Text #227
Ioannes DANTISCUS to Charles V of Habsburg[Regensburg] [1532-04-16]
Manuscript sources:
1 | |
2 | |
3 | |
4 | |
5 | |
6 |
Prints:
1 | DOGIEL 4 No. 200, p. 283-284 (in extenso) |
2 | AT 14 No. 192, p. 296-298 (in extenso, last pargraph missing; Polish register) |
3 | BUES 2009 p. 312-214 (in extenso) |
Text & apparatus & commentary Plain text Text & commentary Text & apparatus Excerpts concerning Dantiscus' travels
BNW BOZ 2053 TG 26, No. 3388, f. 238r
Sacra Caesarea et Catholica Maiestas.
Superioribus diebus Bruxellis secunda die Septembris
praeteriti Serenissimae Maiestati Vestrae
nomine serenissimi domini
mei superinscribed, in the hand of other⌈meimei superinscribed, in the hand of other⌉
regis Poloniae exposui, quomodo ante aliquot tunc menses
ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌈ill(ustris)ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌉
princeps Albertus marchio Brandenburgensis
dux in Prussia ex sorore
serenissimi domini mei nepos monitorio poenali ratione terrarum
Prussiae ad instantiam administratoris designati ordinis Teutonicorum
peremptoria citatione fuerat ad iudicium camerae imperialis evocatus,
ut intra octo septimanas terras Prussiae illi a serenissimo domino
meo in feudum datas, sub poena banni administratori ordinis
restitueret vel elapsis octo septimanis intra nonaginta dies
compareret propositurus iustas causas, cur ad eam restitutionem non
teneatur et quod igitur serenissimus dominus meus
ill(ustri) or ill(ustrissimo)⌈ill(ustri)ill(ustri) or ill(ustrissimo)⌉
domino
duci in Prussia vigore superioritatis suae prohibuerit ratione
terrarum Prussiae et feudi super his concessi in iudicio camerae
comparere et respondere, cum ad id pro susc in the other hand, written over p⌈pcc in the other hand, written over p⌉ep in the other hand, written over c⌈cpp in the other hand, written over c⌉to
a serenissimo domino meo feudo minime teneatur, quandoquidem ipsum
dominum ducem in Prussia serenissimus dominus meus ut nepotem et
principem regni sui iure feudi, quod illi in terris suis Prussiae
concessit, defendendum et pro eo respondendum susceperit. Dixique
praeterea Sacratissimae Maiestati Vestrae
et quemadmodum alia supra
enumerata in scriptis dedi serenissimum dominum meum regem Poloniae
paratum esse semper iustis rationibus et causis sufficientibus contra
adversariorum impetitiones iustitiam et iura sua, quae ad terras
Prussiae praedecessores serenitatis eius et ipsa cum suis
successoribus habuit semper et est habitura, demonstrare atque ex
omni parte Deo bene BNW BOZ 2053 TG 26, No. 3388, f. 238v favente tueri. Rogavi itaque eo tempore
Sacratissimam Maiestatem Vestram
impense serenissimi domini
mei nomine, ut hanc excusationem, quod ipse dominus dux in Prussia
sic prohibitus non comparere aut respondere ...
potuerit, pro mutuo fraterno amore et iustitia, quam serenissimus
dominus meus in terras Prussiae habet atque etiam pro rerum
Christianarum tranquillitate, qua ad praesens maxime egent, boni
consulere et benigniter admittere dignaretur iuberetque iudicio
camerae, ut ea in causa ulterius non procederet et subditum principem
serenissimi regis mei cum terris suis a serenissimo rege meo in
feudum acceptis cum istiusmodi iuris processu deinceps non
molestaret, quo multa inconvenientia, quae inde oriri possent,
evitarentur.
Ad ista mihi Sacratissima Maiestas Vestra
responderi et serenissimo
domino meo rescribi iussit negotium hoc spectare ad imperium, cuius
eo tempore conventus in Spira fuerat institutus et quod ibidem
Sacratissima Maiestas Vestra
datura esset operam, ut
omnia ea fierent, quae iuribus et iustitiae mere
serenissimi regis mei convenirent seque serenissimo domino meo nulla
in re praeiudicaturam, sed quantum posset, gratificaturam. Cum autem
Spirensis conventus exspirasset, interea quo iste conventus
Ratisbonae institutus esset, iudicium camerae in causa ad instantiam
administratoris processit et in vim contumaciae
ill(ustrem) or ill(ustrissimum)⌈ill(ustrem)ill(ustrem) or ill(ustrissimum)⌉
dominum
ducem in Prussia, sic a serenissimo domino meo, ne compareret,
prohibitum omnesque illi adhaerentes et faventes cum absolutione
subditorum serenissimi domini regis mei a debito et iuramentis in
mense Ianuario novissime praeterito bannitum declaravit et litteris
suis per imperium sic bannitum publicavit BNW BOZ 2053 TG 26, No. 3388, f. 239r ac valvis et
locis publicis affixit superinscribed in place of crossed-out erunt⌈eruntitit superinscribed in place of crossed-out erunt⌉,
quas ego litteras nuper Francfordiae in nundinis in porta ecclesiae
maioris affixas vidi et ad calcem perlegi. Quod cum serenissimo
domino meo innotuerit, qui regni sui principem subditum ratione
feudi, quod illi concessit et ob id quod ille bannitus est, non deseret neque iura sua tueri ommittet,
quam graviter ferat, facilis est coniectura, praesertim cum numquam
prius scriptum vel auditum est, quod pro terris Prussiae quispiam
regalia ab imperio ceperit vel illi paruerit praeterquam iste
ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌈ill(ustris)ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌉
dominus dux Prussiae Albertus, tum ordinis magister, cum
frustra serenissimo regi meo reluctaretur et superiore anno ordinis
istius administrator. Certum autem est plures magistros Prussiae
serenissimis regibus Poloniae homagium praestitisse eosque principes
regni Poloniae nuncupatos fuisse. De religionis desertione
serenissimus dominus meus ipsum dominum ducem Pr superinscribed⌈rr superinscribed⌉ussiae
non asserit aut pro eo intercedit, sed illis, quorum interest,
liberum relinquit. Quae vero iura regni sui concernunt, illis pro
debito suo cogitur intendere et ea in suis limitibus conservare,
quemadmodum serenitatem eius et data regnicolis fides et sacramenta
astringunt. Quapropter haec sic in notitiam Serenissimae Maiestatis
Vestrae nomine
serenissimi domini mei deducenda existimavi, cuius et nomine
Serenissimam Maiestatem Vestram
rogo summopere, velit haec
apud se reputare et non permittere ob multa mala, quae ortum inde
habere possent, bannum hoc terris et subditis serenissimi regis mei
aliqua in parte incommodare aut ulterius distendi quam mutuo fraterno
amori et observantiae serenissimi domini mei atque publicae
tranquillitati
BNW BOZ 2053 TG 26, No. 3388, f. 239v convenit. Quod serenissimus dominus meus
omnibus fraternis studiis et officiis cum regno, dominiis et
facultatibus suis Serenissimae Maiestati Vestrae,
quam debita observantia et
honore semper prosequitur, compensare sedulo studebit.
Et cum iam in nonum usque annum apud Sacram Maiestatem Vestram a serenissimo domino meo orator fuerim et tandem ab eius serenitate facultatem ad patriam et ad oviculas meas redeundi impetraverim Sacrae Maiestati Vestrae humiliter supplico, ut me tam benigno et pleno responso super his et aliis, quae in scriptis dedi, cum gratia sua clementer a se dimittere dignetur. Ubicumque et quodcumque futurus sum, semper futurus sum Sacrae Maiestatis Vestrae dedittissimus ac devotissimus famulus et capellanus
Orator Poloniae