» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Letter #3445

[Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [a physician in Gdańsk (Danzig)]
Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-10-14


Manuscript sources:
1rough draft in Latin, autograph, in secretary's hand, AAWO, AB, D. 70, f. 385r (t.p.), 391r (t.p.)

Auxiliary sources:
1register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 577

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

Eximie Domine Doctor, amice carissime.

Salutem et omnem felicitatem.

Commiseramus Johann Lehmann (Jan Leoman) (*1520 – †1582), Dantiscus' nephew (son of his sister Ursula and Zacharias Lehmann); studied in Wittenberg and in Rome; 1545 secretary of Ioannes Dantiscus as Ermland bishop; 1546 vicar in Heilsberg; 1550 chancellor of Ermland bishop Tiedemann Giese and then of his successor Stanisław Hozjusz; 1554 Ermland canon; 1561-1566 general administrator (oeconomus) on the bishop's estates in Ermland diocese; 1571 Ermland custos (KOPICZKO 2, p. 193)⌊cancellarioJohann Lehmann (Jan Leoman) (*1520 – †1582), Dantiscus' nephew (son of his sister Ursula and Zacharias Lehmann); studied in Wittenberg and in Rome; 1545 secretary of Ioannes Dantiscus as Ermland bishop; 1546 vicar in Heilsberg; 1550 chancellor of Ermland bishop Tiedemann Giese and then of his successor Stanisław Hozjusz; 1554 Ermland canon; 1561-1566 general administrator (oeconomus) on the bishop's estates in Ermland diocese; 1571 Ermland custos (KOPICZKO 2, p. 193)⌋ nostro, ut ex proximis praeteritis Provincial Diet of Royal Prussia ⌊Graudentinis comitiisProvincial Diet of Royal Prussia ⌋, quo eum allegavimus, recta Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League⌊GedanumGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League⌋ iret et cum Dominatione Vestra, de cuius doctrina et in medicina experientia multa laudabilia hactenus audivimus, super adversa valetudine et mala corporis nostri dispositione conferret causasque eius morbi et dispositionis ac, si quod remedium haberet, ab illa diligenter exquireret.

Qui cum pridie huc ad nos rediisset, attulit secum consilium et regimen Dominationis Vestrae, quod illa, quamvis valetudinaria, in usus nostros non gravata est conscribere. Cui proptere[a] et ob impensum nostro nomine laborem agimus gratias. Fuit autem hoc Dominationis Vestrae iudicium super aegritudine nostra et eiusdem rectificatio adeo nobis accepta, ut relecta ea statim nobis arriserit, utpote quod causam morbi nostri fere attingere videbatur, omn{i}es enim defectus, quos in ea refert Dominatio Vestra, in nobis esse animi advertimus.

Nec displicet cura, quam illa praescribet, eam etiam adhibituri sumus, ubi ex nova informatione Dominationi Vestrae adhuc per nos descripti et hic inserti morbi et defectus corporis nostri status exactius consilium ipsius et iudicium per hunc nuntium nostrum nobis fuerit communicatum. Quod ut Dominatio Vestra omni diligentia et ipsa rei veritate, quid illa de hoc nostro morbo sentiat, adhibita, nobis perscribat, impense rogamus. Simul etiam, quae ad restituendum pristinum corporis et eiusdem partium vigorem, qui plurimum iam deficere incipit, necessaria putabit, una mittat, praesertim autem verum usum seminum, quorum in consilio suo mentionem facit, nobis explicet, et quae ex illis conducibiliora ad conservandam valetudinem nostram existimabit, reliquis adiungat, et ut significet, an nobis usus zinziberis saccaro conditi [co]nducat et alia quaedam.

Haec Dominationis Vestrae diligentia, quam in curanda aegritudine nostra suscipiet, nobis erit gratissima et dabimus operam, ne frustra ea impendatur, sed post hac eam maiori gratitudine nostra erga Dominationem Vestram prosequemur. Quam cuperemus ita affectam esse, ut citius hic nos invisere et statum valetudinis nostrae ipsamet praesens existens inspicere ac diligentius investigare posset. In ea si nobis morem gerere poterit, rogamus, ne hoc intermittat, futura nobis semper hospes gratissimus Dominatio Vestra.

Cui his adiunctum cf. Ioannes Dantiscus (Jan Dantyszek), Hymni aliquot ecclesiastici, variis versuum generibus, de Quadragesimae Ieiunio & sex eius diebus Dominicis, deque horis Canonicis Christi Passionis tempore. Et de Resurrectione, Ascensione, Spiritussancti missione, Matreque gloriosissima Maria Virgine, recens aediti. Cracoviae apud Viduam Hiero(nymi) Vieto(ris), Anno d(omi)ni M.D.XLVIII., ed. by Stanisław Hozjusz, Kraków, Hieronymus WIETOR's widow, 1548 ⌊libellum hymnorumcf. Ioannes Dantiscus (Jan Dantyszek), Hymni aliquot ecclesiastici, variis versuum generibus, de Quadragesimae Ieiunio & sex eius diebus Dominicis, deque horis Canonicis Christi Passionis tempore. Et de Resurrectione, Ascensione, Spiritussancti missione, Matreque gloriosissima Maria Virgine, recens aediti. Cracoviae apud Viduam Hiero(nymi) Vieto(ris), Anno d(omi)ni M.D.XLVIII., ed. by Stanisław Hozjusz, Kraków, Hieronymus WIETOR's widow, 1548 ⌋, qui ad manus nostras ex Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌊CracoviaCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌋ pervenit, mittimus, quem ob pietatem , quam complectitur, gratum fore Dominationi Vestrae non dubitamus. Quae bene valeat.

Enclosure:

Valetudinis meae status sic habet: [cum] ante annos sex Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌊CracoviaeCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland⌋ gravi decubuissem aegritudine per dies non paucos, rediens ad meos, nondum plene mihi restitutus, incidi in diarraeam, quae me intra duas noctes totum viribus exhauserat; a qua liberatus, postquam non parvo inde me tempore iterum corripuisset, et ex ea molestia convaluissem, mansit tamen semper lubrica alvus, quae etiam me invito plerumque excernebat. Quod cum mihi taediosum esset, adhibui constringentia, quo factum est, ut tum primum herniam sentirem et intra scrotum se glans abdere inciperet, quae postea indies tumidior fiebat et auctior, ut oporteret me sursum versus umbilicum bombicino panno scrotum colligare, quam ligaturam, ut in progressu sim expeditior, adhuc fero sedulo. Accidit tandem, ut consilio medici uterer in cibis galanga non satis in pulveres minutim redacta, ut ventriculo confirmato molestia illa improvisae egestionis, quae plerumque praeter voluntatem, ut modo etiam mihi fieri solet, erumpebat, carere possem. Post quam victus rationem intestina tumescentia mihi ventrem quasi pregnantis extenderunt hincque coxae et surae usque ad talos dura quadam carne tumorem habuerunt, qui adhuc manet iuncturamque circa tales quasi laqueo constrinxit, sic quod non facile, licet utcumque incedere possim, crura plerumque valeam protendere. Fit item et caput mihi, sine tamen dolore, debilius, ut fere semper decumbere cupiat.

De victu priusquam mihi consilium Dominationis Vestrae allatum est, ne fluor iste alvi obstrueret, cibis liquidioribus et mollioribus sum usus, ante vel in ipsa meridie, imprimis mihi cerevisiam triceaceam cum pane siligineo intrito, butyroque immisso vel oliva munda, quam ex Venice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of Venice⌊VenetiisVenice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of Venice⌋ semper habeo, decoqui iussi. De qua satis calida, quousque stomachus appetebat, vel liquidissimum ius ex pultibus avenae cum ovis mixtum ad me hucusque sumere soleo. Deinde de ovis sorbilibus, carnibus et pisciculis secundum tempus facil[io]ris digestionis praeter nauseam accipio. Potus est non vinum, quod p[ar]cius stomachus abhorret, sed vel unus, vel duo haustus tritice[ae] [cere]visiae et aqua in cinamomo, zuccaro etc. atque ex tribus portiunculis [ga]langae decocta, quam aliquando etiam cerevisiae addo et infundo illam ...cis aliquantisper, ne ita subito eluat, firmare alvum.

[S]itim urgentem non patior, sed oris siccitas me interdiu, aliquando et nocte insistit. De urina, [prout] difficulter a me capi potest, cum per scrotum foras funditur, non est, quod scribere poss[im].

Ex his omnibus Dominatio Vestra corporis mei habitum agnoscat et, quae salubriora [mihi] fore perpendet, consilium suum tam de sudore provocando etc., quam de victus ra[tione] habendo mihi impartiat. Dominationi Vestrae in memoriam coeptae inter nos am[icitiae] quinque aureos Hungaros Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League⌊GdaniGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League⌋ excusos mitto, quos boni, quaeso, consulat. Reliqua habebit ex litteris etc.

Postscript:

Plusquam ingero plerumque egero et eiusmodi crebrae egestiones, quas continere nequeo, magis me debilem et viribus vacuum faciunt, quam alia omnia accidentia. Si alvus constringi deberet et adhuc venter tumescit, metuo, ne quid deterius fiat. Quae omnia divinae misericordiae et voluntati, consilioque Dominationis Vestrae, quod illa regitur, commendo atque subicio etc.