Salutem plurimam dico.

Multis retro saeculis receptum erat, modis omnibus ornatissime Praesul, ut qui de republica benemeriti, aliquo insigni beneficio illam affecissent, aut hostibus devictis, aut in deditionem acceptis, aut subactis provinciis, aut legatione alioqui feliciter peracta, aut id genus functionibus bonis avibus impletis, re salva et diis secundis in patriam redeuntibus triumpho celebres decernerentur, deinde statuis honorarentur et praeconis summis acclamationibus publicitus salutarentur, quasi longis tandem erroribus exagitati et variis exerciti casibus, iam postliminio communibus iisque flagrantissimis suorum votis redditi, patriae quadamtenus renati videantur, itaque publicis gratulationibus et summo omnium applausu excipiebantur desideratissimi. Multo iustius id tibi detulerit patria post diutinam peregrinationem variasque legationes magna cum laude obitas, tandem aliquando reduci et residi, postquam praesentem te sub oculos et in sinu summa caritate rebus suis intuetur et amplectitur consulentem coram, cuius dudum procul absentis prudentiam et consilium mire efficax sensit. Quoque propensior fuit tuus in patriam affectus, hoc illa gratulatur impensius redditum aliquando patrem patriae. Sentit illa, nimirum sentit atque idipsum quo potest gestu, testatur, quanta laetitia perfuderis omnium animos adventu tuo prorsus salutari certatum agnoscentium tua beneficia et suspicientium tamquam clarum lumen et solem iucundissimum, in quem divinitus collatae virtutes omnigenae undiquaque elucent, ut paene mortalem fortunam supergressum et caelitus patriae demissum ad componendos hominum tumultus ac motus, pacem constituendam et tranquillitatem salutemque communiter affer{er}endam observent venerenturque omnes. Non enim, Praesul amplissime, in obscuro iacere potest ille virtutum tuarum orbis nusquam hians, nusquam protuberans, sed omnibus numeris absolutissimus. Nam quis tam stupidus aut tam iniquus ac invidus, ut non agnoscat palamque depraedicet, quanta modestia et virtute ceterisque naturae dotibus, tamquam gradibus quibusdam, ab ineunte aetate huc amplitudinis sis provectus? Ut enim vetera taceam, non quod illa non sint undiquaque maxima, sed quod magis in pretio soleant esse recens ac nuper gesta, quis satis commemoret, quanta industria, fide et integritate regis tui nomine iam complureis annos, quoquoversum nunc in hanc, nunc in illam pertractus aulam legatione sis functus gloriossissime. Qua in re talem te praestitisti, ut amplius quam in votis fuerat perfeceris et non pares modo, sed et te ipsum longo post tergum reliqueris intervallo, neque est, quod dubitemus, quin multo uberiori providentia, aequitate et virtute sis coram usurus in gregem tuae fidei concreditum, neque commissurus umquam, ut tui dissimilis ulla ex parte hominum de te praeclarissimas exspectationes, non dico frustreris, verum etiam non longe vincas. Non potes enim non vincere, eo loci et fortunae devenit Tua Celsitudo, ut non magis latere possit, quam Colossus aut fax accensa in monte, in te coniecti sunt omnium oculi, in te omnium ora contuentur obversa. Velis, nolis, non potes non esse admirationi et miraculo omnibus, utpote qui non solum pastor ovibus sapientia et rebus periclitandis auxilio, auctoritate et ope praeeas, verum etiam regum et purpuratorum magnitudine, prudentia et consilio modereris ac sustentes, ne dicam, regas. Id enim nosti, ut in illum maxime, si quem alium, quadret, illud etiam vulgo apud ethnicos iactatum proverbium: „Homo homini deus”, ut qui speculatorem gregis dominici agat, omnium necessitatibus invigilans, omnibus ex aequo prosit, curet, ne quid incommodi, ne quid adversi accipiat usquam ullus, neque arbitretur se uni peculiariter familiae aut genti debere, verum omnibus, exteris quoque, obnoxium non modo lege Evangelica, sed et naturae, quae nos in commune alterum alterius utilitati curandae genuit, neque ullum, quamvis magnum, huius necessitudinis et vinculi immunem facit, immo quo sublimius constiteris, eo te scias, ut pluribus obvium oculis, ita et pluribus officiis necessitatibusque expositis, ut omnium rebus dextre consulas, ab iniuria afflictos vindices, aequitate constituenda (ut ille ait) summos cum infimis pari iure retineas, sed incipio (si diis placet) dogmatistes esse, encomiasten professus. Sed ignosces, facile scio, Praesul amplissime, quod memorem moneam, no<n> ut tui officii memineris, sed et mei, quamquam sic quoque et tui, siquidem amicus (iuxta Pythagoras of Samos (*ca. 570 BC – †ca. 495 BC), Greek philosopher and mathematician⌊PethagoraePythagoras of Samos (*ca. 570 BC – †ca. 495 BC), Greek philosopher and mathematician⌋(!) decreta) sit, aliter ipse ignosces, inquam, ubi tecum perpenderis fortunam nostram et quo in loco sitae sunt res nostrae, memineris. Ceterum, quando rem omnem iam dudum ad te accurate perscriptam satis cognovisti, Praesul ornatissime, quod reliquum est, vehementer oro, rogo atque obtestor, ne deseras Rhodium tuum, qui se totum tuae commisit fidei, quemque semel tutari coepisti, porro pergas tueri invictissime, obsecro, neque vero solus ego petor, quamquam id plus satis fuerit molestum et atrox, verum et toti Livonia (Livland, Inflanty), estate of Livonian Order, today part of Latvia and Estonia⌊LivoniaeLivonia (Livland, Inflanty), estate of Livonian Order, today part of Latvia and Estonia⌋ nostrae instat longe turbulentissimus et deploratissimus status, in quem nos detrusuri sint. Si qua liceat isti rebus optime constitutis invidentes id, quod seu fato indeclinabili, seu fortunae iniquitati, seu nostris potius vitiis acceptum feramus oportet, posse tamen compesci tumultuantes bonorum et prudentium virorum maturo consilio speramus, qualem te esse indubie, nihil assentor, in confesso est, qui tanta vales ubique auctoritate et fide apud quoslibet, clarissime Praesul. Equidem exploratissimum habeo, quantum apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌊caesaream maiestatemCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile⌋ quantumque apud imperii principes tua prudentia efficerit, proinde etiam nihil addubitabimus, quin parvo negotio rem nostram apud principes tuos quoque sis curaturus diligentissime, quos ad tuum nutum et renutum facile flectes. Varia sunt et ingentia tuae in <me> humanitatis officia, pro quibus gratiam referre nequeo parem, immo ne agere quidem, tanta enim sunt, ut nullius quamlibet uberis ingenii exuberatissimo flumine, immo vix mente aut cogitatione comprehendi queant, ego tamen sedulo pro meo officio et in te observantia neutiquam vulgari gratiam et gloriam benefactorum tuorum immortali memoria prosequar, dumque in me spiritus ullus supererit, ista tua excellens virtus et singulare beneficium nominabitur, celebrabitur, extolletur, optemque mihi aliquam afferri occasionem et opportunitatem, studium propensitatemque animi mei apud Tuam Reverendam Paternitatem evidentissime testandi. Sentires profecto, quam nihil simulem aut veris affingam, quam candide et sine fuco sincereque agam, quam me non affectus, sed facultas destituat, nam Tuae Magnificentiae amplitudo velut attonitum me retinet, ut ne possim quidem, quod unice cupio tamen, Celsitudini Tuae digne gratulari, cui hanc ipsam quoque animam debeo. Si quid igitur in me sit facultatis, id omne, Pontifex optime, ad te affero tuoque nomini addictum esse volo, verumenim vero, Praesul humanissime, quando ita comparatum est, ut largitio fundum non habeat{t} et gratia gratiam alliciat trahatque, neque ullo fine claudi possit benevolentia, obtestor te per omnia tua in me collata beneficia, ut clientem non deseras, cuius patrocinium suscepisti, arce calumniam malitiosorum, ne quid obsint innocenti. Verbosior sum fortassis, sed ea est adversariorum et nostri temporis iniquitas, eas mihi tragulas (quos nosti) iniciunt, ut verbis cosequi nequeam animi mei solicitudinem. Quare aequiorem te fore spero, verbositati meae, quam dolor extorquet{t}. Ego me totum, quantus sum, Reverende Praesul, Celsitudini <Tuae> offero dedoque. Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌊ChristusJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament⌋ Optimus Maximus te cum Ioannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌊CampensiIoannes Campensis (Jan van Campen, Ioannes de Campo) (*1491 – †1538), Netherlandish classical philologist and Hebraist, author of a paraphrase of the Book of Psalms from Hebrew to Latin and a Hebrew grammar, in 1531 lecturer at the Collegium Trilingue of Louvain University (CE, vol. 1, p. 255-256)⌋ nostro, immo tuo et nostro, diu incolumem servet in sui nominis gloriam et multorum consolationem.

Cursim ex arce nostra Dalen (Dalia, Dahlen, Dole), castle in Livonia⌊DaliaDalen (Dalia, Dahlen, Dole), castle in Livonia⌋, ipsis Idibus Aprilis anno supra sesquimillesimum tricesimo tertio.

Reverendae Paternitatis Vestrae humile mancipium Heinemann Rode (Henemannus Rhodius Urbindagineus) (†1539)⌊Henemannus RhodiusHeinemann Rode (Henemannus Rhodius Urbindagineus) (†1539)⌋ ecclesiae Rigensis praepositus