1 | IDL 3464 | Wolfgang PRANTNER to Ioannes DANTISCUS, Laredo, 1527-05-15 |
received Valladolid, [1527]-05-24
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1595, p. 13-16
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 440
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Cum his diebus huc adveniens forte incidissem in latorem praesentium itineri istuc ad vos se iam parantem volui praestantiam Tuam ... superinscribed⌈... illegible⌈...... illegible⌉... superinscribed⌉ adventus saltem mei (cum aliud non haberem) certiorem facere, qui itaque nudiusquartus quam has ad te darem ⌊Laretum⌋ huc applicui incolumis superinscribed⌈incolumisincolumis superinscribed⌉. Ubi quatriremem seu gale written over i⌈iee written over i⌉onem, qua dominus ⌊a Prato⌋ semel ipsiusque comitiva iam tertio reiecta fuit, et cum eo amicos veteres et optimos, quos omnes iam pridem uti discesserant apud ⌊Belgas⌋ esse ratus sum, inveni superinscribed⌈inveniinveni superinscribed⌉, quorum dominus ⌊Melchior⌋(?) primas tenet, tum dominum de Longeuall(?) a ⌊serenissimo Boemiae rege⌋ domino nostro olim ad ⌊caesarem⌋ per dispositos equos missum written over s⌈smm written over s⌉ nonullosque alios aulicos, qui ut me conspexere tam inopinatum adventum non minus admirati quam laetati sunt, fassusque est ⌊dominus Melchior⌋(?) ingenue me itineris sui verum aliquando vatem vel ipsum oraculum delphinum fuisse. Erramus itaque multi in hoc infelici Hispano littore ob ⌊Ventorum⌋ vim imbriumque et procellarum crebritatem, quae dulcissimam patriam nobis invidere videntur, quatrirememque instructa hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉m rebus omnibus nosque alios unice remorantur.
Dominus don on the margin⌈onon on the margin⌉(?) Georgius a Austria(?) suis navibus recta in ⌊Flandri adscribed⌈ii adscribed⌉am⌋ tendet quare ut ⌊Angliam⌋ quemadmodum semper in animo habui viderem aliisque in quatriremi sua locum vel hidden by binding⌈[l]l hidden by binding⌉ darem vel relinquerem hanc paribus auspiciis rt titulis (quos nosti) quoque insignem inscendam, in
BCz, 1595, p. 14
qua communi (ut spero) suffragio antesignanus seu etiam navarchus ero written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉eroero written over ...⌉ singulisque debites honorum gradus in ea conferam alterumque alteri pro mentis ac uniuscuiusque captu debite praeferam, de quibus priusquam navis hinc solue hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉rit scribam aliquando latius interea ut ad Tuam Dignitatem latius. Interea et semper bene vale et, ut soles, vive Tibi et tuis feliciter.
Ill(ustrissimum) or Ill(ustrem)⌈Ill(ustrissimum)Ill(ustrissimum) or Ill(ustrem)⌉
⌊comitem a Motfort⌋(?), meum et maris Anglici hidden by binding⌈[ici]ici hidden by binding⌉ fratrem, et amicos nomine meo plurima salute impartire meque illustrissimo domino meo marchioni humillime commenda.
Praestantiae Tuae per aes et libram mancipatus ⌊Prantner⌋
Postscript:
Dominum ⌊Cruciferum Livoniensem⌋[1] offendi in ⌊Bilibau⌋ c written over d⌈dcc written over d⌉um illac transirem offendi superinscribed⌈offendioffendi superinscribed⌉, quem ego in primis et ipse me familiarum hospitio susceperat convivati et potari egregie priusqua written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉priusquapriusqua written over ...⌉ huc me conferrem, qui nautis et ⌊Ventis⌋ ipsum remor hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉antibus omnia mala imprecatur sed(?) tui tamen amantissimus tuorumque sibi collatorum beneficiorum fidelissimus praeco iterum
atque iterum vale.
[1] Cf. http://www.bautz.de/bbkl/j/Johannes_bla.shtml.
| |
2 | IDL 3465 | Wolfgang PRANTNER to Ioannes DANTISCUS, London, 1527-06-30 |
received Valladolid, [1527]-07-27
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1595, p. 9-12
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 448
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1595, p. 9
Magnifice ac clarissime Domine Orator, domine et amice carissime.
Scripsi proximis litteris moram ipsam et quidquid incommodi nobis in Hispanico litore acciderat, par est, ut Tuae Excellantiae navigationis nostrae infelicis quoque certiorem reddam. Cum enim ex ⌊Hispania⌋ solvissemus, postridie eius diei maximam maris tempestatem perpessi, ut iam de salute desperaremus, tanta enim erat undarum et procellarum vis, quae undique navim implerant, ut nil aliud consilii quam in exhaurienda sentina nobis superinscribed⌈nobisnobis superinscribed⌉ reliqui esset. Alii suarum mercium, ego vero mulae meae maioris, quam in patriam ducere statueram, eicere coacti, tredecima tandem die ⌊Angliam⌋ attigimus[2], quam relicta classe ingressus sum, contulique me per equos dispositos ⌊Londinum⌋, ubi opera et litteris domini oratoris ⌊Angliae⌋, domini ⌊Lei⌋ hospitio honestissime susceptus et tractatus fui lautissime. Deinde me ad ⌊regem⌋ contuli, cum quo (uti omnium principum est humanissimus) ad mediam horam egi donatusque fui a maiestate sua annulis aureis et argenteis,
BCz, 1595, p. 10
vino praeterea ac dapibus de auratis vasis et lancibus in diversorium allatis, ita, ut mirarer tantam maiestatis suae erga me clementiam et munificentiam, hoc ipsum vero contigit opera domini ⌊Lei⌋ et domini doctoris ⌊Sampson⌋, prioris oratoris apud ⌊caesarem⌋, cuius opera hic usus sum, qui in me, ut suum erga caesarem animum) monstrare voluerunt. Obtinui itaque litteras passus ex sententia crasque hinc discedam in ⌊Flandriam⌋.
Serenissimus ⌊Angliae rex⌋ mitit ad ⌊regem Galliae⌋ ⌊car(dina)lem⌋, qui heri hinc magna commitiva splendide hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ ⌊Londinum⌋ egressus, rumor erat ipsum mo[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ regem cum ⌊Gallo⌋ conventurum ⌊Callesii⌋, nescio tamen, quid animum suae maiestatis immutaverit. ⌊Filia⌋ ⌊regis⌋, ut audio indubie, ⌊delphino⌋ desponsata est, quo fit, ut verear, ne magnum aliquod malum et maxime ob ⌊urbis⌋ tam nefariam direptionem maneat, quod Superi omen avertant hidden by binding⌈[ant]ant hidden by binding⌉[3]. Siquid novi apud ⌊Belgas⌋ intelexero, Vestrae Excellentiae quoque scribam, qui bene valeat et me
BCz, 1595, p. 11
amicis communibus commendat.
Ex ⌊Londino⌋, die ultimo Iunii anno etc. 27
Excellentiae Vestrae deditissimus ⌊Prantner⌋
Postscript:
Invitatus fui hic a mercatoribus ⌊Vandalis⌋, apud quos multos Tuae ⌊patriae⌋ inveni, factaque fuit honesta tuae praestantiae mentio conpotatumque ob salutem tuam, cui officio, ut istic respondeas te monere volui, et hortor sub poena excomunicationis, a qua absolvi non poteris, nisi in cena domini doctoris ⌊Liberalis⌋.
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
[2] Cf. ⌊⌋ (description of the same trip).
[3] Over avert[ant] visible mark of abbreviation.
| |
3 | IDL 6548 | Ioannes DANTISCUS to Nicolas PERRENOT de Granvelle, before 1529-01-15 Letter lost |
Letter lost, mentioned in IDL 419 |
| |
4 | IDL 419 | Nicolas PERRENOT de Granvelle to Ioannes DANTISCUS, Toledo, 1529-01-15 |
received Valladolid, [1529]-01-23
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 66, f. 181
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 43
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 403
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 62, p. 42 (reference) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D.66, f. 181v
Eximio Generosoque Viro, Domino ⌊Ioanni Dantisco⌋, equiti aurato, serenissimi ⌊regis Poloniae⌋ oratori meritissimo, domino plurimum observando.
Vix dici queat, quantum voluptatis susceperim ex ⌊⌋ Dominationis Vestrae, quibus et illam bene valere intellexi, nostrique memorem et in non vulgari amicitia respondentem. Neque profecto umquam deerit vicissitudo.
Quantum ad id, quod ⌊caesar⌋ valedicenti annuit, tum in reliquis pro ⌊Mitridatis⌋ memoria[1] numquam verbum irritum faciat nec hac vel in re alium induet hominem.
Salutavi dominos ⌊Pratensem⌋, ⌊Eustachium⌋, ⌊Durant⌋ et ⌊Anthunium⌋, qui Dominationem Vestram ex intimo corde resalutant omniaque prospera imprecantur, et ne alios sigillatim recenseam, todidem omnis aula cupit, quae di<s>cessum adeo gravate superinscribed in place of crossed-out gravate⌈gravate gravate gravate superinscribed in place of crossed-out gravate⌉ fert, ut ne quid magis ferat(?)[2].
Quod vero Dominatio Vestra commendet negotia serenissimorum ⌊regis⌋ et ⌊reginae Poloniae⌋, profecto ita in eos ⌊caesar⌋ ipse propenso est animo necessitudineque sanguinis veterisque amicitiae correspondere statuit, ut nihil amplius addendum sit neque deerit, qualecumque nostrum obsequium erga ipsos omnisque opera et officium in iis omnibus, quae putavero interesse eiusdem Dominationis Vestrae.
Cui rursus atque iterum salutem et vale dico.
Ex ⌊Tholeto⌋, 15 Ianuarii 1529.
[1] Memory of Mithridates was legendary, as he was to be able to speak 22 languages
.
[2] ferat under stain
| |
5 | IDL 7340 | Ioannes DANTISCUS to Mathias PLATEN, before 1530-06-02 Letter lost |
Letter lost, mentioned in IDL 3802: Ich fuge Eweren Gnaden zcu wysszen, dos ich hochlich erfrowet bynn wordennn samth meyner frowen Ewer Gnaden gesuntheytt und schreyben. |
| |
6 | IDL 3802 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1530-06-02 |
received Augsburg, 1530-07-04
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, BCz, 1595, p. 101-102
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 158
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1595, p. 102
Reverendissimo in Cristo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia electo et nominato presuli Colmensi⌋, domino suo gratiosissimo.
BCz, 1595, p. 101
Meynenn gancz wyllig(en) und unvordrosszen steten dÿnsth noch meyne(m) hogest(en) vormogen allezeytt zcuvoran wyllig(?) bereyth.
Genediger Herre.
Ich fug(e) Ewere(n) Gnad(en) zcu wysszen, dos ich hochlich erfrowet bynn wordenn(n) samth ⌊meyner frowen⌋ E(wer) G(naden) gesuntheytt und ⌊⌋. Byn derweg(en) danckbaer der szeltig(en) gutte zceytung(en) und weer noch grosszer erfrowth, das ich E(wer) G(naden) gesunth szeen und sprechen muchte. Szo byn ich och gancz hochlich erfrowet, E(wer) G(naden) gluckszelig(en) standes des bisschoffthumes. Der almechtig(e) Gott vorleyer(!)[1] E(wer) G(naden) myth langer, szeliger gesuntheytt[2] zcu besitcze(n), das myr von herczen lypp isth. Und ist myr me(?) eyn grosszer trost, das E(wer) G(naden) uns mues neher kome(n), wente mich und den ewerenn(n) gar lange zceyt donoch vorlangget hott und alle unsze trowricheytt in frolochunge wyrth gewanth. Der almechtige Gott gebe, das wyrs alle gesunt yrleben mogenn(n).
Vonn newger zceytunge szol ich woll schreyben. Wes besunders nicht. Vorhoffe mich von E(wer) G(naden) szelber zcu hore(n), nemlich von ⌊Martino Lotther(us)⌋, app hers hot gut adder bosze gemacht, wyrth nu befunden werden(n).
Und bevele paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉ hyemith E(wer) G(naden) Gothe dem almechtigen langge weyle gluckszelick gesunth.
Datum ⌊Danczk(e)⌋, secunda Iunii anno 1530.
E(wer) G(naden) undertheniger unde guthwylliger ⌊Macz Plat(en)⌋
[1] vorleyer instead of vorleye, or perhaps for vorleye er
[2] szeliger gesuntheytt sequence changed from gesuntheytt szeliger with transposition marks
| |
7 | IDL 502 | Ludwig PRÜFFER to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1530-06-03 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, BCz, 1596, p. 269-272
|
|
| |
8 | IDL 541 | Alessandro PESENTI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1530-09-08 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Italian, BCz, 243, p. 133-134
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 212
|
|
| |
9 | IDL 3459 | Alessandro PESENTI to Ioannes DANTISCUS, [Cracow (Kraków)], [1531-01-06 or shortly after] |
received Brussels, [1531]-02-08
Manuscript sources: 1 | fair copy in Italian, BCz, 1595, p. 197-198
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
P(er) una(?) de V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma o visto la bona gracia, qual V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma ave verso di me, del ch(e) ne re(n)gracio V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma. Q(ui), si come p(er) lo pasato sempre o facto loficio di bo(n) servitore, faro p(er) lo advenire.
Circha al privilegio, qual insieme co(n) el mag(nifi)co m(on)s(ignor)(?) ⌊Ioa(n) Andrea⌋ o cercato a V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma, asai la ringracio et a quella reffaro obligato vede(n)do co(n) quanto amor V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma se proferta expedirmi tal negocio. Et cosi ma(n)do qui inchlusa larma, come scrive V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma, qual bisogna pinger vel privilegio. Et aisi la prego de tal expedicio(n).
El mag(nifi)co m(on)s(ignor)(?) ⌊Ioa(n) Andrea⌋ et(?) io desideriamo, ch(e) V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma, si per eser oramai tempo, vengi presto. Et p(er) altri inspecti me reservo abocha qualch(e) cosa da co(n)ferir co(n) V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma. Maledictus omo, qui confidit in omine.
Faro fine p(er) no(n) eser tedioso, no(n) fine(n)do mai deserli bo(n) servitor. In alcocii(?) mei privilegii me scrivevo Alexa(n)der de Pesentis alias de Baptistis. Se par a V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma far meter cosi nel privilegio, facia quella a me par ch(e) seria meglio.
Et a V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma sempre me ofero et ricomando come fidel et bo(n) servitore.
D(i) V(ostra) S(ignoria) R(everendissi)ma bo(n) servitore ⌊Alexa(n)der de Pesentis⌋ musicus S(ac)rae M(aiesta)tis R(eginal)is
| |
10 | IDL 590 | Paulus PARTHENOPAEUS to Ioannes DANTISCUS, Genoa, 1531-02-05 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, UUB, H. 154, f. 45-46
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 285
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 31
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 109, p. 64 (English register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
UUB, H. 154, f. 46v
⌊Ioanni Dantisco⌋ Episcopo Culmensi, ⌊serenissimi regis Poloniae⌋ oratori, viro integerrimo
Apud ⌊caesarem⌋
UUB, H. 154, f. 45r
⌊Paulus Parthenopaeus⌋ Ioanni Dantisco ⌊serenissimi regis Poloniae⌋ sapientissimo oratori salutem plurimam dicit.
Ita proximis diebus abs te factum est, mi suavissime Dantisce, ut nostro Spinulae, in cuius benevolentia atque observantia nemini cedo vel ipse non iniuria invidere possim. Quid? Ad eum longam et pluribus verbis scriptam dedisti ⌊⌋, ad me vero ne minimam quidem. Quod scelus (ita enim dicendum est) quam graviter tulerim, non est, cur ad te in praesentia scribendum putem, praesertim cum tibi exploratum esse non ignorem, quantum doloris secum afferat neglectus amor. Cuius impulsu hoc ad te litterarum me vel invitum dedisse scias, nam iratus (ingenue enim fatebor) in animum induxeram posthac ad te nullas dare litteras. Putabam pro nostra necessitudine meaque singulari singulari benevolentia perpetuaque observantia omnino fore, ne, quoties ⌊Genuam⌋ litteras mitteres, me tuas expectatissimas desiderare patereris, quas mihi ex omnibus iucundissimas fore non ignoras. Nam id litterarum tuarum genus et scribendi caracter est, ut vel ignotos ad te amandum facile attrahere possit. Sed quid illud? Videbar enim mihi litteris tuis legendis illa tua suavissima (ut cum hic aderas) consuetudine perfrui, cuius quidem memoria (ita dii me ament) sic oblector, ut nullus fere dies transeat, quin tua carmina summa cum voluptate legam. Nonne igitur iure mihi dolendum esse putas? Si me video ex litterarum tuarum desiderio ea voluptate carere, quam vix ullo tempore resarcire possim? Causaberis, quod vulgo ab omnibus usurpari solet, graviores curas, quibus te iugiter distineri non sum inscius. Accipio excusationem, hac tamen lege, ne posthac tuarum litterarum suavissimo fructu mihi interdici velis. Quod ni feceris, ipse facere non potero, quin te violatae amicitiae reum faciam, a quo quidem crimine boni omnes abhorrere debent. Hactenus tecum per iocum, mi suavissime Dantisce, agere libuit. Ceterum scias velim me usque adeo tibi addictum esse, ut hoc unum
UUB, H. 154, f. 45v
praecipue in votis habeam, eam mihi aliquando occasionem a diis immortalibus dari, per quam meum erga te animum plane mihi demonstrare liceat superinscribed⌈demonstrare liceatdemonstrare liceat superinscribed⌉, cui me totum trado. Vale. Domino ⌊Cornelio⌋ salutem adscribo, qua meo nomine illum impartiri velis.
⌊Genua⌋, Nonis Februarii 1531.
| |
11 | IDL 3509 | Václav PROCEK to Ioannes DANTISCUS, Prague, 1531-04-25 |
received Ghent (Gandavum), [1531]-06-06
Manuscript sources: 1 | fair copy in Czech, autograph, BCz, 1595, p. 241-242
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 1595, p. 242
Wysocze Důstojné(m)u Panu, panu ⌊Janowi z Hewnn⌋, z Božíe Mi(los)ti biskupu Chelmzenské(m)u a oratorowi ⌊krále je(o)o (milos)ti polského⌋ etc., panu mnĕ milostivĕ příczni(vém)u, Jeho (Milos)ti
BCz, 1595, p. 241
Wysocze Důstogný Pane, pane mnĕ milostiwĕ a laskawĕ příczniwý.
Službu swú Wašíe Mi(los)ti wzkazugy při tom zdrawí dlúhého y giné(h)o wšeo dobrého přál bych Waší Mi(los)ty wĕrní rád.
Ráčíte Waše Mi(los)t w dobré pamĕty míty dlúhá léta má w službĕ ⌊krále ge(h)o (milos)ti polské(h)o⌋ etc., pána mého milostiwého až pak y k šedinám sem přissel, při tom take znám k sobĕ milostiwého krále y ⌊králové⌋ gegy mi(los)t etc. Ale wšak pro to malé opatření mám ziwnosti(?) od gich mi(los)tí, a nerad
bych ginde se giž služby hledage známil o lepší opatření gich mi(los)tí, předložiw nedostatek swůj žádal sem kdež pak y náchylnost milostiwú k tomu od gich mi(los)tí znám k sobĕ, gedne že ráčíte
znáty způsob přímluvy gest mnĕ od geho mi(los)ti ⌊czísaře⌋ k králowé
gegy mi(los)ti polské potřebé.
A protož pana ⌊Nypšicze⌋, swé(h)o pří(te)le a towaryše sem požádal, že o té wĕcy a potřebĕ Waší Milosti píše o mnĕ i Waši Mi(los)ti prosím, že to pro mú službu učinity ráčíte a mnĕ přímluwčí list od ⌊císaře⌋ je(h)o (milos)ti římské(h)o rukú podepsaný k ⌊králowé gegy mi(los)ti polské⌋ etc. zyednáte o opatření, abych při gegy mi(los)ti trwaty mohl roznomu(?) Vaší Mi(los)ti porouč(en)í gedné, aby brzo poslem byl do ⌊Krakowa⌋ ku panu ⌊Nypšiczowi⌋ a já to(h)o Waší Mi(lo)sti rád zasluhowaty budu.
A s tím valete na wšem wšudy dobře.
Dán w ⌊P(ra)ze⌋, w úterý po Swatém Giří léta etc. XXXI-o.
⌊Wáclaw P(ro)czek z Czetnĕ⌋ etc.
| |
12 | IDL 3513 | Václav PROCEK to Ioannes DANTISCUS, Prague, 1531-06-22 |
received Brussels, [1531]-07-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Czech, autograph, BCz, 1595, p. 281-282
|
Prints: 1 | POCIECHA 4 p. 408 (excerpt) |
|
| |
13 | IDL 646 | Gonzalo PÉREZ to Ioannes DANTISCUS, Brussels, 1531-07-01 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 154, f. 62
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 358
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 45
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 441, p. 87 (English register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Coegit me urgentissima causa, impulit me Reverendissimae Paternitatis Tuae erga omnes humanitas, ut equum ⌊Gandavi⌋ ab eadem peterem, cogit me nunc etiam pudor Eandem Reverendissimam Paternitatem Tuam precari, ne quid ab ea hac de re Dominus meus ⌊Valdesius⌋ intelligat, ne forte tantum impudentiae mihi probro daret. Qua in re multo maiorem prima gratiam fecerit Reverendissima Paternitas Tua quam felicissime et diutissime valere faxit Deus Optimus Maximus.
⌊Bruxellis⌋, Kalendis Iulii 1531.
| |
14 | IDL 3242 | Václav PROCEK to Ioannes DANTISCUS, České Budějovice (Budweis), 1531-07-19 |
received Brussels, [1531]-08-11
Manuscript sources: 1 | fair copy in Czech, autograph, AAWO, AB, D.103, f. 59
|
|
| |
15 | IDL 3527 | Giovanni di PALO to Ioannes DANTISCUS, Naples, 1532-02-09 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, BCz, 1595, p. 383-386
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 17
|
Prints: 1 | AT 14 No. 64, p. 112-113 (in extenso; Polish register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Illustrissima quondam ⌊mater⌋ serenissimae dominae ⌊reginae Poloniae⌋ tenebat inter alia feudalia in hoc ⌊regno⌋ territorium nominatum ⌊Monte Serico⌋, quod est divisum et quaelibet pars habet suum nomen. In ipso ⌊territorio⌋ pasculabant pecudes et alia animalia et solvebant illustrissimae dominae ⌊ducissae⌋ et numquam iumentae imperiales in illo territorio pascula sum<ps>erunt tempore, quo vixit in(?) illustrissima ducissa.
Post ⌊eius⌋ mortem dictae imperiales iumentae intraverunt in illo territorio ⌊Montis Serici⌋ et acceperunt certam partem dicti territorii, quae appellatur ⌊Defensa Sancti Lorenczi⌋, ubi est nemus, lignamina et rivus aquarum. Ceterae written over um⌈umaeae written over um⌉ vero aliae partes dicti ⌊territorii⌋ non habent lignamina neque habent aquam, et si affectatores in dicto territorio ab officialibus serenissimae ⌊reginalis maiestatis⌋ volunt BCz, 1595, p. 384 prendere ligna in illo nemore, custodes iumentarum ⌊caesaris⌋ prohibent et, si concedunt, volunt mercedem. Et tempore aestatis, quo iumentae praedictae non possunt permanere in illo ⌊territorio⌋, custodes praedicti iumentarum affidant alia animalia in eorum utilitatem et sic laute pro eorum utilitate privant de dominio sua<e> maiesta<tis> reginalis.
In regia camera summarie factus fuit processus, et cum maxima mea importunitate ⌊⌋ lata fuit, et est contra suam ⌊reginalem maiestatem⌋, prout Vestra Dominatio poterit videre a copia, quam inter ha<n>c litteram ego mitto Dominationi Vestrae. Suae ⌊reginali maiestati⌋ est damnosum pasculum iumentarum ⌊caesaris⌋ quolibet anno mille et sescentum ducatos.
Poterit Dominatio Vestra intercedere cum ⌊caesare⌋, ut illae iumentae BCz, 1595, p. 385 non intrarent in illo territorio ⌊Montis Serici⌋, ita ut non intrabant tempore, quo vivebat illustrissima domina ⌊ducissa⌋. In hac mea littera erunt litterae magnifici et excellentis domini ⌊Ludovici Alifii written over l⌈lii written over l⌉⌋.
Et Dominationi Vestrae me commendo.
Totus Dominationis Vestrae servitor ⌊Ioannes de Palo⌋
| |
16 | IDL 811 | Guido PETRI Anderlechtensis to Ioannes DANTISCUS, [Venice], 1532-08-01 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 3, f. 79 + f. [1] missed in numbering after f. 79
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 110
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 267
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 231, p. 155 (English register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. 79r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine mi et benefactor colendissime.
Humili commendatione praemissa.
Summa Dominationis Vestrae Reverendissimae auctoritas et erga omnes ampla illa humanitas meumque perpetuum de sua singulari virtute et integritate iudicium fecit, ut magni mea interesse putarem res eas, quas gessissem, eidem Dominationi Vestrae Reverendissimae notas esse, cum omnem spem meam in te uno fixi. Peiore in loco vel statu res esse non potest, cum indies prae verecundia ac iniuria mihi indebite (ut Deum testor) adscripta poena gravi et dolore multifariam r et praesertim morbo itropico, quem existendo in carceribus ⌊Plasentiae⌋ adeptus sum, a quo tamen, spero, Deo favente medio et industria cuiusdam excellentissimi doctoris cito liberari.
cf. Cic. Fam. 14.4 ⌊O me perditum et afflictum!cf. Cic. Fam. 14.4 ⌋
O infelix et impune exilium!
cf. Cic. Fam. 14.4 Quid enim? Rogem te, ut venias? ⌊Quid nunc ab eadem Dominatione Vestra Reverendissima rogemcf. Cic. Fam. 14.4 Quid enim? Rogem te, ut venias? ⌋
cf. Verg. A. 11.86 ⌊pectora nunc foedans pugnis, nunc unguibus oracf. Verg. A. 11.86 ⌋?
Certe, domine mi observandissime, minus est erratum a nobis,
cf. Verg. A. 9.300 per caput hoc iuro, per quod pater ante solebat ⌊per caput hoc iurocf. Verg. A. 9.300 per caput hoc iuro, per quod pater ante solebat ⌋, sed, ut credo, invidet fortuna mihi. Quaeso ergo, domine et benefactor mi colendissime, depelle crimen atque solabere sortem miseram huius tui infirmi servuli, qui nocte dieque pro Illa se offert Deum orare, prout orat, ut Illam, prout meretur, extollat, si qua Illi adhuc est memoria nostri.
cf. Ov. Met. 9.371-373 siqua fides miseris, hoc me per numina iuro / non meruisse nefas. Patior sine crimine poenam. / Viximus innocuae. Si mentior, arida perdam / quas habeo frondes, et caesa securibus urar ⌊Nam hoc me per numina iuro. Non meruisse nefas; patior sine crimine poenam. Viximus innocuae; si mentior, arida perdamcf. Ov. Met. 9.371-373 siqua fides miseris, hoc me per numina iuro / non meruisse nefas. Patior sine crimine poenam. / Viximus innocuae. Si mentior, arida perdam / quas habeo frondes, et caesa securibus urar ⌋. Quare, quantum potes, praesul dignissime, supplex oro atque devote rogo, succurre creaturae tuae. Ubi his e calamitatibus tandem medio Dominationis Vestrae Reverendissimae enatare valeam et ad antidora deficiam tanti praesulis laudem ubique, prout hactenus feci, praedicare?
cf. Verg. A. 10.849-850 heu, nunc misero mihi demum exitium infelix, nunc alte vulnus adactum! ⌊Heu nunc, misero mihi demum!cf. Verg. A. 10.849-850 heu, nunc misero mihi demum exitium infelix, nunc alte vulnus adactum! ⌋ Quae etiam et quanta eadem superinscribed⌈eademeadem superinscribed⌉ Dominatio Vestra Reverendissima potest cum
excell(entissimo) or excell(enti)⌈excell(entissimo)excell(entissimo) or excell(enti)⌉,
doct(ore),
domino ⌊Cornelio Sceppero Duplicio⌋, domino etiam et benefactore meo, mihi notum est. Peto igitur a Dominatione Vestra Reverendissima maiorem in modum, ut me, suum absentem servum atque mancipium, tamquam praesentem, prout etiam pro illa sua humanitate perfecta prius semper consuevit, diligat et, ubi et quando poterit, causam meam iustam atque piam defendat et mediante vel insimul cum dicto domino ⌊Cornelio⌋, quaeso, per opportunitatem videre dignetur vel dignentur, si qua spes sit nostri reditus. Quod dii faxint, quia etsi cum egregio viro et excell(entissimo) or excell(enti)⌈excell(entissimo)excell(entissimo) or excell(enti)⌉ doct(ore) sum, cum tamen absens sum a Dominatione Vestra Reverendissima, quod mihi molestissimum est,
cf. Cic. Fam. 10, 4 ⌊omnia mihi tempora sunt miseracf. Cic. Fam. 10, 4 ⌋, cum omnis spes mei reditus et recuperandae salutis et honoris in eadem Dominatione Vestra Reverendissima fixa manet, adesto,
AAWO, AB, D. 3, f. 79v
quaeso, iam cum tot me pericula et dolores circumstant, quod non solum amicorum, si qui adhuc sunt et non hi, quos exspectaram, immo, quasi mei immemor sum, attento, quod spes mihi salutis et recuperandae honoris pertenuis adhuc ostenditur. Quamvis nescio, quid magni promittunt sidera exhortando me, ut animi sim magni et spem firmam habeam recuperandae salutis et honoris. Quod utinam sit eius modi, ut recte sperare possim et
cf. Verg. A. 1, 203 ⌊forsan et haec olim meminisse iuvabitcf. Verg. A. 1, 203 ⌋.
cf. Hor. Epist. 1.17.36 ⌊Non enim cuivis homini contingit adire Corynthumcf. Hor. Epist. 1.17.36 ⌋ etc. Ergo, pro, quantae tibi curae meus honos semper fuerit, domine mi observandissime, qui te unice diligit, rauca iam voce precatur: Depelle crimen infelixque et impium exilium, petoque maiorem in modum a Dominatione Vestra Reverendissima amore summipotentis Dei et Domini Nostri Ihesu Christi, ut visis praesentibus dignetur intuitu meo et patriae rescribere servulo suo, prout eidem Dominationi Vestrae Reverendissimae magis expediens videbitur, et litteras destinandas, si sibi visum fuerit servulo suo respondere, dare praesentium latori, videlicet oratori Veneto ibidem praesenti, et illas taxare. Et tandem istis tertiis meis litteris quaeso supplexque oro, et quantum in me est, deprecor, respondere iubeat Dominatio Vestra Reverendissima. Praecelsusque Prometheus plasmator praeassertum praesulem perpetuo prosperum perfaustissimumque praeservet. Cui suus infimus servus et creatura pro iustitia et pietate se iterum atque iterum commendat et offert.
Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae humillimus servus et mancipium ⌊Guido Petri Anderlochten(sis)⌋
| |
17 | IDL 822 | Vicenzo PIMPINELLO to Ioannes DANTISCUS, Regensburg, 1532-08-31 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, UUB, H. 154, f. 91-92
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 65
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 131
|
Prints: 1 | AT 14 No. 415, p. 623-624 (in extenso; Polish register) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 234, p. 156 (English register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Discessum tuum insperatum nemo est ⌊hic⌋ et apud ⌊caesarem⌋ et ⌊Ferdinandum⌋, qui non ferat iniquo animo, etiam hi, quibuscum non fuere tecum intima nec familiaria commercia. Taceo ⌊Valdesium⌋, a quo si amaris sique observaris et tamquam pater coleris, qui te melius sciat, habemus neminem. Et si ubique versaris per ora hominum, illic tamen apud tam gratum ⌊tuique amantissimum iuvenem⌋ cotidie videris et quasi praesens audiris. Dolerem profecto et ego cum reliquis, quod nos reliqueris sine te solos, nisi tuae felicitati me invidere arbitrareris, qui et dulcem patriam colis, et tamquam in portu nostra naufragia e specula securus spectas. Verum id non superinscribed⌈nonnon superinscribed⌉ dolere non possum plurimum, quod discesseris a nobis clanculum et quasi te subripueris amicis tuis ac praesertim mihi, qui tibi sum addictissimus; cui tunc primum est nuntiatum abisse te, cum an rediisses ad nos nondum habueram exploratum multoque prius discessum tuum quam reditum noverim. Et quia id non temere a te factum arbitror, non audeo reprehendere, quod mihi magnopere displicuit. Voluissem enim te visitare, salutare, comitari omnique et humanitatis et benevolentiae munere prosequi, meum animum propensissimum erga te meamque servitutem erga ⌊reginam serenissimam⌋ reserare idque muneris tandem obire, quod me decet. Quo fit, ut quod praesenti non licuit, id nunc remotis fucis verbisque phaleratis, sub quibus plerumque et mendaciis et adulationibus non deest locus, me tibi etiam absenti totum dedam operamque meam, officium et industriam quantacumque est pollicear, in quibus si quam fortasse quandoque spem collocaveris, scies me tibi amicissimum et ⌊communi dominae⌋ asseclam fore perpetuum servumque fidelissimum. Ceterum cupio mihi a ⌊serenissima regina⌋ in re honesta satisfieri, a qua id meis litteris postulavi, quas (ut arbitror) tibi legendas praeferet ⌊maiestas sua⌋. Et si illam negaturam mihi, quod aequum est, non ambigo, scio tamen, quantum amicorum valeant honestae commendationes et propterea te rogo, meum negotium tibi assumas et iure amicitiae ⌊communem dominam⌋ ita mihi concilies, ut ignorem, re impetrata, cui ego maiores gratias sim habiturus, illine, quae satisfecit optatis meis, an tibi, qui ut mihi satisfieret, laborasti. Et quemadmodum uterque vestrum multo minus praestabit mihi quam valeat elargiri, ita ego gratissimi beneficii accepti memor, conabor utrique multo plus retribuere, quam suppetant vires meae. Sique id fieri non poterit, undequaque curabo saltem, ne animus meus voluntasque propensissima despiciatur neque in minimo quidem vel ab invidis reprehendatur. Et optime ac felicissime valeat Dominatio Vestra.
⌊Ratisponae⌋, ultima Augusti MDXXXII.
[1] Here the hand changes.
| |
18 | IDL 881 | Philipp von WITTELSBACH der Streitbare to Ioannes DANTISCUS, Innsbruck, 1533-01-15 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, UUB, H. 154, f. 106
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 207
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 73
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 248, p. 408 (English register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
UUB, H. 154, f. 106v
Reverendissimo in Christo Patri, Domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ Episcopo Culmensi, amico nostro tamquam fratri carissimo
Non possimus omittere, quin opportunum tabellarium nacti virum amicum utrisque scribamus nos recte valere cupereque eamdem sortem Reverendissimae Dominationi Vestrae adesse. Cuius mores integritatem et amicitiam ut semper fecimus plurimi, ita vicissim ab eadem haberi cupimus amicorum in numero.
Cetera referet praesentium lator dominus ⌊Nyptzitz⌋ ⌊regiae celsitudinis Poloniae⌋ orator. Quod ne nesciret Reverendissima Dominatio Vestra his praesentibus duximus attestandum. Cui felicia omnia et fausta apprecamur.
Reverendissimae Dominationis Vestrae bonus amicus ⌊Philippus comes palatinus Rheni etc. locumtenens ducatus Wirtenbergensis⌋
| |
19 | IDL 910 | Alessandro PESENTI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1533-03-11 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Italian, AAWO, AB, D. 67, f. 181
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 292
|
Prints: 1 | AT 15 No. 138, p. 185 (in extenso; Polish register) |
|
| |
20 | IDL 4230 | Georg von POLENTZ to Ioannes DANTISCUS, Schönberg , 1533-12-26 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 91, f. 88
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 436
|
|
| |
21 | IDL 1160 | [Ioannes DANTISCUS] to Nicolas PERRENOT de Granvelle, Löbau (Lubawa), 1534-05-05 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 67, f. 292r
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 557
|
Prints: 1 | AT 16/1 No. 273, p. 507-508 (in extenso; Polish register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Magnifice et Praestantissime Domine et, amice maior honorandissime. Salutem et omnis felicitatis accessum.
Pro veteri illa nostra in aula ⌊s(acratissimae) caesareae maiestatis⌋ coniunctione et ea benevolentia, qua me semper humanissime prosequebatur Magnificentia Vestra, in ea persevero fiducia, quod illam animi sui in me propensionem et candorem on the margin⌈et candoremet candorem on the margin⌉ neque temporis diuturnitas aut tanta locorum intercapedo diminuere, vel in superinscribed in place of crossed-out quo⌈quoinin superinscribed in place of crossed-out quo⌉ conservandis amicitiis Magnificentiae Vestrae constantia immutare quicquam potuerit. Qua in re factus audentior, ⌊hunc cubicularium on the margin⌈cubiculariumcubicularium on the margin⌉⌋ cum on the margin⌈cumcum on the margin⌉ ⌊serenissimi regis mei on the margin⌈meimei on the margin⌉⌋ litteris et negotiis Magnificentiae Vestrae commendandum operae pretium esse censui, utpote et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ quae magnae apud ⌊caesaream maiestatem⌋ auctoritatis est, et quae suapte natura ad provehendum res iustas reiquae Christianae apprime necessarias facile inclinatur. Non est Magnificentiae Vestrae incognitum, quibus modis ⌊iudicium camerae imperialis⌋ contra nepotem ex ⌊sorore⌋ ⌊serenissimi regis mei⌋ et subiectum regni eius principem, illustrissimum dominum ⌊Albertum marchionem Brandenburgensem et ducem in Prussia⌋, bannum emiserit, quod ⌊serenissima caesarea maiestas⌋, cum ⌊Ratisponae⌋ essemus, ad decursum duorum annorum suspendit, unde cum hoc tempus brevi iam exspirare videtur, ne inde graviores turbae aut fortassis apertum et ⌊reipublicae Christianae⌋, quae iam superinscribed⌈iamiam superinscribed⌉ tumultibus plena est ubique bellum, perniciosum bellum accenderetur, ⌊serenissimus rex meus⌋ pro senili et vere regia sua prudentia ⌊serenissimae caesareae maiestati⌋ cum hoc cubiculario scribendum duxit, quarum litterarum ut Magnificentia Vestra benigna sit velit esse interpres habita istius adeo periculosi temporis ratione, summopere rogo, quo vel iterum negotium hoc exsecutionis banni quam diutissime suspenderetur, vel e medio, si fieri posset, cum ⌊camerae imperiali⌋ nihil in ⌊subditos⌋ ⌊serenissimi regis mei⌋ iuris competit, penitus tolleretur.
Quod nisi obtineatur, fieri non potest, quin etiam hic in nostro angulo omnia superinscribed⌈omniaomnia superinscribed⌉, quemadmodum fere iam superinscribed⌈iamiam superinscribed⌉ per totum ⌊Christianum orbem⌋ in turbas et gravissimam tragoediam omnia exundent et non sine magna aeris et (quod omen Deus procul absit superinscribed in place of crossed-out avertat⌈avertatabsitabsit superinscribed in place of crossed-out avertat⌉) sanguinis Christiani profusione transigantur. Quod ut Magnificentia Vestra pro sua auctoritate et in rebus summa perspicientia, quantum potest on the margin⌈quantum potestquantum potest on the margin⌉, avertat, oro atque obtestor, a Deo Omnipotenti aeternum praemium et ab hominibus meritam gratitudinem et laudem non vulgarem on the margin⌈non vulgaremnon vulgarem on the margin⌉ habitura amplissimam meque sibi Magnificentia Vestra, qui pro officio ordinis mei ecclesiastici eti pro conservanda tranquillitate publica nihil aliud quam pacem a Deo peto, reddet sibi Magnificentia Vestra on the margin⌈sibi Magnificentia Vestrasibi Magnificentia Vestra on the margin⌉ devinctissimum. Cuius me benevolentiae ex animo commendo Deumque precor, ut Magnificentiam Vestram quam diutissime sospitet et prosperet in omnibus. ⌊Petrum olim dispensatorem meum⌋, qui mihi fidelissime inservivit, ut gratia sua Magnificentia Vestra prosequatur, plurimum rogo. Virtus et fides eius digna est, ut a Magnificentia Vestra commendata habeatur.
Ex ⌊castro Lubaviensi⌋, V Mai 1534.
| |
22 | IDL 6850 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, 1534-06-24 — 1534-07-08 Letter lost |
received 1534-07-09 Letter lost, mentioned in IDL 1182 |
| |
23 | IDL 1182 | Ioannes DANTISCUS to Mathias PLATEN, Löbau (Lubawa), 1534-07-11 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, AAWO, AB, D. 67, f. 288v (t.p.)
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 590
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Vorgestern(n) hab wir ew(e)r ⌊⌋ bey dissem boten entfang(en) / und dancken euch des fleisses hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ in unsern(n) sachen gehabt. / Was unser korn(n) un(n)d h(ern) ⌊Lorencz Ficke⌋ belangt, / mogt im sagen, das unser ohm ⌊Simon Hannou⌋ bynnen III wochen(n) mit XXX[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ lasten ungeferlich zu ⌊Danczke⌋ sein wirt / und lauts des koffs sich gen im haltn(n). / Wolt in ouch von unsern wegen fruntlich grussen.
Den wein aus ⌊Hispanien⌋ an ⌊Hans Breden⌋ vorschriben, / wie der ouch ist, / wirt ⌊Simon⌋ uff unser sloss ⌊Altenhaus⌋ schicken, / im mittlerzceit was fracht oder unkost daruff gangen(n), / wolt von unsern(n) wegen ausrichten(n), / und so her ⌊Hans von Werd(en)⌋ do von was haben(n) wil, / loth im folgen etc. So sich ouch, / wie ir vorhofft, / franczossiche wein word(en) gen ⌊Danczk⌋ begeben, / wert ir euch noch unserm(m) vorigen schreibn(n) wissn(n) zu halten(n) etc.
Unser sigel hette wir gern(n) mit den erstn(n). / Wan das fertig ist, / wolt es mit dissem oder einem(m) andren(n) boten mit den erstn(n) her schicken. / ⌊Simon⌋ wird hidden by binding⌈[d]d hidden by binding⌉ euch das boten lon, / das dissem gegeben(n) / und noch gegeben werden sol, zcalen(n). / Uber das ir dissem habt geben(n), / sein im von uns VI groschen(n) worden(n).
⌊Simon⌋ wirt ew(e)r ⌊hausfrau⌋ und irer svester, frun[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ ⌊Orteigen⌋, ein klein vorehrung thun. / Wolt sie von unsern(n) wegen fruntlich grussen(n) und alle gutte freunde, hiemit wir euch mit den ewr(e)n Gote dem almechtig(en) thun befhelen. /
| |
24 | IDL 6613 | POLENTZ to Ioannes DANTISCUS, 1534-01-01 — 1534-07-22 Letter lost |
Letter lost, IDL 1200 |
| |
25 | IDL 1200 | Ioannes DANTISCUS to [POLENTZ?], Löbau (Lubawa), 1534-07-22 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, AAWO, AB, D. 67, f. 289v (t.p.)
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 601
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Uff ew(e)r negst ⌊⌋ an uns gethan sein wir vorursacht worden, ⌊f(urstliche) ir(lauch)t⌋ zu ersuchen was das bauholcz, das zu unser kirchen gefelt / und herbrocht, / und das wir noch zu fellen mittels ewerm(m) wissen(n) on the margin⌈mittels ewerm(m) wissen(n)mittels ewerm(m) wissen(n) on the margin⌉ und herczubreng(en) gesint, / belangt, / woruff ir aus superinscribed in place of crossed-out in⌈in aus aus superinscribed in place of crossed-out in⌉ beygelegtem brive f(urstlicher) ir(lauch)t meynung und befhel on the margin⌈und befhelund befhel on the margin⌉ werdet vornemen(n), / euch ouch der gemess halten(n) etc. Dieweil wir aber vorstand(en), das ewr(e)s ampts waltknecht die brucken, die wir zu solchs holczs furen uberfurung mit unsern(n) kosten haben lossen machen, / abgehawen(n) und hinder superinscribed in place of crossed-out ane⌈ane hinder hinder superinscribed in place of crossed-out ane⌉ unserm(m) wissen, / ouch uns zu einer smehung, hot abgeworffen, / daran wir nicht kleinen misfallen tragen, / mussen uns ouch solchs gen ⌊f(urstlche) ir(lauch)t⌋ suermuttig erklagen. / Ist an euch unser guttig begern(n), / wolt vorschaffen, das unsere brucke, / domit wir mit solchs holczs furunng nicht gesaumpt, / wider gemacht werden(n) etc. Gedochter waltknecht solde uns solchen homut und schaden nicht gethon haben(n) / von der stam pfennige wegen, / die wir im nicht schuldig, / so wir nichts gekawfft. / Hette her uns gutter weis umb ein trankgelt gebeten(n), / und nicht so unserm liblich gemant, / wer im superinscribed in place of crossed-out ich⌈ich im im superinscribed in place of crossed-out ich⌉ villeicht dupelt so vil word(en), / dan die stampfennig, / die nicht vil uber ein halbe m(a)rch machen(n), / wirden(n). / Dis hab wir euch, / Gote befolen(n), / gutter maynung nicht wolt bergen(n). /
Dat(um) aus unserm slosse ⌊Lobau⌋, den XXII Iulii 1534.
| |
26 | IDL 1220 | Nicolas PERRENOT de Granvelle to Ioannes DANTISCUS, Palencia, 1534-08-21 |
received [1534]-11-30
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 67, f. 260
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 625
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 411
|
Prints: 1 | AT 16/2 No. 424, p. 94-95 (in extenso; Polish register) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino Ioanni Dantisco eparchiepiscopo Culmensi, domino suo obsevandissimo
Reverendissime in Christo Pater ac Domine, domine mihi observandissime. Post humillimam commendationem.
Incredibili gaudio Reverendissimae Dominationis Vestrae litterae totum me perfuderunt
, clarissimum enim ac indubitatum testimonium praebebant veteris nostrae amicitiae memoriam apud Reverendissimam Dominationem Vestram integram inviolatamque constare, cuius rei nomine maximas eidem ac immortales gratias ago, vix enim fieri solet, quin separatis et in diversa distractis amicis, amicitiae nodus etiam ipse divellatur. Quod cum mihi in amicitia nostra numquam accidere permiserim, nec Reverendissimae quoque Dominationi Vestrae usu venisse summopere laetor. Quantum ad onus eius, qui has defert, quid actum hic sit, Reverendissima Vestra Dominatio intelleget. Quam obsecro, ut de sincera ac indissolubili amicitia vicinitateque, quae inter imperatorem fratremque suum Romanorum regem ac serenissimum Poloniae regem intercedit, quam securissimam fiduciam concipiat certumque habeat me in omnibus, quae ad ea stabilienda pertinebunt, omnia mea studia perpetuo collaturum, tum sic ubi divisim ipsi regi Poloniae praedicto observantiam eam ac devotionem aliquo servitii genere probare potero, omnibus viribus in hoc incumbam. Quin et speciatim quoque rem supra modum acceptam ac iucundam mihi faciet Vestra Reverendissima Dominatio, si quid sua suorumve causa per me fieri iubebit, nihil erit tam arduum, in quo non pro virili sim laboraturus et quidem libenter et quadam cum animi voluptate, ut si quis alius omnium mortalium.
Ego me Reverendissimae Dominationi Vestrae, quanta possum animi proclivitate ac eandem Deo Optimo Maximo ad omnem prosperitatem commendo.
Palentiae, XXI Augusti MDXXXIIII.
Eidem Eiusdem Reverendissimae Dominationi Dominationis Vestrae deditissimus Perrenotus
| |
27 | IDL 4268 | Georg von BAYSEN (BAŻYŃSKI), Piotr SŁUŻEWSKI, Ludwig von MORTANGEN (MORTĘSKI) & Jerzy PLEMIĘCKI (von PLEMENT) to Ioannes DANTISCUS, Thorn (Toruń), 1535-06-09 |
received 1535-06-10
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 92, f. 59
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 59
|
Prints: 1 | UBC No. 901, p. 757-758 (in extenso; German register) |
|
| |
28 | IDL 4024 | Ioannes DANTISCUS to [Mathias PLATEN?], Löbau (Lubawa), 1535-12-29 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, AAWO, AB, D. 7, f. 43v (b.p.)
|
|
| |
29 | IDL 6726 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, before 1536-03-04 Letter lost |
Letter lost, mentioned in IDL 1425 |
| |
30 | IDL 1425 | Ioannes DANTISCUS to Mathias PLATEN, Löbau (Lubawa), 1536-03-05 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, BCz, 244, p. 85 (b.p.)
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
BCz, 244, p. 85 (b.p.)
Unsern fruntlichn grues und alles guttn(n) zuvoran(n). Ersamer, besunder, liber freundt. /
Wir haben negst bey unsern(n) diner ew(e)r ⌊⌋
/ neben dem, das ir uns mit im zugeschickt, entfangen / und bedancken euch des gehabten fleisses, den ir uff unser begeren habt bewisen. Schicken euch hiemit dissen puntel mit briven an unsern(n) gutten freundt, / ⌊Iohan Lomuller⌋. / Wollet den im zu eigen handen / vorschaffen, / do bey ouch den an h(e)rn ⌊Hansen von Werden(n)⌋ , den superinscribed in place of crossed-out ...ber er and then crossed-out⌈... illegible⌈...... illegible⌉ber er, den, den superinscribed in place of crossed-out ...ber er and then crossed-out⌉ von so superinscribed⌈ so so superinscribed⌉ der Newenburg noch nicht heim superinscribed⌈heimheim superinscribed⌉ wer gekomen(n), / wolt bis zu seiner zukumfft im written over an⌈an im im written over an⌉ den briff zu antwurten bey euch halten(n) etc.
Wir haben ouch bey negsten bey unserm(m) diner an ⌊Hans Breden⌋ ⌊⌋, der superinscribed in place of crossed-out welcher⌈welcher der der superinscribed in place of crossed-out welcher⌉ von uns durch unsern(n) bruder Bernt on the margin⌈durch unsern(n) bruder ⌊Bernt⌋durch unsern(n) bruder Bernt on the margin⌉ zu ⌊Thorn(n)⌋ im vorgangen(n) marckte CCCCCCLXXV sechhundert funff und sibenczig mark zu XX g(roszen) vor dreyhundert hungerische gold gulden entfang(en) heth, / welch gelt wir sein(n)en ⌊h(e)rn⌋ schuldig sein gewest. / So her uns dan zu antwurten villeicht zu geringe lest duncken(n) aus vorachten oder unachtsamheit hoth on the margin⌈ aus vorachten oder superinscribed⌈vorachten odervorachten oder superinscribed⌉ unachtsamheit hoth aus vorachten oder unachtsamheit hoth on the margin⌉ nochgelossen, / ist unser fruntlich beger, wolt in von unsern(n) wegen ansprechen / und antwurt daruff furdren(n) unser schreibn(n), ouch superinscribed in place of crossed-out und⌈und ouch ouch superinscribed in place of crossed-out und⌉ wie es mit dem gelde, das von ⌊Leipczik⌋ an uns sold komen(n), gebliben, / antwurt von im furdren(n), / dasselbige uns ouch mit den ersten lossen wissen oder zuschicken(n) / etc. Hirinne thut ir uns ein sundren(n) dinst und wolgefallen(n). / Gothe dem almechtig(en) mit al den ewren(n) befholen(n).
Dat(um) aus unserm(m) slosse ⌊Lobau⌋, den V Marcii M D XXXVI.
| |
31 | IDL 4001 | [Ioannes DANTISCUS] to Johann BREDEN & Mathias PLATEN, Löbau (Lubawa), 1536-03-09 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, AAWO, AB, D. 7, f. 34v
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Im negst(en) hab wir E(wer) H(erlichkei)t ⌊⌋, / das wir Euch korcz darnoch mit eigenem boten wolten besuchen, das wir bisher nicht eh(e)r haben mugen thun. / Und schicken hie bey unsere adscribed⌈ee adscribed⌉ ⌊⌋ an h(e)rn ⌊Corneliu(m)⌋ / bittend, wollent d written over i⌈idd written over i⌉is puntel mit fleis und bey gewissen lossen bestellen. / Was unser ⌊bruder⌋ vor ⌊f(urstliche) d(urchlauch)t⌋ uff unsere und h(e)rn ⌊Cornelii⌋ mitgeteilt schreiben(n), / mit zuschickung der hendel b written over co⌈cobb written over co⌉riffs copeyen und schrifftlich instruction, fast alles uff dis, das f(urstliche) d(urchlauch)t ⌊erwelter ko(nigliche)r w(irde)⌋ zu ⌊Dennemarken⌋ geschribn, / begerend / zu vor willen der f(urstlichen) d(urchlauch)t in der sachen zcwischen ir und on the margin in place of crossed-out mit⌈mit zcwischen ir und zcwischen ir und on the margin in place of crossed-out mit⌉ den(n) h(e)rn ⌊pfalczgraff(en) Fridrichen⌋ mochten handlen, / und das ouch solchs h(e)r Cornelius, / wie durch sein schreibn(n) uff sich genomen(n), bey herczog Fridrichen wolde furdren, / das er f(urstlicher) d(urchlauch)t in dissem fhal thete superinscribed in place of crossed-out wird⌈wird thete thete superinscribed in place of crossed-out wird⌉ vortrawen(n), / wege, mittel un(n)d artikel zu schicken, / do mit er mit e(rwelter) ko(nigliche)r erweler ko(nigliche)r wurd mocht solch tractat vortstellen(n), das ouch in mittler zceit, so lang die hendlung wereten on the margin⌈so lang die hendlung weretenso lang die hendlung wereten on the margin⌉, von allem feintlichem vor nemen(n) durch herczog(en) Fridrichen wurd abgestand(en), / als dem wolt s(eine) d(urchlauch)t keinen fleis sparen(n), do mit die sache zu fridlichem endt mocht komen(n). / Das ist disser dinge aller genczlicher effect, / magk written over s⌈skk written over s⌉ dan solche underhandlung ⌊pfalczgraff Fridrich⌋ leiden, / sein wir in guttem hoffen, es mocht was guts und bestendiges dar aus werden.
Dis alles hab wir h(e)rn ⌊Cornelio⌋ / und den, / welchen solchs wirt vorkomen, noch unserm(m) besten vorstand heraus gestrich(e)n, wolde der wegen E(wre) H(erlichkei)t befhelen, / so her Corneli(us) hiruff was ge written over we⌈wegege written over we⌉sint wer zu thun antwurtn(n), oder schreiben, / das solchs superinscribed in place of crossed-out es⌈es solchs solchs superinscribed in place of crossed-out es⌉ widerum(m)b mit den erstn(n) sicher mocht an uns komen(n). / Es kan Goth seine gnad so geben(n), / so nu mit den ⌊Lubkern⌋ fried gemacht, das der gestalt disser unlust ouch mocht hingelegt werd(en).
Ouch hab wir hern(n) ⌊Cornelium written over o⌈ou(m)um written over o⌉⌋ etliche bucher und anders hie her aus dem Niderland hidden by binding⌈[nd]nd hidden by binding⌉ uns zu schicken gebeten, / und die an E(wer) Herlichkeit written over E(rbarkei)t⌈E(rbarkei)tH(erlichkei)tHerlichkeit written over E(rbarkei)t⌉ vorschri hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ben, / do mit die fracht geczalt wurd. / Geschicht den hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉ so und solchs E(wer) H(erlichkei)t zu hand(en) kompt on the margin⌈und solchs E(wer) H(erlichkei)t zu hand(en) komptund solchs E(wer) H(erlichkei)t zu hand(en) kompt on the margin⌉, bitten, solche furlon dem schiffer aus zuricht(en), wolle wir E(wer) H(erlichkei)t mit dankparheit erstaten(n).
Newes hab wir dis mol nicht sunders, dan das der ⌊moskoviter⌋, / ⌊Turken⌋ / und ⌊Walachen⌋ botschaffter zu der ⌊Wilden⌋ sein sollen. / Got, der geb uns guttenn(n) fried, / dem wir E(wer) H(erlichkei)t mit al den iren thun befeln(n). Was E(wer) H(erlichkei)t von czeitungen hoth, / wold uns mitteilen(n).
Dat(um) aus unserm(m) slosse ⌊Lobau⌋, den IX Marcii M D XXXVI.
| |
32 | IDL 5588 | Georg von POLENTZ to Ioannes DANTISCUS, Schönberg , 1536-04-07 |
received 1536-04-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 68, f. 56 + f. [1] missed in numbering after f. 56
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 205
|
|
| |
33 | IDL 4014 | Ioannes DANTISCUS to [Mathias PLATEN], Althausen (Starogród), 1536-04-23 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, AAWO, AB, D. 7, f. 39v (t.p.)
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
Disse beygebunden brive wold euch nicht besveren, den einen(n) zu antwurtn(n) h(e)rn ⌊Hansen von Werd(en)⌋, den andren hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉ dem h(e)rn ⌊bischoff⌋ aus ⌊Sveden⌋ von ⌊Upsal⌋, / wolt uns hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ ouch lossen wissen, ab h(er) ⌊Johan Lomuller⌋ wider zu on the margin in place of crossed-out ist ge[n]⌈ist gen hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉ zu zu on the margin in place of crossed-out ist ge[n]⌉ ⌊Danczk⌋ ist superinscribed in place of crossed-out komen⌈komen ist ist superinscribed in place of crossed-out komen⌉ / und gen ⌊Marienburg⌋ uns die sandsegerschen zuschicken. Ouch teth ir uns besunder wol hidden by binding⌈[l]l hidden by binding⌉gefallen, / wan ir uns noch biss in die XII guld(en) rinchen mit stenlen / uber list machen, wie die vorigen sein gewest on the margin⌈wie die vorigen sein gewestwie die vorigen sein gewest on the margin⌉ und das darumb hidden by binding⌈[b]b hidden by binding⌉ II weren iczlicher eins guld(en) sver, / wold uns mit solchem golde vorlegen biss wir gen ⌊Marienburg⌋ komen(n), do hin wir uns on the margin in place of crossed-out das⌈das do hin wir uns do hin wir uns on the margin in place of crossed-out das⌉ / mit Gots hulff / uff S(ankti) Stanislai tag[1] gesint sein zu begeben. / Von dannen wolle wir euch solch gold und alles, was uff die arbeit ghen wirt, mit dankparheit hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ senden und gelten(n). / Kompt ouch mitlerzceit franczosen hidden by binding⌈[en]en hidden by binding⌉ wein rot oder weis, / wold uns mit ein II huks hopfen vorsorgen(n). / Der wegen wir uns gen euch allenthalben wollen(n) recht halten(n). / Hiemit Gote befholen(n). / Grust ewr(e) togentszame ⌊hausfrau⌋ / mit dem ganczen geslechte. /
Dat(um) aus unserm slosse ⌊Aldenhaus⌋, den XXIII April(is) MD XXXVI.
| |
34 | IDL 1466 | [Ioannes DANTISCUS] to [Mikołaj PŁOTOWSKI], Löbau (Lubawa), 1536-05-31 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 96 (b.p.)
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 227
|
|
| |
35 | IDL 1474 | Ioannes DANTISCUS to [Paweł PŁOTOWSKI], Löbau (Lubawa), 1536-06-04 |
Manuscript sources: 1 | office copy in Latin, in secretary's hand, BCz, 244, p. 111 (b.p.)
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus Excerpts concerning Dantiscus' travels
BCz, 244, p. 111
Reverende Domine, amice carissime. Salutem et omnem felicitatem.
Meminit, ut reor, Dominatio Vestra, quod illam in ⌊conventu novissimo Marienburgensi⌋ ad consanguineae meae ⌊huc⌋ nuptias invitaverim. Ceterum tum certum tempus designare non potui, quod pro 1536-06-11⌊festo Sanctissimae Trinitatis futurum1536-06-11⌋ est. Qua de re Dominationem Vestram rogo ad statutum diem se ⌊huc⌋ ad me conferre non velit gravari et eam, quam possum impartiri pro tenuitate, benevolentiam boni consulere. Exspectat iam hic ⌊nobilis dominus Nicolaus frater Dominationis Vestrae germanus⌋ adventum eiusdem Dominationis Vestrae. Quam cu written over in⌈incucu written over in⌉pio o written over .(?)⌈.(?)oo written over .(?)⌉ptime valere ex animo.
⌊Lubaviae⌋ ipso die Penthecostes, 4 Iunii Anno Domini M-o D XXXVI.
| |
36 | IDL 6046 | Georg von POLENTZ to Ioannes DANTISCUS, Schönberg , 1536-07-08 |
received 1536-07-09
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 93, f. 65 + f. [1] missed in numbering after f. 65
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 260
|
|
| |
37 | IDL 1494 | Ioannes DANTISCUS to Georg von POLENTZ, Löbau (Lubawa), 1536, July [9 or shortly after] |
Manuscript sources: 1 | rough draft in German, autograph, BCz, 244, p. 119 (b.p.)
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
E(wer) L(ieb) ⌊⌋ mit den zceitungen(n) hab wir fast gern(n) gelesen
, / dar aus wir spuren E(wer) L(ieb) sunderlich freuntlich gemuet gen uns / und, das selbtige wir superinscribed⌈wirwir superinscribed⌉ zu grossem dancke an nhemen(n) / mit gleic written over s⌈scc written over s⌉hmessigem(m) erbitten(n), uns superinscribed⌈unsuns superinscribed⌉ E(wer) L(ieb) zu willen und wolgefallen(n) und in aller {nackparlicher} freuntschafft zu halten / etc. / Und so wir dergleichen / von czeitungen(n), / der wir alle stunden aus vil ortern(n) sein warten(n), / etwas uberkomen(n), / wolle wir sie E(wer) L(ieb) mit den ersten(n) nicht bergen(n). /
Was den ⌊konig von Engelland⌋ und sein uncristlich wesen belangt, / ist im ergang(en), / wie im liede gesung(en) wirt / und noch so grosser liebe kompt gros hercze leidt. / Es wirt gesagt, / das die sein ⌊beyslefferin⌋, / die er negst hot lossen enthoupten, / sein tochter sey gewest / und disse sey ouch sein tochter im eebruche geczeuget, die er iczt wider zur written over m⌈mrr written over m⌉ ⌊betgesellin⌋ genomen(n). / Sein endt, / das nicht weit ist, / wirts alles mit bring(en). / Got ist langmuttig, / und darnoch ein scharffer beczaler(r).
Was E(wer) L(ieb) ⌊⌋ vor unsern ⌊underthan⌋ seines ⌊weibs⌋ halben, / ist in unser wissenheit nicht komen(n). / Und dieweil uns sunst solche unluste gancz widerig, / wollen wir uns der geburig, / so solchs vor uns kompt, und E(wer) L(ieb) vorschrifft noch halten. / Ou written over Gned⌈GnedOuOu written over Gned⌉ch wor wir sunst E(wer) L(ieb) vil fruntlichlichn {nackparlichn} willn und wolgefallen wissen zu erczegen(n), / sein w written over v⌈vww written over v⌉ir erbottig und willig. /
| |
38 | IDL 6045 | Georg von POLENTZ to Ioannes DANTISCUS, Schönberg , 1536-08-16 |
received 1536-08-17
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 93, f. 76
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 295
|
|
| |
39 | IDL 6058 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1537-03-18 |
received 1537-03-22
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 94, f. 18-19
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 417
|
|
| |
40 | IDL 6059 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1537-04-07 |
received 1537-04-09
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 94, f. 35 + f. [1] missed in numbering after f. 39
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 430
|
|
| |
41 | IDL 5568 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1537-05-02 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 94, f. 49-50
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 451
|
|
| |
42 | IDL 1651 | Paweł PŁOTOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-06-25 |
received [1537]-07(!)-27
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 4, f. 123
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 478
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 4, f. 123v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi⌋ et administratori Pomezaniensi colendissimo
AAWO, AB, D. 4, f. 123r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine mi clementissime.
Praemissa obsequiorum meorum diligenti commendatione.
Cum se obtulit servitor Reverendissimae Paternitatis Vestrae, nolui eum dimittere absque litteris meis ad Reverendissimam Paternitatem Vestram. Quod eandem sanam atque incolumem intellexi, plurimum gaudeo assiduisque precibus Dominum Deum precor, velit eandem quam diutissime conservare pro singulari gratia et bono domus meae.
Reverendissime Domine.
Cum fui non pridem apud Vestram Reverendissimam Paternitatem, feci aliquam mentionem de inquietatione ⌊confratrum⌋ meorum, qua inquietor indies. Meminit Reverendissima Paternitas Vestra de eadem se scire et tamen non aperuit mihi, quod nonnulla scripta de me lecta fuissent in ⌊conventu⌋ Thorunensi. Commiseram nonnullis ex ⌊meis⌋, quod si quis velit me culpare et de me aliquid dicere sinistre vel legere, quod eisdem responso meo, quod amicis dederam, responderetur, et amici soli respondissent. Cum tamen non est factum et res lecta est in conclavi, ego Domino volente respondebo publice non in uno ⌊conventu⌋, sed in pluribus etc., ita quod placebit Vestrae Reverendissimae Paternitati et omnibus bonis on the margin⌈bonisbonis on the margin⌉ et honestis.
Dominis ⌊confratribus⌋ meis non dico de omnibus. Commune est prae manibus habere et nil sciunt, nisi calumniare bonos viros, soli se non agnoscentes. Quod et Vestra Reverendissima Paternitas aliquando dixit, et sacrae ⌊maiestati regiae⌋ scripsit. Multa mihi dixit Reverendissima Paternitas Vestra de patientia. Forsitan nullus monachus posset ea ferre, quae ego aliquando tuli et fero.
Cum his me et perpetua obsequia domumque meam in gratiam Reverendissimae Patrenitatis Vestrae iterum atque iterum commendo.
Datum ⌊Warmiae⌋, 25 Iunii anno Domini 1537.
| |
43 | IDL 1655 | Paweł PŁOTOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-07-01 |
received [1537]-07-03
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 4, f. 124
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 484
|
Prints: 1 | UBC No. 921, p. 777 (in extenso; German register) | 2 | RC No. 364, p. 162 (English register) | 3 | NCG 6/1 No. 104, p. 204-205 (in extenso; German translation) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 4, f. 124v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni⌋ Dei gratia episcopo Culmensi etc., domino et benefactori modis omnibus colendissimo
AAWO, AB, D. 4, f. 124r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine mi clementissime. Fidissimorum obsequiorum meorum praemissa diligenti commendatione. Reverendissime domine.
Post discessum servitoris Vestrae Reverendissime Paternitatis, per quem tunc miseram litteras ad eandem, mortuus est reverendissimus dominus ⌊episcopus Warmiensis⌋ prima die Iulii in medio paper damaged⌈[io]io paper damaged⌉ secundae horae ad tertiam mane. Misit ⌊venerabile capitu paper damaged⌈[pitu]pitu paper damaged⌉lum⌋ dominos ⌊doctorem Nicolaum⌋ et ⌊Felicem⌋, canonicos c paper damaged⌈[c]c paper damaged⌉onfratres nostros, ad res consignandas etc. et funus adducendum, ut consuetudinis est. Doleo de morte suae ⌊reverendissime paternitatis⌋, quae iam felix quiescat, cum omnes hoc debitum debemus.
Congratulor iterum mirum in modum Vestram Reverendissimam Paternitatem iam esse praesulem meum, non ut fratres mei, qui aliter dixerunt me excludendo, quod nil scivi de consensu tunc facto. Quomodocumque ego sum et volo esse superinscribed⌈esseesse superinscribed⌉ servitor Vestrae Reverendissimae Paternitatis ita, quod nullum in hoc maiorem velit habere etc. Et cum his iam felicissime et diu valeat et me, suum perpetuo obsequentissimum servitorem, diligat.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Paternitatis servitor ⌊Paulus Plothowski⌋ praepositus Warmiensis
| |
44 | IDL 1661 | Paweł PŁOTOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-07-08 |
received [1537]-07-10
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 4, f. 125 + f. [1] missed in numbering after f. 125
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 493
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 4, f. 125av
Reverendissimo in Christo patri et domino, domino ⌊Ioanni⌋ Dei gratia episcopo Culmensi etc., domino et benefactori modis omnibus colendissimo
AAWO, AB, D. 4, f. 125r
Reverendissime in Christo pater et domine, domine mi clementissime. Fidissimorum obsequiorum praemissa diligenti commendatione.
Quod Vestra Reverendissima Paternitas grato animo accepit obsequium, quod praestiti nuntiando reverendissimum dominum Warmiensem ex hac vita decessisse et quod non sine ingenti dolore acceperit audiendo tam pium et Christianum pontificem mortuum esse. Cum autem inevitabili modo semel moriendum est, Vestra Reverendissima Paternitas ad Deum preces suas convertit, quod aeternam beatitatem dignaretur concedere tam pio et Christiano pontifici, quod bene et prudenter fecit Vestra Reverendissima Paternitas. Corpus reverendissimi domini sepelivimus Warmiae hora undecima die 5 Iulii, facto prandio vigiliae cantatae sunt et in crastino exsequiae factae. Quibus peractis intravimus capitulum et ibi nuntios venerabilis capituli confratres nostros audivimus missos pro funere et conspiciendis obsignandisque rebus et thesauro relicto post reverendissimum dominum. Omnia recte occlusa et scripta invenerunt et iterum occluserunt testamentum reverendissimi domini superinscribed⌈dominidomini superinscribed⌉ defuncti, omnia propria scriptum attulerunt et inventarium omnium rerum. Cum lectum est testamentum et inventarium rerum, multa pro munitione et honore ecclesiae Warmiensis anniversarioque et successori suo reliquit. Elegit venerabile capitulum administratorem bonorum venerabilis episcopalium venerabilem dominum cantorem Tymerman et officialem in spiritualibus venerabilem dominum custodem. Iucundum mihi est audire, quod Reverendissima Paternitas Vestra gratenter succepit, quod non peperci equo nec servitori, quod ante omnes alios hoc novum a me superinscribed in place of crossed-out attulerit⌈attulerit a me a me superinscribed in place of crossed-out attulerit⌉ acceperit. Quid feci, libenter feci
AAWO, AB, D. 4, f. 125v
et maiora paratus sum facere. Ita, quemadmodum ex me vult Vestra Reverendissima Paternitas, et fratres attraham, ut et eadem faciant. Cum his me et perpetua obsequia mea commendo in gratiam Vestrae Reverendissimae Paternitatis, quam diu et felicissime regnare ex hidden by binding⌈[ex]ex hidden by binding⌉ corde desidero. Cras deputabimus nuntios ad sacram maiestatem regiam, ut consuetudinis est.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Paternitatis obsequentissimus servitor ⌊Paulus Plothowski⌋ praepositus et canonicus Warmiensis
| |
45 | IDL 1663 | Gonzalo PÉREZ to Ioannes DANTISCUS, Valladolid, 1537-07-10 |
received [1537]-10-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D.131, f. 13-14
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 498
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 420, 3
|
Prints: 1 | Españoles part I, No. 21, p. 91 (Spanish translation) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 131, f. 14v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino meo observandissimo, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Culmensi
Fuit mihi iamdiu cum ⌊Gratiano Aldereto⌋ arctissima amicitia, tum ob singulares virtutes, quibus ipsum praeditum esse cognovi, tum ob insignem eruditionem, qua cuivis nostrae nationis facile conferri potest. ⌊Is⌋ tuae in se gratitudinis et benevolentiae ac in omnes studiosos humanitatis memor volensque suae in te affectioni et observantiae, ut par erat, respondere, nulla alia re inductus ⌊filiam tuam⌋ naturalem indotatam, derelictam, et tuo, et omnium praesidio destitutam uxorem duxit cum maximo omnium applausu.
Mihi fuit longe gratissimum videre in ⌊homine⌋ numeratae tantum amicitiae fervorem, ut tui memoria omnes alias difficultates superaret, neque spe pretii, quod in praesentiarum ubique maximi fit, ⌊eam⌋ acceperet, sed tantum, quod tua filia esset. Et propterea amicorum omnium et meae praesertim partes sunt Dominationem Tuam Reverendissimam admonere, ut et ⌊filiae⌋, ac ⌊generi⌋ memor tuae dignitati, erga filiam pietati et erga generum humanitati correspondere velis, quo officio te digna praestitisse et unico munere ambobus consuluisse videberis, me autem ita devinctum reddes, ut neminem sis habiturus in ⌊Hispania⌋, qui tui sit magis studiosus.
Interim vale felicissime.
⌊Vallisoleti⌋ X Iulii 1437
Reverendissimae Dominatoni Vestrae humilis cliens ⌊Gondisalvus Perez⌋
| |
46 | IDL 1672 | Alfonso POLO to Ioannes DANTISCUS, Valladolid, 1537-07-12 |
received [1537]-10-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D.131, f. 23-24
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 503
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 420, 8
|
Prints: 1 | Españoles part I, No. 23, p. 92 (Spanish translation) |
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D. 131, f. 23r
Reverendissimo Domino Ioanni Dantisco, episcopo Culmensi etc. Alphonsus Polo Magister sacrae theologiae etc. salutem plurimam dicit.
Cum ⌊Iacobo Gratiano Aldereto⌋, ⌊caes(aris)⌋ secretario intercedit mihi magna amicitia et familiaritas, quem vehementer amo propter bonos mores et eruditionem insignem, is divinitus monitus, ut credere est, cum ⌊filiam tuam⌋ uxorem ducere decrevisset, et a me super hac re sententiam sciscitaretur, non potui non probare consilium iuvenis Christiani et amici, ipse ego tibi amicissimus, hortarique, ut quam primum id, quod animo destinasset, exequeretur. Itaque festo divi Petri, vocatis amicis in domum ⌊Fuggarorum⌋, Deo auspice, hilaris et lubens per manus ⌊episcopi Palentinensis⌋ et meas ⌊illam⌋ sponsam accepit, non modo sine dote, sed auro et gemmis, et serico sua impensa adeo ornatam, ut ditissima uxor videri possit. Tanti apud ⌊illum⌋ dignitas tua et memoria antiquae amicitiae inter vos olim contracta fuit. Quare non deceret gravitatem et humanitatem tuam non respondere ⌊iuvenis⌋ liberalitati. ⌊Qui⌋, praeterquam ipse per se satis valeat et possit, ab ⌊Augusta⌋ et omnibus magnatibus ⌊Hispaniae⌋ propter munus, quo fungitur, amatur et habetur in pretio, saltem stipendium ⌊regis Poloniae⌋, de quo omnes ad te scribunt, dare operam, ut hic habeat, quandoquidem nemo in hac aula aeque bene negotia a serenissimo rege mandanda exsequi poterit.
Et valeat felicissime Reverendissima Dominatio Tua.
⌊Vallisoleti⌋ quarto Idus Iulii 1537.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae servulus et capelanus ⌊Alphonsus Polo⌋ Doctor, Canonicus Conchensis
| |
47 | IDL 3438 | Mathias PLATEN to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1537-07-13 |
received 1537-07-16
Manuscript sources: 1 | fair copy in German, AAWO, AB, D. 94, f. 92 + f. [3] missed in numbering after 97
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 511
|
|
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus
AAWO, AB, D.94, f. 92r
Hochwyrdigster in Gott Fursste, Genediger Herre,
Ewer Vetterlichen Genoden seynt meyne gehorszame unde vorphlicht(e) wyllig(e) dynst(e) myt besunder(em) fleys meynes hogest(en) vormoge(n)s alle zceytt zcu thun bereth unde bevalenn(n).
Genediger Herre.
Der almechtige Gott gebe Ewer Fursstlichen Genoden gluck unde hell zcu der beszithzcunge des bischstumbs, zcur szelenszelicheytt, myt eine(m) gerugeden unde fredelichem regime(n)t(e) zcu langen tagenn(n), amenn(n).
Genediger Herre, zceytung(en) wes ich E(wer) Ff(urstlichen) G(enoden) nicht zcu schreÿbenn(n), dann men szaget, das ⌊ke(yserliche)r m(ayeste)t⌋ hobe gewonne(n) ⌊Marsilien⌋ von dem ⌊koni(n)gge |