List #4
Ioannes DANTISCUS do Bona SforzaHeilsberg (Lidzbark Warmiński), 1540-12-22
Regest polski:
Dantyszek ucieszył się przy lekturze listu od królowej [Bony, cf. IDL 2355], gdy przeczytał, że dobrze przyjęła list jego i kasztelana gdańskiego [Achacego Cemy] z kondolencjami [po śmierci Jana Zapolyi]. Radość zniknęła jednak z powodu dalszej treści listu, z której wynikało, że jako osoba dopuszczona na powrót do łaski powinien być pilniejszy w swojej służbie.
Zasmucił się taką opinią na swój temat, ale jest przekonany, że jego wierność względem królów [Zygmunta I i Zygmunta Augusta] oraz królowej, jak nieraz wcześniej, zostanie udowodniona, byleby tylko mógł stanąć wraz ze swoimi oszczercami przed sądem królewskim. Przypuszcza, że zarzuty w stosunku do niego pochodzą z tego samo źródła co poprzednio.
Prosi o ujawnienie, kto go oczernia, tak aby mógł otwarcie dowieść swojej niewinności.
Ostrożnie przypomina obietnicę królowej złożoną niedawno po jego powrocie z Wrocławia, że więcej nie będzie dawała wiary zarzutom wobec niego, jeśli wcześniej nie zostaną udowodnione. Aby uczynić temu zadość, prosi, aby doszło do konfrontacji z owymi oszczercami. Jeśli nie mają pieniędzy, pokryje koszty procesu, byleby tylko ich nazwiska zostały ujawnione i mógł oczyści się w oczach królowej.
Polecenia królowej w sprawie wojewodzica pomorskiego [Rafała Konopackiego], która została zgodnie z prawem doprowadzona do końca przez radę [Prus Królewskich] pod jego przewodnictwem, wykona jak zazwyczaj, tak jak w pozostałych sprawach, które należą do jego obowiązków [jako członka rady Prus Królewskich], zgodnie z tym, do czego zobowiązuje w zakresie wymierzania sprawiedliwości złożona przysięga, a także wzgląd na cześć i pożytek królów i królowej.
Nie będzie już wierniejszy i pilniejszy w służbach, choćby nawet prośby w tej sprawie były wielokrotnie przypominane. Chętnie i z własnej woli służy królom i królowej, dzięki której otrzymał tak wiele dobrodziejstw. Tylko oszczerca może twierdzić inaczej w piśmie lub mowie.
Prosi o przyjęcie jego obrony przed przeciwnikami i dalsze okazywanie łaskawości, na którą sobie niegdyś zasłużył.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny
BJ 6557, f. 391r
Serenissima Reginalis Maiestas et Domina, domina mea clementissima.
Humillimam orationum et servitiorum meorum commendationem.
Quod Serenissima Maiestas Vestra cf. 
BJ 6557, f. 391v
pergerem, subito evanuit, eo quod non secus Serenissima Maiestas Vestra me hortari dignatur atque eum, qui post commissum aliquod contra fidem facinus ms. facimus(!)
⌈facinusfacinus ms. facimus(!)
⌉ receptus in gratiam promptior et fidelior, quam prius fuerit, reddi debeat.
Quae de me concepta opinio non parum me contristavit, nihilo tamen secius mens recti conscia candorque et integritas mea erga serenissimas
Quid non hominum improborum malitia et tam versuta nocendi cupiditas audet? Quae toties licet a se ipsa victa sit, spem tamen victoriae odio occaecata sibi promittit. Proinde impensissime oro, Serenissima Maiestas Vestra, ut quomodo res habeat, certo pronuntiare valeat occultos illos meos insidiatores et me in campum apertum committat. Equidem etiam si cataphracti omnigenis dolis et sycophantiis
Hoc porro pacto Serenissima Maiestas Vestra hac molestia toties me cohortandi carebit, tunc siquidem quibuscum (si Diis placet) et quibus in rebus conspiraverim, nulli clam erit. Indulgeat, quaeso, Serenissima Maiestas Vestra iis meis ex re non vana
BJ 6557, f. 392r
natis affectionibus, quas maxime auget, quod eos ex nomine mihi scire non datur, qui tam sint insignite improbi hostesque meae bene ubique conservatae et fidei, et existimationis, tam meticulosi, ut a me nosci vereantur, quibus nihilominus impune amarulento animo commenta confingere permittitur et forte creditur.
Non ausim Serenissimam Maiestatem Vestram de promisso interpellare, quae superiori tempore et proxime, postquam ex
Ea, quae Serenissima Maiestas Vestra in negotio generosi domini
Neque putet Serenissima Maiestas Vestra, quod diligentior aut fidelior, quam fuerim hactenus, futurus sum umquam, etiam si in dies subinde eiusmodi commemorationes inculcentur. Quandoquidem conatus mei ulterius quam extensi sunt, extendi nequeunt, feci enim et facio semper, et certe meopte studio, ad quae iurisiurando devictum astrictumque me esse sentio. Ad haec item et vi quadam naturali naturaeque instinctu ac amore erga clementissimos 
BJ 6557, f. 392v
est, iam toties pariter usque ad ultimum meum halitum ab eiusmodi fraudulentis impostoribus innocentiam et fidelissimum sincerumque erga Serenissimas
Hanc meam contra subdolos meos adversarios defensionem, quam non iniustus dolor extorsit, ut Serenissima Maiestas Vestra benigne admittat meque sua, quam aliquando merui, gratia prosequatur, intime supplico meque illi suppliciter commendo a Domino Deo orans, ut eandem Serenissimam Maiestatem Vestram in diuturna prosperrimaque mentis et corporis salute quam diutissime concedat vivere incolumem.