» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

List #56

[Ioannes DANTISCUS] do [Samuel MACIEJOWSKI]
[Marienburg (Malbork)], [ca. 1544-09-25]

Regest polski:

Swoje stanowisko niedawno razem z kasztelanem elbląskim Stanisławem Kostką przedstawił w liście z Malborka, po tym jak zakończył działalność w komisji królewskiej do sprawy [odzyskania przez Zygmunta I] Pucka. Nie ma pomysłu, co lepszego mógłby jeszcze doradzić. Nie poruszył tej sprawy w liście do króla, gdyż ma świadomość, iż przy jego odczytaniu będzie obecny prymas [Piotr Gamrat], całkowicie oddany Constellatusowi [Johannowi von Werden]. Jeśli owe nieposłuszeństwo pozostanie bezkarne, co jego zdaniem nastąpi, będzie wolny od wielu myśli, które zdarzają mu się w sprawie interesu króla. Będą mu się zdarzały inne, kiedy zobaczy zupełnie zniweczone wśród naszych [mieszkańców Prus Królewskich] poważanie dla króla, a jeszcze bardziej dla rady koronnej, o którego stanie w ostatnich czasach adresat przekonał się sam. Jeśli zostanie ustalona łagodniejsza kara, Dantyszek opowiada się za karą 10 000 florenów. Jeśli zaś posiadanie będzie utrzymane siłą, trzeba będzie odzyskać je także siłą. Uważa, że wyznaczonych na sejm Królestwa Polskiego należy wezwać razem z Constellatusem [Werdenem], o czym napisał wcześniej do kasztelana elbląskiego [Stanisława Kostki]. Jeśli się nie stawią, trzeba będzie podjąć stosowne kroki.

Dantyszek oczekuje przyjazdu Papużki [Petera Papuschki]. Prosi, by adresat poinformował go razem z nim, jakie wiadomości dotyczącego jego krajan [gdańszczan] przywiózł poseł cesarski [Alfonso d’Aragona]. Tą drogą można się dowiedzieć wielu rzeczy, które kiedyś mogą się przydać.

Dantyszek prosi o instrukcję, co zgodnie z wolą króla ma uczynić z listem gdańszczan dotyczącym sześciu tysięcy florenów, który zostawili u niego komisarze [do sprawy odzyskania przez Zygmunta I Pucka: Jan Sokołowski, Johann von Baysen (Bażyński), Paweł Płotowski]. Zaaresztował go w imieniu króla kasztelan elbląski. W Gdańsku skarżą się na Dantyszka, że zabrał list siłą. Opinię taką upowszechniono wśród plebsu, który mu złorzeczy.




Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 70, k. 22r
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), k. 281-282

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny

 

Postscript No. 1:

Reverendissime mi Domine.

Consilium meum cum generoso domino Stanislao Kostka Elbingensi castellano ex Marienburgo nuper scripsi, postquam regiam commissionem in negotio Pucensi absolveram. Quid aliud consulere debeam commodius, non habeo. De eo in litteris ad serenissimam maiestatem regiam nihil attigi, scio enim primatem adfuturum, quando legentur, qui Constellato totus est addictus. Quodsi ea temeritas et rebellio impune transibit, quemadmodum fore existimo, liberabor a multis cogitationibus, quae in rem regiam mihi incidere solent. Et longe aliae mihi incident, videns auctoritatem regiam prorsus apud nostrates elevatam, et multo magis senatus Regni, quae qualem modo hic habeat, experta est Dominatio Vestra Reverendissima existimationem. Si tamen indulgentior aliqua animadversio statui debebit, non inconvenientem esse puto, ut multa decem milium florenorum exigatur et retineatur ob crimen laesae maiestatis, pro redemptione pecunia deposita. Quodsi vi occupata manserit possessio, quid aliud restat, quam ut vi recuperetur, sed in iis non est meum consulere. Non incommodum esse puto, quod prius cum domino castellano Elbingensi scripsi, ut designati ad regni comitia cum Constellato vocarentur, qui si, ut priores, se non sisterent, ex re capiendum consilium etc.

Exspecto cupidissime Psitatum meum. Si forte cum illo me certiorem fecerit Dominatio Vestra Reverendissima, quid orator caesaris de gentilibus meis seorsum detulerit, eo habito, multa hic expiscari possint, quae aliquando usui sint futura etc. Me iterum atque iterum commendo.

Postscript No. 2:

Quid cum litteris Gdanensium super sex milia florenos agendum sit, quas domini commissarii apud me reliquerunt, de mente regia me edocere velit. Dominus castellanus Elbingensis nomine regio eas arrestavit. Gdani contra me clamatur, quod vi eas ceperim. Ea opinio plebi est inducta, quae imprecatur etc.