Reverendissimo in Christo Patri, domino Ioanni, electo confirmato Culmensi, serenissimi regis Poloniae apud maiestatem caesaream [ora]tori dignissimo, domino meo gratiosissimo

Augustae vel ubi imperator fuerit

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.

Servitiorum meorum in gratiam [Vestrae] Paternitatis Reverendissimae supplici commendatione praemissa.

Ex litteris domini Quirini dudum missis, tunc quo in puncto ecclesiae Vestrae Paternitatis Reverendissimae Culmensis expeditio fuisset, intellexit; ad praesens modum, bullas, calculum agnoscere dignetur. Extemplo enim litteris multiplicibus, mandato die Iulii 25, ex Velcerorum banco per dominum Quirinum et me acceptis, reverendissimo cardinali Pistoriensi, maiestatis caesareae oratori, et aliis litteris distributis, cum domino Quirino caesaris et Ferdinandi auctoritate oratoris, Vestrae Paternitatis Reverendissimae amicissimorum, laboravimus, ut ecclesiae Culmensis iuxta imperatoris preces per breve fieret expeditio, quae res tamquam nova per papam et cardinalium collegium negata.

Quocirca ut taxa ecclesiae Culmensis ad 700 dudum facta ob fructus bello Pruteno Lutherianorum temeritate diminutos ad medium, seu ad aequiorem partem reduceretur, contendimus. Interea dominus Ioannes Colardi, ad quem, ut puto, magnificus dominus Cornelius litteras dedit, cardinalem pro ecclesia proponenda et consistorialiter pronuntianda sollicitavit, de residuo pecuniae huic expeditioni necessariae se palam fideiussurum promittens. Cardinalis tertia Augusti ecclesiam proposuit, et Vestrae Paternitati Reverendissimae pronuntiari et confirmari cum retentione canonicatus Varmiensis obtinuit.

Facta confirmatione ad bullarum expeditionem, reductione obmissa, quam nullo pacto [ob] cardinalium egestatem obtinuissemus, processimus, et quia ducati 600 transcrip[ti] huic expeditioni non sufficiebant, potissimum ad annatas solvendas, quarum s[umma] tanta, quae admodum et taxa, dominus cardinalis mirum in modum in rem Vestrae Paternitatis Reverendissimae prope[nsu]s [ad] expeditionem per dominum Bernardum Buseium, ad quem Vestrae Paternitatis Reverendissimae amicus litteras dederat, schedula de 600 ducatis a domino Quirino accepta processit, quandoquidem ille in singulis officiis, quae hic innumera sunt, prout Vestra Paternitas Reverendissima in computo vid[et], minori pecunia tam cardinalis auctoritate quam etiam sua peritia transegit; ventum tandem ad officia annatarum sex. In his omnibus quia dominus Col[ardi] summam maiorem, quam credebat solvendam, agnovit, voluntate mutata [pro] Vestra Paternitate Reverendissima obligare se noluit; id multum domino cardinali attento, quod prius ad fideiubentem se sponte exhibuerat, displicuit; ibi Vestrae Paternitatis Reverendissimae negotii ex[pe]ditio quieverat et longius, quam aequum erat, dilata. Ego ne quippiam damni cunctatio afferret, domino cardinale volente, pro annatis per Vestram Paternitatem Reverendissimam ad festum Pascharum solvendis me in omnibus officiis obligavi. Tametsi Vestra Paternitas Reverendissima instrumentum satis in amplissima forma ad se pro residuo obligandu[m] nobis ambobus miserat, verum cardinalium consuetudo in his obligationibus principales non suscipit cuiuscumque sint status et dignitatis, dumtaxat Romanos officiales, quoci[rca] Vestram Paternitatem Reverendissimam, suppliciter quaeso, omnem operam impendere dignabitur, ut obligatio mea pro Vestra Paternitate Reverendissima facta annatarum solutione, ut in computo, aut quacumque [v]ia ad festum Paschae relaxaretur, alias Roma fugere cogerer.

Reverendissimus cardinalis in hac expeditione Vestrae Paternitatis Reverendissimae supra ducatos ducentos fecit lucrum primum in canonicatus Varmiensis retentione, in quo consilio suae Paternitatis Reverendissimae annatas effugimus, deinde in duarum ecclesiarum parochialium huic canonicatui unione, per solam signaturam factam, quod nullomodo aut rarissime praelatis conceditur.

Breve de non consecrando studiose nondum expeditum, quandoquidem non nisi ad a[nnum] unum concedetur, quoniam Vestra Paternitas Reverendissima vigore bullarum per procuratorem possessionem ecc[lesiae] acceptet, interea breve per nos ambos expedietur.

Dominus Quirinus a litteris Vestrae Paternitatis Reverendissimae seu ab illo magno plico in banco Velcerorum ducatos 2 et pro testibus inductis et examinatis ducatos 4, priusquam schedulam de ducatis 600 transcriptis levaret, exposuit, et quia dominus cardinalis schedula a nobis capt[a] solus ipse pecuniam numeratam cepit, dominus Quirinus, ne expeditio per cardinalem assump[ta] impediretur, ducatos 6 a sua Paternitate exigere non curavit, cuius Vestra Paternitas Reverendissima tan[dem], cum alias pecunias transcribet, in his respectum habere dignabitur, idem et de brevi de non consecrando, quod 3 ducatos credo absumet, faciet.

Quoniam testes de moribus et vita iuxta usum Romanum examinarentur, nullus nostrum et ne[que] Germanorum Culmensis ecclesiae et civitatis situm et qua in ora Prussiae esset, novit, dominus episcopus Balbus facto iuramento universa in rem Vestrae Paternitatis Reverendissimae deposuit, se in [civi]tate Culmensi et in tota eius provincia asseverans fuisse, et cuncta loca totius tractus Prutenici lustrasse; factum et visum in mappa mundi credo; multa hic certe coram cardinali et aliis praelatis Romanis de Vestrae Paternitatis Reverendissimae doctrina dixit.

Vestra Paternitas Reverendissima calculum omnium expositorum, dominorum Busei, Colardi, Quirini et mea sub[scriptum] videre dignetur, unde quicquid in quovis officio sit numeratum, cognoscet, et quantum etiam [pro] festo Paschatis futuro sit exsolvendum, computabit. Alias enim a reverendissimo cardina[li] cum domino Quirino bullas habere, nisi cum calculo expositorum, noluimus.

Supplicationem unionis duarum parrochialium canonicatui Varmiensi Vestrae Dominationi Reverendissimae per dominum cardinalem solum expeditam cum bullis habet, quam diligentius, ex quo bulla vigore ipsius non erit expedienda, asservet, et de illa in partibus praesertim nostris, non multum ne in sequelam trahi res videretur, quod Romanis est odiosum Vestrae Paternitati Reverendissimae declaret, haec enim est reverendissimi cardinalis voluntas.

Dominus Quirinus, dominorum de Fukeri negotiorum gestor, ante aliquot dies febri non tamen nociva laborat, propediem favente Deo convalescet. Ad praesens Vestrae Paternitatis Reverendissimae scribere non potuit, quocirca Vestram Paternitatem Reverendissimam summe rogitat, ut se habeat excusatum; fecit profecto vir bonus in Vestrae Paternitatis Reverendissimae commissis diligentem operam, quam vix in propriis rebus fecisset. Is se Vestrae Paternitati Reverendissimae commendari optat, et certo homo omnium etiam principum gratia et favore dignus.

Dominus Bernardus Buseius, apostolicus scriptor, officium amicum in his bullis profecto fecit, cuius opera bullae minori taxa sunt oneratae.

Dominus Ioannes Colardi non minus in ecclesiae Vestrae Paternitatis Reverendissimae expeditione elaboravit; cuncti, prout licuit, rem serio gessimus.

In calce computi Quirini manu subscripti Vestra Paternitas Reverendissima videbit obligationem meam, pro Vestra Paternitate Reverendissima factam in ducatis 559 Iul. 5, quam nisi fecissem, ecclesia null omodo expedita fuisset. Illam feci libens, nihil enim mihi duco gratius, quam Vestrae Paternitati Reverendissimae domino gratiosissimo servire; terminus ducatorum 559 Iul. 5, pro quibus fideiussi, solvendorum, festum proximum Paschae; quocirca Vestra Paternitas Reverendissima obligationem relaxare curabit, alias urbem relinquere cogerer, non enim mihi miserebuntur officia haec; dumtaxat nuntius levatis litteris unicis Vestrae Paternitatis Reverendissimae apud dominum antistitem Wladislaviensem summam hanc mutuo acquirere potest, quam certe ad tempus Vestrae Paternitati Reverendissimae haud negabit.

Mitto Reverendissimo domino Cracoviensi, domino meo gratiosissimo, certas expeditiones plico, quem Vestra Dominatio Reverendissima vidit, inclusas, quas Vestra Dominatio Reverendissima Cracoviam mandare dignetur, sunt enim aliquae in illis, quae cita missione egent, itaque Vestra Paternitas Reverendissima, quamprimum poterit, mittat.

Commendo me Vestrae Paternitatis Reverendissimae gratiae, domino meo gratiosissimo, quem felicissime et diu vivere opto. Magnifico domino Cornelio commendari quaeso; dominus Ioannes Drevicius me habeat commendatum, contra quem patruus, quod suae Paternitati nihil scribit, conqueritur.

Romae, XVI Septembris 1530.

Vestrae Paternitis Reverendissimae servitor devotus Stanislaus Rzeczycza