1 | IDL 7335 | Ioannes DANTISCUS to Stanisław GÓRSKI, before 1544-08-17 Letter lost |
received Brest-Litovsk, before 1544-08-17 Letter lost, mentioned in IDL 2748: Gratae mihi fuerunt litterae Reverendissimae Dominationis Vestrae, quibus et humanissimae mihi rescripsit, et me in album suorum benigne recepit. |
| |
2 | IDL 54 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, s.l., [1537-09-20 — 1544-08-17] |
Manuscript sources: 1 | copy in Latin, 16th-century, BJ, 6557, f. 399v
| 2 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 274, No. 256, p. 505-506
|
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Stanislaus Gorski cancellarius Cracoviensis etc. ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Varmiensi
Reverendissime Domine, domine honorandissime, salutem.
Eo semper animo fui erga Vestram Reverendissimam Dominationem, ut illi me aliquando obsequiis meis in exilitate sortis meae probare potuissem, sed et ignotus et homuncio sortis extremae verebar, ne, si ultro me ingererem, vanus et ex ardalionum numero censerer. Verum et audita mihi diu et a cunctis praedicata singularis Vestrae Reverendissimae Dominationis humanitas, et dominus ⌊Mauritius⌋ servitor illius omnem ex animo meo dubitationem excusserunt. Rogo atque oro, dignetur Vestra Reverendissima Dominatio hanc meam in scribendo ad se audaciam, vel potius studium hoc erga se meum, in bonam partem interpretari et suscipere meque ex eorum numero, qui hic sunt plurimi, qui egregia voluntatis incli
[tae] ...
| |
3 | IDL 2748 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Brest-Litovsk, 1544-08-17 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1544-08-24
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 389-392
|
Auxiliary sources: 1 | register in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1544, f. 28
|
Prints: 1 | Starożytności p. 76 (excerpt in Polish translation) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
[Reverendissi]mo in Christo Patri et Domino, [domin]o ⌊Ioanni Dei gratia episcopo [Var]miensi⌋, domino et ... colendissimo
Reverendissime Domine, domine colendissime. Salutem et obsequia fidelissima.
Gratae mihi fuerunt ⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Vestrae, quibus et humanissime mihi rescripsit, et me in album suorum benigne recepit. Qua tanta illius humanitate meaque ista felicitate vehementer sum delectatus. Mei officii erit eum praestare me, qui benevolentia gratiaque Dominationis Vestrae Reverendissimae non ingratus aut indignus iudicer. Hortatu domini ⌊Mauritii⌋ abitionem ⌊hinc⌋ adornantis submonui ⌊reginam⌋ dominam meam, num vellet Reverendissimae Dominationi Vestrae aliquid ad eius ⌊⌋ respondere. ⌊Maiestas sua⌋ pauxillum illud de negotio matrimoniali ⌊⌋ iussit. In quo quid aliud causae sit, non satis perspicio, nisi quod ⌊illa⌋ in negotiis eiuscemodi secretior esse vult et ea ab oculis nostris abscondit. Nec reverendissimus ⌊dominus Plocensis⌋ credita haec sibi habet. ⌊Rex noster⌋ grandaevus senex iam, Deo sit gratia, magis in dies ac magis convalescit. ⌊Rex filius⌋, ⌊ambae reginae⌋ recte valent, sed viduis similes sunt, quandoquidem solacio maritorum destitutae videntur, nam ⌊alter⌋ senex est, alter voluntarie puer, vel potius castae vitae amator. Certe mira continentia est ⌊princeps⌋ hic noster, quod ego ex intimis eius mihi quam amicissimis exploratum habeo. Decrevit adhuc aliquanto tempore a re uxoria abstinere, eo fortasse consilio, donec ⌊uxor regina⌋ et ⌊ille⌋ una maturiores sint et aetate corrob
<or>
atiores ad firmam prolem producendam. Nec id fit, ut plerique existimant, odio ⌊reginae⌋ tam pulcherrimae ac sanctissimae, quam omnes benedicunt, quam et ipse ⌊rex maritus⌋ magnifacit. Quodsi quis ⌊illum⌋, ut ne haec solacia cum ⌊coniuge sua⌋ differat, cohortetur, respondere solet: “Scio - inquit - debitum officiumque meum, sed quod facio, bona fit ratione.” Quod ipsum sic nonnulli interpretantur, quod ⌊ille⌋ hac ratione ⌊Ducatum Lituaniae⌋ a ⌊rege patre⌋ facilius se obtinere posse existimet, nam id dixiss[e] auditus est: “Pudet - inquit - ⌊me⌋ mei et hominum. ⌊Rex⌋ sum et dux, sed sine regno et sine ducali potestate, non habens certam sedem, ubi cum ⌊regina uxore⌋ considam.” Aiunt et sperant non pauc[i] datum iri ⌊illi⌋ a ⌊patre⌋ ⌊Ducatum Lituanicum⌋ idque antequam ⌊hinc⌋ pater rex discedat. Id, quod ⌊populus Lituanicus⌋ universus votis omnibus expetit, nam ⌊eo⌋ dominante omnia optima sperant. Maiore mihi iudicio in rebus omnibus quam pro aetate praeditus esse videtur. Et ingenio promptus est, et amans iustitiae, et summam aequitatem in rebus discernendis adhibet, et prudenter omnia loquitur, et festine etiam, ubi res exigit, et in omnibus rebus factisque divinae se sempe[r] gratiae commendat. Habebimus ⌊illum⌋, Domino Deo faven[te], bonum, iustum et sapientem regem. Honores ac magistratus publici ⌊huius dominii⌋ cancellaria[tus], campiductoratus, marssalcatus, Trocensis item et Podlass[iensis] palatinatus et castellanatus bini, quae sunt hic primariae dignitates iam diu vacantes, non sunt adhuc distributi. Et ob id reliqui consiliarii, quod non est plenus senatorum numerus, consultationes publicas, ad quas sunt convocati, inceptare nolunt. Orant novos creari magistratus, ut, qu... de rebus gravibus consultandum est, opus esse vident, ut pleno senatu de rebus tantis statuatur. Cur autem distributio haec honorum differatur, causam veram nescimus, quamvis varii varias comminiscantur. Sed revera pauci sunt ⌊h[ic]⌋ tam amplis digni honoribus. Ingens siquidem est turba, homines pauci. Reverendissimus ⌊dominus noster Plocensis⌋, qua prudent[ia] est studioque erga bonum publicum, publice hortatus est illo[s], qui nunc sunt senatores, oratione diserta, ut ⌊Poloniae Regno⌋ de se ipso et una de ⌊Lituania⌋ conservanda sollicito ipsi quoque ⌊Lituani⌋ sociis amicisque et sibi ipsis ne desint, cum iam hostis instet supra caput omnium. Spes est, quod ⌊rex senex⌋, sumptis paulo viribus, graviter consulet et omnia, quae opus sunt, bene constituet. Cui Dominus Deus auxilium dexterae suae porrigat. Rebus ⌊hic⌋ non constitutis, de nostro hinc in ⌊Poloniam⌋ discessu nihil certi polliceri nobis possumus. Alii credunt post 1544-09-29⌊Michaelis1544-09-29⌋, alii post 1544-11-11⌊Martini1544-11-11⌋ nos ⌊hinc⌋ esse recessuros. Sed invitissimi ⌊hic⌋ manemus sub hoc caelo Saturnino et incommoditate rerum omnium. Adventat ad nos ⌊orator⌋ ⌊caesaris⌋ et cum eo ⌊Langus⌋ orator ⌊regis Romanorum⌋ cum quadraginta comitibus, hominibus non postremae sortis. Intra hanc hebdomadam ⌊huc⌋ venturi sunt. Allatum est ex ⌊Italia⌋ expugnatam esse ⌊Carignanum⌋ per ⌊Gallos⌋ vel potius ad deditionem esse coactam. Caesariani omnes, qui in praesidio ⌊illic⌋ erant, salvi, salvis rebus eorum, dimissi, sed hac sponsione obligati, ne ad sex septimanas in castris ⌊caesaris⌋ militent. In famem, quam tolerare diutius non poterant, culpam traditae ⌊civitatis⌋ conferunt, sed proditio revera fuit. ⌊Barbarossa⌋ gravi damno ⌊Italiam⌋ affecit, nam aliquot civitates ......o Senensi expugnavit, exussit, praedam ingentem cepit, amissis tamen de suis aliquot centis etc. ⌊Papa⌋ cum ⌊Columnensibus⌋ tumultuatur.
Apud nos tranquilla omnia. Ex ⌊Valachia⌋ nuntiatum est ⌊voievodam⌋ illum Turcicam fidem et cum filiis recepisse. ⌊Filium⌋ eius maiorem natu ex ⌊Turcia⌋ nunc post tres annos in ⌊Valachiam⌋ ad ⌊patrem⌋ rediisse, patrem id laetatum esse et in signum huius laetitiae unum ex consiliariis suis, virum bonum populo gratum, sed sibi de affectato voyewodatu suspectum, capite plecti iussit.
Ex ⌊Turcia⌋ nuntiatur filium ⌊Turcorum caesaris⌋ ⌊Mustaffam⌋ ex prima ⌊uxore⌋ per ⌊regem Persarum⌋ profligatum esse. Deinde, quod regnum imperiumque paternum affectasse ⌊illum⌋ sit suspicio, vocatum ad ⌊patrem⌋ venire contemp{i}sisse, conciliare nunc sibi animos multarum nationum, quae a patre caesare ad illum desciscunt, cum quibus filius ipse patrem opprimere contendit et ob id ⌊Turcos⌋, qui partes patris sequuntur, in magno nunc maerore esse. Utinam haec vera sint. Mercatores Camenecenses ex ⌊Turcia⌋ domum reversi referunt passim se illic audisse et ⌊Turcos⌋ eis dixisse: “O miseri ⌊Poloni⌋, ad breve tempus pace fruimini. Quam diu vobis ⌊senex rex⌋ in vita superest, interitum vestrum ne timueritis. Qui vobis differtur, non aufertur, nam, sublato vestro ⌊sene⌋, ⌊vos⌋ opprimemini sine negotio.” Hungarica etiam nova ita, uti sunt allata, ex altera scheda Dominatio Vestra Reverendissima cognoscet. Cui me et obsequia mea parata ad omnes nutus offero et dedo. Et valere illam laetam, salvam et felicem ex animo precor.
Ex ⌊Brescie⌋, die XVII-a Augusti MDXLIIII.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ Cracoviensis et Plocensis canonicus manu propria
Postscript:
Dominus ⌊Paulus de Wola⌋ cancellarius ⌊Regni⌋ pontifex Posnaniensis ⌊hic⌋ est creatus. Eadem hora, ut creatus est, sigillum ⌊Regni⌋ posuit.
| |
4 | IDL 2837 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1545-06-13 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-06-26
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 393-396
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 235
|
Prints: 1 | Starożytności p. 76-77 (excerpt in Polish translation) | 2 | ZAKRZEWSKI 1909 p. 308-309 (in extenso) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo in Christo Patri, Domino, [domin]o ⌊Ioanni episcopo Varmiensi⌋ ... [s]uo colendissimo
Reverendissime Domine, domine colendissime. Salutem et servitiorum commendationem.
Non necesse fuit Reverendissimae Dominationi Vestrae aliquam excusationem afferre, quod Reverendissima Dominatio Vestra nihil litterarum ad me per priorem nuntium dederit. Tantus ego non sum, ut id ab illa requiram, et ipse officium meum non feci, qui nuntium Reverendissimae Dominationis Vestrae abire ⌊hinc⌋ sine litteris praetermiserim, sed et occupatior tum fui, et nihil eiusmodi erat, quod scribi ad illam digne potuisset. Sed et nunc, quid scribam, aliud non habeo praeter id, quod serenissimus ⌊rex iuvenis⌋ ⌊Cracoviam⌋ venit 1545-06-03⌊in vigilia Sacratissimi Corporis Christi1545-06-03⌋ bene valens ac incolumis. ⌊Rex pater⌋ et ⌊regina⌋ cum ⌊filiabus⌋ in templo maiore in arce ⌊illum⌋ exceperunt et amplexati sunt. Nos itidem canonici oratione non inculta, non longa ⌊illius maiestati⌋ felicem adventum gratulati sumus idque sine ⌊antistite⌋ nostro. ⌊Is⌋ tunc domo non prodierat nec in templum, nec obviam ⌊regi⌋. Ficticiam habebat aegritudinem, similiter et dominus ⌊Petrus Opaleniczki⌋. Hodie demum XII Iunii e latebris prodierunt. Varie de hoc homines loquuntur. Et serenissimus ⌊rex iuvenis⌋, et curia sua tota scivit id ita constitutum esse, dum adhuc esset in media via, ambos hos ⌊dominos⌋ ex composito aegrotaturos, ⌊regi⌋ obviam non progressuros, nisi nona demum die post adventum suae maiestatis. Aiunt, quod teste conscientia et metu operum, quae adversum hunc ⌊dominum⌋ suum fecerunt, timent sibi non mediocriter. Nullus aulicorum ⌊regis iunioris⌋ ivit ad domum ⌊archiepiscopi⌋ salutatum illum. In convivi
<i>
s, ad quae vocatur frequenter, cum provocantur poculis, ut in salutem ⌊archiepiscopi⌋ bibant, non assurgunt, non honorem faciunt, pocula non accipiunt, bibere dedignantur aulici ⌊regis iunioris⌋. Quod ⌊homini⌋ vano atque ambitioso sane perquam molestum est. Sperni incipit hoc ⌊monstrum⌋ sacrorum. Quid credit futurum Dominatio Vestra Reverendissima, cum serenissimus ⌊rex filius⌋ imperium ⌊Regni⌋ in manus sumpserit, qui
cf. Adagia 1863 cane peius et angue odit ⌊cane peius et angue frascarios istos oditcf. Adagia 1863 cane peius et angue odit ⌋
? Quarum rerum gratia serenissimus ⌊iuvenis rex⌋ ⌊huc⌋ venisse dicitur, earum adhuc nihil factum videmus. Nam cum ⌊patre rege⌋ non nisi semel adhuc sese concluser[ant] ceteris omnibus semotis praeter ⌊episcopum Plocensem⌋, de quo ⌊uterque rex⌋ est optime persuasus. Cum ⌊matre⌋ etiam non
<n>
isi bis una erat in secreto conclavi idque breviter admodum. Armat sese ⌊mater⌋ in ⌊filium⌋, sed causam iust[am] nullam habet illum incusandi. Quarum tamen haec maxima una esse creditur, quod ⌊Lithuania⌋ ⌊eo⌋ illic dominante ac recta iudicia faciente caput erigere et reviviscere dicitur et quod honor ac reverentia illa Lithuanica, qua sese ⌊regina⌋ efferebat, omnis ad filium est conversa. Incredibile est dictu, quam ab omnibus ametur ⌊hic⌋ iustus ⌊rex iuvenis⌋. Dominus ⌊Tarnowski⌋ ex suo in ⌊illum⌋ amore cum quingentis primariae nobilitatis viris obviam illi progressus est. In bonis suis quattuor diebus ⌊illum⌋ lautissime cum tota curia tractavit, ingentia munera dedit eaque pleraque militaria et oratione diserta ac prudenti ad iustum imperium cohortatus est. Quod ⌊ille⌋ ab ⌊eo⌋ cupidissime audivit. Non est meae facultatis aliquid in laudem huius boni ⌊regis⌋ vel dicere, vel scribere, sed egregia specimina virtutum, probitatis, iustitiae, recti iudicii, vigilantiae, sobrietatis, religionis, pulchre ostendere coepit. Speramus et Deum rogamus, ut his initiis cetera responondean[t] in aetate posteriore.
cf. Hor. Carm. 2.16.27-28 nihil est ab omni parte beatum ⌊Sed nihil est ex omni parte bea[tum]cf. Hor. Carm. 2.16.27-28 nihil est ab omni parte beatum ⌋. Habet hic optimus ⌊rex⌋, quod eum excruciet, nempe ⌊uxoris⌋ gravis infirmitas, quae a caduco infestatur . 1545-03-22⌊Dominica enim Iudica praeterita1545-03-22⌋ ad horam decimam correpta conciderat, hoc ipsum passa et sequentibus diebus. Occultatur hoc ab hominibus, sed ⌊rex⌋ ipse vocato me ad se haec mihi narravit ac mandavit, ut magistros ac astrologos convenirem, ut perquirerent illi ex fatis et nativitate ac constellatione ⌊reginae⌋, an haec aegritudo esset ei ingenita, an vero ex causa aliqua accidentali, et an curari posset. Nihil adhuc astrologi responderunt. Scripsitque serenissimus ⌊rex iuvenis⌋ ad ⌊socerum⌋, ut medicum aliquem suum ad ⌊illam⌋ mittat, qui et curationi illius intendat, et simul testis sit nihil in serenissimo rege desiderare hac in re posse. Vehementer ea aegritudo nos omnes, qui huic optimo ⌊regi⌋, optimae ⌊reginae⌋ bene volumus, sed Dei voluntas sit, necesse est. Dixit mihi quidam vir bonus, quod serenissimus ⌊rex Angliae⌋ habeat hoc donum Dei, quod a tali passione liberantur hi, quibus ille anulum suum consecratum donaverit. Si id Reverendissima Dominatio Vestra umquam audivit et verum esse scit, oro atque obsecro, ut id vel mihi, vel ipsi ⌊regi⌋ quamprimum significet, vel anulum hunc quamprimum impetret huic nobilissimae ⌊reginae⌋ mitti. Scio enim, quod ex ⌊Gdano⌋ frequentissimi in ⌊Angliam⌋ navigant. ⌊Principes⌋ nostri XV Iunii ad ⌊Niepolomice⌋ venatum ibunt. Ibi fortasse loco venationum expostulationes aliquae, irae et reconciliationes erunt. 1545-06-25⌊In crastino sancti Ioannis Baptistae1545-06-25⌋ serenissimus ⌊rex iunior⌋ hinc discedit, primum ad ⌊Cząstochowa⌋ voti persolvendi gratia, inde ad ⌊Pyotrkow⌋, ⌊Varssoviam⌋, ⌊Lomsam⌋, ⌊Tykocyn⌋, ⌊Grodnam⌋ ac postmodum ⌊Vilnam⌋ iturus. Dominus Deus gressus et actus ⌊eius⌋ omnes prosperare dignetur. De ⌊Turcis⌋, ⌊Hungaris⌋, ⌊Almanis⌋, ⌊Italis⌋ nihil nunc audimus. Plerique scribunt et credunt, quod ⌊concilium⌋ ⌊caesare⌋ cogente congregabitur. Litteras ⌊reginalis maiestatis⌋ Reverendissima Dominatio Vestra ad dominum ⌊Werde[n]⌋ transmittere dignetur. Sunt parvi momenti de rebus mercatoriis, de pannis, de auro coemendo pro moneta. Dominationi Vestrae Reverendissimae ago gratias maximas, quod me gratia sua nihil de se meritum complecti dignatur. Cui vitam longam et omnis felicitatis incrementa ex animo precor.
⌊Cracoviae⌋, XIII Iunii 1545.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ canonicus scripsit
Postscript:
Exuratur haec epistula inepta.
| |
5 | IDL 2855 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1545-08-12 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-08-22
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 105-106
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1545, f. 23-25
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 156
|
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo in Christo patri Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia
[episcop]o Varmiensi⌋, domino [et] patrono colendissimo
Reverendissime mi Domine, domine colendissime.
Salutem et fidelia obsequia.
Cum venisset huc hic servitor Vestrae Reverendissimae Dominationis, non invenit in curia regia reverendissimum dominum ⌊episcopum Plocensem⌋, quem, donec in aula reverteretur, coactus fuit exspectare. Ex cuius ad se litteris Reverendissima Dominatio Vestra alia omnia cognoscet.
Iam anulis istis Anglicis ⌊defunctae reginae⌋, dominae nostrae, nihil necesse est. Iam illa casus et pericula humanitatis transgressa, cum beatis animabus aeterna felicitate fruitur. Mortem eius qualiter ferant homines, varie id fit. ⌊Rex pater⌋ dolenter fert et plerique ex senato viri praestantes ⌊reique publicae⌋ studiosi. ⌊Rex maritus⌋ dolentissime, et idcirco est in luctu et squallore. Vetuit omnibus suis aulicis, capitaneis, praefectis bonorum, ut omnes cum suis famulis atro utantur amictu. ⌊Rex⌋ pari modo senex dixit, ut choreae, citarae, musicae, gaudia silerent. ⌊Regina⌋, domina nostra, dolere videtur, nam nigro utitur amictu cum gynaceo suo. Suntque plurimae causae illi dolendi, idque fortasse non tam desiderio ⌊nurus suae defunctae⌋, quam mala fama sua. Nam non modo gens nostra, sed etiam tota ⌊Germania⌋ infamat ⌊reginam nostram⌋, tamquam illa ⌊nurum⌋ hanc veneno sustulerit. Ad quam suspicionem augendam fato quodam acciderat, quod supracoquus defunctae reginae et dapifer et servulus tertius mortui sunt. Qui eodem veneno periisse creduntur. ⌊Germania⌋ hac morte est vehementer in nos commota. ⌊Rex Ferdinandus⌋
et ⌊caesar⌋, frater eius, quomodo de nobis opinentur, nondum scimus, sed brevi sciemus. Nam duo nunctii regii ad caesarem missi reverti se iam ad nos huc scripserunt. Fortasse, quod ⌊reverendissimus dominus Plocensis⌋ hac de re aliquid scripsit Vestrae Reverendissimae Dominationi.
Ceterum nonnuli laetantur ... morte hac ⌊reginae⌋ — aiunt — melius sic accidisse, quod mortua est, quam quod perpetuo hoc morbo laborans et ⌊marito⌋ fuisset abominabilis et stirpis regiae prolisque ex ea nulla spes esset regnumque herede destitutum posset aliquando in dissensiones domesticas prolabi aut ad extraneum principem devenire vel Luteranum vel gentilem vel tyrannum. Maxima vero pars hominum obliti sunt de ista ⌊regina mortua⌋, cuius memoria evanuisse videtur ex animis hominum.
De nova regina, de novis nuptiis, an aliquid fiat, nihil audimus. Feci semel coram ⌊reginali maiestate⌋, domina mea, mentionem, ut illius maiestas cum ⌊rege sene⌋ et cum consiliariis de nova regina cogitent tempori, ut et ⌊regnum⌋ haberet heredem et genus hoc regium ad posteritatem produceretur. Illa inquit: „Ego de hac re nihil facio nec faciam. Nam homines facta mea omnia, quantumcumque optima, male tamen interpretantur. Sed et ⌊filius meus rex⌋ annos iam habet, ipse sibi uxorem, quam volet, deligat.” Quod ego sic interpretor, quod ⌊regina nostra⌋, quam diu vivit, non libenter videret regni sociam, sed quasi unus
⌊Phoenix⌋, sola hic reginae nomen tenere peroptat. Et credo, quod ⌊serenissimus rex iunior⌋, qua est prudentia, ipse sibi uxorem deliget ex consilio tamen bonorum hominum. Itaque Reverendissima Dominatio Vestra maiestati suae pro se... et bono regi optimam reginam aliquam ducere suadeat, cuius scit Dominatio Vestra Reverendissima et educationem et pulchritudinem, et cuius consanguinei et populi regi et regno essent accomodati et utiles et viciniores. Nam longae amicitiae et affinitates ex nullo usu esse solent.
Principes nostri nunc sunt in venationibus. Aula nostra est deserta, magna est solitudo. Curienses sunt pauperes, optimates non dignantur in ea manere - non vident praemia. Omnes ad ⌊regem iuniorem⌋ sese trahunt. Reliqua per ⌊Mauritium⌋ proscribam. Nunc festinat nunctius.
Anulo mihi misso gratias ago Vestrae Reverendissimae Dominationi et agam, donec vivam, et promereri curabo. Cui me et obsequia mea commendo et valere illam felicissime desidero.
⌊Cracoviae⌋, die XII Augusti 1545.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ canonicus
Postscript:
Sciat Dominatio Vestra Reverendissima, quod ⌊regina nostra⌋ falsissime infamatur a malis linguis.
| |
6 | IDL 2871 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1545-10-02 |
received Schmolainen (Smolajny), 1545-10-13
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 397-400
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 250
| 2 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 249
|
Prints: 1 | NIEMCEWICZ 4 p. 56-57 (Polish translation) | 2 | Starożytności p. 77 (excerpt in Polish translation) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo in Christo Patri, Domino, domino ⌊Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi⌋, domino ... suo colendissimo
Reverendissime et Colendissime Domine. Salutem et obsequia fidelia.
Et apud nos in curia nihil est eiusmodi, quod scriptu lectuque iucundum esse posset, sunt tamen nonnulla, quae varie animos hominum versant. ⌊Rex noster senex⌋ nunc aegrotus iacet, solitis passionibus corporis affligitur scabie seu pruritu, dolore colli, manuum, pectoris et senio. Inde fit, quod hominum expeditiones tarde fiunt et procrastinatur. ⌊Archiepiscopum⌋ scit iam Dominatio Vestra Reverendissima mortuum ex carbone ingentis magnitudinis. Sepultus est ⌊Cracoviae⌋. Debita plus quam 50000 reliquit. Nemo ⌊eum⌋ flet, nisi creditores, quibus numquam satisfieri poterit. ⌊Huic⌋, quod speramus et optamus, succedet in episcopatum Cracoviensem dominus ⌊Plocensis episcopus⌋. Nam id quoque ⌊rex iunior⌋ per litteras a ⌊parentibus⌋ postulat, et ⌊rex antiquus⌋ in hac est sententia, ut ⌊is⌋ sit et episcopus Cracoviensis, et simul vicecancellarii munere fungatur. Archiepiscopatus, uti ego persensi, dabitur ⌊episcopo Cuiaviensi⌋, homini et sibi ipsi, et amicis, et regi, et rei publicae, rei ecclesiasticae inutili, caeco et muto. ⌊Paulus episcopus Posnaniensis⌋ et non ambit archiepiscopatum, et revera non est in magna reputatione apud dominos nostros, eo quod esse saeptus filiis, filiabus, generis, consanguineis et est tenax, parcus, sordidus. ⌊Zebridowski⌋ ambit et mercatur fortasse, ut homines existimant, episcopatum Plocensem. ⌊Dziaduski⌋ putatur futurus Cuiaviensis episcopus. De ceteris episcopatibus Premisliensi, Chelmiensi, Camenecensi nihil adhuc sciri potest, quibusnam personis dari debeant. Sunt etiam nonnulli, qui existiment dominum ⌊Sobocz[ki]⌋ futurum aut archiepiscopum, aut Plocensem episcopum. Sed hoc agi videmus, ut ecclesia evertatur, quod tamen ⌊rex senex⌋ non potest perspicere. Ad sacras, ut vocant, exportabitur magna vis auri ⌊Romam⌋ pro chartis aliquot. Dominatio Vestra Reverendissima facile intelligit ascensus istos et ambitus episcoporum nostrorum noxios ac damnosos esse ⌊Regno⌋. Per quos ⌊Regnum⌋ maxim[a] vi auri est exhaustum et tamen huic detrimento non obviam itur. ⌊Comitia Regni⌋ indicta sunt hic ⌊Cracoviae⌋ ad 1545-11-25⌊diem Sanctae Catherinae1545-11-25⌋. Sperant plerique, quod negotia publica rectius constituentur subla[to] hoc obice ⌊archiepiscopo⌋. ⌊Reginalis maiestas⌋ domina nostra est salva cum ⌊filiabus⌋, sed vehementer dolet, flet, maerere[t] ⌊archiepiscopum⌋, cuius funus a domo usque ad sepulcrum secuta est.
⌊Rex iuvenis⌋ salvus est et recte valens. Moleste fert praesentem statum male gubernati ⌊Regni⌋. De nuptiis an aliquid fiat, nihil audio. Scriptum est ex ⌊Ungaria⌋ ⌊regem Ferdinandum⌋ per legatos pacem perpetuam practicare cum ⌊Thurco⌋ hac condicione, ut tota Hungaria adusque ⌊Posonium⌋ sit Turci, reliqua pars minutata ut sit regis Ferdinandi, sed credi non potest etc. Me et servitutem meam commendo Reverendissimae Dominationi Vestrae. Quam felicissime valere ex animo cupio.
⌊Cracoviae⌋, II-a Octobris 1545.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ canonicus
| |
7 | IDL 2942 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1546-03-28 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-04-10
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 407-410
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 284
|
Prints: 1 | Starożytności p. 77-78 (excerpt in Polish translation) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
[Reverendissi]mo in Christo Patri, Domino, [domi]no ⌊Ioanni episcopo Varmiensi⌋, ...o suo colendissimo
Reverendissime Domine, domine colendissime. Salutem, orationes et obsequia.
Quid rerum ⌊hic⌋ egerit vir iste ambitiosus, non sane scio. Visus est mihi raro ad ⌊principum⌋ conspectum venisse. Apud ⌊dominam nostram⌋ rarissime idque non alia de causa, quod quidem ego sciam, nisi ut talleros, ducatos et argentum, si venalia ⌊istic⌋ essent, coemeret pro pecunia dominae nostrae, qua ille multum abundat. Ille tamen id secrete aget, si modo secreto fieri ab illo possit. Quid autem cum ⌊rege⌋ egerit, nescio. Credo, si quid eiusmodi est alicuius momenti, id vel reverendissimus dominus ⌊vicecancellarius⌋ aut ⌊Osius⌋ proscribet Reverendissimae Dominationi Vestrae. Iam ego nunc, nescio qua pigritia, istarum rerum investigandarum curiosus esse desii. Hoc etiam apud nos canonicos in ⌊capitulo⌋ nostro egit. Oravit sibi solvi per nos mille plus minus florenos, quos ei defunctus ⌊archiepiscopus⌋ pro panno, pro vitro debebat. Cui ad 1546-06-24⌊festum sancti Ioannis Baptistae1546-06-24⌋ diximus solutionem, modo sit, unde id fiat. ⌊Nuntius⌋ noster a ⌊caesare Turcorum⌋ rediit. Privatim a me interrogatus narravit mihi pacem nos cum ⌊Turcis⌋ habere, etiam perpetuam, modo vellemus, sciremus et possemus eam ipsi nos servare. Ceterum, quae confecerit apud ⌊Turcum⌋ in negotiis ⌊reginae Isabellae⌋, cuius solius caus[a] missus ⌊illuc⌋ erat, ego nescio. Nam haec coram solo ⌊rege⌋ et ⌊regina⌋ et coram paucis consiliariis ⌊hic⌋ dixit. Monetae ⌊ducis Prussiae⌋ vis ingens imp[or]tata est in ⌊Regnum⌋ et dominia illius. Quae a probatoribus veluti levior improbat[a] et idcirco receptio ususque illius prohibet[ur] explodeturque e ⌊Regno⌋. ⌊Conventus noster generalis⌋ magnatibus nostris sic cudentibus sine conclusione est solutus. ⌊Rex⌋ tamen cum domini[s] episcopis dumtaxat pro praesidio ⌊Russiae⌋ ex amore pacis, pauperum hominum, instituit czopowe ex regiis et spiritualium oppid[is] et insuper rex litteras restium primarum et secundarum ad omnes terras misit, ut sint omnes parati et instructi ad bellum, si quod undecumque eveniret. ⌊Oratores⌋ ⌊regis Ferdinandi⌋ iverunt ad ⌊regem iuvenem⌋ in ⌊Lithuaniam⌋ repetitum ab illius maiestate thesauros, argentum, clenodia et mundum muliebrem ⌊reginae Elisabetae⌋ defunctae. ⌊Germani⌋ haec multis computant milibus, sed non est ita. Credo, quod ⌊rex⌋ haec non gravatim restituet. De nova nupta, quae aut unde erit, nihil dicitur, nihil auditur nec homines nostri quidquam de hoc dicunt. ⌊Principes⌋ nostri sunt, Deo sit gratia, recte salvi et incolumes. Bene et feliciter valeat Dominatio Vestra Reverendissima. Cui me et obsequia mea dedo et devoveo.
⌊Cracoviae⌋, die XXVIII Martii 1546.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ canonicus scripsit
Postscript:
Comburatur.
| |
8 | IDL 2260 | Stanisław GÓRSKI to [Ioannes DANTISCUS?], Cracow, 1546-11-15 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 70, f. 347
|
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissime mi Domine, domine colendissime.
Salutem et fidelia obsequia.
Ego non video causam, ut Dominatio Vestra Reverendissima tantopere sollicita esse debeat de ⌊Sculteto⌋ apud ⌊dominam nostram⌋. ⌊Ille⌋ nonnisi semel ad ⌊illam⌋ scripsit iamdiu, illa vero Romam semel etiam dumtaxat idque ⌊Hosii⌋ nostri iudicio. ⌊Is⌋ enim formam litterarum eiusmodi confecit pro parte Reverendissimae Dominationis Vestrae cum narratione ⌊eius⌋ operum sanctorum et quod salvum conductum regium spreverit etc.
Quantum ego scio et quantum intelligo, ⌊domina nostra⌋ ⌊huius hominis⌋ patrocinium non suscipiet, nec pro illo mordicus pugnabit, neque alii. Ovis haec sine vellere est. Proinde Dominato Vestra Reverendissima nihil hinc metuat, nos enim nisi timidos persequimur. Agat itaque rem suam secura. Si quid postea nubeculae hinc obortum fuerit, facile id discuti poterit. Excusationes multae non sunt Dominationi Vestrae Reverendissimae defuturae, praesertim in re bona.
Locutus sum etiam de ⌊proconsule⌋, pertentando animam, num castellanus esse deberet. Responsum mihi est numquam id futurum. Nihilominus tamen fortasse necessarium esset, ut domini ac nobilitas missa legatione publica agerent cum alia, si quae sunt, tum vero id de proconsule. Suspicor certe, ne extollatur ad hanc tam amplam dignitatem, nam ⌊domina⌋ heri mihi dixit, cum dicerem cum illa: “Quid mali hinc esset, si homo ignobilis fiat consiliarius et locum habeat inter dominos? Nam et ⌊dominus Varmiensis⌋ etiam est de ordine ac genere civili, est tamen primus ille in ⌊Prussia⌋ in ordine senatorio. Cur igitur est creatus nobilis is proconsul, si iuribus nobilium uti non debeat? Cum tamen creati nobiles sint aeque boni, uti nati ex nobili sanguine.”
Amplius non potui expiscari. Dominatio Vestra Reverendissima una cum ceteris dominis si quid hac de re acturae sunt, agant cito, priusquam aliquid fiat. ⌊Rex⌋ enim noster senex iam plus quam puer est. Omnia facit alieno arbitratu. Quid deceat vel non deceat, non videt etc.
Id etiam tacendum non puto: intrusus est ⌊palatinus plocensis⌋ ad capitaneatum Gneve[nsem] contra iura ⌊Prussiae⌋, contra iusiurandum ⌊regis⌋, et ...... si siluerint Dominationes Vestrae, plura huiusmodi audebuntur.
⌊Palatinus⌋ hic homo est omnium, quos terra fert, nequissimu[s]. ⌊Plocenses⌋ mei iam sciunt eius immanitatem, homicidia, rapinas, iudicia iniquissima, propter egestatem et naturae malignitatem ab eo facta. Dignus, qui non officiis publicis modo privetur, sed vita ac honore mulctetur etc. ⌊Is⌋ si ceperit audere furere in ⌊Prussia⌋, poenitebit dominos huic rei tempori non occurrisse etc.
De matrimonio ⌊regis iunioris⌋ nihil plane nunc audimus. Novarum rerum nihil habemus.
Commendo me gratiae Reverendissimae Dominationis Vestrae, quam perpetuo salvam ac felicem esse ex animo opto.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ scripsit
Postscript:
Epistula haec comburatur.
| |
9 | IDL 7336 | Ioannes DANTISCUS to Stanisław GÓRSKI, before 1547-06-18 Letter lost |
received Cracow Letter lost, mentioned in IDL 3130: Dominatio Vestra Reverendissima tam humaniter ad me scribere dignatur et ad amicitiam recipit |
| |
10 | IDL 3130 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1547-06-18 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-06-26
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 419-422
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 408-409
|
Prints: 1 | NIEMCEWICZ 4 p. 57-58 (excerpt in Polish translation) | 2 | Starożytności p. 78-79 (excerpt in Polish translation) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo in Christo Patri, Domino, domino ⌊Ioanni [Dei] gratia episcopo Varmiensi⌋, domino ... suo colendissimo
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine colendissime. Salutem et obsequiorum meorum commendationem.
Non habeo plane, quod ⌊hinc⌋ scribam Dominationi Vestrae Reverendissimae, segregatus a curia. Nam propter pestem varie nunc dispersi sumus, alii alio commigrarunt. ⌊Rex⌋ etiam excedens ⌊Cracovia⌋ per pagos vicosque vagatur, non nisi cum ⌊ambobus cancellariis⌋ et cum uno ⌊palatino Sandomiriensi⌋. Aulicos etiam a ⌊se⌋ ablegat et in ⌊Russiam⌋ militatum mittit cum nonnulla manu stipendiariorum aere suo privato conductorum, cum nos ⌊subditi⌋ iuvare illum contributione noluimus. Ego ⌊Cracoviae⌋ ago securus et sperans in Deo cum ceteris ⌊canonicis⌋, nam lues haec non nisi in xenodochiis regnat et kucharcas, scholares, babas, mendicos tollit. ⌊Domina nostra⌋ de peste hac maiora veris narrare iubet et metum auget, ut seniculum ⌊regem⌋ extra ⌊Cracoviam⌋ teneat ac vertet hinc inde, ut scilicet vitam ei producat vectatione, cantu, choreis et id genus frascariis charitiis vel, ut homines dicunt, ut senem alibi quam Cracoviae morti proximae obiciat. Suum hic agit negotium, ut thesauros et res suas omnes, quas sub colore pestis, etiam longe antea, quam pestis suspicio ulla esset, ⌊Cracovia⌋ extulit, salvas retineat. ⌊Cracoviam⌋ fugitat, ne in morte ⌊senis⌋ Cracoviae cum rebus concludatur. Timet ⌊episcopum⌋, ⌊palatinum⌋, ⌊castellanum⌋ Cracoviensem, ⌊regi filio⌋ non fidit. Nollet quidquam ex divitiis suis amittere. Plerique ad fugam eam spectare arbitrantur, ex eo maxime, quod sub fines ⌊Regni⌋ vagetur, quo facilior sit rerum exportatio. Miseri divites! Quantis sceleribus divitias parant, quantis curis servant, quanto metu, ne amittant, discruciantur! Miseret me ⌊dominae⌋, cui uti servus omnia debeo. Cupio ⌊illam⌋ hoc metu liberari. Non cadet ⌊ei⌋ capillus de capite manenti apud nos in ⌊Regno⌋ suo. Numquam enim ⌊Polona gens⌋ tanta se turpi
<tu>
dine coninquinavit. Dominatio Vestra Reverendissima epistulam hanc concerpat nec istas frascas quisquam sciat, quas confidenter ei scribo. Non est adhuc tanta pestis ⌊hic⌋, uti fertur. Sunt quidem aegritudines acutissimae ac violentae, quae dispositos ad hanc luem subito necant. Multi tamen homin[es] ⌊Cracovia⌋ discesserunt. Omnes maledicunt ⌊reginae⌋, quae fuga et praedicatione pestilentiam disseminavit etc. Quam Dominus Deus a nobis ac a populo Christiano procul avertat. Nova dominus ⌊Mauritius⌋, quae audivit, quae vidit, dicet, praecipue de ⌊caesare Catholico⌋. De ⌊Turcico⌋ vero mercatores nostri dicunt cum maxima potentia adventare illum ad ⌊Transilvaniam⌋, quam ⌊rex Ferdinandus⌋ prodit perditque. Hac enim condicione pacem seu indutias cum ⌊Turco⌋ fertur fecisse, ut omnia, quae in manibus ⌊Ferdinandi⌋ sunt, ea tuto retineat. ⌊Transilvaniam⌋ autem in manibus ⌊eius⌋ non fuisse. Hae igitur indutiae, haec pax potissimam ⌊Hungariae⌋ partem perdet. Utinam haec vera non sint. Quod autem Dominatio Vestra Reverendissima tam humaniter ad me ⌊⌋ dignatur et ad amicitiam recipit, ago illi hoc nomine maximas gratia[s] et hanc tantam illius in me propensionem perpetuis obsequiis meis promereri curabo. Cui me humiliter commendo et ut salva, felix ac laeta quam diutissime vivat, ex animo precor.
⌊Cracoviae⌋, XVIII-a Iunii 1547.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ canonicus manu mea
| |
11 | IDL 7337 | Ioannes DANTISCUS to Stanisław GÓRSKI, before 1548-06-30 Letter lost |
received Cracow Letter lost, mentioned in IDL 3389: Nunc hortatu Reverendissimae Dominationis Vestrae ad intermissum scribendi officium redeo. |
| |
12 | IDL 3389 | Stanisław GÓRSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1548-06-30 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-07-10
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1599, p. 1123-1126
|
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo in Christo Patri, Domino, domino ⌊Ioanni episcopo Varmiensi⌋, domino ... suo colendissimo
Reverendissime mi Domine, domine colendissime. Salutem et obsequia mea.
Pestis anni praeteriti ab aula me segregaverat et libenter aberam, nam interea temporis rebus meis operam dedi et haec causa erat silentii mei. Nunc ⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Vestrae ad intermissum scribendi officium redeo, sit modo aliquid, quod illam iuvare possit, sed praeter illa pervulgatissima et iam diu nota Vestrae Reverendissimae Dominationi de morte ⌊regis patris⌋, de adventu ⌊huc⌋ ⌊regis filii⌋, de matrimonio illius, nulla alia sunt, quae scribi Dominationi Vestrae possint. ⌊Regis⌋ sepultura instituta est 1548-07-26⌊postridie sancti Iacobi1548-07-26⌋, quae, uti adornatur, futura est cum magno apparatu et magna pompa. Qua absoluta ⌊rex⌋ ibit ⌊Pyotrkoviam⌋ ad ⌊comitia magna Regni⌋ ad 1548-08-10⌊diem sancti Laurentii1548-08-10⌋ instituta. Audio tamen a multis, quod multi domini consiliarii cupiunt eadem ⌊comitia⌋ ad 1548-09-08⌊diem Natalis Sanctae Mariae1548-09-08⌋ vel ad maximum ad 1548-08-24⌊diem sancti Bartolomei1548-08-24⌋ differri, ut commode et sepulturae, et comitiis possent interesse et rei domesticae tempore hoc messis operam dare. Sed plerique opinantur non rem familiarem esse in causa, sed ut spatium habeant productius ad instruendum ea, quae practicari debebunt in ipsis ⌊comitiis⌋. Sed tamen, ut practicae istae factiosorum mitigentur, audio, quod offa loquacibus istis in os obtruditur, ut canes isti taceant. Subornantur, ut matrimonium hoc, si non probaverint, {ut} silentio praetermittant. Populus fortasse non tacebit, optimates tacebunt. Sed de futuris non facile est divinare. Inter ⌊matrem⌋ et ⌊filium regem⌋, tametsi privatim fortasse non bene conveniat, nam mater factum filii non probat, publice tamen offensiones nullae palam sunt. ⌊Mater⌋ etiam frustra se opponeret, nam non oboediretur ei. Et idcirco ⌊mater⌋ decrevit omnino ⌊hinc⌋ mox post sepulturam abire ad ⌊Varssoviam⌋ ad perpetuam commorationem. Non vult aspicere dominam ⌊Barbaram⌋, quae ⌊huc⌋ brevi post adduci debet. ⌊Reginulae⌋ etiam ⌊matrem⌋ obsecrant, ut eas secum mater accipiat. Alioqui, si penes dominam ⌊Barbaram⌋ relinqui deberent, malunt monachismum suscipere aut ad hospitalia mendicorum concedere. De ⌊quarum⌋ tamen nuptiis nihil scio. Hoc video, quod ⌊rex⌋ argentum, scutellas, cupas, vasa, vestes pretiosas, mundum muliebrem ⌊eis⌋ adornari facit et parat sororibus omnia, tamquam si proxime maritis dari debeant. Ut tamen ego conicio, cuperet ⌊eas⌋ quamprimum extrudere et ⌊matrem⌋ non retinet, ut ⌊hic⌋ secum maneat. Vult omnino solus esse cum domina ⌊Barbara⌋ sua neque habere supra se custodes seu reprehensores. ⌊Domina nostra⌋ decrevit ⌊hic⌋ cum ⌊filio⌋ non manere. De ⌊filiarum⌋ matrimoniis nihil plane scimus, sed hoc scio, quod ⌊mater⌋ vellet eas elocare. Credoque, quod ut est ⌊domina⌋ pecuniosa, aliquid de suo in dotem ⌊eis⌋ dabit, si non vivens, certe post mortem. Sed dominus ⌊filius⌋ nescit ⌊hanc ovem⌋ plenam lacte mulgere. Penes ⌊regem⌋ pauci sunt consiliarii. Est ⌊episcopus Camenecensis⌋, ⌊Chelmensis⌋, est ⌊zupparius⌋, est ⌊Ociesski⌋ castellanus Biecensis, qui post mortem domini ⌊Volski⌋ factus est magister curiae ⌊reginalis maiestatis⌋, est dominus ⌊Grabia⌋ vicecancel[larius], sed hi sunt veluti quinta ac supernumeraria rota quadrigae. ⌊Episcopus Cracoviensis⌋ et ⌊castellanus Cracoviensis⌋ sunt penes ⌊regem⌋. ⌊Hi⌋ duo princip[atum] obtinent et gratiam ⌊regis⌋. Contra ⌊quos⌋ tamen ubique clamatur inimicissime. Dira nescio quae ⌊his⌋ denuntiantur, quae in comitiis vel in castris maxime apparebunt. Dominus ⌊palatinus Cracoviensis⌋ existimans se non habere gratiam ⌊domini⌋ discessit ⌊hinc⌋ ad ⌊Vissnicze⌋ et, ut ex eius intimo subodoravi, fabricantur illic ad futura ⌊comitia⌋ consilia. Eiusmodi fortasse, quae nos omnes fortasse perturbabunt, nisi Deus al
<i>
ter ordinarit. Sed haec omnia meliores, quam homines suspicantur, exitus habebunt. ⌊Rex⌋ vult esse severus in iudiciis, contra homicidas praesertim, raptores, violatores etc. Credo, quod non malum ⌊regem⌋ habebimus, si modo ⌊consiliarii⌋ mali consilia eius bona non pervertant. De ⌊Prussia⌋ vero nobis per ⌊Cruciferos⌋ istos de laeva cruce eripienda Dominatio Vestra Reverendissima se non afflictet. Antequam hoc fieret, multus prius Germanicus sanguis fundetur in agris Polonicis. Non deerunt nobis nec viri, nec equi, nec arma, nec opes, nec auxilia tanta, quanta nec ⌊Germania⌋ tota superare poterit. Nobiscum Deus, erit adiutor noster, qui blasphematores ⌊istos⌋ confundet. Dominatio Vestra Reverendissima bene omnia speret. Deus nos non deseret sperantes in se. Mitto Reverendissimae Dominationi Vestrae orationem adversus matrimonium ⌊regis⌋ nostri scriptum. Mitto et Pasquillum. Dicuntur et scribuntur haec, ut fit, inter homines non ineruditos, sed tempore, uti alia omnia, sic haec vanescent et erunt omnia meliora. Me Vestrae Reverendissimae Dominationi commendo et valere illam felicissime desidero.
⌊Cracoviae⌋, die ultima Iunii 1548.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor ⌊Stanislaus Gorski⌋ canonicus Cracoviensis et Plocensis scripsit
Postscript:
Religionem non mutat ⌊rex⌋ noster. Paterno more ea servabitur et iam id recens est edictum, ne quisquam nisi antiquo more fidem teneat.
| |