Reverendissimo in Christo Patri Domino, domino Ioanni Dei gratia Episcopo Varmiensi, domino et patrono suo gratiosissimo

Post humillimam et perpetuam sui commendationem, omne felicitatis incrementum optat.

Reverendissime Domine, Maecenas munificentissime.

Nolui commitere, quin ad Reverendissimam Dominationem Tuam, quantumvis rudes litteras exararem, maxime cum famulus Reverendissimae Dominationis Tuae (qui quidem in parentis aedes divertit) hinc reditum pararet, ne si tam opportunam scribendi facultatem intermitterem, id meae ingratitudini, ne dicam stultitiae, merito assignaretur. Equidem illud immortale beneficium, quo me Reverendissima Dominatio Tua hinc discedens locupletissime ornavit, alto pectore fixum manet. Ac mediusfidius interea, mihi nil est magis in optatis, quam ut possim qualiter qualem demerendi occasionem arripere, quam si aliquando consecutus fuero, me gratum et memorem, Reveredissima Dominatio Tua sentiet. Sed malim re ipsa meum istiusmodi animum quam calami stratis verbis, quae mihi quoque desunt, declarare. Itaque rem ipsam, quae voluntatem egregiam comprobet, summo cum desiderio, omni cum diligentia expectabo et iocunda promptitudine offeram.

Etsi me non lateat omnia quae hic vel geruntur, vel audiuntur, a maximis viris certissime Reverendissimae Dominationi Tuae perscribi, nihilominus tamen et ego nonnula Reverendissimae Dominationi Tuae significare statui, ut aliquod tantummodo officii signum praeberem.

Serenissimus rex noster iunior nuper ab exercitu rediit, quem quidem admirabili cum animi dexteritate perlustrasse fertur. Rediit, inquam, cum splendidissima numerosissima et suspicienda panoplia. Ipsemet totus ac totus armorum insigni decore illustrabatur. Dicendo consequi non possum, quantus in spectando concursus et aplausus exstiterit afluentis populi.

Inter Valachum et exercitum nostrum pax firma constituta est, iis conditionibus, ut nempe illa regio Pockuczie intercepta restituatur integra atque illata damna resarciantur, quae arbitrio serenissimorum regum, Ferdinandi et Ioannis aestimari debent. Denique praestitum est iuramentum, nullam in posterum rebellionem adversus regnum Poloniae motum iri.

Aiunt Turcarum imperatorem populosissimis cum copiis ad Moldaviae fines venisse atque cogitare impressionem facere in Transylvaniam, ubi rex Ioannes validissimam militum manum collectam habet. Decrevit Turcarum impetum fortiter excipere. Huic quoque caesar et Ferdinandus auxiliares copias miserunt, quibus dominus Lascky praeest. Faxit clementissimus Christus, ut tandem istius infestissimi tiranni intolerabilis potentia infringatur. Cuius rei nunc spes quam optima passim illucescit, dum universus fere Christianorum orbis incipit paratam concordiam longe lateque diffundere. Quod faustum felix et perpetuum sit.

De meo statu quaedam adscribere placuit. Senatus Cracoviensis decrevit me suis actis et epistulis superiorem praeficere, idque me inscio nec tale quidquam ambiente. Ita mihi nudiustertius dominus pater retulit, qui id temporis magistri civium officio fungitur. Ego quid faciam? Non sane contemnam istiusmodi insperatam vocationem. Deinde vero parentis et amicorum consiliis acquiescam. Postremo patriae commodis studere cupio. Nec parum iuvabit studiorum meorum rationem iste domesticus usus forensis. Perspectis enim patriis ins<ti>tutis atque iudiciis in Italiam redire stat sententia. Quo tum cum fructu iuris studia repeterem, multorum in hac scientia doctissimorum virorum et vetera et nova exempla docent. Deus mea coepta feliciter promoveat.

Quod superest, enixe Reverendissimam Dominationem Tuam oro, dignetur ignoscere meae sat ineptae ac nimium familiari verbositati, in quam (illectus innata facilitate et perspecta gratia Reverendissimae Dominationis Tuae) incidi. Ac demum illud unum enixissime a Reverendissima Dominatione Tua contendo, velit me in clientulorum suorum album reponere, quo mihi profecto nil antiquius nil optatius esse potest. Deus Optimus alacrem amoenam et felicem vitam Reverendissimae Dominationi Tuae in longum proroget, ex animo etiam atque etiam precor.

Datae Cracoviae, 13 die Septembris, anno a partu Virginis 1538.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis addictissimus clientulus doctor Stanislaus Aichler