Poem #184
De duabus Lucretiis, barbara et Romana. [Responsio a Ioanne Dantisco ad epigramma Stephani Comitis data]written [1531-01 — 1531-03] first edition 1544
Early printed source materials:
| 1 | COMES p. C4v-D1r (in extenso) |
Prints:
| 1 | TOURNOY p. 74-75 (in extenso) |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Quod Romana nihil Lucretia, wife of Lucius Tarquinius Collatinus ⌊LucretiaLucretia, wife of Lucius Tarquinius Collatinus ⌋, nostra parumque
Barbara te duro iudice laudis habet,
Pace tua dicam, nimis acer utramque notasti,
Quam par est trutina rem graviore notas.
Non alio potuit casta manere modo.
Stupra pati, vel sponte mori sine labe, quid esse
Iustius, aut dic quid sanctius esse potest?
Nonne prius tot Christicolae tormenta puellae
Carnificisque manu cecidisset et ista libenter,
Quam sic vim vitans praecipitata mori.
Filia si regis Costi sic clausa fuisset,
Forsitan in facinus lapsa fuisset idem.
Cui bellum nisi cum virginitate fuit.
Quid faceret, cum nec clamor nec lucta valeret,
Ulla diu posset, nec ratio ulla fugae?
Sic tandem stuprum per vim sufferre coacta,
Certamen dedit hic non gloria, sed pudor et res
Quam vi tentavit perniciosus amans.
Non igitur quam tu designas gloria mortis
Sed male quod nollet vivere causa fuit.
Excideret metuens probra scelesta pati.
Tu tamen hanc, inquis, imitatamHerostratus (Erostratus, Ηρόστρατος) ⌊HerostratonHerostratus (Erostratus, Ηρόστρατος) ⌋ illum,
Qui male re gesta crimine nomen habet.
Hic egoLucretia, wife of Lucius Tarquinius Collatinus ⌊RomanamLucretia, wife of Lucius Tarquinius Collatinus ⌋ nolo defendere; forsan
Illaque quod nequeat dici puto iure beata,
Ad Stygios merito quod sit adacta lacus.
Sed nostram superis ex sacro fonte dicatam,
Inter caelestes (credo) latere deos.
Cuius iudicium noscere nemo potest.
Aut igitur recinas, detractaque redde, vel olim
Qui Criticus fueris, res dabit acta tibi.
Barbara te duro iudice laudis habet,
Pace tua dicam, nimis acer utramque notasti,
Quam par est trutina rem graviore notas.
5
Nostra pudicitiam cum morte coacta tueri,Non alio potuit casta manere modo.
Stupra pati, vel sponte mori sine labe, quid esse
Iustius, aut dic quid sanctius esse potest?
Nonne prius tot Christicolae tormenta puellae
10
Perpessae, stupris praeposuere necem?Carnificisque manu cecidisset et ista libenter,
Quam sic vim vitans praecipitata mori.
Filia si regis Costi sic clausa fuisset,
Forsitan in facinus lapsa fuisset idem.
15
Astabat foribus non hostis rex, sed amator,Cui bellum nisi cum virginitate fuit.
Quid faceret, cum nec clamor nec lucta valeret,
Ulla diu posset, nec ratio ulla fugae?
Sic tandem stuprum per vim sufferre coacta,
20
Quid prius hic expers virgo viri faceret?Certamen dedit hic non gloria, sed pudor et res
Quam vi tentavit perniciosus amans.
Non igitur quam tu designas gloria mortis
Sed male quod nollet vivere causa fuit.
25
Ambivit nihil haec famae, quum sola cubileExcideret metuens probra scelesta pati.
Tu tamen hanc, inquis, imitatam
Qui male re gesta crimine nomen habet.
Hic ego
30
Impulit hanc primum gloria, deinde metus,Illaque quod nequeat dici puto iure beata,
Ad Stygios merito quod sit adacta lacus.
Sed nostram superis ex sacro fonte dicatam,
Inter caelestes (credo) latere deos.
35
Hocque modo castam forsan Deus ipse volebat,Cuius iudicium noscere nemo potest.
Aut igitur recinas, detractaque redde, vel olim
Qui Criticus fueris, res dabit acta tibi.