Correspondence between Dantiscus and Ioannes COCHLAEUS
List
Database
Full text
Results found: 11 preserved: 8 + lost: 3 1 | IDL 7060 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, before 1534-04-27 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 1253: Misi quidem et antea litteras privatas cum libellis aliquot, a me hoc anno ad Poloniae praelatos editis, sed nondum potui intellegere, an Reverendissima Dominatio Tua acceperit nec ne. | | | 2 | IDL 6194 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Dresden, 1534-04-27 (dedicatory letter) | Early printed source materials: 1 | COCHLAEUS 1534 p. A2r-v (in extenso) |
Prints: 1 | PfDE ? p. 7ss. (in extenso) | 2 | Schriften p. 111-112 (in extenso) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
f. A2r
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋, episcopo Culmensi etc. ⌊Ioannes Cochleus⌋ salutem plurimam dicit.
Reverendissime Pater ac Domine.
Nisi coram expertus fuissem ante biennium ⌊Ratisbonae⌋ in ⌊imperiali principum conventu⌋ singularem tuam erga studiosos quoslibet gratiam et humanitatem, omnino prohiberet me verecundia ad Reverendissimam Dominationem Tuam hunc scribere ⌊⌋, quem nuper in Germanica lingua propter rei novitatem edidi. Est enim longe inferior et stylo, et argumento, quam ut tantae eruditionis eloquentiaeque et linguarum peritiae praesuli digne nuncupari queat. Nuncupo tamen suppliciter, tua fretus bonitate, non sane ut librum, cui aliquid insit eruditionis, sed velut epistolam de novitatibus ⌊Germaniae⌋ disserentem, et eam quidem ob causam praecipue, ut intelligant inde ⌊Poloni⌋, quam varia et horrenda haeresum portenta ex unius ⌊Lutheri⌋ scriptis intra paucos annos in Germania sint enata.
Proinde non sunt audiendi, qui f. A2v prae barbarie novarum haeresum ⌊Lutheri⌋ dogmata iustificare aut excusare student, omnibus enim innovandi ansam ipse dedit, licet viperea soboles non raro nunc suum laceret atque impugnet parentem, et quidem iusto Dei iudicio, quoniam ipse prior matrem suam ⌊ecclesiam⌋ impugnavit et eius unitatem crudeli parricidio dilaceravit, atque in sectarum partes dissecuit. Iuste igitur patitur nunc a sobole sua, quod ipse prior commisit in ⌊matrem⌋ suam.
Audio sane et ⌊Zvinglianos⌋, et ⌊Anabaptistas⌋ alicubi tanto nunc ardere in ⌊Lutherum⌋ odio, ut aequiore animo audiant iam nomen papae, quam Lutheri. Nec mirum, quoniam ⌊Lutherus⌋ prior fundamenta iecit, nunc vero superaedificantes illos impugnat, rixator septiceps, qui
cf. Vulg. Eph 4:14 ut iam non simus parvuli fluctuantes et circumferamur omni vento doctrinae in nequitia hominum in astutia ad circumventionem erroris ⌊plebem fluctuantem nequissime circumfert omni vento doctrinae in astutia ad circumventionem erroriscf. Vulg. Eph 4:14 ut iam non simus parvuli fluctuantes et circumferamur omni vento doctrinae in nequitia hominum in astutia ad circumventionem erroris ⌋, ut ait ⌊apostolus⌋. Cuius rei brevem gustum et experimentum iste dabit ⌊⌋.
Reverendissimam itaque Dominationem Tuam suppliciter oro, ut gratiose in bonam partem accipiat hanc meam ⌊⌋, qua vobis ⌊Polonis⌋ a Lutherico nequitiae fermento semper cavendum, sicut hactenus feliciter cavistis, non sine causa propter quorundam machinationes reverenter admoneo.
Bene vale, Praesul ornatissime.
Ex ⌊Dresda⌋, V (ante) Cal(endas) Maii MDXXXIIII.
| | 3 | IDL 1253 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Dresden, 1534-12-30 | received [1535]-03-10
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 3, f. 114 + f. [1] missed in numbering after f. 114
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 292
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 30, p. 512-514 (in extenso; German register) | 2 | AT 16/2 No. 690, p. 573-576 (in extenso; Polish register) | 3 | DE VOCHT 1961 No. DE, 318, p. 259-261 (English register; excerpt) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. 114va
Reverendissimo in Christo patri ac domino, domino ⌊Iohanni Dantisco⌋, episcopo Chulmensi etc., domino suo perquam gratioso
Quamquam publice nuper ad Reverendissimam Dominationem Tuam ⌊⌋, impulsus metu quodam periculorum, dum me urgeret caritas Christiana admonere inclitam nationem ⌊Polonorum⌋ a malo ex ⌊Wittenberga⌋ veneni afflatu, revereor tamen nunc privatim ad Amplissimam Dominationem Tuam scribere, homuncio ignobilis et contemptibilis. Sed unus ministrorum Reverendissimae Dominationis Tuae ⌊Mathias Wolrab⌋ Lipsensis, mihi affinis factus, sic mihi dilectus est, ut eius commendandi gratia pudorem vincat officium. Rogo igitur suppliciter, ut Reverendissima Dominatio Tua gratiose in bonam partem has litteras accipiat. Misi quidem et antea ⌊⌋ privatas cum libellis aliquot, a me hoc anno ad ⌊Poloniae⌋ praelatos editis, sed nondum potui intellegere, an Reverendissima Dominatio Tua acceperit nec ne. Cum vero frater ⌊Mathiae⌋, cui neptem desponsavi meam, promittit certum e nundinis (Lipsen)sibus latorem litterarum, iterum scribo, sed ero brevis, ne amplissimis negotiis Reverendissimae Dominationis Tuae molestiam ingeram. Imprimis igitur oro suppliciter et obtestor Reverendissimam Dominationem Tuam per gratiam et humanitatem suam doctissimis quibusque notam atque perspectam, ut ministrum supradictum, affinem meum, mihi tum affinitate tum indole sua carissimum, gratiose commendatum habeat, ita ut sentiat ille, commendationem meam alicuius fuisse apud Reverendissimam Dominationem Tuam momenti. Certe non tanti esset apud me affinitas, ut eum tanto praesuli commendare ausim, nisi arbitrarer talem esse indolem et genium adulescentis, ut ad gratiam, honorem et utilitatem Reverendissimae Dominationis Tuae servire possit.
Cetera de rebus ⌊Germaniae⌋ adiungam. Cum sciam igitur Reverendissimam Dominationem Tuam summe amicam et gratiosam esse clarissimo et omnium doctissimo viro domino ⌊Erasmo Roterodamo⌋, significo me hoc die litteras ab eo accepisse amicas et laetas, datas ab eo ⌊Friburgi⌋ 24 Novembris, in quibus sub finem ita scripsit: „Cum chiragra et podagra mihi saepe gravis est colluctatio. Multis diebus in totum abstinui a scribendo. Nunc adnitor, si queam Ecclesiastem meum absolvere, qui mihi serio praestandus est, ioco promissus. Onus increscit sub manu etc.” ⌊Coloniae⌋ perdidimus nuper doctissimum virum ⌊Arnoldum Vuesaliensem⌋, canonicum maioris ecclesiae, qui reconditissimam habuit in pectore suo theologiam pariter cum philosophia ex Graecis et Hebraicis fontibus. ⌊Oebanus(!) Hessus⌋ ex Graecis hoc anno carmina quaedam feliciter transtulit Erfordiae. Cum ⌊Philippo Melanchthone⌋ contentionem suscepi, maxime propter ⌊Polonos⌋ et ⌊Scotos⌋, cui alioqui privatim optime volo. Adversus novum ⌊regis Angliae⌋ matrimonium, quod revera adulterium existimo, acriter scribere coepi ad defendendum reginae coniugium et filiae legitimam procreationem, sed heri ex ⌊Moguntia⌋ litteras accepi, quae nuntiant, ⌊regem Angliae⌋ cum ⌊caesarea maiestate⌋ iniisse concordiam et recepisse superinscribed⌈ee superinscribed⌉ ⌊uxorem⌋ veterem, ⌊filiam⌋que despondisse ⌊regi Scotiae⌋, adulescenti summae spei, quantum ex litteris et ex nuntio meo, qui in ⌊Scotia⌋ fuit, cognoscere potui. Scripsi per aestatem historiam hussitarum ⌊Bohemiae⌋ ex vetustis codicibus, quae in XII libros excrevit. Ferunt ⌊Lutherum⌋ nunc parturire nescio quae Penthei tonitrua adversus ecclesiam catholicam, ut a papa ad sectam suam trahat ecclesiam et catholicum orbi terrarum eripiat, ut angulo Wittenbergensi transcribat et ita cogat in angustum hereditatem ⌊Christi⌋, ut nemo sit ⌊Christi⌋, nisi qui est ⌊Lutheri⌋. Ego contentionum iam diu pertaesus, nihil opto vehementius, quam ut Deus per novum papam det nobis universale concilium, quod rebus perturbatis et medelam afferat et cum pace quietem. Si commode poterit
AAWO, AB, D. 3, f. 114v
⌊frater ⌊Mathiae⌋⌋, affinis meus, iussu meo mittet e ⌊Lipsia⌋ ad Reverendissimam Dominationem Tuam quosdam ex libellis meis hoc anno editis. De ⌊Iohanne Campensi⌋ nihil prorsus audivi ab eo tempore, quo ⌊Cracoviae⌋ denuo edidit Paraphrasim suam in Psalmos, non absque laude plurimorum in ⌊Slesia⌋, Lusatia aliisque vicinis regni vestri provinciis. At sors mea ita fert, ut his temporibus ultra onus laborum ferre cogar et impensarum non leve onus in excudendis exemplaribus. Faxit Deus, ut desinat suspecta et molesta nobis esse ⌊Wittenberga⌋. Illustrissimus princeps ⌊dux Saxoniae Georgius⌋, etsi cum duce electore concordiam in temporalibus inivit, in fide tamen catholica constantissime semper eodem tenore permanet per singularem gratiam Dei, qui per hunc principem multos homines in fide ecclesiae retinet. Bene valeat Amplitudo Tua, Reverendissime Domine, praesulum eruditorum decus eximium.
Ex ⌊Dresda⌋, III Cal(enda)s Ianuarias, anno a Natali Domini MDXXXV.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae deditissimus clientulus ⌊Ioannes Cochleus⌋, qui ⌊Ratisponae⌋ Reverendissimam Dominationem Tuam vidit et allocutus est.
| | 4 | IDL 1297 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Dresden, 1535-04-16 | received [1535]-05-20
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 154, f. 134
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 90
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 32, p. 519-520 (in extenso; German register) | 2 | ENGELBERT p. 217-218 (in extenso) | 3 | DE VOCHT 1961 No. DE, 301, p. 238 (English register) | 4 | AT 17 No. 234, p. 324-326 (in extenso; Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 134v
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Chulmensi et administratori Warmiensi etc., domino suo gratioso semperque colendo
Ne viderer Reverendissimae Dominationis Tuae aut humanitatis tuae ⌊Ratisponae⌋ in ⌊comitiis⌋ exhibitae oblitus, ⌊⌋ Reverendissimae Dominationi Tuae ⌊⌋ unum de XXI articulis ⌊Anabaptistarum⌋.
Deinde et alias misi litteras atque libellos nonnullos, unde intelligeret Reverendissima Dominatio Tua meam ad complacendum et obsequendum voluntatem. Spero equidem semel a Reverendissima Dominatione Tua responsum iri. Interea tamen, quoties nuntium habere possum, amore tui percitus scribere non cesso. Quod ut Reverendissima Dominatio Tua gratiose accipiat in bonam partem, et suppliciter oro, et humanitate tua fretus confido.
Mitto nunc ad Reverendissimam Dominationem Tuam libellos parvulos tres; quartus, de matrimonio ⌊regis Angliae⌋, maior est, ut non possim hic commode in fascem istum redigere. Scribam tamen sororio meo ⌊Nicolao Wolrab⌋, qui ⌊Lipsiae⌋ habitat, frater Mathiae famuli Reverendissimae Dominationis Tuae, ut, si fieri queat, e ⌊Lipsia⌋ ad fratrem mittat, qui Reverendissimae Dominationis Tuae nomine meo tradat.
De ⌊Anabaptistis⌋ multa nunc est cura, non levis metus, ingens etiam in puniendo severitas, maxime in ⌊Germania⌋ Inferiore. Multiplicantur tamen plus quam velimus. In ⌊Francia⌋ rex adversus ⌊Lutheranos⌋ rigidas fert leges et poenas; sentit enim iam sero, quantum a sectis pacato regno imminere possit periculum. Uno die, hoc est XI Octobris, capti fuisse perhibentur ⌊Parisiis⌋ 500 homines de Lutherismo suspecti, inter quos et ditissimi quidam fuere mercatores. Multi sunt gladio perempti, multi ignibus exusti. Mortuus fuit ⌊Lipsiae⌋ adulescens quidam Polonus, homo (ut audio) doctissimus, qui X annis in ⌊Italiae⌋ ⌊Galliae⌋que academiis studuerat, tandem vero, cum infeliciter adhaereret ⌊Philippo Mel(anchtoni)⌈Mel(anchtoni)Mel(anchtoni)⌉⌋ eumque in ⌊Hassiam⌋ secutus fuisset, in reditu febre correptus ⌊Lipsiae⌋ periit. Cumque communicare sub una specie noluisset, denegata fuit ei sepultura ecclesiastica, corpus itaque ⌊Vuitenbergam⌋ avectum fuit. Nonne vero talis iuvenis potuisset in patria maximam nobilitatis et opulentorum civium partem Lutherico veneno inficere?
Summopere igitur gaudeo vobisque episcopis et praelatis immo et omnibus regnicolis congratulor propter salutare nuper editum regis vestri edictum, quo a ⌊Vuitenberga⌋ deterrentur scholares Poloni. Utinam non sint mera verba (sicut in plerisque Germanorum edictis factum est et fit adhuc hodie), sed verba effectiva, quae realem habeant exsecutionem. Ego igitur, nostris in exemplum et exteris ad laudem et gloriam regis vestri, edictum istud per chalcographos evulgavi, bene sperans id ⌊Polonis⌋ ingratum non fore, cum sit adeo honestum ac pium magnanimi regis mandatum. Si Reverendissima Dominatio Tua perlegere dignata fuerit congratulationem ad ⌊Paulum III⌋, rogo, ut mihi suam dignetur rescribere sententiam de duobus pontificibus Romanis antiquis, hoc est de ⌊Liberio⌋ et de ⌊Anastasio II⌋. Nescio enim, quosnam super iis potissimum sequar.
Bene valeat Reverendissima Dominatio Tua. Cui meam parvitatem devote ac reverenter commendo. Deus te servet, ornatissime Praesul.
Ex ⌊Dresda Misniae⌋, XVI (ante)⌈(ante)(ante)⌉ Calendas Maias, anno Domini MDXXXV.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae perpetuo addictus clientulus ⌊Iohannes Cochleus⌋
Postscript:
Retulit ex ⌊Urbe⌋ novi ⌊pontificis⌋ pictam faciem r(everendissimus) or r(everendus)⌈r(everendissimus)r(everendissimus) or r(everendus)⌉ dominus ⌊episcopus Missnensis⌋, quam ad Reverendissimam Dominationem Tuam mittendam destino, si fieri queat.
| | 5 | IDL 6563 | Ioannes DANTISCUS to Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN), 1535-08-06 Letter lost | received 1535-09-10 Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 1387 and IDL 1449 | | | 6 | IDL 1341 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Meißen, 1535-08-07 | received [1535]-09-20
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 154, f. 135-136
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 91
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 33, p. 520-521 (in extenso; German register) | 2 | ENGELBERT p. 218-219 (in extenso) | 3 | DE VOCHT 1961 No. DE, 309, p. 247 (English register) | 4 | AT 17 No. 440, p. 544-545 (in extenso; Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 136v
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Chulmensi etc., domino suo gratioso iugiterque recolendo
Inter omnes incliti ⌊regni Poloniae⌋ episcopos una Reverendissima Dominatio Tua de facie mihi nota est. Unde factum est, ut et confidentius et frequentius ad Reverendissimam Dominationem Tuam, quam ad alios Polonos litteras dedi. Verum in hanc usque horam nihil prorsus responsi a Reverendissima Dominatione Tua ad manus meas pervenit. Nunc per proprium nuntium iterum scribo, ea spe, ut is Reverendissimam Dominationem Tuam ⌊Cracoviae⌋ in regalibus nuptiis[1] inveniat. Misi ad Reverendissimam Dominationem Tuam plerosque libellos et eum, quem nomini tuo dicavi, non semel, quem et nunc mitto, si forte malignitas fortunae ceteros intercepisset. Gratia, eruditio et humanitas tua ⌊Ratisponae⌋ in conventu imperiali probe mihi perspectae sunt. Quare confido fortiter, Reverendissimam Dominationem Tuam non denegaturam esse mihi responsum per hunc certum written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉tumtum written over ...⌉ et bonae fidei nuntium meum. Qui et alios quosdam e libellis meis Reverendissimae Dominationi Tuae afferet, inter quos unus iuniori regi vestro nuncupatus est. Quem illi acceptum reddere poterit vel unum Reverendissimae Dominationis Tuae verbum gratiosum, quo regiae celsitudini commendetur, saltem a bona voluntate offerentis. De doctissimo viro ⌊Iohanne Campensi⌋, qui Reverendissimam Dominationem Tuam comitabatur ⌊Ratisponae⌋, nihil interim accepi, nisi quod ex editione Psalterii eius secunda intellexi eum in ⌊Poloniam⌋ profectum fuisse. Mitto nunc catalogum libellorum, quos intra breve tempus edidi, et quidem sumptu meo cunctos, ut inde intellegas, quam grave mihi fuerit impensarum onus. Addo et rerum Bohemicarum argumentum, ut videas, quam parum sit mihi otii. Reverendissima Dominatio Tua dignetur, obsecro, omnia in meliorem partem, ut est humanitas tua, interpretari. Bene vale, Praesul eximie, studiosorum patrone semper memorande, Domine clementissime.
Ex ⌊Misna civitate⌋, VII Idus Augusti anno Domini MDXXXV.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae devotus clientulus ⌊Iohannes Cochleus⌋, novicius canonicus ecclesiae Misnensis
Postscript:
⌊Urbs Monasteriensis⌋, ⌊Anabaptistarum⌋ regia, nuper capta est. Deus faxit, ut omnes aliae ⌊Germaniae⌋ urbes huius clade a tali scelere deterreantur.
[1] The wedding ceremony of ⌊Jadwiga Jagiellon⌋ and ⌊Joachim II of Brandenburg Hektor⌋.
| | 7 | IDL 1387 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Meißen, 1535-12-30 | received [1536]-03-15
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 263-266
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1536, f. 104r-v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 503
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 34, p. 522-523 (in extenso; German register) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 342, p. 283 (English register; excerpt) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 247, p. 263
Salutem plurimam dico, Reverendissime Domine, Princeps eruditione ac liberalitate clarissime.
⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Tuae VI Augusti datas X Septembris accepi easque ⌊⌋, et utroque elegantissimo, adauctas, satis alioqui per sese amplas et prolixas. Recepit interea Reverendissima Dominatio Tua alias a me ⌊⌋ ⌊Cracoviae⌋, ubi nuntius meus multis haesit mensibus multo cum dispendio sumptuum et curarum, ingenti mea molestia; quod aequius ferendum esset, si ullo cum fructu factum fuisset. Fuit profecto admodum infortunata et illi et mihi ea profectio, nisi quod gaudeo Reverendissimae Dominationi Tuae aliisque nonnullis praelatis Regni Incliti ⌊Poloniae⌋ illic redditas fuisse litteras meas. Ceterum quonam animo nuncupatiunculam meam acceperint serenissimi domini reges, nondum scire potui. Accepi autem interea Reverendissimam Dominationem Tuam promotam esse ad episcopatum Premisliensem, nisi forte fallit me nominis propinquitas. ⌊Lubusensis enim episcopus⌋ scripsit mihi, ⌊Chaimensem⌋ esse factum Premisliensem, ⌊Premisliensem⌋ autem factum Plocensem, ⌊Plocensem⌋ vero esse nunc archiepiscopum Gnesnensem. Quod et antea audivi. Deus omnibus bene vertat.
Quantum ad scriptas attinet contentiones, fateor ultro, me omnino saturum esse contentionum, quos aliquot annos cum ⌊Germaniae⌋ haereticis exercui. Nunc vero novis nos contentionibus provocant ⌊Angli⌋. De quibus Reverendissimae Dominationi Tuae plura constare arbitror, quam mihi. — Est ⌊⌋ tenui meo iudicio pulcherrima. Ceterum ea de re exstat perquam elegans comoedia nova ⌊Gnaphaei⌋, quae Acolastus dicitur. — Est et ⌊Nurnbergae⌋ in Teuthonico quaedam scripta et hic ante menses aliquot acta. — De ⌊Cornelio Dupplicio⌋ iam diu nihil audivi. Quid ⌊Roffensi⌋ et ⌊Moro⌋ sanctissimis pariter et doctissimis viris contigerit, Reverendissimam Dominationem Tuam latere non puto, cum sit mari longe propinquior quam ego. Nec tutum est omnia cartis commendare. Reverendissima Dominatio Tua bene valeat mihique importunius obstrepenti clementer ignoscat.
Certe quod ⌊Ratisbonae⌋ rarius accessi ad Reverendissimam Dominationem Tuam verecundiae fuit non neglegentiae, multo minus fastus aut contemptus. Sciebam enim multos ultro accurrere, qui vices non redderent invitando, sumptus vero minime leves esse ubicumque sit ⌊caesar⌋. Erubui itaque saepius venire non vocatus. Veni aliquoties tunc ad ⌊regis Angliae⌋ oratorem, qui nunc ⌊archiepiscopus est Cantuariensis⌋, fax omnis huius incendii malorumque incentor. Vellem me rarius apud illum fuisse, fidem enim eius non satis tum perspexeram.
Iterum bene vale et ignosce, Praesul ornatissime.
Ex ⌊Misna⌋ civitate, III Calendas Ianuarias MDXXXVI.
Postscript:
⌊Affinem meum⌋ commendatione mea cariorem Reverendissimae Dominationi Tuae factum esse gaudeo gratiasque ago. Quod ut perpetuo fiat, Deum precor.
| | 8 | IDL 1449 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Meißen, 1536-05-08 | received 1536-06-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 3, f. 120-121+ [1] missed in numbering
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 297
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 36, p. 525-527 (in extenso; German register) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 322, p. 263-264 (English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. [1] after f. 121
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊IOANNI Dantisco⌋ episcopo Culmensi et administratori Pomezaniensi etc., domino et patrono suo clementissimo
In ⌊Prussia⌋
AAWO, AB, D. 3, f. 120r
Salutem.
Reverendissime in Christo Pater, Domine clementissime ac benignissime, studiosorum patrone ac Maecenas.
⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Tuae datas 1535-08-06⌊VI Augusti anno superiore1535-08-06⌋, ⌊hic⌋ recepi 1535-09-100⌊X Septembris1535-09-100⌋, dum ⌊Cracoviae⌋ in nuptiis[1] esset Reverendissima Dominatio Tua. Longum profecto foret, tam gravi ac eleganti epistolae doctisque praeterea carminibus respondere. Neque mihi nunc tantum vel otii vel temporis datur propter abitionem nepotis mei, quem cras multis cum epistolis in longinquas terras missurus sum, et si daretur, numquam tamen digne respondere possem. Accipiat igitur, obsecro, Reverendissima Dominatio Tua breve responsum ex tempore. Quod ⌊Ratisbonae⌋ non crebrius visitavi Reverendissimam Dominationem Tuam verecundiae, precor, ascrib{a}e, non alteri causae. Nam et illa vice qua non vocatus ad prandium opipare paratum veni, nominis tui fama illectus, gravi cum rubore accessi. Quantum ad affectus pertinet, sapienter sane monet Reverendissima Dominatio Tua, sed rerum indignitas periculumque tot animarum plerumque acriorem nobis excitant zelum, quem et nunc exasperat turbida horrendaque ⌊regis Angliae⌋ defectio. Quod Reverendissima Dominatio Tua multis vexata fuit adversitatibus et miratus sum, et condolui. Quis enim ⌊Polonorum⌋ sic versatus est tot annis in longinquis legationibus iisque arduissimis? Quis tot callet linguas? Quis bonarum litterarum peritior? Quis regis ac regni studiosior? Sed ita visum fuit superis, ut virtus tua per ignem tribulationis probata clarius enitescat.
De filio prodigo vidi praeter ⌊⌋ duas comoedias, unam Teuthonice a quodam Nurenbergensi conscriptam, alteram Latine compositam, qua nihil vidi hac aetate in poesi elegantius elucubratum. Si Reverendissima Dominatio Tua non habeat, libentissime mittam. Nunc mitto opuscula duo Latina (si modo frater ⌊Mathiae Wolrab⌋, famuli tui, mittere e ⌊Lipsia⌋ nunc poterit) a me, non tamen mea, edita, et aliquot contiones ⌊Georgii Wicelii⌋, qui propediem grande opus Postillae editurus est per fratrem ⌊Mathiae⌋, si modo poterimus undecumque corradere atque commendicare a quibusdam praelatis tantum pecuniae, quae ad tantum impensarum onus sufficere queant. Addo litteras ad ⌊reverendissimum dominum quondam Premisliensem⌋, nunc Plocensem, ut audio. Dignetur, obsecro, Reverendissima Dominatio Tua efficere gratiose, ut litterae ad ⌊illum⌋ tuto perveniant. Certe Vos duo praecipue poteritis hos nostros conatus, absque damno vestro, iuvare ac promovere bonis verbis apud serenissimos reges vestros. Nolim tamen importune propter me quicquam fieri aut attemptari. ⌊⌋, ita nihil certi de eo rescribere possum.
Bene valeat Reverendissima Dominatio Tua. Cui me suppliciter commendo rogans, ut apud ⌊Mathiam⌋ affinem meum habeat me pro hac vice excusatum, quia scribere ei non possum.
Ex ⌊Misna⌋, VIII Idus Maii MDXXXVI.
Postscript:
Tabellio meus e ⌊Cracovia⌋ ad me rediit X Decembris, nihil prorsus afferens praeter IIII epistolas per tot menses.
Si Reverendissima Dominatio Tua nondum vidit (quod non puto) epistolas ⌊Pauli papae III⌋ contra ⌊regem Angliae⌋ ad reges ⌊Romanorum⌋ et ⌊Franciae⌋, libenter mittam exemplum utriusque, immo unius nunc mitto, si tamen legi queat.[2]
[1] The wedding ceremony of ⌊Jadwiga Jagiellon⌋ and ⌊Joachim II of Brandenburg Hektor⌋.
[2] Follows a copy of the Paul’s III ⌊⌋ to Ferdinand.
| | 9 | IDL 6566 | Ioannes DANTISCUS to Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN), 1536-01-01 — 1536-09-15 Letter lost | received 1536-09-16 Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 1545 | | | 10 | IDL 1545 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Meißen, 1536-09-29 | received Thorn (Toruń), [1536]-11-25
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 275-276
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1528, f. 20-22
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 505
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 39, p. 531-533 (in extenso; German register) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 336, p. 279-280 (English register; excerpt) | 3 | AT 18 No. 373, p. 406 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 247, p. 276
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋,
episcopo Chulmensi, consiliario regio etc., domino suo gratioso
BCz, 247, p. 275
Reverendissime Domine Princeps et Praesul ornatissime. Salutem.
Die XVI huius mensis Septembris recepi ⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Tuae cum debita reverentia et singulari animi iucunditate. Ne vero Reverendissimae Dominationi Tuae longe altioribus negotiis occupatae, quam ut otiosa verba perlegat, prolixo responso sim molestus aut importunus, brevissime quantum res exigit respondebo. Transmisit sane Reverendissima Dominatio Tua exemplum litterarum illustrissimi principis ⌊ducis Saxoniae Georgii⌋ domini et patroni mei clementissimi. Quod ego ⌊Dresdam⌋ misi, pro ulteriore sollicitans, iuxta petitionem Reverendissimae Dominationis Tuae, responso illius. Hesterno igitur die iussu principis fui ⌊Dresdae⌋, ubi cancellarius eius dedit mihi hanc duarum epistolarum copiam, ut vocant. Ex quarum tenore intelleget Reverendissima Dominatio Tua non stare per ipsum principem, quominus voto et Reverendissimae Dominationis Tuae et ⌊populi Lubaviensis⌋ satisfiat. Stat autem tum per Universitatem tum per ⌊senatum Lipsensem⌋, qui et mihi (pace vestra dictum sit) aequas videntur adducere rationes. Quamvis enim de fide, pietate constantiaque Reverendissimae Dominationis Tuae nihil dubitem, tamen de successore tuo, qualis futurus sit, quis non dubitare queat? Arbitror autem te brevi successorem ibi habiturum non sane per obitum (quod minime gentium velim), sed per ulteriorem Reverendissimae Dominationis Tuae promotionem. Video enim haec piissimo ac invictissimo ⌊regi vestro⌋ sollemne atque consuetum, ut bene meritos episcopos semper ad meliores praelaturas evehat. Quid igitur, si successor aut ⌊senatus Lubaviensis⌋ scholares non ⌊Lipsiam⌋, sed alio mitteret, si domi haberet pecunias? An ignoramus, quam multi in Prussia non bene faveant nunc fidei catholicae? Ignoramus quidem certum numerum, sed vereor nimium esse multos tum in publico tum in privato, in manifesto et in occulto. Nolim igitur per Reverendissimam Dominationem Tuam dari vel occasionem vel facultatem, quae studio Lipsensi detrimentum pareret aut testamento Cuppeneriano laqueum fraudemve pararet. Quantum attinet ad scholarem Lubaviensem, quem scribit Reverendissima Dominatio Tua XII annos natum, libentissime profecto pietati tuae inservirem, si possem. Verum cum ⌊Lipsiae⌋ non habitem, sed ⌊Misnae⌋, quae a ⌊Lipsia⌋ X miliaribus distat, neque umquam ⌊Lipsiae⌋ studuerim neque collega fuerim, non possum hic ea praestare, quae petit a me Reverendissima Dominatio Tua. Scripsi autem ⌊patri⌋ affinis mei ⌊Matthiae⌋, qui Reverendissimae Dominationi Tuae famulatur, ut is det operam, si forte puer ille advenerit, ut adsit ei et consilio et auxilio propter Reverendissimam Dominationem Tuam. Scripsi et fratri famuli tui bibliopolae, ut mittat ad Reverendissimam Dominationem Tuam novos libros, si qui ex Francfordiensi mercatu advenerint. Ego adhuc nihil eorum vidi neque adhuc litteras ab illo, posteaquam e ⌊Francfordia⌋ iam reversus est, accepi. Id quod aegre fero, sperabam enim inde certiora allatum iri tum de bello ⌊caesaris⌋ et ⌊Galli⌋ tum de obitu singularis ac perpetui ⌊Germaniae⌋ ornamenti ⌊Erasmi Roterodami⌋, ut ea Reverendissimae Dominationi Tuae ac reverendissimo ⌊domino Plocensi⌋ significarem. Quantum autem accepi, tantum mitto. Et praeterea ternas uno die litteras eadem de re nuper ex ⌊Ingolstadio⌋, ex Eystet et ex ⌊Turingia⌋ acceperam, prius ut anxie verear, rem non esse omnino vanam. Quamvis in die Ascensionis hoc anno binas ad me ⌊Basilea⌋ litteras ipse dederit ⌊Erasmus⌋. Scripsi Frobenio[1], ut rem certius mihi significaret e ⌊Francfordia⌋, sed nullas adhuc litteras inde recepi.
BCz, 247, p. 276
Exulant apud vos ⌊Gedani⌋ incliti praesules ⌊archiepiscopus Upsalensis⌋, ⌊episcopus Lincopensis hidden by binding⌈[opensis]opensis hidden by binding⌉⌋ et episcopus Scarensis, viri procul dubio et honore et favore atque amore dignissimi hidden by binding⌈[mi]mi hidden by binding⌉, quorum exilio diuturno non leviter condoleo. Quod certe re ipsa potius quam verbis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ declaraturus essem, si eae mihi suppeterent facultates, quae me liberaliter carita hidden by binding⌈[arita]arita hidden by binding⌉tis et debitae erga tales tantosque viros reverentiae ac pietatis officia exercere per hidden by binding⌈[per]per hidden by binding⌉mitterent. Scio quidem ⌊reverendissimum dominum Gnesnensem Mathiam⌋ inclitae memoriae ⌊Upsalensi Archiepiscopo⌋ nonnihil subministrasse, dum viveret. Quod et successorem eius dominum C(ricium) pro sua humanitate ac eruditione facere arbitror. De aliis autem duobus nihil, unde vivant, nisi quod scio verum esse oraculum illud: Non derelinquis sustinentes hidden by binding⌈[es]es hidden by binding⌉ te hidden by binding⌈[te]te hidden by binding⌉ Domine. Item: Non vidi iustum derelictum etc. Accepi ergo nuper litteras a Lincopensi hidden by binding⌈[si]si hidden by binding⌉, homine hidden by binding⌈[homine]homine hidden by binding⌉ procul dubio gravi et erudito, quem et senio confectum suspicor, cui nunc respondeo hidden by binding⌈[eo]eo hidden by binding⌉. Sed non scio alium, per quem ad eum mittere possim responsum quam per Reverendissimam Dominationem Tuam. Obsecro ergo hidden by binding⌈[ergo]ergo hidden by binding⌉, ut Reverendissima Dominatio Tua non gravetur ⌊Gedanum⌋ remittere ad eum litteras. Quam optime valere precor et opto.
Ex ⌊Misna⌋, 29 Septembris 1536.
[1] ⌊Hieronim⌋ or ⌊Jan Froben⌋, ⌊Jan Froben⌋’s sons.
| | 11 | IDL 6344 | [Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN)] to Ioannes DANTISCUS, s.l., [1534-01-01 — 1537-02-07] | received [1534 - 1537]-02-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 3, f. [2 missed in numbering after f. 100]
|
| | |
Texts where mentioned Ioannes COCHLAEUS Results found: 3 IDL, 0 IDP, 0 IDT 1 | IDL 1508 | [Ioannes DANTISCUS] to Bernhard von HÖFEN (FLACHSBINDER), Löbau (Lubawa), 1536-07-15 | 2 | IDL 1646 | Ioannes CAMPENSIS (Jan van CAMPEN) to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1537-06-12 | 3 | IDL 2889 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-12-13 |
|