List #2063
Ioannes DANTISCUS do Tiedemann GIESEWartenburg (Barczewo), 1539-01-28
Regest polski:
Dantyszek, zapoznawszy się z listami wojewody pomorskiego [Jerzego Konopackiego] do wojewody malborskiego [Jerzego Bażyńskiego] oraz do rady Gdańska, wywnioskował, że Konopacki zdradził „Kości” (Ossi) [Stanisławowi Kostce] treść rozmów prowadzonych w sprawie przechowania pieniędzy [z podatku], dzięki czemu ten uzyskał z dworu dokument umożliwiający odebranie zgromadzonej kwoty. Zdaniem Dantyszka Konopacki postąpił tak, spodziewając się w zamian przychylności dworu w swoim konflikcie z rodziną Kosów o młyn. W liście do Bażyńskiego Konopacki twierdzi, że nie znał sprawy, ponieważ pisarze miejscy nie ogłosili recesów [sejmu grudziądzkiego], w liście do rady Gdańska przyznaje natomiast, że o sprawie wiedział, nie znał jednak treści odpowiedzi króla [Zygmunta I], co nie jest prawdą. Dantyszek uważa, że jeśli miasta nie stawią oporu, państwu [tj. Prusom Królewskim] grozi ruina.
Dantyszek popiera pomysł napisania do króla. Sugeruje, aby w liście nie dążyć do zatrzymania pieniędzy do następnego sejmu [pruskiego], lecz prosić, by w czasie tegoż sejmu dokonane zostało całkowite rozliczenie.
Konopacki, twierdząc, że pieniądze z podatku powinny być przekazane królowi, ignoruje fakt, iż podatek ten uchwalono na potrzeby ziem pruskich i na ich obronę. Jest to rozumowanie charakterystyczne dla osób niebędących indygenami.
Dantyszek prosi Giesego o zachowanie poruszonych spraw w tajemnicy. Jego zdaniem pieczęć Konopackiego [pod listem do króla] nie jest niezbędna — wystarczy akceptacja Giesego, wojewody malborskiego, kasztelanów: elbląskiego {Ludwoka Mortęskiego] i gdańskiego {Achacego Cemy] oraz ewentualnie wojewody chełmińskiego [Jana Luzjańskiego]. On sam, jak pisał wcześniej, włączy się do sprawy w odpowiednim czasie.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Publikacje:
| ||||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Tidemanno Dei gratia episcopo Culmensi, fratri et amico carissimo ac honorando
Reverendissime in Christo Pater et Domine, frater et amice carissime et honorande.
Salutem et fraterni amoris commendationem.
Perlectis litteris domini palatini Pomeraniae diligentius, invenio illum omne consilium de conservandis pecuniis Ossi illi detexisse. Quo factum est, quod statim a principio litteras ex aula obtinuerit pro exigendis collectis adhuc in vere pecuniis, et hoc ob id maxime, ut favorem aulae in negotio molendini, quod habet cum Cossis, sibi reddat propitium. In litteris ad dominum palatinum Marienburgensem ignorantia rei videtur se excusare contra scribas civitatum invectus, causatur enim, quod, ut vocant, recessus solis sibi usurpant et aliis non communicent. In litteris vero ad gentiles nostros plane fatetur se scivisse, sed a maiestate regia non vidisse responsum. Quod quam verum sit, liquet ex remissione conventus praeteriti, quam certe non nesciebat. Si civitates non restiterint, res nostra publica ruinam minatur.
Utcumque res habet, scribendum tamen esset maiestati regiae, ut Dominatio Vestra Reverendissima concepit, relicta petitione, quod pecuniae reservari possent usque ad futurum conventum, verum ut in eo de omnibus serio fieret calculus, et de aliis, quemadmodum heri scripsi etc.
Bonus iste Pomeraniensis argute nimirum sibi argumentari videtur, si pecuniae in harum terrarum usum sint colligendae, ut hoc ex nobis fieret, quae vero pro maiestate regia contributae sunt, ut illi cedant, non memor tot legationum, quibus praeterita contributio postulata est, in usum scilicet et harum terrarum defensionem. Sed eiusmodi sunt hominum ingenia, qui veri indigenae non sunt. Cogitandum erit, ut aliquando obex ponatur.
Haec omnia in ea, quae inter nos crevit, fiducia apud Dominationem Vestram Reverendissimam maneant. Quodsi Pomeraniensis sigillum addere voluerit, parum refert. Satis erit, si Dominatio Vestra Reverendissima, domini palatinus Marienburgensis, castellanus Elbingensis et Gdanensis, et, si induci posset, palatinus Culmensis adprimant. Mihi, quod prius scripsi, pro rei condicione non licet. Non tamen suo tempore deero Dominationi Vestrae Reverendissimae et nostris sanioribus.
Quam dominus Deus sospitet prosperetque in omnibus diutissime.
Ex Wartenburg, XXVIII Ianuarii MDXXXIX.
Reverendissimae Dominationis Vestrae deditissimus frater Ioannes episcopus Varmiensis scripsit