List #2463
[Ioannes DANTISCUS] do [Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS)]H[eilsberg] (Lidzbark Warmiński), 1541-[07-19] or shortly after
Regest polski:
Dantyszek wyraża zadowolenie z nominacji biskupa chełmskiego [Samuela Maciejowskiego] na biskupstwo płockie oraz ze zrzeczenia się przez niego parafii w Gołąbiu na rzecz Hozjusza. Podziekował za to Maciejowskiemu i poprosił o dalszą przychylność dla adresata.
Ze względu na swój wiek i znużenie dawniejszymi podróżami Dantyszek wymawia się od sugerowanej przez Hozjusza wspólnej wyprawy do Rzymu. Załatwienie spraw własnych i adresata w Rzymie zlecił [przebywającemu tam] siostrzeńcowi Kasparowi [Hannauowi].
Z listu Hannaua datowanego 10 kwietnia dowiedział się, że sprawa przeciwko Aleksandrowi [Scultetiemu] została zawieszona do czasu udzielenia przez króla [Zygmunta I] odpowiedzi kardynałowi [Antonio Pucciemu]; zdaniem Dantyszka odpowiedź tę wraz z "książeczką" dostarczył już [Bartłomiej] Gądkowski, więc zapewne wkrótce będą znane rezultaty.
Kaspar [Hannau] pozwał w kurii rzymskiej siostrzeńca Scultetiego, Aleksandra von Suchtena. Z listu Dietricha von Rheden, znalezionego w papierach Scultetiego, wynika, że drugi z jego siostrzeńców, przebywający z nim w Rzymie Georg von Suchten, otrzymał instrukcje w sprawie działań przeciwko Hozjuszowi.
Rheden przybył do Królewca, aby prosić księcia [Albrechta Hohenzollerna], by ten pomógł Scultetiemu wrócić do łask [króla Zygmunta I]. Planował odwiedzić również Dantyszka, odstraszyła go jednak pogłoska o edykcie królewskim. Rheden miał za radą Achacego [Trencka] wysłać list do Dantyszka w sprawie spotkania, jednak do tej pory tego nie uczynił. Dantyszek prosi, by adresat wraz z biskupem chełmskim w miarę możności przeciwdziałali wstawiennictwu księcia i powstrzymali [króla] przed wystawieniem listu podróżnego dla Rhedena. Spodziewa się bowiem, że Rheden zamierza działać na rzecz przywrócenia Scultetiemu kanonikatu warmińskiego.
Z listu adresata Dantyszek dowiedział się, że wysłał on biskupowi chełmińskiemu [Tiedemanowi Giese] okazanie i potwierdzenie testamentu. Dokument okazania jest mu znany, prosi natomiast o przesłanie mu w dyskrecji dokumentu potwierdzenia. Nadmienia, że Giese skrycie sprzyja Scultetiemu.
Dantyszek dopytuje się o postępy sprawy Wolfganga Foldera, w której wcześniej interweniował.
Wyjaśnia, że zabronił swemu siostrzeńcowi Simonowi [Hannau] odwiedzić Hozjusza w trosce o to, by nie powtórzyła się sytuacja, że jego posłaniec przysparza Hozjuszowi kłopotów. Zawiadamia, że oddalił tamtego niesfornego chłopaka.
Prosi by adresat przekazał biskupowi chełmskiemu opieczętowaną sakiewkę z pieniędzmi, którą dostarczy mu Hans Holsten.
Postscript: Po zapieczętowaniu tego listu administrator olsztyński [Achacy Trenck] doręczył Dantyszkowi list od Dietricha von Rheden, zawierający prośbę o spotkanie w celu oczyszczenia się z zarzutów. Dantyszek, znając prawdziwe zamiary Rhedena, postanowił grać na zwłokę. Odpisał mu więc, że nie wolno mu go przyjąć bez zgody króla, u którego znajdują się listy, znalezione w skrzyni Scultetiego (co jest nieprawdą). W tej sytuacji Rheden powinien wystarać się o list podróżny. Dantyszek ostatecznie prosi więc adresata, by doprowadził do jego wystawienia, ale z odpowiednio krótkim terminem, tak by Dantyszek zdążył wybadać Rhedena, lecz by ten nie zdążył zbyt wiele zdziałać. Prosi także o nowiny.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Pomocnicze podstawy źródłowe:
| ||||||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 245, p. 272Venerabilis Domine, frater paper damaged⌈[rater]rater paper damaged⌉ carissime.
Salutem et felicitatem.
Ex litteris Dominationis paper damaged⌈[Ex litteris Dominationis]Ex litteris Dominationis paper damaged⌉ Vestrae tertio Non(as) Iunii datis summa cum voluptate accepi paper damaged⌈[pi]pi paper damaged⌉ reverendissimu paper damaged⌈[reverendissimu]reverendissimu paper damaged⌉m dominum Chelmensem a serenissima maiestate regia, invitis etiam illis, qui vi paper damaged⌈[vi]vi paper damaged⌉ros bonos inexpiabili odio prosequuntur, ad sedem Plocensem nominatum esse paper damaged⌈[um esse]um esse paper damaged⌉ et Dominationi Vestrae Columbam olim meam cessisse. Egique ob id reverendissimo domino Chelmensi gratias orans, ut in dies Dominationem Vestram, quae amplioribus beneficiis digna est, cumulatiore benevolentia complectatur.
Mihi certe non potest esse nisi gratissimum, quod Columba haec ex amici manibus in amicas manus sic continenter transvolat. Quam Dominationi Vestrae faustam et felicem esse precor non secus atque mihi fuit, ductu enim eius hucusque perveni, unde ad Urbem longa est distantia, ad. Mihi porro superinscribed in place of crossed-out vero⌈vero porro porro superinscribed in place of crossed-out vero⌉ peregrinari in hac, multis laboribus et diutinis profectio<n>ibus confecta, aetate difficillimum est. Non abs re paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉ sapiens inquit: vita hominis nequam hospitandi de domo in domum paper damaged⌈[m]m paper damaged⌉. Quo fit, quod frustra Dominatio Vestra secum vo mecum Romam ire parat, licet paper damaged⌈[et]et paper damaged⌉ ego a Scorto et Dominatio Vestra a Lenone sit illic superinscribed in place of crossed-out eo simus and then crossed-out⌈eo simus sit illic sit illic superinscribed in place of crossed-out eo simus and then crossed-out⌉ vocata written over us⌈us written over i⌈iusus written over i⌉aa written over us⌉.
Scripsi igitur nepoti meo Gasparo, ut pro utrisque nobis rem agat, quod paper damaged⌈[d]d paper damaged⌉ si seorsum ... illegible⌈...... illegible⌉ illi Dominatio Vestra quippiam iniunxerit, iussi etiam ac mi superinscribed in place of crossed-out ut non secus quam de⌈ut non secus quam de etiam ac mi(?) etiam ac mi superinscribed in place of crossed-out ut non secus quam de⌉ ut mihi obsequatur, et Dominationis adscribed⌈ss adscribed⌉ Vestrae et Dominationi negotiis tamquam meis on the margin⌈et Dominationi negotiis tamquam meiset Dominationi negotiis tamquam meis on the margin⌉ inserviat.
Habui ab eo nuper litteras X Aprilis datas, quibus scribit actionem omnem contra Alexandrum suspensam esse quam de haeresi agere coepit, quousque serenissima maiestas regia cardinali Sanctorum 4 respondeat. Quod responsum iampridem per dominum Gantkowski ad Urbem unacum libello perlatum existi paper damaged⌈[ti]ti paper damaged⌉mo. Paulo post, quid actum sit, accepturi. Quod si prius quidem paper damaged⌈[em]em paper damaged⌉ Dominatio Vestra habuerit, faciat me participem. Item et a me exspectet.
Nepotem Alexandri, qui Lovanii agit, Alexandrum Suchten on the margin⌈qui Lovanii agit, Alexandrum Suchtenqui Lovanii agit, Alexandrum Suchten on the margin⌉, nepos meus ad Urbem citavit, nihil omissurus paper damaged⌈[rus]rus paper damaged⌉, quod res postulabit. Alter nepos proscripti, Georgius Suchten, de quo Theodericus de Rheden in litteris, quas Dominatio Vestra ex arca legit, meminit, contra Dominationem Vestram instructus est. Is cum proscripto Romae agit.
Theodericus i<i>s diebus in Monte Regio visus est, ubi quaerit, si paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ per dominum ducem reditum in gratiam Alexandro obtinere possit, et non alia de causa huc eo divertit. Statuerat et me invisere, sed rumor edicti regii, quod hic divulgatum est ... illegible⌈...... illegible⌉que, hominem deterruit. Convenerat in quodam cuiusdam nobilis s domo sub ... illegible⌈...... illegible⌉ dicione domini ducis cum venerabili domino Achacio administratore Alensteinensi paper damaged⌈[nensi]nensi paper damaged⌉, captans consilium, si me commode convenire posset. Qui consuluit, ut hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ ea de <re> ad me daret litteras. Quas se missurum promisit ad dominum administratorem, qui eas hucusque non accepit. Si iis de rebus paper damaged⌈[us]us paper damaged⌉ dominus dux quippiam ad aulam scripserit aut fortassis Theoderico salvum conductum impetrare contenderit, quantum potest Dominatio Vestra opera reverendissimi domini Chelmensis, cui ob id scripsi, reluctetur ac impediat hidden by binding⌈[iat]iat hidden by binding⌉, ne ... illegible⌈...... illegible⌉ vel proscripto gratia, aut Theoderico salvus conductus con paper damaged⌈[on]on paper damaged⌉cedatur. Qui non ob aliud venit, quam ut proscripti rebus opitule hidden by binding⌈[le]le hidden by binding⌉tur et Ro(manis) technis aliquid expiscetur, quod(?) superinscribed⌈quod(?)quod(?) superinscribed⌉ illum written over i⌈iumum written over i⌉ commodum(?) ecclesiae nostrae contra nos restituat. Studiosissime itaque Dominatio Vestra ... illegible⌈...... illegible⌉ obser paper damaged⌈[r]r paper damaged⌉vet ... illegible⌈...... illegible⌉, ne quid eiusmodi fiat etc.
Scripsit Dominatio Vestra in novissimis die Corporis Christi datis, quod reverendissimo domino Culmensi (qui, si posset, rebus paper damaged⌈[ebus]ebus paper damaged⌉ proscripti non deesset) declarationem et testamenti confirmationem paper damaged⌈[nem]nem paper damaged⌉ misisset. Declaratio, inquam, haec ignota mihi non est. Quid sibi ve paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉lit testamenti confirmatio, scire aveo, proinde rogo, quale hoc fuerit testamentum, sub fraterna inter nos fide et silentio ad me mittat, quo plurimum mihi gratificabitur.
De Wolfgango Folder scripsi reverendissimo domino Chelmensi. Existim[o, prout tam] diu ad me nihil refertur, quod res in co(m)posit(i)o(n)e haer[et]. [...] habeo, quod ad meam interpellationem tantum laboris [...] par[...] [...] on the margin⌈De Wolfgango Folder scripsi reverendissimo domino Chelmensi. Existimo, prout tam paper damaged⌈[o, prout tam]o, prout tam paper damaged⌉ diu ad me nihil refertur, quod res in co(m)posit(i)o(n)e haeret paper damaged⌈[et]et paper damaged⌉. [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ habeo, quod ad meam interpellationem tantum laboris [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ par[...] superinscribed⌈par[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉par[...] superinscribed⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉De Wolfgango Folder scripsi reverendissimo domino Chelmensi. Existim[o, prout tam] diu ad me nihil refertur, quod res in co(m)posit(i)o(n)e haer[et]. [...] habeo, quod ad meam interpellationem tantum laboris [...] par[...] [...] on the margin⌉.
Quod nepos meus paper damaged⌈[us]us paper damaged⌉ Simon nuper ad Dominationem Vestram non divertit, meo iussu fecit, nolui paper damaged⌈[ui]ui paper damaged⌉ en paper damaged⌈[en]en paper damaged⌉im, ut molestiam Dominationi Vestrae adferret, quemadmodum superinscribed in place of crossed-out nup⌈nup molestiam Dominationi Vestrae adferret, quemadmodum molestiam Dominationi Vestrae adferret, quemadmodum superinscribed in place of crossed-out nup⌉ nuper malus puer meus, quem ob eius intemperiem a me amandav paper damaged⌈[mandav]mandav paper damaged⌉i.
Hunc vero Ioannem Holsten Dominationi Vestrae impense commendo superinscribed⌈Dominationi Vestrae impense commendoDominationi Vestrae impense commendo superinscribed⌉, qui in sacculo consignato septuaginta paper damaged⌈[inta]inta paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ f paper damaged⌈[f]f paper damaged⌉lorenos et 20 grossos Dominationi Vestrae reddet superinscribed⌈reddetreddet superinscribed⌉. Quae pecunia priori summae accessit pro domino paper damaged⌈[domino]domino paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉Chelmen(si) impense commendo. Quam seorsum Dominatio Vestra dabit dominationi eius Dominatio Vestra paper damaged⌈[Dominatio Vestra]Dominatio Vestra paper damaged⌉.
Cui m paper damaged⌈[Cui m]Cui m paper damaged⌉e diligentissime peto commendari et Dominationes Vestras diutissime bene valere cupio ex paper damaged⌈[cupio ex]cupio ex paper damaged⌉ animo.
Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Heilsberg paper damaged⌈[eilsberg]eilsberg paper damaged⌉, [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Iulii MD paper damaged⌈[Iulii MD]Iulii MD paper damaged⌉XLI.
Postscript:
BCz, 245, p. 269Mi carissime Domine Doctor.
Post has obsignatas applicuit venerabilis dominus administrator Allensteinensis reddiditque mihi litteras a Theoderico de Reden datas Konigsberg XI huius transposito tempore etc. Quibus petit, ut me convenire possit et sibi tempus designari poscit. Cum autem stratagemma, quo utitur, ignotum mihi non sit, et Dominatio Vestra ex litteris meis intelliget, ut hominem diutius bono modo detineamus, ne ad ecclesiam [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ perveniat et suis technis atque suorum adiutus consilio aliquod paper damaged⌈[uod]uod paper damaged⌉ moliatur, rescripsi illi, cum se purgare cupiat, me illum [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Nec admissurum, quod tamen sine regia written over um⌈umiaia written over um⌉ voluntate mihi integrum non est [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ me operam daturum et a maiestate regia, apud quam sunt (licet apud me sint) [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ litterae in arcula repertae, salvum conductum habere possit, quo durante [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ veniat.
Rogo igitur, Dominatio Vestra efficiet, ut illi salvus conductus ad de[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ post illius datam unius mensis duraturus obtineatur. Antequam [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ tot dies transibunt, reliqui restabunt pauci, in quibus parum cum su[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ operari. Si me convenerit, hoc ipsum, quod ex me expiscari [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ ex paper damaged⌈[ex]ex paper damaged⌉ eo sum expiscaturus. Det igitur Dominatio Vestra operam, ut per nuntium paper damaged⌈[ntium]ntium paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ eum salvum conductum et quae apud vos aguntur etc. habeam. paper damaged⌈[beam.]beam. paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ rem paper damaged⌈[rem]rem paper damaged⌉ faciet in next line⌈facietfaciet in next line⌉ mihi paper damaged⌈[mihi]mihi paper damaged⌉ gratissimam et fratribus meis omnibus commodissimam.