» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Letter #5455

Samuel MACIEJOWSKI to [Ioannes DANTISCUS]
Niepołomice, 1543-09-01
            received [Heilsberg (Lidzbark Warmiński)], [1543-09-09]

Manuscript sources:
1fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, BCz, 308, No. 86, p. 363-366
2copy in Latin, AAWO, AB, D.121, f. 107-108
3excerpt in Latin, 16th-century, GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1, No. 930 (enclosure No. 3)
4excerpt in Latin, 16th-century, APG, 300, 53, 268, p. 167(b.p.)
5excerpt in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 56

Auxiliary sources:
1register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 59

Prints:
1HARTMANN 1525-1550 No. 930, p. 484 (German register)

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

Reverendissime in Christo Pater et Domine, frater ac amice carissime plurimumque honorande.

Salutem meique offociosam commendationem.

Priusquam advenisset huc servitor Reverendissimae Dominationis Vestrae Mauritius, responsum illustrissimo duci Prussiae a maiestate regia est. Qui, ut causae dicendae dies ante comitia consulibus Gedanensibus constitueretur, per litteras petierat. Non licere maiestati regiae, ut qui publice ex senatus consulto accersiti essent, de eis ante comitia cognosceretur. Quod responsum si litterae Reverendissimae Dominationis Vestrae antevertissent, pateretur maiestas regia, ut ne ad comitia actio illorum recideret, verum postquam negavit hoc duci, indignum eo esse arbitratur, si Reverendissimae Dominationi Vestrae concederet. Ego tamen id consilii illis Gedanensibus dare non dubitarem, ut iterum ad dominum ducem confugiant, qui eorum petitionem serenissimo regi iuniori commendet. Ipsa Reverendissima Dominatio Vestra quoque eam apud illius maiestatem promoveat. Quae, si serenissimo parenti commendare eos voluerit, dubium non est, quin quod petunt acceptum ferant. Proinde hoc illis commonstret Reverendissima Dominatio Vestra iter, censeo, ego vero, quantum in me situm erit, non deero illis, quorum scio causam Reverendissimae Dominationis Vestrae curae esse.

De iis, quae ad comitia scribi maiestas regia mandavit, ex instructione domino Plotowsky data Reverendissima Dominatio Vestra cognoscet.

Curae mihi erit, ut ii, qui legati ad Gedanenses mittentur, iis mandatis, quae praescribit Reverendissima Dominatio Vestra, onerentur. Exspectandum tamen mihi esse existimo, ut sciam, si quid de civibus istis citatis vel Reverendissima Dominatio Vestra, vel dominus dux apud serenissimum regem iuniorem proficient. Qui haud dubie auctoritatem suam apud parentem suum serenissimum interponet, ut illi a causa dicenda in comitiis absolvantur, et maiestas regia itinere hoc honesto utetur. Quo et consilium Reverendissimae Dominationis Vestrae sequatur, et dominum ducem, cui negavit, non offendat.

De regni comitiis non possum praedicere, ad quod tempus edici debent, aut quo in loco celebrabuntur. Maiestas regia Piotrcoviae cupit, sed ut illic propter pestem liceat, vereor. Alii alia loca probant. Mihi vel Thorunia, vel propinqua vobis aliqua civitas non displiceret, quod istic salubria loca esse et iamdudum hac pestilentiae lue defuncta sciam.

De caesare longe alius rumor hic apud nos et certior est. Salvum eum esse et cum ingenti exercitu Gallo terribilem audimus. Quem Deus adiuvare velit et adversus hunc sanctissimorum eius conatuum perturbatorem fortem, ex illoque reportatis victoriis et triumphis clarum reddere.

Huc ad nos ex Hungaria ante dies aliquot allatus erat rumor caesarem Thurcarum, priusquam Strigonium cepisset, ingentem suorum cladem accepiss[e] et ad ducenta hominum milia sub moeniis perdidiss[e]. Verum hesterno die aulicus quidam maiestatis regiae Vilga, qui dominum Ocziesky in Hungariam erat secutus, ex Hungaria reversus diversum nuntiavit, Strigonium scilicet per deditionem captum cum nulla Thurcarum clade. Nunc exercitum sub Albam Regalem ductum esse, nondum tamen, cum illinc discessisset, oppugnationem inceptam. In illo exercitu calonum et lixarum reliquorumque impedimentorum multo plus esse quam robusti militis ait, ut si nunc aliquis Germanorum exercitus esset, cui se, uti velle se ostendunt, Hungari coniungerent, nullum dubium, quin colluviem illam hominum, multitudine magis quam milite formidabilem, fundere facile queant.

Dominus Ocziesky ad serenissimam Hungariae reginam est profectus iam legatione sua absoluta apud Turcum.

In Natalia filium caesaris parum feliciter contra regem Persarum rem gessisse in exercitu Thurcico rumor increbrescebat.

Refert etiam Vilga exspectari et desiderari ab Hungaris adventum serenissimi Romanorum regis, qui cum non aspernando exercitu ipsemet illuc iturus esse dicitur. Cuius conatus Deus fortunet. Idem intellexisse se ait Thurcas magis indutiarum, quam belli gerendi cum Romanorum rege appetentes esse, nam quamvis numquam veniunt in Hungariam, quin victores abeant, tamen non sine ingenti suorum clade et sanguinis profusione victoria haec illis constat.

Commendo obsequiosam voluntatem meam Reverendissimae Dominationi Vestrae, quae ut bene feliciterque valeat opto.

Ex Nyepolomycze, prima Septembris anno Domini MDXLIII-o.

Vestrae Reverendissimae Paternitatis servitor Samuel episcopus Plocensis et vicecancellarius subscripsit