Reverendissimo in Christo Patri, Domino, domino Ioanni Dantisco, Dei gratia Warmiensi [episcopo], domino meo colendissimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine fautor et benefactor observandissime.

Post sacrae manus osculum et perpetuam felicitatem.

Supra id, quod vix dici potest, gratissimae mihi Paternitatis Vestrae Reverendissimae fuerunt litterae, quandoquidem ex eis licuit intelligere Paternitatem Vestram Reverendissimam prospera frui valetudine, quae mihi maxime est cordi et quam illi aeque ac mihi ipsi summopere desidero, prosperum denique suarum rerum successum, quem paribus auspiciis dominus Deus sua infinita pietate diuturno tempore et in aevum usque prospicere dignetur. Quod ut efficacius fiat, assiduis precibus a Domino Iesu Christo unacum fratribus meis id impetrare contendemus.

Quantum vero attinet meam valetudinem, nihil in me immutatum est, quia idem manens, idem semper natum est facere idem. Cum enim semper langueam, de languore ad languorem devenio, et quanto ulterius, tanto deterius ob senectam meam iam prorsus viribus effetam. Quae tamen certe non est mihi gravis nec admodum molesta, cum ipsa sit propinquior gradus ad superos ascendendi, quandoquidem malum hoc, quod vulgo mortem vocant, initium est immortalitatis vitae futurae , pereuntibus sua lege et tempore corporibus, animis vero in caelestem patriam migrantibus. Verum facessere philosophica haec sinam, ne facula solem illustrare velle videar.

De impia autem et perfidorum secta, cum videam omnes quaerere, quae sua sunt et non quae Ihesu Christi, et ea, quae ad animarum salutem pertinerent, negligere, quid aliud afferam, et non quidem sine magno stomacho, nisi quod nunc verificari video obscurentur oculi eorum, ne videant etc. Si enim naturali lumine dumtaxat, et non divino, afflati duceremur, clarius adhuc luce meridiana interitum et ultimum excidium ecclesiastici status istis praeludiis et hac nostrorum conniventia exploratum habere deberemus. Sed vereor, ne id nobis accidat, quod Sanctus Paulus in epistula ad Romanos gentilibus accidisse ait ex desertione Dei in exsecrabilia facinora prolapsos. Etenim et ii, qui sunt ex nostris, sua oscitantia et dissimulatione huic pestiferae et mortiferae sectae favere videntur inquientes: „Dummodo nostro tempore proventibus et bonis nostris frui possimus, viderint posteri, quid facto opus erit, et adhibeant remedia pro eorum subsistentia, nos interim laetos dies transigamus”. Sed hic dicendi finem faciam, latissimus enim scribendi campus hic mihi se offert, ad cuius metam absque taedio et magna animi perturbatione (cum fontes et scaturigines, ex quibus morbus hic processit, adducendi essent) pervenire non possem.

Nostri principes serenissimi et praesertim serenissima regina, domina nostra clementissima, tantum abest, ut faveat his pestilentissimis hominibus, verum ita est infensa eorum sectae, ut ne verbum quidem de ipsorum exsecrandis dogmatibus pertingere sinat ad aures suas. Nec diffido serenissimum regem iuniorem paternam et maternam, quam puero imbiberat religionem sectari, et in futurum sectaturum, nec enim diversum conicitur vel levissimo argumento. Ad quem crastina luce Deo auspice litteras daturus sum, quibus equo currenti calcaria addam.

Magnas gratias habeo Vestrae Reverendissimae Paternitati tamquam domino meo colendissimo, quod dignata fuerit mihi mittere confectiones muscati, quae certe gratiores longe apud me exstiterunt, quam si mihi tantumdem auri transmisisset. Quo licet non abundem, tamen non ita egeo, sicut hac confortatione stomachi, qui quando deicitur, hoc uno tamquam praesentaneo remedio resumit vires et refocillatur. Utinam scirem, quomodo et apud quem Gedani reperiri possit, quia serenissima reginalis maiestas adduci faceret non tantum pro me, sed etiam pro usu serenissimi regis. Pro quo ex Italia multae confectiones advehuntur, quas scio non esse ita aptas ad relevandas tam sensibiliter vires et fovendas, sicut hoc muscatum, quod non existimo reperiri conditum apud suas serenissimas maiestates, et super hac re cum serenissima reginali maiestate loquar, quando ad me invisendum futura hebdomada descenderit, cum cubiculum meum ob acerbitatem frigoris et aeris intemperiem egredi non licet.

Quod reliquum est, Paternitati Vestrae Reverendissimae omnem felicitatem cupio. Quam rogo, ne eius solito amore et gratia me prosequi desistat. Ego semper profitebor me sui nominis observantissimum futurum.

Quam Dominus Deus sua i[n]finita bonitate quam diutissime conservare dignetur.

Datae Cracoviae, 6 Decembris 1544.

Eiusdem Paternitatis Vestrae Reverendissimae obsequentissimus frater Marcus a Turri Venetus, totius ordinis fratrum minorum conventualium commissarius generalis, serenissimae reginalis maiestatis confessor etc.