BK, 230, p. 311

Illustrissime praesul, domine longe quam clementissime.

Quod Reverendissima Dominatio Vestra diem cum adversa parte transigendi componendique praefixerit nobis huicque negotio reverendum virum, virtute doctrina et pietate praestantem, dominum Eustachium [Knob]elsdorff on the margin⌈Knob hidden by binding⌈[Knob]Knob hidden by binding⌉elsdorff[Knob]elsdorff on the margin⌉ praeesse voluerit, ingentes quas possum habeo referoque gratias. Nam cum nulla alia ratione amicitia, concordia et pax inter partes facilius iniri possit, quam si utraque liti renuntians de suo iure nonnihil remiserit, nos etiam posthabita iniustissimorum et iniquissimorum actorum intentione id quaesivimus (sine tamen ullo praeiudicio causae), ut culpam non transacti negotii penes nos fuisse nullus vel iniquissimus iudex in nos convertere merito possit. Sed tanta est adversae partis obstinatia cumque in causa mala obduxerunt callum, ut quo nos ipsis aequiores, eo ipsi sese nobis iniquiores magis magisque praebuerint. Proinde cum Reverendissimae Dominationis Vestrae pia iustaque admonitio, vero praesule digna locum apud eos non habeat nostrumque negotium finali tandem sententia finem suum sortiri oporteat, operae pretium duxi, statum causae planissime denuo referre, ut falsa esse, quae ab adversariis allata et vim maximam viduae inferri rectius Dominatio Vestra Reverendissima perspiciat, quod ut facilius fiat, facti speciem brevibus exponam.

Ursula, Georgii Schönowisen piae memoriae relicta coniunx, sana et integerrima mente praedita, aliquot annis antequam vita decederet, consilio et auctoritate doctissimorum virorum, non solum qui Braunsbergi sed etiam in collegio canonicorum ea tempestate vitam degerunt, tum etiam ipsius praesulis Varmiensis, sollemne et legitimum condidit testamentum, in quo quidem testamento cum multis exiguae fortunae puellis dotem assignasset, universis ecclesiis istius oppidi atque earundem ministris legata annua reliquisset, huic etiam actrici non exigua summa opem tulisset, liberos sororis ab uno latere coniunctae heredes expressissimis et luce meridiana clarioribus verbis instituit. Quam heredis institutionem legitime BK, 230, p. 312 conscriptam testatrix on the margin⌈testatrixtestatrix on the margin⌉ ad extremum usque elogium in fata concedens irre hidden by binding⌈[rre]rre hidden by binding⌉vocabiliter inviolabiliterque conservavit. Ea defuncta, heres in tes hidden by binding⌈[in tes]in tes hidden by binding⌉tamento scripta ope tutorum a iudice ipsi ordinatorum legiti hidden by binding⌈[legiti]legiti hidden by binding⌉me adiit hereditatem atque ipso facto, quod lex pro hereditate hidden by binding⌈[itate]itate hidden by binding⌉ cum seq. et l. heres adeundo ff. de acquir. hered. hoc ca[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ tantum requirit, sese heredem declaravit. Tandem elapsis hidden by binding⌈[sis]sis hidden by binding⌉ quinque sexve annis consobrini defunctae, nullis freti legibus nec iuris hidden by binding⌈[nec iuris]nec iuris hidden by binding⌉ quovis colore, sed instigatione fidelis huius tutoris adducti, quaesitum heredi evertere atque ipsam viduam omni ope ac con hidden by binding⌈[ac con]ac con hidden by binding⌉silio destitutam possessione detrudere conati sunt. Sed si illa hidden by binding⌈[illa]illa hidden by binding⌉ in iudicio locum suum, uti confidimus, retinebit, nec iniquae inten hidden by binding⌈[uae inten]uae inten hidden by binding⌉tiones adversariorum religionem veritatemque illorum p[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ praeter omne fas et aequitatem, litem nobis motam Reverendissima Dominatio Vestra hidden by binding⌈[Dominatio Vestra]Dominatio Vestra hidden by binding⌉ facile perspiciet.

Primum enim omnium contra frivolam iniustamque intentionem hidden by binding⌈[ionem]ionem hidden by binding⌉ actorum oppono firmissime et de iure validissimo exceptionem praescrip hidden by binding⌈[aescrip]aescrip hidden by binding⌉tionis, quod cum actores d hereditatem a matertera vere delatam et etiam ab ipso aditam praefinito a iure tempore hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ petierint, nullam illis competere actionem c. 1 de litis [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ in 6-to l. fin. on the margin⌈l. fin.l. fin. on the margin⌉ in fine ad S. C. Tertull. E re enim puto quam maximum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ temporis spatium repetendi res suas omnibus praefiximus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, ne, si liberum esset, quandocumque libuisset rem repetere hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉nia rerum semper essent incerta. L. 1. de usucap. nec [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ esset litium finis. l. fin. ff. pro suo. Proinde ne vere [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ negligentia alterius fraudi esset, iure municipali gravissime cau hidden by binding⌈[ssime cau]ssime cau hidden by binding⌉tum eum, qui aliquid iuris in hereditate delata se habere hidden by binding⌈[habere]habere hidden by binding⌉ existimet, intra annum et diem actionem intendere debeat hidden by binding⌈[at]at hidden by binding⌉, quod hidden by binding⌈[quod]quod hidden by binding⌉ tempus si neglexerit, nullam in posterum ipsi fore actionem hidden by binding⌈[nem]nem hidden by binding⌉. Nec his constitutio generalis Prussiae hoc loco suffragatur, ea enim hidden by binding⌈[ea enim]ea enim hidden by binding⌉ ius municipale nequaquam tollat, sed in iis, ubi nihil expresse BK, 230, p. 313 cautum locum vindicat, si quidem generi per speciem et non speciei per genus derogatur. Nullum porro impedimentum absentiae, ignorantiae aut alicuius rei, ob quam merito in integrum restitui aut ad agendum admitti debeant actores allegare possint, nisi ipsis hoc iudicio largiatur, quod iure civili, canonico, municipali atque omnium gentium consuetudini plane repugnat.

Secundo, iuris est evidentiss(imum) or evidentiss(imi)⌈evidentiss(imum)evidentiss(imum) or evidentiss(imi)⌉ , quando testamento hereditas delata est, tum successioni ab intestato non esse locum. Certum est autem testatricem sollemne et legitimum condidisse testamentum, in quo clarissimis verbis: INSTITUO NOMINO ET DESIGNO HEDVIGAM HEREDEM, non solum hanc possestricem gaudere hereditate voluit, sed etiam reliquos omnes sanguine coniunctos plane exclusit. Sic enim sonant verba setze nenne und erkenne vor meine rechte naturliche ehrhaftige Erben, hoc est, das die, unnd keine andere sollen meine rechte naturliche Erben sein. Quippe verba illa: „nomino, designo et instituo” actum definitive [...] on the margin⌈[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉[...] on the margin⌉ designant. Alcia(?). de verb. sig. lib. 3. Quod si etiam testatrix non actores, sed fratrem germanum praeteriisset, testamentum ob id non irritum redditur, multo magis valebit, cum sororis filiam consobrinis suis gradu remotioribus praetulerit. L. Fratres. c. de inoff. test. l. heredes de test. cum multis similibus.

Adferunt in medium adversarii satis inepte et frivole institutioni subesse falsam causam et ob illam testamentum esse vitiosum iuxta dictum Baldi, qui tradit actum originem sua ms. u(!) ⌈aa ms. u(!) ⌉m ducentem ex mala causa plane non valere. Addo ego illis textum expressum l.(?) neque professio c. de test. l. nec apud c. de heredib. institue., ut, cum leges sint expressae, hac ratione probandi ducto argumento ab auctoritate, quod alias in iure non satis firmum, ipsos sublevem. Sed hoc adeo validum, ut etiam nullo respondente BK, 230, p. 314 corruat. Nam nos falsa causa aut persuasione testatricem inductam fuisse plane negamus. Intime enim noti ms. notae(!) ⌈notinoti ms. notae(!) ⌉ et perpetuo p[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ fuerunt testatrici sororis liberi et consobrini, quorum alteros hidden by binding⌈[eros]eros hidden by binding⌉ propter mutua studia, officia meritaque heredes instituit, aliis legata reliquit, ut nulla ignorantia, inscitia, falsa persuasio hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉, alius written over is⌈isusus written over is⌉ quispiam color praetexi merito possit. Quod si etiam ea ra hidden by binding⌈[ra]ra hidden by binding⌉tio valet, qua quis extraneam personam, quae tamen illi sit coniuncta propter affectionem, fratrem appellaverit, et heredem designaverit l. nemo dubitat ff. de hered. [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ l. falsa ff. de condicio. et demonstra. l. alumne ff. de [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉lega: multo magis admittendi sororis uno latere coniunctae hidden by binding⌈[ctae]ctae hidden by binding⌉ liberi, cum sororis nomine iuxta communem usum loquendi et uno hidden by binding⌈[uno]uno hidden by binding⌉ latere coniuncta comprehendatur. Nam haec vocabula consobrin hidden by binding⌈[consobrin]consobrin hidden by binding⌉na, consanguinea, uno latere coniuncta non tollunt esse soro hidden by binding⌈[soro]soro hidden by binding⌉rem, sed dniam(?) alterius sororis utroque latere coniunctae ma hidden by binding⌈[ma]ma hidden by binding⌉nente hac nihilominus sorore introducunt. Capit enim unam sortem parentis sicut altera utriusque. Ad h[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉tates testantium semper favorabiles existimatae sunt, iux hidden by binding⌈[iux]iux hidden by binding⌉ta iuris normam, potius ut valeant, quam ut pereant(?) i[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉tandae. Adeo ut si tantum dixisset Hedviga heres, aut Hed hidden by binding⌈[Hed]Hed hidden by binding⌉viga sit, aut Hedviga simpliciter: tamen valet hinc hidden by binding⌈[nc]nc hidden by binding⌉ institutio l. 1(?). ff. de hered. institu., multo magis haec alie hidden by binding⌈[c alie]c alie hidden by binding⌉natio heredum sine ulla verborum eclipsi, ita sollemniter hidden by binding⌈[mniter]mniter hidden by binding⌉ facta, ut ea nihil perfectius esse possit, locum habere. Est enim iuris firmiss(imum) or firmiss(imi)⌈firmiss(imum)firmiss(imum) or firmiss(imi)⌉ , quae declarandi explanandi et(?) [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉nandi gratia adiecta sunt, non vitiare sed confirmare, non hidden by binding⌈[non]non hidden by binding⌉ infringere sed corroborare potius actum. Quod quidem adver hidden by binding⌈[adver]adver hidden by binding⌉sarii praeter omnem iuris et aequitatis normam satis hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ luminose et sycophantice conantur, dum huic simplici [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ BK, 230, p. 315 institutioni (ut Hedvigam nomino, designo et instituo veram proximamque meam heredem) subducunt falsam causam cum condicione, ut tum denuo succedat, si est proxima cognata: quae cavillatio cathegoricam propositionem incondicionalem et hypotheticam convertendi, cum menti testatricis legibus commun rationi plane repugnet, longiori refutatione apud Reverendissimam Dominationem Vestram scientia iuris cumulatissima non indigere existimo.

Atque haec quantum ad statum meritumque causae attinet, dixisse sufficiat. Adducunt porro, si testamentum testatrix non conscripsisset, in successione ab intestato his aliquem fore locum Reverendissimamque Dominationem Vestram quasi simili in casu rem antea definivisse. Ad quod respondeo, licet tum demum successio ab intestato admittatur, cum nullum testamentum est conditum, ut taceam rem legibus non exemplis(?) iuxta traditionem iuris consultorum esse dirimendam, tamen etiam hac in parte (quam nullo modo admittimus) ipsos excludi. Expresse enim sanxit Iustinianus imperator Auth. post fratres c. de legit. hered. sororem uno latere coniunctam et liberos praeferri materterae et patruo, hoc est parentibus actorum, gradu proximioribus, multo magis his amitinis gradu remotioribus. Si enim parentes horum actorum superstites admitti non queunt, certe liberi longe rectius reicientur. Idem in eadem facti specie lege municipali et consuetudine recepta non semel antea senatus huius urbis iudicavit. Et in hoc casu firmioribus rationibus propter ultimam testatricis voluntatem vere recteque decidit. Ego etiam, cum ius nostrum statutarium ab inclita urbe Lube BK, 230, p. 316 censi, omnium totius oris maritimae longe celeberrima origi hidden by binding⌈[igi]igi hidden by binding⌉nem sua written over u⌈uaa written over u⌉m ducat, de hoc articulo sententiam senatus pro [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ri tantum confirmatione, indagine et certificatione exp[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ non dedignatus sum, qui clare definiverunt iure nostro amitinos excludi a liberis sororis uno latere coniunctae hidden by binding⌈[ctae]ctae hidden by binding⌉. Quam quidem sententiam ego consilii loco Reverendissimae Dominationi Vestrae hu hidden by binding⌈[hu]hu hidden by binding⌉millime offero. Nec similis est casus illorum von [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ Demutt nostro. Nam ibi agitur, utrum fratrum et sororum hidden by binding⌈[sororum]sororum hidden by binding⌉ liberi praeferantur materterae. Hic uero, num soror excludat amitinos (et si exemplis(?) ratiocinandum [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉) hidden by binding⌈[)]) hidden by binding⌉[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉dico, quemadmodum fratrum et sororum liberi excludant hidden by binding⌈[ant]ant hidden by binding⌉ materteram: ita hic sororis filia gradu proximior, in qua ius repraesentationis locum habet, debet excludere pa hidden by binding⌈[e pa]e pa hidden by binding⌉rentes horum actorum, hoc est patruum et materteram defunctae. Multo magis ergo hos amitinos, qui sunt gradu hidden by binding⌈[radu]radu hidden by binding⌉ remotiores. Valde enim absurdum esset parentes horum hidden by binding⌈[orum]orum hidden by binding⌉ actorum, si viverent, legibus et eodem exemplo(?) ab hereditate hidden by binding⌈[ditate]ditate hidden by binding⌉ removeri, liberos vero iis defunctis gradu remotiores hidden by binding⌈[res]res hidden by binding⌉ admitti, nisi novum aliquod ius contra communem rationem, quo hidden by binding⌈[quo]quo hidden by binding⌉ remotior proximiorem submoveat, nulla etiam habita ratione hidden by binding⌈[a ratione]a ratione hidden by binding⌉ repraesentationis, introducatur. Sed utut sit, nos firmissimam hidden by binding⌈[missimam]missimam hidden by binding⌉ et iustissimam exceptionem praescriptionis et ius ultimarum hidden by binding⌈[rum]rum hidden by binding⌉ voluntatum contra frivolam iniquamque actionem actorum hidden by binding⌈[ctorum]ctorum hidden by binding⌉ opponimus, non diffidentes, quin Reverendissima Dominatio Vestra id quod hidden by binding⌈[od]od hidden by binding⌉ aequitas et communis ratio suadet, sit definitura partemque ad hidden by binding⌈[ue ad]ue ad hidden by binding⌉versam temere litigantem praeter expensarum refusionem hidden by binding⌈[nem]nem hidden by binding⌉ poenis legibus sancitis sit affectura. Quod Deus optimus BK, 230, p. 317 iustitiae defensor Reverendissimae Dominationi Vestrae abunde compensabit ac ego obsequiis, officiis et studiis promereri sedulo conabor humillime orans, ut hanc defensionis meae partem reliquis actis inseri patiatur.

Reverendissimae Dominationis Vestrae obsequentissimus subditus Laurentius Hass ⌊Laurentius HassLaurentius Hass ⌋