Domine Iohannes

Nomen meum, quod pro humanitate vestra scire cupitis, Chrysostomus est. Sum a secretis illustrissimae dominae ducissae Mediolani. Dico illam ducissam Mediolani titulo tenus, nam regno suo iam pridem spoliata non minus affinium fraude quam vi hostili. Haec ex inclita Aragonia familia genus ducit. Filia fuit serenissimi regis Neapolitani Alfonsi secundi et coniunx illustrissimi Ioannis Galiatii iam defuncti ducis Mediolani, ex quo filiam, quam nunc unicam habet, suscepit. Huic puellae nomen est domina Bona Sfortia. Annum iam primum supra vicesimum nata. Eius mater, de qua supra, nunc dux est Barii et princeps Rossani in regno Neapolitano. Haec sunt, quae de me ac de meis principibus pro nostra amicitia te edocendum censui.

Vale et me posthac tuorum amicorum indici subscribe. Iterum vale et semper.

Christostomus tuus, quicquid est

Annotation in the hand of Dantiscus:

Domina dux Bona Sforcia habet partem in ducatu Mediolani et est vera heres, habet etiam partem in dominio Cremonensi. Mater habet XX m[ilia] ducatorum et nisi unicam filiam, dotem centum milium ducat[orum], 50 milia secum feret, reliquum in duobus annis solvetur. Mundum muliebrem taxat centum milium ducatorum, doctissima est, form[osa], sanguineae complexionis, mediocris statura, non macilenta, n[ec] pinguis, mansuetissima, 4 libros Vergilii, multas Cicer[onis] epistulas, epigrammata varia, Italica multa Petra <r> che sc[it] memoriter, doctissime scribit et loquitur. Si quicquam D[eo] volente futurum est boni necne, sciat quam primum caesar.

Chrisostomus Columnens[is].

Magnifico et reverendo domino Ioanni Dantisco serenissimi regis Poloniae secretario [o]ratori domino et ut fratri [observa]ndo

In Hispania etc.

Mi Dantisce, sis salvus et fortunatus, ut cupis.

Redditae sunt mihi suavissimae litterae tuae, quas Barchinoniae dederas. Hae mihi maximam voluptatem attulerunt, quando me iucundissimae consuetudinis tuae admonuerunt et te ibi esse significarunt, ubi et illustrissimae dominae meae maximo usui et tibi non mediocri honori et dignitati esse possis. Gratulor equidem tibi pro mea in te benevolentia et amore, quod sors ita tulerit, ut in eo sis loco, in eo verseris negotio, ubi et eorum officiorum, quae prius in coniugio erilis filiae non mediocria praestitisti, et eorum, quae in re tam grandi et utili nunc praestabis, una retributione assequi possis praemia. Quare te iterum atque iterum hortor et obsecro, ut naturale illud ingenii tui acumen, fidem et studium omne adhibeas in rebus illis omnibus excogitandis, procurandis, efficiendis, quae ad negotium conferre videbuntur, habens pro re compertissima: quantum dominae meae profueris, tantum et serenissimo regi tuo, immo regi et domino nostro te profuturum. Quin et ex eadem segete frugem te non mediocrem percepturum. Sed haec hactenus.

Ego cum domina mea et ante hac alias de te sermonem habui, et quam de coniugio filiae suae benemeritus fueris, latissime exposui, et nunc de necessitatibus tuis non pauca feci verba. Certe quantum ex humanissimis responsis excellentiae suae visus sum cognoscere et intuitu eiusdem serenissimi regis filii sui, et ob innumeras virtutes tuas sic tibi affecta ac propensa videtur esse, ut nullum gratitudinis officium in se ipsa desiderari passura sit. Retulit mihi oratoribus suis scripsisse, ne quid tibi deesse patiantur: neque vestes neque pecuniam neque aliud quippiam, quod vel necessarium vel gratum tibi esse cognoscant. Quare bono et hilari animo perge et, quod reliquum est negotii, absolve, tibique omnia benigna, omnia liberalia de domina mea polliceare. Ego intra paucos dies spero me ad sacerdotiolum quoddam meum concessurum, ubi operam dabo, ut quam diu potero, et animo et corpore acquiescam. Partim enim ex senio, partim ex taedio rerum humanarum nihil est, quod aeque cupiam, quam aulis principum terga vertere et quod reliquum vitae superest, siquid tamen superest, Deo primum et mihi deinde vivere et nonnumquam cum Musis rationem ponere. Ubicumque tamen fuero, me tui studiosissimum habebis.

Interea vale, mi Dantisce, et me ama, ut consuesti.

Neapoli, VIII Martii 1519.

Chrysostomus tui studiosissimus

Magnifico domino Ioanni Dantisco, serenissimi regis Poloniae secretario et oratori dignissimo, domino et ut fratri observandissimo etc.

In curia regis catholici

Mi Dantisce, sis salvus et fortunatus.

Responderam paucis ante diebus illis litteris, quas ad me ex Hispania dederas. Unde nihil erat, quod denuo scriberem, sed cum Lodovicus hic canonicus collegii nostri istuc esset profecturus, admonuit me amor erga te meus, ne sine nostris ad te litteris eum paterer proficisci. Quin ide <m> amor et studium erga te effecit, ut illud ipsum nihil, quod erat, fieret aliquid vel invitis philosophis omnibus, qui ex nihilo contendunt nihil fieri posse. Nos in diem exspectamus, quod profeceritis cum rege catholico de hereditate dominae meae. Ea sperat te ad causam magnum adiumentum allaturum tum serenissimi regis tui, immo nostri, auctoritate et intuitu, tum tuo ipsius ingenio et industria. Idque ego de te audacter spondere ausus sum, unde conari te decet, ut bona fide et pro te et pro sponsore persolvas. Ex Sarmatia tua post editam a regina filiam nihil novi. In diem tamen exspectamus eum, qui iam quartum ab hinc mensem a domina mea cum muneribus ad puerperium spectantibus missus fuerat. Eum biduo antequam regina pareret constat pervenisse.

De caesare eligendo adhuc omnia incerta sunt. Gallorum rex incredibili et ante hac inaudita largitione electores et plerosque Germaniae principes adortus est. Rex Carolus noster neque deest sibi neque minoribus, ut aiunt, pollicitationibus rem gerit. Utcumque tamen Germaniam totam longe propensiorem familiae Haustriacae, quam regi Galliae constat esse. Non desint, qui opinentur regem nostrum Poloniae, si ad imperium strenue adnitatur, non ultimae spei inter candidatos fore. Electores polliciti sunt ad Dominicam Rosae comitia se ingressuros ac fore, ut intra mensem tertium caesarem elegerint. Dii vertant bene. Sed ego velim abs te fieri certior de rebus Hispanis, ecquid loquuntur de caesare, ecquid de amicitia inter Gallum et Hispanum firmanda. Ea enim, quae istinc afferentur, tamquam fonti propinquiora, putabo verissima. De te vero domina mea diligenter perscripsit oratoribus suis, ut nihilo secius tibi quam sibi ipsis nihil patiantur deesse. Sed tu interea fac, valeas et me ames.

Neapoli, XXVIII Martii 1519.

Chrysostomus tui studiosissimus