AAWO, AB, D. 4, f. 131v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi et Pomesaniensis episcopatus administratori et cetera, domino et patri meo clementissimo ac gratioso

AAWO, AB, D. 4, f. 131r

Reverendissime in Christo pater et domine, domine clementissime, post devotissimam reverentiae ac servitiorum meorum exhibitionem.

Quamquam nihil dubito Reverendissimam Dominationem Vestram ex venerabili capitulo written over i⌈ioo written over i⌉ Warmiensi intellexisse me ulterius, quam ad festum divi Martini proxime instans hic esse ac servire nequaquam posse, idque ex causis gravibus, quarum praeter impendentes diversos morbos non minime sunt, onus annorum prope septem et quinquaginta, quos iam de praesenti comitantur oculorum caligo, manuum tremor, memoriae labilitas, reliquaque senectutis incommoda, ut iam tandem magis mihi sit habenda ratio quietis ac salutis animae, quam servitii curialis. Quemadmodum venerabili capitulo Warmiensi, ad quod nunc admi<ni>stratio ecclesiae spectat, per nuntios suos, videlicet dominos doctorem Nicolaum Coppernic, et Felicem Reich, nuntiare feci. Casu vero, quo per capitulum aut aliquam personam capitularem nihil de hoc ad Reverendissimam Dominationem Vestram relatum esset, facio id ipsum tempestive per has meas litteras humillime orans, dignetur sibi Reverendissima Dominatio Vestra de cancellario hic habendo in tempor paper damaged⌈[por]por paper damaged⌉e prospicere, sicuti dubio procul iam pridem sibi prospexiss paper damaged⌈[iss]iss paper damaged⌉e credo. In quibuscumque aliis, extra hoc officium, Reverendissimae Dominationi Vestrae servire possum, offero me et promptissimum et obsequentissimum sacellanum.

Quod reliquum est, ut hic Warmiensis episcopatus, ad quem Reverendissima Dominatio Vestra brevi bonis avibus ventura est, felix ac faustus sit, precor et ex toto pectore opto eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae gratiae me subditissime commendando.

Ex Heilsberg, XXII Iulii anno MDXXXVII.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humillimus sacellanus Nicolaus Human

BCz, 1597, p. 228

Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et patri meo clementissimo gratiosoque

BCz, 1597, p. 227

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine clementissime.

Post humillimam debitae reverentiae, oboedientiae ac servitiorum meorum exhibitionem.

Iuxta Reverendissimae Dominationis Vestrae commissionem venit ad me Ioannes Nyemptschi, bonis Rogeteln(?) mansionem habens. A quo inquirenti mihi, qui nam partem in bonis centum mansorum haberet, hoc responsum datum est, quod illi in charta indita descripti sint habentes partem in dictis bonis. Quod Reverendissimam Dominationem Vestram, quae mea est oboedientia ac reverentia, celare neque volui, neque debui. Iniunxi item Ioanni Nyemptsch, ut se coram Reverendissima Dominatione Vestra personaliter statuat, daturus et ipse praesens super hoc negotio plenissimam informationem.

Commendo me gratiae Reverendissimae Dominationis Vestrae orans, ut Deus ipsam diutissime salvam ac felicem conservet.

Ex Gutstat, die Omnium Sanctorum anno 1538.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humillimus servitor Nicolaus Human

AAWO, AB, D.68, f. 270v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino meo ac patri clementissimo gratiosoque

AAWO, AB, D.68, f. 270r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine clementissime ac gratiose.

Venerabile capitulum Warmiense per dominum administratorem Allensteynensem rogat me, ut intersim causae, quae illi est cum Georgio Sack, tractandae Warmiae, et fortassis, Deo cooperante, amicabiliter componendae. Idque ad feriam quartam ante Ioannis Baptistae proximam.

Ceterum, quia ita commodum visum est Reverendissimae Vestrae Dominationi, ut secum eam in proximum harum terrarum conventum, meque ita votis ac voluntati Reverendissimae Dominationis Vestrae accomodaturum et satisfacturum spopondi, hinc est, quod venerabili capitulo nihil certi respondere possum, antequam certior fiam a Reverendissima Dominatione Vestra, an conventus ille Prutenus procedat nec ne, et an adhuc Dominatio Vestra Reverendissima istius est voluntatis, ut mea persona in illum conventum uti velit. Super quo si secus deliberata est Reverendissima Dominatio Vestra, rogo humillime, dignetur me cum hoc nuntio facere certiorem. Mallem, si qua fieri posset, tam Reverendissimae Dominationi Vestrae, quam etiam venerabili capitulo obsequens et morigerus esse. Quod facile fieri posset, si se vel Reverendissima Dominatio Vestra ab hoc conventu absolvere vellet, vel conventus ille ultra terminum a capitulo pro sua causa designatum, foret prorogandus.

Ut autem certum habeam responsum Reverendissimae Dominationis Vestrae, mitto hunc puerum meum, per quem ut me suo responso dignetur, oro, sine eo enim venerabili capitulo Warmiensi praesentiam meam polliceri nequeo.

Commendo me gratiae eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae. Quam Christus in longos eosque felices annos ad consolationem omnium suorum conservare dignetur.

Ex Gutstadt, sexta Iunii 1539.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae obsequentissimus servitor Nicolaus Human

AAWO, AB, D.68, f. 76v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino meo ac patri clementissimo gratiosoque

AAWO, AB, D.68, f. 76r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine clementissime et gratiose.

Post debitam servitiorum ac reverentiae exhibitionem.

Reverendissime Domine.

Fuit hic superinscribed⌈hichic superinscribed⌉ ad feriam secundam proxime lapsam dominus Fabianus contionator Warmiensis, vocatus a nobis propter organi probationem etc. Is, profectus hinc ad dominum administratorem Allensteynensem ac negotiis suis expeditis inde reversus, attulit mihi desiderium et consilium eiusdem: tale ut suis impensis hunc adhuc baiulum ad Dominationem Vestram Reverendissimam mitterem sciscitaturus de tempore ac die conventus Prutenici proximi. Qui si forsitan non esset omnino hac tempestate celebrandus, vel saltem tantisper dum interea venerabili capitulo morem gererem, prorogandus, certe ex Reverendissima Dominatione Vestra (cui fidem meam in eundem obstrinxi) rescirem.

Equidem nisi cum Reverendissima Dominatione Vestra essem concessurus, gratam rem me facturum video venerabili capitulo, si illius votis responderem. Quod tamen mihi non est integrum, nisi a Dominatione Vestra Reverendissima permisso. Quia vero per dominum Valentinum camerarium scribi mandare dignata est, velle me intra octo dies de omnibus, quae tunc cupiebam, certiorem facere, et iam dies octavus praeteriit, nihil autem mihi responsum, in dubio est animus nec quod faciam, satis scio.

Hinc est, quod Dominationem Vestram Reverendissimam iterum subditissime oro, ne gravetur me hac molestia liberare ac responso suo cum praesenti baiulo propterea misso dignari written over e⌈eii written over e⌉, ut sic sciam, quid mihi potissimum sit faciundum, hoc est, iturusne sim cras perendie mane [c]um domino admi[n]istratore on the margin⌈c hidden by binding⌈[c]c hidden by binding⌉um domino admin hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉istratore[c]um domino admi[n]istratore on the margin⌉ versus Warmiam, an hic diutius voluntatem ac beneplacitum Reverendissimae Dominationis Vestrae exspectaturus.

Porro si Elbingi conventus iste (ut fertur) esset habendus, facile et satis tempori possem e Warmia post confectum capituli negotium Elbingum venire, quo sic utrobique fidem et obsequium meum testatum facerem. Fiat tamen in omnibus voluntas Reverendissimae Dominationis Vestrae. Cuius gratiae me humillime commendo.

Ex Gutstat, XIIII Iunii MDXXXIX.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae perpetuus servitor Nicolaus Human

BCz, 245, p. 216

Ioannes etc.

Venerabilis Domine, devote dilecte.

Cum intelligamus hoc tempore, quo vos misimus in Allenstein ad examinandum ibidem superinscribed⌈ibidemibidem superinscribed⌉ venerabilem fratrem nostrum dominum administratorem, ... illegible⌈...... illegible⌉ venerabilem fratrem nostrum etc. Leonardum Niderhoff, decanum et canonicum ecclesiae nostrae, inibi superinscribed in place of crossed-out quem a te edocti isthic scimus(?)⌈quem a te edocti isthic scimus(?) inibi inibi superinscribed in place of crossed-out quem a te edocti isthic scimus(?)⌉ futurum, committimus vobis, ut on the margin⌈committimus vobis, utcommittimus vobis, ut on the margin⌉ sub priore commissione nostra, accepto ab eo corporali, ut in forma, iuramento, eum superinscribed⌈eumeum superinscribed⌉ examinetis nobisque(?) ab eoque on the margin⌈ab eoqueab eoque on the margin⌉, quemadmodum de aliis fratribus nostris superinscribed in place of crossed-out ab eo dictis⌈ab eo dictis fratribus nostris fratribus nostris superinscribed in place of crossed-out ab eo dictis⌉ certitudinem dictorum ab eo ad nos deferatis, salutem illi nos paper damaged⌈[os]os paper damaged⌉tri nomine dicentes.

Bene valete.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ ex arce nostra [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ Heilsberg, XXVII Aprilis MDXL e[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉(?)[1].

[1 ] e[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉(?) after punctuation mark, perhaps it belongs to another frase

BCz, 1597, p. 1196

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino ac patri meo clementissimo

BCz, 1597, p. 1193

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine clementissime.

Post humillimam servitiorum meorum in gratiam Reverendissimae Dominationis Vestrae commendationem.

Causam matrimonii et impraegnationis inter Elisabetam actricem ex una et Gregorium Newman reum et conventum ex altera partibus controvertentem de speciali commissione Reverendissimae Dominationis Vestrae mihi facta hic audivi summariumque propositionis ac responsionis partium necnon dicta testium in scriptis redacta et praesentibus indita cum ea, qua decet, reverentia transmitto. Ex quibus Reverendissima Dominatio Vestra, quae est illius ingenii perspicacitas ac rerum summa prudentia, facile pervidebit, quid sit decernendum. Ex eo potissimum, quod in primo iudicio ante aliquot retro annos coram me tunc cancellario celebrato commissum sit reo, ut ab actrice omnino in posterum se contineret commercium cum ea nullum habiturus. Alioqui contrarium facturus matrimonialiter illi copularetur, id quod ita factum esse, ne hic quidem in iudicio negare potuit. Ceterum non continuisse se ab ipsa et propria eius confessio, et dicta testium loquuntur, atque adeo tumens actricis uterus clamat. Accidit, quod neque contractum primum inter se et actricem mediatoribus bonis viris initum pro solutione pudoris ac prolis educatione servaverit aut ei satisfecerit.

Testes duae, licet sint sorores actricis, non est tamen verisimile falsum eas deposuisse, fortissimo praesertim, ut moris ac iuris est, iuramento in partis adversae praesentia constrictas. Et in causis q matrimonialibus, quae favorabiles sunt, et quibus, ut plurimum amici et consanguinei seclusis extraneis intersunt, tales testes admittuntur, quales haberi possunt, ut multo melius me novit Reverendissima Dominatio Vestra.

Ego salva conscientia iuxta actorum tenorem et causae qualitatem on the margin, in the hand of sender⌈et causae qualitatemet causae qualitatem on the margin, in the hand of sender⌉ auderem pronuntiare pro actrice, ut in scheda iis indita habetur, salvo perspicatiori iudicio ac prudentissimo consilio Reverendissimae Dominationis Vestrae. Ad cuius cognitionem haec omnia etiam propterea lubens refero, quod pars rea certam sibi istic victoriam pollicetur, interventu nescio cuius patroni in arce Heilsberg sibi comparati, qui, indicta causa, immo cuius ne statum quidem scit, BCz, 1597, p. 1194 iam iam praeiudicio quodam pro absolutione rei, ut audio, pronuntiaverit. Mihi profecto neque apud actricem, neque apud reum, ut est in proverbio, seritur aut metitur. Officium mihi a Reverendissima Dominatione Vestra impositum obeo fideliter ac omnia fide bona tracto, in scriptisque redacta iudicio eiusdem oboedienter subicio. Quae quicquid id est, quod decreverit mihique rescribere dignabitur, boni consulendum est, nam ad decretum eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae hic audiendum constitui partibus pro termino finali feriam sextam proxime sequentem, quae erit XXV dies Februarii.

Opto ex totis praecordiis Reverendissimam Dominationem Vestram salvam esse ac diu vivere. Cuius gratiae me ac fortunulas meas omnes quam subditissime commendo.

Ex Gutstat, XVIII Februarii anno MDXLI.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humillimus servitor Nicolaus Human

BCz, 1597, p. 1284

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino meo ac pastori clementissimo

BCz, 1597, p. 1281

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine clementissime.

Post debitam obsequiorum meorum exhibitionem.

Venit ad me mulier quaedam, adhaerens ab aliquot retro annis concubinae loco rustico cuidam villae Reverendissimae Dominationis Vestrae Mawern, ex quo etiam proles duas genuit, exhibens mihi litteras testimoniales praesentibus inditas, quibus probat se solutam et a marito priore liberam esse, nempe quia ille, cui matrimonialiter iuncta fuerat, habebat uxorem vivam, quam reliquerat cum duobus liberis. Quod si verum est, ut litterae sonant, hanc alteram in uxorem superinducere et per consequens matrimonium hoc secundum constare non potuit.

Praefatus autem rusticus in animum iam induxit suum, ut hanc sibi in uxorem copulari faciat, si modo liceat. Querenti itaque mulieri ... illegible⌈...... illegible⌉ consilium aliud dare ex me neque volui, neque potui, nisi prius requisito consensu Reverendissimae Dominationis Vestrae. A qua humiliter peto, dignetur me per litteras suas clementer certiorem facere, possimne eos copulari facere, an non. Mihi quidem non inconsultum videtur, ut hi, qui hactenus amplexibus adhaeserunt fornicariis, nunc legitimis iungantur on the margin⌈nunc legitimis iunganturnunc legitimis iungantur on the margin⌉, et rusticus iste, qui iam pridem solutus ac dissolutus satis fundum arat alienum , iam tandem uxorio porrigat ora superinscribed⌈oraora superinscribed⌉ capistro , vel hac adiecta cautela, ut si in posterum secus compertum fuerit, duplicem eos poenam subituros esse, videlicet divortii turpis ac multae corporalis infligendae per Reverendissimam Dominationem Vestram.

Cuius gratiosum responsum ac inditarum litterarum remissionem exspecto, optans eandem Reverendissimam Domiationem Vestram quam diutissime et quam felicissime vivere.

Ex Gutstat, nona Augusti 1541.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humillimus servitor Nicolaus Human