Ego sum via, et veritas, et vita. Nemo venit ad Patrem, nisi per me ⌊veritas, quae Deus estcf. Vulg. Io 14 6 Dicit ei Jesus: Ego sum via, et veritas, et vita. Nemo venit ad Patrem, nisi per me ⌋, me numquam redire permittat. Poterit me in his omnibus, si quisquam esset, qui me calumniarentur, confidenter usque ad meum reditum Dominatio Vestra Reverendissima tueri. Ego nihil lucri facere in hoc itinere cogito, quod tamen ante me aliqui fecerunt et inde nunc sunt
domini, hoc summopere cupio, quod cum honore ⌊serenissimi domini mei⌋
citra meum commodum, ea quae mihi credita et commissa sunt, pro illius maiestatis voto possem exsequi. Et quo id celerius possit fieri, nulla difficultas, nulla tempestas, nulla hiems, nullum
manifestum vitae discrimen, nulla denique maria me remorabuntur.Proinde Dominatio Vestra Reverendissima hunc meum calculum bene perpendat, et si qua fides in me est, fidem illi habeat, respectu nostrarum partium non possit esse nisi falsus, sed quantum ad istas regiones ab his, qui hic fuerunt, facile habebit con in the other hand, on the margin in place of crossed-out as⌈asconcon in the other hand, on the margin in place of crossed-out as⌉sensum. Velim quod levioribus impensis omnia possint fieri, saepe etiam velim, quod quisquam alius hic esset, cui magis crederetur, praesertim de his, qui composito vultu multa ad tabulam ⌊regis⌋ ineptiunt,
cf. Ov. Fast. 1 480-481 siste, precor, lacrimas, ista ferenda tibi est. Sic erat in fatis, nec te tua culpa fugavit ⌊sed sic mihi est in fatiscf. Ov. Fast. 1 480-481 siste, precor, lacrimas, ista ferenda tibi est. Sic erat in fatis, nec te tua culpa fugavit ⌋.
Mitto iterum Dominationi Vestrae Reverendissimae easdem ciphras, quas misi superioribus diebus ex ⌊Antverpia⌋, si forte priores non essent redditae, ut cum ex aula ⌊caesaris⌋, ea quae secretiora sunt scripsero, per has tutius ad manus Dominationis Vestrae Reverendissimae perveniant. In litteris annexis, quas ad sodalem meum
dominum ⌊Nicolaum Nibsthicz⌋ scripsi, non suspicetur Dominatio Vestra Reverendissima, quia graves sunt, quod in eis sit aurum. ⌊Anglia⌋ non
auri, sed stanni et plumbi ferax est, misi ⌊illi⌋ effigiem meam fusam,
quam quidam Germanus dudum mihi adhuc in aula ⌊caesaris Maximiliani⌋ notus in ligno exsculpsit et inde formam confecit, in quam multae
possunt fundi. Effudi hic BJ 6557, p. 41r profecto multum auri in butyro et carne in magnis portionibus cocta, ut patriae hic mos est et in densa cerevisia misere vivens. Nihil magis metuebam, quam ne in aliquam aegritudinem inciderem, praesertim propter pisces, qui hic, ut alia omnia, male coquuntur. Istae hactenus fuerunt voluptates meae et nunc scribendo non possum non aliquo metu corripi, audio, quae murmura, audio, quos tumultus ⌊mare⌋ excitat et cras forsan, si paululum nobis ventus aspiraverit, sumus navigaturi. Quicquid erit, superanda omnis fortuna ferendo est et eundum, quo sors, quo fatum
resque ⌊domini⌋ vocant. Multa sunt, quae me ut hominem anxium faciunt, multa sunt etiam, quae me consolantur.
Utque de rebus meis in hoc alio mundo curam adhuc habere videar, Dominationi Vestrae Reverendissimae humiliter supplico dignetur litteris suis ecclesiam meam reverendissimo domino ⌊Cracoviensi episcopo⌋ commendare, ne ⌊Guthones⌋, quemadmodum coeperunt, violentias et iniurias, in mea absentia illi inferant digneturque efficere, ut hae litterae annexae ad praepositum Curoviensem perveniant, cui omnem curam domesticam commisi, ne illi, quos apud ⌊ecclesiam⌋ reliqui, e vivis me decessisse aestiment. De ecclesiis etiam parochialibus Gdanensi et Marienburgensi, si contigerit illarum aliquam vacare, quaeso mei non obliviscatur. Meminit Dominatio Vestra Reverendissima, quod ad utramque exspectativas habeo. De gubernatione ⌊villae Goląbie⌋, pro qua dudum ⌊maiestatem regiam⌋ rogavi, si casus talis inciderit, humiliter rogo, mei memoriam habeat. Haec de rebus domesticis hactenus, ut ad istas, quas nunc ago, redeam.
Ex calculo posito Dominatio Vestra Reverendissima intellexit, quantum mihi ex omni viatico reliquum est, et ex prioribus meis ⌊⌋, quod ex ⌊Hispania⌋ nequaquam ante mensem Martium navigare possum, ad quem quinque menses restant. Cum itaque ⌊maiestas regia⌋ voluit, quod omnino ⌊caesarem⌋ sequerer, intercedat pro sua in me gratia Dominatio Vestra Reverendissima ad illius maiestatem, ut cum honore rebus Deo favente bene confectis et citra illius maiestatis regiae lenitatem redire valeam.
Alia, quae se post novissimas meas ex ⌊Londino⌋ ⌊⌋ obtulerunt, et quibus modis ⌊Theodericus de BJ 6557, p. 41v Schonberg⌋
a serenissimo ⌊rege Angliae⌋ fuit absolutus, ex ⌊⌋ ad ⌊maiestatem regiam⌋ intelliget.
Cum adhuc essem ⌊Londini⌋, venit quidam secretarius ⌊pontificis⌋, qui dominum ⌊episcopum Plocensem⌋ mortuum fuisse ⌊Romae⌋ asseruit. Quod si sic est, malam fecit commutationem: pro pilleo rubro, quem tot conatibus ambiebat, mortem accepit. Requiescat in pace.
Quod hoc tempore nulla nova, quae certa essent, habentur, causa est, quod in dies postae tam ex ⌊Hispania⌋, quam etiam ex partibus inferioribus ⌊Germaniae⌋ exspectantur et hic est una navis pro postis reposita, cum qua ego ivissem, sed quia multa petebant illius rectores et postarium praestolantur, cuius adventus adhuc est incertus, vadam pro levioribus pecuniis in nomine Domini propinquius ad ⌊caesarem⌋, sed longiore tractu per ⌊mare⌋ cum ista navicula Portugalensi in ⌊Castiliam⌋. Et iam, quod Deus Optimus Maximus bene vertat, parati sumus, bonum tempus et secundum ventum omni hora exspectamus. Commendo me humillime Dominationi Vestrae Reverendissimae ut domino meo gratiosissimo et rogo absentis sui servuli per occasionem rationem habeat.
Datum ex ⌊Plemoria⌋ oppidulo in finibus ⌊regni Angliae⌋ versus occidentem, XXIX Octobris anno Domini MDXXII-o.
| | | 10 | IDL 6248 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Plymouth, 1522-11-10 |
Manuscript sources: | 1 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 45r-v
| | 2 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 61, p. 283-285
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 23, p. 47-48
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1522, f. 21r
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine
gratiosissime. Humillimam servitiorum meorum commendationem.
Scripsi Dominationi Vestrae Reverendissimae in his annexis, ⌊⌋
dat(a) or dat(um)⌈dat(a)dat(a) or dat(um)⌉
est 1522-10-29⌊XXIX Octobris1522-10-29⌋ peregrinationis meae calculum. Nunc quantum mihi de omni viatico adhuc restat intelliget, hinc adhuc nequaquam absolvi possumus written over nt⌈ntmusmus written over nt⌉ propter continuum ventum contrarium, quae mora non parvis me cruciatibus afficit, cum sciam in dies duriora et periculosiora instare tempora neque me solum, verum etiam miseros istos ⌊Portugalenses⌋, cum quibus ire decreveram, qui nunc commeatu absumpto cf. Cato Maior, In M. Acilium Glabrionem (fragm. in: Festus, De verborum significatione, p. 237, 3-5 postquam navitas ex navibus eduxi, non ex militibus atque nautis piscatores penatores feci, sed arma dedi ⌊ex nautis piscatores fiuntcf. Cato Maior, In M. Acilium Glabrionem (fragm. in: Festus, De verborum significatione, p. 237, 3-5 postquam navitas ex navibus eduxi, non ex militibus atque nautis piscatores penatores feci, sed arma dedi ⌋ et solis piscibus victitant. Mihi etiam mea crumena cotidie fit levior. Sunt ⌊hic homines⌋, qui recte pecunias norunt, quibus, quantum terrarum peragraverim, non vidi avidiores. In hospitio omnia triplici pretio emuntur, quaecumque apponuntur ad mensam seorsum quodlibet ferculum, panem, cerevisiam et ignem, sicut hospes aestimat, solvere cogor. Tantum hic sine equis, quantum cum illis in ⌊Germania⌋ cotidie expendo. De cameris, lectis et domus utensilibus singularis habetur calculus BJ 6557, f. 45v neque permittitur, ut extra domum quicquam ematur, et pro multis pecuniis hic misere vivo in horas metuens, ne in aegritudinem inciderem, nam aliquoties stomachi dolorem cum torsione colica hic sensi. Inter haec omnia nihil me magis sedulo dolore conficit, quam quod aura mihi sic adversatur, quando vero secundam illam sumus habituri, nemo est de his, qui intelligunt, qui certo sperent; audiunturque hic tam horrendae crebrius tempestates, quae non solum arbores, sed montes possent evertere. Quas modo essent pro nobis, libenter ingrederer, saltem ne viderer vel deses vel negligens, qui ultro moras necteret. cf. Verg. A. 5 26-27 tum pius Aeneas: equidem sic poscere ventos iamdudum et frustra cerno te tendere contra ⌊Atqui contra ventos navigare possumcf. Verg. A. 5 26-27 tum pius Aeneas: equidem sic poscere ventos iamdudum et frustra cerno te tendere contra ⌋?
Cum illos Deus in manibus habeat, cuius in hoc gratiam oportet praestolari. Proinde Dominationi Vestrae Reverendissimae humiliter supplico, non ducatur suspicione, quod forsan volens profectionem meam deferrem ms. differrem(!)
⌈deferremdeferrem ms. differrem(!)
⌉, vel quod ignavia vel metus aliquis me retraheret. Deo me commisi, cum
quo nihil formidandum penitus mihi persuasi. Agat itaque apud sacratissimam ⌊maiestatem regiam⌋ clientis sui humillimi Dominatio Vestra Reverendissima causam ut bonus patronus. Deo Optimo Maximo favente nihil omittam, modo sit possibile, quod facto est opus et quantum totis viribus eniti possum, efficiam, quod numquam Dominationem Vestram Reverendissimam res meas apud ⌊maiestatem regiam⌋ fovisse pudebit. Commendo me humiliter Dominationi Vestrae
Reverendissimae et rogo necessitatum mearum, de quibus iam aliquoties scripsi, non obliviscatur, et me gratia sua prosequi non desinat.
Ex ⌊Plemoria⌋ X Novembris anno M-o D-o XX-o II-o.
| | | 11 | IDL 7096 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1522-11-16 Letter lost | received 1523-03-03
Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 179: Accepi litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae Vilnae XVI Novembris datas, tertia huius | | | | 12 | IDL 171 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1523-01-04 | received Cracow (Kraków), [1523]-05-04
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 388, f. 124-125
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 51r-53r
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 114, p. 425-432
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 35, p. 54-56
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8239 (TK 1), part 3, f. 7v
| | 2 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1523, f. 1
|
Prints: | 1 | Españoles part II, No. 10, p. 151-152 (excerpt in Spanish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
⌊⌋ et ⌊⌋ ex ⌊Plemoria⌋ ⌊Angliae⌋ portu Dominationi Vestrae Reverendissimae omnia, quae tunc mecum agebantur, descripsi. Ex ⌊⌋ profectionem meam omnem et quantum mihi de omni viatico restaret, intellexit. ⌊Unde⌋ 1522-11-18⌊18 Novembris1522-11-18⌋ versus noctem cum vento satis commodo versus ⌊Hispaniam⌋ cum nave Portugalensi solvi. Durabat nobis ventus iste usque ad medium noctis et inde insurrexit alius contrarius, qui usque ad ingentem tempestatem invalescebat. Iactabamur illa nocte cum magno diei desiderio, et surgente aurora tempestas maior exoriebatur, quae ad sidera usque fluctus extulit, coacti igitur fuimus non in parvis discriminibus versati portum aliquem propinquum petere. Quem summa cum difficultate attigimus, ingredi tamen propter refluxum maris, qui nondum venerat, non potuimus. Proiecta itaque anchora in summis fluctibus volvebamur, donec illi ex portu, nostri miserti, cimbam unam cum hominibus ad nos mitterent, et inde, elato velo minore per illos, qui portus modum noverant, salvi in terram fuimus recepti. Villa est parva ⌊Plasens⌋ nuncupata, non procul a monte Sancti Michaelis in ⌊Cornuaria⌋ ⌊Angliae⌋ provincia. In ea mansimus X diebus, iterum secundum ventum expectantes. Eadem etiam tempestate adacta venit navicula, quae ⌊caesaris⌋ postas transfert. Exiverat eadem nocte nobiscum ex ⌊Plemoria⌋. Venit item alia satis magna Portugalensis, et paulopost tres naves grandes eadem tempestate, quae non poterant pertingere ad portus, fecerunt naufragium non procul a portu, in quo fuimus. Una erat Anglicana magna et armata. Ex illa perierunt una cum capitaneo viro primario in Anglia viri XL, reliqui XXVI venerunt salvi in terram. Fuit alia ex Hollandia de Amsterdam magna, quam in mari videramus. Haec cum ⌊caesare⌋ iverat in ⌊Hispaniam⌋ et deinde pro sale ad ⌊Ulixbonam⌋. Ex illa omnes sunt salvati. Tertia erat Portugalensis, ex qua pauci vivi exiverant. Nos illorum casu perculsi, tempora diligentius observabamus. Habito itaque vento contuli me in naviculam postarum. Portugalensibus me credere non ausi, cum propter pacem, quam habent cum ⌊Gallis⌋, tum etiam quod navem habebant antiquam, quae quoties fluctus aliquis decumanus ingruebat, ingemiscere solebat. Fuit tamen potissima causa, quod cum primis volebam ferri ad ⌊caesarem⌋ et non facere illas ex ⌊Portugalia⌋ ambages. Decimo igitur die, quae fuit 1522-11-28⌊28 Novembris1522-11-28⌋, iterum cum vento satis prospero ingressus sum postarum naviculam et ingentis pelagi cf. Ov. Met. 1. 319 ⌊parva rate vicimus undascf. Ov. Met. 1. 319 ⌋. Cum qua tandem portui in ⌊Sturgia⌋ ⌊Codaliae⌋ nuncupato salvi applicuimus 1522-12-03⌊3 Decembris1522-12-03⌋ versus noctem. Quae vero iis quinque diebus et noctibus sum passus et quam crebro non ego solum, sed nautae omnes mecum de vita desperaverint BNW BOZ 2053 TG 4, No. 388, f. 124v, horresco memorans. Unum tamen hoc addere ausim, quod hoc parvo tempore pluries mortem manifestam vidi prae oculis, quam totis ante sex mensibus, quibus fui in mari, cum irem versus ⌊Hierusalem⌋, Deo Optimo Maximo sit laus, honor et gloria atque omnis gratiarum actio, qui me ex iis aquarum non fluctibus, sed montibus, liberavit. Ego vidi et peragravi Mare Mediterraneum et nostri maris sinum Codanum, sed nulla est cum Mari Hispano, quantum ad magnitudinem aquarum et fluctuum superinscribed⌈umum superinscribed⌉, similitudo, neque potuit esse toto anno tempus magis quam hoc ad navigandum insolens et importunum. Si deberem orbis imperium simili navigatione assequi, non ponerem me in tam periculosam aleam. Optabam saepe, quod saltem unus de nostris delicatis ad decursum quartae partis unius horae fuisset mecum, caederetur mihi et deinceps nullas ambirent legationes. Sum nunc hic et habeo eam, quam prius, spem in Deum, qui me per haec cf. Ov. Am. 5.10.11 an peragunt solitos communia tempora motus, stantque magis vitae tempora dura meae, quem tenet Euxini mendax cognomine litus, et Scythici vere terra sinistra freti?; Ov. Am. 3.13.17; Ov. Ep. 4.9.88 ⌊dura temporacf. Ov. Am. 5.10.11 an peragunt solitos communia tempora motus, stantque magis vitae tempora dura meae, quem tenet Euxini mendax cognomine litus, et Scythici vere terra sinistra freti?; Ov. Am. 3.13.17; Ov. Ep. 4.9.88 ⌋
hactenus duxit incolumem, meliori tempore, quod nunc indies fiet tranquillius, salvum reducet etc.
Exivi portum ⌊Codaliae⌋ 1522-12-04⌊4 Decembris1522-12-04⌋ et conductis 6 equis onerariis, non tamen tam bonis, ut sunt apud nos, qui plumbum ferunt ex ⌊Cracovia⌋ in ⌊Hungariam⌋, in illis et illorum sellis stramineis per montes altissimos et vias, quibus nullae possunt in mundo esse peiores, cum meis usque in ⌊Civitatem Legionis⌋ portabar. Alios equos in provincia illa miserrima neque ad emendum neque ad conducendum invenire potui. Solvi ab eis tantum, quantum emi possint apud nos. Ex ⌊Legione⌋ paulo meliores cum apparatu, ut hic equitant, usque ⌊Medinam⌋ conduxi. Ibi aliquot dies sum immoratus, praemittendo, ut post tot incommoditates commodum mihi inveniretur hospitium in ⌊Valdolit⌋, ubi omnia sunt plena hospitibus. Datum mihi fuit unum satis exile, intravi nihilominus, cum viderem, quod mihi melius dare recusarent. Veni ergo ⌊huc⌋ 1522-12-18⌊decima octava Decembris1522-12-18⌋ et 1522-12-19⌊sequenti die1522-12-19⌋ ⌊magnus cancellarius⌋, qui me adhuc sua veteri benevolentia prosequitur, in prandio me humanissime habuit. Post prandium seorsum cum ⌊eo⌋ clausus, illi ⌊maiestatis regiae⌋ litteras reddidi et illius maiestatis nomine salutavi, quod grato accepit animo, deinde, quae mihi agenda essent apud maiestatem caesaream, explicavi et, ut mihi audientiam de rebus publicis et postea de privatis faceret, rogavi. Ad omnia se obtulit benevolum, fuit tamen protracta ista publica audientia, propter festa et etiam quia maiestas caesarea aliquantulum dicebatur aegrotare. 1522-12-27⌊Vigesima septima Decembris1522-12-27⌋, hoc est ipso die Sancti Ioannis Evangelistae, misit pro me ⌊maiestas caesarea⌋ dominum ⌊Ioannem Hannard⌋ audientiarium suum, et me benigniter audivit. Dixi hanc inclusam orationem iuxta instructionem mihi datam, quantum videbatur tempori competere. Ad quam in hunc modum maiestas caesarea per BNW BOZ 2053 TG 4, No. 388, f. 125r dominum cancellarium de verbo ad verbum, quemadmodum memini, respondit, ut in charta inclusa continetur. Et privatam audientiam in aliud tempus distulit, pro qua ego indies laboro, nihilque est aliud in causa, quod sic differtur, quam quod, ut scripsi, catharro aliquantisper laborat. Spero tamen, quod cras vel post crastinum, si melius habere coeperit, me audiet. Datum est mihi etiam melius hospitium et honestius post primam audientiam, et misit mihi ⌊maiestas caesarea⌋ per magistrum curiae suae et dominum ⌊Hannard⌋, ut hic moris est, 4 lagenas argenteas vini et postulavit, ut semper pro vino, quod mihi placeret, ad cellarium illius maiestatis mitterem. Nihil aliud hic datur oratoribus. Ego mallem, quod mihi ligna quam vinum mitteret, quae hic, ut alia omnia, in hac misera ⌊Hispania⌋, in caro sunt foro, de quibus multa forent scribenda, nisi lectu essent molesta et postae festinatio perhiberet. Hoc mihi accidit, Reverendissime Domine, quod semper timui, veniens huc per tantas maris et terrae incommoditates et discrimina, de omni viatico non attuli magis quam 60 ducat(os), de quibus ego statim pro una mula, in qua honeste irem, ut hic consuetudinis est, ad ⌊caesaris⌋ palatium, XXXIII ducat(os) exposui. Et nisi mihi esset vetus cum ⌊Fuggarorum⌋ factoribus amicitia, quomodo hic res et negotia ⌊regiae maiestatis⌋ citra illius maiestatis levitatem possem expedire? Omnia fortassis hinc proveniunt, quod mihi saltem negotia regia et non pecuniae creduntur, sed de his plura, quae scribi possint, non audeo, ne vel vehementior vel mihi multa tribuere viderer, satis iam aliquoties scriptum est etc. Feci nihilominus, ut potui, et a ⌊Fuggarorum⌋ factore hic existente, Georgio Rhehinger, in mutuum trecentos ducatos in auro accepi, quos, quaeso, Dominatio Vestra Reverendissima ad ⌊maiestatem regiam⌋ interceden(do) efficiat, ut per dominum ⌊Bonar⌋ ⌊Fuggaris⌋ solvantur. Quomodo mihi sit redeundum cum his pecuniis, cum adhuc nesciam, quando a ⌊caesare⌋ absolvar, Dominatio Vestra Reverendissima perpendat. Si etiam cras ⌊maiestas caesarea⌋ me expediret, non possem tamen ante Martium navigare: cf. Prop. 3,11.6 ⌊vulneribus didicit miles habere metumcf. Prop. 3,11.6 ⌋. Istae navigationes me et timere et non magis praecipitem esse docuerunt. Haec omnia Dominatio Vestra Reverendissima pro sua incomparabili prudentia et singulari erga me gratia metiatur et rebus meis apud serenissimam maiestatem regiam subveniat.
cf. Verg. A. 4.12 credo equidem, nec vana fides, genus esse deorum ⌊Spero equidem nec vana fidescf. Verg. A. 4.12 credo equidem, nec vana fides, genus esse deorum ⌋, quod brevi me Dominatio Vestra Reverendissima in his turbis fluctuantem consolabitur. Quae alias hic aguntur, ex litteris ad maiestatem regiam intelliget Dominatio Vestra Reverendissima. Cui me humiliter commendo ac perpetuo dedo.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
[1] all the gaps in address because of missing piece of paper through which seal was impressed
| | | 13 | IDL 172 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1523-01-06 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 126-127
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 53r-54v
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 115, p. 433-440
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 36, p. 57-59
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1523, f. 2-3
| | 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 413
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Cum mihi datum est longius ad scribendum tempus, non potui mihi temperare, quin de rebus meis uberius ad Dominationem Vestram Reverendissimam scriberem. Quam humiliter et summopere rogo pro sua in me gratia, non aegre neque aliorsum atque ego sentio id, quod a me scribitur, ferat. Urget me conscientia, urget me fides, necessitas me cogit, quod semper in meis litteris multis querelis sim morosior. Quid calamitosius quam dum illi, qui affligitur, non lacrimae solum, verumetiam singultus et gemitus prohibentur.
cf. Cic. Phil. 12, 19 Parcite oculis saltem meis et aliquam veniam iusto dolori date. ⌊Dabit itaque Dominatio Vestra Reverendissima pro sua in omnes benignitate iusto dolori meo veniamcf. Cic. Phil. 12, 19 Parcite oculis saltem meis et aliquam veniam iusto dolori date. ⌋. Ex litteris meis iis annexis Dominatio Vestra Reverendissima, quomodo huc venerim et quantum de viatico attulerim, intellexit. Sum nunc ⌊hic⌋, ago magni ⌊regis⌋ oratorem, aspicior, quod a tam longinquis partibus venerim, ab omnibus. Adeunt me duces, comites, barones et plerique de primis aulicis, laudor interdum, aegre fertur, quod officiales curiae non accuratiorem habuissent in primo adventu mei rationem, habeor in ea, qua decet ad honorem ⌊serenissimi domini mei⌋, dignitate atque aestimatione. Ego spem vultu simulo, cf. Verg. A. 1. 208-209 Talia voce refert curisque ingentibus aeger / spem vultu simulat, premit altum corde dolorem. ⌊premo maesto in corde doloremcf. Verg. A. 1. 208-209 Talia voce refert curisque ingentibus aeger / spem vultu simulat, premit altum corde dolorem. ⌋, omnibus me talem, ut consuetum est ab aliis oratoribus, exhibeo. Qualis sub hac persona videri debeo, nihil a me praetermittitur, quemadmodum alii oratores faciunt, quod ad ornamentum et faciendam aestimationem in iis exteris regionibus ⌊serenissimo domino meo⌋ dignum et conueniens videtur. Cum autem loculos meos contemplor et post tergum, quantum intercapedinis mihi pro reditu restat, prospicio spemque dubiam de ulteriori provisione ⌊maiestatis regiae⌋ ante oculos pono. Quis mihi sit animus, quae mens, quales me subeant cogitationes, non ⌊victor⌋ ille ⌊Sphingos ms. Spingos(!)
⌈SphingosSphingos ms. Spingos(!)
⌉⌋, sed quivis morio manifestam potest facere coniecturam.
Accepi in mutuum trecentos ducatos, 60 mecum attuli, agitur hodie 18 dies. Quod ⌊huc⌋ veni Dominationi Vestrae Reverendissimae sic ut Deo sum solitus, ingenue omnia confitebor cum ista, quam emi, mula usque ad hunc 1523-01-06⌊Sanctorum Trium Regum diem1523-01-06⌋ exposui hic satis frugaliter vivens 92 ducatos. Omnia utensilia domus et quae ad culinam spectant, emi. Hic nihil, nisi quod quisque secum fert, habetur; etsi habetur, non datur frustra. Lectum, in quo ego et in quibus servi dormiunt, satis magno pretio conduxi, interpretem et cocinum in menstruo stipendio habeo, unum item, qui coquinae et aliis rebus domesticis inservit, propter Deum ut victum habeat, teneo, tres famulos et puerum mecum ex domo adduxi. Haec est mearum rerum summa. Si ⌊caesar⌋ iste diutius me hic detinebit (de muneribus nihil spero, nam nuda hic paupertas est), quomodo redibo? Etiam si hodie abirem et in ⌊Coronia⌋ navem ascenderem, quae me ad ⌊Angliam⌋ ferret, quomodo ad ⌊ducem Georgium Saxoniae⌋ his pecuniis peruenire possim? Adderem plura, sed haec pauca fortassis nimium dura et molesta videbuntur. Nollem enim, etiam si mihi omnia extrema forent perferenda, in minimo animum Dominationis Vestrae Reverendissimae erga me offendere. Quare eandem omni, quo possum, conatu et si patitur per Deum immortalem humiliter rogo atque obsecro, dignetur me ea gratia, qua me huc duxit, reducere BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 126v et mihi intercessione sua apud ⌊maiestatem regiam⌋ subuenire, ut sine meo magno damno et sine on the margin⌈sinesine on the margin⌉ illius maiestatis, ut ita dicam, dedecore redire valeam. Antequam istae praeferentur ad Dominationem Vestram Reverendissimam, spero me futurum in reditu, si itaque maiestas regia dignabitur mihi aliquid ad hoc, quod nunc mihi est, pecuniarum addere, ut illud apud ⌊Fuggaros⌋ ⌊Antverpiae⌋ liceat invenire, ea, quae ad hoc servitium ⌊maiestatis regiae⌋ et ad hanc profectionem de meo stipendio impendi, etiam ea, quae pro sex meis equis venditis accepi, quae omnia faciunt magis quam trecentos florenos nostros, cf. Cic. Att. 13, 50, 3 De adventu Caesaris idem quod a te mihi scriptum est ab Oppio et Balbo. miror te nihildum cum Tigellio; velut hoc ipsum, quantum acceperit, prorsus aveo scire, nec tamen flocci facio.; Pl. Cur. 713; Pl. Epid. 348; Pl. Men. 432; Pl. Trin. 918, 992; Pl. Truc. 606 ⌊flocci faciocf. Cic. Att. 13, 50, 3 De adventu Caesaris idem quod a te mihi scriptum est ab Oppio et Balbo. miror te nihildum cum Tigellio; velut hoc ipsum, quantum acceperit, prorsus aveo scire, nec tamen flocci facio.; Pl. Cur. 713; Pl. Epid. 348; Pl. Men. 432; Pl. Trin. 918, 992; Pl. Truc. 606 ⌋ et minime curo, modo cum honestate in primis ⌊serenissimi domini mei⌋ et mea redire possim. Quod Dominatio Vestra Reverendissima auctoritate sua, qua plurimum apud ⌊maiestatem regiam⌋ potest, meritis etiam meis id aliquantulum exigentibus et pro sua singulari in me gratia commode poterit efficere. Cum feliciter, ut in meum Creatorem spero, rediero, de omnibus mihi datis luculentam redditurus sum rationem. Et si huic non posse satis facere, deprehendar, si bona mea, quae pauca sunt, non correspondebunt, plectar in corpore, immo sine omni misericordia moriar neque vivere velim, si tali obnox<i>us flagitio, seu potius perfidia, quam per omnem vitam meam fugi, maxime invenirer. Sed iam satis his meis cotidianis querelis Dominationem Vestram Reverendissimam obtudi. Deinceps, cum scripsero, nullas meae litterae amplius ferent. Parcat itaque iusto dolori, hactenusque dolentis gemitus et lamenta pietate mota Dominatio Vestra Reverendissima benigniter suscipiat.
Mitto Dominationi Vestrae Reverendissimae ⌊⌋ inclusos, quos ⌊magno cancellario⌋ ⌊caesari⌋ legendos reddi commiseram, ut cognoscat Dominatio Vestra Reverendissima, quod neque ⌊Helicona⌋ intactum reliqui, quo minus res mihi commissae agerentur, habuique eo die audientiam cf. Verg. Ecl. 8, 69 Carmina vel caelo possunt deducere Lunam. ⌊carmine de caelo vidi deducere Lunamcf. Verg. Ecl. 8, 69 Carmina vel caelo possunt deducere Lunam. ⌋. Sed aliud carmen, ut intellexi, K encrypted ⌈KK encrypted ⌉ pollicitus est, H encrypted ⌈HH encrypted ⌉, unde, ut suspicor, istae nectuntur morae, licet ab illo omnis mihi benevolentia ostenditur, fiunt tamen istae dilationes et mittitur ad me, quemadmodum ex annexis ad ⌊maiestatem regiam⌋ intelliget, dabitur a me opera, ut rem certam de iis, et cur in moris teneor, expiscari possim. Credat mihi Dominatio Vestra Reverendissima, quod nunc mallem in hoc sacello, quod mihi Dominatio Vestra Reverendissima impetravit, vivere, et utcumque in privato angulo delitescere, cum litterulis, quam in iis periculosis et curarum plenis turbis versari. Cum autem in primis sic Deo et illius instinctu Dominationi Vestrae Reverendissimae visum est, licet me modis variis animi passiones et affectus impetant, patienter tamen superinscribed⌈tamentamen superinscribed⌉ fero et feram omnia illud ⌊Senecae⌋ perpendens: 656-657, et hoc ⌊Horatianum⌋: cf. Hor. Ars 412-413 Qui studet optatam cursu contingere metam / multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit. ⌊Qui cupit optatam cursu pertinegre metam, multa tulit fecitquecf. Hor. Ars 412-413 Qui studet optatam cursu contingere metam / multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit. ⌋, de(inde) or de(mum)⌈de(inde)de(inde) or de(mum)⌉ illud et potissimum: 3, 164-165. Sic igitur per varios casus,
cf. Iust. Dig. 24.1.11.8.1 Donec mors sequatur ⌊donec mors veniatcf. Iust. Dig. 24.1.11.8.1 Donec mors sequatur ⌋, mortalis written over em⌈emisis written over em⌉ hae written over n⌈nee written over n⌉c vitam ad suam metam necesse est, ut perducatur. Sed satis est ph(ilosoph)atum.
Meminit Dominatio Vestra Reverendissima, quod mihi commiserit. Omnia, quae apud ⌊caesarem⌋ nomine ⌊maiestatis regiae⌋ mihi sunt agenda, publica et privata, prius domino ⌊magno cancellario⌋ communicanda. Cum essem cum illo seorsum
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 127r
et de omnibus eum certiorem redderem, ad causam Prutenicam respondit, quod iam ⌊maiestas caesarea⌋ commisisset arbitris, ut illam determinarent, cum inscriptione, quae fuit inter divum olim ⌊Maximilianum imperatorem⌋ et ⌊maiestatem regiam⌋, fuit valde contentus, quod illius copiam autenticam ms. auctenticam(!)
⌈autenticamautenticam ms. auctenticam(!)
⌉ mecum haberem, dudum enim illam, dum adhuc ante 4 annos ⌊Barchinonae⌋ essem, videre desiderauit. Hinc ego spero, quod ⌊maiestas caesarea⌋ illam confirmabit dimittetque ⌊Gdanenses⌋ et ⌊Elbingenses⌋ ex istis iudicii camerae evocationibus liberos. Nam eo tempore pollicebatur ⌊caesarea maiestas⌋, si aliquae fassent(?) fuissent huiusmodi inscriptiones, quod illas non solum servare, immo augere intenderet. De hereditate Neapolitana debeo hic novam commissionem expedire, prout maiestati regiae scripsi. Quod ergo istarum rerum audientia sic protrahitur, reor esse unam causam, quod prius ⌊cancellario⌋ notae sint, utcumque res habeat, iam hic sum 18 diebus et mittitur fere cotidie ad me, ut habeam patientiam, non possum assequi, quid sibi huiusmodi dilationes velint. 1523-01-07⌊Cras1523-01-07⌋ et istis diebus etiam per importunitatem, si aliter fieri non possit, totis viribus conabor, ut audiar, et cum primis iterum postis de singulis Dominationi Vestrae Reverendissimae, quomodo agantur, scribam. Commendo me et dedo Dominationi Vestrae Reverendissimae perpetuum mancipium rogoque me ex hoc exilio vel potius ergastulo per gratiam ⌊maiestatis regiae⌋ reducere faciat.
Datum ex ⌊Valdolit⌋, sexta mensis Ianuarii Anno Domini MDXXIII
Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
[1] Missing parts of address were written in lost piece of paper the seal was impressed through.
| | | 14 | IDL 173 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1523-01-11 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 390, f. 128-129
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 73r-v
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 117, p. 445-448
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 73, p. 83-85
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1523, f. 4
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Mandavit mihi Dominatio Vestra Reverendissima, ut de omnibus, quae se offerrent, quoties habere possem tabellarios, semper scriberem, scribo et interdum metuo, ne magis quam oportet scribam. Quod si facio, pro sua gratia, in quam omnem meam fiduciam habeo, non aegre ferat, afficior ... superinscribed⌈... illegible⌈...... illegible⌉... superinscribed⌉ singulari voluptate, cum mihi hoc datur otium, non scribendi, sed, sic mihi videor, loquendi cum Dominatione Vestra Reverendissima. Nullam itaque neque ad stilum, ut nostri dicunt, neque ad lineamenta litterarum do operam, sed festinanter, praesertim dum postae abitio in horas dicatur, hanc voluptatem capio. Qualis fuerit mea privata audientia, et quae in ea acta, ex litteris ad maiestatem regiam intelliget. Quis vero meus hic status ex novissimis his annexis, ut written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉utut written over ...⌉ reor, satis intellexit, et si quid deest, quo fortassis fieri possit scrupulus de tot meis expensis, addam, quod omiseram. Strenas non posui ad calculum, de quibus hic superinscribed⌈hichic superinscribed⌉ maior quam in nostra aula habetur superstitio. Quid in primis ianitoribus hinc est incipiendum, quid tubicinatoribus, quid fistulatoribus, quid aliis iocosis musicis, quid illis, qui mihi ex cellario ⌊caesaris⌋ cotidie unam vini dant lagenam, quid cocis, quid postarum cursoribus, quid hospitiorum datoribus, quid denique omnibus, qui iis temporibus, ut hic consuetudinis est, otio written over qu...⌈qu... illegible⌈...... illegible⌉otiootio written over qu...⌉ aliquid mendicent, a me datum est, ne aliis oratoribus viderer inferior, non bene ausim scribere, satis est, quod dedi. Mirabitur Dominatio Vestra Reverendissima, si, prout spero, Deus, creator meus, mihi faverit reditum, exposuero, quid hic exposuerim. Quod si mihi de omnibus aliquod quaero lucrum, nisi, ut honestas et dignitas serenissimi domini mei seruitur, imprecatus sum mihi, prius, dum huc per mare ire deberem, nunc mille vicibus in reditu mihi magis mali imprecor, obruar in primis fluctibus, et ut Leander apud Ausonium:
cf. Mart. Spectacula 25b Cum peteret dulces audax Leandros amores / Et fessus tumidis iam premeretur aquis, / Sic miser instantes adfatus dicitur undas: / Parcite dum propero, mergite cum redeo.; Meander, 18 (1963), p. 172 ⌊Mergite, dum redeocf. Mart. Spectacula 25b Cum peteret dulces audax Leandros amores / Et fessus tumidis iam premeretur aquis, / Sic miser instantes adfatus dicitur undas: / Parcite dum propero, mergite cum redeo.; Meander, 18 (1963), p. 172 ⌋, si non fideliter domino meo in omnibus, quantum ratio mea capere potest, servio. Dabitur etiam a me opera, quod, si nulla provisio neque intereundum a ⌊maiestate regia⌋ pro meo reditu mihi dabitur, ut venditis omnibus rebus meis saltem sine illius maiestatis ignominia redire possim, sed iam iterum de his.
cf. Sus apage, haud tibi spiro ⌊Apage suscf. Sus apage, haud tibi spiro ⌋. Alligavi his illustrissimae dominae ducis Mediolani ad me litteras et copiam provisionis, quam illius illustritas rogat a maiestate caesarea expediri, ex iis omnia iura illius illustritatis Dominatio Vestra Reverendissima intelliget et, quid mihi hic sit a maiestate caesarea impetrandum, cognoscet. Scripsi de iis rebus serenissimae reginali maiestati et re stain⌈[e]e stain⌉ttuli me ad Dominationem Vestram Reverendissimam, quod illi ea omnia, quae hanc causam spectant, misissem. Factura est igitur, meo iudicio, Dominatio Vestra Reverendissima reginali maiestati rem gratam, si et litteras et copiam prouisionis ad illius reginalem maiestatem miserit. Ego hic omnem operam impendam, sicut ante 4 annos ⌊Barchinonae⌋ feci, et spero, quod impetrabo. BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 390, f. 128v Quae hic aguntur et practicantur, Dominatio Vestra Reverendissima habebit ex litteris ad maiestatem regiam. Interea nihil novi se obtulit, quam quod heri maiestas caesarea quibusdam episcopis et aliis, qui plura habent officia, quaedam officia abstulit et vult, quod episcopi et qui aliis rebus in provinciis sunt astricti, debito satisfaciant, et sic sex de curiae consilio domum ablegavit et aliis officia distribuit. Verum est, ut prius scripsi, quod manifesta in curia cognoscitur paupertas conquiruntur igitur mirabilibus modis pecuniae et contra Gallos colliguntur. His diebus Galli potentes sunt in mari, acceperunt nuper et hostibus et amicis Portugalensibus sex naves, veram piraticam exercent. Ego summopere cuperem, ut ⌊pontifex⌋ pacem faceret, quod coram redire possim. Alias quomodo mihi, nisi cum maiori quam antea periculo, sit redeundum? Adhuc nescio cf. Ov. Am. 1.4.54 ⌊consilium nobis resque locusque dabuntcf. Ov. Am. 1.4.54 ⌋. Commendo me humiliter Dominationi Vestrae Reverendissimae et rogo, quemadmodum iam mille vicibus scripsi, reditus mei rationem habere dignetur.
Ex ⌊Valdolit⌋, XI Ianuarii, anno Domini M D XXIII.
Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
| | | 15 | IDL 174 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1523-02-08 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 400, f. 152
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 75r
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 122, p. 461-462
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 78, p. 86-87
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 214
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Vix mihi dabitur tantum temporis, ut ⌊maiestati regiae⌋, quae nunc hic aguntur, describerem. Non potui tamen mihi temperare, quin saltem his Dominationem Vestram Reverendissimam suppliciter salutarem, cum superinscribed⌈cumcum superinscribed⌉ quam iam mihi coram esse videor. Quod ut aliquando fiat, Deum Optimum Maximum non cesso fatigare precibus. Istae sunt quartae litterae superinscribed⌈litteraelitterae superinscribed⌉, quas et ⌊maiestati regiae⌋ et Dominationi Vestrae Reverendissimae scripsi. Multum metuo, ne Dominationem Vestram Reverendissimam tot mea in unum scripta redacta per lecturam offendant. Si alicubi fui vel ineptior vel longior, det, quaeso, ruditati meae veniam neque erit omnino mea, sed aliquantisper Dominationis Vestrae Reverendissimae culpa, quae talem aratorem(!) elegerit. Si facio, quantum rationis et quantum vanitatis in me est pro fide mea in primis apud cf. Vulg. Sap 1.6 Benignus est enim spiritus sapientiae, et non liberabit maledicum a labiis suis: quoniam renum illius testis est Deus, et cordis illius scrutator est verus, et linguae eius auditor. ⌊Deum, qui cordium scrutator estcf. Vulg. Sap 1.6 Benignus est enim spiritus sapientiae, et non liberabit maledicum a labiis suis: quoniam renum illius testis est Deus, et cordis illius scrutator est verus, et linguae eius auditor. ⌋, et deinde apud Dominationem Vestram Reverendissimam me excusatum putabo written over ...⌈...putaboputabo written over ...⌉. Ad impossibile nemo obligatur[2]. Commendo me suppliciter gratiae Dominationis Vestrae Reverendissimae cupioque summopere eandem felicem videre et incolumem. Reverendo domino praeposito ⌊Cricio⌋ salutem atque omnia fausta precor.
Celerrime ex ⌊Valdolit⌋, 8 Februarii, anno Domini 1523.
Reverendissimae Dominationis Vestrae humillimus servus ⌊I(oannes) Dant(iscus)⌋
[1] Lost piece of paper through which the seal was impressed.
[2] Roman law: Ad impossibile nemo tenetur. Ultra posse nemo obligatur.
| | | 16 | IDL 177 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1523-02-25 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 168-169
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 84v-85r
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 123, p. 463-468
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 80, p. 99-101
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1523, f. 5
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Accepi una cum ⌊maiestatis regiae⌋ ⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae ⌊Vilnae⌋ 1522-09-20⌊XX Semptembris1522-09-20⌋ datas, ex quibus intellexi ⌊⌋ ex ⌊Nova Civitate Austriae⌋ et ⌊⌋ ex ⌊Nurnberga⌋ missas tempestive fuisse redditas et quod ea, quae apud serenissimum ⌊archiducem Austriae⌋ et reverendissimum dominum ⌊cardinalem Salczburgensem⌋ egerim, serenissimae maiestati regiae et Dominationi Vestrae Reverendissimae accepta fuerint. Quanto me hoc gaudio affecerit, scribi nequit. Praeterea quod Tartari, de quorum adventu adhuc ante meam a maiestate regia expeditionem rumor fuit, non audebant progredi, sed in suis stationibus se continere cogebantur et nullas in terras nostras incursiones fecerint, quemadmodum hic fabulabatur, mirum in modum me exhilaravit. Timebam enim, cum magis non habeam, ne in sacello mihi a Dominatione Vestra Reverendissima impetrato damnum fieret, neque abs re, hoc namque mihi et regnum et imperium est. Summe mihi etiam placuit, quod indutiae, quae prius caesar divae memoriae multis legationibus et labore cum Moscis facere non potuit, ad quinquennium nullo externo principe interveniente sint confectae. Contulique me subinde ad maiestatem caesaream et in primis maiestatis regiae litteras, de quibus ne iota quidem mihi scriptum fuerat, reddidi, hasque novitates, modis quibus in rem nostram potui commodioribus, exposui.
Refricui etiam omnes difficultates priores et operas divi olim Maximiliani caesaris ad bellum cum Moscis reponendum frustra habitas et quod tandem metu adducti per exercitum, quem maiestatem regiam in Lituania habuisse hic gloriabar, indutias ultro quaesiverint. Fuit haec novitas maiestati caesareae et omnibus grata fecique inter alia iterum pro concordia Christiana ineunda quandam adhortationem, nam per speculum (confiteor industriam non convenit, ut dicatur falsitas) ex alio latere hoc maiestatem regiam in suis litteris flagitare cognoveram fuitque id multum expeditioni meae opportunum, utpote, cum legatione mea conveniens, sicut in responso ad illas, quod mecum est, liquido apparebit. Recensui etiam omnia, quae ab infidelibus et praesertim Tartaris, cum praeter spem terras nostras ingrediuntur, fieri solent, quid desuper responsum et quid hinc sperandum, abunde ex meis ad maiestatem regiam intellegit, cui ne amplius litteras, sed sicut mihi Dominatio Vestra Reverendissima iniungit, ingens volumen scripsi, timeoque, ne Dominatio Vestra Reverendissima tam longas meas ineptias legendo taedio afficiatur; feci quod mandatum est. Et ut serenissima maiestas regia omnes meas actiones hic habitas, etiam, quod Deus avertat, me perdito scire posset, congessi cuncta, quae hic tractavi et quae mihi
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 168v
responsa sunt, non secus ac si coram de singulis relationem facerem. Cum autem interdum, dum pauca scribuntur, omnia placere nequeant, vereor, ne cum tam multa, etiam de rebus minimis, exaraverim, multa inveniantur, quae displiceant. Ea tamen omnia singulari gratiae erga me et incomparabili prudentiae Dominationis Vestrae Reverendissimae commisi. Hoc quod potui, fortassis non quod debui, feci, videor mihi nihilominus, si quicquam est, quod in tam longis logis non satisfaciat, non indignus venia, cum id quod rudi hac mea ratione comprehendere potui, egerim. Nunc nihil restat aliud, quam quod has cum primis sequar, sollicito reliquam expeditionis meae continue et cum quadam aliquando importunitate, nescio tamen, quando adhuc ex hoc labyrintho absolvar. Non est hic ea, quae apud nos consuetudo, quod orator dicta legatione et accepto responso statim abeat. Si quis hic vult habere responsum sine responso, hoc modo agere possit. Responsa mihi hic data non omnia placuerunt neque rebus, in quibus missus sum, conveniebant. Fuerunt etiam in tractatibus non semel variata, donec mihi rectam metam attingere videbantur. Egi igitur ⌊hic⌋ non oratorem, sed potius rabulam vel alicuius litigiosi fori procuratorem. Quod vero ego expeditionem hic meam non ultro protraxerim, potest testari viaticum, quod huc mecum advexi. Quale id fuerit, ex novissimis accepit, quare hinc non nisi graviter obaeratus discedere possum, cum nullam in litteris regiis ulterioris provisionis spem invenerim et in futuris sperem et desperem. Sic mihi est in fatis. Quapropter Dominationi Vestrae Reverendissimae humiliter supplico, dignetur huius mei exilii rationem habere et apud ⌊maiestatem regiam⌋ efficere, ut fides mea a ⌊Fuggaris⌋ redimatur. Nisi mihi vetus cum illis fuisset notitia, qualis hic fuissem arator et quid expedivissem, facile poterit coniectari. Quam etiam libenter hic in iis sordibus tam diu immoraverim et quas hic voluptates habuerim, Deo meo notum est. Qui si mihi, ut spero, dederit hanc gratiam, ut aliquando redire possim, paucis contentus deinceps, si possibile est, me continebo, gaudebo minus et minus dolebo. Quaeso Dominatio Vestra Reverendissima non gravate hoc, quod conqueror, ferat, cum ego id, quod gravius est, patientia vinco, ea patientia, si non puderet, qua interdum et nunc vix mihi a lacrimis tempero. Non est leve negotium, quod octingentis miliariis nostris a domino meo desertus porto et sic ulterius portabo Deo Optimo Maximo favente, quod neque serenissimo domino meo neque mihi futurum sit, nisi honestum, si etiam domi ⌊Irus⌋ vel ⌊Job⌋ aliquis reputari et irrideri debeam. Sed de iis iterum satis.
Quae hic aguntur satis, ut aestimo,
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 169r
copiose serenissimae maiestati regiae descripsi. Hoc tamen obiter addam, nihil hic esse, quod certam aliquam spem rebus Christianis sic inclinatis ferre possit, cum omnia istis bellis sic sint perplexa et omnia, quibus contra infideles aliquid agi debent, huiusmodi intestinis turbis usque ad ossa sic absumantur, quod vix umquam vel adminiculum aliquod, si etiam nunc pereundum esset, sit sperandum. Admisit hoc regnum caesari visa tanta egestate, qua premitur, quod possit terras et bona a regno perpetuo vendere, quae de reditibus annuis XXV milia ducatorum habere feruntur, ut ambitioni satisfieret.
Quae se postea offerent antequam hinc vadam, ut serenissima maiestas regia de omnibus certior reddatur, iterum scribam et curabo, quod post meum abitum cum primis postis mittantur. Commendo me humillime Dominationi Vestrae Reverendissimae illique suppliciter supplico, ut in ista apud nos statuum permutatione, si quid meritis meis conveniens videbitur, mei non obliviscatur, habitura me servum perpetuum et mancipium. Deus omnipotens efficiat, ut Dominationem Vestram Reverendissimam in eo statu brevi videam, quem illi sedulo ex corde precari soleo.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
| | | 17 | IDL 179 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1523-03-20 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 410, f. 177-178
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 95r-v
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 130, p. 531-534
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 87, p. 113-116
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1523, f. 28
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Accepi ⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae ⌊Vilnae⌋ 1522-11-16⌊XVI Novembris1522-11-16⌋ datas, 1523-03-03⌊tertia huius1523-03-03⌋, quae mihi fuerunt {gra}gratissimae. Ferebant in primis litteras meas Antverpiae scriptas esse redditas, quas, quod essent longiores, dignata est Dominatio Vestra Reverendissima, pro sua in me gratia, commendare plurimum meque hortari, ut per omnem occasionem sic facerem semper. Quod si prius feci, cum mihi nunc latior scribendi campus datus est, uberius exhibui, modo Dominatio Vestra Reverendissima tam longas ineptias legendo non offendatur.
Habeo Dominationi Vestrae Reverendissimae, quas possum, immortales gratias pro data opera apud ⌊maiestatem regiam⌋ de ulteriore mea provisione et de hac clementi solicitudine, quam pro me et rebus meis gerit. Deus Optimus Maximus mihi dat eam gratiam, cum referre nihil Dominationi Vestrae Reverendissimae possum, ut saltem animo illi non ingratus videar, quod quamdiu in vivis sum, omni studio et cura cavebo.
Quo hic sum expeditus et quanto tempore hic immorari coactus fuerim, ad longum ex meis ad maiestatem regiam written over vestram(?)⌈vestram(?)regiamregiam written over vestram(?)⌉ intelliget. Testabantur etiam iis inclusi mei versiculi, quanta cum diligentia et sedulitate hic expeditionem meam solicitaverim, quam tandem post tot curas, taedia et molestissimas moras, Deo gratia, nactus sum, unde facile pro suo singulari atque incomparabili intellectu percipiet, quod cum hoc novo ducentorum ducatorum viatico nequaquam sit possibile, quod redeam, absumpti enim sunt ante unum mensem. Accepi igitur ad meam fidem a ⌊Fuggaris⌋ trecentos alios, de quibus mihi pauci super ducentos restant, cum quibus me, ut in Deum spero, feliciter rediturum spero. Quapropter Dominationi Vestrae Reverendissimae humiliter supplico, quemadmodum cepit, pergat apud serenissimam ⌊maiestatem regiam⌋ efficere, ut fides mea a ⌊Fuggaris⌋ redimatur, cum rediero, si videbitur, quod fortassis magis, quam debui, acceperim et exposuerim, respondebo superinscribed⌈respondeborespondebo superinscribed⌉, et sic respondebo, quod et maiestas regia et Dominatio Vestra Reverendissima nullam mihi culpam impingent.
Habeo etiam Dominationi Vestrae Reverendissimae immensas gratias, quod curaverit 34 florenos, qui summae trecentorum deerant, et pro quibus written over ...⌈...quibusquibus written over ...⌉ syngraphum dederam, ⌊Fuggaris⌋ solvi, et quod me de rebus nostris et ⌊Piotrkoviensi conventu⌋ deque induciis cum ⌊magno Moskoviae duce⌋ factis, quod me summe oblectavit, certiorem reddidit. De morte ⌊episcopi Plocensis⌋ adhuc in ⌊Anglia⌋ scientiam habui, sicut illinc Dominationi Vestrae Reverendissimae scripsi, feci hic apud ⌊maiestatem caesaream⌋ in hoc negotio omne id, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 409, f. 177v quod mihi maiestas regia et Dominatio Vestra Reverendissima iniunxit, et praeterea, quia mihi res et propter reverendissimumn dominum Raphaelem et reverendum dominum Critium maximopere cordi fuit. Quidquid ad hoc negotium promovendum a me excogitari potuit, cum id, etiam ante serenissimae maiestatis regiae commissionem, cum magno cancellario egerim. Maiestas caesarea tandem per me est inducta, ut speciatim hanc relationem Pontifici faciendam suo oratori in urbe commiserit. Non ambigo Dominatio Vestra Reverendissima hoc, quod ulterius in hoc negotio necessarium cognoscet, bene diriget. 1523-03-21⌊Cras1523-03-21⌋ Deo favente ex oratore peregrinus ad ⌊Sanctum Iacobum⌋ me conferam et inde modis, quibus potero commodioribus et celerioribus, Dominationem Vestram Reverendissimam sanam, incolumem et felicem Deo etiam duce, cui me totum tradidi, ⌊Cracoviae⌋ in sua nova domo videbo. Commendo me humiliter Dominationi Vestrae Reverendissimae et rogo, absentis in ista rerum met ms. th(!)
⌈tt ms. th(!)
⌉amorphosi rationem habere dignetur.
Celerrime ex ⌊Valdolit⌋, 20 Martii, anno Domini 1523.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
[1] Missing parts of address were written on the lost piece of paper the seal was impressed through.
| | | 18 | IDL 183 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Bergen op Zoom, 1523-05-12 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 419, f. 197
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 102v
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 35 (TN), No. 137, p. 565-566
| | 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 97, p. 123
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 229
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
1523-05-12⌊Ista hora1523-05-12⌋ ⌊huc⌋ incolumis per tot terrarum et aequorum tractus ex ⌊Selandiae⌋ ⌊oppido Middelborensi⌋ applicui non sine magno gaudio, videor enim mihi iam esse ⌊Cracoviae⌋ Deo gratia etc. Inveni ⌊hic⌋ apud ⌊Fuggaros⌋ ⌊⌋ meas, quas ex ⌊Valle Oleti⌋ 1523-04-20⌊20 praeteriti(!)1523-04-20⌋ dederam, hinc, quam postarii maris tempestatem habuerunt, quod tanto tempore fuerunt, ut ego, in itinere, facile intelliget et cum easdem meas litteras in unius on the margin⌈uniusunius on the margin⌉ horae et mediae decursu ⌊Nurnbergam⌋ per aliam postam ⌊Fuggari⌋ mittere decreverint, non datur mihi spatium longius cum Dominatione Vestra Reverendissima agere. Hoc, quod temporis reliquum est, scriptioni ad ⌊maiestatem regiam⌋ impendam, ex qua latius, quae aguntur, intelliget. Unum hoc oro et obtestor, Dominatio Vestra Reverendissima rerum mearum apud ⌊maiestatem regiam⌋ exigentibus id et laboribus meis written over et⌈etmeismeis written over et⌉ et perpessis periculis clementem rationem habere dignetur. Cui me suppliciter commendo.
Ex ⌊Bergis⌋ ⌊Brabantiae⌋, 12 Maii anno Domini 1523.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus ⌊Ioannes Dantiscus⌋
| | | 19 | IDL 186 | [Ioannes DANTISCUS] to Piotr TOMICKI, Cracow (Kraków), 1523-08-08 |
Manuscript sources: | 1 | office copy in Latin, in secretary's hand, UUB, H. 155, f. 191r-192v
| | 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1523, f. 33
| | 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 192
|
Prints: | 1 | HIPLER 1868 p. 545-548 (excerpt) | | 2 | KUBALA p. 385 (excerpt) | | 3 | CELICHOWSKI 1875 Kopernikijana p. 194-195 (excerpt in Polish translation) | | 4 | FINKEL 1879 p. 360-361 (excerpt in Polish translation) | | 5 | KOT, CHRZANOWSKI p. 151-153 (excerpt) | | 6 | Españoles part II, No. 13, p. 155-156 (excerpt in Spanish translation) | | 7 | TARACHA 2004 p. 550 (excerpt in Polish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Perveni ⌊huc⌋ tandem Deo Optimo Maximo duce sospes et incolumis 1523-07-25⌊25 mensis praeteriti1523-07-25⌋ et Dominationem Vestram Reverendissimam non inveni. Quo non parum et in animo et rebus multis faciendis on the margin⌈faciendisfaciendis on the margin⌉ in spe denique concepta fui destitutus. Nam ⌊hic⌋ absente Dominatione Vestra Reverendissima usque in decimum diem non fuit commoditas ⌊maiestati regiae⌋, ut me audiret. Hinc factum est, dum sic perplexus versabar, quod hactenus neque Dominationi Vestrae Reverendissimae scribere neque mihi ipsi huc veniens prodesse potuerim. Quam ob rem Dominationi Vestrae Reverendissimae humiliter supplico, ne me igitur negligentem vel potius ingratum erga se aestimet, quod hucusque meas non acceperit. Vidi hic litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae domino ⌊Sambocski ms. Samborski(!)
⌈SambocskiSambocski ms. Samborski(!)
⌉⌋ scriptas, quibus manu propria illi committit, ut me ex tam longinquo itinere nomine Dominationis Vestrae Reverendissimae salutaret. Quanto me gaudio hoc affecerit et quantum erubui, dum, quod ex debito facere debui, Dominationem Vestram Reverendissimam fecisse vidi, ipse mihi sum conscius.
Quare iterum iterumque rogo, det delictum fasso clementer veniam. Omnia mihi hic surda et muta, dum non adest Dominatio Vestra Reverendissima, videntur, pluris frigida et quorundam privata negotia, quam quae ad ⌊maiestatem regiam⌋ et ⌊rempublicam regni⌋ spectant, habentur. Quaecumque a me nomine ⌊cesareae maiestatis⌋ aliorumque regum et principum nomine dicta sunt et per signatas instructiones exhibita, una cum litteris ad arbitros reposita dormiunt. Foret itaque summe necessarium, quod Dominatio Vestra Reverendissima adveniret, sine qua hic parum vel nihil, rite, sicut fieri debet, transigitur. Et ego ⌊hic⌋ sine Dominatione Vestra Reverendissima videor mihi in tumidioribus fluctibus, quam cum essem in ⌊mari Hispano⌋[1], versari, neque reddi adhuc possum certior, quomodo cum plebanatu Gedanensi, quem mihi Dominatio Vestra Reverendissima impetravit, actum est, vel quid mihi, ut in illius possessionem veniam, agendum restet.
Quantum pro ea cura debeam et quas gratias Dominationi Vestrae Reverendissimae habere conveniret, neque dici neque scribi potest. Hoc enim liquido scio, quod post Deum nulli magis, quam Dominationi Vestrae Reverendissimae, debeo et debere fatebor, quamdiu aliquid sum. Hinc est, quod nemo hic ardentius adventum Dominationis Vestrae Reverendissimae, quam ego, praestolatur. Sine Dominatione Vestra Reverendissima in hac aula neque gratiae neque favoris quicquam offendi, immo stipendium equorum mihi ablatum intellexi. Quid mihi inde sperandum sit de solutione expositorum, nam cum ducentis ducatis ex ⌊Hispania⌋ usque huc ire non fuit mihi possibile, prudentiae Dominationis Vestrae Reverendissimae relinquo. Nihil aliud cupiens, quam ut illam brevi hic salvam atque incolumem videre liceat. Quod si fieri nequit, saltem pro solita in me gratia, dignetur reverendissimo ⌊domino Przemisliensi⌋ scribere, ut ille me sibi commissum et res meas apud ⌊maiestatem regiam⌋ curae habeat. Sponte currenti Dominatio Vestra Reverendissima calcar addet.
Commendo me humiliter Dominationi Vestrae Reverendissimae, ut domino meo clementissimo, quesoque huc superinscribed⌈huchuc superinscribed⌉
veniens, vel si hoc commode fieri nequit, per reverendissimum ⌊dominum Przemisliensem⌋ me ex hoc ergastulo aulico in aliquam tandem libertatem
asserat.
Ex ⌊Cracovia⌋, 8 Augusti 1523.
Enclosure:
Contuli me, ut ex ⌊Bergis⌋ scripsi, ⌊Mechliniam⌋, ubi serenissima domina ⌊Margaretha⌋, filia divi olim ⌊Max(imiliani) cae(saris)⌋, illarum partium gubernatrix, UUB, H. 155, f. 191v agit, ut viderem et expiscarer, quid ibidem serenissimus ⌊rex Daciae⌋ tractaret et moliretur. Quo cum venissem, conveni cum reverendissimo ⌊domino Panormitano⌋ in Aula Ces archiepiscopo, cancellario ibidem, cum quo mihi ante 4 annos ⌊Barcinonae⌋ in aula caes(aris) non vulgaris fuit consuetudo et familiaritas. Hic dum me humanissime excepisset, rogavit, cum eodem tempore, quo ⌊rex Daciae⌋, illac applicuissem, ut postquam ⌊serenissima domina⌋ pro me mitteret, non graverer eam accedere. Futurum, quod forsan reginali hidden by binding⌈[nali]nali hidden by binding⌉ maiestati de hac temporum statu per me aliquid, quod illius maiestati non foret iniucundum, nuntiaret. Suscepi libens provinciam neque bene fui [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ conveniens, cum sciretur, quod ibi agerem, ut illa insalutata abirem. Deductus itaque ad eam et honorifice habitus, plurima eodem ⌊domini archiepiscopo⌋ interprete de regia maiestate quaerebat, et de superinscribed⌈dede superinscribed⌉ illa honestissime loquebatur rogavitque, ut quandam commissionem contra ⌊Gdanenses⌋, quo firmior inter ⌊caesaream maiestatem⌋ et ⌊serenissimum dominum nostrum⌋ necessitudo nasci posset, mecum ferrem, et si ⌊rex Daciae⌋ cuperet, ut eum convenirem, qui etiam fortassis me petiturus esset, ut aliqua in hoc casu ⌊regiae maiestati⌋ illius nomine referrem, ad quae me benevolum exhibui. Misit deinde pro me duos ex suis nobilibus ⌊rex⌋.
Quibus modis ab ⌊eo⌋ susceptus fueram, et quid mecum alia die, cum me in prandio habuisset, locutus est, longam historiam, quam ne morosior sim, praetereo. Non epistulam exigerent. Quae tamen in summa a me postulavit, haec sunt: In primis ut illum et fraternum illius amorem bonamque vicinitatem ⌊maiestati regiae⌋ commendarem. Et suo nomine ⌊maiestatem regiam⌋ rogarem, ut mutuis foederibus et inscriptionibus secum et cum suis maioribus factis inhaerere velit, et ab illis non declinare. Quod si quid forsan in eis esset omissum, quod desideraretur, offerret se stare cognitioni
⌊maiest(atis) or maiest(ati)⌈maiest(atis)maiest(atis) or maiest(ati)⌉
caesareae⌋. Quandoque subditis suis ⌊Gedanensibus⌋ mandaret, ut iuxta foedera ab omni contra eum et suos subditos hostilitate desisterent, addens multas de pactis ruptis contra Gedanen(ses) querelas. Deditque mihi in scriptis super iis rebus manu sua et ⌊serenissimae dominae Margarethae⌋ subscriptam ⌊⌋, quam ⌊maiestati regiae⌋ reddidi.
Venerat ⌊illac⌋ ⌊Theodoricus de Schenberg⌋, qui fuerat in ⌊Anglia⌋ cum novis moliminibus, sed ipse diversorium non egrediebatur, ne a me illic agere sciretur, sed per alios negotia sua tractavit, quae tamen omnia in ⌊Tira⌋ oppido, in quo, quid sicophanta iste moliretur, expectabam, per dominum ⌊Romaclum secretarium⌋, qui ob hanc solam causam ad me venerat, in notitiam meam sunt deducta, omnia adhuc extrema tentantur, et a sicco pumice aqua superinscribed⌈aquaaqua superinscribed⌉ postulatur.
⌊Hinc⌋ emptis rursum equis, ut eo modo, quo exiveram, redirem, per ⌊Coloniam Agrippinam⌋ usque ⌊Lipsiam⌋ non sine discriminibus, propter multos praedones, qui hinc inde grassabantur, incolumis perveni. Et cum intellexissem illustrissimum dominum ducem ⌊Georgium Saxoniae⌋ ⌊Nurnbergam⌋ concessisse, nolui, ut fortassis nimium curiosus ⌊Lutherum⌋, cum ⌊Vitenberga⌋ esset, in propinquo praeterire, quo tamen non sine difficultate pertingere potui. Erant enim fluviorum tantae inundationes, praesertim ⌊Albis⌋, quae propter ⌊Vitenbergam⌋ fluit, quod omnes fere segetes in declivioribus locis sunt submersae. Audivi inter eundum multas a rusticis contra ⌊Lutherum⌋ et illius complices diras UUB, H. 155, f. 192r et imprecationes. Sic enim credebatur, quia per totam quadragesimam carnibus usi sunt plerique, quod ob eam rem Deus totam provinciam corriperet. Relictis igitur equis in alia ripa, cimba ad ⌊Vitenbergam⌋ traieci.
Nunc ego velim, quod mihi coram esse daretur, nam omnia scribi sic non possunt, quae ibi aguntur. Inveni ⌊istic⌋ iuvenes aliquot Hebraice, Graece et Latine doctissimos, ⌊Philippum Melancthonem⌋ praecipue, qui solidioris litteraturae et doctrinae inter omnes habetur princeps. ⌊Iuvenis⌋ 26 agens annum profecto et humanissimus et candidissimus. ⌊Is⌋ mecum per hoc triduum, quod ibi absumpsi, erat semper. Per illum profectionis meae causas hunc in modum ⌊Luthero⌋ exposui: Qui non ⌊Romae⌋ pontificem et ⌊Vitenbergae⌋ ⌊Lutherum⌋ vidissent, vulgo nihil vidisse crederentur. Unde cuperem ⌊illum⌋ et videre et alloqui. Et quo omni suspicione conventus iste careret, nihil mihi aliud cum ⌊eo⌋ esset negotii, quam ut salve et vale dicerem. Non facile a quolibet aditur, me tamen non gravatim admisit. Venique cum ⌊Melancthone⌋ ad ⌊eum⌋ in fine cenae, ad quam sui ordinis quosdam fratres adhibuerat, qui, quia albis tunicis erant induti, sed militarem in modum factis, fratres esse noscebantur, crinibus vero a rusticis nihil differebant. Assurexit et quodammodo perculsus manum dedit et locum sedendi assignavit. Consedimus. Habiti sunt per 4 fere horarum spatium usque in noctem varii de variis rebus inter nos sermones. Inveni virum acutum, doctum, facundum, sed citra maledicentiam, arrogantiam et livorem in ⌊pontificem⌋,
⌊caesarem⌋ et quosdam alios principes, nihil proferentem. Quae si omnia describere velim, dies iste me deficeret et cubicularius, qui istas feret, iam in procinctu est. Unde multa congerenda sunt in compendium. Talem habet ⌊Lutherus⌋ vultum, quales libros edit. Oculos acres et quiddam terrificum micantes or mirantes⌈micantesmicantes or mirantes⌉ ut in obsessis interdum videntur. Simillimos habet ⌊rex Daciae⌋, neque aliud, credo, quam utrumque sub una atque eadem constellatione natum. Sermone est vehemens, ronchis et cavillis plenus or pleno⌈plenusplenus or pleno⌉. Habitum fert, quo ab aulico dinosci nequit. Cum domum, quam inhabitat, quae prius monasterium fuit, egreditur, ferre habitum ⌊suae religionis⌋ dicitur. Consedentes cum ⌊eo⌋ non locuti sumus solum, verum etiam vinum et cervisiam hilari fronte bibimus, ut ibidem mos est, videturque in omnibus bonus socius. Germanice Ein gutt Gesselle ms. Gestelle(!)
⌈GesselleGesselle ms. Gestelle(!)
⌉. Vitae sanctimonia, quae de ⌊illo⌋ apud nos per multos praedicata est, nihil a nobis aliis differt. Fastus in eo manifeste noscitur et magna gloriae arrogantia. In conviciis oblocutionibus cavillis aperte videtur dissolutus. Quis sit aliis in rebus, libri ⌊eius⌋ clare eum depingunt. Multae lectionis et scriptionis esse fertur. Iis diebus ex Hebraico libros ⌊Moisi⌋ in Latinum transfert, in quo opera ⌊Melancthonis⌋ plurimum utitur. Qui ⌊iuvenis⌋ inter omnes ⌊Germaniae⌋ doctos mihi maximopere placet, neque cum ⌊Luthero⌋ in omnibus sentit, de quibus omnibus coram aliquando, quod vehementer cupio, latius.
| | | 20 | IDL 188 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, Piotrków, 1523-10-22 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, BCz, 247, p. 1-2
| | 2 | excerpt in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 240
| | 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 457
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Mirum, quomodo tu, qui tam vastum pelagus nuper intrepidus enavigaveris iamque paene portum teneres, levi admodum aura viceversa in eundem oceanum, ne dicam in ignobilissimas paludes, recidisti. Accepi enim heri tuas litteras, quibus scribis, ad ⌊Columbam⌋ tuam et tandem nescio ad quas terras te recipere velle viderisque tibi te id iustis causis facturum, et nescio, quomodo tibi tam subito excidit, quod tecum ⌊Cracoviae⌋ in discessu conferebam, videlicet me vivo in huius ⌊principis⌋ curia te neutiquam casurum.
Locutus sum eo ipso die cum ⌊maiestate regia⌋ de toto negotio tuo, prout stain⌈[ut]ut stain⌉ scripsisti, respondit sua maiestas tecum calculum nondum factum fuisse, at stain⌈[at]at stain⌉tamen in omnem eventum centum florenos tibi pro viatico ad conven stain⌈[onven]onven stain⌉tum hunc numerari iussisse. Quare causari desinas, ita censeo, et quam ocius te ⌊huc⌋ ad nos confer. [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ habebis et equorum servitium, neque merito stipendio fraudaberis et patrocinio meo non destitueris.
Vale.
| | | 21 | IDL 201 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1524-03-19 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, in secretary's hand, author's signature, BCz, 247, p. 13-14
| | 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 460
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 258
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 247, p. 14
Nobili et egregio domino, ⌊Ioanni Dantisco⌋, nuntio et secretario regio, amico carissimo
Hesterno die rediit ex urbe ⌊Roma⌋ ⌊doctor B paper damaged⌈[B]B paper damaged⌉orgk⌋
, litteras tamen et bullas provisionis nostrae de episcopatu Cracoviensi paper damaged⌈[iensi]iensi paper damaged⌉ secum non attulit, praemiserat enim illas per dominum ⌊Iostum⌋, ille vero paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ ⌊Barum⌋ ex ⌊Venetiis⌋ reversurus misit illas per Andreolum suum, qui oneratus nonnullis capsis et rebus mercatoriis, venire hactenus huc non potuit, nec sub hac malignitate viae venire cito poterit. Quare mittimus obviam illi hos duos servos nostros, quibus commisimus, ut litteras et bullas nostras ab eo accipiant et ad nos quam celerrime afferant. Rogamus vos litteras praesentibus annexas reddatis domino ⌊Iosto⌋ et domino secretario me ex animo commendetis. Bene valete.
⌊Petrus episcopus Posnaniensis⌋ et vicecancellarius subscripsit
Postscript:
Hesterno die redditae sunt mihi tuae litterae et domini secretarii, quas illico ⌊reginali maiestati⌋ praesentari curavi.
| | | 22 | IDL 202 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1524-03-25 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, BCz, 247, p. 7-8
| | 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 458
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 259
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 247, p. 8
Nobili et ergegio domino ⌊Ioanni Dantisco⌋, nuntio et secretario regio, amico carissimo
Cum ⌊regia maiestas⌋ ex litteris ⌊Iusti paper damaged⌈[usti]usti paper damaged⌉⌋ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ didicisset, quo in statu et ordine res ⌊ducatus Barensis paper damaged⌈[rensis]rensis paper damaged⌉⌋ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ fore necessarium, ut ⌊istuc⌋ euntes ⌊Romam⌋ concedere a[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉, ut in ⌊Appuliam⌋ recta proficiscamini mandat. Sed de his et aliis rebu paper damaged⌈[rebu]rebu paper damaged⌉s ex litteris ⌊eiusdem maiestatis⌋ ad utrumque vestrum scriptis, apertius intelligetis paper damaged⌈[igetis]igetis paper damaged⌉. Scit[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ litteras meas in negotio Cracoviensis episcopatus per dominum ⌊Borgk paper damaged⌈[k]k paper damaged⌉⌋ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ex paper damaged⌈[ex]ex paper damaged⌉peditas mihi nondum esse allatas. Id eo contigit, quia idem paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉ dominus ⌊Borgk⌋ quo celerius huc perferrentur, cum ipse adhuc ⌊Romae⌋ nonnihil rerum acturus esset, eas ⌊Iodoco Decio⌋ huc perferendas dederat, ipse vero ⌊Iodocus⌋, cum sibi in ⌊Appuliam⌋ ⌊Venetiis⌋ iterum redeundum fuit, eas Andreolo dedit, Andreolus vero, quia multa impedimenta, hoc est sarcinas nescio quas secum trahit, testudineo incessu tardius iter facit et dominus quidem ⌊Borgk⌋ (qui ea spe litteras Iodoco dederat, ut se praecederent) iam dudum huc venit, litterae vero incertum, per quos angulos sive ⌊Austriae⌋ sive ⌊Moraviae⌋ adhuc vagantur. Mihi vero eam ob rem ex reditibus nonnihil detritum est, misi tamen eisdem litteris vel An[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉is [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉sum duos famulos paper damaged⌈[los]los paper damaged⌉ meos, quibus etiam in omnem eventum ad te litteras dedi, quae sive tibi reddentur sive non. Scias, quod idem dominus ⌊Borgk⌋ etiam dispensationem de sacerdotiis tuis ⌊Roma⌋ attulit, eam ego apud me servabo, quoad tu redieris. Vale et cum collega tuo, domino secretario unum sentias vel potius ei utpote illarum rerum perito, obtempera, ut negotia vobis commissa eo melius peragantur, meque illi diligentissime commenda.
Postscript:
Miror plurimum, quomodo perditae sint litterae apud vos ad ducem Ferrariae, quas ego certo scio me scripsisse et vobis dedisse. In omnem tamen eventum mitto alias cum praesentibus.
| | | 23 | IDL 204 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Vienna, 1524-03-28 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 476, f. 92
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, AGAD, LL, 23, p. 167-168
| | 3 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 97v-98r
| | 4 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 177/II, f. 134r-v
| | 5 | copy in Latin, 16th-century, BK, 213, a.1524, No. 126, p. 206-207
| | 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 36 (TN), No. 133, p. 413-414
| | 7 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 91, p. 117
| | 8 | copy in Latin, 19th-century, MHMT, former BJ, Przyb. 15/52, f. 111r-v
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 260
|
Prints: | 1 | AT 7 a.1524, No. 115, p. 105 (in extenso) | | 2 | Sumariusz No. 833, p. 103 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 476, f. 92v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, ⌊domino Petro dei gratia Cracoviensi et Posnanensi episcopo, regni Polonae vicecancellario,⌋ domino meo gratiosissimo
Inter eundum accepi litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae et alias ad Iodocum, quas illi perferam. Andreolus alio itinere nos praeterivit. Nos ⌊huc⌋ salvi appulimus cum ⌊domino collega⌋, praecessi eum, postquam ventum est extra periculum, uno die, et veni ⌊huc⌋ ipsa 1524-03-25⌊Veneris die sancta1524-03-25⌋. 1524-03-29⌊Cras1524-03-29⌋ hinc rursus equos nostros versus ⌊Novam Civitatem⌋ praemittemus, secuturi 1524-03-30⌊feria quarta1524-03-30⌋ in curru Hungarico. Continuimus etiam hic senem illum Charontem, Paulum Bot, si quid se novi offerret post istas, ut per eum scriberemus. Commendo hunc miserum senem Dominationi Vestrae Reverendissimae et rogo: cum semper bene mereri de Dominatione Vestra Reverendissima studuerit, illum suo patrocinio non destituat. Aliud in praesentia scribendum non restat. Commendo me humillime Dominationi Vestrae Reverendissimae, ut domino meo clementissimo et rogo, me et I(odocum) sua solita gratia prosequatur.
| | | 24 | IDL 205 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Vienna, 1524-03-30 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 477, f. 93
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, AGAD, LL, 23, p. 168
| | 3 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 98r
| | 4 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 177/II, f. 134v-135r
| | 5 | copy in Latin, 16th-century, BK, 213, a.1524, No. 127, p. 207-208
| | 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 36 (TN), No. 16, p. 49-50
| | 7 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 92, p. 117
| | 8 | copy in Latin, 19th-century, MHMT, former BJ, Przyb. 15/52, f. 111v-112r
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 262
|
Prints: | 1 | AT 7 a.1524, No. 116, p. 105 (in extenso) | | 2 | Sumariusz No. 834, p. 103 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 477, f. 93v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Petro dei gratia Cracoviensi et Posnaniensi episcopo, regni Poloniae vicecancellario⌋ domino meo gratiosissimo.
Iam eram ascensurus currum, allatae sunt ⌊⌋ et ⌊⌋, quibus lectis tabellarium, qui eas reddidit, ad ⌊Novam Civitatem⌋ nobiscum recepimus, ubi cum domino ⌊collega⌋ latius collocuti, super omnibus respondebimus. De litteris ad ducem Ferrariae nihil mihi constabat, neque illarum meminerat dominus ⌊collega⌋, sed postea, dum alias recollegerat, illas etiam invenit. Mandato Dominationis Vestrae Reverendissimae libenter pareo cum domino ⌊collega⌋ hactenus non dissensi neque dissentiam, immo ubi opus fuerit et ex re negotiorum commissorum, in omnibus obtemperabo. Consuetudo et mores illius adhuc mihi placent plurimum neque mihi persuadere possum, quod mihi displicere possint umquam. Commendo me, dispensationem meam et hunc bonum senem Charontem nostrum Dominationi Vestrae Reverendissimae suppliciter, ut domino meo gratiosissimo.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus, ⌊Ioannes Dantiscus⌋.
| | | 25 | IDL 206 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Vienna, 1524-03-30 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 478, f. 94
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, AGAD, LL, 23, p. 168-169
| | 3 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 98v
| | 4 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 177/II, f. 135r-v
| | 5 | copy in Latin, 16th-century, BK, 213, a.1524, No. 128, p. 208-209
| | 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 36 (TN), No. 15, p. 47-48
| | 7 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 93, p. 117-118
| | 8 | copy in Latin, 19th-century, MHMT, former BJ, Przyb. 15/52, f. 112r-v
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 261
|
Prints: | 1 | AT 7 a.1524, No. 117, p. 106 (in extenso) | | 2 | Sumariusz No. 835, p. 103 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BNW BOZ 2053 nr 478 f. 94v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, ⌊domino Petro dei gratia Cracoviensi et Posnaniensi Episcopo Regni Poloniae Vicecancellario⌋, domino meo gratiosissimo.
Post novissimas ms 1 2 4 nihil hic est innovatum, praeterquam quod dominus doctor Cuspinianus,
ms 5 omitted⌈nihil hic est innovatum, praeterquam quod dominus doctor Cuspinianusms 1 2 4 nihil hic est innovatum, praeterquam quod dominus doctor Cuspinianus,
ms 5 omitted⌉ ad nos a regentibus fuit missus, ut a nobis aliquid expiscaretur, retulitque nobis, quomodo huc certo rumore esset allatum, quod Turcarum imperator quendam levem nun[tium] pro suo magno oratore ad salvum conductum impetrandum misisset ad serenissimum dominum nostrum, et quod iste orator venire deberet ad conficiendas indutias vel pacem aliquam perpetuam cum maiestate regia, et quod illius maiestas salvum conductum dedisset et certam spem de indutiis suscipiendis promisisset, quaesivitque a nobis, si aliquam istarum rerum notitiam haberemus. Multa praeterea contra Hungaros querebatur, praesertim hoc, quod paulo ante cum eis habuissent conventum pro differentiis componendis, quae utrimque inter subditos essent exortae, ipsi vero Hungari nihil tractare voluissent nisi prius differentiae principum essent compositae. Cum autem ab hac parte fuisset responsum, quod inter utrumque principem bona esset concordia et amor mutuus et non fore necessarium, quod de principibus quicquam ageretur, sed saltem de iniuriis subditorum utrimque, illi commoti et minantibus similes, rebus infectis, discessissent, addentes, quod mallent subesse Turcis, quam huiusmodi dissidium ferre. De quo tamen sibi nihil constare Cuspinianus asseruit, sed quod saltem causam dissidii inter principes Hungari quaererent, et solitis suis moribus uterentur. Collega meus et ego respondimus: de Turcarum oratore nullam nos habere scientiam, exposuimusque illi statum rerum nostrarum et quod maiestas regia pro festo Sancti Georgii cum omni sua potentia in castra adversus Turcas et Tartaros se esset receptura. Quorsum haec quaestio tendit, facilis est coniectura, ipsi sibi hic male metuunt. Aliud hoc tempore non occurrit. Commendo me humillime Dominationi Vestrae Reverendissimae.
Ex ⌊Vienna⌋ paenultima Martii 1524.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus, ⌊Ioannes Dantiscus⌋.
| | | 26 | IDL 207 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1524-04-05 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, BCz, 247, p. 9-12
| | 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 459
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 263
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Nobili et egregio domino ⌊Ioanni Dantisco⌋, nuntio et secretario regio, amico carissimo
Nobilis et egregie domine, amice carissime.
Gratum est ⌊maiestati regiae⌋, quod illi saepius scribis de omnibus, quae occurrunt. Gratum est et mihi hoc tuum officium, quod, ut numquam deinceps intermittas, cum aderit copia tabellarii, plurimum te rogo et moneo.
Litterae dispensationis tuae, quas attulit doctor ⌊Borgk⌋, sunt apud me. Quas servabo diligenter, quoad salvus ad nos Deo bene volente, redieris. Hunc fasciculum litterarum praesentibus annexum, rogo te, cum eris ⌊Venetiis⌋, fac celeriter ad urbem ⌊Romam⌋ per bancum transmitti. Et bene vale.
⌊Petrus Cracoviensis et Posnaniensis episcopus⌋ ac vicecancellarius subscripsit
| | | 27 | IDL 208 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Villach, 1524-04-08 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 481, f. 97
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, AGAD, LL, 23, p. 169-170
| | 3 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 99r
| | 4 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 177/II, f. 135v-136v
| | 5 | copy in Latin, 16th-century, BK, 213, a.1524, No. 129, p. 209-210
| | 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 36 (TN), No. 22, p. 63-64
| | 7 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 94, p. 118-119
| | 8 | copy in Latin, 19th-century, MHMT, former BJ, Przyb. 15/52, f. 112v-113r
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 264
|
Prints: | 1 | AT 7 a.1524, No. 118, p. 106-107 (in extenso) | | 2 | Sumariusz No. 838, p. 104 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BNW BOZ 2053 nr 481 f. 97v.
Reverendissimo in Christo Patri, ⌊domino Petro dei gratia Cracoviensi et Posnaniensi episcopo Regni Poloniae vicecancellario⌋ etc., domino meo gratiosissimo.
Novissimis litteris Dominationis Vestrae Reverendissimae respondi, non tamen quantum opus fuit, credebam enim ex ⌊Nova Civitate⌋ alium tabellarium futurum, quod non evenit, proinde brevibus me expediam. Gratum mihi est plurimum, propter navigationem, quam in reditu facturus sum, quod ⌊maiestas regia⌋ animum induxit, ut rebus id exigentibus hoc tempore ad oscula pedum non procumbamus, postquam rediero, sicut in Deum confido, ista congratulatio et si quid se aliud offeret, quod maiestas regia agendum censebit on the margin in place of crossed-out videbitur⌈videbiturcensebitcensebit on the margin in place of crossed-out videbitur⌉, satis opportune confici poterit. De Ludovico Decio, quae ad me perscripsit, illi referam. Non poterit nisi molestissime ferre, quod iste Andreolus hanc moram commiserit, cum ipse alias solitus sit diligenter et fideliter servire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Quod vult, ut obtemperem in rebus agendis domino collegae meo et idem cum eo sentiam, non gravate facio et facturus sum, cum propter illius virtutem et eruditionem, tum etiam, quod cognosco, me ad id faciendum obligari, neque ut spero, de me testari aliud poterit, et quemadmodum scripsi in novissimis, hominem ex corde diligo et observo, illosque fallet opinio, qui credebant, inter nos convenire non posse.
Litterae Dominationis Vestrae Reverendissimae, quae in ⌊Urbe⌋ debent reddi mea opera, ex ⌊Venetiis⌋ illis, ad quos scriptae sunt, quanto tutius et citius possunt, dabuntur, neque in illis, quae Venetiis et ⌊Patavii⌋ distribui debent, ulla mora futura est.
Aliud nunc non restat, quam quod Dominatio Vestra Reverendissima me suum servum perpetuum ea, qua cepit, gratia prosequatur, et si se casus obtulerit, I(odoci(?)) non obliviscatur. Magnificus dominus collega meus, quem Dominationi Vestrae Reverendissimae deditissimum cognovi, illi se maximopere commendat.
Datum ex oppido ⌊Villach⌋ 8 Aprilis anno Domini 1524.
Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus, ⌊Ioannes Dantiscus⌋.
| | | 28 | IDL 214 | Piotr TOMICKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1524-08-09 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 9, f. 6
| | 2 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 36 (TN), No. 62, p. 193-194
| | 3 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 262, p. 103-104
|
Prints: | 1 | AT 7 a.1524, No. 124, p. 113 (in extenso) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Propter insperatam iniuriam ⌊regiae maiestati⌋ et serenissimae eius coniugi, dominae ⌊reginae⌋ in adempta possessione ⌊ducatus Barensis⌋ illatam, extrusus est hinc ad vos dominus doctor ⌊Bork⌋, qui cum quibus mandatis ac instructionibus istuc missus sit, plene te informabit, declarabit etiam tibi, quanta caedes quantaque perturbatio sit hic in ⌊regno⌋ nostro facta. Duo enim potentissimi exercitus, alter ⌊Thurcorum⌋, alter ⌊Thartarorum⌋, terras nostras ⌊Russiae⌋ successive, unus post alium, ingressi, illas crudelissime ferro et igni vastarunt, ingentem hominum et pecorum praedam abegerunt. Tabescit animus audire miserorum hominum fletus, imprecationes, quarum plena sunt hic omnia, et certe prae dolore et animi angustia plura scribere de his non possum. Praedixerunt iam pridem astrologi et alii divinaculi hunc annum periculosissimum omnibus provinciis et regnis futurum, quos quamvis ridere plerumque soleamus, sumus tamen nunc magno nostro malo experti vaticinia et praedictiones illorum non omnino vanas et futi ms. u(!)
⌈ii ms. u(!)
⌉les esse.
⌊Maiestas regia⌋ die crastina hinc egreditur Sandomiriam versus omnesque subditos ad arma secum vocat, mandans, ut ex qualibet civitate, oppido et villa decimus quisque homo robustior ad extinguendum commune incendium expediatur. Nuntiatur enim nobis pro certo, quod tertii hostes, et hi quidem numerosi, adventant ad funditus delenda et exurenda dominia nostra. Deus meliora prospiciat, in cuius manibus sunt omnes potestates et omnia regna.
Habeo tibi magnas gratias, quod mihi frequenter scribis, et ut idem perpetuo facias, hortor te et plurimum rogo. Cetera, quae hic aguntur, referet tibi dominus doctor ⌊Borgk⌋. Bene vale mei memor.
⌊Petrus Cracoviensis et Posnaniensis episcopus⌋ et vicecancellarius subscripsit
| | | 29 | IDL 218 | Ioannes DANTISCUS to Piotr TOMICKI, Valladolid, 1524-10-03 |
Manuscript sources: | 1 | fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 525, f. 161
| | 2 | copy in Latin, 16th-century, AGAD, LL, 23, p. 197
| | 3 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 107v-108r
| | 4 | copy in Latin, 16th-century, B. Ossol., 177/II, f. 156r-v
| | 5 | copy in Latin, 16th-century, BK, 213, a.1524, No. 155, p. 241
| | 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 36 (TN), No. 77, p. 231-232
| | 7 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 109, p. 129
| | 8 | copy in Latin, 19th-century, MHMT, former BJ, Przyb. 15/52, f. 135r
|
Auxiliary sources: | 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 277
|
Prints: | 1 | AT 7 a.1524, No. 147, p. 127 (in extenso) | | 2 | Sumariusz No. 886, p. 109 (Polish register) |
| |
|
B. Ossol., 176, f. 14r
B. Ossol., 176, f. 14v
BJ, 6657, p. 240r
BJ, 6657, p. 240v
BJ, 6657, f. 351r
B. Ossol., 176, f. 103v
B. Ossol., 176, f. 104r
B. Ossol., 176, f. 104v
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 82r
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 82v
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 83r
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 357, f. 83v
BNW, BOZ, 2053, TG. 4, No. 375, f. 107r
BJ 6557, p. 39r
BJ 6557, p. 39v
BJ 6557, p. 40r
BJ 6557, p. 40v
BJ 6557, p. 41r
BJ 6557, p. 41v
BJ 6557, f. 45r
BJ 6557, f. 45v
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 388, f. 125v
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 388, f. 124r
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 388, f. 124v
BNW BOZ 2053 TG 4, No. 388, f. 125r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 127v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 126r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 126v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 389, f. 127r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 390, f. 129v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 390, f. 128r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 390, f. 128v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 400, f. 152v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 400, f. 152r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 169v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 168r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 168v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 404, f. 169r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 409, f. 178v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 409, f. 177r
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 409, f. 177v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 419, f. 197v
BNW, BOZ, 2053, TG 4, No. 419, f. 197r
UUB, H. 155, f. 191r
UUB, H. 155, f. 191v
UUB, H. 155, f. 192r
BCz, 247, p. 2
BCz, 247, p. 1
BCz, 247, p. 14
BCz, 247, p. 13
BCz, 247, p. 8
BCz, 247, p. 7
BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 476, f. 92v
BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 476, f. 92r
BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 477, f. 93v
BNW, BOZ, 2053, TG 5, No. 477, f. 93r
BNW BOZ 2053 nr 478 f. 94v
BNW BOZ 2053 nr 478 f. 94r
BNW BOZ 2053 nr 481 f. 97v.
BNW BOZ 2053 nr 481 f. 97r.
AAWO, AB., D. 9, f. 6v
AAWO, AB., D. 9, f. 6r
BNW BOZ 2053 nr 525 f. 161v