Reverendissimo in Christo Praesuli eidemque clarissimo Principi et Domino, domino Ioanni, Warmiensis ecclesiae antistiti dignissimo, domino et patrono clementissimo

Nisi et occupatior, et sublimior esset Tua Celsitudo, Praesul ornatissime, et idem studiosorum Maecenas unice, quam ut parum digne parumque docte a me, tenui eruditione praedito tuo clientulo, debeat appellari, multa mihi prius insinuatione et impudentiae et audaciae culpa sit deprecan[dum ..., ne] poeticas hasce nugas Tuae Celsitudini dedicandas of[fendatur accipiens, verum] enim vero, quoniam officii mei interesse sum arbitratus, ut non minus pristinae tuae erga me liberalitatis memor, gratitudinem animi qualicumque argumento contester, quam, ut te talem patronum, publico huius scholae instituto demerear, nihil veritus sum, quamvis humile poëma, non ex sui pretio, sed offerentis animo, Tuae Celsitudini aestimandum offerre, idque epistola quantumvis Laconica. Quare Tuam Celsitudinem oro, immo obsecro, Praesul longe dignissime, ut hoc litterarium munusculum, si munusculi nomen mereatur, aequiore, cum in me, tum in ipsa studia, animo benigne accipiat atque adeo, qua merebitur, censoria virgula tractet. Quod si humilius videatur poëma, quam ut tanto studiorum antistiti debeat consecrari, memento mola salsa litare eum, qui thura non habeat. Dabitur fortasse dignius aliquando argumentum, quo me officiosius Tuae Celsitudini insinuem. Interim iis me totum Tuae Celsitudini in clientelam dedo atque Celsitudinem Tuam Deo Optimo Maximo etiam atque etiam commendo.

Elbingae, ex collegio nostro litterario, Kalendis Martiis Anno 1539.

Clarissimae Tuae Celsitudinis deditissimus cliens Gulielmus Gnapheus

Reverendissimo in Christo praesuli, eidemque clarissimo principi et Domino, domino Ioanni, Varmiensis Ecclesiae antistiti dignissimo, domino et patrono meo clementissimo

Dici non potest, ornatissime Praesul, clarissime Princeps, quantum me tibi debere fatear, quod rudes illos et informes versiculos meos non modo benigno animo, sed et iusta simul ac amica censura exceperis, tum tam docti quam pii poematis tui copia mihi facta remuneratus sis. Quo fit, ut satis ac super gratiae meo in te qualicumque officio repositum arbitrer, etiamsi nihil praeterea remunerationis accedat. Atque, o utinam, quas dedimus nugas, dignae sint, quae Tuae Celsitudini dedicentur, adeoque studiosam iuventutem ad litterarum amorem efficaciter instigent. Cum enim tuam illam cum doctissimam tum pientissimam paraenesin et metanoeam lego, totus mihi in meis scriptis videor frigere, atque adeo mihi etiam displicere incipio, qui parum prudenter ac circumspecte, habita et tuae Thaliae et meae infantiae ratione, vel lumen Soli vel noctuas Athenas temere conatus sim afferre. Quippe non possum non pudore suffundi, quoties mecum reputo, quam indigne mei illi socci cum tuo illo cothurno, poema loquor, committantur. Diomedis heic et Glauci permutationem iuxta paroemiam factam iures. Verum enimvero cum gloriosum sit, in id genus litteraria contentione aliquousque prodire, si non datur ultra, facile impetrem spero a tua humanitate meae audaciae veniam. Ceterum paraenesin tuam quo meretur encomio prosequerer hoc loco, Praesul optime, nisi tua non patiatur modestia suas audire laudes et ego inferior sim, quam ut eas parteis digne queam praestare. Novi etenim, quam sit mihi curta suppellex. Hoc tamen unum, quod possim, Deum Optimum Maximumque enixe precor, ut eam animi tui pietatem ac metanoeam, quae in tua elucet paraenesi, magis ac magis adaugeat. Tum quod poetices peritiam attinet, nesciam, si non Musarum chorus op<p>ido quam gravissime indignetur tuae illi aulae, quae ipsis talem vatem inviderit atque ab Heliconis solitudine et otio in turbas et civilium negotiorum undas abreptum tantum non submerserint. Quod autem meam in tuo poemate censuram requiris, me eius Aristarchum factum iubes, modestiam et agnosco, et suspicio tuam. Ceterum mihi religio sit, ut sus Minervam docere tentem aut illotis adeo manibus tua illa sacra temerarius prophanator attingam. Interim tamen testabitur haec scedula altera voluntatem obsequendi tuis votis mihi non defuisse. Sed nolim heic pluribus patientissimas Celsitudinis Tuae aureis onerare, si hoc unum abs Tua Celsitudine impetrem, ut cum mihi tuo clientulo, tum studiis publicis, quod clementer coepisti, favere benigne pergas. Quod cum te facturum sperem, quod reliquum est, Praesul ornatissime et idem Maecenas studiosorum unice, Tuam Celsitudinem Superis etiam atque etiam commendo. Vale.

Ex collegio nostro litterario, 10 Martii anno M.D.XXXVIIII.

Clarissimae Tuae Celsitudinis deditissimus cliens Gulielmus Gnapheus

Reverendissimo in Christo praesuli eidemque clarissimo principi et domino, domino Ioanni, Varmiensis ecclesiae antistiti dignissimo, domino et patrono meo clementissimo

Tuas ad me litteras favoris et clementiae plenas, Praesul optime et idem princeps clarissime, summa cum animi gratitudine perlegi. Nam ex iis intellexi, meum in te qualecumque officium non modo gratum fuisse, sed Tuae Celsitudinis erga me benevolentiam etiam adauxisse, qua o utinam tam queam quam optem me dignum praestare! Heic ego re ipsa comperio, quam non temere Charites ipsas Musarum collegio ceu comites addiderit antiquitas. De rumusculis porro detergendis, quod Tua paterna monet benevolentia, non potuit non esse gratissimum, cum quod hinc videam, quam bene mihi velis, tum quod talis mihi sis monitor, quem merito faciam maximi. Quod odiosi de me rumusculi spargantur, sed ab iis, qui bonorum odio dignissimi sint, non aliud in causa fuisse reor, quam quod ab illorum factionibus contente abstineo qui, quod et tua iustissima habebat querela, fidem iactitant sed enervem et mortuam. Evangelion habent in ore, circumferunt manibus, sed cuius nullum sensum vel experiantur vel specimen edant. Cogor velim nolim istis Suermerus, fanaticus et anabaptista esse, quas calumnias immo convicia quam inique in me torquere aliquando conati sint, non uno sane exemplo possem edocere, nisi religio esset aurium tuarum patientia id genus nugis abuti. Antisthenes perhibet regium esse male audire, cum bene facias. In specula heic quadam consisto, nec desunt Corycaei, qui me Argi, quod dicitur, oculis observent; ii meam tamen innocentiam et animum bene sibi conscium opprimere nullis calumniis potuere. Sed alibi huic purgationi locus esto. Ceterum id quidem nolim te clam esse, Praesul dignissime, Triumphi modulos ex tuo indicio longe exactissimo ad incudem revocatos; quare, si non aspernaberis, eos et emaculatiores et aliquanto locupletiores, cum huc Tua Celsitudo divertet, es habiturus; quibusdam enim sublatis alia substitui, alia locupletavi. Porro ut contra postulationem tuam poematis tui exemplum servarem, quod fortasse factum existimas, Praesul optime, id neque meae fidei patiebatur integritas neque mandati tui ferebat summa auctoritas. Quare, quod a me requirere tibi visum fuit officii, praestare nequeo. Animi interim mei bonam propensionem tibi non ingratam fore spero, quamquam nihil reliquum memini ex tumultuaria lectione, quo meam ineruditam et crassam operam possem, si maxime velim, tibi pro tua de me exspectatione comprobare. Tantum ex tempore visum fuit respondere ad amantissimas tuas et clementissimas litteras. Iis Tuam Celsitudinem Deo Optimo Maximo commendo.

Elbingae, ex collegio nostro litterario, 23 Martii anno etc. XXXIX.

Clarissimae Celsitudinis Tuae studiosissimus cliens Gulielmus Gnapheu[s]

Ornatissimo Praesuli, benignissimo Principi, domino Ioanni Dantisco, ecclesiae Warmiensis antistiti, domino et patrono meo incomparabili

Heylsbergae

Cum de tua erga me humanitate omnia optima mihi persuadeam, Ornatissime Praesul, benignissime Princeps, nihilque antiquius habeam, quam promissae fidei ac operae non defuisse, non possum, quin nugas meas Tuae Celsitudini, quamquam occupatissimae, iterum legendas obtrudam. In quam quidem partem peccare malim, quam neglectae operae solutaeque fidei suspicionem meo silentio incurrere. Quare Augustissimam Tuam Celsitudinem enixe precor, ut qua hactenus usus es in me humanitate, eadem quicquid hic poematis nomini tuo dedicamus, emaculatius aliquanto et locupletius, quam prius erat, redditum accipias, pariterque Aristarchum quendam te illi praebeas. Ius siquidem facio tuae eruditioni, Vir multo eruditissime, ut quocumque tibi visum fuerit modo hunc litterarium foetum tractes, verses, flagelles, perdas, serves. Quod si dignum iudicabis, qui, sub clarissimi nominis tui auspiciis eductus, publici iuris fiat, quo huius ludi litterarii instituto, ubi sub tuis etiam signis militamus, plus dignitatis famaeque accedat, oppido ac lubens id fieri patiar: quin et triumphali hac actione tuum ad nos plausibilem adventum ad proxima patriae comitia, si Deus Optimus Maximus dederit, excipere neutiquam gravabimur, modo cum bona tua gratia id fiat. Nihil etenim aeque cupiam atque te, talem ac tantum litterarum antistitem, huic litterario instituto fautorem, immo praesidem accedere. Tuae porro prudentiae retulerit, Praesul Optime, Princeps benignissime, decernere, si, vel ex tuo sit usu, vel ex reipublicae litterariae salute, ut hoc officium nostrum et in nuncupando et in exhibendo, Tua Celsitudo benigne admittat, cuius quidem sententiae tuae, me tuum clientem, vel tribus verbis certiorem facere non gravaberis, spero. Iis Tuam Celsitudinem quam felicissime valere cupio.

Elbingae, ex collegio nostro litterario, 8 Augusti Anno 1539.

Clarissimae Tuae Celsitudinis studiosissimus cliens, Gulielmus Gnapheus Hagensis

Accepimus T[ri]u[m]phos tuos, quos ... [ti]bi gratificemur ... [quem]admodum simus negotiosi atque ... non gravate iterum relegemus eamque, quam [sententiam] ... postulas, pro nostra ea in re tenuitate non moleste impend[emus].

Vale.

Ex arce nostra Heilsberg, XX Augusti MD XXX[IX].

Ornatissimo Praesuli, Principique viro Domino Ioanni Dantisco, ecclesiae Varmiensis antistiti dignissimo, domino, et patrono suo longe observandissimo Gulielmus Gnapheus Hagensis

Cum in animo mecum reputarem, Ornatissime Praesul, quonam officio meam in te, studiosorum omnium patronum, observantiam testatiorem facerem, non alia mihi occurrit commodior ratio, quam si nostrum hoc qualecumque poema, „Triumphum Eloquentiae” loquor, Celsitudini Tuae tamquam cui multis adeo nominibus debeatur, dedicarem. Ut enim taceam, quae tua in me fuerit liberalitas, et cum annis aliquot superioribus „Acolastum” illum nostrum in patriae comitiis ageremus, et cum hunc ipsum „Triumphum” te coram non ita dudum exhiberemus: iure certe optimo, quicquid hic operis publicamus, tibi poteris vindicare. Vel quod ludi huius litterarii successus, cui promovendo unice studemus, ad te imprimis videatur pertinere, quandoquidem te suum praesulem, in tanto rerum fastigio, quo tua te provexit insignis facundia, cum doctissima maximarum rerum experientia coniuncta, libenter agnoscit Aelbinga, officiose salutat, religiose colit. Vel quod ipsa Eloquentia, quam hic loquentem facimus, te iam suum, non candidatum modo, sed vel primarium Antistitem ex merito depraedicet, maioribus longe honoribus destinatum, atque adeo pro vero virtutis exemplari Prutenicae iuventuti proponat. Cum vero ab hoc consilio me cunctabundum diu ac multum revocasset et heroica Celsitudinis Tuae dignitas et inscitiae meae conscientia, praesertim cum res ipsa loquatur, multo meliora poemata domi tuae provenire, ex amoenissimi ingenii tui agro, quam tenuis nostra Thalia dare queat: vicit tamen hunc meum pudorem insignis tua humanitas et benigne faciendi propensio, quam ego in te summam adverti, quo factum est scilicet, ut me tibi propius insinuare audeam. Accipiat itaque Celsitudo Tua, Praesul Ornatissime, quamquam ab homine tam aure, iuxta proverbium, quam patria Batavo, doctam ipsam facundiam in te maxime, si in quoquam alio Principe viro, triumphantem, ut, si tibi viro tali ac tanto placuerit, quicquid in huius ludi litterarii ac urbis, immo patriae totius commendationem scripsimus, maiore animi alacritate mihi libeat huc incumbere, ut nostrae iuventuti studium meum faciam probatissimum. Cum enim mihi natus non sim, nihil antiquius duco, quam ut quam plurimis prosim, id quod non video, ubi melius praestem, pro meae quidem vocationis ratione, quam in scholasticae iuventutis institutione, quae ut mihi ab adolescentia numquam gravis fuit, ita ne hodie quidem videtur paenitenda. Ceterum argumenti, quod tractandum suscepimus, summa hoc docet, oratorem, ex Fabii sententia, virum bonum esse oportere, et Eloquentiam ipsam cum vitiis mentis minime posse misceri. Si quidem et Marcus Tullius non uno loco testatur, dicendi facultatem ex intimis sapientiae fontibus profluere. Interim et Barbariem ipsam Triumphatam inducimus, ut scholasticam iuventutem ad politioris litteraturae amorem magis atque magis accendamus. Quod nostrum consilium tuae benignitatis fuerit, Praesul Ornatissime, boni consulere et benigne interpretari.

Aelbingae, ex collegio nostro litterario, Kalendis Octobribus, anno 1540.