Reverendissimo in Christo Patri, Domino, domino Ioanni episcopo Varmiensi, domino ... suo colendissimo

Reverendissime mi Domine, domine colendissime.

Salutem et obsequia mea.

Pestis anni praeteriti ab aula me segregaverat et libenter aberam, nam interea temporis rebus meis operam dedi et haec causa erat silentii mei. Nunc hortatu Reverendissimae Dominationis Vestrae ad intermissum scribendi officium redeo, sit modo aliquid, quod illam iuvare possit, sed praeter illa pervulgatissima et iam diu nota Vestrae Reverendissimae Dominationi de morte regis patris, de adventu huc regis filii, de matrimonio illius, nulla alia sunt, quae scribi Dominationi Vestrae possint.

Regis sepultura instituta est postridie sancti Iacobi, quae, uti adornatur, futura est cum magno apparatu et magna pompa. Qua absoluta rex ibit Pyotrkoviam ad comitia magna Regni ad diem sancti Laurentii instituta. Audio tamen a multis, quod multi domini consiliarii cupiunt eadem comitia ad diem Natalis Sanctae Mariae vel ad maximum ad diem sancti Bartolomei differri, ut commode et sepulturae, et comitiis possent interesse et rei domesticae tempore hoc messis operam dare. Sed plerique opinantur non rem familiarem esse in causa, sed ut spatium habeant productius ad instruendum ea, quae practicari debebunt in ipsis comitiis. Sed tamen, ut practicae istae factiosorum mitigentur, audio, quod offa loquacibus istis in os obtruditur, ut canes isti taceant. Subornantur, ut matrimonium hoc, si non probaverint, {ut} silentio praetermittant. Populus fortasse non tacebit, optimates tacebunt. Sed de futuris non facile est divinare.

Inter matrem et filium regem, tametsi privatim fortasse non bene conveniat, nam mater factum filii non probat, publice tamen offensiones nullae palam sunt. Mater etiam frustra se opponeret, nam non oboediretur ei. Et idcirco mater decrevit omnino hinc mox post sepulturam abire ad Varssoviam ad perpetuam commorationem. Non vult aspicere dominam Barbaram, quae huc brevi post adduci debet. Reginulae etiam matrem obsecrant, ut eas secum mater accipiat. Alioqui, si penes dominam Barbaram relinqui deberent, malunt monachismum suscipere aut ad hospitalia mendicorum concedere. De quarum tamen nuptiis nihil scio. Hoc video, quod rex argentum, scutellas, cupas, vasa, vestes pretiosas, mundum muliebrem eis adornari facit et parat sororibus omnia, tamquam si proxime maritis dari debeant. Ut tamen ego conicio, cuperet eas quamprimum extrudere et matrem non retinet, ut hic secum maneat. Vult omnino solus esse cum domina Barbara sua neque habere supra se custodes seu reprehensores. Domina nostra decrevit hic cum filio non manere. De filiarum matrimoniis nihil plane scimus, sed hoc scio, quod mater vellet eas elocare. Credoque, quod ut est domina pecuniosa, aliquid de suo in dotem eis dabit, si non vivens, certe post mortem. Sed dominus filius nescit hanc ovem plenam lacte mulgere.

Penes regem pauci sunt consiliarii. Est episcopus Camenecensis, Chelmensis, est zupparius, est Ociesski castellanus Biecensis, qui post mortem domini Volski factus est magister curiae reginalis maiestatis, est dominus Grabia vicecancel[larius], sed hi sunt veluti quinta ac supernumeraria rota quadrigae. Episcopus Cracoviensis et castellanus Cracoviensis sunt penes regem. Hi duo princip[atum] obtinent et gratiam regis. Contra quos tamen ubique clamatur inimicissime. Dira nescio quae his denuntiantur, quae in comitiis vel in castris maxime apparebunt. Dominus palatinus Cracoviensis existimans se non habere gratiam domini discessit hinc ad Vissnicze et, ut ex eius intimo subodoravi, fabricantur illic ad futura comitia consilia. Eiusmodi fortasse, quae nos omnes fortasse perturbabunt, nisi Deus al <i> ter ordinarit. Sed haec omnia meliores, quam homines suspicantur, exitus habebunt.

Rex vult esse severus in iudiciis, contra homicidas praesertim, raptores, violatores etc. Credo, quod non malum regem habebimus, si modo consiliarii mali consilia eius bona non pervertant.

De Prussia vero nobis per Cruciferos istos de laeva cruce eripienda Dominatio Vestra Reverendissima se non afflictet. Antequam hoc fieret, multus prius Germanicus sanguis fundetur in agris Polonicis. Non deerunt nobis nec viri, nec equi, nec arma, nec opes, nec auxilia tanta, quanta nec Germania tota superare poterit. Nobiscum Deus, erit adiutor noster, qui blasphematores istos confundet. Dominatio Vestra Reverendissima bene omnia speret. Deus nos non deseret sperantes in se.

Mitto Reverendissimae Dominationi Vestrae orationem adversus matrimonium regis nostri scriptum. Mitto et Pasquillum. Dicuntur et scribuntur haec, ut fit, inter homines non ineruditos, sed tempore, uti alia omnia, sic haec vanescent et erunt omnia meliora.

Me Vestrae Reverendissimae Dominationi commendo et valere illam felicissime desidero.

Cracoviae, die ultima Iunii 1548.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor Stanislaus Gorski canonicus Cracoviensis et Plocensis scripsit