Clarissimo et Praestantissimo Viro Domino Ioanni Dantisco, serenissimi Poloniae regis apud caesarem legato dignissimo etc.

Scripsi ad te superioribus diebus, quod si litterae redditae fuerunt, cur non rescripseris, satis cogitare non possum, nisi forte illecebrae illae Germanicae ita vos avocarunt, ut vestros familiares quasi oblivisci videamini. Nec scio, cur saltim noster Cornelius, qui solet esse iuris amicitiae observantissimus non aliquid scribat, quem ita decrevi litteris non lacessere, nisi ab eo prior fuero provocatus. Estis enim vos, ubi multa cotidie intelligere potestis, et cum amicis quam iucundisime per litteras communicare, et praesertim, an illi plusquam tribunitii Lutheriani terrores aliquo modo sedati adhuc sint. Quantas cotidie turbas videre videor, quot postulationes, quot querelas. Sic est profecto, numquam diu placuit unus status, una vitae conditio, ac dum novum quaerimus, putamusque meliorem nancisci, multum ratione aberrasse deprehendimur. Profecto nulla unquam secta faciet, quin in vita multas sentiamus miserias, sola ut miseriis finem imponamus praestat Christiana. Quid praestat toties mutare caeremonias, sacrificia tollere, respuere ieiunia, confessiones abrogare, si dum illa non erant, numquam quieverint homines, quoad excitarentur? Auferantur haec omnia, sint desides omnino sacerdotes quamquam cumulant nunc illam utramque speciem excindantur monasteria. Profecto postea conquerentur nonnulli esse cultum divinarum rerum tam tenuem, tam ieiunum, tantam esse in templis solitudinem, fuisse apud ethnicos deos vel verius sceleratos daemones pace eorum dixerim colentes tot omnis generis sacerdotes, vestales, sodalitia, collegia, tot pontifices, reges sacrificulos, quinimo et ipsosmet reges solitos vacare rebus sacris, manus aris quotidie imponere, nunc vero in unius Dei veri cultu agi tam misere, tam exiliter, tam negligenter. Discamus tandem intelligere esse haec vitia non rerum naturae, sed nostra. Quae paulo ante placebant, nunc displicent, quae nunc displicent, aliquando placebunt. Germania, quae quasi ad superstitionem Christum colebat, nunc paene de abicienda religione cogitare videtur, quasi vero essent ritus nostri temporis, ut erant illorum temporum, dum et bestias et homines diis immolarent, credo putantes illorum admodum nares tali nidore permulceri. Sed de his satis, ne nimium sus apud Minervam. At dicere aliquid oportuit, ne me putares ita otio confectum. Sum quidem plane otiosus, ut nulla de re scribere aut cogitare possem. Ego tamen ni tantam annonae caritatem esse apud vos audirem, iam forte istuc accurrissem, et praesertim mortuo iam nostro bono sene Mercurino, sed me nervus belli deficit, qui etiam mihi videtur nervus ceterarum rerum. Et Mehercule forte non nihil debeo fortunae meae, quae sic per inopiam facit, ut labores et pericula itineris evitem. Si tamen vellet caesar, ac ut puto deberet, adhuc vos et videre et visere possem, quod tamen fore aliquando, si paululum modo faverit nobis Deus, non omnino despero. Vale.

XII-o Calendas Septembris, Cremona.

Tuus Philippus Nicola