List #476
Ioannes DANTISCUS do Bernhard von HÖFEN (FLACHSBINDER)Bologna, 1530-03-17
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Pomocnicze podstawy źródłowe:
Publikacje:
| ||||||||||||||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Carissime Frater Bernharde.
Cum hinc abieris, sis itineris Tui diligens et quantum potest matura, ut sospes ad regiam atque reginalem maiestatem pervenias, ubicumque illas cum curia sua agere intelliges. Quo postquam veneris, in prim[is] Te ad reverendissimum dominum meum episcopum Cracoviensem confer, et si forte fortuna non adesset, usque ad decem milliaria eum inquires, meque ei humil[iter] commendabis et litteras ei inscriptas reddes, quas cum perleg[er]it, hanc etiam instructionem ostendes, et deinde omnia facies, quaecumque Tibi mandaverit; quod si forsan remotius quam decem milliaria abesset a curia, haec infrascripta, quae litteris committere omisi, seorsum et nemine praesente regiae et reginali maiestati referes, et litteras colligatas, sub hoc signo X reverendissimo domino Cracoviensi inscriptas, maiestatibus eorum offeres.
Dices reverendissimo domino Cracoviensi, aut si non aderit, regiae et reginali maiestati, quod hic nomine caesaris ex relatione domini Cornelii, qui in maiestatem regiam semper iustificavit, multa proposita sunt in consistorio papae contra reverendissimum dominum archiepiscopum Gnesnensem, quomodo ille contra voluntatem maiestatis regiae nepotem suum dominum Ieronimum Lasky iuvisset proventibus suis ecclesiasticis, ut adesset palatino Transilvaniae contra Ferdinandum regem, et quod ille tractasset haec pacta inter palatinum et Turcas contra Ferdinandum regem, Turcasque in Austriam duxisset, denuntians prius Ferdinando regi hostilitatem per litteras suas proprias, et pleraque alia, quae in process[u] contra illum videbuntur. Pro quibus cum ego nomine pontificis quaesitus essem, respondi, me iam sex annis abfuisse a maiestate regia et me istarum rerum non habere scientiam, protestatus, si quid contra eundem archiepiscopum statui deberet, ne fieret in praeiudicium regiae maiestatis et Regni eius {eius}. Und <e> tandem contra ipsum archiepiscopum decretum fuisset monitorium, et ad me una cum litteris reverendissimi domini cardinalis Sanctorum Quattuor transmissum, ut illud ad manus regiae maiestatis reddi curarem sub ea conditione, quod si maiestati eius placeret talis contra archiepiscopum processus, ut subinde fieret executio et publicaretur: ego vero cum hanc conditionem adiectam viderem, et quod tale monitorium a protectore Regni cardinali Sanctorum 4, una cum litteris eius maiestati regiae inscriptis, ad me mitteretur, non potui recusare, q[uin] susciperem, et hanc potissimum ob causam, ne viderer caesarianis suspectus, quod Turcarum et illis adhaerentium partes tuerer, factumque est etiam ob id, quod tale monitorium arbitrio regiae maiestatis permittitur, quo cognoscatur, si parti adversae Fer[d]inandi regis maiestas regia faveat nec ne, quandoquidem si monitorium habuerit executionem, iam maiestas regia liquido animum su[um] erga Ferdinandum regem declarabit et omnem suspicionem de Turcis delebit.
Quodsi maiestas regia voluerit, quod hoc monitorium sortiatur effectum, dices, quod reverendissimus cardinalis de Gattinaria, supremu[s] {supremus} caesareae maiestatis cancellarius, qui istud monitorium ex parte caesaris procuravit, maiestatem regiam summopere rogat, ut habito respectu servitiorum et propensionis, quam ille seri[o] et non inutiliter rebus maiestatis regiae atque reginalis iam non semel impendit, ut ei fieret gratia de proventibus archiepiscopatus per modum pensionis, quamdiu viveret, quod inde haberet quolibet anno quamdiu vivet, quantum benivolentiae maiestatis regiae videretur, relicto ipso archiepiscopatu una cum titulo, quomodo conferre posset, cui vellet, in votis et voluntate maiestatis regiae ; rogatque idem cardinalis Gattinarius reginalem maiestatem, ut hoc desiderium apud maiestatem regiam promoveat, quo in effectum deducat[ur], offerens se in posterum – sperat enim bonus senex aliquando altiorem gradum – regiae et reginali maiestati earumque negotiis bonum se semper amicum futurum, et quod ea de re credentiales in personam meam ad regiam et reginalem maiestatem scripserit, quas cum aliis reddes. Ipse enim asserit, si maiestas regia voluerit, quod monit[o]rium habeat executionem, archiepiscopum Gnesnensem omnino debe[re] destitui officio suo et deponi.
Ita referes vel potius legenda dabis reverendissimo domino meo episcopo Cracoviensi rogabisque, ut sic in notitiam regiae et reginal[is] maiestatis deducat vel, si hoc ei inconveniens videbitur, ut Te instru[eret], quomodo ista seorsum et secrete in utriusque maiestatis cognitionem perferre possis, ne, cum sint odiosa, gravius mihi odium incitent.
Expones etiam caesarem igitur non ivisse Romam, quemadmodum des[ti]naverat in animo ibidem coronari, quod non satis fidebat pon[ti]fici. Nata fuit ista suspicio ex tractatibus episcopi Atrebatensis; is nom[ine] regis Franciae egit oratorem apud pontificem, qui conabatur in oppido Turino Sabaudiae caesarem cum rege Franciae, ut ibidem convenirent, coniungere. Et nescio quid tale caesariani suspicabantur, quod erat latere fraudem et ne illa inter eundum vel Romae erumperet, dissimulavit caesar praetexens causam, quod necessario quam primum cum fratre in Germania convenire et ad conventum imperii proficisci cogeretur, sicque hic es[t] coronatus multo commodius et securius.
Rogabis reverendissimum dominum meum Cracoviensem, ut me tandem sua intercessione hinc liberet nam diutius in istis difficultatibus et laboribus hic morari non possum, iam enim aetas mea quamcumque etiam quietem sibi deposcit, sumque istiusmodi morbis factus obnoxius, qui negotiis et itineribus sunt contrarii. Quod idem humiliter utrisque maiestatibus expones.
Quod reliquum est, Tu cura, ut ista suprascripta cum reverendissimo domino Cracoviensi et in absentia apud reginalem maiestatem seorsum, ut Tibi dixi, transigas, atque de omnibus resolutus quantum potes citius ad curiam caesarae maiestatis, ubicumque illa erit, ad me revertaris. Deus Te salvum ducat et reducat.
Ex Bononia, 17 Martii anno Domini MDXXX
Ioannes Dantiscus, frater Tuus, manu propria
Postscript:
Dices etiam seorsum reverendissimo domino meo Cracoviensi, quod cum omnia iam essent parata et abires litteraeque in fasciculos conclusae, ad me missas fuisse litteras domini cardinalis de Gattinaria, cancellarii caesareae maiestatis, ad regiam et reginalem maiestatem, quae mihi fidem facere debent super his, quae illius nomine, ut est in ista instructione, regiae et reginali maiestati de proventibus archiepiscopatus exponi debent. Item quod etiam ea in re contra archiepiscopum dominus Cornelius maiestati regiae et domino Choyensky scribat, in his omnibus standum erit voluntati domini reverendissimi Cracoviensis. Et quod ego etiam in istis ultimis quaedam adhuc, quae hic acta sunt et in prioribus omisi, regiae et reginali maiestati descripsi illisque exemplum expeditionis pro duobus milibus ducatorum adiunxi, quos ego praeter commissionem ex me ipso reginali maiestati a caesare obtinui ex quibuscunque proventibus in generali, quos caesar habet super ducatu Barensi. Unde mihi reginalis maiestas non deberet succensere, nam eam pecuniam caesar dedisset, quo me magis contentum a se dimitteret, putans forsan me etiam inde aliquam partem habiturum, qua in re non ambio aliud, quam gratiam reginalis maiestatis et quod mihi esset paulo benignior.
Reddes etiam certiorem dominum meum reverendissimum Cracoviensem, quod episcopus Gurcensis titulotenus, quem Balbum vocamus, in caesaris et pontificis conventu in plurima negotia se ingessit, in quibus nullos habuit successus, habitusque est a caesare pro exploratore pontificis, qui se ad omnes consiliarios caesaris solebat insinuare et quicquid rerum intellegere potuerat, deferebat ad cardinalem sanctorum 4 et ille ad pontificem, quodque ad praesens, cum intellexisset caesarem hinc abiturum, me non semel molestaverit, ut pro eo ad illustrem dominum comitem de Nassau intercederem, quo illum caesari commendaret, ut eum, qui in Germania in rebus Lutheranis multa posset et qui in his rebus caesari bene posset inservire etc. Quod ego feci, cumque ea de re allocutus fuisset caesarem, dixit mihi illum respondisse, quod per alios etiam tractaverit, ut eum secum in Germaniam duceret, sed cum compertum esset eum iturum, ut pontifici omnia describeret, quae expiscari posset, quodque pontifex eo pro exploratore uteretur, non fore consultum, ut talem secum haberet; iussit tamen ei responderi, quod cum ipse caesar cum fratre suo, rege Ferdinando, convenirent in Tridento, ibidem se tractaturos, quos viros idoneos ad ea negotia eligendos censerent, quod si ille futurus esset unus, id eum non debere latere. Sic eum caesar per me a se expedivit. Cum bonus iste ardelio videns non posse assequi, quod peteret, ut tamen iret, iunctus est forsan a pontifice cardinali Campeio, qui designatus est legatus in Germaniam. Et paulo ante intellexi, quod se iactaverit in Poloniam iturum ad maiestatem regiam, apud quam autoritate plurimum valeat, suspicorque eum hoc facturum, ut commissionem aliquam pro oratore a maiestate regia habere possit, quo sub isto praetextu commodius in curia caesaris et in Germania officium suum explorandi et deferendi exercere posset. Intellexi, quod ad pileum his artibus aspirat. Quod igitur per Te in notitiam domini reverendissimi Cracoviensis atque etiam secreto regiae et reginalis maiestatis deducendum existimavi, quod, si ille venerit, ab eo cavere sciant. Iampridem tractavit per quosdam dominos regni Poloniae, ut esset apud pontificem maiestatis regiae orator, ut cum iam fidem apud Hungaros et apud regem Ferdinandum amiserit, illam se apud Polonos habere ostendere posset. Haec omnia sic a me scripta reverendissimo domino meo Cracoviensi offeres legenda, et me dominationi suae reverendissimae humiliter commendabis. Vale et salvus redi.