List #3896
[Ioannes DANTISCUS] do [Samuel MACIEJOWSKI]Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1542-04-23
Regest polski:
[początek tekstu uszkodzony, treść niejasna] Dantyszek otrzymał list od jednego z biskupów [Łukasza Górki, cf. 2557]. Przybył również [posłaniec] króla [Zygmunta I] z listem dotyczącym podatku. Dantyszek przekazał ten list wraz z dokumentem rezygnacji [fragment niejasny, tekst uszkodzony] biskupowi chełmińskiemu [Tiedemannowi Giese], by ten zatroszczył się o dostarczenie go do Gdańska. Wysłał kopię, nie ma zatem potrzeby wysyłania osobnego listu, chyba że miałaby się w nim znaleźć wzmianka o poprzednim, w którym naciskano w sprawie podatku. Jeżeli gdańszczanie po raz kolejny odmówią płacenia, pozostałe stany pójdą za ich przykładem, toteż Dantyszek uważa, że warto byłoby ponownie ich upomnieć, nawet jeżeli list królewski miałby zostać doręczony ich posłom dopiero podczas sejmu [Prus Królewskich].
Jest mu wstyd (i spodziewa się, że adresat żywi podobne odczucia), ponieważ im pokornie zwracał się do rady miasta Gdańska w sprawie Hansa Holstena, tym bardziej rada do prześladowała. Chce ona spowodować, aby Holseten z uszczerbkiem na honorze odwołał publicznie [tekst uszkodzony]. Holsten jednak wolałby stracić majątek i życie, niż doświadczyć takiej hańby. Sytuacja ta jasno dowodzi braku znaczenia wstawiennictwa adresata oraz Dantyszka.
Ci [Gdańszczanie], którzy tak rozognili tę sprawę, choć pozornie bliscy Dantyszkowi, nie zasługują na jego dalszą pomoc, tym bardziej, że przesiąkli luteranizmem. Ku zgorszeniu wielu, podczas Wielkiego Postu publicznie spożywali mięso. Kiedy zaś miały się odbyć wybory do rady miejskiej, zebrawszy się, jak zwykle, w kościele, nakazali, aby kapłan odstąpił od odprawienia zwyczajowej mszy o Duchu Świętym. We wszystkim naśladują sąsiada [Albrechta Hohenzollerna], z którym łączy ich w tej sprawie bliska zażyłość. Dantyszek uważa za konieczną interwencję króla [Zygmunta I]. Doradza, by król skierował w tych sprawach list do sejmu [Prus Królewskich], nawiązując także do przerwania procesji Bożego Ciała.
Prosi adresata o dyskrecję oraz spalenie niniejszego listu.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny
Nuntio meo XIII-a huius ... dominorum consiliarior[um] respondent in a ....
[Inte]rim vero misit ad me reverendissimus dominus ... in quibusdam nostris negotiis ... [serenissimae] maiestatis regiae ad me pervenisse ... [dominis] consiliariis ante nostra comitia impr... licuit, cum igitur eas litteras regias ...perissem magistratui Gdanensi ratione contributionis ... scriptum esse, misi easdem litteras, ...s, quas nuper ... meus appet[e]rat cum resign[ation]e r[everendissimo domino] [Cu]lmensi, ut Gdanum perferri curaret. Opus itaque no[n] erit aliis litteris, quarum misi exemplum, nisi et de prioribus in illis fieret mentio, quo sic tanto vehementius contributio urgeatur. Ad quam si iterum ipsi mei gentiles non accesserint, et, quemadmodum iam non semel reluctati fuerint, nihil cum aliis statibus et ordinibus hic efficiemus, quae ab illis dependent, ea in re facturi non aliud, quam quod viderint illos facientes. Inconsentaneum ob id non esset, ut denuo admonerentur, etiamsi litterae regiae serius vel in ipso nostro conventu nuntiis eorum redderentur.
Pudet me, Reverendissime mi Domine, quod quidem et Dominationi Vestrae Reverendissimae usu venire existimo, me toties adeo demisse, nedum diligenter, magistratum Gdanensem pro Ioanne Holsten nequicquam interpellasse, eo illum quidam longe gravius quam prius implacabili odio persequuntur afflictumque adigere volunt, ut honoris et existimationis quae coram omni populo apertis in sessio[nibus] ... [s]alutem iacturam ...tio, per quam pub[lica]m revocationem faciat, qui mallet citius et bonis, et vita cedere, antequam in perpetuam illiusmodi ignominiam incidat, [qua]m boni viri in ma[gist]ratu, quibus rigor [vald]e displicet, et [in] scripto mihi [de]clararunt. Quam auctoritatem et pondus Dominationis Vestrae Reverendissimae perinde atque meae pro illo commendationes habuerint, satis est luculentum.
Isti, qui hoc negotium adeo exasperarunt (suntque de nostris, qui plurimum nobis intimi videri volunt), nullius nostrum se opera aliquando indigere putant. Indigni vicissim, quibus a Dominatione Vestra Reverendissima quacumque etiam in re in posterum gratificetur, me certe multum a se abalienarunt, cum in hac causa, tum quia toti madent Luteranismo, Quadragesima enim transacta usu carnium cum multorum offendiculo publice sunt abusi. Praeterea, cum nuper electio magistratus fieri deberet et ob id ad ecclesiam ex more convenissent sacerdosque ad solitam canendam missam de Spiritu Sancto altari se applicasset, iussus fuit re divina infecta sacrum relinquere. Nihilo secius omnia apud illos aguntur, quam apud vicinum meum, ad cuius exemplum pro consuetudine, quae illis cum eo est coniunctissima, se totos componunt. Si serenissima maiestas regia diutius connivebit, ne quid gravius, immo periculosius quam prius umquam consequatur, maxime est verendum. Non abs re foret, si serio in iis, tum ob processionem Corporis Christi Sanctissimi intermissam ad conventum futurum a serenissima maiestate regia scriberetur.
Haec, quemadmodum alia omnia, in aurem scripseram manu mea, sed vix ipse hoc caliginoso tempore meas notas agnovi. Vulcano dentur, oro.
Meque Dominationi Vestrae Reverendissimae intime et studiosissime commendo.
Ex Heilsberg, XXIII Aprilis MDXLII.