Poem #25
Ad lectorem Hodoeporici Bartholiniwritten 1515-08 first edition 1515-09-13
Early printed source materials:
| 1 | BARTOLINI 1515 (Ioannes Dantiscus ad lectorem) p. Ai v - Aii r (in extenso) |
| 2 | BARTOLINI 1602 (Ioannes Dantiscus ad lectorem) p. 321-322 (in extenso) |
| 3 | DANTISCUS 1764 (In Ricardi Bartholini hodoeporicon Matthaei episcopi Gurcensis) p. 42-44 (in extenso) |
Prints:
| 1 | DANTISCUS 1938 (Na opis podróży Ryszarda Bartholina) No. 7, p. 50-53 (Polish translation, Jan Michał HARHALA) |
| 2 | Dantisci Carmina (Ad lectorem Hodoeporici) No. 19, p. 84-87 (in extenso) |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Quantum res verae fictis praestare videntur,
Hoc recto doctum tramite pandit opus.
Non hic Cretensis Iovis incunabula, non hic,
Quae sunt de superis plurima ficta, leges
— Semicapros Faunos Satyrosque fuisse bicornes
Non raptum Stygii praedonis, Apollinis ignes
In Daphnem, Martis nec Venerisque torum,
Non Diomedis equos, non illum, Graecia mendax
Quem fert Troianas fraude subisse fores.
Nec quae de nihilo fabula longa datur.
Historiam nuper conventus at iste probatam
Caesaris et regum fecit in orbe trium.
Vidimus hic Annam, qua totus nil habet orbis
Hanc sibi vel caro conservat forte nepoti
Caesar, et est magno digna puella Iove.
Vidimus et Mariam; pulchris aequanda deabus
Est siquidem et primas inter habenda deas.
Annis qui in teneris iam duo regna tenet.
Vidimus heroas sacros, proceresque, ducesque,
Clarorum passimque agmina multa virum,
Tot gemmas, torques, phaleras radiantiaque arma,
Tot ludos etiam, spectacula pulchra, triumphos
Et quae non aetas viderat ulla prius.
Cuncta ut conspexit Ricardus, scripsit ad unguem;
Delicium certe posteritatis erit.
Orator, nemo cultior esse potest.
Hoc iter ut duxit princeps Gurcensis ab urbe
Augusta, videas gestaque cuncta lege!
Tunc primum dices: “Vivas, pater inclute, vivas,
Et merito laudes uni huic sunt undique dandae,
Omnis nam fuerat fons et origo boni.
Solus hic inflexit sensus regumque potentum
Pectora, multorum cordaque dura virum.
In terris pacem post fera bella dedit.
Huic aetas debet praesens et postera multum,
Tempore quod parvo commoda magna tulit.
Per quae nunc noster recte componitur orbis,
Et crucis infidos propere ducetur in hostes,
Qui, Iovis hinc quid sint, experientur, aves.
Foederis hic formam nosces pactosque hymenaeos,
Cunctaque conventus istius acta scies.
Ante oculos plane singula gesta locat.
Res scitu digna est, nec enim reor esse, potest nec
In toto quidquam gratius orbe legi.
Hoc recto doctum tramite pandit opus.
Non hic Cretensis Iovis incunabula, non hic,
Quae sunt de superis plurima ficta, leges
— Semicapros Faunos Satyrosque fuisse bicornes
5
Quis credit vel tot turpia monstra deum? —Non raptum Stygii praedonis, Apollinis ignes
In Daphnem, Martis nec Venerisque torum,
Non Diomedis equos, non illum, Graecia mendax
Quem fert Troianas fraude subisse fores.
10
Hicque nec invenies perplexa aenigmata Sphingos,Nec quae de nihilo fabula longa datur.
Historiam nuper conventus at iste probatam
Caesaris et regum fecit in orbe trium.
Vidimus hic Annam, qua totus nil habet orbis
15
Pulchrius; Hunniaci est haec decus una soli.Hanc sibi vel caro conservat forte nepoti
Caesar, et est magno digna puella Iove.
Vidimus et Mariam; pulchris aequanda deabus
Est siquidem et primas inter habenda deas.
20
Caesaris haec neptis, regi regina futura est,Annis qui in teneris iam duo regna tenet.
Vidimus heroas sacros, proceresque, ducesque,
Clarorum passimque agmina multa virum,
Tot gemmas, torques, phaleras radiantiaque arma,
25
Tot mores, habitus ingeniique vices,Tot ludos etiam, spectacula pulchra, triumphos
Et quae non aetas viderat ulla prius.
Cuncta ut conspexit Ricardus, scripsit ad unguem;
Delicium certe posteritatis erit.
30
Seu stricto incedit vates pede sive solutoOrator, nemo cultior esse potest.
Hoc iter ut duxit princeps Gurcensis ab urbe
Augusta, videas gestaque cuncta lege!
Tunc primum dices: “Vivas, pater inclute, vivas,
35
Cardinei specimen, vive, decusque chori!”Et merito laudes uni huic sunt undique dandae,
Omnis nam fuerat fons et origo boni.
Solus hic inflexit sensus regumque potentum
Pectora, multorum cordaque dura virum.
40
Christicolis solus, divino numine fultus,In terris pacem post fera bella dedit.
Huic aetas debet praesens et postera multum,
Tempore quod parvo commoda magna tulit.
Per quae nunc noster recte componitur orbis,
45
Ex omni cedit parteque Martis amor,Et crucis infidos propere ducetur in hostes,
Qui, Iovis hinc quid sint, experientur, aves.
Foederis hic formam nosces pactosque hymenaeos,
Cunctaque conventus istius acta scies.
50
Nil sinit intactum veri, quod res habet in se;Ante oculos plane singula gesta locat.
Res scitu digna est, nec enim reor esse, potest nec
In toto quidquam gratius orbe legi.