» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Poem #89

Hymnus 27. In hostes Gloriosissimae Mariae Virginis
written before 1548-07-10 first edition 1548-07-10

Early printed source materials:
1DANTISCUS 1548 (Phaleutium hendecasyllabum in hostes Gloriosissimae Mariae virginis) p. Or-[O4]r (in extenso)
2DANTISCUS 1571 (Phaleutium hendecasyllabum in hostes Gloriosissimae Mariae virginis) p. 44r-46r (in extenso)
3DANTISCUS 1576 (Phaleutium hendecasyllabum in hostes Gloriosissimae Mariae virginis) p. 44r-46r (in extenso)
4DANTISCUS 1764 (In hostes gloriosissimae Virginis Mariae) p. 283-287 (in extenso)

Prints:
1HIPLER 1857 (In hostes gloriosis. Virg. Mariae / Zum die Feinde der glorwürdigen Jungfrau Maria) No. 29, p. 226-235 (in extenso; German translation, Franz HIPLER)
2DANTISCUS 1934 (In hostes gloriosissimae Virginis Mariae / Przeciwko nieprzyjaciołom Najświętszej Panny Marji) No. 29, p. 158-167 (in extenso; Polish translation, Jan Michał HARHALA)
3Dantisci Carmina (Hymni 29. In hostes Gloriosissimae Mariae Virginis) No. 48. 29, p. 286-289

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

Serpens perfidus, invidens saluti
Nostrae, virus in hunc profudit orbem,
Postquam primus homo creatus esset,
Ex costa sociam suaque cepit,
5
De ligno vetito quod print 1548, 1571 abstineret,
print 1576 abstinere
abstineretprint 1548, 1571 abstineret,
print 1576 abstinere

Iussus, de reliquis haberet escam.
Tunc is cum muliere disputator
Nostros fraude sua procul parentes
Ex horto miseros amoenitatis
10
Proiecit. Deus ergo, semper hostis
Ut sit femina, iure fecit, angui,
Illius caput utque conterendo
Confringat, genetrix simulque virgo
Hoc tum tempore quae fuit futura.
15
Quid mirum, satanas suis ministris
Coniunctus quod adhuc, licet subactus,
Hanc odit, nequit et pati sacratum
Eius nomen, honoris atque laudem?
Qua gaudent superi proboque verae
20
Servi religionis hic amore
Huius Virginis inclutaeque Matris
Flagrantes et eam pie colentes,
Ex qua natus homo Deus redemit
Nos a flammivomis vadis Averni.
25
Per quam siderei poli patescit
Cunctis aula fidelibus superna
Et quae fida stat advocata nobis
Apud propitium suum precando
Natum, ne scelerum rependat actis
30
Poenas promeritas nec ut relinquat
Nos hoc tempore, daemonum procellis
Quo mundus modo fluctuat malignus.
Hanc tu, quisquis is es, furore captus
Et totus spaticus parem putabis
35
Nostris hic mulierculis misellis?
Quae nos concipiunt iniquitate
Plenae, putribus ex viri medullis
Et magno pariunt doloris aestu,
Subiectae vitiis molestiisque,
40
Foedis illecebrisque print 1548, 1571 servientes,
print 1576 fervientes
servientesprint 1548, 1571 servientes,
print 1576 fervientes
.
Hanc illis, malesane, comparabis?
Hanc, inquam, licet a Deo sit esse
Destinata prius parens Tonantis,
Quam mundus fieret vel hoc, in illo
45
Quod constat vel ubique quod movetur,
Et nunc astrifera sedens in arce
Est coniuncta suo beata nato,
Qui terras, mare lucidumque caelum
Implet rector et omne, quod videtur.
50
Per quem respicit, audit atque praestat,
Quidquid vel petimus, vel intus optat
Mens devota, precesque puriores
Gratas suscipit et facit libenter
Hoc, quod poscimus, impetratque cuncta
55
A caro pia filio precatrix,
Quae desiderio vel apta novit,
Vel scit commoda pro salute, nostro.
Hanc vates veteres sacris figuris
Praedixere diu tot ante saeclis;
60
Bis senis etiam prius Sibyllis
Non ignota fuit, libris et Hermes
Huius fecit in orbe mentionem,
Quo divinitus ille tunc agebat,
Praemonstravit et hanc Dei parentem,
65
Reginam quoque siderum futuram,
Humanumque genus per hanc ab Orco
Salvandum nece prolis innocentis.
Quid, nequissime veritatis osor,
Audes dicere ceteris puellis
70
Aequalem nec apud Deum valere
Hanc plus, femina quam colo laborans,
Quae vel putris harae lutosa verrit?
Quo te daemon agit sub hoc furore,
Non noscis miser. Hostis est et hostem
75
Per convicia te facit; sed isti,
Infelix, neque Virgini nocere
Umquam nec poteris furens obesse.
Commuta potius proinde mentem
Insanam; resipisce teque Matri
80
Commenda propere Dei potentis!
Erroris veniam dabit fatenti
Et nati tibi gratiam parabit.
Est clemens etenim, benigna, mitis,
Lapsis atque reis patrona semper,
85
Praesens anteque iudicis tribunal
Peccatoribus advocata cunctis.
Quodsi perstiteris licenter ore
Blasphemo mala proloqui recepta,
Quae vulgus varium dolo subintrant
90
A cultuque trahunt parentis huius,
Quam Christus veneratur ac honorat
Cum sanctis simul omnibus, quid inde
Exspectes, tua mens, reor, docebit,
Quae praesaga tibi renuntiabit
95
Venturum prope vindicis flagellum,
Cui subducere te, miser, nequibis.
Si nos hic homines honore matres
Nostras prosequimur, piis amantes
Ex affectibus, isque comminamur,
100
Illas qui leviter probris lacessant,
Quid summum faciet regens Olympum,
O insane, tibi tuaeque linguae,
Qui tot vocibus impudenter audes
Hanc cunctis venerabilem creatis
105
print 1548 Attentare,
print 1571 Acertare,
print 1576 A certa re
Attentareprint 1548 Attentare,
print 1571 Acertare,
print 1576 A certa re
? Feres brevi repostas,
Diris suppliciis sub igne, poenas;
Non impune diu suae parenti
Contemptum fieri Deus relinquet.