Poem #89
Hymnus 27. In hostes Gloriosissimae Mariae Virginiswritten before 1548-07-10 first edition 1548-07-10
Early printed source materials:
| 1 | DANTISCUS 1548 (Phaleutium hendecasyllabum in hostes Gloriosissimae Mariae virginis) p. Or-[O4]r (in extenso) |
| 2 | DANTISCUS 1571 (Phaleutium hendecasyllabum in hostes Gloriosissimae Mariae virginis) p. 44r-46r (in extenso) |
| 3 | DANTISCUS 1576 (Phaleutium hendecasyllabum in hostes Gloriosissimae Mariae virginis) p. 44r-46r (in extenso) |
| 4 | DANTISCUS 1764 (In hostes gloriosissimae Virginis Mariae) p. 283-287 (in extenso) |
Prints:
| 1 | HIPLER 1857 (In hostes gloriosis. Virg. Mariae / Zum die Feinde der glorwürdigen Jungfrau Maria) No. 29, p. 226-235 (in extenso; German translation, Franz HIPLER) |
| 2 | DANTISCUS 1934 (In hostes gloriosissimae Virginis Mariae / Przeciwko nieprzyjaciołom Najświętszej Panny Marji) No. 29, p. 158-167 (in extenso; Polish translation, Jan Michał HARHALA) |
| 3 | Dantisci Carmina (Hymni 29. In hostes Gloriosissimae Mariae Virginis) No. 48. 29, p. 286-289 |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Serpens perfidus, invidens saluti
Nostrae, virus in hunc profudit orbem,
Postquam primus homo creatus esset,
Ex costa sociam suaque cepit,
Iussus, de reliquis haberet escam.
Tunc is cum muliere disputator
Nostros fraude sua procul parentes
Ex horto miseros amoenitatis
Ut sit femina, iure fecit, angui,
Illius caput utque conterendo
Confringat, genetrix simulque virgo
Hoc tum tempore quae fuit futura.
Coniunctus quod adhuc, licet subactus,
Hanc odit, nequit et pati sacratum
Eius nomen, honoris atque laudem?
Qua gaudent superi proboque verae
Huius Virginis inclutaeque Matris
Flagrantes et eam pie colentes,
Ex qua natus homo Deus redemit
Nos a flammivomis vadis Averni.
Cunctis aula fidelibus superna
Et quae fida stat advocata nobis
Apud propitium suum precando
Natum, ne scelerum rependat actis
Nos hoc tempore, daemonum procellis
Quo mundus modo fluctuat malignus.
Hanc tu, quisquis is es, furore captus
Et totus spaticus parem putabis
Quae nos concipiunt iniquitate
Plenae, putribus ex viri medullis
Et magno pariunt doloris aestu,
Subiectae vitiis molestiisque,
Hanc illis, malesane, comparabis?
Hanc, inquam, licet a Deo sit esse
Destinata prius parens Tonantis,
Quam mundus fieret vel hoc, in illo
Et nunc astrifera sedens in arce
Est coniuncta suo beata nato,
Qui terras, mare lucidumque caelum
Implet rector et omne, quod videtur.
Quidquid vel petimus, vel intus optat
Mens devota, precesque puriores
Gratas suscipit et facit libenter
Hoc, quod poscimus, impetratque cuncta
Quae desiderio vel apta novit,
Vel scit commoda pro salute, nostro.
Hanc vates veteres sacris figuris
Praedixere diu tot ante saeclis;
Non ignota fuit, libris et Hermes
Huius fecit in orbe mentionem,
Quo divinitus ille tunc agebat,
Praemonstravit et hanc Dei parentem,
Humanumque genus per hanc ab Orco
Salvandum nece prolis innocentis.
Quid, nequissime veritatis osor,
Audes dicere ceteris puellis
Hanc plus, femina quam colo laborans,
Quae vel putris harae lutosa verrit?
Quo te daemon agit sub hoc furore,
Non noscis miser. Hostis est et hostem
Infelix, neque Virgini nocere
Umquam nec poteris furens obesse.
Commuta potius proinde mentem
Insanam; resipisce teque Matri
Erroris veniam dabit fatenti
Et nati tibi gratiam parabit.
Est clemens etenim, benigna, mitis,
Lapsis atque reis patrona semper,
Peccatoribus advocata cunctis.
Quodsi perstiteris licenter ore
Blasphemo mala proloqui recepta,
Quae vulgus varium dolo subintrant
Quam Christus veneratur ac honorat
Cum sanctis simul omnibus, quid inde
Exspectes, tua mens, reor, docebit,
Quae praesaga tibi renuntiabit
Cui subducere te, miser, nequibis.
Si nos hic homines honore matres
Nostras prosequimur, piis amantes
Ex affectibus, isque comminamur,
Quid summum faciet regens Olympum,
O insane, tibi tuaeque linguae,
Qui tot vocibus impudenter audes
Hanc cunctis venerabilem creatis
Diris suppliciis sub igne, poenas;
Non impune diu suae parenti
Contemptum fieri Deus relinquet.
Nostrae, virus in hunc profudit orbem,
Postquam primus homo creatus esset,
Ex costa sociam suaque cepit,
5
De ligno vetito quod abstineretIussus, de reliquis haberet escam.
Tunc is cum muliere disputator
Nostros fraude sua procul parentes
Ex horto miseros amoenitatis
10
Proiecit. Deus ergo, semper hostisUt sit femina, iure fecit, angui,
Illius caput utque conterendo
Confringat, genetrix simulque virgo
Hoc tum tempore quae fuit futura.
15
Quid mirum, satanas suis ministrisConiunctus quod adhuc, licet subactus,
Hanc odit, nequit et pati sacratum
Eius nomen, honoris atque laudem?
Qua gaudent superi proboque verae
20
Servi religionis hic amoreHuius Virginis inclutaeque Matris
Flagrantes et eam pie colentes,
Ex qua natus homo Deus redemit
Nos a flammivomis vadis Averni.
25
Per quam siderei poli patescitCunctis aula fidelibus superna
Et quae fida stat advocata nobis
Apud propitium suum precando
Natum, ne scelerum rependat actis
30
Poenas promeritas nec ut relinquatNos hoc tempore, daemonum procellis
Quo mundus modo fluctuat malignus.
Hanc tu, quisquis is es, furore captus
Et totus spaticus parem putabis
35
Nostris hic mulierculis misellis?Quae nos concipiunt iniquitate
Plenae, putribus ex viri medullis
Et magno pariunt doloris aestu,
Subiectae vitiis molestiisque,
40
Foedis illecebrisque servientes.Hanc illis, malesane, comparabis?
Hanc, inquam, licet a Deo sit esse
Destinata prius parens Tonantis,
Quam mundus fieret vel hoc, in illo
45
Quod constat vel ubique quod movetur,Et nunc astrifera sedens in arce
Est coniuncta suo beata nato,
Qui terras, mare lucidumque caelum
Implet rector et omne, quod videtur.
50
Per quem respicit, audit atque praestat,Quidquid vel petimus, vel intus optat
Mens devota, precesque puriores
Gratas suscipit et facit libenter
Hoc, quod poscimus, impetratque cuncta
55
A caro pia filio precatrix,Quae desiderio vel apta novit,
Vel scit commoda pro salute, nostro.
Hanc vates veteres sacris figuris
Praedixere diu tot ante saeclis;
60
Bis senis etiam prius SibyllisNon ignota fuit, libris et Hermes
Huius fecit in orbe mentionem,
Quo divinitus ille tunc agebat,
Praemonstravit et hanc Dei parentem,
65
Reginam quoque siderum futuram,Humanumque genus per hanc ab Orco
Salvandum nece prolis innocentis.
Quid, nequissime veritatis osor,
Audes dicere ceteris puellis
70
Aequalem nec apud Deum valereHanc plus, femina quam colo laborans,
Quae vel putris harae lutosa verrit?
Quo te daemon agit sub hoc furore,
Non noscis miser. Hostis est et hostem
75
Per convicia te facit; sed isti,Infelix, neque Virgini nocere
Umquam nec poteris furens obesse.
Commuta potius proinde mentem
Insanam; resipisce teque Matri
80
Commenda propere Dei potentis!Erroris veniam dabit fatenti
Et nati tibi gratiam parabit.
Est clemens etenim, benigna, mitis,
Lapsis atque reis patrona semper,
85
Praesens anteque iudicis tribunalPeccatoribus advocata cunctis.
Quodsi perstiteris licenter ore
Blasphemo mala proloqui recepta,
Quae vulgus varium dolo subintrant
90
A cultuque trahunt parentis huius,Quam Christus veneratur ac honorat
Cum sanctis simul omnibus, quid inde
Exspectes, tua mens, reor, docebit,
Quae praesaga tibi renuntiabit
95
Venturum prope vindicis flagellum,Cui subducere te, miser, nequibis.
Si nos hic homines honore matres
Nostras prosequimur, piis amantes
Ex affectibus, isque comminamur,
100
Illas qui leviter probris lacessant,Quid summum faciet regens Olympum,
O insane, tibi tuaeque linguae,
Qui tot vocibus impudenter audes
Hanc cunctis venerabilem creatis
105
Attentare? Feres brevi repostas,Diris suppliciis sub igne, poenas;
Non impune diu suae parenti
Contemptum fieri Deus relinquet.