1 | IDL 6256 | Caspar URSINUS Velius do Ioannes DANTISCUS, s.l., [1516-11-01] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1571 (C. Ursini Velii genethliacon Ioannis Dantisci viri clarissimi) s. A7 v + 2 pp. not numbered (in extenso) | 2 | DANTISCUS 1576 (C. Ursini Velii genethliacon Ioannis Dantisci viri clarissimi) s. A7 v + 2 pp. not numbered (in extenso) | 3 | DANTISCUS 1764 (Casp. Ursini Velii genethliacon Io. Dantisci poetae clarissimi) s. 297-300 (in extenso) | 4 | PERIANDER (C. Ursinus Velius in genethliacon Ioannis Dantisci poetae clarissimi) s. 446-449 (in extenso) | 5 | URSINUS 1522 (C. Ursini Velii genethliacon Ioannis Dantisci poetae clarissimi) s. q-q3 (in extenso) |
Publikacje: 1 | SKOLIMOWSKA 2016 Records s. 338-347 (in extenso; angielski przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Natali, Dantisce, tuo pia sacra frequentet
Quisquis Castalio lavit in amne caput.
Personet aurata cithara praedulcis ⌊Agileus⌋
Et carmen solito laetius ore canat.
Illo ⌊Pierides⌋ saltent cantante sorores
Et sua cum ⌊Phoebi⌋ carmine mixta sonent.
Adsit, adhuc pedibus surisque madentibus ⌊Evan⌋
Nuper ab expresso praela peruda mero.
Altera post decimam lux haec trieterida nobis
Annua lux partus conscia grandis adest.
Tale vel hoc carmen pariturae ad limina matris
Divino ⌊Clarius⌋ protulit ore deus.
Nascere felici puer o pulcherrime fato
Tantum non ⌊Phoebo⌋ pulchrior et ⌊Bromio⌋.
Et tibi formoso crescant in corpore vires
Membra lacertosis sint bene firma toris.
Qualis erat cum victor ovans ⌊Tirynthius heros⌋
Aurea ab Hesperio mala dracone tulit.
Et celeber scriptis, et factis clarus habetor.
Carmina ⌊Peligno⌋ proxima lude seni.
Prima tuos ignes recitabunt ludicra: toto
⌊Prospera⌋ versiculis vivet in orbe tuis.
Tristia post laetos vulgabis carmina versus,
Et dices patrio praelia facta solo.
Signaque Sarmatici victricia ⌊regis⌋, et arma
Vidit ⌊Pellaei quae ducis⌋ ara canes.
Arma per infecti disiecta ⌊Boristhenis⌋ undas:
Cumque suis armis corpora vasta virum.
Magna tibi semper fulgebit gratia regum,
Quorum munificas experiere manus.
Tum peregre populos varios visurus et urbes
Ibis, et externis gentibus hospes eris.
Cymbrica namque leges prima formose iuventa
Litora[1], permensus ⌊Baltheon ante fretum⌋.
Acre virum genus, et validos Saxones adibis.
Omne per Hercynium progrediere nemus.
Innumeros late populos, gentesque videbis
Quas claudunt gelidis ⌊Rhenus⌋ et ⌊Ister⌋ aquis.
⌊Italiae⌋ posthac et opes miratus et urbes
Audebis vastos per maris ire sinus.
Alcinoi veteres primum mirabere sedes[2].
Alta tibi hospitium deinde ⌊Zacinthus⌋ erit.
Atque ⌊Epidaurus⌋, ubi serpentis imagine cultus
Indigenis ⌊Phoebo⌋ natus in aede fuit.
Atque ⌊Rhodon⌋ ⌊Phoebo⌋ claram, et magno ⌊Iove⌋ ⌊Creta⌋
Et ⌊Cypron⌋ Idaliae regna superba deae.
Et ⌊Syriae⌋ populos, et inhospita vasta videbis,
Qua non aequoreo tutius extat iter.
Quin et adorabis sacrum quo condita passi
Lurida sarcophago membra fuere dei.
Quaeque Palaestinas loca sunt veneranda per oras
Bethlemiumque larem Calvariaeque solum.
Denique ⌊Trinacriam⌋, fumantemque ignibus Aetnam
Conspicies, Siculo praeteriture freto.
Claram et ⌊Parthenopen⌋ peragrabis, et ⌊Appula⌋ iuxta
Arva, et ⌊Campani⌋ rura beata soli.
Atque orbis dominam victi mirabere ⌊Romam⌋,
Quicquid et in tota visitur Ausonia.
Mox iterum regumque aulis, regumque vacabis
Conciliis, regum laus erit arma sequi.
Regius ⌊Augusti⌋ vives orator in aula
Iussus ad ⌊Euganeos saepius ire patres⌋.
Ista quidem mediis iam tum perfeceris annis
Pectus et ingenium testificata tuum.
Cum decorata sacrae lambent tua tempora laurus
⌊Caesaris⌋ invicta munera lata manu.
Quod reliquum est vitae spatium, nam longa beato
Pollicita est facilis stamina parca tibi.
Curret id omne tibi feliciter, et tenor unus
Unus erit vitae cursus ubique tuae.
Et non est oneri tibi sera futura senectus
Sed viridis, sed quae rara venire solet.
Ipse tuas augebit opes, augebit honores
⌊Rex⌋ tuus, ingrata ni volet esse manu.
Sic cecinit ⌊Phoebus⌋. ⌊Phoebo⌋ cessante sorores
Lanificae nivei staminis orsa trahunt.
Solvebat magnum ⌊Lucina⌋ facillima partum.
Et positum est utero dulce ⌊parentis⌋ onus.
Natus es in lucem, lux o generosa tuorum.
Felicem o genium terque quaterque tuum.
Natus es auspicibus diis et ⌊Iunone⌋ secunda.
Fila quater vitae terque beata tuae.
Sed iam convivae plausum date. Pocula sumat
Quisque simul mecum et talia voce sonet:
Vivat io Dantiscus, io laetum exigat aevum
Vivat io patriae, vivat io ille suis.
Est bene, non votis optamus inanibus ista
Risit, et optatis annuit ipse ⌊deus⌋.
[1] Cymbrica litora i.e. ⌊Denmark⌋.
[2] Alcinoi sedes i.e. ⌊Corfu⌋.
| |
2 | IDL 4904 | Ioannes DANTISCUS, Hieronymus HÄMERLIN of Laugingen & Caspar URSINUS Velius do Joachim von WATT (VADIANUS), Augsburg, 1516-11-15 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, fragments in hand of every sender, VSSG, Ms 30, Nr 84
| 2 | regest z ekscerptami język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8240 (TK 2), k. 50r-v
|
Publikacje: 1 | ARBENZ 1890 24/1 Nr 82, s. 171-173 (in extenso; niemiecki regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Iucundissimum fuit auditu mihi, cum intellexi, Dominationi Tuae proximis comitiis contigisse magistratum et amplum et honorificum. Felix nimirum successio; nam qui potuit Victori, purissimo atque integerrimo viro, alius Te uno, qui illius esset simillimus, iustius succedere, sub quibus frugi homines et rectorum studiorum cultores feliciter haud dubie vitam agunt? Nimis equidem vellem isthic per hoc tempus una Vobiscum vivere et praesentia Vestra ac consuetudine suavissima perfrui. Nunc autem, postquam eo fortunae res meae sunt impactae, ut iugum auribus planissime tenere videar, hoc superinscribed in place of crossed-out ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ hoc hoc superinscribed in place of crossed-out ...⌉ remedii est, ut quicquid accidit, id ne violenter feram; magno opere studeam. Mitto epistolam ad ⌊Paulum Iovium⌋ a me superioribus diebus factam, quam ad alias nugas meas adponi cupio. Maxime miror,
Magnificentiam Vestram et ⌊Collimitium⌋ nihil rescribere, et incertus
sum, acceperintne Dominationes Vestrae mea poemata ms. poematia(!)
⌈poematapoemata ms. poematia(!)
⌉. Postremo, quod imprimis scire affectavi, de profectione reverendissimi ⌊Vratislaviensis episcopi⌋ in urbem ⌊Romam⌋ nihil adhuc accepi; oro itaque, ut hac saltem in parte, videlicet scribendi officio, et Magnificentia Tua et ⌊Collimitius⌋ quamlibet raro ⌊Gaspari⌋ Vestro, nominis Vestri studiosissimo, respondeatis. Ego hic ex omni familia Gurcensi solus vitam traho, spemque metumque inter dubius, ac nisi maiorem diei partem cum domino ⌊Dantisco⌋ insumerem, animum desponderem, cuius mihi consuetudo ac morum suavitas multo iucundissima est. Is quidem mortalis, immortalitate dignus, quamquam et amat et observat Vos omnes plurimum, tamen parum aequo animo tolerat Vestram tam diuturnam ac paene nimiam taciturnitatem. Haec ego in triumviratu escario ms. aescario(!)
⌈escarioescario ms. aescario(!)
⌉ scripsi; collegae subscripsere.
Quoniam[2] quidem amplius, enim vero toties tibi, Magnifice, quisquis es, scripsi, qui scilicet Tui studiosissimus, ut me semper offendisti, nihil tamen hactenus rescribis; nec mirum, cum tantum sis evectus, in summum utpote gradum; sed decides post annum; ne superbi igitur. Debuisses aliquid respond text damaged⌈[ond]ond text damaged⌉isse; proinde impraesentiarum, quia ⌊Ursinus⌋ poculum text damaged⌈[lum]lum text damaged⌉ effert, cesso; do requiem manui et, ut magnificus es text damaged⌈[es]es text damaged⌉ vel magnifici operae pretium duxi, magnificum titulum meum T<h>eophr<a>stice subscribere; ridebis etc.
⌊Ioannes Dantiscus⌋, eques Hieros(olymitanus), utriusque iuris doctor, poeta laureatus, canonicus Varmiensis, ⌊serenissimi Poloniae regis⌋ etc. nuntius et secretarius, Tuus tamen qualiscumque.
VSSG, Ms. 30, f. 84v
Tametsi et quamvis in superioribus istis litteris nulla mei pauperis mentio facta sit, cum et aequo animo bibam combibamque frequentius, volui tamen et meas illis addere characteres, ut et me vivum incolumem huc adventasse et Vestrum esse cognoscatis. Ceterum quod mihi restat, scio: scilicet, ut illi aemulo obviando me opponam ac disertissimas illas obscurorum virorum epistolas ad vos cum nugarum aliquarum additione transmittam. Tremant profecto mihi manus, cum mecum pensito, cui et quanto viro et nostro principi scribam; Vos, qui iam altiore gradu constituimini, mei etiam, cum bona pocula laete sum(p)seritis, recordamini.
⌊Hieronimus Hamerbeo⌋, ⌊caesareae maiestatis⌋ etc. ac reverendissimi domini ⌊cardinalis Gurcensis⌋ secretarius etc.
Simitu[3] conscribillavimus epistolia tumultuatim consarcinata. ⌊Dantiscus⌋ mortalis Papaeus, noster sociennus oculissimus, sympotas nobis ductavit senecionem doliarem bucculentum cum Amasia tricenaria perterebrata trioboli muliere. Symposium Saliare hercle et struices patinariae et missus basilici, nempe alleculae excoriatae, echinatae nuces, Pomonae opes fructuariae, panis cum secundario geniturae primariae assati, tum alia pluscula. Corbitavimus tuburcinavimusque pancratice et syrrepsiter. Cenaturiret saturio Antonianus, si adsit.
Interea[4], quo haec legi paper damaged⌈[legi]legi paper damaged⌉, mea ⌊Grinea⌋ pateram ingentem effudit et paper damaged⌈[et]et paper damaged⌉ scribendi ad Te ulterius argumentum praebuit: a paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉derant etiam puellulae non indecores. Quibus si affuisses, praebuisses utique suavium pro Tua vetere, qua veteribus uti consuevisti, consuetudine. Dabis,
VSSG, Ms. 30, p. [2] missed in numbering after f. 84
si voles, etiam invitus. Nihil contra Te agitur. Neniam ex mero ex mera volui scribere caritate ad Te. Scribo, praesertim in hac tabellarii opportunitate, qui non nisi madidus abibit. Feres patienter ut Tuos scholasticos, qui pergraecati sunt; talis eras ante magistratum, et boni consules. Non potui esse Plautinus; surripuit mihi omnia ⌊Ursinus⌋; unum tamen hoc, ne etiam non videar legisse, restat: basilice valeas et plus si velles.
Magister Ornatissime, mox licentiande et in medicinis doctorande, nunc vero rector, ego gaudeo multum, quod audivi, vos esse nunc dominum rectorem; ego bene faveo vobis, quia estis valde bonus socius ultraque estis ex illa patria ⌊Svicerorum⌋. Ego, quando iuvavi Vobis deponere, semper cogitavi, quod eritis magnus dominus, quia sciebatis bene vistulare or visculare or vistrilare⌈vistularevistulare or visculare or vistrilare⌉ et etiam metrificare or metuficare⌈metrificaremetrificare or metuficare⌉. Et quia ego gaudeo ms. gaudio(!)
⌈gaudeogaudeo ms. gaudio(!)
⌉ de vobis, gaudeatis etiam de nobis, et aviso Vos, quod ista nocte bene bibimus et habuimus unum bonum salatum alec, et rubrum et album co[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉rum vinum, et fuimus tam laeti, ut non creditis. Faciatis etiam vos ita, quia per Deum ita oportet nos vivere, si volumus esse boni socii et cupiatis pro bono.
[1] Misssing parts of address were written on the lost piece of paper the seal was impressed through.
[2] Quoniam —— qualiscumque written in ⌊Dantiscus’⌋ hand.
[3] Simitu —— Ursinus written in ⌊in Caspar Velius’ hand⌋.
[4] interea —— Dantiscus written in ⌊Dantiscus’⌋ hand..
| |
3 | IDL 6766 | Caspar URSINUS Velius do Ioannes DANTISCUS, s.l., [1531, August/September] (poetical letter) |
Podstawy źródłowe - stare druki: 1 | DANTISCUS 1764 (Eiusdem ad eumdem epistola) s. 301-304 (in extenso) | 2 | Epitaphia (Magnifico Domino Serenissimi Poloniae Regis Oratori nunc Episcopo Culmensi etc. Casparus Ursinus Velius salutem) s. D2v + [1] unnumbered (in extenso) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Magnifico domino, serenissimi ⌊Poloniae⌋ ⌊regis⌋ oratori, nunc ⌊episcopo Culmensi⌋ etc. ⌊C. Ursinus Velius⌋ salutem
Dum tu ⌊Menapiis⌋ digressum maxime fortes
⌊augustum⌋ in ⌊Belgas⌋, Dantisce, secutus abires
legatus ⌊regis⌋ prudens sapientis et aequi,
nos una ⌊augusti⌋ cum ⌊principe fratre⌋ recepit
inclyta ⌊Romanis olim Agrippina Colonis⌋
et nunc divitiis ac moenibus aucta, virisque
Inde per adversum vario molimine ⌊Rhenum⌋
usque ⌊Maguntiacas lenti raptamur ad arces⌋,
ac Drusi antiquam celso super aggere molem,
cum ⌊Vuenceslao⌋, nosti quem pectore magnum
⌊Loxano⌋que meo, nosti quem corpore pulchrum,
sed nec mente minus validum, ut neque turpior ille est.
Hic quam pene nigri vidissem limina ditis
Cocytique atras pro ⌊Rheni⌋ fluctibus undas
tranassem, gelidos haurit dum fracti liquores
impulsa ad scopulum sub flumine navis acutum
hic mihi quae fuerant dicenda ad caesaris aures
pontificesque sacros, regesque, ducesque togatos
nuper amicorum sunt aedita parva coacta,
queis equidem adiunxi, quae scripsi fervidus olim
⌊Hadelium⌋ contra, qui carmine polluit atro
sed falso, et gentis praeclarum nomen et ⌊urbis⌋.
Debuit hoc pridem iam nostra ⌊Thalia⌋ ⌊Polonis⌋
debuit altrici mens grata fideliter urbi
post haec ⌊Vangionas⌋ peragravimus usque reversi
oppidulum, leniqua per sola pinguia tractu
⌊Danubio⌋ modicus miscetur flumine ⌊Vuerda⌋,
vnde per immensum festinis labimur amnem
lintribus Austricis et tandem exponimur oris
tectaque iam ⌊Lincii⌋ dudum exoptata subimus
hic ego non multos degens cum principe soles
illius imperio mox moenia pulchra reversi
quamvis afflictae belli modo clade ⌊Viennae⌋
quartus ibi historiae liber additus, et miserandum
Pannonii interitum ⌊regis⌋, ⌊regnique⌋ ruinam
mandavi scriptis, et nostro carmine dignas
⌊Austria⌋ iam fundit bello convulsa querelas
auxiliumque tuum ⌊Germania⌋ magna, fidemque
implorat, si quid reliquum mihi temporis esset
scriptori belli totum id cedebat Achivi
et libris ⌊Caesar⌋ quibus ipse sua inclyta facta
extulit et docuit civilis damna tumultus
tradentique tuos demens Catilina furores
necnon perfidiam Numidae et scelera impia regis
caetera tam longae curta cum nocte dici
tempora dilecta cum coniuge suaviter egi
quae me foeminea fecit modo prole parentem
cuius ab amplexu nuper discedere iussus
rursum sollicitae tero limina sedulus aulae
o qui tum fletus, lamentaque quanta fuerunt
durius in terris nil coniuge vivit amante
alter ubi alterius caret assuetudine dulci
mi desyderium dilectae coniugis atque
susceptae nuper sobolis, praesentia lenit
regis et effulgens divino gratia vultu
qui cum me referam Romani ad caesaris aulam
mox ubi consilio ⌊Spiram⌋ properabit habendo.
Illic, quod votis exopto frequentibus, omnes
incolumes tecum cupide complectar amicos
⌊Valdesium⌋ ante alios iamdudum gestio, cuius
manat ab ore decens ac non sine pondere sermo
doctus et ille quidem paucis bene multa profari.
Etiam nunc aveo ⌊Corneli⌋ grandia linguae
verba, simul doctas audire ac discere voces
sive hic iudicio pulchro cuiuslibet aevi
explicat historias, seu cantat amabile carmen
aut academiae sublimis acumina promit
audiam et exactum recitare poema rotundo
ore pium vatem quem antiqua ⌊Panhormus⌋ alumnum
aedidit et pulchro Gentilem nomine dixit
qui res ⌊augusti⌋ bene gestas ordine scribit
sed tua precipue tua sunt mihi carmina cordi
leniter, et puri labentia fluminis instar
dii tibi divitias, formanique decusque dederunt,
ingentiumque ingens, ac mentis acumen honestae
vive, vale, atque boni facias leve carmen et aequi.
| |
4 | IDL 794 | Caspar URSINUS Velius do Ioannes DANTISCUS, Innsbruck, 1532-06-10 |
odebrano Regensburg, [1532]-06-13
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, BCz, 243, s. 233-234
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 571
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), k. 80
|
Publikacje: 1 | AT 14 Nr 272, s. 434-435 (in extenso; polski regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 90, s. 56-57 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Bcz 243, p. 233
Reverendissime et Amplissime Antistes, domine benefice et unice observande. Secundum debitam commendationem.
Salutem.
Cum ⌊Viennam⌋ mense Martio venisset nobilis et elegans iuvenis ⌊Florianus Zyrlo⌋ Polonus, meus olim ⌊Cracoviae⌋ apud ⌊Constantium Italum⌋ condiscipulus ac me pransum vocasset, ut fieri assolet in conviviis, suaviter et otiose multis de rebus collocuti sumus, ubi ille praeter cetera dixit mihi Tuam Amplitudinem legationis munere tandem aliquando perfunctam aut iam tum a ⌊caesare⌋ digressum aut propediem in ⌊Poloniam⌋ rediturum.
Quare factum est, ut hactenus ad Amplitudinem Tuam nihil dederim litterarum intermiserimque scribendi officium. Verum ubi nuper accepissem litteras a Brassicano, ex eis intellexi Dominationem Tuam Reverendissimam adhuc haerere aulae ⌊caesaris⌋ et iam pridem edidisse ⌊Bruxellis⌋ ⌊⌋ meam, exemptis versiculis, quos de eius studiis et ingenio inserueram. Utinam vero, si emissa est epistola, mut{t}ati sint in ea unus alterque versiculus, de quibus tempestive Dominationem Tuam Reverendissimam admonui. Cuius editae exemplum unum ad me primo quoque tempore mitti superinscribed⌈mittimitti superinscribed⌉ vehementer cupio.
Commendo me Amplitudini Tuae itemque ab eadem magnifico domino ⌊Valdesio⌋ ceterisque magnificis et amplissimis viris, qui me norunt, commendari opto.
⌊Aeniponte⌋, die X Iunii MDXXXII.
Eiusdem Dominationi Vestrae Reverendissimae deditissimus ⌊C(asparus) Ursinus Velius⌋
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| |