Quantum res verae fictis praestare videntur,
Hoc recto doctum tramite pandit opus.
Non hic Cretensis Iovis incunabula, non hic,
Quae sunt de superis plurima ficta, leges
— Semicapros Faunos Satyrosque fuisse bicornes
Quis credit vel tot turpia monstra deum? —
Non raptum Stygii praedonis, Apollinis ignes
In Daphnem, Martis nec Venerisque torum,
Non Diomedis equos, non illum, Graecia mendax
Quem fert Troianas fraude subisse fores.
Hicque nec invenies perplexa aenigmata Sphingos,
Nec quae de nihilo fabula longa datur.
Historiam nuper conventus at iste probatam
Caesaris et regum fecit in orbe trium.
Vidimus hic Annam, qua totus nil habet orbis
Pulchrius; Hunniaci est haec decus una soli.
Hanc sibi vel caro conservat forte nepoti
Caesar, et est magno digna puella Iove.
Vidimus et Mariam; pulchris aequanda deabus
Est siquidem et primas inter habenda deas.
Caesaris haec neptis, regi regina futura est,
Annis qui in teneris iam duo regna tenet.
Vidimus heroas sacros, proceresque, ducesque,
Clarorum passimque agmina multa virum,
Tot gemmas, torques, phaleras radiantiaque arma,
Tot mores, habitus ingeniique vices,
Tot ludos etiam, spectacula pulchra, triumphos
Et quae non aetas viderat ulla prius.
Cuncta ut conspexit Ricardus, scripsit ad unguem;
Delicium certe posteritatis erit.
Seu stricto incedit vates pede sive soluto
Orator, nemo cultior esse potest.
Hoc iter ut duxit princeps Gurcensis ab urbe
Augusta, videas gestaque cuncta lege!
Tunc primum dices: “Vivas, pater inclute, vivas,
Cardinei specimen, vive, decusque chori!”
Et merito laudes uni huic sunt undique dandae,
Omnis nam fuerat fons et origo boni.
Solus hic inflexit sensus regumque potentum
Pectora, multorum cordaque dura virum.
Christicolis solus, divino numine fultus,
In terris pacem post fera bella dedit.
Huic aetas debet praesens et postera multum,
Tempore quod parvo commoda magna tulit.
Per quae nunc noster recte componitur orbis,
Ex omni cedit parteque Martis amor,
Et crucis infidos propere ducetur in hostes,
Qui, Iovis hinc quid sint, experientur, aves.
Foederis hic formam nosces pactosque hymenaeos,
Cunctaque conventus istius acta scies.
Nil sinit intactum veri, quod res habet in se;
Ante oculos plane singula gesta locat.
Res scitu digna est, nec enim reor esse, potest nec
In toto quidquam gratius orbe legi.