List #6229
Ioannes DANTISCUS do Bona SforzaHeilsberg (Lidzbark Warmiński), 1544-03-27
Regest polski:
Dantyszek dziękuje za umożliwienie przekazania sprawy, której istotę ukazały zeznania świadków, członkom rady [Prus Królewskich], co rekomendował w liście do królowej.
Zgodnie z poleceniem królowej przesyła nowiny, choć docierają do niego nieliczne i niepewne. Król Anglii [Henryk VIII] gromadzi wojsko dla cesarza [Karola V] i na własny koszt zaciąga w Niemczech jazdę i piechotę. Król Danii [Chrystian III Oldenburg] nadal utrzymuje blokadę Cieśnin Duńskich, co przynosi niemałą szkodę Królestwu [Polskiemu] i Prusom Królewskim. Wysłał czterech posłów [Johan Rantzau, Anders Bentsen Bille, Caspar Fuchs, Peder Svave] do cesarza, aby osiągnąć pokój. Na sejmie Rzeszy w Spirze sprawą tą mają się zaś zająć landgraf Hesji [Filip Wielkoduszny], książę Meklemburgii [Henryk V] oraz książę Lüneburga [Ernest I]. Zdaniem Dantyszka, jeśli król [Zygmunt I] poważnie się w nią nie zaangażuje, wysyłając tam swego posła, starania będą bezskuteczne.
Pozwani burmistrzowie gdańscy [Tiedemann Giese mł., Barthel Brand] zostali powitani w mieście [Gdańsku] przez licznych zwolenników niczym zwycięzcy. Dantyszka bardziej niż to niepokoi pogłoska, jakoby instygator królewski ukrył się pod ławą i nie odważył się stanąć przed pozwanymi. Zależy mu, aby autorytet królewski pozostał nienaruszony w mieście, w którym występują różnice religijne. Nie chce przez to, co pisze, nikomu zaszkodzić. Pragnie pomyślności swojego rodzinnego miasta.
Jeśli po ustąpieniu lodów i wznowieniu żeglugi dotrą do niego jakieś wiadomości, niezwłocznie je przekaże.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny
Ioannes Dantiscus Episcopus Varmiensis Bonae Reginae Poloniae
Serenissima Reginalis Maiestas et Domina, domina clementissima.
Humillimam servitiorum et orationum mearum commendationem.
Serenissimae Maiestati Vestrae Reginali supplices gratias ago, quod in causa, cuius ratione testium picturam vidit, se adeo clementem ad meas commendaticias exhibuerit effeceritque, quod huc ad dominos consiliarios sit remissa. Haec, quali affectione tractabitur, exitus docebit. Per me non stabit, quominus id fiat in hoc perplexo negotio, quod mera iustitia postulat. Creverunt in his novissimis temporibus conscientiae vinculo observantiaque religionis soluta, qua plurimi modo neque Deum, neque homines verentur, tam perversae mentes, ut difficile sit cognitu, cui tuto credi possit. In hac tamen causa, licet satis obscura videatur, sunt non dubia, quo se referat aequitas, indicia; quae utcumque aliquando opprimitur, semper tamen in lucem erumpit.
Deberem quidem Serenissimae Maiestati Vestrae, ut mihi iniunxit, nova, quae huc afferuntur, scribere, verum pauca et ea in<c>erta admodum hic accipimus. De serenissimo rege Angliae narratur, quod numerosum congerat pro caesare exercitum, quodque non paucos equites et pedites suis stipendiis in Germania conscribi faciat. Rex Daniae occlusas tenet freti sui angustias et neminem per eas transmittere statuit, quod non parum rei publicae regni et hic nostrae incommodabit. Dicitur tamen, ut pacem assequi possit (qui prior bellum indixit), ad caesarem quatuor oratores misisse, et quod eam Spirae in comitiis imperii illustrissimus lantgrabius Hassiae cum Meckelburgensi et Lunenburgensi ducibus tractandam susceperint. Quae tractatio, nisi opera serenissimi regis nostri per allegatum eo nuntium serio fiet, cassa mihi futura videtur.
Neque hoc novum tacendum duxi: citatos proconsules Gdanenses cum magna pompa per non paucos obvios eius societatis equites quasi re optime confecta susceptos civitatem intrasse. Quod quidem ingratum mihi esse nequit, hoc tamen non item, quod vulgo iactatur, instigatorem regii officii sub scamnum se abscondisse et in citatorum aspectum non fuisse prodire ausum, velim enim auctoritatem existimationemque regiam in ea praesertim civitate, ubi in religione non parum variatur, integram esse. Sed haec his pro fide mea addita nolim cuipiam esse offendiculo vel detrimento, qui nihil cupio ardentius, quam quod locus is mihi genitalis, in quo primam vidi lucem, per divinam atque Serenissimae Maiestatis Regiae gratiam cresceret fieretque in dies in omni felicitate auctior.
Si quid postea resoluta glacie navigabile mare factum attulerit, cum primis Serenissimam Maiestatem Vestram non celabo.
Cui me suppliciter commendo et a Domino Deo aetatem diutissime prosperrimam et fausta omnia precor.
Ex Heilsberg, XXVII Martii MDXLIIII.