Letter #3876
[Ioannes DANTISCUS] to [Łukasz GÓRKA]Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539-08-01
English register:
Dantiscus comes to the defence of the Bishop of Kulm (Chełmno) [Tiedemann Giese], who was recently sharply reprimanded in a letter from the Archbishop of Gniezno [Jan Latalski] for disobedience and evading his jurisdiction. The Archbishop threatened he would inform on Giese to the King [Sigismund I Jagiellon]. Meanwhile, according to the bull of confirmation that Dantiscus received when he was taking over the Kulm diocese, the bishops of Kulm are subordinate to the archbishop of Riga. Giese is happy to leave the Archbishop of Riga [Thomas Schöning] if the Pope [Paul III] should so decide, but according to Dantiscus it is not possible to do so sooner without causing great confusion. Dantiscus asks the addressee to justify and defend Giese before the King.
From Giese’s letter the addressee will learn of the violence he suffered from [the gentry of] Dobrzyń Land (Ziemia Dobrzyńska) and [Kulm Land (Ziemia Chełmińska)] (nostratibus in iurisdictione sua). He also asks for advice and for support for Giese on this matter at the royal court.
Manuscript sources:
Prints:
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissime in Christo Pater ac Illustris Domine, domine mi observandissime.
Salutem et obsequiorum meorum plurimam commendationem.
Dedit ad me reverendissimus dominus episcopus Culmensis eas litteras, quas ex novissima Peterkoviensi sinodo reverendissimus dominus archiepiscopus scripsit. Quae revera duriores quam oportuit in coepiscopum mihi videbantur. Non potui itaque mihi temperare, quin saltem iis de rebus pro mutua inter nos fiducia Illustrem et Reverendissimam Dominationem Vestram amicissime commonerem, ut qui certus sum et manifesto cognovi, quantum Reverendissima et Illustris Dominatio Vestra reverendissimum dominum Culmensem diligat, quanti eius virtutem eruditionemque non vulgarem faciat. Dolenter quidem accepi, quod reverendissimus dominus Gnesnensis adeo aperte minetur se reverendissimum dominum Culmensem quasi inoboedientem et iurisdictioni suae reluctantem serenissimae maiestati regiae delaturum. Quod si fecerit, non fieri potest sine summa{m} etiam reverendissimi domini Culmensis iniuria, quandoquidem quomodo negotium hoc suffraganeatus habeat, non est mihi incognitum.
Cum ipse essem Culmensis, Sedes Apostolica in bullis suis confirmationis me reverendissimo domino archiepiscopo Rigensi addixit et inscripsit, quod et huic post me factum est. Non est [itaque], cur eum accusare vel serenissimae maiestati regiae deferre d[ebeat] reverendissimus dominus Gnesnensis, quod sibi subiciat Romanus pontifex domin[um] Culmensem, [ut is] non gravate Rigensem desereret. Priusquam hoc fiat, non video, quomodo absque multis turbationibus dominus Culmensis metropolitanum suum relinquere alterique adhaerere possit.
Ut igitur Reverendissima et Illustris Dominatio Vestra pro sua in utrumque benevolentia partes reverendissimi domini Culmensis suscipiat et eum contra eiusmodi insimulationes coram serenissima maiestate regia, et quosvis alios excuset et tueatur quam diligentissime, oro et obsecro, scio enim, cuius nostri sint in aula animi, qui plus ad bonorum virorum, ubi possunt, destructionem quam aedificationem intendunt. Id ipsum non mihi solum, verum etiam et Reverendissimae Illustrique Dominationi Vestrae non est incognitum. Sat sapienti.
Quod si hanc, ut mihi certo persuadeo, pro persona reverendissimi domini Culmensis Reverendissima et Illustris Dominatio Vestra defensionem ac amicam curam susceperit, quod dicitur una fidelia duos dealbabit parietes meque et illum devinctissimum sibi reddet in omnibus.
Ceterum, cum nuntio sive manibus, quae tum se offerebant et quae ex re et usu esse videbantur, Reverendissimae et Illustri Dominationi Vestrae scripsi, in eaque, qua tunc, adhuc persto sententia. Observantiam in se et propensionem meam Reverendissima et Illustris Dominatio Vestra boni consulat. Cuius amori et benevolentiae me intime commendo.
Ex Heilsperg, prima Augusti MDXXXIX.
Postscript:
Quae reverendissimus dominus Culmensis hic pauloante ex terra Dobrinensi et a nostratibus in iurisdi<c>tione sua per illatas violentias sustinuit, ex eius litteris Reverendissima et Illustris Dominatio Vestra abunde intelliget. Quam summopere rogo, ut illi apud maiestatem regiam et ubi opus esse censuerit patrocinio suo adesse velit. Quod una mecum reverendissimus dominus Culmensis studiosissime promereri curabit sedulo.
Datae ut in litteris, festinante calamo.