BCz, 243, p.306

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌊Ioanni Dei gratia Culmensi episcopoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland⌋ et administratori Pomezaniensi, domino meo benignissimo

Nuntius meus, quem ad Paternitatem Vestram Reverendissimam superioribus diebus misi, rediit ad me cum litteris Paternitatis Vestrae Reverendissimae, ceterum uxori neque a Paternitate Vestra neque ab eius liberis ad ea, quae illa per eundem scripserat, responsum est nihil. Gratias ago amplissimas, quod dignata sit Paternitas Vestra Reverendissima tam humaniter re superinscribed⌈rere superinscribed⌉scribere ad meam illam prolixiorem elegiam incendii Lobaviani. Bonis superis magnae sunt gratiae pro servatis in difficili incendio carissimis nostris et arce integra Lobaviensi, et precor Deum, ut id, quod est reliquum paper damaged⌈[iquum]iquum paper damaged⌉, non tam propitius servet, modo quam et augeat atque bonis a paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ccumulet et optima felicitate, grato successu rerum omnium, utifrui cum mente sana in corpore sano permittat.

Quod vero, Reverendissime Domine, de prioribus meis litteris Paternitas Vestra Reverendissima quoque meminit, quibus querebar de written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ querebar de querebar de written over ...⌉ cessata erga me propensione etc. et tamen superinscribed in place of crossed-out in ill⌈in illtamentamen superinscribed in place of crossed-out in ill⌉ omittitur id in eisdem litteris vestris on the margin⌈vestrisvestris on the margin⌉ deprecatum sse written over st⌈stssesse written over st⌉ me, quando sit dictu incredibile, quantum mihi ex animo doluerit animo offenso ex me Paternitas Vestra Reverendissima in me tunc(?) fuisse. Nec in suis litteris dignata est sit erigere me consolatione positam esse eam ex animo vestro sci on the margin in place of crossed-out , on the margin in place of crossed-out eam⌈eam scilicet sci on the margin in place of crossed-out , on the margin in place of crossed-out eam⌉ offensam mea deprecatione, si qua tunc concepta fuerat. Per superos, facit mihi significationem priores meas litteras Paternitas Vestra Reverendissima non admodum bene consuluisse, cum tamen mihi sum conscius eas litteras non alia ratione a me scriptas, quam ut illis offensae condonationem impetrarem simulque testarer, quantum affligerer written over it⌈iterer written over it⌉ me simul et maerore et dolore eius diei recordatione, quae produxerat eius offensae indignitatem et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ me propemodum excruciasset written over ret⌈retssetsset written over ret⌉, ... illegible⌈...... illegible⌉et(?) rogo, ut non alio animo ex me profectas Paternitas Vestra Reverendissima expendere pro sua facilitate dignetur, immo written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉immoimmo written over ...⌉ obsecro, si a me tale quid forte imprudentius admissum est, quod displicuerit Paternitati Vestrae Reverendissimae, illud vel nunc condonet. Ita me Deus bene amet, me mihi non esse conscium umquam vel tantillum in animum venisse, quo propensionem Paternitatis Vestrae Reverendissimae erga me aut violarem aut ingratius vel irreverentius haberem. Nam si Paternitas Vestra Reverendissima eam secum inire rationem non gravabitur, poterit id tam diuturno meo convictu exploratiss<imu>m habere nihil me aut carius aut antiquius gratia et favore vestris written over o⌈oisis written over o⌉ duxisse dedisseque perlibenter operam, ut de Paternitate Vestra Reverendissima quam optime mererer. Cuius rei mihi testis est omnium cordium iudex Christus.

Et quamquam cupieram ubique latere eam indignationem omnes, ita volitat tum Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League⌊GdaniGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League⌋ per h ora hominum, ut nulla sit fabula vulgatior, cogor ego meo quodam fato rumusculos hominum tolerare. Affingitur hanc indignationem profectam esse, BCz, 243, p.304 quod Bernard Thule carer of St Mary's Church in Gdańsk (Historia Gdańska, p. 364)⌊Bernherdum quendam ThulenBernard Thule carer of St Mary's Church in Gdańsk (Historia Gdańska, p. 364)⌋ Gdanensem superiori apud apud Marienburg (Malbork), town and castle in northern Poland, Pomeranian Voivodeship, on the Nogat river, a branch of the Vistula at its delta, the capital of the Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia (1309-1457), a voivodeship capital in Royal Prussia, which belonged to the Kingdom of Poland (1466-1772). Marienburg (taking turns with Graudenz (Grudziądz)) was the venue for the Provincial Diets of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia)⌊MarienburgumMarienburg (Malbork), town and castle in northern Poland, Pomeranian Voivodeship, on the Nogat river, a branch of the Vistula at its delta, the capital of the Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia (1309-1457), a voivodeship capital in Royal Prussia, which belonged to the Kingdom of Poland (1466-1772). Marienburg (taking turns with Graudenz (Grudziądz)) was the venue for the Provincial Diets of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia)⌋ Provincial Diet of Royal Prussia ⌊conventuProvincial Diet of Royal Prussia ⌋ a senatu ordinum provo superinscribed⌈oo superinscribed⌉care ad regem annunti written over sollicit⌈sollicitannuntiannunti written over sollicit⌉averim, cum nihil minus mihi in mentem venerit umquam. Huic assuunt nec probe satis et bona fide in illis comitiis versatum me, at ego precor Deum, ut ita aliq aliquando apud Christum vivam, sicut in illis comitiis et fidem et taciturnitatem adhibuerim, sicque me gesserim, et quamdiu vita et ratio est integra, geram, ut decet virum bonum. Voces huiusmodi circumferuntur, at ego nescio auctores, qui, si mihi erunt compertiores, sane ostendam, quantum inter illos et Rheynekium intersit. Praesidio innocentiae meae confirmatus, devorabo ego, utcumque potero, istud taedium et linguae hominum convicium et virus. Non potest me tamen non vehementer affligere duo simul mala eo iniquo die simul exorta: indignationem scilicet Paternitatis Vestrae Reverendissimae et hanc detractandi mei odiosam occasionem. Et est sane dies, quam ego perpetuis diris devoverem, nisi scirem partem crucis Christi esse tolerantiam malarum linguarum, cum tale nihil simus co written over de⌈decoco written over de⌉mmeriti et non dubito Paternitatem Vestram Reverendissimam tam mihi non iratam umquam fuisse, ut tam odiosam obtrectationem me incidere voluerit. Deus bene vertat. Illud mihi sane meo iure mihi vindicare ms. vendicare (!) ⌈vindicare vindicare ms. vendicare (!) ⌉ ausim me fide et silentio, si qua alia in re minus on the margin in place of crossed-out numquam⌈numquam si qua alia in re minus si qua alia in re minus on the margin in place of crossed-out numquam⌉ peccavisse, utcumque homo sim obnoxius fragilitati humanae et pulchrum mihi semper duxisse viri boni officia, cum fidem tum silentium his, quae vulgari non expediret aut credita essent, adhibuisse.

Haec, Reverendissime Pater, cum domi apud me continuo maerore animi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ repeto, venit ad me nuntius illustrissimi principis et benignissimi n[ostri] or m[ei] paper damaged⌈nostri paper damaged⌈[ostri]ostri paper damaged⌉n[ostri] or m[ei] paper damaged⌉ domini, domini Alberti ducis in Prussia, afferens litteras de hac paper damaged⌈[c]c paper damaged⌉ Paternitatis Vestrae Reverendissimae erga me apud Montem Regium evulgata on the margin⌈apud Montem Regium evulgataapud Montem Regium evulgata on the margin⌉ indignatione. Itaque maturavi ad illum paper damaged⌈[um]um paper damaged⌉ et excusavi rem, ut illustrissima eius gratia per hunc nuntium paper damaged⌈[nuntium]nuntium paper damaged⌉ suum haud dubie est perscripturus Paternitati Vestrae Reverendissimae, rogans quod paper damaged⌈[uod]uod paper damaged⌉, si quid potest superinscribed in place of crossed-out possit⌈possit potest potest superinscribed in place of crossed-out possit⌉ ad meas preces adicere tanti principis commen paper damaged⌈[ommen]ommen paper damaged⌉datio et intercessio, velit Paternitas Vestra Reverendissima me faventi et propitia in paper damaged⌈[a in]a in paper damaged⌉ me gratia et benignitate respicere et habere me loco sui addic paper damaged⌈[i addic]i addic paper damaged⌉tissimi servitoris et obsequentissimi sororii et iuvare, promovere et tueri, et commendatum accipere. Ego, quantum in paper damaged⌈[in]in paper damaged⌉ me est ingenii, semper facturus, quantum me decet on the margin in place of crossed-out sum⌈sum quantum me decet quantum me decet on the margin in place of crossed-out sum⌉ pro iure necessitudinis paper damaged⌈[dinis]dinis paper damaged⌉ nostrae meaeque summae erga Paternitatem Vestram Reverendissimam reverentiae omnia plane paper damaged⌈[ane]ane paper damaged⌉ grata et imperata Paternitatis Vestrae Reverendissimae, vere equidem et ex animo paper damaged⌈[mo]mo paper damaged⌉.

Postridie Gdanum rediturus, ibi exspecto, quid Paternitas Vestra Reverendissima de acti paper damaged⌈[acti]acti paper damaged⌉one hereditaria statuet. Statuet, ut spero, Paternitas Vestra Reverendissima non paper damaged⌈[Reverendissima non]Reverendissima non paper damaged⌉ dubie omnia aequa. Quod commendari me Gdanensibus paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉ scripseram, nescio, an succedet. Si visum esset Paternitati Vestrae Reverendissimae regiae paper damaged⌈[iae]iae paper damaged⌉ maiestatis concessione et ordinum Prussiae consensu cancellariatum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ BCz, 243, p.305 Prussiae (de quo aliquando Paternitas Vestra Reverendissima apud me meminerat) pro me impetrare, esset sane hoc munus dignius honoratiusque multo, quod et ego condicioni apud Gdanenses praeferrem. Omnia Deo et Paternitati Vestrae Reverendissimae relinquo. Constituat illa, quod ei bonum videbitur. De praedio cum illo Simonis pictoris iterum egi cum principe. Is probat contractum, si quem iniero cum Simone de praedio, Paternitas Vestra Reverendissima non gravate suscipiat partes d(?) transactoris inter me et Simonem. Simonis filius hi written over l⌈lii written over l⌉nc ad patrem Lobavium post incendium est profectus. Posset eo praesente non incommode iis condicionibus, quibus scripsi, res tractari. Reverendissima Paternitas Vestra, quae ad beneficentiam paper damaged⌈[tiam]tiam paper damaged⌉ semper fuit propensissima et hoc negotium sibi comm paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉endatum habere dignetur et me agnoscere suum bonum servitorem et deditissimum sororium.

Nova huc ex Nurenberga allata sunt Thurcarum caesarem nova depopulatione pervadere Hungariam on the margin⌈HungariamHungariam on the margin⌉. Pridie hic cometes ab inter Aquilonem et ms. Origentem reg. Orientem⌈Origentemms. Origentem reg. Orientem⌉ cauda in Meridiem versa noctu apparuit exorigens, occidens inter Occasum et Meridiem. Lubecenses maiorem armant classem in Bathavos.

Uxor mea maesta admodum fert gravi dolore ita se miseram sperni, ut ne digna habeatur, cui ad litteras vel ab honoratissimo fratre vel caris liberis respondeatur. Vereor, ne doloris magnitudo causam aegritudinis vel consternationis vehementis ei sit aliquando, ut trahit ms. coecias reg. caecias⌈coeciasms. coecias reg. caecias⌉[1] nubes, quod prohibeant superi, allaturas. Abiens vix respiravit ab aegritudine animi. Quid si Paternitas Vestra Reverendissima sanguinem suum superinscribed⌈suumsuum superinscribed⌉ adeoque sui partem caritati et affectui fraterno restituat et consoletur? Superi prohibeant, ut iterum illa corripiatur ex dolore consternatione. Vererer illam imbecilliorem, quam quae servaretur. Nos et columen et caput totiu paper damaged⌈[u]u paper damaged⌉s familiae Paternitatem Vestram Reverendissimam iure veneramur et speramus non tam eam commodis nostris a Deo Optimo Maximo tam claris honoribus ornatam esse nobisque praesidio, gratiae, favori et ornamento perpetuo esse velle. Deus Optimus Maximus faxit, ut on the margin⌈faxit, utfaxit, ut on the margin⌉ Paternitas written over Paternitatem⌈Paternitatem Paternitas Paternitas written over Paternitatem⌉ Vestra Reverendissimam in pulchro rerum omnium successu bene valeat et vivat.

Ex Königsberg (Królewiec, Mons Regius, Regiomontium), city in Ducal Prussia, on the mouth of the Pregel (Pregoła) river, capital city of Ducal Prussia; today Kaliningrad in Russia⌊Regio MonteKönigsberg (Królewiec, Mons Regius, Regiomontium), city in Ducal Prussia, on the mouth of the Pregel (Pregoła) river, capital city of Ducal Prussia; today Kaliningrad in Russia⌋, ipso die divae Magdalenae 1533.

Paternitatis Vestrae Reverendissimae bonus et addictissimus servitor Johann Reyneck (†1535), the second husband of Dantiscus' sister Anna; doctor of both canon and civil law; councillor to Duke Albrecht von Hohenzollern (BORAWSKA 1984, p. 179-180, 203; GÜNTHER 1907, p. 365)⌊Ioannes RheynekiusJohann Reyneck (†1535), the second husband of Dantiscus' sister Anna; doctor of both canon and civil law; councillor to Duke Albrecht von Hohenzollern (BORAWSKA 1984, p. 179-180, 203; GÜNTHER 1907, p. 365)⌋ iureconsultus

[1] Caecias, a wind from the North-East.