Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi etc. et Varmiensi omnium suffragiis felicissime [mo]do postulato, domino avunculo suo clementissimo

Salutem et sui quam humillimam commendationem.

Neque, hercle, exa<ra>re, eloqui, aut animo concipere potest quisquam, Praesul Reverendissime, qua laetitia perfruebar, quibus gaudiis exsultabam, quanta voluptate bacchabar, cum Amplitudinis Tuae litteras legissem. Etenim incredibilis laetitia me delibutum reddidit et totum obsedit. Has exspectabam, has affectabam, has flagitabam mirifice et quampridem mihi adferri appetebam. Accepi, inquam, accepi, non quod pueri in faba se repperisse clamitant, sed meras voluptates, sed meras laetitias. O factum bene, rem voluptuariam, Praesul Amplissime, nuntias, pulchre nuntias, prae gaudio vix me capio. Neque sane nuntius optatior neque iucundior adferri potuit, quam qui nunc est de nova dignitate Amplitudini Tuae allatus. Quare temperare mihi non potui, neque pudor dehortari, neque barbaries deterrere, neque humilitas mea revocare quivit, quominus gratulatorias litteras ad Amplitudinem Tuam huic vicissim nuntio darem.

At ne illa mea temeritas et factum inconsultum – exitio cedat, tum ob id, quod mihi tam infimae classis homunculo illas scribere minime competebat, tum quod ineleganter nulla oeconomiae ratione habita non repetitis subinde epithetis et verbosiores, quam par erat, scriptae sunt, magno patrono apud Amplitudinem Tuam egere praesentisco. Verumtamen, dum ipse esse cogor, Tuam Humanitatem, Praesul Ornatissime, appello suppliciterque et maiorem in modum rogo, ut etiam illas quantulascumque litteras aequissimo animo parique modestia, qua priores omnes, accipiat, utque hoc illic sufficiens patrocinium sit ex intimis penetralibus sincerae mentis profectas esse. Ego etiamque meliores aut tempus hoc adhuc doctiores exhibere non potui{t}, sed ad humanissimas Amplitudinis Tuae litteras redeo, quas ab initio legens magna admiratione ductus sum, qui fieri potuit, ut huic gregario homunculo in tantum Amplitudo Tua faveret et tam clementer, sinceriter, tamque liberaliter et frequenter, nec modo admoneret, exhortaretur, sed cumulatioribus etiam beneficiis me sibi devinctum (si ita loqui mihi licitum est) reddere promittit, cum id merui numquam. Donec reduxissem in animum Amplitudinem Tuam magno semper favore prosecutam esse eos, qui mandatis Amplitudinis Tuae sategere et benificiorum eiusdem memores exstitere.

Atqui de quibus me modo Amplitudo Tua commonefecit, tametsi hactenus intermissum est nihil, haud mediocre tamen calcar, etiamsi currenti, Amplitudo Tua addidit. Intellexi plane ex his animum Amplitudinis Tuae et qualem me vult esse fierique non ignoro. Hoc siquidem Amplitudini Tuae in maximum honorem mihique in non minorem utilitatem abibit, obtempero perlibenter, ac – per Iovem – qui Amplitudinem Tuam in his adeo honestis adeoque utilibus audire renuam, ad cuius tantunnum nutum ardua ac periculosissima quaeque obire debeo. Immo mihi vel tellus optem prius ima dehiscat, quam Amplitudinis Tuae saluberrima ista monita atque consilia flocci pendam, quae subinde principes, reges, et divus Maximilianus modernusque Carolus caesares expetivere et tamquam divina oracula coluere. Crede mihi, Praesul Amplissime, non levius apud me Amplitudinis Tuae scripta pondus habere, quam Hegesiae Cyreniaci libri orationesve apud Ptolomeum regem, quemadmodum enim omnis, lecto Hegesiae libro, nulla vel animi vel corporis interveniente molestia, sola styli efficacia se in undas maris ex muro praecipitem dabat libensque moriebatur. Ita tuarum litterarum stylus atque exhortationes me ad illum, quem Amplitudo Tua praescripsit, vitae methodum sine omni negotio aut gravamine immo magna cum voluptate ducunt.

Habeo itaque polliceri in praesens, modo etiamnum rex ille regum excellentissimus (sine cuius ope omnia ruunt) humillimas et frequentes precationes meas audiet, studiis meis divino suo spiritu afflaverit et praesto erit me in hac mea messe et legendis exquisitissimis fructibus curaturum quam diligentissime omnia, cum Amplitudinem Tuam, ut sereno, ut tranquillo tempore in horreum meum a caeli iniuria condentur, satellitibus suis tempestive subventuram certum scio.

Porro, quod super tot magnifica beneficia in me mmeritum collata et maiora et plura pollicetur, nequicquam sane (ut dixi) novi fecit, sed sua virtute dignum. Facit namque illa ex quadam mirificissima munificentia sua, qua maxime nitet atque eminet, ut etiam beneficium accepisse videatur, cum praestiterit. Quare illud ipsum in Amplitudine Tua Deus agnoscens a male distribuentibus sua abstulit et Amplitudini Tuae detulit, quae tamquam oeconomus optimus et Dei dispensator dispensare illa et procura cum aliorum commodis in Christi gloriam tenet pulcherrime{t}. Quae, quia una mina decem lucrata est, dixit Dominus a stantibus, auferte a servo illo minam quam repositam in sudario habuit nescius uti et date servo meo bono, qui decem minas habet. Nam omni habenti dabitur, ab eo autem, qui non habet, etiam quod habet auferetur.

Quae quia in minimo fidelis fuit, iure optimo eandem Amplitudinem Tuam maioribus praefecit Servator ille noster Iesus, cui ob tantam munificentiam in aerternum usque gratias agam obsecrans insuper, ut hoc gaudium, quod nobis omnibus largitus perpetuum esse velit, Amplitudini quoque Tuae ob illam, quam mihi exhibet, maximas et immortales habeo, dum referre nequeo. Meum tamen erit perpetuo meminisse. Recentiorum librorum indicem Amplitudini Tuae ante ferias Divi Martini aegre missurus sum, tunc etenim adventuros confido. Hic modo praeterquam illi, quorum Amplitudo tua indicem habet, distrahuntur nulli. De iis, quid fieri vult Amplitudo Tua, exspecto interim. Feci praeterea mentionem clepsydrae coram domino Ioanni Eichler petiique, quo restitueretur Amplitudini Tuae, si integrata esset. Ille vero (quod etiam hic audivit nuntius) misisse se Amplitudini Tuae olim inquit, quo autem nuntio dubitare, velle nihilominus Amplitudinem Tuam ea de re certiorem reddere.

Polydamum in aliquot mensibus non memini me vidisse. Coniector illum melius sibi consuluisse atque in Germaniam (quod dudum moliebatur) profectum esse.

Ipse dominus Iesus Tuam Amplitudinem servat incolumem.

Datae Cracoviae, 14 Octobris anno Domini 1537.

Reverendissimae Amplitudinis Tuae infimus clientulus Casper Hannovius