List #3016
Cornelis DE SCHEPPER do Ioannes DANTISCUSBrussels, 1546-11-28
Regest polski:
W odpowiedzi na listy Dantyszka z 15 czerwca i 16 lipca, dotyczące porwanego w Brabancji studenta z Gdańska, De Schepper zawiadamia, że czynu tego dopuścili się Gdańszczanie, młodzieniec zaś nie został porwany w Brabancji, lecz podstępnie namówiony do udania się do Sint-Truiden, położonego w graniczących z Brabancją posiadłościach biskupa Liège. Stamtąd wywieziono go do Kolonii, udało mu się jednak ujść cało z opresji. Jeden ze sprawców, starszy syn handlarza książkami, poniósł już karę. Jego brat, gdański fałszerz, również zostanie ukarany, jeśli przybędzie pod swoim nazwiskiem do Niderlandów.
De Schepper stwierdza, że wśród ludzi podających się za kupców z Polski, Pomorza i wschodu jest wiele podejrzanych osób: apostatów, zbiegów, wygnańców i anabaptystów. Mimo to kupcy są traktowani przez mieszkańców Niderlandów z życzliwością, podobnie jak przed wojną, chociaż opowiedzieli się przeciwko cesarzowi [Charles V of Habsburg]. De Schepper ufa, że cesarz, mimo wpływu apostatów na miasta niemieckie, zrealizuje swoje zamiary.
De Schepper zapewnia, że każdy przybysz, który powoła się na Dantyszka, przekona się o jego pełnej szacunku pamięci dla przyjaciela.
Donosi, że w Niderlandach panuje spokój, choć przeciwnicy cesarza chcieliby wprowadzić tam zarzewie zagłady. Nie opisuje spraw cesarza, gdyż na jego dworze był ostatnio poseł z Polski [ Achatius von Zehmen]. Polacy, Francuzi, Anglicy i wenecjanie optują za negocjacjami pokojowymi, podczas gdy, zdaniem De Scheppera, obecnie liczą się czyny, a nie poselstwa. Nie dotarły do De Scheppera żadne wiesci o Dantyszku.
De Schepper donosi o pogłoskach, że przeciwnicy cesarza podżegają wielu władców do sprzeciwiania się cesarzowi, jednak zdławione bunty dowodzą, iż takie postępowanie nie jest bezpieczne. Szydzi z tego rodzaju pomysłów.
De Schepper zachęca Dantyszka do działań na rzecz zachowania i poprawienia dawnego obyczaju i kształtu religii chrześcijańskiej na podlegających mu terenach [Prusy Królewskie]. Ostrzega przed zgubnym wpływem sąsiadów [Prusy Książęce, Księstwo Pomorskie] w tym zakresie.
De Schepper posyła Dantyszkowi listy od przyjaciół, m.in. od biskupa Liège [Georga von Österreich]. Tłumaczy zdarzające mu się przerwy w korespondencji obowiązkami, jakie spadają na niego w niespokojnych czasach. Przesyła Dantyszkowi pozdrowienia także od swojej żony, dzieci i przyjaciół.
| odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-02-04 Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
Publikacje:
| ||||||||||||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 155, f. 145vReverendissimo et excellentissimo Praesuli et Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi, Prussiae primati etc., domino et patri honorandissimo et observandissimo
UUB, H. 155, f. 144rReverendissime et excellentissime Praesul orig. Presul⌈PraesulPraesul orig. Presul⌉, Domine et Pater ex animo honorande et observande.
Non possum ad litteras tuas de XV-a Iunii deque Iulii decima sexta, quae concernunt quendam orig. quemdam⌈quendamquendam orig. quemdam⌉ studiosum Gedanensem, qui apud concives suos dicebatur ex Brabantia raptus vi publica qu quorundam orig. quorumdam⌈quorundamquorundam orig. quorumdam⌉ praedonum orig. predonum⌈praedonumpraedonum orig. predonum⌉ etc., pluribus respondere, nisi quod vestrae istic orig. isthic⌈isticistic orig. isthic⌉ civitatis alumni has insidias bono iuveni struxere, sicut iam palam est. Dedit quidem praecipuus orig. precipuus⌈praecipuuspraecipuus orig. precipuus⌉ auctor orig. autor⌈auctorauctor orig. autor⌉, bibliopolae orig. bybliopolae⌈bibliopolaebibliopolae orig. bybliopolae⌉ filius senior, poenas dementiae suae. Superest, ut et frater ipsius, qui Gedani imposturam movit, det similes, quod fiet, si quando contigerit eum cognitum ad nos divertere, nam longe plurimos, qui se Polonos, Pomeranos, orientales, ceterisque nominibus appellant, nescimus, quales sint, et verisimile est non deesse in illorum numero apostatas, fugitivos, exules, anababtistas atque huiusmodi deploratae sortis homines, adversum quos non sumus oculati inquisitores, quia mercatorum numero habentur.
Quibus hactenus praestitum orig. prestitum⌈praestitumpraestitum orig. prestitum⌉ est a nobis, quicquid ante incoeptum orig. inceptum⌈incoeptumincoeptum orig. inceptum⌉ istud bellum Germanicum fuit humanitatis, non aliter, quam si non stetissent contra partes caesaris. Cuius maiestatem divino auxilio munitam et iustissimae causae innitentem non dubitavimus assecuturam orig. assequuturam⌈assecuturamassecuturam orig. assequuturam⌉ esse parem finem optimae ipsius intentioni, quantumvis illi resisterent, de quibus tamen optime merita fuit ipsius maiestas, aliquot Germaniae civitates plus credulae (quod mirandum est) apostatis aliquot monachis quam veris. Quod vitium orig. vicium⌈vitiumvitium orig. vicium⌉ mirarer tam late ser written over p⌈prr written over p⌉psisse, nisi scirem hoc saeculo orig. seculo⌈saeculosaeculo orig. seculo⌉, si quando alias, plurimum posse vitia orig. vicia⌈vitiavitia orig. vicia⌉. Orandus Deus est, ut utrimque mentem sanam inspiret, aliis ut misereantur temporum praesentium orig. presentium⌈praesentiumpraesentium orig. presentium⌉, aliis ut suis superioribus oboediant orig. obediant⌈oboediantoboediant orig. obediant⌉.
Si quisquam tuo nomine advenisset, dedissem operam, ut intellexisset tui memoriam apud me esse venerabilem. Qui casus accidit Gedanensi iuveni, posset aliis et prudentioribus contigisse. Evasit ille Dei gratia, adiuvante innocentia, neque in Brabantia captus, sed seductus, ut ad ditionem Leodiensis episcopi se conferret, ad Sanctum, ut vocant, Trudonem in confinibus Brabantiae, ubi currus per vestros Gedanenses apparatus fuit, quo miser ille in agrum sive specum Coloniensem vectus fuit. Itaque vestris Gedanensibus imputetur iste casus, quem non sunt impune laturi apud nos, qui huiusmodi moliuntur.
Malorum et scelestorum hominum, quibus hoc tempore plerisque written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉queque written over ...⌉ i written over q⌈qii written over q⌉nvitantibus causis plena orig. plaena⌈plenaplena orig. plaena⌉ sunt omnia, numquam deest seminarium orig. saeminarium⌈seminariumseminarium orig. saeminarium⌉, sive ex vobis, sive aliunde proveniat, sed inter bona, quae iis provinciis asscribi possunt, si qua modo sunt, certe animadvertitur iure in praedones orig. predones⌈praedonespraedones orig. predones⌉ publicorum itinerum.
UUB, H. 155, f. 144vReliqua adhuc salva sunt, quamquam adversarios caesaris intelligimus facem in iis nostris incendere velle, quae Paridis erit fax et adversum eos redundatura. Nam quod ad nos attinet, non adeo despecti sumus, quin ut cum poeta loquatur, nostro sequitur de vulnere sanguis.
De statu rerum caesaris, non dubito, quin per oratorem vestrum, quem apud ipsius maiestatem habuistis, redditi sitis certiores. Iacta est alea. Ea utcumque cadat, ferenda est. Interim vos cum Francis, Anglis, Venetis opinionem adepti estis magno in negotio orig. negocio⌈negotionegotio orig. negocio⌉ voluisse pacem procurare. Interea res manibus non legationibus aguntur. Quarum exitus ut reipublicae felix sit, exopto. De te nihil audio.
Vulgo feruntur cursitare adversarii caesaris apud plerosque reges eosque adscribed⌈queque adscribed⌉ animare, ut conatibus maiestatis ipsius caesareae dant obviam, quod exemplum domitorum rebellium, si quidem domari poterunt, periculosum sit futurum iis ipsis regibus. Ad has suggestiones, si verae sunt, rideo, nam si quando umquam orig. unquam⌈umquamumquam orig. unquam⌉, certe nunc expedit membra capiti esse subiecta et exitiosum exemplum futurum regibus omnibus, si praevaleant orig. prevaleant⌈praevaleantpraevaleant orig. prevaleant⌉ adversum caput membra, quod a Menenio Agrippa prudenter est animadversum.
Haec ad te pro mea libertate, optime et pientissime pater, futurorum ignarus perscribo. Si quid potes in regionibus tuis, quo res Christiana stet antiquo ritu modoque, enitere, nam nova haec etiam, si quaedam vetera superinscribed⌈veteravetera superinscribed⌉, emendatione egeant. Periculosa sunt tam vicinis atque imminentibus orig. inminentibus⌈imminentibusimminentibus orig. inminentibus⌉ malorum conatibus, atque ausis, ne quid de opinionibus dicam.
A reverendissimo Leodiensi ceterisque amicis quas potui colligere litteras, ad te mitto hoc tantum praefatus, ne me de cetero orig. caetero⌈ceterocetero orig. caetero⌉ negligentiae aut taciturnitatis accuses. Cuius si quod est vitium, non sane meo erga te studio, sed negotiis orig. negociis⌈negotiisnegotiis orig. negociis⌉ imputari debet, ut scis haec tempora quieta non esse.
Bene et recte vale, et si quid apud te habent ponderis apprecationes et commendationes amicorum, ne uxoris meae filiorumque et amicorum aspernere.
Bruxellae, die XXVIII-a Novembris anno Domini MDXLVI-o.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humilis inservitor et filius Cornelius Scepperus