Poem #91
In Hymnorum libellum epilogus. 2 Ad libellum de turbatis nostris temporibuswritten 1548-04-01 — 1548-07-10 first edition 1548-07-10
Early printed source materials:
| 1 | DANTISCUS 1548 (Alcmanicum dactilicum tetrametrum hipercatalecticum. Ad libellum de turbatis nostris temporibus) p. Pv-P3v (in extenso) |
| 2 | DANTISCUS 1571 (Alcmanicum dactilicum tetrametrum hipercatalecticum. Ad libellum de turbatis nostri(!) temporibus) p. 47v-49v (in extenso) |
| 3 | DANTISCUS 1576 (Alcmanicum dactilicum tetrametrum hipercatalecticum. Ad libellum de turbatis nostris temporibus) p. 47v-49v (in extenso) |
| 4 | DANTISCUS 1764 (Ad libellum de turbatis nostris temporibus hymnus) p. 291-294 (in extenso) |
Prints:
| 1 | DANTISCUS 1934 (Ad libellum. De turbatis nostris temporibus / Do książeczki. O zamieszkach w czasach naszych) No. 31, p. 170-175 (in extenso; Polish translation, Jan Michał HARHALA) |
| 2 | Dantisci Carmina (Hymni 31. Ad libellum de turbatis nostri temporibus) No. 48. 31, p. 292-295 |
| 3 | DANTISCUS 1973, 1987 (Ad libellum. De turbatis nostris temporibus / Do książki. Utrapienia naszych czasów) p. 118-123 (in extenso; Polish translation, Anna KAMIEŃSKA) |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Qua te praecipitas mente, libelle,
Linquens scriniolum, quod tibi clausum
Non parvo fuerat tempore, pergens
Ad terras, homines adque remotos.
Dignum, tot variis qui modo sectis
Inter se lacerant, quae vetus illa
Patrum print 1571, 1576 religio,
print 1548 relligio⌈religioprint 1571, 1576 religio,
print 1548 relligio⌉ condidit olim?
Saevis, nonne vides, cuncta sub armis
Turbatas et ab is esse vel urbes
Munitas, quod item nemo sit ausus
print 1548 Fidentes,
print 1571, 1576 Fidenter⌈Fidentesprint 1548 Fidentes,
print 1571, 1576 Fidenter⌉ per iter figere gressus?
Nusquam tuta fides! Plena timoris
Multos opposuit caesaris actis,
Quae feliciter his terminat annis,
Iusto subiciens ense rebelles.
Accedit, populi funere regum
Hinc Galli trepidant hincque Britanni;
Et turbis nec ab is Sarmatis ora
Est immunis, et hoc propter utrumque
Regem, sic et eum, qui modo vita
print 1576 cumque⌈eumqueprint 1548, 1571 eumque,
print 1576 cumque⌉,
Qui vivus superest, rectius ut res
Regni dirigat et sceptra gubernet.
Qualis Pannoniis sub recutita
Pax sit gente, liquet; qualis ubique
Quae per dogma recens pestifer Albis
Et Rhenus gelidis alluit undis,
Quis nescit? Latium fertur et omne
Scriptis militibus promere signa;
print 1548 Rhodamus⌈Rhodanusprint 1571, 1576 Rhodanus,
print 1548 Rhodamus⌉, saevus Hiberus
Immitisque Tagus fustibus altis
Ferratisque globis, missilibusque
Armant mortiferis agmina multa.
Vix umquam fuerant tempora print 1548 prisca,
print 1571, 1576 prisci⌈priscaprint 1548 prisca,
print 1571, 1576 prisci⌉,
Turbis concita per bella, nocendi
Per multosque modos, nunc quibus orbis
Afflictus teritur. Quod meruerunt,
Quae committimus hic, crimina nostra.
Sanctorum merito nomen honore
Profert? Quin temere saepe profanant
Multi, ludibriis afficiuntque.
Sancti dante Deo plurima possunt,
Illustres radiis; vota suorum
Ad summum referunt semper et augent,
Stantes ante thronum iudicis Agni.
Cui nos conciliant et sibi iungi
Ex quo deciderat Lucifer ille,
Qui par esse suo mente volebat
Factori tumida, trusus ad imum
Cum multis sociis limen Averni.
Sub panis specie nobile Christi
Qui corpus, simul et sanguinis undam,
Pro nobis fluidam, non venerantur.
Hanc et vituperant, quae pia nobis
Haerentes vitiis turpiter, omni
Pleni spurcitia cordis et oris,
Detrusum satanam sicue sequuntur
Recta flammivomum subtus ad Orcum.
Et tot proveniunt quae mala passim
Attrittas misere per regiones?
Securum gradiens teque futurum
Confidis per iter, mille latronum
Obsessum? Remane, donec abire
Hinc tutus poteris! Sed nihil ista,
Ut circumspicio, te remorantur,
Cum iam sarcinulis sis oneratus.
Intentata tibi tela dolique,
Qui fers rubra tui stigmata Christi
Ac insigne crucis, quod procul hostes
Horrescunt Stygii, quotquot et illis
Cultores, tibi quod cedere coget
Sint utcumque licet tempora nostra
Tot infesta malis, obvia cuncta;
Signum nam crucis hoc omnia vincit.
Linquens scriniolum, quod tibi clausum
Non parvo fuerat tempore, pergens
Ad terras, homines adque remotos.
5
Qui vix hospitio te reputabuntDignum, tot variis qui modo sectis
Inter se lacerant, quae vetus illa
Patrum print 1571, 1576 religio,
print 1548 relligio⌈religioprint 1571, 1576 religio,
print 1548 relligio⌉ condidit olim?
Saevis, nonne vides, cuncta sub armis
10
Quam sint invia per prata, per agros,Turbatas et ab is esse vel urbes
Munitas, quod item nemo sit ausus
print 1548 Fidentes,
print 1571, 1576 Fidenter⌈Fidentesprint 1548 Fidentes,
print 1571, 1576 Fidenter⌉ per iter figere gressus?
Nusquam tuta fides! Plena timoris
15
Fervent compita, Mars saevit ubique,Multos opposuit caesaris actis,
Quae feliciter his terminat annis,
Iusto subiciens ense rebelles.
Accedit, populi funere regum
20
In sese rabie corripiuntur.Hinc Galli trepidant hincque Britanni;
Et turbis nec ab is Sarmatis ora
Est immunis, et hoc propter utrumque
Regem, sic et eum, qui modo vita
25
Excessit pius et sanctus, print 1548, 1571 eumque, print 1576 cumque⌈eumqueprint 1548, 1571 eumque,
print 1576 cumque⌉,
Qui vivus superest, rectius ut res
Regni dirigat et sceptra gubernet.
Qualis Pannoniis sub recutita
Pax sit gente, liquet; qualis ubique
30
Vicinisque locis, quae vagus Hister,Quae per dogma recens pestifer Albis
Et Rhenus gelidis alluit undis,
Quis nescit? Latium fertur et omne
Scriptis militibus promere signa;
35
Infestus print 1571, 1576 Rhodanus, print 1548 Rhodamus⌈Rhodanusprint 1571, 1576 Rhodanus,
print 1548 Rhodamus⌉, saevus Hiberus
Immitisque Tagus fustibus altis
Ferratisque globis, missilibusque
Armant mortiferis agmina multa.
Vix umquam fuerant tempora print 1548 prisca,
print 1571, 1576 prisci⌈priscaprint 1548 prisca,
print 1571, 1576 prisci⌉,
40
Haec ut nostra, magis noxia totqueTurbis concita per bella, nocendi
Per multosque modos, nunc quibus orbis
Afflictus teritur. Quod meruerunt,
Quae committimus hic, crimina nostra.
45
Pura mente Deum quis colit? Aut quisSanctorum merito nomen honore
Profert? Quin temere saepe profanant
Multi, ludibriis afficiuntque.
Sancti dante Deo plurima possunt,
50
In quo cuncta vident, luminis eiusIllustres radiis; vota suorum
Ad summum referunt semper et augent,
Stantes ante thronum iudicis Agni.
Cui nos conciliant et sibi iungi
55
Orant, ut numerum compleat omnem,Ex quo deciderat Lucifer ille,
Qui par esse suo mente volebat
Factori tumida, trusus ad imum
Cum multis sociis limen Averni.
60
Tales discipulos hic habet illos,Sub panis specie nobile Christi
Qui corpus, simul et sanguinis undam,
Pro nobis fluidam, non venerantur.
Hanc et vituperant, quae pia nobis
65
Hunc panem genuit virgo parensque,Haerentes vitiis turpiter, omni
Pleni spurcitia cordis et oris,
Detrusum satanam sicue sequuntur
Recta flammivomum subtus ad Orcum.
70
Hos tu non metues, care libelle,Et tot proveniunt quae mala passim
Attrittas misere per regiones?
Securum gradiens teque futurum
Confidis per iter, mille latronum
75
Quod nunc insidiis noscis ubiqueObsessum? Remane, donec abire
Hinc tutus poteris! Sed nihil ista,
Ut circumspicio, te remorantur,
Cum iam sarcinulis sis oneratus.
80
I felix igitur! Nulla nocebuntIntentata tibi tela dolique,
Qui fers rubra tui stigmata Christi
Ac insigne crucis, quod procul hostes
Horrescunt Stygii, quotquot et illis
85
Iuncti sunt homines, impietatisCultores, tibi quod cedere coget
Sint utcumque licet tempora nostra
Tot infesta malis, obvia cuncta;
Signum nam crucis hoc omnia vincit.