Visits: 1160
» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Letter #305

Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon
Granada, 1526-10-12


Manuscript sources:
1fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 202-233
2fair copy in Latin, autograph, BNW, BOZ, 2053, TG 26, No. 3256, f. 74r
3copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 193v-205v, 207r-219r
4copy in Latin, 16th-century, BCz, 257, p. 637-701
5copy in Latin, 16th-century, BNW, 12547, f. 256v-284r
6copy in Latin, 18th-century, BCz, 39 (TN), No. 11, p. 27-114
7copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 154, p. 241-276

Auxiliary sources:
1register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1526, f. 33r-42r

Prints:
1AT 8 No. 251, p. 335-365 (in extenso)
2RDHD 1889 No. 11960, p. 1414 (Latin register, selective - only Danish matters)
3PAZ Y MELIA 1924, 1925 p. 435-440 (Spanish translation)
4Españoles part II, No. 30, p. 183-191 (excerpt in Spanish translation)

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 202r

Serenissima Regia Maiestas et Domine, domine clementissime. Humillimam perpetuae meae servitutis commendationem.

In discessu meo ex Toledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) riverToletoToledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) river cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Toledo, 1526-02-24, CIDTC IDL 2811526-02-2424 Februarii1526-02-24cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Toledo, 1526-02-24, CIDTC IDL 281, et deinde ex Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispaliSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river, cum Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshucGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains fuit eundum, cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Seville, 1526-05-13, CIDTC IDL 6564, letter lost1526-05-1313 Maii1526-05-13cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Seville, 1526-05-13, CIDTC IDL 6564, letter lost novissimas[1] meas ad Maiestatem Vestram Serenissimam dedi. In cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Toledo, 1526-02-24, CIDTC IDL 281primiscf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Toledo, 1526-02-24, CIDTC IDL 281 omnes tractatus pacis inter Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatem caesareamCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile et Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyregem christianissimumFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy et ea, quae id temporis negotium Barense spectabant, descripsi. In cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Seville, 1526-05-13, CIDTC IDL 6564, letter lostultimiscf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Seville, 1526-05-13, CIDTC IDL 6564, letter lost Laconice, cum celerius opinione mea posta curreret, omnia, quae tunc se offerebant, perstrinxi. Unde cum mihi ad praesens liberius scribendi otium conceditur, quaedam ex superioribus litteris his annotare, atque altius repetere operae pretium censui, quo de omnium istorum temporum et tractatuum historia ex ordine, ut se habuit, cum Maiestas Vestra Serenissima de singulis vult certior fieri, liquidius edoceri possit.

Cum exiremus Toledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) riverToletumToledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) river, Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrex FranciaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy cum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italyvicerege NeapolitanoCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy versus France (Gallia, Francia), the kingdomGalliamFrance (Gallia, Francia), the kingdom contendebat subsequente regina Eleanor of Austria (Eleanor of Habsburg, Eleanor of Castile) (*1498 – †1558), 1518-1521 Queen consort of Portugal (as a wife of Manuel I) and later, from 1530, of France (as the wife of Francis I), granddaughter of Emperor Maximilian I and sister of Charles VLeonoraEleanor of Austria (Eleanor of Habsburg, Eleanor of Castile) (*1498 – †1558), 1518-1521 Queen consort of Portugal (as a wife of Manuel I) and later, from 1530, of France (as the wife of Francis I), granddaughter of Emperor Maximilian I and sister of Charles V usque ad Vitoria, town in northern Spain, ca. 50 km SE of Bilbao, today Vitoria-Gasteiz, the second largest city in the Basque CountryVictoriamVitoria, town in northern Spain, ca. 50 km SE of Bilbao, today Vitoria-Gasteiz, the second largest city in the Basque Country oppidum, ubi exitum rei exspectaret. Cumque perventum fuisset ad fines France (Gallia, Francia), the kingdomFranciaeFrance (Gallia, Francia), the kingdom prope Fuenterrabía, town and castle in northern Spain, Basque Country, on the mouth of Bidasoa river, on the border of France, Hondarribia in BasqueFontem RapidumFuenterrabía, town and castle in northern Spain, Basque Country, on the mouth of Bidasoa river, on the border of France, Hondarribia in Basque, quod castrum cum oppido Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile paulo ante a The French GallisThe French recuperaverat, circa vicum paganum, qui San Juan, village in northern Spain, next to Fuenterrabía, today within borders of Pasajes (Pasaia) townSancti IoannisSan Juan, village in northern Spain, next to Fuenterrabía, today within borders of Pasajes (Pasaia) town vocatur, dispositae erant duae cymbae in medio OyarzunfluminisOyarzun, The Spaniards HispanisThe Spaniards ad istam, ad aliam ripam The French GallisThe French magno numero exspectantibus. In una cymba fuit Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrex FranciaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy cum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregeCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy et Hernando de Alarcón (*1466 – †1540), famous Spanish general, participant in war of Granada and Italian Wars, trusted advisor of Emperor Charles V of Habsburg; after the battle of Pavia (1525) Francis I King of France was committed to his custody; after the Sack of Rome (1527) he also guarded the captive Pope Clement VII; viceroy of Calabria, marquis de Valera and castellan of Castelnuovo in Naples (LARRAÑAGA, p. 412)Ferdinando de AlarconHernando de Alarcón (*1466 – †1540), famous Spanish general, participant in war of Granada and Italian Wars, trusted advisor of Emperor Charles V of Habsburg; after the battle of Pavia (1525) Francis I King of France was committed to his custody; after the Sack of Rome (1527) he also guarded the captive Pope Clement VII; viceroy of Calabria, marquis de Valera and castellan of Castelnuovo in Naples (LARRAÑAGA, p. 412), in alia Francis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of FrancedelphinusFrancis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France et secundogenitus Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittanydux de AureliisHenry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany, iuncti duobus aliis dominis ex France (Gallia, Francia), the kingdomGalliaFrance (Gallia, Francia), the kingdom. Cumque vicissim appropinquassent, primitus Francis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France

Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany
filiiFrancis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France

Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany
Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregisFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy inscenderunt scapham Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregisCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy, quos cum rex exosculatus fuisset, in aliam cymbam insiliit, insalutatoque vicerege, quamprimum litus BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 202v Gallicum attigit, equum celerrimum Turcaicum ascendit. „Nunc, inquit, rursus sum rex France (Gallia, Francia), the kingdomFranciaeFrance (Gallia, Francia), the kingdom,” et subinde velocissimo cursu Bayonne (Baiona), city in southwestern FranceBaionamBayonne (Baiona), city in southwestern France munitissimum oppidum intravit, obsides vero Francis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France

Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany
filiiFrancis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France

Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany
in Vitoria, town in northern Spain, ca. 50 km SE of Bilbao, today Vitoria-Gasteiz, the second largest city in the Basque CountryVictoriamVitoria, town in northern Spain, ca. 50 km SE of Bilbao, today Vitoria-Gasteiz, the second largest city in the Basque Country civitatem sub custodia Íñigo Fernández de Velasco (*1462 – †1528), 1512-1528 conetable of CastilecomestabiliÍñigo Fernández de Velasco (*1462 – †1528), 1512-1528 conetable of Castile Castile (Castilla, Castilia), kingdom on the Iberian Peninsula, together with the Crown of Aragon formed the foundation of the Kingdom of Spain CastiliaeCastile (Castilla, Castilia), kingdom on the Iberian Peninsula, together with the Crown of Aragon formed the foundation of the Kingdom of Spain perducebantur.

Missus fuit post Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregemFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy quidam secretarius Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, ut illum de tractatibus confirmandis, quemadmodum in Madrid (Madritum, Maioretum, Madrillae), city in central Spain, Castile, on the Manzanares river, from 1561 capital of SpainMadrillisMadrid (Madritum, Maioretum, Madrillae), city in central Spain, Castile, on the Manzanares river, from 1561 capital of Spain conclusum fuerat, in France (Gallia, Francia), the kingdomFranciaFrance (Gallia, Francia), the kingdom commoneret. Quod cum frustra ab illo fieret, Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy moras nectente tempusque longius asserente ad istiusmodi confirmationem necessariam, quasi id sine suorum consensu facere non posset, secretarius ille rebus infectis ad Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile in Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispalimSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river rediit. Inde primum apparuit, quod de omnibus hic conclusis nihil certi foret futurum, sicut ab omnibus fere in hac aula prius erat ominatum, cf. Verg. Ecl. 1 16-17 saepe malum hoc nobis si mens non laeva fuisset / de caelo tactas memini praedicere quercus; Verg. A. 2 54-56 et si fata deum si mens non laeva fuisset / impulerat ferro Argolicas foedare latebras / Troiaque nunc staret Priamique arx alta maneres si mens non laeva fuissetcf. Verg. Ecl. 1 16-17 saepe malum hoc nobis si mens non laeva fuisset / de caelo tactas memini praedicere quercus; Verg. A. 2 54-56 et si fata deum si mens non laeva fuisset / impulerat ferro Argolicas foedare latebras / Troiaque nunc staret Priamique arx alta maneres .

Postquam Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrex GalliaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy articulos pacis, ut erat promissum, cum primum in France (Gallia, Francia), the kingdomregnoFrance (Gallia, Francia), the kingdom suo esset, confirmare distulit, scribens huc Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesariCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile humanitatis et amoris largas litteras, excusando se praeterea, cur id tam cito fieri non posset, longiorem petens dilationem, cognitum fuit Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregemCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy caesari male consuluisse. Suborta est itaque contra Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyillumCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy subinde non levis suspicio, adeo etiam, quod de Francis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France

Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany
obsidibusFrancis III of Valois (*1518 – †1536), Duke of Brittany, Dauphin of France; son of King Francis I of France

Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany
accuratior fuit cura habita, ne ille se de custodia intromitteret, cum Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoypatriFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy tantum favisset, immo etiam ipsemet episcopos habuit, qui superintenderent, quid moliretur. Quod cum percepisset, scripsit Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesariCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, ut posset ad Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregemFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy commonendum de promissis in France (Gallia, Francia), the kingdomGalliamFrance (Gallia, Francia), the kingdom proficisci, quod non gravate impetravit, fuitque ibidem non parvo tempore, principio magno in honore habitus; credebatur enim quod novos secum pacis haberet tractatus, quibus priores abolerentur. Cum vero compertum fuit, quod nihil aliud ageret, quam Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregemFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 203r ad observandum pacta hortari, favorem et auctoritatem brevi amisit. Hic etiam non immerito apud omnes male audivit, quod Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile in eum crassum errorem contra multorum, et praecipue contra Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)magni cancellariiMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) tam fida consilia induxerat, ut scilicet Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyGallumFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy, in recenti praeda captum et adhuc ferocientem, cum plumis suis integrum ex manibus ad suos pervolare dimitteret, quodque caesarem in novas difficultates et angustias sua temeritate persuasioneque tam arrogante et frivola detrusisset et in scopulum tam bene praevisum impulisset. Hinc ab omnibus credebatur, quod Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile favorem illamque facultatem, quam in Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyeumCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy habet, omnino esset amisurus, quod tamen contra multorum opinionem secus evenit.

Interea, quo Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy fuit in France (Gallia, Francia), the kingdomGalliaFrance (Gallia, Francia), the kingdom, factum est novum foedus, quod viceregis praeclaros tractatus non parum infecit et obscuravit. Publicata fuit liga, ut hic vocant, ipso die Sancti Ioannis 24 Iunii inter Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Popesummum pontificemClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope, Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyregem christianissimumFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy, Henry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of Yorkregem AngliaeHenry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of York, Citizens of the Republic of Venice VenetosCitizens of the Republic of Venice , et Francesco II Sforza (*1495 – †1535), 1521-1535 the last Duke of Milan from the Sforza family; son of Ludovico Sforza and Beatrice d'Esteducem MediolaniFrancesco II Sforza (*1495 – †1535), 1521-1535 the last Duke of Milan from the Sforza family; son of Ludovico Sforza and Beatrice d'Este, relictusque est locus sub certis condicionibus Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesariCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, si hanc societatem cum illis velit ingredi, ipseque rex Angliae istius ligae defensor est appellatus. Et cum publice proclamaretur, Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrex FranciaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy, data opera, ipsum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregemCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy secum per ea loca duxit, ubi hanc publicationem liquido audire potuit; unde perculsus, ut redire posset ad Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, non difficulter a rege obtinuit. Sicque, ut aiunt, pro tanto beneficio Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregiFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy, quod libere postliminio redierat, praestito, oneratus non levibus muneribus France (Gallia, Francia), the kingdomGalliamFrance (Gallia, Francia), the kingdom deseruit et huc nona Iulii praeteriti sine strepitu nocte intempesta praeter omnium fere opinionem et scientiam intravit habitusque est in eo honore et auctoritate apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, qua prius, quod omnes demirantur.

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 203v Ante Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyilliusCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy adventum dominus Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)magnus cancellariusMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) iustis rationibus permotus effecit, quod numerus senatorum Spanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) privati consiliiSpanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) augeretur, ne, cum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyisCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy rediret, omnis apud illum, ut quondam, auctoritas haberetur. Cumque Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile paucorum consilio usus in tractatibus Gallicis sic lapsus fuisset, facile sibi persuaderi permisit, ut plures ad hoc Spanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) secretum consiliumSpanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) viri prudentes adhiberentur. Hoc si paulo ante fecisset, solidius cum Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrege GalliaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy tractatum fuisset. cf. WALTHER, Proverbia No. 16744 Nil iuvat amisso claudere saepta grege Non iuvat amisso claudere saepta bovecf. WALTHER, Proverbia No. 16744 Nil iuvat amisso claudere saepta grege . Acciti sunt igitur ad hoc Spanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) consiliumSpanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) : Fadrique Álvarez de Toledo y Enriquez (*ca. 1460 – †1531), 2nd Duke of Alba de Tormesdux de AlvaFadrique Álvarez de Toledo y Enriquez (*ca. 1460 – †1531), 2nd Duke of Alba de Tormes et Álvaro de Zúñiga y Pérez de Guzmán (*ca. 1450 – †1531), duke of Béjar and Plasenciadux de BezeraÁlvaro de Zúñiga y Pérez de Guzmán (*ca. 1450 – †1531), duke of Béjar and Plasencia, viri Hispani, senes virtute atque industria plurima praediti, deinde Alfonso de Fonseca y Ulloa (*1475 – †1534)ToletanusAlfonso de Fonseca y Ulloa (*1475 – †1534) ac Esteban Gabriel Merino (*1472 – †1535), correspondent and defender of Erasmus of Rotterdam; Dantiscus dedicated to him his propaganda booklet Victoria Serenissimi Poloniae Regis contra Vayevodam Muldaviae (first edition Leuven, 1531); 1513-1530 Archbishop of Bari, 1516-1523 Bishop of León, 1523-1535 Bishop of Jaén, from 1526 member of the Council of State of Emperor Charles V and diplomat in his service, 1530-1535 Patriarch of the West Indies, 1533 elevated to cardinal in the consistory of February 21, 1533, received the red hat and the title of S. Vitale on March 3, 1533 (MIRANDA, http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1533.htm)BarensisEsteban Gabriel Merino (*1472 – †1535), correspondent and defender of Erasmus of Rotterdam; Dantiscus dedicated to him his propaganda booklet Victoria Serenissimi Poloniae Regis contra Vayevodam Muldaviae (first edition Leuven, 1531); 1513-1530 Archbishop of Bari, 1516-1523 Bishop of León, 1523-1535 Bishop of Jaén, from 1526 member of the Council of State of Emperor Charles V and diplomat in his service, 1530-1535 Patriarch of the West Indies, 1533 elevated to cardinal in the consistory of February 21, 1533, received the red hat and the title of S. Vitale on March 3, 1533 (MIRANDA, http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1533.htm) archiepiscopi, quorum apud omnes in Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania) auctoritas magna est, et confessor Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, Juan García de Loaysa y Mendoza (*1478 – †1546), confessor of Charles V; 1518–1524 Master General of the Dominican Order, 1524-1532 bishop of Osma, 1530 elevated to Cardinal, 1532-1539 - of Sigüenza, 1539-1546 Archbishop of Seville, 1546 General Inquisitor of Spainepiscopus OsmensisJuan García de Loaysa y Mendoza (*1478 – †1546), confessor of Charles V; 1518–1524 Master General of the Dominican Order, 1524-1532 bishop of Osma, 1530 elevated to Cardinal, 1532-1539 - of Sigüenza, 1539-1546 Archbishop of Seville, 1546 General Inquisitor of Spain. Cum his dominus Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)cancellariusMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile agit omnia, neque vult, quod sibi soli credatur, neque Atlas one of Titans of Greek mtyhology; he supported the heavens on his shouldersAtlasAtlas one of Titans of Greek mtyhology; he supported the heavens on his shoulders vult esse et solus caelum humeris sustinere, veritatem quoque in consilio summopere tuetur, adeo, quod iam nomen mutaverit, ut qui prius hic pater patientiae dicebatur nunc pater veritatis nuncupetur, crediturque a multis, quod si caesar illos auscultaverit et illorum sanis consiliis obsequetur, brevi ipsum in Italiam venturum et novas suorum hostium machinas et ligas superaturum. Quod dii bene vertant.

Conveneram dominum Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)cancellariumMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) priusquam Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy advenisset aliquoties rogando, ut maturaret quantum posset apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, quo resolutionem rerum omnium et Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Polandcastri BarensisBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland planam tandem expeditionem consequi possem, ne, cum vicerex adveniret, negotia nostra, ut paulo ante, cum ex Italy (Italia)ItaliaItaly (Italia) appulisset, iterum inficeret. Ad quae mihi respondit, quod Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyilliusCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy adventum formidare non deberem, nihil enim illum apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile amplius BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 204r valiturum, qui iam eum melius quam umquam prius cum magno suo incommodo cognovisset, iussitque me bene sperare: cum primum alia negotia, quae tum erant plurima et ardua, absolverentur, mea etiam non postrema futura. Sed secus longe, quam Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)illeMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) et multi alii sunt rati, evenit. Postquam omnes passim de absente Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregeCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy etiam in Spanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) consilioSpanish Council of State (Consejo de Estado, Consejo Privado) apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile pessime fuissent locuti caesaremque contra illum non parum commovissent, ille in adventu suo cf. V. Max. 5 3ext 3f nonne ingeniosum et garrulum populum mutum atque elinguem hac postulatione reddidissent? vocalissimos quosque elingues fecit et mutoscf. V. Max. 5 3ext 3f nonne ingeniosum et garrulum populum mutum atque elinguem hac postulatione reddidissent? , a caesare humanissime exceptus et habitus, et cum illo solo saepissime inventus occlusus, donecque hic fuerat, raro novi isti senatores advocabantur, quod hic plurimos male habuit. Dominus Hendrik III of Nassau-Breda (*1483 – †1538), son of Count Johann V of Nassau-Dillenburg and Elisabeth of Hessen, married to Mencia de Mendoza, Marquess of Zenete, daughter and heiress of Rodrigo Díaz de Vivar y Mendoza, first Marquis of Zenete; Count of Nassau; from 1499 in the service of Archduke Philip of Habsburg as his advisor and military commander in the wars against France and Gueders (1507, 1514), 1515-1522 Stadtholder of Holland and Zeeland; 1521 Grand Chamberlain of Charles V of Habsburg (from 1522 to 1529 at the Spanish court), in 1530 followed Charles V to the coronation in Bologna, and attended the Diet of Augsburg (CE, vol. 3, p. 5)comes de NassauHendrik III of Nassau-Breda (*1483 – †1538), son of Count Johann V of Nassau-Dillenburg and Elisabeth of Hessen, married to Mencia de Mendoza, Marquess of Zenete, daughter and heiress of Rodrigo Díaz de Vivar y Mendoza, first Marquis of Zenete; Count of Nassau; from 1499 in the service of Archduke Philip of Habsburg as his advisor and military commander in the wars against France and Gueders (1507, 1514), 1515-1522 Stadtholder of Holland and Zeeland; 1521 Grand Chamberlain of Charles V of Habsburg (from 1522 to 1529 at the Spanish court), in 1530 followed Charles V to the coronation in Bologna, and attended the Diet of Augsburg (CE, vol. 3, p. 5) quantum potuit a negotiis et curia se extrahebat, Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)magnus cancellariusMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) in sententia, ut abiret in Italy (Italia)ItaliamItaly (Italia) constanter perseverabat, quod tamen illi, ut inferius patebit, fuit negatum.

Haec cum sic agerentur, contuli me ad Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile fecique omnium rerum mihi commissarum epilogum; et inter alia exposui, „quomodo anno superiore antequam Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy ex Italy (Italia)ItaliaItaly (Italia) cum Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrege christianissimoFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy Spain (Hispania)HispaniaeSpain (Hispania) applicuisset, maiestas sua caesarea commisisset omnium expeditionum et praesertim illarum, quae fuerant super Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Polandcastro BarensiBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland, litteras dari observatorias. Hae cum iam scriberentur et Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy advenisset, subito fuerant impeditae, quodque decretum Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatis suaeCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile de Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Polandcastro BarensiBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland numquam fuisset observatum, quo erat permissum, quod Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragonmaiestas reginalisBona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon castellanum deputare deberet. Id Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy non advertens, Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of PolandcastrumBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland nullo iure intercepisset et Hernando de Alarcón (*1466 – †1540), famous Spanish general, participant in war of Granada and Italian Wars, trusted advisor of Emperor Charles V of Habsburg; after the battle of Pavia (1525) Francis I King of France was committed to his custody; after the Sack of Rome (1527) he also guarded the captive Pope Clement VII; viceroy of Calabria, marquis de Valera and castellan of Castelnuovo in Naples (LARRAÑAGA, p. 412)castellanumHernando de Alarcón (*1466 – †1540), famous Spanish general, participant in war of Granada and Italian Wars, trusted advisor of Emperor Charles V of Habsburg; after the battle of Pavia (1525) Francis I King of France was committed to his custody; after the Sack of Rome (1527) he also guarded the captive Pope Clement VII; viceroy of Calabria, marquis de Valera and castellan of Castelnuovo in Naples (LARRAÑAGA, p. 412) pro suo arbitrio intrusisset, et quod omnes istae morae et difficultates in iustitia Maiestatis Vestrae Serenissimae per neminem alium, quam per viceregem, qui ad Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Polandstatum BarensemBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland, praeter omnem aequitatem, ardentissime inhiabat, fuissent factae. Quapropter Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatem suam caesareamCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile rogabam, cum iam iterum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy adesset, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 204v ne permitteret, quod ille Maiestatem Vestram Serenissimam ulterius cum iustitiae suae detrimento circumduceret haberetque mutuae necessitudinis cum Maiestate Vestra Serenissima atque etiam ipsius aequitatis accuratiorem rationem, praesertim cum nullam gratiam, sed meram iustitiam Maiestas Vestra Serenissima per me exposceret, quae nulli negari deberet.” Haec cum Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileilliCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile seorsum certe ex affectu dixissem et quaedam item magis acria, quae res ipsa expresserat, commemorans etiam illi memoriale, quod desuper in scriptis a me receperat, sanguineo quodam colore suffusus, paulisper substitit et ad eum modum respondit: „Quod negotia ista tamdiu fuissent producta, non aliam esse causam, quam quod graviores tractatus cum Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrege GalliaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy ac plurimae aliae difficillimae occupationes se interim obtulissent, quibus intentus hactenus rebus Maiestatis Vestrae Serenissimae intendere non potuisset, quodque Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy ea in re nullam haberet culpam neque iustitiae Maiestatis Vestrae Serenissimae umquam obfuisset, seque deinceps daturum operam, quam primum esset possibile, qua his rebus finem imponeret, et non velle hinc abire, nisi prius in omnibus me resolvisset.” Quod cum Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)magno cancellarioMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) retulissem, admiratus inquit:„iste Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy incantavit Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile.” Neque se aliter res habere potest; promisit tamen bonus iste Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)senexMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) iterum operam suam, quam praestare posset.

Paulo post misit ad me dominus Sigismondo Loffredo (*ca. 1480 – †1539), Charles V's secretary for Italian affairs (POCIECHA 2; POCIECHA 4)Sigismundus LoffredusSigismondo Loffredo (*ca. 1480 – †1539), Charles V's secretary for Italian affairs (POCIECHA 2; POCIECHA 4), suo et aliorum consiliariorum nomine, rogantes, ut omnia memorialia seu supplicationes, quas in re BarensiCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile maiestati caesareaeCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile per hos dies dedissem, recollectas illi mitterem, nam eas, quas habuissent, inter tot alias, non posse reperiri. Et hoc, ut intellexi, ex commissione Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile factum fuit, ne toties a me molestaretur. Conscripsi itaque ex ordine omnia et dedi. Post longam tandem consultationem et factam relationem BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 205r et post tot conventus cum Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesareCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile Toledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) riverToletiToledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) river, Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispaliSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river et hic Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainsGranataeGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains, de quo adhuc inter scribendum faciam mentionem, extorsi has commissiones, quas paulo ante cum familiari meo Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)Fabiano VoyanowszkiFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37) Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragonreginali maiestatiBona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon cf. Ioannes DANTISCUS to Bona Sforza Granada, 1526-09-01, CIDTC IDL 300, with enclosuresmisicf. Ioannes DANTISCUS to Bona Sforza Granada, 1526-09-01, CIDTC IDL 300, with enclosures et cum his iterum duplicatas mitto. Ex eisdem omnia abunde intelligentur, a me nihil est praetermissum, quantum meo sum intellectu assecutus, quod his rebus videbatur commodum, idque feci, quod potui.

Subinde cum iam abiisset Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)FabianusFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37), fui iterum apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile commonuique maiestatem suam, ut antequam hinc Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy in Italy (Italia)ItaliamItaly (Italia) discederet, praesente adhuc eo, de Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Polandcastro BarensiBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland finem faceret illique committeret, ut res et negotia Maiestatis Vestrae Serenissimae in statu Barensi cum favore et benevolentia tractaret commendataque haberet, sicut et iustitiae et mutuae sanguinis coniunctioni inter suam caesaream et Vestram Serenissimam convenit; quod libenter se facturum promisit. Allocutus sum item et Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregemCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy, qui subsequebatur, et aulicis verbis illum excepi et nomine Maiestatis Vestrae Serenissimae rogavi, ut apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatem caesareamCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile intercederet, quo tandem cum hoc Bari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of PolandcastroBari (Barium, Status Barensis), duchy in southern Italy, on the Adriatic Sea, Bari was a hereditary country of Queen Bona of Poland certus finis haberi possit. Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyIlleCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy composito ad gravitatem vultu, lingua sua Belgica respondit: Ik will gern dat Beste don. Quod verbum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyilliCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy peculiare est, et deinde inquit: quicquid Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestas caesareaCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile mihi ea in re mandaverit, libenter sum facturus. Quid postea cum Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyilloCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy se obtulerit, et quid tandem in his expediverim, in hoc scriptionis processu habebitur.

Quae alias hic acta sunt, ut huius aulae historiam prosequar, sic habent. Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileCaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile postquam in Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispaliSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river nuptias suas celebrasset, ad quas neminem oratorum vocaverat, nam et in Quadragesima 1526-03-11<un>decima Martii1526-03-11, ipsa dominica Laetare, et in luctu propter mortem Isabella of Austria (Isabella of Habsburg, Elisabeth of Denmark) (*1501 – †1526), 1515-1523 Queen consort of Denmark and Queen consort of Norway as the wife of Christian II, daughter of Philip I of Habsburg and Joanna of Castile; sister of Charles Vsororis reginae DaciaeIsabella of Austria (Isabella of Habsburg, Elisabeth of Denmark) (*1501 – †1526), 1515-1523 Queen consort of Denmark and Queen consort of Norway as the wife of Christian II, daughter of Philip I of Habsburg and Joanna of Castile; sister of Charles V sunt habitae, paucis expensis illas absolvit. BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 205v Unde cum post 1526-03-19octo dies1526-03-19 Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispalimSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river cum aliis oratoribus venissem, Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesariCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, quemadmodum conveniebat Maiestatis Vestrae Regiae et Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of AragonreginalisBona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon nomine sum congratulatus et in hoc novo coniugio omnia fausta precatus. Quod Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileilliCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile gratum fuit plurimum habuitque magnas Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon
utrisque Maiestatibus VestrisSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon
gratias. Ibidem illum iterum de negotio Barensi commonui, ad quod more solito respondit se, quam primum esset possibile, huic negotio accommodaturum.

Deinde per dominum Charles de Poupet of La Chaulx (of Lassau) (†1530), knight of Alcantara; member of the Imperial Council of Charles V; imperial envoy to England, Portugal and Francede LassauCharles de Poupet of La Chaulx (of Lassau) (†1530), knight of Alcantara; member of the Imperial Council of Charles V; imperial envoy to England, Portugal and France ad Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonimperatricemIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon mihi paravi aditum. Ad Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonquamIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon cum intromissus fuissem, illa in magna primorum suorum et puellarum frequentia assurrexit et me cum aulica sollemnitate audivit. Congratulabar Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonilliIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon verbis Regiae Vestrae et Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragonreginalis MaiestatisBona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon et in hoc tam augusto connubio omnem felicitatem precabar exhibendo fraternum amorem et benevolentiam ab utraque Vestra Maiestate cum incremento perpetuo duraturam. Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonIllaIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon, ut est certo humanissima princeps, cum per quendam episcopum Portugalensem salutationem meam intellexisset, hilari vultu utrisque Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon
Maiestatibus VestrisSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon
immensas gratias agere iussit verbis ac exhibitionibus amplissimis, pollicebaturque, si umquam Maiestatibus Vestris gratificari posset, se id oppido quam libentissime facturam. Unde ego nactus ansam exposui illi obiter negotium Barense et moram, quae in eo praeter omnem aequitatem per duos iam annos fieret, rogando, ut hanc primam in hoc novo coniugio Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon
Vestris MaiestatibusSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon
impartiret benevolentiam, intercederetque ad Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatem caesareamCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, ut tandem aliquando istius rei finis haberi possit. Quo audito, innuebat aliquibus circumstantibus, et cum aliquamdiu collocuti fuissent, inter alia mihi referri iussit, quod Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestas caesareaCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile nulli praeter fas et aequum facere consuevisset, neque id etiam negotiis Maiestatis Vestrae Serenissimae facturam. Subintuli statim, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 206r quod de Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestate caesareaCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile parum quererer, quae alias iustissimi principis nomen haberet, sed potius de illis, per quos sic duceretur, cumque interdum cf. Plin. Ep. 1 8 1 addidisti ergo calcaria sponte currenti equis ultro currentibus, quo fortius proferantur, dari soleant calcariacf. Plin. Ep. 1 8 1 addidisti ergo calcaria sponte currenti , hoc etiam ab Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonillaIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon postularem, ut scilicet maiestatem caesaream, quae per se ad faciendam iustitiam suapte satis esset propensa, suo instinctu et adminiculo redderet propensiorem, hinc illa in risum versa, comparationem laudavit, et omnem suam operam pollicebatur, quam tamen parum profuisse sensi.

Ibidem in Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispaliSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river varia se obtulerunt, quibus Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile causabatur, quod rebus Maiestatis Vestrae Serenissimae non posset intendere. Imprimis excommunicatio, quam volens subiit, persuasus a spiritualibus, et triginta tribus diebus sustinuit, donec ab ipso Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Popesummo pontificeClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope absolveretur, factaque fuit propter Antonio Osorio de Acuña (*1453 – †1526), 1521 joined the revolt of Comuneros against Charles V; imprisoned in Simancas, killed the alcalde of the castle while trying to escape; captured and condemned to death by strangulation (garrote); 1506-1526 bishop of Zamora (DURO, p. 10-12, 69-72)episcopum SamurraeAntonio Osorio de Acuña (*1453 – †1526), 1521 joined the revolt of Comuneros against Charles V; imprisoned in Simancas, killed the alcalde of the castle while trying to escape; captured and condemned to death by strangulation (garrote); 1506-1526 bishop of Zamora (DURO, p. 10-12, 69-72), antesignanum olim et ducem concitatae communitatis, quem ob caedem in custodem strangulari iusserat in carcere, prout in novissimis latius descripsi, luctus praeterea ob mortem Isabella of Austria (Isabella of Habsburg, Elisabeth of Denmark) (*1501 – †1526), 1515-1523 Queen consort of Denmark and Queen consort of Norway as the wife of Christian II, daughter of Philip I of Habsburg and Joanna of Castile; sister of Charles Vreginae DaciaeIsabella of Austria (Isabella of Habsburg, Elisabeth of Denmark) (*1501 – †1526), 1515-1523 Queen consort of Denmark and Queen consort of Norway as the wife of Christian II, daughter of Philip I of Habsburg and Joanna of Castile; sister of Charles V, et non observantia pactorum cum Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrege christianissimoFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy confectorum, novaque liga in Italy (Italia)ItaliaItaly (Italia), quae omnia hic non parvas turbas excitarunt. Fuerunt nihilominus hastiludia, ut vocant, et in illis una cum Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesareCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile viginti duo personae gemmis auro et argento pretiosissime ornatae, quibus omnibus caesar impensas, quae pro labore artificibus debebantur, solvebat; ornatui tamen effectus ludi non respondebat. Venerat ad hoc festum frater iunior[2] Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonimperatricisIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon in postis ex PortugalPortugaliaPortugal cum quinque nobilibus, qui illum comitabantur, sine pompa et magnis expensis, spectator tantum, nam in arenam non prodiit. Nihil secum rerum, ne lectum quidem attulerat, unde in cubili Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile deversabatur. Is post hos ludos a paucis visus ac salutatus, a Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesareCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 206v tamen muneribus bene auctus eo, quo venerat, modo discessit.

Inde Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile profectionem suam in Córdoba (Corduba), city in southern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverCordubamCórdoba (Corduba), city in southern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river versus Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainsGranatamGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains cum Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonconiugeIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon sua parabat, prius vero in discessu illustri domino Ferdinand Duke of Calabria (*1488 – †1550)duci CalabriaeFerdinand Duke of Calabria (*1488 – †1550) Germaine de Foix (*1488 – †1538), queen consort of Aragon; the second wife of Ferdinand II of Aragon (1505), nice of king of France Louis XIIreginam GermanamGermaine de Foix (*1488 – †1538), queen consort of Aragon; the second wife of Ferdinand II of Aragon (1505), nice of king of France Louis XII, relictam viduam nepotis Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austriamaiestatis vestrae serenissimaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria domini olim Johann von Brandenburg-Ansbach (*1493 – †1525), brought up together with the young Charles Habsburg, 1519 married Germaine de Foix, widow of king Ferdinand II of Aragon, the viceroy of Valencia since 1523; courtier of Charles I King of Spain, 1523-1525 capitan general of ValenciaIoannisJohann von Brandenburg-Ansbach (*1493 – †1525), brought up together with the young Charles Habsburg, 1519 married Germaine de Foix, widow of king Ferdinand II of Aragon, the viceroy of Valencia since 1523; courtier of Charles I King of Spain, 1523-1525 capitan general of Valencia, marchionis Brandenburgensis, conubio iunxit. Sic bonus iste princeps, qui inter maiores suos octoginta reges habuit ex domo Arragoniae, egestate ductus in hac obesa anu desedit, et in scopulum tot naufragiis famosum impegit; verumtamen ad praesens ex auro et argento, qui hactenus fictilia in mensae usum habuit, vescitur, recteque in hoc matrimonio, cum aliam spem non videret, sibi consuluit, nuncque natus ex rege vicerex regni Valentiae appellatur.

Venerat etiam circa hanc abitionem illustris dominus Henricus, dux Brunsuicensis, in postis, et paulisper immoratus in eisdem reversus est. Fertur, quod confirmationem fratris, quem cum ex Prussia redierat habitumque professionis retinuerat, magistrum ordinis universalem constituit, obtinuerit, et nescio quae alia contra illustrem dominum ducem Montis Regii, quondam magistrum. Haec mihi dominus electus archiepiscopus Lundensis, qui hic a rege Daciae extorri agebat, rettulit. Potissima tamen causa fuit, quod huc appulerit, exercitus ille peditum et quorundam equitum ab eo congregatus et retentus in Frisia Orientali, quae alias Forstlia appellatur, quem usui caesaris seu potius expensis, et deinde regis Daciae exulis applicare conabatur; et cum percrepuisset in Germania profectio caesaris in Italiam, contendebat etiam unus ex ducibus istiusmodi profectionis fieri. Ceterum obtinuit quasdam litteras contra civitatem liberam Goslariam, quae una est de Vandalis, et illius dicioni adiacet, pro quibusdam argenti fodinis, ut vocant, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 207r quae illic habentur, easdem si posset usurpare nitebatur. Sic ille expeditus abiit. Secutus est subinde electus Lundensis, de quo superioribus litteris plurima Maiestati Vestrae Serenissimae scripsi. Is non omnino contentus discessit, rebus sibi commissis non undequaque ex animi sententia confectis.

Et ne quicquam Maiestatem Vestram Serenissimam lateat, scripsi alias, caesarem ex hoc coniugio dotem novem centena milia ducatorum habiturum, quae ingens summa ad hunc modum decrevit. Postquam consummatum fuit matrimonium, imprimis pro mundo muliebri, quem nova sponsa adduxerat, defalcata sunt 50 milia ducatorum, item alia 50 milia, quae quondam caesar a rege Portugaliae in mutuum acceperat. Praeterea ex hac summa tria centena milia ducatorum sunt amputata, quae pro dote cum Leonora debebantur, item centum mille ducati, quae rex Portugaliae in rebus et mercibus misit in Flandriam. In paratis caesar duo centena milia ducatorum accepit, alia duo centena milia duobus annis subsequentibus erunt persolvenda, unde rumor longe rem ipsam excessit. Habet nihilominus caesar, cum nemini solvit omnibusque modis conquirit pecuniam, cumque officia et omnia quaecumque potest oppignorat, ingentem auri vim compositam, quam, ut aiunt, ad profectionem suam in Italiam et in alios usus per omnem eventum conservat, prudenter quidem, sed miseris aulicis incommodissimum.

Scriptum fuit eodem tempore ex urbe, quomodo orator Maiestatis Vestrae Serenissimae ad Turcarum imperatorem missus, illic honestissime tractatus et habitus fuisset, et quod Turca illi quolibet die pro expensis quingentos ducatos dedisset eumque apud se in huiusmodi expensis ultra medii mensis decursum detinuisset, atque bene expeditum BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 207v ad Maiestatem Vestram Serenissimam dimisisset. Cumque cum his novis hic mihi aures paene defatigassent, respondi: „infideles et barbaros meliorem ac digniorem habere aestimationem de Maiestate Vestra Serenissima, quam eos, qui et sanguine iuncti et ex debito christiano Maiestati Vestrae sint devincti, illam nihilominus ea facturam, quae prudentissimo et christianissimo regi bene conveniunt, essetque longe alia ratio superinscribedratioratio superinscribed tractandi oratores apud nos quam ut hic usu receptum est.” Qua de re vicissitudine quadam per alios principes benevolentiam et liberalitatem nostris rependi. cf. Verg. A. 2.1 Ad haec conticuere omnes, confusique ora tenebant.cf. Verg. A. 2.1

Per idem tempus Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile cum Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonimperatriceIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon paucis comitatus Córdoba (Corduba), city in southern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverCordubamCórdoba (Corduba), city in southern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river se contulit, omnibus aliis oratoribus, Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)cancellarioMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) et consiliariis Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainsGranatamGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains praemissis. Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainsHucGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains itaque 1526-05-2626 Maii1526-05-26 applicuimus, fuitque in hospitiis conquirendis novus ordo compositus, ut scilicet illa pecuniis mercaremur, in tantaque civitate difficulter etiam sic conducta haberi potuerunt; nam maior fere pars Mauris adhuc sub nomine tantum christiano habitatur, qui sibi ab omnibus advenis, praesertim Hispanis summopere metuebant; data mihi tamen fuerunt, cum hic parvae casulae sint, tria hospitia. A primo 5, a secundo 3, a tertio duo ducati quolibet mense erant solvendi. Lectos vero pro famulis seorsum coemi; in illis enim casulis nihil praeter parietes visitur. Sic in dies in hac curia, quo ulterius Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile sequimur, maiores accrescunt expensae, quae me certe male afficiunt, quandoquidem multae pecuniae absumuntur. Hoc uno mense praeterito, a 12 Augusti usque ad 12 Septembris cum expeditione istius nuntii, quem paulo ante misi, ac cum emptione et reparatione vestium hiemalium BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 208r ducentos ducatos exposui, alias etiam ordinarie atque extraordinarie pro Vestrae Regiae et Bona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragonreginalis maiestatisBona Sforza (*1494 – †1557), Queen of Poland and Grand Duchess of Lithuania (1518-1557); the second wife of Sigismund I Jagiellon; Duchess of Bari and Rossano; daughter of Gian Galeazzo Sforza of Milan and Isabella of Aragon decoro servando plurima expenduntur. Quae igitur toties scriptis meis refrico et inculco, ne quispiam fidei meae vel minimam notam inurere queat, in hocque elaborabo, quo{o}(?) ad eius fieri poterit, coram aliquando, Deo bene favente, de omnibus praeter suspicionem dignam rationem habiturus. Mihi hic neque seritur neque metitur, unde vivere possem, neque in tam longinquis regionibus quicquam mihi est, quod adminiculo expensis Maiestatis Vestrae Serenissimae accedere posset. Omnia, quae ad usum domus et corporis a vertice usque ad calcem sunt necessaria, ex illis comparantur, nihilominus et ea, quae domi habeo, ex hoc sacerdotiolo Columbino ad honorem utriusque Maiestatis impenduntur, praeter alia adhuc debita. Sed de his iterum hactenus.

Appulit tandem Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshucGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile 1526-06-044 Iunii praeteriti1526-06-04, magna istorum hic dominorum pompa exceptus. Cum vero usque ad portas civitatis venisset, invenit eas occlusas. Sic enim hic in more positum est: quod antequam reges ingrediantur, iurant primum omnia privilegia et immunitates, ab aliis regibus concessas, se observaturos. Inde iam sera nocte cum facibus quandoquidem tardissime in tanta hominum frequentia procedebatur. Perductus est superinscribedestest superinscribed ad ecclesiam maiorem, quae ex moschea Saracenica seu Maurica est consecrata et circa illam capella ingens regia et regio luxu constructa, in qua maiestatis suae caesareae avus et avia materna, Ferdinandus et Isabella, a quibus hoc regnum captum est, et Philippus pater, claris conditi sunt sepulchris. Ibidem nocturnis sacris et caeremoniis peractis, ad castrum Alhambra, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 208v supra hanc civitatem eminens, de quo tanta praedicantur et quod reges Mauros in deliciis habuit, ascendit. 1526-06-05Postero die1526-06-05 conveni Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, et de rebus mihi commissis, ut supra etiam attigi, commonui, responsumque vetus, quod in Toledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) riverToletoToledo (Toletum), city in central Spain, Castilla-La Mancha, on the Tagus (Tajo) river et Seville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir riverHispaliSeville (Sevilla, Hispalis, Sivillia), city in southwestern Spain, Andalusia, on the Guadalquivir river dare consueverat, more solito obtinui, hoc est, se his negotiis velle intendere quam primum foret possibile. Quod cum magno cancellario rettulissem: „hoc idem”, inquit, „et mihi est pollicitus. Experiemur, inquam, quid hic sit futurum, nam rerum omnium resolutionem huc distulit, unde ut paulisper ab ulteriore sollicitatione me continerem, donec saltem in consilio aliarum rerum fieret exordium consuluit.” Quod feci. Ceterum post pauxillum iterum conveni Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile refricans illi omnia per modum epilogi, exaggerando tot morae incommoda et iustitiae Maiestatis Vestrae Serenissimae detrimenta, quibus indignis modis afficeretur, qua de re memoriale, ut hic vocant, in scriptis desuper a me postulavit, et se his rebus brevi finem impositurum promisit. Quod Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileilliCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile 1526-06-06?sequenti die1526-06-06? in manus dedi.

Subsecutus est postea, ut supra scripsi, viceregis adventus, et tot mei cum caesare congressus, atque ea expeditio, quam novissime cum proprio nuntio transmisi, unde quo in cardine eo tempore res versabatur, Maiestas Vestra Serenissima et ab ipso nuntio, et litteris, quas secum tulit, abunde intellexit. Alia quae hic hactenus evenerunt, de quibus in novissimis nihil attigi, ne nuntius cum illis aliquod impedimentum seu discrimen inter eundum subiret, sic habent in compendio.

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 209r Cum iam rumor iste de non observatione tractatuum in Madrillis confectorum passim invaluisset, variae multorum erant sententiae, ut in huiusmodi novis fieri solet, praesertim cum iam constaret summum pontificem, regem Angliae, Venetos et ducem Mediolani cum rege christianissimo nova confecisse foedera, quae primum plurimorum animos perculerunt, unde omnes fere hic alii oratores pro hostibus ac exploratoribus, me excepto, sunt habiti. Quapropter, ut negotiis Maiestatis Vestrae Serenissimae in his turbis a caesare aliquam inirem gratiam, me ad illum contuli, et dixi: „me audivisse, quibus modis quondam amici facti illi inimici fuerint, et qualiter, posthabitis promissis et foederibus, per novas inter se pactiones contra eum conspirassent, quandoquidem id illis iam pridem fuisse peculiare semper; non tamen adhuc desertum eum esse ab omnibus, deberet enim sibi certo persuadere de Maiestate Vestra Serenissima, quae non, ut alii christiani principes, facili momento huc vel illuc impellitur, quod integerrimo atque optimo fratri, consanguineo et amico convenit, meque ea de re in illius aula potissimum agere, quo amor et observantia Maiestatis Vestrae Serenissimae erga illum omnibus redderetur testatior exploratiorque. Proinde si quid per me velit in rem et usum suum Maiestati Vestrae Serenissimae significare, quae procul dubio operam suam numquam illi esset negatura, me id oppido quam libentissime suscepturum, omnique studio et diligentia apud Maiestatem Vestram Serenissimam procuraturum.”

Ad quod ille alacri vultu inquit: „verum est, facta sunt contra me nova foedera, propter pietatem et nimiam huma BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 209v nitatem meam, illa tamen diu durare non possunt. Deum itaque deprecabor, ut iustitiam meam contra hostium meorum molimina adiuvet, et ego me etiam quantum possum iuvabo, habeoque vobis gratias de vestra exhibitione. Numquam de domino vestro, fratre meo, rege Poloniae, dubitavi, quem expertus sum esse prudentem et vere christianum principem, ille etiam sibi de me vicissim, id quod bono fratri et amico convenit, persuadeat. Si quid in his per vos fieri decrevero, a magno cancellario intelligetis.” Sic me in omnium conspectu, nam eo tempore post prandium a mensa surgebat, hilari fronte humaniter me arridendo a se dimisit. Hinc paulo post negotium Barense et ea expeditio, quam misi nuncque his duplicatam inserui, coepta fuit tractari. Hoc colloquium quoniam ex re mihi commodum videbatur, a me ipso cum caesare habui, speroque id, cum non fuerit inconveniens, Maiestatem Vestram Serenissimam non aegre laturam.

Haec dum sic agerentur, venit huc 20 Iunii praeteriti orator regis christianissimi, praesidens Burdigalensis, quem caesar in publico audivit. Hic fertur longa oratione nomine regis sui caesari habuisse gratias, quod illum tam humaniter in captivitate tractaverit et a se sub certis conditionibus dimiserit, quibus iam in aliqua parte satisfecisset, reliquis idem facturus, si in illius facultate consisteret, excusando in his regem suum modis quibus potuit commodioribus, plurimum ab illo amoris et benevolentiae offerens, modo tractatus inveniri possent, quibus sororem caesaris per verba de praesenti promissam et filios suos obsides recu BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 210r perare posset. Haec fuit summa. Ad quae responsum est: quod caesar regi christianissimo eam fraternam benevolentiam ac benignitatem exhibuisset, factum fuisse ob eam opinionem, quam de illo concepisset, ut pote quae de quolibet bono principe haberi debeat, haec si frustrabitur, ille viderit cui incumbit, quam id decorum et honestum, si secus ageretur, sit futurum. Caesarem ea fecisse pro totius Christianae Reipublicae tranquillitate et commodo, quae in his periculosis turbinibus cum infidelibus expedire videbantur, et quo tandem universalis aliquando pax in Orbe Christiano confici posset. Quod vero aliquibus pactis iam fuerit satisfactum, nondum esse compertum, qua de re neque sponsam sub certa condicione promissam, neque obsides regem christianissimum umquam habiturum, donec omnia in articulis desuper confectis compleantur. Ego hic utramque partem comperio pertinacissimam, una prorsus vult habere, alia omnino nihil reddere, quod sine alicuius partis periculo nequaquam poterit dirimi.

1526-06-12Postridie1526-06-12 eius diei, quae fuit 1526-06-11Sancti Barnabae1526-06-11, Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, vocatis omnibus oratoribus, contulit se ad ecclesiam hic maiorem, et cum iam de castro descendissemus, venit etiam orator Gallicus, cui cessi dextram partem, habentes caesarem in medio. Inter eundum obtulerunt se aliqua, quae consulto transeo, commonui tamen caesarem de negotiis, de quibus me verbis solitis, „brevi, inquit, et quantum est possibile”, absolvit. In ecclesia tandem cum eodem oratore, viro certe humanissimo, consedi, multaque contulimus, et quia mihi vicinus est hospitio, postquam conduxeramus Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, una usque ad deversoria nostra devertimus. Ille superiore die, cum hinc nuntium mitterem, litteris eum, ut per Galliam ire posset, munivit.

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 210v

Neque hoc omittendum est: 1526-06-1616 ipsius Iunii1526-06-16 pransus est mecum Camillo Ghilino (Camillus Gilinus) (†1535), Latinist and translator; secretary of Francesco Sforza, Duke of Milan; his envoy at the court of emperor Charles V (DE VOCHT 1961, p. 239-240; POCIECHA 2, p. 247, 270)CamillusCamillo Ghilino (Camillus Gilinus) (†1535), Latinist and translator; secretary of Francesco Sforza, Duke of Milan; his envoy at the court of emperor Charles V (DE VOCHT 1961, p. 239-240; POCIECHA 2, p. 247, 270), ducis olim Mediolani Francisci secretarius, de quo alias scripsi, vir doctus et bene industrius. Is pauloante redierat, missus hinc ad ducem, dum obsideretur, dixit illum male valuisse ex toxico, nescio a quo dato, et quod a caesare nihil aliud quam iustitiam et admitti ad respondendum coram non suspectis iudicibus peteret, contra ea, quae adversus illum falso fuissent caesari delata; sed adhuc omnia hic in moras protrahi, unde forsan ducem ipsum in desperationem aliquam, et ad ea quae prius numquam cogitasset, cogi. Inter alia etiam mihi rettulit, dominum ducem numquam super statu Barensi quaestionem fecisse, verum tamen ab eo hic exactum fuisse, cum ducatus Mediolani investituram postulasset, quod iuribus suis, si qua super statu Barensi haberet, in manus caesaris vel alterius, inquit, cederet, quem nominare adhuc noluit, dicens, illius ope negotia ducis sui egere, quia Borbonensi cum vicerege pessime convenit; hanc tamen cessionem non fuisse factam ea de re, quod cum dux nullum hinc commodum esset habiturus, ne etiam consanguineis suis sine suo emolumento detrimentum et difficultatem inferret, nihilque esse reginali maiestati de illo metuendum. Nam etsi forte iustitiam haberet, non tamen illi essent tantae pecuniae, quibus statum ipsum iuxta inscriptiones et privilegia redimere posset. Haec ille. Intellexi nihilominus certo ducem ipsum suis iuribus cessisse. Quod si ita est nec ne, puto utcumque negotiis id reginalis maiestatis nihil posse nocere, praesertim rebus ut nunc stantibus, cum ipse miser dux castro et statu Mediolani sit per ducem Borbonensem deiectus, et hostis caesaris cum defecit ad Venetos iudicatus, quemadmodum hoc latius ex Italia Maiestatem Vestram Serenissimam noscere existimo.

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 211r

1526-06-24Vigesima quarta Iunii1526-06-24 ad honorem Maiestatis Vestrae Serenissimae venerunt ad me pransum illustrissimus dominus Johann Albrecht of Brandenburg-Ansbach (Johann Albrecht von Hohenzollern) (*1499 – †1550), son of Friedrich V, Margrave of Brandenburg and Sophia, daughter of Casimir IV Jagiellon, King of Poland; brother of Albrecht I von Hohenzollern Duke in Prussia; 1545-1550 archbishop of Magdeburg and bishop of Halberstadt Ioannes AlbertusJohann Albrecht of Brandenburg-Ansbach (Johann Albrecht von Hohenzollern) (*1499 – †1550), son of Friedrich V, Margrave of Brandenburg and Sophia, daughter of Casimir IV Jagiellon, King of Poland; brother of Albrecht I von Hohenzollern Duke in Prussia; 1545-1550 archbishop of Magdeburg and bishop of Halberstadt , marchio Brandeburgensis, nepos Maiestatis Vestrae Serenissimae, qui alias me interdum, quo dignitatem ac aestimationem Maiestatis Vestrae apud istas nationes augeat saepe invisere solet. Item reverendissimus dominus Georg of Austria (*1504 – †1557), illegitimate son of Emperor Maximilian I; from 1526-04-09 untill 1539 Bishop of Brixen (Bressanone); from 1539-01-12 priest of Valencia, from 1539-04-08 Archbishop of Valencia, from 1544-08-16 Bishop of Liègeepiscopus BrixiensisGeorg of Austria (*1504 – †1557), illegitimate son of Emperor Maximilian I; from 1526-04-09 untill 1539 Bishop of Brixen (Bressanone); from 1539-01-12 priest of Valencia, from 1539-04-08 Archbishop of Valencia, from 1544-08-16 Bishop of Liège, Maximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of PortugalMaximiliani caesarisMaximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of Portugal naturalis, dominus Johann II of Montfort-Rothenfels (*ca. 1490 – †1547), count of Montfort-Rothenfels; ambassador of Margaret of Austria, duchess of Savoy (BURMEISTER, p. 33-57)comes de MontfortJohann II of Montfort-Rothenfels (*ca. 1490 – †1547), count of Montfort-Rothenfels; ambassador of Margaret of Austria, duchess of Savoy (BURMEISTER, p. 33-57) et Wolfgang Prantner (Wolfgang Brantner) (†1541), doctor of both canon and civil law, studied in Vienna (1508) and Bologna (1513), where he was a syndic of the German nation; secretary and councillor to Emperor Charles V; 1527 councillor for Carinthian affairs to Roman King Ferdinand I; 1527 coadiutor to the Grand Master of the Order of St. George; 1533 the last Grand Master (CE, vol. 1, p. 191; BERGMANN 1868, p. 173-174)doctor BrantnerWolfgang Prantner (Wolfgang Brantner) (†1541), doctor of both canon and civil law, studied in Vienna (1508) and Bologna (1513), where he was a syndic of the German nation; secretary and councillor to Emperor Charles V; 1527 councillor for Carinthian affairs to Roman King Ferdinand I; 1527 coadiutor to the Grand Master of the Order of St. George; 1533 the last Grand Master (CE, vol. 1, p. 191; BERGMANN 1868, p. 173-174), secretarius Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatis caesareaeCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, cuius opera hic utor saepius. Reverendus etiam dominus praepositus Balthasar Merklin von Waldkirch (*ca. 1479 – †1531), 1500 doctor of canon law at the University of Bologna; councillor at the imperial courts of Maximilian I and Charles V, 1527-1531 Vice-Chancellor of the Holy Roman Empire, 1527-1531 titular Bishop of Malta, Bishop of Hildesheim (confirmed in 1530) and coadjutor of the Bishop of Constance (confirmed in 1530) (NDB, Bd. 1, p. 566-567)de WaltkirchenBalthasar Merklin von Waldkirch (*ca. 1479 – †1531), 1500 doctor of canon law at the University of Bologna; councillor at the imperial courts of Maximilian I and Charles V, 1527-1531 Vice-Chancellor of the Holy Roman Empire, 1527-1531 titular Bishop of Malta, Bishop of Hildesheim (confirmed in 1530) and coadjutor of the Bishop of Constance (confirmed in 1530) (NDB, Bd. 1, p. 566-567), cancellarius Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshicGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains Holy Roman Empire of the German Nation (Empire, Reich, Imperium)imperiiHoly Roman Empire of the German Nation (Empire, Reich, Imperium). Cum illo in hoc convivio exorsus sum conventionem et colloquium, quod a domino comite de Nassau postulabam, illumque ad eum praemisi edoctum de omnibus difficultatibus et moris, quae hic rebus Maiestatis Vestrae Serenissimae ingerebantur. Ceterum cum domino marchione in longum sermonem incideram de Vratislaviensi et Plocensi episcopatu, nullasque habuit fratri suo gratias, qui eum suis turbis adeo apud Maiestatem Vestram Serenissimam impediverat, unde ad praesens hic cogitur exsulare, ubi parva illius ratio habetur, rogavitque me plurimum, ut eum maximopere Maiestati Vestrae Serenissimae commendarem, de qua firmam concepisset fiduciam, cum pro necessitudine sanguinis, tum etiam pro ea devotione, qua suis obsequiis, ubi umquam aliquid posset, Maiestati Vestrae Serenissimae esset devinctissimus, illam sibi aliquando profuturam. Est profecto optimus et humanissimus princeps, vereque ecclesiasticus. Si aliquando cardinalis Maguntinus decederet, cuius coadiutor est, pro sua propensione, quam erga Maiestatem Vestram prae se fert, posset illi in omnem eventum non vulgariter commodo esse et honori, quem igitur quantum mea facultas et meae vires possunt, sic ut illi pollicitus sum, Maiestati Vestrae Serenissimae maximopere commendo.

Cum de probably Jan III van Glymes van Bergen (*1452 – †1532), Lord of Bergen op Zoom, 1485 first Chamberlain to Emperor Maximilian I, 1593 - to Philip the Handsome, Duke of Burgundy, member of the privy council of Margaret of Austria (CE, vol. 1, p. 133-134)duce Borbonensiprobably Jan III van Glymes van Bergen (*1452 – †1532), Lord of Bergen op Zoom, 1485 first Chamberlain to Emperor Maximilian I, 1593 - to Philip the Handsome, Duke of Burgundy, member of the privy council of Margaret of Austria (CE, vol. 1, p. 133-134) incidit mentio, illius successus BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 211v non abs re in notitiam Maiestatis Vestrae Serenissimae deferre censui. probably Jan III van Glymes van Bergen (*1452 – †1532), Lord of Bergen op Zoom, 1485 first Chamberlain to Emperor Maximilian I, 1593 - to Philip the Handsome, Duke of Burgundy, member of the privy council of Margaret of Austria (CE, vol. 1, p. 133-134)Hicprobably Jan III van Glymes van Bergen (*1452 – †1532), Lord of Bergen op Zoom, 1485 first Chamberlain to Emperor Maximilian I, 1593 - to Philip the Handsome, Duke of Burgundy, member of the privy council of Margaret of Austria (CE, vol. 1, p. 133-134) cum iam longo tempore fuisset Barcelona (Barcinona, Barcino), city in northeastern Spain, CataloniaBarchinonaeBarcelona (Barcinona, Barcino), city in northeastern Spain, Catalonia, collegeratque non contemnendam classem, qua in Italy (Italia)ItaliamItaly (Italia) traiceret, deinde consilio domini Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)cancellariiMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80), qui ipse id mihi rettulit, relicta classe, de qua rumor erat publicus, quod post aliquot dies solvere debebat, inscendit quadam nocte praeter omnium opinionem celocem seu liburnicam vulgo bergantinam navem, ad id in quodam alio portu clandestine dispositam, et tertio die, quae erat 1526-06-2929 Iunii1526-06-29, per omnes hostium insidias incolumis Genoa (Genova, Genua, Ianua), city and capital of the homonymous Republic in north-western Italy, Liguria, on the Gulf of Genoa, a seaport from 1528 ally and satellite of SpainGenuaeGenoa (Genova, Genua, Ianua), city and capital of the homonymous Republic in north-western Italy, Liguria, on the Gulf of Genoa, a seaport from 1528 ally and satellite of Spain applicuit. Inde cum audisset, post mortem marchionis Piscariae, quem aiunt veneno interiisse, inter milites caesarianos, castrum Mediolani obsidentes, quasdam seditiones subortas, receptis secum ex Genua tribus milibus militum, quam celerrime potuit, Mediolanum in castra caesaris cum omnium summo gaudio pervenit. Compositisque turbis, cum intellexisset adventare hostes, ut castrum assererent et commeatu sublevarent, eodem die ipsos hostes cum eorum magna iactura repressit et acerrime obsidionem continuavit, adegitque paulo post ducem Franciscum, ut castrum et sese caesari dederet sub his condicionibus, quod Comum, oppidum ad Larium lacum, cum triginta milibus ducatorum annuis, donec se iustificaret et purgaret caesari, pro victu et sustentatione status sui haberet. Quibus ille non contentus, timens forsan conscientiae hidden by binding[e]e hidden by binding admorsus, ne ex Como mitteretur in Hispaniam, defecit ad Venetos; ipse vero dux Borbonensis, habita hinc secum investitura, potitur hucusque ducatu. Quod quamdiu durabit, exitus docebit. Continebit se nihilominus in eo, quoad poterit. Cum enim in Gallia omnia amiserit, in hoc statu cum castro procul dubio BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 212r sic se firmabit et muniet, cum alias sit princeps rerum bellicarum peritissimus, ne facili negotio amoveri possit.

Advenerat huc etiam per Gallias illustrissimus dominus Fredericus, comes palatinus Rheni, 21 Iunii, de cuius adventu plurimae hic erant fabulae. Haec tamen potior fuit causa, quod huc se contulerit, ut debitum suum pro servitiis olim maiestati caesareae impensis consequeretur. Quocirca factus est cum illo calculus donatusque patera aurea, quae octingentos ducatos valebat, et duobus milibus ducatorum, sexta Iulii hinc discessit. Fuit hic passim rumor, quod vicerex regni Neapolitani fieri debuit, nam hoc officium illi superiore tempore priusquam huic, qui nunc est, datum fuit; repressus tamen ab isto, coactus erat cedere. Proinde ad eum me contuli et pro vetere illa humanitate, qua me ante tres annos Nurnbergae tractavit, precatus sum illi in hoc officio multam felicitatem. Ad quae ille subridens: “consulitisne” inquit “mihi in his turbinibus relicta Germania et dominiis meis, ut me tam manifestis subiciam periculis? Iam, inquam, satis servivi et expertus sum reliquum vitae, quod Deus dederit, domi apud meos absumendum est.” Subintuli: “si tale officium ex re illius fuisset, nihil Maiestati Vestrae Serenissimae accidere potuisse gratius, nam sub eo status Barensis in commodiore tranquillitate et iustitia quam hactenus conservatus fuisset.” Respondit: “se etiam in Germania Maiestati Vestrae Serenissimae bene inservire posse idque se semper oppido quam libentissime facturum,” pollicebatur. Sic bonus iste princeps in postis, cum iam de pace ulteriore dubitari coeptum fuit, reditum ad suos maturabat; scripsit tamen mihi nuper Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)FabianusFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37) meus ex Burgos, quod intellexisset, illum adhuc BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 212v apud regem christianissimum in Gallia commorari, cum hic aliud non sciatur, quam quod sospes domum attigisset.

Fuimus Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshicGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains 1526-07-04quarta Iulii1526-07-04 non in parvo timore et discrimine ob terrae motum, qui primum inter undecimam et duodecimam horam noctis subito factus fuit; certe satis acer, tamen sine alicuius damno et periculo, et iterum hora secunda, et postremo hora quarta in aurora eundem sensimus, sed mitiorem, de quo hic plures plurima vaticinabantur; ego tamen nihil inde aliud, quam Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyviceregisCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy adventum praesagiebam, qui paulo post 1525-07-09nona eiusdem mensis1525-07-09, ut supra descripsi, nocte intempesta appulit.

Sub idem tempus venit huc novum, quod triremis, in qua advectus fuit rex Franciae ex Italia in Hispaniam, ad Mauros in Africam delata fuisset. Quod sic habuit. In portu Hispalensi servantur tres triremes pro custodia angustiarum inter Gades, Calpen et Abylam. Istae triremes de more exiverant et cum haec prima potior, quae regem christianum vexerat, longe alias, ut alias consuevit, praecederet, milites quidam et nautae in illa iam longo tempore non habitis suis stipendiis capitaneum triremis, Bortunum, cui caesar etiam plurimum debebat, cum adhuc in portu contra illum conspirassent, apertis et ruptis catastis et compedibus captivorum, in cubili regio dormientem occluserunt, aliis omnibus, qui partes capitanei tuebantur, interfectis, sicque in Africam ad regem de Pheez appulsi, triremem una cum capitaneo illi donarunt, captivos in libertatem et se in servitutem redigentes hidden by binding[s]s hidden by binding. Tantum potest desperatio. In ea trireme erant tales camerae et vere regio luxu exornatae, quales ego supra aqu BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 213r as numquam prius viderim. Dii faxint, ut quemadmodum illa regem christianissimum, sic etiam regem istum inchristianissimum de Pheez aliquando huc adducat. Sed frustra precamur atque ominamur, cum adhuc aliae causae alios pariant effectus.

Legatus pontificis reverendissimus cardinalis Salviatis 16 eiusdem Iulii, cum iam ista liga pontificis contra caesarem publica haberetur, absente caesare de industria, ne illum conduceret, quemadmodum venientem exceperat, hinc abiit. Male audiebat, et si plerisque obtemperatum fuisset, adhuc retentus esset sed praevaluit religio. Ego eum, donec hic esset, frequentare non ausi, ob suspicionem potissimum, quae caesari de arce Barensi fuit ingesta, ne illa in manus pontificis daretur. Neque hoc solum de pontifice boni hic viri sunt suspicati, verum etiam quod magis ab omni prorsus ratione et aestimatione Maiestatis Vestrae Serenissimae, quae ab omnibus christianissima habetur, alienissimum est, commenti sunt arcem istam Turcis in his indutiis confectis tradi debere. Quod ita ad se delatum, ipse caesar mihi ferme fassus est, addens tamen sibi nihil aliud de Maiestate Vestra persuadere, quam id, quod bono fratri ac christiano regi convenit, quandoquidem, cum talem delationem illi factam compertum haberem, subinde me ad eum contuli, et dignis rationibus Maiestatem Vestram excusavi, rogando, ut tales delatores melius cognosceret, qui tam frivole falsum dicere non erubescerent, quo sciret, quatenus illis deinceps foret credendum.

Scripsi paulo altius, quomodo cum domino praeposito de Waltkirchen egissem, ut me in colloquium cum domino comite de Nassau perduceret, quod ille diligenter effecit. Quocirca decima octava Iulii idem BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 213v dominus comes cum prius ad longum mecum de omnibus fuisset collocutus, me secum in prandio habuit et humanissime tractavit. Illi ego ingenue exposueram omnia, quae hic falso de Turcis et aliis contra Maiestatem Vestram Serenissimam caesari delata fuerant, et praeterea istas moras et difficultates, quae per viceregem rebus Maiestatis Vestrae hic ingerebantur, et quod caesar tanto tempore neque litteris Maiestatis Vestrae neque relationibus meis illi coram factis responderit, mentemque suam in his declarare gravaretur, rogabamque, ut si negotiis Maiestatis Vestrae Serenissimae nihil aliud impetrare posset, saltem caesarem induceret, ut aperte, quid tandem de statu Barensi apud se statuisset, responderet, ne sic Maiestatem Vestram in perpetuo versaret dubio. Ad quae ille contracta fronte, qua condolere videbatur, inquit: „indignum fore ad eum modum inter tantos principes tractari, seque cum vicerege imprimis, et deinde cum caesare desuper locuturum, et quod istae suspiciones, quae a quibusdam contra Maiestatem Vestram hic ex malevolentia haberentur, nihil excelsae virtuti et aestimationi Maiestatis Vestrae Serenissimae obessent, compertum enim haberetur a caesare et omnibus, quantum fidei et religioni Maiestas Vestra afficeretur, et utinam, inquit, multos tales reges haberemus,” promisitque, ubi Maiestati Vestrae Serenissimae aliquando inservire posset, omnem operam. Post aliquot dies, cum rediisset cum caesare et vicerege ex quadam venatione, iterum eum conveni. Dixit mihi: „se fuisse locutum cum vicerege, et quod ille omnia in rem Maiestatis Vestrae Serenissimae polliceretur, sed, inquit, cor illius non perspexi. Multi multa cupiunt, quae tamen non semper eveniunt.” Nihilominus bene sperare me iussit.

1526-08-01Prima die Augusti1526-08-01 auspicatus omen a natali serenissimi BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 214r Sigismund II Augustus Jagiellon (Zygmunt II August) (*1520 – †1572), 1529-1572 Grand Duke of Lithuania (ruled from 1544); 1530-1572 King of Poland (crowned vivente rege (ruled from 1548, after the death of his father); son of Sigismund I Jagiellon and Bona Sforzamagni ducis LithuaniaeSigismund II Augustus Jagiellon (Zygmunt II August) (*1520 – †1572), 1529-1572 Grand Duke of Lithuania (ruled from 1544); 1530-1572 King of Poland (crowned vivente rege (ruled from 1548, after the death of his father); son of Sigismund I Jagiellon and Bona Sforza, filii Maiestatis Vestrae Serenissimae accessi iterum Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, dicebatur enim vicerex in dies discessurus, ut ante illius abitionem certum de arce Barensi finem haberemus, rogavique, cum et ipse semper superinscribedsempersemper superinscribed augustus vocaretur, rebus nostris tandem etiam auguste responderet. Illic mihi Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestas sua caesareaCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile certam expeditionem pollicebatur, quam, ut infra patebit, sum assecutus.

Post aliquos inde dies, venit huc quidam nobilis per postas ex Anglia ad caesarem, et ad Eduardum Leum, oratorem hic regis Angliae, missus, qui etiam me aliquoties accessit. Is mihi dixit, quomodo quidam cubicularius Maiestatis Vestrae Serenissimae in Angliam venerit, regique ibidem a Maiestate Vestra litteras cum quibusdam commissionibus coram expositis dederit, et quam bene ille habitus est et donatus discesserit, seque ex illo intellexisse, Maiestatem Vestram Serenissimam in Prussia Gdani agere, ibidem centum et aliquot factiosos de Luteranis cepisse et 40 ex illis affecisse supplicio, quod quanto me impleverit gaudio, scribi nequit. Dolui tamen his de rebus et de aliis, quae apud nos aguntur, ne iota quidem ad me esse perscriptum, cum ad alios hic oratores ex illorum regionibus omnia deferantur, hisque potius quam famae creditur, fitque, quoties ad aulam venio, quod semper de novis partium nostrarum, aliquando etiam ab ipso caesare interrogor, et si recentes, ut vocant, a Maiestate Vestra litteras habeam. Ad hoc interdum id quod possum respondeo, iamque annus praeteriit, quod nullas acceperim. Nihilominus cum his novis caesarem accessi, eaque ex ordine recensui, quae illi fuerant admodum grata, quaesivitque de his quadraginta supplicio affectis, quales fuerint; dixi: „illos plebeios et capita factionum fuisse.” „Bonum”, inquit, „foret, si alibi etiam fieret.”

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 214v Ad ea ego occasionem nactus, insignem mihi et meis hic ab inquisitoribus factam ignominiam atque iniuriam dixi, qui istiusmodi regis sumus, cuius hac tempestate per Orbem Christianum in castigandis Luteranis et tuenda fide catholica non habeatur similis, et qui sub sua dicione talis haeresis et sectae homines, quoad eius fieri potest, nequaquam patiatur, unde sua maiestas caesarea liquido meam et meorum innocentiam cognoscere posset.

Respondit: de Maiestate Vestra numquam sibi aliud persuasisse, quam id quod christiano regi superinscribedregiregi superinscribed convenit, neque de me, cum iam dudum illi notus essem, aliam se quam bonam et christianam opinionem habuisse umquam. Quod vero haec adversitas mihi accidisset magis casuifortuito et malignitati quorundam, quam recto iudicio esse adscribendum, non parumque id eum afflixisse, quemadmodum et mihi ipsi non foret incognitum, quam operam pro liberandis famulis meis impendisset, quod certe verum est; expertus sum, hanc tribulationem meam illi cordi et curae fuisse. Namque ut famulos meos liberaret, uni de inquisitoribus episcopatum dare coactus fuit. Nihilominus hinc abire non integrum mihi duco, sicut Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)FabianusFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37) latius referet, nisi sub salvo conductu Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, isti enim hic de inquisitione diu solent, donec commoditatem suam nanciscantur, insidiari his, contra quos semel odium, et qualemcumque etiam suspicionem conceperunt, neminemque curant, dummodo expiscentur id, ad quod inhiant, tam caeca praedae cupiditate ducuntur. Hocque nuper praeclare contra duos Fuggarorum factores, bonos certe iuvenes, declararunt, quibus etiam nulla alia de re struxerunt insidias, quam quod sunt Germani et quod de Lutero, qualis esset, dixissent, et praecipue quod plurima bona, si caperentur, ab illis sperent. Qui tamen, de illorum moliminibus certiores facti, in Portugaliam profugerunt, alias in summo fuissent discrimine.

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 215r Allatum etiam eo tempore huc fuit novum, quod serenissimus rex Hungariae profligasset quadraginta milia Turcarum, et quinque pontes super Savum fluvium ab illis constructos intercepisset, quod utinam sic esset. Fuit ideo hic gaudium non mediocre, dicebaturque passim regem Hungariae Turcas, et Maiestatem Vestram Luteranos pessumdasse. Idem nuntius Anglicus hic asserebat, magnam vim auri regem Angliae in suppetias regi Hungariae misisse. Fuit etiam paulo post dictum, quod rex Portugaliae 50 milia ducatorum itidem regi Hungariae misisset, et quod rex Franciae hanc pecuniam retinuisset in Gallia. De quo cum magnum cancellarium interrogarem, non de retentione, sed de pecuniis ex Portugalia missis dubitabat.

His diebus adhuc dominus magnus cancellarius, ut prius aliquoties scripsi, omnino relinquere curiam statuerat, rogaveratque caesarem, ut eum praemitteret in Italiam, ut saltem domui suae ordinem faceret et res suas componeret, ibidem se illum exspectaturum, quod si tam cito in Italiam non concederet, se rursus in Hispaniam reversurum. Super hac petitione caesar illi in dies respondere pollicebatur, quod tamen satis diu fuit protractum. Vocato tandem eo in colloquium, his modis eum hortatus est, ut maneret, quemadmodum ipse dominus cancellarius mihi retulit, imprimis: quod videret paucos se habere, quibus in his turbinibus bene fidere posset, et quod iam fidem et integritatem eius haberet perspectiorem, neminemque sciret, qui negotia omnia aulica et praesertim ea, quae iustitiam spectant, melius quam ipse dirigere et disponere posset, quocirca non conveniret, quod ad praesens abiret. Compertam praeterea haberet inopiam eius, et quantum debitis implicatus esset, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 215v in quibus eum brevi relevare ac dignam meritorum suorum rationem habere vellet, quodque adhuc perseveraret, paulo post futurum, ut simul in Italiam proficiscerentur. His devictus bonus iste senex, ut ipse mihi retulit: „ego”, inquit, „si puella natus fuissem, impulsus precibus non diu virginitatem retinuissem.” Permisit se a caesare cum omnium, et potissimum meo non vulgari gaudio, iterum illaqueari.

Si hoc bono viro curia ista tam perplexa careret, nescio quem ordinem esset habitura. Nam illo adhuc hic exsistente, omnia negotia cum difficultate et variis dilationibus tractantur, licet ipse dexteritate sua prosit, quam plurimis. Quid fieret si abiret, cum hic nemo sit, qui illi prudentia, rerum gerendarum peritia, eximia virtute et singulari in omnes humanitate comparari possit? Ille profecto ex ipsa rei aequitate negotiis Maiestatis Vestrae Serenissimae Barensibus constanter favit, et me quantum potuit in his actionibus saepius confirmavit, promisitque mihi nuper, si forsan cum castro Barensi ante exitum viceregis finis non haberetur, ne hoc me turbaret, effecturum se apud caesarem etiam post illius discessum, ne ea in re praeter iustitiam quicquam fieret, neque se quicquam signaturum seu subscripturum, quod non foret iustitiae conveniens. Ego certe id de Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)eoMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) expertus sum, quod neque promissis, neque muneribus capi potest, licet tantum debeat, ut ipse mihi fassus est, ultra summam triginta milium ducatorum, quod ingens debitum in servitio Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilemaiestatis caesareaeCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile contraxit. Nihilominus 50 milia ducatorum, qui illi fuerant promissi certique habebantur, ut BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 216r saltem sine detrimento caesaris regi christianissimo et illius negotiis faveret, plane abiecit, nullamque condicionem suscipere voluit, et oblatorem, qui fuit archiepiscopus de Ambrun, non sine responso se digno absolvit, idque non seorsum solum, verum etiam in caesaris et totius consilii praesentia. cf. Sen. Dial. 1.5.9.11 Ignis aurum probat, miseria fortes viros. Igne aurum, et animus hominis auro probatur.cf. Sen. Dial. 1.5.9.11 Ignis aurum probat, miseria fortes viros.

Quamvis, ut supra scripsi, dominus cancellarius mihi promisisset, post abitionem viceregis se commode expeditionem castri Barensis tractaturum; non tamen destiti in dies urgere, immo et molestare caesarem, satius esse ducens, ut hic praesente vicerege aliquid certi conficeretur, quam quod iterum Neapoli novae et longiores ut prius de his disputationes fierent, sicque in perpetuo turbine volveremur. Ideo per totum istum mensem, quam primum Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)FabianusFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37) abierat, nihil feci aliud, quam cotidie in oculis esse Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesariCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, sumens exemplum ab illa muliere in Evangelio, quae sua improbitate seu importunitate duritiam iniqui iudicis superaverat, quo factum est, quod caesar toties a me impulsus, ac etiam per quosdam alios, et praecipue per dominum comitem de Nassau, quem ad id summis precibus induxi, ut tandem post vigesimum mensem, 1526-09-20vigesimo die Septembris novissimi1526-09-20 mihi responderit non ut prius, hoc est: „brevi et quantum est possibile,” sed certius his verbis: „ego cogitavi de rebus vestris, et commisi magno cancellario, ut vobis respondeat, ab eo omnia intelligetis.” Ad ea ingentes illi egi gratias, et subito me ad cancellarium contuli. Qui cum primum me vidisset subrisit: „negotium”, inquit, „vestrum iam tum demum est commissum (libuit illius verba subscribere) heri,” inquit, „caesar quoddam memoriale vestrum protulit, et postulavit, quomodo de castro Barensi agi et provideri oporteret, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 216v dicens: „nescio, quomodo hoc negotium tamdiu est protractum, et quis in causa fuerit, fortassis ego ipse per tot occupationes, quibus adscribedbusbus adscribed hactenus eram distentus.” Ad quod ego: „certe orator Polonus nullam Maiestati Vestrae impingit culpam, magis viceregi, qui suo in Toletum adventu, cum litterae observatoriae ea in re fuissent decretae, illas et alia omnia decretata impedivit.” Ad quae nihil respondit, sed rem aggressus est, commisitque mihi, ut scriberentur litterae, quibus decretum prius factum maneret in vigore, hac tamen adiecta condicione, quod a serenissima domina regina debeat constitui castellanus gratus et fidus suae maiestati aut viceregi in loco illius is iurare debebit, se castrum hoc fideliter pro Maiestate sua caesarea et domina regina conservaturum.” Haec fuerant verba cancellarii, ad quae subinde respondi, quod Maiestas Vestra et serenissima domina regina de hac expeditione neutiquam possent esse contenti, cum ex diametro priori decreto repugnaret, quandoquidem hac nova condicione videretur caesar tantum iuris habere in castro, quantum Maiestas Vestra Serenissima cum sua coniuge, quod citra insignem iniuriam fieri non posset. Praeterea si iterum viceregi facultas datur, quod illi gratus castellanus eligi debeat, nullum fortasse illi gratum posse inveniri, quemadmodum ut in tritis fabulis est, Marcolphus habita optione nullam arborem, qua suspendi debuit, cum per omnem silvam duceretur, gratam invenire potuit, sicque iterum novae difficultates et nullus finis haberetur; foret itaque satius et commodius, quod hic confirmaretur castellanus a maiestate caesarea, et is praesertim, qui prius Neapoli gratus et acceptus viceregi fuerat, ex quinque nobilibus et patriciis viris illius regni electus, dominus scilicet Ludovicus Poczotus, ne in istiusmodi BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 217r electione illic in regno facienda novae suborirentur turbae et dilationes. Quod cum audisset dominus cancellarius, consuluit, ut cum his iterum adirem caesarem, si quid certius impetrari posset, se etiam operam suam impensurum.

Confeci igitur aliud cf. Dantiscus' memorial Charles V of Habsburg s.l. [1526-09-21 or a few days after], CIDTC IDT 339memorialecf. Dantiscus' memorial Charles V of Habsburg s.l. [1526-09-21 or a few days after], CIDTC IDT 339 cum verbis decreti, cuius exemplum his inclusi et postero die conveni caesarem, habuique illi imprimis gratias, quod tandem de castro Barensi mentem suam declarasset, dixique, quale responsum a domino cancellario accepissem ex illoque difficultates suprascriptas exposui et Ludovicum Poczotum memoriale hoc offerens illi nominavi. Quod cum accepisset, respondit se personam illam non noscere, sed velle ab aliis certior fieri, qualis esset, et tum id facere, quod fieri posset. Scripsi itaque domino cancellario, cum ingrederetur consilium, parvam cartam, ut istius rei mentionem faceret. Proinde me paulo post rursus ad illum contuli, ubi tum ille memoriale meum a caesare acceptum mihi ostendit, dicens: „iterum fuisse non parvam ea in re disputationem, et maxime viceregem depugnasse, ne Ludovicus Poczotus susciperetur, asserens illum prius in castro Barensi fuisse castellanum, et igitur non abs re esse suspectum, conclusumque tandem in summa fuisse, quod ex electis per dominam reginam praesentandis vicerex in unum de illis nomine caesaris consentire debeat, qui id saltem iurare tenebitur, quod in decreto est expressum. Et insuper, cum sint haec tempora varia et periculosa, stantibus his bellis, iurare etiam teneatur, quod castrum hoc in manus hostium non sit traditurus, neque admissurus, ut in hostium manus perveniat.”

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 217v Addidit etiam, viceregem dixisse, quod Maiestas Vestra statum Barensem forsan Venetis vel aliis posset vendere, qui nunc sunt hostes, et ne deinde regno aliquod detrimentum aut grave discrimen oriretur, necessarium fore, ut castrum bene custodiretur. Quod si principes ipsi, hoc est Vestra Regia et Reginalis Maiestates praeessent in personis statui, non opus foret singulari iuramento de castri custodia, qua propter castellanus deputandus ad tale iuramentum astringeretur, quemadmodum ex decretatione videbitur. Consuluitque mihi dominus cancellarius, ut id ad praesens quod haberi possit acciperemus, fortassis aliquando commodius aliquid percepturi.

Respondi domino cancellario imprimis ad hoc, quod vicerex dixisset: Ludovicum Poczotum prius castri Barensis fuisse castellanum, verum esse non posse; nam proditorem istum novissimum castellanum, qui huic castro 16 annis praefuit, fide et honore posthabito,castrum hoc in manus viceregis dedisse, ab illo quingentis ducatis corruptus, unde liquido constaret, Poczotum non fuisse castellanum; sed aliud subesse; viceregem adhuc ad statum Barensem aspirare, unde castellanum suae farinae nitatur intrudere, quo facilius Vestram Regiam et reginalem Maiestatem defatiget et pertaesos faciat et forsan ad aliquas condiciones dimittendi statum inducat, quod tamen numquam succedet, nisi caesar praeter omnem aequitatem manifestam vim et iniuriam Maiestatibus Vestris velit inferre, quod a tanto principe debet esse alienissimum. Quod vero Maiestates Vestrae statum hunc Venetis, aut aliis, ut caesari incommodarent, deberent vendere, id illas BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 218r numquam habuisse in animo, hocque potius ex calumnia viceregis procedere, qua etiam in aliis rebus contra Maiestates Vestras usus est aliquoties, quam ex vero iudicio, cf. Ter. An. 126 hincque illae lacrimaecf. Ter. An. 126 , quibus adhuc aperte cupiditatem suam in statum Barensem demonstraret. Ad haec cancellarius: non timendum esse dicebat, siquidem viceregem id amplius non moliri posse, eumque bene esse contentum cum 16 milibus ducatorum, quos caesar illi dederit annuos, ex quibuscumque velit regni Neapolitani proventibus, ducatum praeterea Sulmonensem et comitatum de Ast, qui illi sunt commodiores, quam 20 milia ducatorum in statu Barensi, quodque caesar se omnibus modis ab eo absolvit, et ad istam profectionem in Italiam, quantum fieri potest, maturius expedit, hincque illius auctoritatem aliquando non semper eandem futuram: unde de ista ad praesens expeditione deberem esse contentus, aliud enim sub his bellorum turbinibus non posse fieri.

Cum itaque plane et sine condicionibus castrum hoc recuperare non potui, hanc expeditionem sub ea protestatione suscepi, si et in quantum Maiestatibus Vestris placeret. Primam condicionem, quae habetur in decreto remotionis sequestri, pauci facio, ea enim per terminum peremptorium his praefigendum, qui ad statum Barensem ius habere praetendunt, cum nemo sit, qui possit comparere, evanescet. Alia vero, quod castrum debet fideliter custodiri et non dari in manus hostium, me adhuc habet dubium, et non levem mihi suspicionem peperit, sub ea namque condicione castrum semper erit in caesaris, aut in illius officialium potestate semperque hoc vocabulum „fideliter” pro usu et in favorem caesaris interpretationem accipiet, quo castellanus illi obligabitur, et non minus, immo plus forsan, quam Maiestatibus Vestris obsequi et parere tenebitur, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 218v sicque haec techna, ut mihi videtur, et quantum certis coniecturis possum assequi, honesto quodam praetextu palliatur, quod tamen post terminum praefigendum elapsum liquidius apparebit. Tunc siquidem transacto decreto libere Maiestatibus Vestris castellanum statuere licebit, nulla alia condicione, quam, ne castrum in manus hostium caesaris tradatur, adiecta, neque necessarium erit, quod castellanus sit persona fida et grata caesari, sicut prius vigore decreti fuit confectum; sed absolute Maiestatibus Vestris addicta. Quod si ita observabitur, portum attigimus, si vero hoc adverbium „fideliter” retinebitur, et pro caesare, ut timeo, interpretabitur, semper in alto navigabimus. Haec ideo tam clare Maiestatibus Vestris Serenissimis descripsi, ut quid sibi ista velint, bene apud se reputent atque perpendant. Nullaque alia fuit causa, quod caesar litteris Maiestatis Vestrae Serenissimae et meis relationibus tamdiu non responderit, quam ne hoc abditum, id est secreta castri retentio prodiret in lucem, quod tamen post istam expeditionem ulterius latere non potuit.

Et ne ullum quidem lapidem intactum reliquisse videar, iuxta hoc vulgare adagium: „Deo unum et Cacodaemoni duos cereos,” etc. misi ad viceregem, rogans, ut cum illi foret opportunum me in colloquium admitteret; unde famulo meo humanissime respondit: non fuisse necessarium, ut id peterem, se semper paratum quandocumque vellem, et si mihi commodum visum foret, pro crastino inter octavam et nonam horam me ad castrum conferrem, illic mecum conveniret.” Quod postero die feci. Eratque vicerex in conclavi cum caesare; significavi illi, quod adessem. Subinde ad me exivit ultra morem suum blanditer mihi arridens, quo mihi BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 219r versus ille trivialis venit in mentem: cf. Dionysius CATO Qui simulat verbis, nec corde est fidus amicus / tu quoque fac simile, sic ars deluditur arte Tu quoque fac simile, sic ars deluditur arte.cf. Dionysius CATO Qui simulat verbis, nec corde est fidus amicus / tu quoque fac simile, sic ars deluditur arte Dedit mihi manum, sicque iuncti seorsum secessimus. Inde illi expeditionem hanc de castro Barensi ex ordine retuli, rogavique, ut quemadmodum illustrissimae olim felicis memoriae dominae duci Mediolani, matri reginalis maiestatis desideratissimae, fuisset amicissimus, in eadem etiam amicitia cum filia perseveraret, quae illi, et praesertim Maiestas Vestra Serenissima esset plurimum affecta, quodque efficeret, ut tandem istius negotii certus et iustus finis haberi possit; promisisset enim mihi caesar se ex animo id illi commendaturum, cumque iam per duos hic integros annos magno labore et dispendio nihil aliud egissem atque impetrassem, quam hanc expeditionem, quae tamen iam pridem diu fieri potuisset, rogabam, ut illam, cum in regnum Neapolitanum veniret, maturaret ac exsecutione prosequeretur, ne novae morae et difficultates, ut prius, per capita Hydrae succrescerent, quo tandem semel status iste, post tot turbines tranquillus redderetur, quod Maiestas Vestra Regia et reginalis omni benevolentia ac propensione essent repensuri.

Haec cum dixissem, nolens consulto refricare quicquam illorum moliminum, quibus ad statum inhiabat, composito humaniore vultu respondit, quod iam sibi esset haec expeditio a caesare commissa, quique illi iniunxisset, ut rebus Maiestatum Vestrarum, ubi posset, inserviret, quod se libenter facturum pollicebatur, daturumque se operam quam primum veniret Neapolim, ut cum officialibus Maiestatum Vestrarum Serenissimarum aliquem dignum et bonum virum castro Barensi praeficeret, qui in his bellis et tumultibus castrum hoc fideliter custodiret, quod alias non esset necessarium, si ipsi BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 219v principes per se ipsos statui praeessent. Hocque etiam alibi sic solitum fieri dicebat, ratione dumtaxat superioritatis, ne in absentia dominorum aliqua fieret ab officialibus neglegentia, quae fortassis principi superiori periculum in illius dominiis esset paritura. Meminerat domini Ludovici Poczoti, quod antequam in illum consensisset, omnes se istos quinque viros patricios a reginali maiestate praesentatos ad caesarem perscripsisse, qui ex his nullum pro castellano habere voluisset.” Hoc cum cancellario postea rettulissem, respondit: „longe esse a veritate alienum, nam id numquam in notitiam caesaris pervenisset.” Deinde me interrogavit vicerex: quid ageretur de magistro Prussiae et an uxorem duxisset, de quo id, quod scivi, rettuli. Quaesivit rursus a me, si reginula maior natu Maiestatis Vestrae Serenissimae alicui esset desponsata, et quot annos haberet. De annis respondi, cum de his mihi constet, et quod a multis procaretur, sed cum adhuc esset tam tenerae aetatis suspicarer, illam nulli adhuc esse promissam. Idque a me diligenter exquirebat, causam tamen non dixit, quam etiam scrutari non conveniebat. Inde ad plurima alia divertimus, et cum de his bellis et rege christianissimo incidisset mentio, dicebat: „evolavit ex manibus meis, pennis tamen non levibus relictis, quod si illum iterum sors mihi daret, non secus atque psittacum in cavea tractarem, eumque alium quam prius sermonem docerem.” cf. Fest. 343M Sed sero sapiunt Phryges.cf. Fest. 343M

Postremo in fine colloquii se obtulit Vestrae Regiae et reginali Maiestati, ubi illis inservire posset, — ut illius verbis utar — de bona voluntate se id libenter facturum. Verba quidem illa ab eo BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 220r obtinui, quis subsequetur effectus, brevi experiemur. cf. Cic. Marc. 22 Sed tamen cum in animis hominum tantae latebrae sint et tanti recessus, augeamus sane suspicionem tuam Cor multas habet latebrascf. Cic. Marc. 22 Sed tamen cum in animis hominum tantae latebrae sint et tanti recessus, augeamus sane suspicionem tuam , suspicorque quod adhuc in corde illius sit aliqua, in qua status Barensis delitescat. Consolatur me nihilominus id, quod de illo superiore die dominus comes de Nassau dixerat: multos quidem esse, qui plurima cupiant, sed non semper omnium desideriis responderi.

Fuit eodem tempore mecum Cornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)Cornelius Duplicius ScepperusCornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24), iuvenis in omni scientiarum genere apprime eruditus, cuius opus excussum typis contra terrores et minas quorundam astrologorum et maximas istas coniunctiones ante tres annos Maiestati Vestrae Serenissimae ostendi, et illius refutationes contra calculos ab astrologis perperam observatos perlegi. Is aliquamdiu regi Daciae extorri inserviebat, et hic ab eo anno superiore oratorem agebat; post mortem tamen reginae, cum et ipse Belga sit, caesari seaddixit, estque in mathematicis cognitionibus peritissimus. Postulavit itaque ab Cornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24)eoCornelis De Schepper (Cornelius Scepperus, Cornelis De Dobbele, Cornelius Duplicius) (*1503 – †1555), erudite, diplomat in the Habsburgs' service; close friend of Ioannes Dantiscus; initially in the service of Christian II of Oldenburg, King of Denmark; 1526 secretary and councillor to Emperor Charles V of Habsburg (CE, vol. 3, p. 218-220; DE VOCHT 1961, p. 15-24) Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy, ut profectionis suae in Italy (Italia)ItaliamItaly (Italia) eventum scrutaretur. Qua de re postquam in hospitium meum deverteremus (est enim mecum in cotidiano commercio) fecit quaestionem, et caelum, terram atque maria illi invenit contraria. Ex his aliqua congessit ad eumque detulit. Priusquam tamen a me abiret, suscepit provinciam, ut nomine meo ad hoc iter omnia infausta fausta dicere volui, viceregi precaretur et adhuc illum seorsum de re Barensi commoneret, ne se difficilem in castellanum per reginalem maiestatem constituendum exhiberet, ad nihilque illum aliud, quam ad id, quod in novissima caesaris commissione haberetur, astringeret, praeaccurateque observaret non solum verba, verum etiam vultum BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 220v atque gestus respondentis. Quod hic fecit diligenter. Rettulitque mihi, quod cum illi omnia, quemadmodum praescripseram, exposuisset, imprimis ad istam meam imprecationem leni vultu multas egisset gratias, et deinde oculis acrioribus protulisset: ad quid aliud castellanus ille astringi deberet, quam ad id, quod a caesare decretum est, et quod ea in re non pungerer aliquo dubio, se operam daturum, quam primum Neapoli applicaret, ut hoc negotium quantocius finem suum habeat. Quod si hominem non noscerem, qui alias in dicendo facilis, et in promittendo levissimus est, ut pote cum illius verbis raro effectus respondeant, non parum bona spe ex his firmarer, cf. Verg. A. 4.298 sed omnia, etiam tuta timeocf. Verg. A. 4.298 , saepius hic naufragium passus.

Utque semel huic historiae colophonem addam: Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy tandem 1526-09-24vigesima quarta Septembris praeteriti1526-09-24 profectionem suam ingredi Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshincGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainsque abire statuerat, quare Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile prudenter effecit, ut antequam discederet cum Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)cancellarioMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) omnimode in gratiam rediret. Idque prius etiam vicerex multis modis temptaverat, amicis scilicet cancellarii prodesse, coramque multis de illo bene loqui incipiens, ne, post abitionem suam, cancellarius in concepta simultate perseverans illi noceret, et caesaris animum, quem forsan novit flexilem, immutaret et a solito favore avelleret, quod sentiens bonus iste senex, ut caesari obsequeretur ac gratificaretur, fieri permisit. Venit itaque eodem die ad eum vicerex ad prandium, ducens secum umbras, dominum comitem de Nassau, confessorem caesaris, episcopum Ossimensem, dominum Charles de Poupet of La Chaulx (of Lassau) (†1530), knight of Alcantara; member of the Imperial Council of Charles V; imperial envoy to England, Portugal and Francede LassauCharles de Poupet of La Chaulx (of Lassau) (†1530), knight of Alcantara; member of the Imperial Council of Charles V; imperial envoy to England, Portugal and France, Ferdinandum de Alarcon et Cesare Fieramosca (†1528), condottiere; 1526 equerry of Charles VCaesarem FerramuscaCesare Fieramosca (†1528), condottiere; 1526 equerry of Charles V magistrum stabuli, quod prius illius fuit officium, cum aliis plerisque. Id cum mihi BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 221r relatum fuisset, ne adhuc quicquam praetermitterem, quo firmius et solidius negotium castri Barensis fieret, scripsi subinde domino cancellario in hunc sensum. Congratulabar illi primum, quod hi, qui gratis eum oderant, cum eo in gratiam redirent, quam ut perpetuo duraret, essetque iteratae amicitiae vinculum perennius quam prius, precabar, utque in hac nova reconciliatione, quae quanto recentior est, tanto magis perhibetur et maioris virtutis esse et ferventior, novo amico suo viceregi negotium Barense ex animo commendaret, quod si ab illo sic commendatum bene deinceps tractaretur, non vulgare coniunctionis duraturae signum futurum. Misique illi istiusmodi cartam, cum iam prope finem ageretur convivium. Quam ut perlegisset, tacite intra se risit, dixitque famulo meo se id quod scripsissem diligenter facturum, quam primum remotis mensis conclave simul subirent, in quo suprascripti hi cum cancellario peracto prandio satis longo tempore consedisse feruntur. Unde Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy 1526-09-24eodem die1526-09-24 versus noctem cf. Verg. A. 2.40; 2.370 magna comitante catervacf. Verg. A. 2.40; 2.370 hinc abiit. Plurimi de nobilibus et aulicis caesaris illum in Italiam sequuntur, his enim aliqua pars solutionis facta est, aliis hic remanentibus, qui certe in magna sunt egestate, nihil adhuc datum est, de quo non abs re me plura scribere pudet. Cum iam Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy abiisset, 1526-09-25postridie1526-09-25 eius diei dominum Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)cancellariumMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80) r paper damaged[r]r paper damagedursus conveni, podagra solita, quae illi statis temporibus post mensem Augustum redire solet, laborantem. Admisit me BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 221v nihilominus decumbens, non parvo dolore affectus, et dixit mihi, quod viceregi negotium castri Barensis summopere commendasset, illumque ad rem bene respondisse pollicitumque fuisse, se sic habiturum atque omnia facturum, ne per eum quicquam stetisse videri possit. „Quod si fiet,” inquit, „experiemur.” Ad haec ego: „quomodo, si ipse dubitaret, quid ego spei habere deberem, qui omnimode haesitarem volubilitatem hominis noscens?” „Non dubito,” inquit, „sed de dubio experiemur.”

Bene tamen me sperare iussit, et has mihi litteras ad Vestram Regiam et reginalem Maiestatem dedit seque illis maximopere commendari rogavit.

Sic omnia expertus, nihilque pro meo intellectu intemptatum relinquens, clausas tandem commissiones seu litteras, quibus exempla illarum coniunxi, ad viceregem et ad Ferdinandum de Alarcon, nunc marchionem Vallis Sicilianae, in absentia vero ad illius locum tenentem non sine labore ab istis hic secretariis expedivi, habiturus etiam eiusdem tenoris duplicatas, quas paulo post Romam ad manus Velserorum mittere statui, cum hisque pauca scribere, ne propter haec bella, et quod iam per hanc viam Italy (Italia)ItaliaeItaly (Italia) aliquoties litterae sunt interceptae, fiat periculum. Has igitur praesentes, quo securius ad manus Maiestatis Vestrae Serenissimae pervenirent, per Fuggaros versus Antverpiam derexi, unde per proprium nuntium Cracoviam Georgio Hegel mitti debent. His etiam duplicatas iunxi, quarum principales per Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)FabianumFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37) misi.

Instabam hic, ut ad marchionem Ferdinandum de Alarcon, sive ad BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 222r illius locum tenentem, litterae more Hispano scriberentur, quibus illi mandaretur a caesare trina vice, ut castro cederet; quas obtinere non potui, satis enim esse aiebant, et ego fere idem sentio, quod vicerex illi mandet, quandoquidem per eum prius castro erat praefectus, cui oboedire citius quam ipsietiam caesari cogetur. Quocirca danda erit opera, ut aliquis in regno Neapolitano inveniatur, qui pro castellano viceregi placeat. Ego hic, ut supra scripsi, hoc negotium ulterius promovere non potui.

Summa haec est et compendium omnium rerum hactenus per istos duos annos hic a me gestarum, diuque id ante praevidebam castrum hoc libere restitui non debere, sicut aliquoties scripsi, donec cum Gallis et his bellis finis haberetur. Causaque, quod sequestrum fuit interpositum et quod arx Barensis sic est intercepta, non fuit alia, quam splendida haec superiore anno in Galliam legatio et rumor iste de conclusis ibidem matrimoniis, quae non parvam hic auxere suspicionem, unde omnes morae et difficultates provenere, quarum adhuc finem, cf. Gel. 13.18.1-2; Adagia 1526 No. 402 cum inter os et offamcf. Gel. 13.18.1-2; Adagia 1526 No. 402 plerumque plurima incidunt, tam cito futurum non video, praesertim donec castrum sub istiusmodi pendebit condicionibus, quibus durantibus anguem in sinu alere videmur, nisi cum castellano aliquod stratagema fieri posset etc.

Nova, quae alias hic habemus, haec sunt. Confoederatio contra caesarem, de qua prius scripsi, perdurat et fit, ut aiunt, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 222v auctior, exercitusque pontificis et Venetorum, qui fertur habere ad numerum 40 milia peditum et equitum, agit non procul a Mediolano circa Laudum(?) oppidum, quod interceperunt, in loco bene munito, detrectatque certamen, ut ab illa parte dicitur, de industria; ab ista fertur, quod ob metum, caesarianosque moris et taedio venturae hiemis conficere nititur. Capitaneum Venetorum, ducem Urbini, ut quidam dicunt, aegrum, quidam vero timore adactum ex castris in tutiorem locum Brixiam se contulisse ferunt, Venetosque a rege christianissimo magno cum desiderio exspectare suppetias. Dux Borbonensis in castro et civitate Mediolanensi cum manu militum non contemnenda se continet et paulo ante Venetos, qui commeatum ferebant Cremonensibus, fudit. Alia pars copiarum caesaris in Ticino sive Papiae, alia Alessandria (Alexandria), city and castle in northern Italy, Piedmont, 60 km N of GenoaAlexandriaeAlessandria (Alexandria), city and castle in northern Italy, Piedmont, 60 km N of Genoa et in reliquis vicinis oppidis et castris se tuetur, scripseruntque huc, quod usque ad finem Decembris se possent in omnibus sustinere; verum tamen, ut interea pecunia et hominibus succurratur et suppetiae sibi ferantur.

Qua de re Charles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in ItalyvicerexCharles de Lannoy (*ca. 1487 – †1527), first Count of Lannoy (1526-1527), Lord of Sanzeilles, Erquelines and Mingoval, soldier and statesman in the service of the Habsburgs ; 1521 Governor of Tournai, 1522-1523, 1526-1527 Viceroy of Naples, 1523-1527 commander in chief of Imperial armies in Italy in Italy (Italia)ItaliamItaly (Italia) cum classe septuaginta velorum his diebus proficiscitur. In hac classe sunt quattuor galeones et 4 caraccae magnae Genuenses et viginti quattuor caravelae Portugalenses, praeter alia navigiorum genera. Istae 70 naves tormentis et omnibus armis navalibus abunde sunt munitae feruntque in se superinscribedin sein se superinscribed omnes illas machinas et grandes bombardas, quas cartaunas vocant, quae circa Fontem Rabidum et in illis finibus Hispaniae fuerant, sequunturque plures aliae mercatoriae et onerariae naves, ut secure traiciant, ferturque BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 223r haec classis armata esse octo milibus bonorum militum Hispanorum, inter quos sunt duo milia peditum Germanorum electorum, qui iam hic a tribus annis contra Gallos circa Perpinianum et Narbonam militarunt, et novissime cum aliis Hispanis Mauros circa Valentiam, de quibus ex Hispali scripsi, vicerunt, et fere omnes trucidarunt, ut infra latius patebit. Aggerit se praeterea sine stipendiis magna vis militum, qui ad Italiam, ut illic mereantur, tendunt, hocque mense haec classis ex Carthagine Nova hinc solvere debet. Quae si feliciter Italiae applicuerit, non mediocris hostibus metus et caesarianis animus accrescet porro; sed astra, ut per Cornelium visum est, huic profectioni minantur,quae tamen a Deo derecta, per sapientiam, ab illo hominibus datam, plerumque superari compertum habetur.

Ea tempestate circa duodecimum diem Augusti caesar per dominum cancellarium oratorem Venetum et Florentinum ex Hispania abire iusserat, qui hic non pro oratoribus, sed pro exploratoribus habebantur. Unde cum se iam accingerent itineri et quisque illorum mihi valedixisset iamque Florentinus praecessiset, egerunt tantum apud caesarem nuntius pontificis, regis christianissimi et regis Angliae orator asserentes se nova mandata ad tractandum de compositione habituros, quod eis adhuc permissum fuit, ut manerent ulterius. Revocatus fuit itaque Florentinus ex itinere, a Veneto non tamen interea, quemadmodum mihi cancellarius retulit, Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 223v ab incepto desistet, qui istos duos oratores, ut hostes a se expediverat, nolens illis permittere, ut vel saltem unum equum, quos “zenitos” hic vocant, secum ferrent, illosque manu propria in litteris commeatus seu passus inscriptos crassa linea obduxerat et obliniverat. Sunt itaque hic omnes hi suprascripti oratores, sed nihil adhuc ab illis tractari sentio, quo pax aliqua sit speranda.

Vigesima die Augusti praeteriti pontifex breve invectivum, Romae 23 Iunii datum, caesari huc miserat, impingens illi culpam, quod causa esset omnium tumultuum et bellorum, quae in Orbe Christiano ab aliquot iam annis haberentur, taxans eius avaritiam, qua statum Mediolani et plurima alia, quae ad eum iure non spectarent, vi ambiret, et quod numquam ex animo ecclesiae Romanae favisset, sed omnes suos conatus per haec bella contra illam declarasset, plurimaque alia pro rege christianissimo et duce Mediolani Francisco ingerens, qui istius invectivae causa fuit. Nam pontifex postquam cum eo et aliis pro libertate Italiae, ut vocabant, contra caesarem conspirasset et marchionem Piscariae ad se multis pollicitis traxisset, promittens illi regnum Neapolitanum, qui non declinans a fide simulabat se huic conspirationi adhaerere; caesari tamen omnia clare perscribebat. Re igitur cognita, et cum iam dux Mediolani acrius obsideretur, videns pontifex illum a se in hoc discrimen perductum, scripsit manu propria caesari multa contra marchionem Piscariae mortuum, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 224r conquerendo quasi ille fuisset causa istius conspirationis, in quam hunc ducem protraxisset, postulans summis promissis et precibus a caesare, ut ducem Franciscum, sic seductum rursus in gratiam, omne illi delictum remittendo, susciperet. Cui cum caesar manu propria vicissim rescripsisset, honorem imprimis marchionis mortui defendendo, et quod hanc remissionem, causa indicta, duci Francisco dare non posset, nisi prius videretur de iustitia, se deinde misericordiam ad istiusmodi preces facturum. Permotus hinc pontifex, cum iam omnia in lucem prodiisse cognosceret, aperte se per hoc breve invectivum declaravit.

Ad haec non immerito percitus caesar multa vehementius nuntio pontificis, qui hoc breve reddidit, respondit, magnoque cancellario iussit ad ea, et ut omnia, quae inter ipsum et summum pontificem regemque christianissimum atque alios acta sunt, nota fierent, per modum apologiae rescribere; quam in triginta paginas digessit, et omnia his inclusit, quae per haec superinscribedhaechaec superinscribed tempora se obtulerunt, nihilque contra pontificem intactum reliquit. Huius apologiae exemplum caesar nuper regi Angliae per hunc nobilem Anglum, de quo scripsi, transmisit, et paulo post nuntio pontificis 17 Septembris coram notario et testibus perlegi, et conscriptam deinde per modum clausarum litterarum dari mandavit.

Quam cum idem nuntius audivisset atque accepisset, obstupuisse fertur, dicens, quod post hoc breve caesari redditum, ad quod tanta essent rescripta, aliud accepisset multo mitius cum commissione, quod si primum non reddidisset, supprimere id apud se deberet, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 224v et dare hoc ultimum. Cum autem sic evenisset, nihilominus se operam daturum, quo inter pontificem, dominum suum, et maiestatem caesaream pristinus amor, benevolentia ac observantia, si in aliquo decrevissent, re<d>integrari possent.

Spero, me etiam istarum litterarum ad pontificem, seu potius apologiae, copiam habiturum, excudi enim debet et variis linguis in omnium mortalium notitiam deduci. Cancellariusque cum primis mihi illius exemplum pollicitus, quod cum habuero, quantocius ad Maiestatem Vestram Serenissimam pervolabit, sed reor, hoc illam prius ex Germania, quam a me habituram, cum iam illac sit missam, et ibidem promiscue omnia matura et immatura prelis subici in more positum est. In fine istius apologiae enumerat caesar beneficia sua in pontificem, et veri pastoris officia, a quibus illum longe aberrasse asserit, et quantum auri ex suis regnis et dominiis ad curiam Romanam confluat, adducens in medium centum gravamina Germanicae nationis, quodque hoc auro suorum, cum potius contra infideles vertendum esset, ipsemet impetatur, et per hoc exercitus conscripti dominia sua praeter rationem et aequitatem invasere. Unde hortatur pontificem, ut arma, quae illi non conveniunt, deponat, quod et ipse se facturum pollicetur, clavesque aureas contra infideles convertat et in christianos Petri clavibus utatur, criminationemque per hoc breve obiectam diluat, in paternamque gratiam redeat. Quod si non fecerit, se sua omnino tueri in animum induxisse, et ab ea indigna criminatione se ad concilium generale, quod pro BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 225r tempore et loco convenienti institui postulat, referre, illique se suaque omnia subicere. Qua de re sibi terminum praefigi et apostolos dari, more appellantium instantissime petit. Quid inde futurum, temporum successus docebit.

Fuit etiam huc nuper alia apologia allata Parisiis in mense Augusto suppresso nomine auctoris excussa in defensionem regis christianissimi, quod iustis rationibus foedera et pacta cum caesare in Madrillis confecta non servaverit neque servare teneatur. Ad quam dominus cancellarius abunde respondit, et omnia, quae inter caesarem et regem christianissimum transacta sunt, quam copiosissime descripsit, eaque ab ipso domino cancellario legi ad decursum fere trium horarum audivi, de quibus tamen neque disputare, neque iudicare meum est. Cumque haec propediem in lucem dabuntur, Maiestas Vestra Serenissima cum primis etiam habitura est exemplum, ne illam quicquam istarum rerum lateat.

Rex Angliae per oratorem suum, quoad eius fieri potest, elaborat, licet istius ligae defensor appelletur, ut se particip{i}um seu <...>, ut vocant, neutralem praestet, et ut se mediatorem facere posset, quo forsan per eum tractatus fierent, ut vel indutiae, vel pax certa conficeretur, omnemque operam pro obsidum restitutione, qua pecuniis redimerentur, impendit. Qui tamen ut a cancellario intellexi, cum rex christianissimus nihil in articulis contentum prosequitur, immo adhuc graviora minatur, durius quam ante observabuntur, et ad nescio quod castrum perducentur, remotis ab illis omnibus aniculis et pueris, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 225v qui cum eis huc advenerunt, sic quod nemo sciet, ubi sint, aut quid cum eis agatur; dicuntque hic, cum pater hinc suis technis ex cavea evolavit, quod nidum cum pullis cautius custodient.

Causa cur ista fiunt, haec est. Nuntiavit nuper 24 Augusti rex christianissimus per oratorem suum caesari praesente nuntio pontificis, oratore Anglo, Veneto et Florentino vehementius, ut hic autumant, quam conveniebat, quod sibi filios suos omnino restituere deberet, quod si non fieret, se illos modis omnibus recuperaturum. Unde hic non parva nata fuit tragoedia, quandoquidem caesar pro sua iustitia et ob fraudem et perfidiam, ut hic vocant, qua rex christianissimus ex captivitate se asseruit, duellum illi obtulit. Itidem vicerex fecisse fertur. Quod si regi christianissimo ob dignitatem regiam id forsan non conveniret, daret in locum suum aliquem sui sanguinis, velintque non solum scriptis et subscriptis articulis, verum etiam manu toti mundo iustitiam suam, et, ut hic aiunt, illius dolos dare in lucem. Id tamen, reor, non ex cancellarii consilio processisse, sed illius qui circa Ticinum, dum alii pugnabant, maxime fossa et vallo obice se defendisse perhibetur.

Illustris dominus dux Ferrariensis inter utrumque volat et in medio se continet nullique adhuc se totum addixit, licet a pontifice et Venetis multis pollicitationibus sit illectus, non tamen his, quibus illi satisfit; nolunt enim reddere, quod ademptum est, immo adhuc adimere quaedam, quae possidet, quapropter plus videtur hic haerere. Impetravit nuper a caesare BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 226r investituram ad ea, quae ab imperio habet, quocirca orator eius, qui hic agit, vir doctus, cum quo mihi singularis est consuetudo et familiaritas, apud cancellarium imperialem, dominum propositum de Waltkirchen, opera mea usus est, quam illi oppido quam libentissime impartivi, fuitque illi non inutilis. Isque sic se gerit, quod nisi ille et ego hic amicorum, alii omnes hostium oratores vocantur, cum quibus igitur raro nobis esse solet commercium.

Venerat huc novum superiore die, quod pontificis, Gallorum et Venetorum classis obsederat Genuam, quodque Andreas de Aurea, pontificis capitaneus, habuisset tredecim triremes, tres naves grandes, et duas brigantinas, Galli sedecim et Veneti duodecim triremes, sed tempestate abacti solverant obsidionem, ferturque parum Genuae ob hunc impetum trepidatum fuisse, quamvis post tempestatem reditus classis et obsidionis speraretur. Quamobrem cum iam duriora instant tempora, in quibus triremibus navigari non potest, vicerex se navibus maioribus armavit, quae in mari ventis et tempestatibus exagitato se tutius et commodius sustinere valebunt.

Fuit etiam hic aliquamdiu constans fama, et data opera emissa, quod cum hac classe viceregis caesar ipse in Italiam traicere debuerat, idque a plerisque credebatur, unde hic mirabiles motus crescebant; putabatur enim caesarem hanc abitionem BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 226v celare de industria, et quod deinde praeter omnium opinionem, quasi venatum iret, dispositis omnibus per viceregem, quae ad huiusmodi profectionem spectarent, cum his navibus solvere debuisset. Inde, reor, classem hanc confoederatorum Genuam obsedisse, ne illic, cum sit portu propinquior applicare potuisset. Sed rumor iste tum demum in fumum abiit, neque futurum est, ut hic passim multi loquuntur, quod tam cito caesar deinceps in Italiam sit venturus, cf. Disticha Catonis II 26 fronte capillata posthac occasio calvacf. Disticha Catonis II 26 .

Caesar nihilominus molitur aliquid, cum ad nihil aliud intendat, quam ut modis omnibus pecunias conquirat, qua de re et statum suum in multis caeremoniis aulicis minuit, nulliquestipendia et pensiones, neque etiam officialibus in istis suis regnis solvit, quos tamen certis rationibus, ut contenti sint, adegit, et sic omnes officiorum pensiones suspendit, et quicquid potest, ut supra scripsi, oppignorat, medietatemque et ultra proventuum regnorum istorum obligavit, ut coacervet et nervos sibi congerat. Faciunt idem omnes, qui curiam sequuntur, et ut cancellarius nuper mihi rettulit, quod sibi caesar etiam iniunxisset, ut statum et expensas suas, quantum posset, extenuaret. Quo factum est, quod plures de nepotibus et amicis suis hoc tempore in Italiam miserit. Contrahuntur vela, quo aliquando, cum opus fuerit, plenis carbasis navigari possit.

Iam fere hucusque mensis est, (quod felix sit et faustum) quo Isabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of AragonimperatricemIsabella of Portugal (*1503 – †1539), Holy Roman Empress, Queen of Aragon and Castile; wife of Emperor Charles V of Habsburg, daughter of Manuel I of Portugal and Maria of Aragon concepisse et praegnantem dicunt. Ob id iuxta BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 227r se continet neque movere se audet, et plerumque in lecto decumbit, quo fit, quod Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshicGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains, ubi omnium rerum penuria est, diutius, quam opinabamur, erit immorandum, et praeter id, quod hospitia persolvimus et omnia cariora quam alibi habemus, paleas pro bestiis, quae in summo sunt pretio, invenire nequimus. Utinam eas Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshicGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains haberem, quae in ms 4 Columba mea,
ms 1 Columbari meo
Columba meams 4 Columba mea,
ms 1 Columbari meo
nullius sunt usui et putrescunt, sed frustra optamus, quae emere cogimur patiemurque paulo post in defectu lignorum ingentia frigora, montibus iam supra nos undique nivibus obductis, quas per {per} omnes istos aestus clare semper vidimus. Qua de re, cum mardurinae mihi desunt, quae domi a tineis absumuntur, ovinis me utcumque munivi pellibus, quae tamen hic carius, quam apud nos vulpinae venduntur. Gratum mihi etiam est plurimum, cum per Dei gratiam istos ardores et flammas incolumis superavi, quod haec frigora veniant, cumque intensioribus assuevi, ista nihil moror.

De Mauris circa Valentiam sic res habuit. Postquam ante triginta quinque annos hoc regnum per avum caesaris maternum, Ferdinandum regem, fuerat subactum, Mauri omnes, qui hic et alibi remanserant, ad fidem Christi compellabantur. Eam, quemadmodum inviti susceperant, sic etiam sunt prosecuti, et cum tempore, praesertim circa Valentiam, in paganismum relapsi, quod aegerrime ferentes hi, quibus inde quaestus peribat, caesari superiore anno persuaserunt, ut edictum sub poenis durissimis emitteret, quo omnes fidem Christi rursus profiterentur. Id cum Mauri multis oblatis condicionibus BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 227v evincere et mitius reddere non poterant, omnes pariter conspirarunt, satius esse ducentes praesenti morte, quam longiore cruciatu pro secta sua enecari, congestisque omnibus bonis suis, cum coniugibus, liberis et iumentis in quendam montem circa Valentiam non procul a mari se contulerunt, eumque natura munitum, industria et assiduo labore effecerunt munitiorem, indeque per varios incursus ad loca vicina, nemine resistente, libere vagabantur, villasque et oppida diripientes, neque parsum ecclesiis, in illas more suo saevientes, Eucharistiam secum abduxerunt redimendamque a christianis pro novem milibus ducatorum taxaverunt, nihil hostile in extrema desperatione constituti omittentes, quo et commeatum et ea, quibus se diutius possent continere, colligerent.

Venerat interea ad illos in mense Iulio praeterito Turcus quidam pirata, cui nomen Hayreddin Barbarossa (Khair al-Din) (*ca. 1478 – †1546), famous pirate, from 1518 the service of the Ottomans; conqueror of Algiers (1519) and Tunis (1534); in 1535, after the attack of the imperial fleet under the command of Andrea Doria, he lost control of Tunis; in 1538 he occupied a number of Venetian islands in the Aegean and plundered Crete; in the same year the Ottoman fleet under his command defeated the Holy League fleet at the Battle of Preveza ; 1532 grand admiral of the Ottoman fleet (CE, vol. 2, p. 259-260)BarbarossaHayreddin Barbarossa (Khair al-Din) (*ca. 1478 – †1546), famous pirate, from 1518 the service of the Ottomans; conqueror of Algiers (1519) and Tunis (1534); in 1535, after the attack of the imperial fleet under the command of Andrea Doria, he lost control of Tunis; in 1538 he occupied a number of Venetian islands in the Aegean and plundered Crete; in the same year the Ottoman fleet under his command defeated the Holy League fleet at the Battle of Preveza ; 1532 grand admiral of the Ottoman fleet (CE, vol. 2, p. 259-260), frater illius, qui superioribus annis a Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesareCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile victus erat in Africa, the continentAfricaAfrica, the continent, cum aliquot Liburnicis quas „fustas” vocant, sed postquam perspexisset contra vim Hispanorum illos non posse diu subsistere, assumptis secum primis ex illis, et quotquot navigia eius ferre poterant, onustus multis divitiis in Africam rediit, maiorem desperatorum partem relinquens. Qui, cum sibi aliud praesidium non esse intellexissent, quam fortiter oppetere; adeo sibi vallis, munitionibus et potissimum commeatu providerant, quod illic adhuc satis diu perdurare, vel saltem ad commodas aliquas condiciones pervenire potuissent. BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 228r Sed caesar illos, ne pro cogendo exercitu impenderet, omnibus dedit in praedam, quo factum est, quod ad septem milia Hispanorum montem longo tempore obsederunt, et fere cotidie particularibus proeliis cum illis non sine suo detrimento congrediebantur, donec ista duo millia peditum Germanorum, de quibus scripsi, profecturi cum vicerege ex Carthagine Nova in Italiam illac applicuissent. Iunctis itaque viribus, cum faciliores montis aditus speculati fuissent, nona Septembris praeteriti in ortu solis Mauros sunt aggressi, quorum erant, ut fertur, bonorum bellatorum et praeterea desperatorum, cum quibus malum solet esse certamen, ultra quattuor milia, et mulierum ac puerorum cum alia infirma plebe numerus septem milium, qui tamen omnes se defendebant.

Dimicatum est acriter, et de nostris tam Hispanis quam Germanis, plures desuper scorpionibus, catapultis, fundis et lapidibus caesi et abiecti, totoque hoc die parum feliciter successit, erant enim aditus magis ardui quam putabatur; non tamen a Germanis fuit cessatum, itidem etiam ab alia parte ab Hispanis, sed tota nocte in coeptis stationibus perseverantes, et rursus in aurora procedentes, multo labore ascensum nacti, cum iam segnius Mauri ob metum et nostrorum constantiam se tuerentur. Post octimestre spatium, quo montem occupaverant, omnes fere trucidarunt, mulieres item plurimas confoderunt, a quibus per missiones lapidum plurimi male erant affecti. Occisi sunt in hac colluctatione plus quam centum Germani BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 228v pedites, et ultra ducenti ex iaculis venenatis vulnerati, ex Hispanis, cum cautius sibi prospicerent, pauci perierunt.

Mulier quaedam ut se salvaret, Eucharistiam e sinu contra peditem Germanum protulit, qua ille reverenter accepta, sacerdoti dedit, et cum sollemni processione ad primam ecclesiam, Deo gratias agentes de victoria, detulerunt. Inventa est in eo monte magna et opulenta praeda, qua post longam inopiam, quam hic passi sunt Germani, cum illis a duodecim mensibus non erat persolutum stipendium, divites facti captivisque sub hasta venditis, alacres ad classem sunt profecti. Quod si non advenissent, adhuc Mauri incolumes condiciones exspectarent.

Utque etiam nostros Mauros attingam. De rebus Prutenis nihil amplius, quae prius hic passim personabant, auditur. Res istius ordinis omni ex parte silentio sunt obvolutae. Credo etiam quod dux Brunsvicensis, ut certo intellexi, nihil in his hic expediverit, quodque electus Lundensis, de quo id, quod supra scripsi, habui, ex odio contra dominum ducem Prussiae, propter regemsuum hoc idem mihi rettulerit, de quo mihi Cornelius Scepperus plurima dixit, quae consulto praetereo. Idem etiam asseruit se vidisse et legisse articulos matrimoniales inter ipsum regem et reginam mortuam confectos, in quorum uno fuerat cautum et conventum, quod rex Daciae magistro et ordini Teutonicorum obligatus et devinctus erat suc BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 229r currere et ferre suppetias contra quoscumque hostes, a quibus invaderentur, vel quos illi invaderent. Quantum iste articulus utrisque profuit, utrimque sunt experti.

Hoc certe ridiculum omittere non debeo. Cum hic dux Brunsvicensis multas litteras et commissiones contra Luteranos expedivisset, non alia de re, quam ne frater suus habitumordinis abiceret et soror monialis monasterium egrederetur, cui, si nuberet, dotem dare cogeretur, prae se ferens in Luteranos acerrimum animum, reliquit hic per incuriam, cum exiret hospitium, librum quendam a Lutero editum, in quo, cum missam audiebat, orare fuit solitus. Quod cum caesari relatum fuisset, resolutus in cachinnos inquit: agnos contra lupos agere videbatur, pellem tamen lupi post se relinquens. Sic transit orbis.

Et ne quicquam lateat, quod Maiestatis Vestrae Serenissimae scientia sit dignum: ostensum mihi fuit nuper foedus, ut vocant, sanctissimum, tempore Maii praeteriti inter pontificem, regem christianissimum et Venetos per illorum procuratores et nuntios, ut prius scripsi, in Gallia confectum, in quo regi Angliae, et eis, quos ille voluerit, et duci Mediolani Francisco, pro quo pontifex et Veneti promittunt, locus relinquitur. Praeterea etiam his datur ad istam confoederationem aditus, quos rex christianissimus nominavit et sibi ascivit, scilicet Scotiae, Navarrae, Lusitaniae, Poloniae et Hungariae reges, Subaudiae, Lotharingiae et Geldriae duces, utque illius foederis verbis utar, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 229v illustrissimos, strenuos et magnificos viros, dominos Helvetios tredecim cantonum altae ligae Alemaniae ipsius christianissimi regis compatres. Quod cum legissem, non potui mihi a risu temperare, cum tam grandes istorum vaccimulgorum <titulos>, regibus sine digna praefatione relictis, viderem, respondique illi, qui hoc foedus mihi non abs re monstravit, volens a me desuper fortassis aliquid expiscari: quod liberum fuisset Turcas, Tartaros, Persas et Arabes in haec foedera inscribi, illisque vicissim, si in eo velint esse necne, suo uti arbitrio. Alioquin Maiestatem Vestram Serenissimam satis domi habere cum amicis et hostibus suis negotiorum, non oportere se illis foris implicare. Si vero quicquam in his posset, quo communis aliquando et firma pax fieret, quam nemo Maiestate Vestra Serenissima cuperet ardentius, se profecto nullam operam omissuram, neminemque gravius ob haec bella, quibus Orbis Christianus undique perturbatur, affici et ex animo dolere, quam Maiestatem Vestram, quae infidelium vires in dies experiretur, et pro sua prudentia hinc Christianitati magnum malum portendi certo prospiceret. Collaudata tandem Maiestatis Vestrae Serenissimae huiusmodi propensione, ille cum suo foedere a me discessit. Cuius exemplum etiam, cum omnia his diebus debent publicari et imprimi, Maiestas Vestra Serenissima cum primis est habitura.

Venit huc novum, cum haec scriberem, quomodo Tartari magno numero in regno Maiestatis Vestrae Serenissimae passim grassarentur interim, quo illa rebus Prutenis et Luteranis in Prussia pacandis et aboliendis fuit occupata, quod etiam litterae ad me Georgii Hegel, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 230r quae hodie una cum reginalis maiestatis Crac(oviae) 14 Iulii datis, mihi sunt redditae, confirmarunt. Quantum hoc malo nuntio sum perculsus, scribi nequit. Alias, nisi idem Georgius mihi aliquando scriberet, quid apud nos ageretur, penitus ignorarem. Ex litteris reginalis maiestatis, quae nihil de his, quae apud nos eveniunt, scribere solet, nihil tale intellexi. Si tamen quid prodesse possit, vel ut saltem commiserationem aliquam afflictionum nostrarum assequerer, ad Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, quam primum ex venatione redierit, quod erit intra triduum, me conferam, illi hanc turbam expositurus, ne nos credat sic infidelibus confoederatos, ut quidam hic putant, quod nihil ab illis nobis periculi umquam immineat, et utinam ad eum modum cum illis in foederibus essemus, quamdiu hic isti mutuo digladiantur, qui, cum pacem habere possent, malunt bellum. Sic est a natura comparatum, nitimur in vetitum.

Iam annus elapsus est, quod, ut supra scripsi, a curia Maiestatis Vestrae Serenissimae nullas litteras accepi, et cum illa interim multa praeclara in patria mea et alibi gessit, quae huc passim per incertos auctores feruntur, esset quidem, meo iudicio, aliquando non inutile, quod de his et aliis rebus, quae apud nos aguntur, interdum certior fierem, possent se ea ad plurima hic accommodare, quae et aestimationi Maiestatis Vestrae Serenissimae apud istas nationes accessionem et rebus mihi commissis singulare adminiculum praestarent. Ex re enim plerumque optima nascuntur consilia.

Scripsi hic paulo altius, quod non sit mihi bene integrum BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 230v sine Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile salvo conductu Granada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountainshincGranada (Granata), city in southern Spain, Andalusia, at the foot of the Sierra Nevada mountains abire, quocirca, ne quis causari posset, ad id me dedisse occasionem, Maiestati Vestrae Serenissimae rem ipsam, ut in se est, aperiam. Quando ante duos annos cum domino Stanisław Borek (*1474 – †1556), doctor of both laws; 1505 canon of Włocławek; 1508 - Poznań; 1520 - Gniezno; 1523 - Cracow; 1524 royal secretary; 1538 cantor at the Gniezno chapter; 1540 - at the Cracow chapter; 1542 dean at the Cracow chapter; 1523 royal envoy to Rome; 1524 - to emperor Charles V; 1526 - to Bari (WYCZAŃSKI 1990, p. 248; PSB 2, p. 320-322)doctore BorgioStanisław Borek (*1474 – †1556), doctor of both laws; 1505 canon of Włocławek; 1508 - Poznań; 1520 - Gniezno; 1523 - Cracow; 1524 royal secretary; 1538 cantor at the Gniezno chapter; 1540 - at the Cracow chapter; 1542 dean at the Cracow chapter; 1523 royal envoy to Rome; 1524 - to emperor Charles V; 1526 - to Bari (WYCZAŃSKI 1990, p. 248; PSB 2, p. 320-322) simul eramus in Madrid (Madritum, Maioretum, Madrillae), city in central Spain, Castile, on the Manzanares river, from 1561 capital of SpainMadrillisMadrid (Madritum, Maioretum, Madrillae), city in central Spain, Castile, on the Manzanares river, from 1561 capital of Spain, habuimus quoddam amplum hospitium, ut ipse coram referet. In eo erat hospes ex genere The Jews IudaeorumThe Jews , seu, ut vocant, The Marranos (Marani), contemptuous term for Spanish Jews who had been converted to ChristianityMarranorumThe Marranos (Marani), contemptuous term for Spanish Jews who had been converted to Christianity, et hic erat quondam reconciliatus inquisitoribus errorem confessus et pecunia absolutus, habuitque quattuor filias innuptas. Cum una de illis confessor Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, Juan García de Loaysa y Mendoza (*1478 – †1546), confessor of Charles V; 1518–1524 Master General of the Dominican Order, 1524-1532 bishop of Osma, 1530 elevated to Cardinal, 1532-1539 - of Sigüenza, 1539-1546 Archbishop of Seville, 1546 General Inquisitor of Spainepiscopus OssimensisJuan García de Loaysa y Mendoza (*1478 – †1546), confessor of Charles V; 1518–1524 Master General of the Dominican Order, 1524-1532 bishop of Osma, 1530 elevated to Cardinal, 1532-1539 - of Sigüenza, 1539-1546 Archbishop of Seville, 1546 General Inquisitor of Spain, ordinis Praedicatorum, solebat habere commercium, quod diu mihi fuit incognitum, et ille habuit hospitium in domo quintae sororis, quae erat maritata, unde liberae istae sorores convenire solebant. Post abitionem domini Stanisław Borek (*1474 – †1556), doctor of both laws; 1505 canon of Włocławek; 1508 - Poznań; 1520 - Gniezno; 1523 - Cracow; 1524 royal secretary; 1538 cantor at the Gniezno chapter; 1540 - at the Cracow chapter; 1542 dean at the Cracow chapter; 1523 royal envoy to Rome; 1524 - to emperor Charles V; 1526 - to Bari (WYCZAŃSKI 1990, p. 248; PSB 2, p. 320-322)doctoris BorgiiStanisław Borek (*1474 – †1556), doctor of both laws; 1505 canon of Włocławek; 1508 - Poznań; 1520 - Gniezno; 1523 - Cracow; 1524 royal secretary; 1538 cantor at the Gniezno chapter; 1540 - at the Cracow chapter; 1542 dean at the Cracow chapter; 1523 royal envoy to Rome; 1524 - to emperor Charles V; 1526 - to Bari (WYCZAŃSKI 1990, p. 248; PSB 2, p. 320-322) insinuavit se mihi alius eiusdem ordinis caesaris contionator, quorum non sunt pauci, frater Miguel Ramírez MichaelMiguel Ramírez . Miguel Ramírez IsMiguel Ramírez , ut solent monachi, familiaritatem mecum inire ambiebat, crebriusque veniebat praetextu quodam amicitiae cum hospite domus habitae, sub quo unam de his puellis invisere solebat, me adhuc istarum rerum inscio, cum nihil tale suspicarer. Cumque camera quaedam a filio hospitis ante habitata e regione culinae meae esset vacua, convenit me cum hoc fraterculo hospes rogabatque, ut annuerem, quod idem frater in illa morari posset. Id cum etiam monachus iste a me precibus exigeret, ut alias, ubi alicui commodare possum satis sum facilis, non gravate impetravit, omnemque illi benevolentiam, ut religioso convenit, exhibui.

Succedente tandem tempore, cum puer meus ex innata malitia curiosior, ad puellas istas obiter aliquando introivisset, BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 231r et quemdam ibidem alium fratrem Vincentium eiusdem ordinis, abiecto habitu cum provectiore de illis lusitantem offendisset, coepta fuit alia haberi opinio, visaeque sunt saepius duae de istis puellis domum, in qua confessor caesaris agebat, frequentare, illacque in noctis crepusculo devertere et redire diluculo, interdum etiam ibidem per triduum et totidem noctes subsistere, et quando domi agebant a pueris ipsius confessoris perpetuo conveniri, modo aliquid ferebant in lancibus, modo lances referebant, ut in his rebus fieri solet, erantque multa alia certiora signa, quae iusta suspicione carere non poterant, licet quaedam inter eos consanguinitas fore diceretur.

Quo factum est, quod forsan aliquis de meis, ea, quae videbantur, reticere non potuit, et quod sic iam haec res in fabulam vulgo proferebatur. Quod aegre ferentes fraterculi, qui sub ista summa hypocrisi, qua hic vivitur, aliis longe sanctiores reputari volunt, ut se ulciscerentur, moliri coeperunt, neque alios modos, quam ut inquisitoribus me cum meis pro Luteranis deferrent, invenerunt. Qua de re hospitem ipsum et quendam nebulonem Biscainum, qui mihi pro cursore servierat, a me dimissum, in testes vocarunt et clandestinos processus fecerunt. Sed tamen nihil efficere poterant ante viceregis adventum. Cum ille ex Italia appulisset, et bonus iste confessor animadvertisset eum mihi et negotiis Maiestatis Vestrae Serenissimae pessime affectum, cum illo se iunxit, et postquam iam quilibet eorum seorsum contra me caesarem concitare niteretur, inquisitores cum ficto hoc processu BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 231v induxerunt, et longam contra me et meos calumniam proposuerunt. Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileCaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile vero pro rei veritate et sua benignitate me excusavit, quemadmodum mihi postea ipsemet rettulit, duos tamen de famulis meis, quos ex Germany (Germania, Niemcy)GermaniaGermany (Germania, Niemcy), Luteranismo infecta, natos esse confinxerant, capi permisit.

Unde cum causam istius odii et captivitatis caesari ad unguem exposuissem, protestatus, quod nihil in confessoris et aliorum ignominiam a me diceretur, sed saltem ut veritas et innocentia meorum inde emergeret, haberetur enim ipse confessor istarum puellarum consanguineus, respondit maiestas sua: „quomodo potest esse ex illarum sanguine, cum pater et mater illarum sint Marrani, et ipse sit nobilis ex domo, quae numquam Marranos habuit.” Voluitque ut hanc historiam Gallice scriptam, personis non nisi per signa nominatis, sibi darem. Quod cum fecissem, elaboravit maiestas sua serio, conferens uni de inquisitoribus licentiato de Suarez episcopatum, cum cognovisset ex odio et malitia huiusmodi traditionem factam, quod tandem famuli mei liberabantur, et nisi sic se res habuisset, numquam istarum harpiarum manus evasissent.

Haec igitur tam diffuse Maiestati Vestrae Serenissimae descripsi, quo liquidius causae istius meritum meamque et meorum innocentiam perspiciat, et quid hic ab isto vicerege passus sum, et ut, quo in periculo fuerim sub Maiestatis Vestrae Serenissimae servitio, clementer perpendat, neque adhuc abs re vereor, ne haec tragoedia BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 232r mihi hic aliquando obsit. Nuntiavit enim mihi ex itinere Fabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37)FabianusFabian Wojanowski (Fabian of Dąbrówka, Fabian Damerau) (†1540), courtier of King Sigismund I Jagiellon and Queen Bona Sforza, German tutor to their son Sigismund II Augustus. In 1531 he went back to his family name Damerau; Dantiscus' companion on his mission to Emperor Charles V and his successor as a royal envoy at the Imperial court; 1539-1540 Canon of Ermland (Warmia) (from 1538 coadiutor of Henryk von Snellenberg by Dantiscus' patronage) (KOPICZKO 2, p. 49; SBKW, p. 37), coram id mihi dicere non audebat, nam illi sub poena relapsi, ut vocant, fuerat prohibitum, quod dixissent inquisitores, cum adhuc detineretur: me etiam aliquando habituros, unde, ut mihi caverem, admonuit, sicut ipse latius referet. Credo equidem, quod adhuc aliquid ab isto confessore et vicerege congestum in fundo lateat. Et quamvis candore et innocentia mea fretus nihil est, quod metuam, tamen ob istorum hic hominum malitiam et cupiditatem, ne extra curiam caesaris alicubi in eos inciderem, prospiciendum mihi erit.

Quapropter Maiestatem Vestram Serenissimam suppliciter rogo, ut cum me hinc, et hoc utinam brevi, revocare dignabitur, velit per litteras suas mihi securitatem redeundi a Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesareCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile obtinere, et quam alienus ab hac perversa secta semper fuerim, non gravate testari. Meminit enim, ut reor, Maiestas Vestra Serenissima, cum ante tres annos ex Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania) per Wittenberg (Vittemberga), city in east-central Germany, Saxony, on the Elbe river, 70 km NE of LeipzigVitenbergamWittenberg (Vittemberga), city in east-central Germany, Saxony, on the Elbe river, 70 km NE of Leipzig rediissem, quid de Martin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformationhoc prodigioso monachoMartin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformation dixerim et palam senserim.

Exstant etiam non pauca cf. [Contra Lutherum epigrammata] before 1526-10-12, CIDTC IDP 160, poem lostepigrammatacf. [Contra Lutherum epigrammata] before 1526-10-12, CIDTC IDP 160, poem lost mea, quibus Martin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformationhoc monstrumMartin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformation depinxi. Confectae praeterea per me litterae a Maiestate Vestra Serenissima ad dominum Ioannem Rechenberg et Christoferum Huborg, equites auratos, iudicium meum de hac exsecranda haeresi proferunt. Tenor denique vitae meae et institutum, quantum apud nostrates cognitum est, nihil umquam cum his inepBNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 232vtiis habuit commune. Intra pelliculam, numquam egressus privatos parietes, me semper continui, neque umquam plus sapere, quam oportet, commodum censui. Proinde cum hic praeterito et hoc anno satis superque aestu et solis ardoribus tostus sum, clementer efficiat, ut id, quod reliquum mihi carnis[3] superest, ad meos referre liceat.

Perlatum est huc paulo ante, cum post novissimam confectam pacem Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile oratorem suum, quendam Hispanum, ad Henry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of Yorkregem AngliaeHenry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of York per France (Gallia, Francia), the kingdomFranciamFrance (Gallia, Francia), the kingdom misisset, quod is ibidem ab omnibus humaniter tractatus fuisset, et ab ipso etiam Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrege christianissimoFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy bene habitus, cumque illum maiestas sua a se dimisisset, datis illi conductoribus, et usque ad fines regni pervenisset, ibidem eum retentum et ad quoddam castrum, ubi adhuc captivus habetur, intrusum. Inhumanum certe, si sic esset, facinus. Quam ob rem cum hoc aevo nostro cf. Verg. A. 4.373 nusquam tuta fidescf. Verg. A. 4.373 , Maiestati Vestrae Serenissimae humillime supplico: dignetur, cum me revocabit, ad Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyregem christianissimumFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy dare litteras, illasque huc ad me transmittere, quibus securum salvum conductum per France (Gallia, Francia), the kingdomGalliasFrance (Gallia, Francia), the kingdom habere valeam. Mare enim toties expertus, quantum possum fugio, et iam nauseo cum illius mihi subit recordatio, idque mihi semper ante oculos versatur: cf. Pub. com. 17.14.4 Improbe Neptunum accusat, qui iterum naufragium facit. Stulte Neptunum accusat, qui iterum naufragium facit.cf. Pub. com. 17.14.4 Improbe Neptunum accusat, qui iterum naufragium facit. Velim igitur, si cum gratia et permissione Maiestatis Vestrae Serenissimae fieri possit, terra meum maturare reditum.

BNW, BOZ, 2053, TG 6, No. 659, f. 233r

Dignetur itaque mihi mandare, per quod iter mihi erit redeundum, et quid per me ulterius fieri velit, in quod, quantum eniti possum, totis viribus, donec fruor halitu, incumbam, neque me a fidelis servi et subditi officio ac debito, pro quo Deum sedulo deprecor, deflexisse cognoscet umquam.

Alia huic volumini inserenda digna Maiestatis Vestrae Serenissimae notitia ad praesens non restant, cui humillime supplico, cum ita mihi discedenti iniunxerit, ut de omnibus etiam levibus rebus, quae hic se offerunt, quam copiosissime scriberem, dignetur his incultis meis et longis scriptionibus dare veniam, contentaque in eis non secundum tenuem meum intellectum, sed iuxta incomparabilem suam prudentiam metiri et aliquando longae et durae meae servitutis clementiorem habere rationem. Iam enim totus senui et canui in servitiis Maiestatis Vestrae Serenissimae, cui me suppliciter, ut domino meo clementissimo commendo.

Enclosure No. 2:

BNW BOZ 2053, TG 26, No. 3256, f. 74r

Exemplum decretationis ad viceregem.

Fiat iuxta formam decreti in personam gratam caesari seu eius viceregi ex parte reginae nominandam, quae ultra iuramentum in decreto positum etiam teneatur praestare iuramentum, quod is fideliter castrum custodiet, nec ad hostium manus dabit seu tradet, darive aut tradi patietur.

Enclosure No. 3:

Exemplum decretationis ad Ferdinandum de Alarcon.

Fiant litterae Ferdinando de Alarcon, sive eius locum tenenti, quatenus ad mandatum viceregis castrum dimittat personae, ut praetermittitur, nominandae et eligendae una cum omnibus rebus et munitionibus, quae tempore ingressus sui in eodem castro repertae fuerant.

Mercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)Mercurinus cancellariusMercurino Arborio di Gattinara (*1465 – †1530), humanist, jurist, trusted and influential advisor to Charles V; 1501 entered the service of the Habsburgs as legal counsel to Duchess Margaret of Austria, 1504 advisor and President of the Privy Council of Margaret of Austria, after the governoship of the Netherlands was entrusted to her, 1518 Grand Chancellor of Castile and later of Charles V as Roman Emperor, 1529 Cardinal of St. Giovanni a Porta Latina (after the death of his wife, Andreetta Avogadro) (DE VOCHT 1961, p. 12; CE, vol. 2, p. 76-80)

[1] Dantiscus forgot here to mention his short cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Granada, 1526-09-01, CIDTC IDL 301lettercf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon Granada, 1526-09-01, CIDTC IDL 301 to Sigismund I of 1526-09-01.

[2] Emperess Isabel had then 5 younger brothers alive: Luís Aviz (*1506 – †1555)LuísLuís Aviz (*1506 – †1555), Fernando Aviz (*1507 – †1534)FernandoFernando Aviz (*1507 – †1534), Alfonso de Avis (*1509 – †1540), son of King Manuel I of Portugal and Maria of Aragon; 1516 bishop of Guarda; 1517 elevated to cardinal; 1519 bishop of Viseu; 1523 archbishop of Lisboa and ÉvoraAlfonsoAlfonso de Avis (*1509 – †1540), son of King Manuel I of Portugal and Maria of Aragon; 1516 bishop of Guarda; 1517 elevated to cardinal; 1519 bishop of Viseu; 1523 archbishop of Lisboa and Évora, Henry I of Portugal (*1512 – †1580), seventeenth King of Portugal and the Algarves (1578-1580); 1533 archbishop of Braga; 1540 - of Évora; 1545 elevated to cardinal; 1547 cardinal-priest of Ss. Quattro Coronati; 1564-1569 archbishop of Lisboa; 1574-1578 - of Évora; son of King Manuel I of Portugal and Maria of Aragon, the younger brother of King John III of PortugalHenriqueHenry I of Portugal (*1512 – †1580), seventeenth King of Portugal and the Algarves (1578-1580); 1533 archbishop of Braga; 1540 - of Évora; 1545 elevated to cardinal; 1547 cardinal-priest of Ss. Quattro Coronati; 1564-1569 archbishop of Lisboa; 1574-1578 - of Évora; son of King Manuel I of Portugal and Maria of Aragon, the younger brother of King John III of Portugal and Duarte Aviz (Eduardo de Portugal) (*1515 – †1540), son of King Manuel I of Portugal; Duke of GuimarãesDuarteDuarte Aviz (Eduardo de Portugal) (*1515 – †1540), son of King Manuel I of Portugal; Duke of Guimarães.

[3] below carnis written in the other hand corporis