Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo War[miensi], domino et avunculo meo clementissimo

Reverendissime Praesul, clementissime domine, plurimam salutem omnisque felicitatis uberrimam accessionem cum humillima servitiorum meorum commendatione.

Non frustra quidem, ut prius, sed tamen satis diu in hodiernum usque diem scriptionem iterum distuli expectans cardinalium congregationem, ut in ea tandem ... diffiniretur, ne in sempiternum vanas litteras mitterem. Post duodecimum enim diem Iunii nihil litterarum ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam dedi. Quarta autem huius congregatis ... cardinalibus ceterisque iudicibus prolatisque in medium probationibus utriusque partis, ex quibus postea longissima orta est disputatio, totam demum controversiam hanc criminalem diffinierunt neutra praesente parte, sed ipsis solis cardinalibus aliisque iudicibus in uno conclavi conclusis. Quo fit, ut de ea disputatione inter ipsos habita nobis, id est [Π.] et [Φ.], aliud nihil constet, quam quod fuerit longissima deque decreto tum facto etiam nihil certius, quam quod per illud decisa sit .... Quae autem sit sententia eius decreti neque [Π.] adhuc quicquam certi habet, neque [Φ.]. Etenim priusquam separarentur cum iudicibus cardinales, sacramento cuilibet eorum iniunctum est silentium, expiscatus tamen sum ab illis pauca quaedam, nempe quod haeresim publice abiurare debuit ac postea etiam illi nescio quam iniuncturi sint penitentiam. De beneficiis autem eius et donis quibus privatus est, quid statutum sit, adhuc plane omnes ignoramus, sciemus autem, spero, hac proxima septimana idque sine mora ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam scribam simul etiam certius aliquid de meo reditu. Cum enim iam res ad finem Christi gratia tam prope accessit, minime consultum puto hinc me movere, antequam vel finem ipsum videro, vel certam futuri finis rationem.

Accedit, quod [Π.] a secunda, quoque sententia, quam contra [T.] nona Iulii obtinui, cuius exemplar cum istis mitto, appellans huius litis finem ad tertiam adhuc sententiam suspendit. Quae cum itidem sub vacationum istarum terminum secundum me fuerit lata, finem et huic eidem liti tandem imponet. Non enim iam ab ea licebit appellare nec ultra mensem Octobris facile differri poterit. Aut, si id fieret longioremque moram interpositam iri perspexero, in animo habeo potius procuratori meo reliquias istius litis committere, quam diutius Romae morari, ut cum Deus iam et carissima matre me orbavit, cuius mors maximum maerorem et acerbissimum dolorem mihi inflixit, Reverendissimam Amplitudinem Tuam vivam vivus reperiam, qua sola excepta cum paucis aliis facile contempserim, quicquid praeterea totus hic mundus habet. Cumque ipsa mea mater, cui sit beatitas sempiterna, vitam XXII Aprilis amisit, tamen id undecima huius demum ex litteris fratrum meorum Simonis et Ioannis intellexi, quas cum suis ultima Iunii datis Reverendissima Amplitudo Tua [ad] me misit. Tristissimum nuntium r[ec]te tantam moram pertul..., dominus Iesus autem Reverendissimam Amplitudinem Tuam cum reliquis nostris omnibus melioribus rebus conservare eiusque incolumitate ac ceterorum tantum maerorem meum in reditu meo levare dignetur, quem quadam ex parte lenierit quoque illud, si ita decretum a cardinalibus esse intellexero, ne nos tot tantosque sumptus et labores in octavum iam annum impendisse paenitere possit. Ego certe optime sperans hoc mihi de Dei misericordia omnino promitto, abiuratio enim id non impediet. De qua et aliis in decreto comprehensis tum plura scribam, cum illud fuerit publicatum, vel a iudicibus aut ipsis cardinalibus plura comperero. Nunc aliud quod scribam, nihil habeo.

Redditae sunt, ante dies octo a Germanicano veredario [Π] litterae, quas ad ipsum [J] et Achacium Cema dedisse audivi in Maio mense, quibus mirum in modum exhilaratus est, utpote in quibus scriberetur, quod ab utroque illorum in maxima sit gratia apud [X.] positus eaque [L.] iusserit suo nomine ad [Σ.] scribere, ut cum [Π.] componeret. Quin et ipsum ad se scripsisse iactitat invitans eum ad reditum et promittens securitatem. Haec et alia quaedam similia inter multos sparsit. At quoniam Reverendissimae Amplitudinis Tuae posteriores litterae, quibus nunc respondeo, longe recentiores sunt usque adeo etiam, ut non meminerim me umquam Romae recentiores accepisse, in quibus plane contrarium de [X.] scribit, scilicet offensam illam fuisse ex [Π.] litteris et contumeliosis eius in [F.] querimoniis adhuc fingere et mentiri suo more furca ista videtur. De quibus omnibus atque de decreto cardinalium et ad [L.], et ad [M.] scribo, obsecrans, ut omnem impendant operam, ne quid in aula hoc rerum statu innovetur, donec publicato decreto authenticum eius exemplar ad ipsos misero. Π- cum ob pravissimos mores suos invisus factus esset hospiti [Π.] nec haberet ipse [Π.], unde Π- sustentaret inter hellebardarios pontificis, vix tandem illi locum invenit inter optimos nimirum magistros, ut corruptus fiat corruptissimus.

Ibidem et Sampson perseverat, dum a suis patronis tenacissimis tam parce illi subvenitur [J], quamvis nos odisse videatur et ingratus esse, tamen pro eius indulto hucusque sedulo hic laboravi tantumque effeci, ut illud iam brevi expeditum consequar et vel mittam ad illum [pa]ulo post vel, si citius hinc avolare ... [m]ecum feram, iuxta apostoli facturus doctrinam, qui iubet in bono vincere malum.

[X.] decima huius etiam duas impetravit a pontifice ad Reverendissimae Amplitudinis Tuae ecclesiam nominationes, sed quoniam ego prior totidem [F.] nomine expedivi, potiores illi erunt, qui a [F.] nominabuntur praeferenturque nominatis a [X.] Id enim et iure cautum est, et Romae in iudiciis observatur, velim itaque scire, quibusnam illae F nominationes per me expeditae cesserint. Nihil de eo ad me a L. vel M. adhuc est scriptum. Admonebo autem eos responsi, ut intelligam, si quid meae profuerint preces. Ego quippe utriusque negotiis cotidie hic maxime occupor estque apud me L. familiaris nuper Romam ad me propter ea negotia missus. Quoniam vero ignarus est rerum urbis, me admodum parum iuvat, oculatus tantum testis futurus, cum redierit, meorum laborum, quibus omnibus quam tandem gratiam inibo, nondum habeo, unde coniecturam faciam. Spero tamen aliquam. ... incolumis mecum, laus Deo, manens incredibili cum desiderio finem ... felicem praestolatur. Nihil autem scribit hoc nuntio, quod ille citius hinc profectus est, quam de eo ipse a me certior fieri potuit. Est vero is regius cubicularius a domino Severino Boner castellano Biecensi in quodam pecuniario negotio ad me huc missus, quod nunc expeditum per eundem nuntium celerrime currentem mitto, ea spe, quod et apud ipsum per hoc magnam mihi gratiam conciliavero, contenderat suis litteris studiosissime et per eam quoque amicitiam, quae illi iam olim cum Reverendissima Amplitudine Tua intercessit, ut negotium istud curandum susciperem. Quod et feci, et ita tractavi, ut mihi persuaserim illius desiderio abunde esse satisfactum.

Ioannem fratrem meum feliciter possidere suum canonicatum valde gaudeo, quem in eo ad sui nominis gloriam Deus perpetuo benefortunare dignetur. Nec Alliopago Mauritii canonicatum invideo, modo nihil ex Wittembergensi schola limi trahat sive retineat. Eundem tamen canonicatum licet in ordinarii mense vacuum factum Π. hospes Ioannes Hominis impetravit a Sede Apostolica ipsius Π. instinctu. Atqui omnino frustra, nisi forsan illud ...ere voluerit, quod Wittembergae Alli[op]agum studuisse a Π. audierit.

Verum quoniam memini me ante annos sex eam facultatem a Sede Apostolica Reverendissimae Amplitudini Tuae impetrasse, qua possit resipiscentes haereticos absolvere videri poterit ex ha[c] facultate tum simul a Reverendissima Amplitudine Tua fuisse ab irregularitate in Wittenbergensi studio contracta absolutum ... cum hoc canonicatu est auctus ab eadem. Non est ergo quod ipse sibi timeat. Utinam et optimum Langhannium simili sacerdotio aliquando auctum videam. Quod quoni[am] summe desidero et factum maxima voluptate intelligam, licet sciam illius quoque Reverendissimam Amplitudinem Tuam semper memorem esse nec etiam novis precibus indigere, tamen non possum non iterum eandem quam maxime orare, ut prima opportunitate ipsum quoque nolit praeterire.

In Lubicensi canonicatu qu[oad] fieri oporteat iam pridem ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam dominus Upsalensis et ego scripsimus. Nos hic etiam cetera postea curabimus. De decanatu Kielcensi nondum a M. accepi responsum expectans illud in horas. Wladislaviensis canonicat[us] possessionem ego ipse in reditu meo inire statui. Posnanie[nsis] maiorem habet difficultatem propter nescio quot genera ste[m]matum, quae illud capitulum requirit. Cum adero Deo favente praesens in Polonia inibitur ratio, ut nec ipse pereat. ω. etsi nunc melius habeat, non vacavit illi tamen in praesentiarum scribere nec in congregationem illam posteriorem cardinalium, in qua decretum factum est, tum venire poterat carcerum visitatione eo tempore ex officio occupatus. Iussit tamen modo, ut suis verbis Reverendissimae Amplitudini Tuae plurimam salutem asscriberem et hoc exemplar authenticum indulgentiarum pro felici sucessu belli contra haereticos suscepti impetrando concessarum ad eandem mittendum dedit, quod et istis cum multis aliis excusis rebus coniunctum invenient. Quas res novitatum loco mitto. Nihil enim aliud modo novi habemus. Quae vero in Germania nunc contra haereticos aguntur, ea celerius aliunde ad Reverendissimam Amplitudinem Tuam perferentur, ceteris amicis omnibus post triduum scri... [ce]rtos Polonos, qui hinc exibunt.

Deus in optima ac felicissima incolumitate perpetuo tueatur Reverendissimam Amplitudinem Tuam, cui me humillime iterum atque iterum commendo.

Romae, XXI Augusti M D XLVI-o.

Reverendissimae Amplitudinis Tuae clientum nepotumque omnium infimus ac deditissimus Gaspar Hannovius