| 1 | IDL 6776 | Ioannes DANTISCUS do Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE), Löbau (Lubawa), 1534-08-04 List zaginiony |
odebrano 1534-12-24
List zaginiony, reconstructed on the basis of IDL 445: Litteras Reverendissimae Tuae Dominationis ex castro Lubaviensi quarta Augusti datas sub meum in Hyspanias reditum vicesima quarta Decembris recepi |
| |
| 2 | IDL 445 |    Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE) do Ioannes DANTISCUS, Augsburg, [1535]-03-22 |
odebrano [1535]-06-02
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | czystopis język: łacina, autograf, BK, 230, s. 297-300
| | 2 | ekscerpt język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 2, Nr 102 (enclosure No. 4)
| | 3 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 618
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: | 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 610
|
Publikacje: | 1 | Starożytności s. 75 (ekscerpt język: polski przekład) | | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 278, s. 200-202 (angielski regest; ekscerpt) | | 3 | BENNINGHOVEN Nr 102, Beilage 4, s. 58-59 (niemiecki regest) | | 4 | Españoles part II, Nr 78, s. 253-256 (hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
 BK, 230, p. 300
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni episcopo Culmensi⌋, administratori ecclesiae Posnaniensis(!), domino suo perpetuo observandissimo
Cito Cito, ⌊Cracoviae⌋
BK, 230, p. 297
Reverendissime in Christo Praesul, domine et maior perpetuo honorande, salutem.
⌊⌋ Reverendissimae Tuae Dominationis ex ⌊castro Lubaviensi⌋ [1534]-08-04⌊quarta Augusti[1534]-08-04⌋ datas sub meum in ⌊Hyspanias⌋ reditum [1534]-12-24⌊vicesima quarta Decembris[1534]-12-24⌋ recepi, attuleruntque animo meo non parum iucunditatis et quod Reverendissimam Tuam Dominationem bona esse valetudine rebusque florentibus. Nec enim in hac felicitate tui Saxokarli memoriam excidisse plane intellexerim, demum vel eo potissimum nomine, quod obrepentem in te integerrimum virum Columnam(?) bene anteactae vitae conscientia, sanctissimis vivendi institutis et tua prudentia egregie adeo viceris, ut ex ea plus tibi honoris et verae gloriae accreverit. Nosce profecto, reverendissime praesul, ignavis et infelicibus raro invideri, verum celebrem famam ex virtute natam livor atris semper oculis eminus subsequitur, ut illius splendorem vel pravae suspicionis umbra involvat. Solet et Deus ipse, quamquam fragilitatis nostrae maxime conscius suos saepius rerum praesentium adversitate exercere, non tamen umquam in finem usque deseruit in se sperantes.
Mi observandissime domine, recepi equidem in me (uti scribis) recedente ex ⌊Hyspaniis⌋ communi amico, domino ⌊Cornelio Sceppero⌋ negotium sollicitandi apud ⌊Welzeros⌋, liberationem et missionem illius ⌊puellae⌋ etc.(?) in ⌊Flandriam⌋ convenitque inter Welzeros et me, ut cum ⌊Vallisolentum⌋ perveniremus, negotium absolveretur.
Interea ⌊caesarea maiestas⌋ me ex ⌊Toleto⌋ per ⌊Hiberniam⌋ in ⌊Scotiam⌋ ire iubet, parui uti iure debeo, sed quae in illa nimium fera et silvestri Irlandia passus sum, nisi praesens exprimere numquam possim. ⌊Insulam⌋ fere totam lustravi trecentorum miliarium itinere, oppida maritima, quae tum pleraque in fide ⌊Angliae regis⌋ erant declinans atque ita de uno magnate ad alium deductus per ⌊Franciscanos⌋, quos Observantes vocant, nam his solis ab occursantibus barbaris parcitur on the margin⌈parciturparcitur on the margin⌉ et visis his ad mutua statim oscula accurritur, alioquin praedam ducunt quicquid usquam conspexerint. Homines supra modum feri, sine lege, sine rege viventes et inter se mutuis discordiis atque cotidianis proeliis exerciti. Invaserunt nihilominus me semel aliquot latrones spe praedae contempta religione, sed propulsantibus egregie etiam ⌊Franciscanis⌋ cum caede et amissione armorum repulsi sunt, atque in eius rei perpetuam memoriam allata hostibus arma: gladios, lanceas et tela, divo Francisco consecravimus.
Fuerunt nihilominus inter magnates, qui posteaquam meam legationem ex ⌊Franciscanis⌋ agnovissent paper damaged⌈[t]t paper damaged⌉, satis humane pro more patriae me exceperint, seque et sua omnia obstinatissimo in ⌊Anglum⌋ animo ⌊caesareae maiestati⌋ obtulerint.
Perveni tandem in ⌊Scotiam⌋, ubi et ob amorem eius, qui miserat me, et ob veterem notitiam benignissime ubique exceptus legationem meam (gratia Deo) satis feliciter sum exsecutus atque in ⌊Flandriam⌋ navigio redii, per ⌊Galliam⌋ deinde in ⌊Hispanias⌋ revertentem ⌊caesarea maiestas⌋ benigne compellavit, studia et operam meam grata habuit, auxit subinde stipendium honesto titulo consiliariatus et me ad serenissimam ⌊Hungariae reginam⌋, ut negotiis ⌊Alemaniae⌋ una cum maioribus hoc turbulento tempore pro mea virili intenderem, remisit.
BK, 230, p. 298
Affui his diebus ⌊Bolsani⌋ in ⌊Alpibus⌋, ubi recensita sunt militum ⌊Germanorum⌋ septem milia, qui duce ⌊Maximiliano ab Oberstain⌋ ⌊Genuae⌋ classem caesaream conscendant contra ⌊Barbarossam⌋ et in ⌊Africam⌋ transmissuri. Certa est fama ⌊caesaream maiestatem⌋ in fine huius mensis ⌊Barcelonae⌋ futuram, ut classem Hispanicam expediat relicta ⌊imperatrice⌋ gravida cum ⌊liberis⌋ ⌊Madriciae⌋.
De ⌊puella⌋, cuius retro facta est mentio, sic se res habet: ⌊mater⌋ eam a se nulla ratione [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ velle dimittere, nisi receptis primum ducentis ducatis, hoc est, quo possit redimere illic mercedes annuos viginti quinque ducatorum ad dies vitae. Neque quisquam ⌊mulieri⌋ persuadere potest hidden by binding⌈[otest]otest hidden by binding⌉, quod vel litteris et cautione vel Reverendissimae Tuae Dominationis vel mercatorum contenta sit super solutione hidden by binding⌈[tione]tione hidden by binding⌉ viginti quinque ducatorum annuo etc. dicit omnes esse mortales, se velle aliquid certi habere(?) in manibus, antequam ⌊puellam⌋ dimittat.
Visum est proinde et amicis et mihi, si Reverendissima Tua Dominatio ⌊puellam⌋ redemptam volet per litteras suas committere vel Hieronimo Zo[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉, qui iam abit in ⌊Hispaniam⌋, aut ⌊Ulricho Ehinger⌋, ⌊Alberto Chun⌋ seu cuicumque ex ⌊Fucharis hidden by binding⌈[aris]aris hidden by binding⌉⌋ aut ⌊Welzeris⌋, nemo enim omnium est, qui non libens volensque hoc tuo nomine praestabit, ut hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ recepta primum ⌊puella⌋ annuos reditus ad dies vitae pro ⌊matre⌋ his ducentis ducatis [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ succurrit hoc pacto Reverendissima Tua Dominatio et honori suo et puellae innocentiae, nam mater iam hic inter mercatores in nundinis illis stativis obambulat, inopiam exaggerat, et se p[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ propediem prostituturam minatur.
⌊Melchior noster a Germania⌋ fortunis suis in ⌊Dania⌋ utcumque restitutis per ⌊comitem ms 2 Oldenburgensem,
ms 1 [...] hidden by binding⌈Oldenburgensemms 2 Oldenburgensem,
ms 1 [...] hidden by binding⌉⌋ ipsius apud serenissimam ⌊reginam Hungariae⌋ et ⌊Flandrienses⌋ agit oratorem. Summa legatims 2 onis haec,
ms 1 [...] hidden by binding⌈onis haecms 2 onis haec,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ est: ⌊comes⌋ et qui cum eo sentiunt ⌊regni⌋ consiliarii vigore novissimi contractus cum ⌊ms 2 caesare,
ms 1 [...] hidden by binding⌈caesarems 2 caesare,
ms 1 [...] hidden by binding⌉⌋ initi favorem et auxilium petunt pro liberatione ⌊regis Christierni⌋, ut regna et ms 2 dominia illa,
ms 1 [...] hidden by binding⌈dominia illams 2 dominia illa,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ ad verum dominum et eius legitimos ⌊liberos⌋, ⌊caesareae maiestatis⌋ neptes, redire possint. Misit et ms 2 eo,
ms 1 [...] hidden by binding⌈eoms 2 eo,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌈ill(ustris)ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌉
⌊Holsatiae dux Christiernus⌋ nomine suo et consiliariorum ⌊regni⌋, qui ipsi adhaerent, pms 2 etens,
ms 1 [...] hidden by binding⌈etensms 2 etens,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ vigore eiusdem contractus auxilia contra effrenem ⌊Lubecensium⌋ licentiam vix nominato ⌊rms 2 ege,
ms 1 [...] hidden by binding⌈egems 2 ege,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ Christierno⌋ aut ⌊comite Oldenburgensi⌋ etc. Responsum est ⌊utrique legato⌋ idem, ⌊caesarem⌋ ad prms 2 aestandum,
ms 1 [...] hidden by binding⌈aestandumms 2 aestandum,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ alteri consiliariorum parti in alterius oppugnationem auxilium non teneri. Si autem conms 2 cordes,
ms 1 [...] hidden by binding⌈cordesms 2 cordes,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ promissum auxilium contra externum hostem imploraverint, ⌊caesarem⌋ contractui satisfacturum. Ita discessit mareschalcus ducis ⌊Melchior Rantzow⌋ recepta tamen solutione annui sms 2 tipendii,
ms 1 [...] hidden by binding⌈tipendiims 2 tipendii,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ sex milium florenorum pro ipso ⌊duce⌋.
⌊Melchiori nostro⌋ adhuc dantur verba donec ex ⌊Hispaniis⌋ redierit ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌈ill(ustris)ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌉ ⌊comes palatinus Fredericus⌋, qui eo per postas ad ⌊caesarem⌋ ms 2 ivit,
ms 1 [...] hidden by binding⌈ivitms 2 ivit,
ms 1 [...] hidden by binding⌉, ut primogenitam ⌊Christierni regis⌋ ⌊Dorotheam⌋ uxorem accipiat. Quo concluso credunt se cum ⌊ms 2 comite,
ms 1 [...] hidden by binding⌈comitems 2 comite,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ Oldenburgensi⌋ certis condicionibus conventuros, ut ⌊regni⌋ partem et munitiones, quas possms 2 idet,
ms 1 [...] hidden by binding⌈idetms 2 idet,
ms 1 [...] hidden by binding⌉, ad commodum dictae clarissimae principis ⌊Dorotheae⌋ et eius futuri ⌊mariti⌋ etc.
BK, 230, p. 299
Recepi his diebus litteras ⌊caesareae maiestatis⌋ ⌊Madriciae⌋ 12 Februarii datas, quibus me certiorem facit oeconomum maiorem dominum ⌊de Reux⌋ brevi venturum ad serenissimum ⌊Romanorum regem⌋ et in ⌊Germaniam⌋, ex quo ego suae caesareae maiestatis voluntatem plenius intelligam etc. Contineo me itaque ⌊Augustae⌋, donec de illius adventu certior fuero factus. ⌊Reverendissimum dominum Lundensem⌋, quod longo iam tempore desideraverimus, nondum praesens conveni, crebras autem et amicissimas ab eius reverendissima dominatione litteras recipio.
De domino ⌊Cornelio⌋ nostro, quoniam certus sum Reverendissimam Tuam Dominationem frequentes recipere litteras, verba non facio, reliqui illum cum universa domo satis recta valetudine.
Vale mi Reverendissime et perpetuo observande domine et Saxokarlum, qui quantus est, totus tuus est, commendatum habe.
⌊Augustae Windelicorum⌋, vicesima secunda Martii.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis addictissimus servitor ⌊Godscalcus Erycus Sassenkerll⌋ als eyn Wagen ronczhe(?)
| |
| 3 | IDL 1367 | Cornelis DE SCHEPPER & Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE) do Ioannes DANTISCUS, Lüneburg, 1535-10-27 |
odebrano [1535]-12-22
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 142-145
| | 2 | ekscerpt język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 2, Nr 91
| | 3 | ekscerpt język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, H, K. 764
| | 4 | ekscerpt język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 2, Nr 102 (enclosure No. 3a)
| | 5 | kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 16, k. 54v-59v
| | 6 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 25LSB, BR 19, Nr 25b
| | 7 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 17, k. 17v-18rSUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 18, k. 18r
| | 8 | kopia język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 76v-83v
| | 9 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 22v-24v
| | 10 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 141-153
| | 11 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 53 (TN), Nr 94-95, s. 347-355
| | 12 | kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1535, k. 69r-74v
| | 13 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 93CBKUL, R.III, 30, Nr 94
|
Podstawy źródłowe - stare druki: | 1 | Monumenta inedita s. 440-443 (in extenso) |
Publikacje: | 1 | ALTMEYER s. 335-336 (ekscerpt język: francuski przekład) | | 2 | RDHD 1889 Nr 14477, s. 1697 (łacina regest, selective - only Danish matters) | | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 312, s. 252-253 (angielski regest; ekscerpt) | | 4 | AT 17 Nr 538, s. 670-675 (in extenso; polski regest) | | 5 | Hanserecesse s. 282-283 (ekscerpt) | | 6 | BENNINGHOVEN Nr 102, s. 56-59, Beilage 3 (niemiecki regest) | | 7 | Españoles part II, Nr 79, s. 256-258 (ekscerpt język: hiszpański przekład) | | 8 | CEID 2/2 (Letter No. 62) s. 304-314 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Post ⌊⌋ istas meas perscriptas ⌊Brugis⌋ affuit orig. adfuit⌈affuitaffuit orig. adfuit⌉ tempus, quo adesse me decuit itineri ad civitates Vandalicas ob res in illis ipsis satis copiose narratas. Ratus igitur fore, ut invenirem conterraneos tuos ⌊Gedanenses⌋ ⌊Luneburgi⌋, distuli easdem ⌊⌋ meas alicui alteri quam mihimet credere, quod arbitrarer commodius illas et citius ⌊Brema⌋ aut Luneburgo quam ⌊Brugis⌋ deferri ⌊Gedanum⌋ posse. Itaque ex ⌊Sclusa⌋ navigio solvens nulla re memorabili in itinere occurente veni ⌊Dordracum⌋ ⌊Hollandiae⌋ inventoque ibi domino ⌊Godtscalco Eryco Saxocarolo⌋ nostro adhuc languente et debili iter fecimus ⌊Gawdam⌋. ⌊Inde⌋ ad ⌊Ambsterdamum⌋ contendimus navigiis usi parvis, quae res nos paene orig. pene⌈paenepaene orig. pene⌉ et proximo proximius in conspectu urbis submersit. ⌊Inde⌋ solventes in ⌊Frisiam⌋ validis adacti tempestatibus coacti sumus subsistere in oppido ignobili ad dies aliquot, quod non idoneae ad navigandum tempestates negarent ulteriorem nobis progressum, donec post triduum tranquillo magis mari venimus ad ⌊Herlingam⌋ oppidum continentis Frisiae. ⌊Inde⌋, cum vellemus partim terra, qua patebat iter, partim mari venire in ⌊Orientalem Frisiam⌋, magnas pertulimus incommoditates tempestatum, quibus evictis ven<i>mus ⌊Emedam⌋ ad flumen ⌊Amasum⌋ ad comites ⌊Ennonem⌋ et ⌊Ioannem⌋, quorum alter ⌊Bononiae⌋ frequens apud te hospes fuit, alterum novisti ⌊Bruxellae⌋. ⌊Eos⌋ iam diutino bello cum ⌊Balthasare⌋ quodam exhaustos ⌊dux Ghelriae⌋ in partes traxit suas. Ab ⌊his⌋ humanissime pro veteri notitia suscepti sumus et habiti atque inter recordationem praeteritarum orig. preteritarum⌈praeteritarumpraeteritarum orig. preteritarum⌉ familiaritatum, quod scirent te nobis amicissimum fuisse, quaesiverunt, num superesses. Et cum intelligerent rectissime valere, plurimum sunt gavisi rogaveruntque, ut tibi ⌊ipsorum⌋ nomine plurimam salutem apprecarer written over m⌈mrr written over m⌉, si quando scripturus essem. Quod et facturum esse me recepi, et facio, ne putes amicos omnes tuos, quos plures habes, quam scire possis, sine tui memoria UB H 154, f. 142v vivere.
Quin et cum ⌊Bremam⌋ advenissemus, affuit orig. adfuit⌈affuitaffuit orig. adfuit⌉ ibi magnificus dominus ⌊Wolfangus ab Affenstain⌋ eques, magister et praefectus domus illustrissimi domini ⌊Ludovici palatini⌋ principis electoris ex parte dominorum suorum missus, ut ad bona media et ad ea, quae sunt pacis, adhortaretur civitates Vandalicas, ut animum intenderent. ⌊Is⌋ quanto gaudio audierit de tua incolumitate, nolo litteris percensere. Familiaritatem tecum habitam neque destitit, neque desistit commendare, seque iussit, ut tibi de meliore nota commendatum facerem et ex animo salutarem. Adeo tibi ex amicis suboriuntur amici, quos falleris, si vulgares putes.
Cum ⌊hoc⌋ profecti sumus ⌊Luneburgum⌋, ubi conventus quidem fuit praefatarum civitatum indictus in duodecimum Octobris, eoque appulimus XVI-a. Ceterum ex parte ⌊Gedanensium⌋ tuorum nullus. Proinde locuti sumus cum domino ⌊Nicolao Bromse⌋ restituto burgimagistro ⌊Lubicensium⌋ equite aurato etc. et domino ⌊Anthonio de Styten⌋ uno ex consiliariis praefatae ⌊civitatis Lubicae⌋ ei written over o⌈oii written over o⌉sque significavimus nos ibi adesse cum mandato de finiendo controversias et d(iffe)r(e)n(t)ias or d(isc)re(pa)n(t)ias⌈d(iffe)r(e)n(t)iasd(iffe)r(e)n(t)ias or d(isc)re(pa)n(t)ias⌉ et easdem componendo, quas vestri ⌊Gedanenses⌋ sibi adesse dicerent cum Hollandis et aliis subditis ⌊caesareae maiestatis⌋, secundum quod continet articulus compromissi inter nos et illos facti super negotio orig. negocio⌈negotionegotio orig. negocio⌉ navigationum. ⌊Quibus⌋ visum est esse expediens, idem significaremus per litteras praefatis ⌊Gedanensibus⌋. Prout facimus eosdem requirentes, ut suos cum pleno mandato mittant in ⌊Brabantiam⌋ aut ⌊Flandriam⌋, aut, si quid aliud norint, quod ad eam rem facere possit, non graventur ⌊reginalem maiestatem⌋ desuper facere certiorem, esse enim illius mentem, ut velit sublata esse seminaria omnia dissensionum. Per illum ergo paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ nuntium, per quem haec ⌊Gedanensibus⌋ tuis significamus, mittimus praesentes etiam litteras ad te non dubitantes, quin bona fide sint perferendae.
De reliquo ms 2 negotio,
ms 1 negot[...] paper damaged⌈negotioms 2 negotio,
ms 1 negot[...] paper damaged⌉
UB H 154, f. 143r
hoc habe. Admonuimus civitates, ut cogitarent de talibus mediis, quae concernunt pacificationem ⌊regni Daniae⌋, ut per illa media possit solidum aliquid fieri, ne accidat, quod aliquando solet, ut, dum credunt egregie cautum esse negotiis orig. negociis⌈negotiisnegotiis orig. negociis⌉ suis, tum demum primum periclitentur, neque enim ignotum illis esse voluimus ⌊ducem Fridericum⌋ palatinum duxisse ⌊neptem⌋ ⌊caesaris⌋ ex ⌊sorore⌋, filiam ⌊Christierni regis Danorum⌋ veram heredem futuram. Qui quidem ⌊dux Fridericus⌋ non esset permissurus aliquid de iure suo decedere et ad id interpellasset ⌊maiestatem caesaream⌋, quae, ut caesar non posset omittere, quin administraret iustitiam orig. iuscitiam⌈iustitiamiustitiam orig. iuscitiam⌉ petentibus, adhortaretur tamen eundem orig. eumdem⌈eundemeundem orig. eumdem⌉ ducem, ut amicitia potius quam vi experiretur, si ad ius suum pervenire posset. Eadem haec a praefato domino ⌊Wolfango de Affenstain⌋ nomine ⌊principis sui⌋ proposita. Ad quae post multa verba utrimque data solidi nihil est a civitatibus responsum reicientibus orig. reiicientibus⌈reicientibusreicientibus orig. reiicientibus⌉ rem omnem in solam ⌊Lubicam⌋. Cuius ⌊urbis⌋ commissarii post transactos aliquot dies, quibus nos in suspenso tenuerunt, responderunt se pro mediis facientibus ad pacificationem regnorum praefatorum ⌊Daniae⌋ inveniendis iussos esse comparere ⌊Hamburgi⌋, quo in loco personaliter futuri essent
ill(ustres) or ill(ustrissimi)⌈ill(ustres)ill(ustres) or ill(ustrissimi)⌉
principes: ⌊dux elector Saxoniae⌋, ⌊dux Holsatiae⌋, ⌊dux Luneburgi⌋, ⌊dux Albertus⌋ cum fratre ⌊Henrico⌋ Mechelburgenses intra dies quattuordecim. ⌊Ibi⌋ transactum iri super hac re. Prius se nihil posse nobis respondere. Adesse si vellemus, id nobis liberum fore. Quod responsum ab illis accepimus nuntiabimusque orig. nunciabimusque⌈nuntiabimusquenuntiabimusque orig. nunciabimusque⌉ ⌊dominis nostris⌋, quorum ea est prudentia, ut sciant, quid ab illis spectare debeant. Dolemus tamen nos, qui avidi sumus pacis
UB H 154, f. 143v
inter Christianos introducendae, quod ea est hominum caecitas quorundam orig. quorumdam⌈quorundamquorundam orig. quorumdam⌉, ut adversus written over m⌈mss written over m⌉ Deum, ius et aequum putent se posse sua tueri neque ad bona media descendere velint, quasi aliquid violentum diu possit esse perpetuum. Quin et non tam stupidi sumus, quin intelligamus, quorsum haec vergant. Sane si ⌊caesarea maiestas⌋ tot indignitatibus ms 2 excitata,
ms 1 excita[...] hidden by binding⌈excitatams 2 excitata,
ms 1 excita[...] hidden by binding⌉ aliquando expergefiat, id quod video fieri necessum esse, experientur nonnulli suo cum malo, quam sinistro consilio ea, quae pacis sunt, bello postposuerint. Sunt in ⌊Friderico duce⌋ magnae dotes, genus et opes in ⌊Germania⌋ in ea familia primae, de ⌊Rhomano imperio⌋ de multis particulariter bene meritus est. Ludicra sunt praeterita orig. preterita⌈praeteritapraeterita orig. preterita⌉, si conferantur cum iis, quae imminent. Atque adeo ipsa ⌊maiestas caesarea⌋ non aequo orig. equo⌈aequoaequo orig. equo⌉ feret animo ita vilem haberi auctoritatem orig. authoritatem⌈auctoritatemauctoritatem orig. authoritatem⌉ suam, ut in re iustissima contemnatur. Qua de re illos sollicitos esse iubemus, quorum interest.
cf. Vulg. Mt 6:26 respicite volatilia caeli quoniam non serunt neque metunt neque congregant in horrea et Pater vester caelestis pascit illa ⌊Nobis nihil seritur, nihil aratur,[1] quibus abunde orig. habunde⌈abundeabunde orig. habunde⌉ gratia Dei estcf. Vulg. Mt 6:26 respicite volatilia caeli quoniam non serunt neque metunt neque congregant in horrea et Pater vester caelestis pascit illa ⌋, tantum nolebam omittere, quin ad te scriberem.
Rerum novarum neque apud nos neque hic quicquam est aliud, nisi quod ⌊Ioannes de Leydis⌋ rex ⌊anababtistarum⌋ in ⌊Monasterio urbe⌋ captus adhuc vivit et in signum trophei paratur illi cavea ferrea, cui includetur capite tenus, et ita ab altissima turre vivus exponetur
cf. Vulg. Ier 34:20 et dabo eos in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et erit morticinum eorum in escam volucribus caeli et bestiis terrae; Liv. 25.12.6 piscibus atque avibus ferisque quae incolunt terras iis fuat esca caro tua ⌊corvis et volucribus escacf. Vulg. Ier 34:20 et dabo eos in manu inimicorum suorum et in manu quaerentium animam eorum et erit morticinum eorum in escam volucribus caeli et bestiis terrae; Liv. 25.12.6 piscibus atque avibus ferisque quae incolunt terras iis fuat esca caro tua ⌋ in hoc ingente frigore. Quod si anni tempus pateretur, melle delibutus expositus fuisset apibus et muscis. Ne vero ms 2 solus,
ms 1 solu[...] paper damaged⌈solusms 2 solus,
ms 1 solu[...] paper damaged⌉ et incomitatus vadat ad inferos, adiungentur ⌊illi⌋ sceleratissimi nebulones, scilicet ⌊Bernardus Clippelduninck⌋ et ⌊Bernhardt Krechtingk⌋, infamis illius seditionis primipili. In tempore aderimus ⌊Monasterii⌋, ut simus spectatores.
⌊Rex Angliae⌋ defensor ecclesiae viros innocentes multos foedo
UB H 154, f. 144r
mortis genere affici fecit, et in his ⌊Ioannem cardinalem Roffensem⌋ et ⌊Thomam Morum⌋. Quorum capita perticis affixa maestum orig. mestum⌈maestummaestum orig. mestum⌉ populo in ponte Londoniensi spectaculum prebuere. Causa mortis, quod nollent ⌊eum⌋ fateri caput esse ecclesiae Anglicanae et pontificem maximum ⌊regni illius⌋, simul quod incestas ipsius nuptias detestarentur. Agit ⌊ibidem⌋ adhuc ⌊Eustachius⌋ noster, quam(!) Vulpeculam nosti dictam(!) esse, oratorem nomine ⌊caesaris⌋ magna cum gratia ordinum omnium et summa cum prudentia. Ex ⌊cuius⌋ ad me litteris de morte ⌊Roffensis⌋ et ⌊Mori⌋, et aliorum factus sum certior. Plurima de conventu principum ⌊Angliae⌋ et ⌊Franciae⌋ publicata fuere, sed sine fructu, superat enim omnium conatus ⌊Caroli caesaris⌋ fortuna. Heri ad nos venerunt litterae a domino ⌊Henricho Treusch de Butler⌋ equite, qui vulgo vocatur Langhess, oratore ⌊regis Rhomanorum⌋ penes nos ordinato ad civitates Vandalicas, quod subsisteret ⌊Brunswici⌋ aegrotus. ⌊Illius⌋ praesentia quia pro responso, quod a Vandalicis accepimus civitatibus, haudquaquam est necessaria, permittetur ibidem quiescere. Nos autem die crastino, qui est Symonis et Iudae, ⌊hinc⌋ discedemus, quod tibi noluimus esse ignotum, ad quem per opportunitatem orig. oportunitatem⌈opportunitatemopportunitatem orig. oportunitatem⌉ scribemus.
Et bene vale, Domine et amice honorandissime.
UB H 154, f. 144v
Ex animo Reverendissimae Dominationis Vestrae inservitor et filius ⌊Cornelius Duplicius Scepperus⌋ s(crip)s(it)
Postscript No. 1:
UB H 154, f. 144r
Hanc hiemem orig. hyemem⌈hiememhiemem orig. hyemem⌉ spero me transacturum in aula ⌊reginae Mariae⌋, nisi vocer ⌊Neapolim⌋ ad ⌊caesarem⌋. ⌊Godtscalcus⌋ noster haud dubie rediturus est ad eundem orig. eumdem⌈eundemeundem orig. eumdem⌉ ⌊caesarem⌋. Salutamus vos omnes.
Postscript No. 2:
UB H 154, f. 144v
Mitto ad Reverendissimam Dominationem Vestram aliquot quaterniones de expeditione Aphricana, quamquam satis puto eadem illa Reverendissimae Dominationi Vestrae sat nota esse, in omnem tamen eventum.
[2]Reverendissime in Christo Pater, domine observandissime.
Datum ⌊Luneburgi⌋, 27 Octobris.
[1] nihil seritur, nihil aratur above the first nihil letter b, above the second nihil letter a superinscribed (probably by the sender); these suggest a change of sequence leading to the reading nihil aratur, nihil seritur
[2] Here begins the part of the letter written by Godschalk Ericksen in his own hand.
| |
| 4 | IDL 1385 | [Ioannes DANTISCUS] do Cornelis [DE SCHEPPER] & Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE), Löbau (Lubawa), 1535-12-23 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, BCz, 244, s. 43-52
| | 2 | kopia język: łacina, XVIII w., BK, 232, s. 154-164
| | 3 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 128r-132r
| | 4 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 53 (TN), Nr 115, s. 437-455
| | 5 | ekscerpt język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1535, k. 86r-88v
| | 6 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 576
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: | 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 135
| | 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 577
|
Publikacje: | 1 | Starożytności s. 69-70 (ekscerpt język: polski przekład) | | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 317, s. 190-191 (angielski regest; ekscerpt) | | 3 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 317, s. 255-258 (angielski regest; ekscerpt) | | 4 | AT 17 Nr 593, s. 733-743 (in extenso; polski regest) | | 5 | Españoles part IIIB, Nr 22, s. 328 (ekscerpt język: hiszpański przekład) | | 6 | CEID 2/2 (Letter No. 64) s. 325-342 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Quod te vivum esse mihi Deo gratia vivo declarasti, incredibili gaudio me affecisti gestiensque non sine summa voluptate copiosas tuas ⌊⌋ adeoque amanter ad me scriptas legi et relegi non semel et, cum eas ⌊magistratus Gdanensis⌋ per certum ad me nuntium misit, nolui illum sine meis hinc dimittere, quas dominis suis daturus est, ut illi, quo ad te perferantur, modis, quibus possint, curent commodioribus. Dabis igitur, si brevior aut incultior fuero, amico veniam. ⌊⌋ hinc paulo ante ⌊reverendissimo domino Lundensi⌋ petens ab eo, ut si quid de te rebusque tuis sciret, me redderet certiorem, quandoquidem, quod tanto a te tempore nullas acceperim, dubium me de salute tua non parum fecit, scio etenim, quam diligens et officiosus scribendo aliis amicis esse soleas, d written over q⌈qdd written over q⌉e quorum numero tibi me non ultimum esse certe mihi persuadeo. Existimo sane, quod et in me experior, inter amicos usu venire, ut cum vel raro sese videant, aut invicem aliquamdiu non scribant, alicuius magni infortunii sive mortis subnasci opinionem, utpote, quod in ea cessatione amicorum animos non nisi res durissima vel casus quispiam fatalis inducere potest. Quo factum reor, ut, cum de me interdum ob temporum incommoditates vel tam vastam locorum intercapedinem nihil auditur seu scribitur, {quod} toties desideratus dicar. Hocque tandem aliquando fiet – mortales sumus – quo tempore Deus nos vocaverit, neque id mirum erit,
cf. Sen. Apoc. 3.4 ‘Hos’ inquit ‘tres uno anno exiguis intervallis temporum divisos mori iubebo, nec illum incomitatum dimittam. Non oportet enim eum, qui modo se tot milia hominum sequentia videbat, tot praecedentia, tot circumfusa, subito solum destitui.
; Sen. Ep. 54.5 In hoc enim, mi Lucili, nisi fallor, erramus, quod mortem iudicamus sequi, cum illa et praecesserit et secutura sit. Quidquid ante nos fuit mors est. ⌊multi nos, ut ⌊Seneca⌋ inquit, praecesserunt, multi nos sequentur, nec primi nec ultimicf. Sen. Apoc. 3.4 ‘Hos’ inquit ‘tres uno anno exiguis intervallis temporum divisos mori iubebo, nec illum incomitatum dimittam. Non oportet enim eum, qui modo se tot milia hominum sequentia videbat, tot praecedentia, tot circumfusa, subito solum destitui.
; Sen. Ep. 54.5 In hoc enim, mi Lucili, nisi fallor, erramus, quod mortem iudicamus sequi, cum illa et praecesserit et secutura sit. Quidquid ante nos fuit mors est. ⌋
,
modo sic vivamus, ut cf. Vulg. Lc 12:37-40 ⌊quacumque noctis vigilia Dominus venerit, parati simuscf. Vulg. Lc 12:37-40 ⌋. Atqui in the other hand, written over ae⌈aeii in the other hand, written over ae⌉ revera de te, cum tanto tempore non scriberes, triste quippiam, de te, inquam, subverebar, ut qui et aegrum te maleque ex tot itineribus affectum rediisse fama acceperam. Et qua sollicitudine, superatis iterum, ut scribis, tot periculis, me tuae litterae solverunt, quibus ad praesens carptim respondendum duxi in the other hand, written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ii in the other hand, written over ...⌉, opportuniori tempore de omnibus copiosius.
Quod morem mihi gesseris relictis turgidis illis appellationibus seu titulis, quibus plerique nostro aevo gloriosiores sibi placent, meque nudis et amore nostro mutuo convenientibus verbis scribendo conveneris, gratissimum mihi fecisti utque hoc pacto mecum agas semper, a te pro iure nostrae amicitiae postulo. Ceterum et excusationem tuam, quod ⌊⌋ anni
BCz, 244, p. 44
praeteriti praeter ⌊⌋, quas heri accepi, nullas ad me ms 2 dederis,
ms 1 dederi[...] hidden by binding⌈dederisms 2 dederis,
ms 1 dederi[...] hidden by binding⌉, libenter admitto. Non tam me angit litterarum tuarum desiderium, ms 2 quam,
ms 1 qu[...] hidden by binding⌈quamms 2 quam,
ms 1 qu[...] hidden by binding⌉ ut te sciam esse superstitem, qua in re tua olim mathesis,[1] quae ms 2 breviorem,
ms 1 b[...]viorem hidden by binding⌈brevioremms 2 breviorem,
ms 1 b[...]viorem hidden by binding⌉ tibi vitam polliceri videbatur, non parum interdum me ms 2 turbat,
ms 1 turba[...] hidden by binding⌈turbatms 2 turbat,
ms 1 turba[...] hidden by binding⌉, verum Deo fidendum est, qui omnium rerum posuit fines et terminos, quos antevertere et praevenire nemo potest. Illius benignitatem una tecum laudo et extollo, quod vivimus vivemusque, quamdiu illa permiserit in hac temporaria hic nostra superinscribed⌈nostranostra superinscribed⌉ amicitia, et deinde, ut ms 2 speratur,
ms 1 sper[...] hidden by binding⌈speraturms 2 speratur,
ms 1 sper[...] hidden by binding⌉, in illa aeterna, cum omnibus sanctis spiritibus communi perpetuo.
Quod scribis serenissimam ⌊Hungariae reginam⌋ cum sorore ⌊Leonora⌋ in ⌊ms 2 oris,
ms 1 ori[...] hidden by binding⌈orisms 2 oris,
ms 1 ori[...] hidden by binding⌉ Gallorum⌋ convenisse, prius accepi, additum tamen fuit ⌊regem ms 2 Galliae,
ms 1 Gall[...] hidden by binding⌈Galliaems 2 Galliae,
ms 1 Gall[...] hidden by binding⌉⌋ sub praetextu invisendi utramque reginam ⌊caesari⌋ castrum ms 2 quoddam,
ms 1 quodda[...] hidden by binding⌈quoddamms 2 quoddam,
ms 1 quodda[...] hidden by binding⌉ munitissimum dolo ademisse, quod confictum esse puto, cum tu istius rei non ms 2 memineris,
ms 1 m[...]mineris stain⌈meminerisms 2 memineris,
ms 1 m[...]mineris stain⌉. Multae ad eum modum fabulae ad nos perferuntur.
Tuam iterum amicam admonitionem, qua me ms 2 confirmas,
ms 1 confi[...]mas hidden by binding⌈confirmasms 2 confirmas,
ms 1 confi[...]mas hidden by binding⌉ ac omnem molestiam, quam a meis calumniatoribus ms 2 pertuli,
ms 1 pertul[...] hidden by binding⌈pertulims 2 pertuli,
ms 1 pertul[...] hidden by binding⌉, excutere iubes, iam pridem exsecutus sum neque reliquum quicquam, quod me remordeat bonique omnia consulo propter eum,
cf. Vulg. Mt 5:44; Vulg. Lc 6:27; Vulg. Lc 6:35 diligite inimicos vestros ⌊qui et inimicos nos docuit diligerecf. Vulg. Mt 5:44; Vulg. Lc 6:27; Vulg. Lc 6:35 diligite inimicos vestros ⌋. De ⌊⌋, quas ad me ex ⌊Belgrado⌋ ⌊domino Lasconi⌋ dedisti, sic actum, ut ⌊⌋ esse ms 2 arbitror,
ms 1 arbitr[...] hidden by binding⌈arbitrorms 2 arbitror,
ms 1 arbitr[...] hidden by binding⌉.
Ill(ustrissimo) or Ill(ustri)⌈Ill(ustrissimo)Ill(ustrissimo) or Ill(ustri)⌉
domino ⌊comiti palatino Federico⌋, qui clarissimam vestram ⌊Dorotheam⌋ duxit, omnia fausta precor ob id potissimum, quod iam ms 2 tandem,
ms 1 tan[...] hidden by binding⌈tandemms 2 tandem,
ms 1 tan[...] hidden by binding⌉ inter tot, quas non parvo tempore procabatur, assecutus sit, quam ms 2 volebat,
ms 1 voleb[...] hidden by binding⌈volebatms 2 volebat,
ms 1 voleb[...] hidden by binding⌉ aut quam
cf. Cic. Pis. 3.12-13 Sit sane Fors domina campi ⌊Fors domina campicf. Cic. Pis. 3.12-13 Sit sane Fors domina campi ⌋
et coniugii obtulit.
De ⌊ms 2 Fabiano,
ms 1 Fabi[...] hidden by binding⌈Fabianoms 2 Fabiano,
ms 1 Fabi[...] hidden by binding⌉⌋ et ⌊Isipe⌋ ex scheda cognosces.
⌊Coniugi⌋ vero tuae pro ea ms 2 propensione,
ms 1 propens[...] hidden by binding⌈propensionems 2 propensione,
ms 1 propens[...] hidden by binding⌉, quam descripsisti, magnas gratias habeo. ⌊Balivum Gandavensem⌋ ms 2 hospitem,
ms 1 hos[...]tem hidden by binding⌈hospitemms 2 hospitem,
ms 1 hos[...]tem hidden by binding⌉ meum cum suis et ⌊Michaele⌋ bene valere gaudeo oblectatusque sum non parum, quod ⌊dominus de Heulle⌋ adeo amice et honorifice mei memor fuerit. ⌊Illi⌋ et omnibus amicis vicissim, ut omnia ex animi sententia prosperrime cederent, ex animo faveo.
Quod scribis
ill(ustrissimum) or ill(ustrem)⌈ill(ustrissimum)ill(ustrissimum) or ill(ustrem)⌉
⌊comitem palatinum Rheni Federicum⌋ ratione ms 2 contracti,
ms 1 contrac[...] hidden by binding⌈contractims 2 contracti,
ms 1 contrac[...] hidden by binding⌉ matrimonii minime in rebus Danicis quieturum, commodius ms 2 meo,
ms 1 m[...] hidden by binding⌈meoms 2 meo,
ms 1 m[...] hidden by binding⌉ iudicio quiesceret. Tu scis, quantum ⌊illi principi⌋ humanissimo et ms 2 prudentissimo,
ms 1 [...]dentissimo hidden by binding⌈prudentissimoms 2 prudentissimo,
ms 1 [...]dentissimo hidden by binding⌉ boni optaverim atque quantum potui procuraverim semper. ms 2 Lis,
ms 1 [...] hidden by binding⌈Lisms 2 Lis,
ms 1 [...] hidden by binding⌉ siquidem, ut prius scripsi, est de paupere ⌊regno⌋ teque non ms 2 praeterit,
ms 1 praeteri[...] hidden by binding⌈praeteritms 2 praeterit,
ms 1 praeteri[...] hidden by binding⌉,
BCz, 244, p. 45
quod regnum hoc cum aliis regnis liberam electionem habentibus heredes non admittunt. Neque optimi ⌊huius principis⌋ mores adeo omnibus grati et laudati cum moribus Danicis et ingeniis, quae novisti, umquam convenire possent. Si indigenam et suae linguae ferre non poterant ⌊regem⌋, quid alterius idiomatis et nationis? Sed de his non est meum vel disputare, vel decernere, neque hic mihi seritur vel metitur, non potui tamen de his ad te, quod ⌊huic optimo principi⌋ optime velim, mihi temperare.
Porro institutum serenissimae ⌊reginae Mariae⌋ ad eos animos in sese exulceratos in negotio illius ⌊regni⌋ pacandos non possum non laudare, praesertim quod sacratissima ⌊maiestas caesarea⌋ te ad id unum delegerit, cuius rerum gerendarum dexteritate et prudentia non parum boni in eiusmodi componendis dissidiis fieri posse tibique, quo hanc tempestatem tranquilliorem reddere valeas, strenuos conatus non defuturos omnino mihi persuadeo, modo Deus per gratiam suam, qui has nationes non immerito castigat, adminiculum suum afferat.
Ill(ustrissimus) or Ill(ustris)⌈Ill(ustrissimus)Ill(ustrissimus) or Ill(ustris)⌉
marchio ⌊Albertus⌋, vicinus meus, ⌊sororio⌋ suo deesse non potuit, quem ut non excuso, ita nec accusare meum est. Indignum vero esse, quod hoc bellum diutius tolerari debeat, maxime tecum sentio, quandoquidem si non reipublicae causa, quae certe me movet, cogitur me movere mea, quam ipse patior, non parva incommoditas ob frumenta mea, quorum Deo gratia satis magna mihi est copia in horreis et granariis vestros exspectans ⌊Hollandos⌋, quibus si pro futuro vere non erit navigatio libera, sine magno rerum mearum detrimento esse non possum. Cura igitur, quantum potes, ut illi sic pro regio nomine dissidentes pacem et vestri liberam ad nos navigationem habeant.
Quid ⌊vestrates⌋ contra ⌊Gdanenses⌋ aut illi vicissim in vestros ms. vestras(!)
⌈vestrosvestros ms. vestras(!)
⌉ querelarum habeant, mihi incognitum est, scripturus sum itaque contribulibus meis, ut in his me edoceant. Quicquid ab illis recepero, te non latebit.
Et si quid per me pro sacratissima ⌊maiestate caesarea⌋ et eius subditis fieri, quod praestare possum, censeas, praescribe, nihil est, quod facturus sum libentius.
⌊Dominum Lasconem⌋ tibi de Moschica nostra expeditione scripsisse gratum fuit, nec minus, quod sorti eius apud ingratos ⌊Hungaros⌋ condoleas. Est enim ⌊vir⌋ acris ingenii et rerum, quae hoc nostro turbulento saeculo sursum ac deorsum volvuntur, non contemnendi iudicii, quo qui praestant, ut sunt res, quas tractant, ita facili negotio hu written over ii⌈iiuu written over ii⌉c vel illuc impelluntur.
cf. Ov. Tr. 5.8.15 ⌊Passibus ambiguis fortuna volubilis erratcf. Ov. Tr. 5.8.15 ⌋ in illis
BCz, 244, p. 46
praecipue, qui eius favori et potentiae fidunt nimium. Quamquam mihi a ms 2 multis,
ms 1 mult[...] hidden by binding⌈multisms 2 multis,
ms 1 mult[...] hidden by binding⌉ iam annis visus non sit, libenter in nuptiis ⌊filiae⌋ serenissimi ⌊regis mei⌋, quae illustrissimo domino ⌊marchioni Brandenburgensi⌋ elocata est, cum eo ms 2 conveni,
ms 1 conve[...] hidden by binding⌈convenims 2 conveni,
ms 1 conve[...] hidden by binding⌉, in quibus serenissimus dominus meus opera mea et servitio meo usus est saepius non sine calumniatorum meorum dolore et maerore nemoque illorum ausus fuit, cum me coram ⌊rege⌋ et ⌊regina⌋ publice, etiam illis audientibus, offerrem ad respondendum omnibus, qui me iniquissime detulissent, vel mutire quidem. In eaque oblatione perstiti coram ⌊principibus meis⌋ ad unius fere integri mensis decursum, tandem cum laude et gratia illarum maiestatum benigniter dimissus.
De ⌊Campense⌋ nostro, quod nihil audio, nescio, quid ominari debeam. Oblectabar hic ⌊eius⌋ eruditione et ms 2 iucundis,
ms 1 iucun[...] hidden by binding⌈iucundisms 2 iucundis,
ms 1 iucun[...] hidden by binding⌉ moribus non parum minimeque mihi onerosus fuisset, si mecum vivere et ms 2 illis,
ms 1 ill[...] hidden by binding⌈illisms 2 illis,
ms 1 ill[...] hidden by binding⌉, quae ei impartiri potui, diutius uti voluisset. Iam versionis illius illius succinctae ⌊⌋ ⌊Zwinglium⌋ auctorem fuisse, ex aliis ms 2 editis,
ms 1 ed[...] hidden by binding⌈editisms 2 editis,
ms 1 ed[...] hidden by binding⌉ sub ⌊eius⌋ nomine libellis cognovi estque per quendam, qui praeliminarem ascripsit epistulam, in divorum numerum relatus, quod fortiter in bello ms 1 c[um] suis,
ms 2 a tuis⌈cum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ suisms 1 c[um] suis,
ms 2 a tuis⌉ occubuerit et tantam faecem malorumque hominum congeriem, qui Corpus ⌊Christi⌋ oppugnant, post se reliquerit, non est, ut alia eius exemplaria ad me transmittas. De laudatis illis Bibliis in ⌊Gallia⌋ nuper excussis velim exemplar unum mihi mitti, et pretium et gratiam non vulgarem a me habiturus.
Quod ⌊⌋ mea cum ⌊⌋ tibi et amicis non displicuerit, pro tuo in me facis amore, qui illam emulsit. Post ⌊⌋ missam, legi amanuensis mei exemplum, in quo scriptum reperi, gemitusque reprimere cogor, quod si et ego sic scripsi, recondere pro reprimere addito, et si quid fortassis aliud est, in tuo sit arbitratu, siquidem senium, quod post quinquagesimum ms 2 annum,
ms 1 annu[...] hidden by binding⌈annumms 2 annum,
ms 1 annu[...] hidden by binding⌉ 1535-11-01⌊prima Novembris1535-11-01⌋ transacti novissime me infestare coepit, ms 2 labantes,
ms 1 lab[...]tes hidden by binding⌈labantesms 2 labantes,
ms 1 lab[...]tes hidden by binding⌉, ut scis, facit pedes
cf. Juv. 6.31 Cum pateant altae caligantesque fenestrae ⌊caligantesque fenestrascf. Juv. 6.31 Cum pateant altae caligantesque fenestrae ⌋.
⌊Grundiis fratribus⌋, quod ad ⌊patriam auram⌋ redierint, gratulor. Opinabar certe ms 2 ita,
ms 1 it[...] hidden by binding⌈itams 2 ita,
ms 1 it[...] hidden by binding⌉ futurum, quod utrisque doctis et candidis meis amicis cum aere Hispano et moribus ⌊eius nationis⌋ non admodum posset convenire, utpote quae fuscos et magis agrestes homines reddere solet ex albentibus ms 2 et,
ms 1 e[...] hidden by binding⌈etms 2 et,
ms 1 e[...] hidden by binding⌉ civilibus, cuius rei coniecturam ex me capio. Illos ubi conveneris, quaeso meo nomine salute plurima impartiri.
Ill(ustrissimum) or Ill(ustrem)⌈Ill(ustrissimum)Ill(ustrissimum) or Ill(ustrem)⌉
dominum ⌊comitem de Nasseu(!)⌋ prudenter sibi consuluisse, ut aula ms 2 posthabita,
ms 1 posthabit[...] hidden by binding⌈posthabitams 2 posthabita,
ms 1 posthabit[...] hidden by binding⌉ domi malit esse dominus, probo plurimum. Non est tibi incognitum, quantum ⌊hunc principem virum or verum⌈virumvirum or verum⌉⌋ coluerim et magnifecerim ms 2 semper,
ms 1 sem[...] hidden by binding⌈semperms 2 semper,
ms 1 sem[...] hidden by binding⌉ utque me illi per opportunitatem commendes, maiorem abs te in ms 2 modum,
ms 1 mod[...] hidden by binding⌈modumms 2 modum,
ms 1 mod[...] hidden by binding⌉ oro. Si quid est, quod ⌊ei⌋ hinc gratum esse et a me praestari ms 2 possit,
ms 1 poss[...] hidden by binding⌈possitms 2 possit,
ms 1 poss[...] hidden by binding⌉, propensionem et operam meam polliceare.
Idem ut agas cum
ill(ustri) or ill(ustrissimo)⌈ill(ustri)ill(ustri) or ill(ustrissimo)⌉
BCz, 244, p. 47
domino ⌊comite de Buren⌋, qui superioribus diebus humanissimas et favoris plenas ad me dedit ⌊⌋, quibus et impraesentiarum, nisi tempus me deficiat, rescribendum statui, impense rogo.
Quae de ⌊Indiis⌋ et magno illo ⌊Cortesio⌋, cui magna committi et credi deberent cuiusque inter ⌊Hispanos⌋ tot dotibus ornatum hominem similem nescio et quae praeterea de ⌊compatre meo⌋ et ⌊Hieronimo Seyler⌋, qui ubi potuit, praeter commodum neminem amicum habuit, scripsisti, ad unguem intellexi. ⌊Saylero⌋ autem, cum tota eius acies inclinata esset ⌊Augustae⌋, ⌊Velseris⌋ illi pessime volentibus, nemoque illi quam ⌊Ehinger compater⌋ et ego staremus in praesidiis, quomodocumque inter illos res habeat, ingratitudinem boni nequeo consulere. Quicquid ab ⌊illo⌋ beneficii umquam accepi (si beneficium dicendum est, quod praesenti auro aut aere solvi oportet), satis cum magno eius faenore est repensum, tum mihique aliud, operam eius habens a ⌊Velseris⌋ usurariam, quam quod ille voluit, <impetrare> non potui. Tales amici ms. anni(!)
⌈amiciamici ms. anni(!)
⌉ sunt, qui emolumentis amicitiam metiuntur. Valeant. Ausus est item et debitum, quod in ⌊Hispania⌋ ⌊Alberto Kuon⌋ ⌊Welserorum⌋ quondam factori per ⌊Fuggaros⌋ fuit per me solutum, post aliquod longum tempus, quasi Lethaeum bibissem, a me per litteras serio et imperiose repetere. Helvetius est,
cf. Ov. Met. 2.775 ⌊pallor in ore sedetcf. Ov. Met. 2.775 ⌋ etc.
Sic tamen hoc de eo scriptum intelliges, ut non ob id me illi male velle aut amicitiam nostram scissam esse putes.
De ⌊Lyncken⌋ ad schedam te remitto. Est apud me ⌊frater⌋ ⌊eius⌋, qui in fasciculo litterarum adiuncto parentibus, item et ⌊filius⌋ illius ⌊de Ballieul⌋ scripsit. ⌊Is⌋ pueris meis in camera praeest et semper in eodem mecum dormit cubili. ⌊Adulescens⌋ ingenuus et mihi prae ceteris carus written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉usus written over ...⌉, qui mihi a serenissima ⌊regina Hungariae⌋ sit commendatus, cui me etiam aliquando per opportunitatem commendabis. Praeterea et puer ille ⌊Ioannes⌋ filius ⌊cytharodae Bruxellensis⌋, quam nosti, in organis tangendis institutus, apud me habetur futurus aliquando non imperitus musicus. Velim, idipsum salute dicta ⌊parentibus⌋ ⌊eius⌋ indices.
Commilito tuus ⌊Bernardus⌋ capitaneus meus est ⌊Lubaviensis⌋, alter ⌊Georgius⌋, cum sum extra domum, rei familiari et familiae praeest, uterque magnis te resalutant cyathis musco or musto⌈muscomusco or musto⌉ plenis. ⌊Mater⌋ mea carissima cum ⌊duabus sororibus⌋ tibi et tuis omnibus omnia felicissima precantur. ⌊Tertia⌋ propediem ad me post mortem mariti, doctoris ⌊Ioannis Reynecii⌋, qui mense praeterito longa aegritudine fractus e vivis cessit (requiescat in pace) ventura est vidua. Favissem profecto, si Deo placuisset, defuncto ⌊sororio⌋ meo longiorem aetatem, iam enim mihi carior et in rebus suis prudentior esse coeperat,
BCz, 244, p. 48
cf. Ov. Fast. 1.481 sic erat in fatis; Ov. Pont. 1.47.56 sed fuit in fatis ⌊sed sic fuit in fatiscf. Ov. Fast. 1.481 sic erat in fatis; Ov. Pont. 1.47.56 sed fuit in fatis ⌋.
Iam mihi videor ad ⌊⌋, quas Brugis ms. Bruxellis(!)
⌈⌊Brugis⌋Brugis ms. Bruxellis(!)
⌉ scripsisti, carptim respondisse. Si quid deest, commonebis.
⌊⌋ ex ⌊Lunenburgo⌋ XXVII Octobris nuper ad me dedisti, erant mihi longe gratissimae, cum quod me de multis, quae scire avebam, reddidere certiorem, tum etiam, quod te sospitem ex tot molestis itineribus et periculis eousque pervenisse significabant. Exhilarasti me illis non vulgariter, quod carissimum communem amicum nostrum ⌊Saxo Carolum dominum Gotscalcum⌋ revaluisse tecumque in ea legatione tibi collegam fuisse, immo et apud ⌊comites Emedanos⌋ mei honorificam mentionem habitam esse declarabant. Illis, inquam, ⌊dominis comitibus⌋, ut a me ms. ame(!)
⌈a mea me ms. ame(!)
⌉ vicissim felicissimos in omnibus successus preceris, operamque meam, si quibus in rebus eis hic inservire aut commodare possum, offeras, rogo plurimum. Fieri etiam hoc ipsum apud alios amicos, quos obiter inveneris, speciatim vero apud magnificum dominum ⌊Wolfgangum de Affenstein⌋, singularissimum amicum, summopere cupio.
Quod iterum de ⌊Gdanensibus⌋ scribis, gratum mihi fecisti. Commonebo ⌊illos⌋ ad eundem modum, si quid cum ⌊vestratibus⌋ habent controversiae ratione navigationis, ut stent pactis in compromisso contentis, neque secus eos facturos mihi persuadeo. Quicquid de his in notitiam meam pervenerit, non committam, quin scias cum primis.
Adhortationem tuam, quam vigore legationis civitatibus[2] fecisti, legi libenter. Ceterum, mi carissime Corneli, permitte pro veteri inter nos fiducia pauca tecum in ms 2 his,
ms 1 hi[...] hidden by binding⌈hisms 2 his,
ms 1 hi[...] hidden by binding⌉ conferre, quae tamen nolim aliorsum atque ego sentio, hoc est ex nulla affectione huius aut alterius partis accipias. Quod ius ⌊filia⌋ habere ms. h(abe)rae(!)
⌈haberehabere ms. h(abe)rae(!)
⌉ potest vivente ⌊patre⌋, qui omne ius regium per tyrannidem amisit extorrisque ob eius, ut scis, plurima facinora et captus hucusque detinetur, praeterea immunitatem ⌊illius regni⌋ cum aliis liberis regnis communem, qua heredibus nihil debent, quam quod volunt, non ignoras. Qualis ergo est haec iuris actio nuncupanda, quae nulla in re ratione ⌊filiae⌋ ⌊patre⌋ vivente fulcitur, nolim te suscip suspicari, quod huic nobilissimae puellae principique clarissimae ⌊hoc regnum⌋ invideam, quibus velim et ⌊Franciae⌋, et ⌊Angliae⌋ regna accedere, verum non possum non turbari animo, quod videam ex ea ambitione gravius cum nostratium et vestratium magno incommodo, ⌊orbis Christiani⌋ tumultu, bellum exoriri. Posset nobis ⌊Hungaria⌋ esse speculum, quae, quantam auri et sanguinis profusionem animarumque Christianarum perditionem pepererit, cui est — quaeso — obscurum? Quo fit, cum ista apud me reputo, quod ob ea mala, quae ex hoc bello, si ulterius grassabitur, ms 2 imminent,
ms 1 immine[...] hidden by binding⌈imminentms 2 imminent,
ms 1 immine[...] hidden by binding⌉, non possum nisi dolere et angi, quamvis ego de minimis
BCz, 244, p. 49
sim, qui hinc detrimentum sit passurus. Quare te, quantum possum, ex animo commoneo et deprecor, sic his rebus pro tua incomparabili industria intendas, ut tandem in ⌊mari⌋ (mea nihil refert, quisquis rex fuerit) pacem habeamus, ne diutius mutua distrahantur commercia, unde aeque ms. equae(!)
⌈aequeaeque ms. equae(!)
⌉ vestris et nostris innumera accrescent damna.
cf. Cic. Off. 1.81 Quamquam hoc animi, illud etiam ingenii magni est, praecipere cogitatione futura et aliquanto ante constituere, quid accidere possit in utramque partem et quid agendum sit, cum quid evenerit, nec committere, ut aliquando dicendum sit “non putaram”.; V. Max. 7.2.2 Scipio vero Africanus turpe esse aiebat in re militari dicere “non putaram”, videlicet quia explorato et excusso consilio quae ferro aguntur administrari oportere arbitrabatur. Summa ratione: inemendabilis est enim error, qui violentiae Martis committitur.; Sen. Dial. 4.31.4 Turpissimam aiebat Fabius imperatori excusationem esse “non putaui”, ego turpissimam homini puto. Omnia puta, exspecta ⌊Caveamus, ne, quod prudentis non est, dicamus: non putaramcf. Cic. Off. 1.81 Quamquam hoc animi, illud etiam ingenii magni est, praecipere cogitatione futura et aliquanto ante constituere, quid accidere possit in utramque partem et quid agendum sit, cum quid evenerit, nec committere, ut aliquando dicendum sit “non putaram”.; V. Max. 7.2.2 Scipio vero Africanus turpe esse aiebat in re militari dicere “non putaram”, videlicet quia explorato et excusso consilio quae ferro aguntur administrari oportere arbitrabatur. Summa ratione: inemendabilis est enim error, qui violentiae Martis committitur.; Sen. Dial. 4.31.4 Turpissimam aiebat Fabius imperatori excusationem esse “non putaui”, ego turpissimam homini puto. Omnia puta, exspecta ⌋. Sed de his hactenus, tibi vero gratiam habeo, quod me ea, quae copiose scripsisti, noluisti latere.
Pro his item, quae de ⌊Ioanne a Leydis⌋ scriptum mihi fuit paulo ante ex ⌊Vienna⌋, quod ille miser rex ad serenissimum ⌊Romanorum etc. regem⌋ in ⌊Austriam⌋ deduci et ibidem pro meritis coronari debuit. Utinam ⌊illi⌋ tertius accederet propheta seditiosus ille ⌊Lubecensium⌋, ⌊Wollenwefer⌋, quem audio in ⌊Bremensi⌋ civitate cum multis pecuniis, quibus conductis peditibus novas ⌊Lubeci⌋ tumultus concitare statuerat, ab ⌊episcopo⌋ captum.
Miserandum interitum doctissimorum virorum et vere ms. verae(!)
⌈verevere ms. verae(!)
⌉ sanctorum, ⌊cardinalis Roffensis⌋ et ⌊Thomae Mori⌋, quis non perhorrescat ac doleat? Contigit ⌊illis⌋ hoc, quod multis prius sanctis et bonis viris pro veritate variis suppliciis et necibus affectis. Atqui ⌊tyrannus⌋ iste Dei iudicium et iustitiam non impune ms. impunae(!)
⌈impuneimpune ms. impunae(!)
⌉ cum ⌊pellice et adultera⌋ suisque complicibus evadet. Quae in his ⌊pontifex⌋ serenisimo ⌊regi meo⌋ ⌊⌋, mitto tibi exemplum. Dominus Deus, ut certo confido, dabit ⌊Carolo caesari⌋ nostro flagellum contra ⌊hunc⌋ publicum adulterum et optimorum virorum truculentissimum occisorem. Velim ⌊Eustachium⌋ nostrum nunc vere agere Vulpeculam, quo et sibi cavere et rebus ⌊caesaris⌋ bene consulere posset. Si quando ad ⌊illum⌋ dabis litteras, mei – quaeso – memoriam ei refrica et salutem adscribe.
Chartae, quas mihi de successu ⌊Tunisii⌋ misisti, fuerunt gratissimae omnisque ea ⌊caesaris⌋ felicitas mirum in modum me oblectavit, ipseque unus est, qui nostro tempore victor fuit in ⌊Aphrica⌋,[3] quam ante eum multi caesares non viderunt. Dominus Deus ulterius conatus eius sanctos et pios dirigat atque in terrorem infidelium illorumque internecionem ms. internicionem(!)
⌈internecioneminternecionem ms. internicionem(!)
⌉, quam felicissime provehat semper. Neque et equitem illum auratum, quocum mihi non ingrata fuit familiaritas, quem ⌊Langhessum⌋ vocant, omittere potui, quin te eo onerarem, ut meis verbis, ubi tu eum conveneris, salutem dicas.
Vides, quot te amicis negotiis, quae vix decem plaustra ferrent, gravarim. Tu vicissim, quicquid volueris hic, mihi imponito,
cf. Verg. A. 2.708 ⌊ipse subibo humeris nec me labor iste gravabitcf. Verg. A. 2.708 ⌋. Tametsi hic apud nostros a facie sis incognitus, virtutes nihilosecius tuae a me amicis praedicatae satis notae sunt, quae, quod
BCz, 244, p. 50
mihi tribuis multos habere amicos, tibi quam plurimos conciliarunt.
Nova, quae in calce litterarum poni solent, haec apud me sunt. Serenissimos reges meos, ⌊patrem⌋ et ⌊filium⌋, ⌊reginamque⌋ cum ⌊prole regia⌋ ⌊Vilnae⌋ in ⌊Lituania⌋ optime ms. optimae(!)
⌈optimeoptime ms. optimae(!)
⌉ valere neque tibi victoriam nostrorum in ⌊Moscovia⌋ ignotam esse arbitror, ubi aliquot castra ceperunt, inter quae, quod maius et munitius habebatur, ⌊Starodub⌋ nuncupatum, cum per pacta et condiciones illud ex manibus hostium, qui numero in eo cum omni plebe ex viciniis collecta feruntur fuisse ad quattuordecim milia, eripere non poterant integrum, totis viribus sunt aggressi et tandem, cum acerrime defenderetur, cuniculis subfodere immissis pulveribus incendiariis sunt coacti, quorum vis inflammata castrum hoc ligneum, ut apud eas gentes construi solent, disiecit et totum igne absumpsit. Feruntur in eo multa bona, quae ab omni parte inducta fuerant, exusta, pauca tamen audacia nostrorum ⌊Vulcano⌋ erepta in eoque ⌊Moscorum⌋ perierunt multi. Qui vivi elabi ex vallis et propugnaculis poterant, omnes a nostris sunt capti et de illis ⌊baiorum⌋, quos nob<i>les vocant, mille quadringenti ante tentorium imperatoris exercitus nostri ⌊comitis Tarnoviensis⌋ gladio percussi in terrorem aliorum, ne vi capi se permitterent. Praeerant ⌊huic castro⌋ duo duces Moscovici, quorum unus, ne in potestatem nostrorum deveniret, colluctatus est cum flammis in eisque periit, alius, cuius nomen est ⌊Offczina⌋, habens ⌊fratrem⌋ apud ⌊viduam ducem Moscoviae⌋, cui ex illius gentis more mariti vicarius officium praestat coniugale, vivus captus est et ad ⌊regem⌋ ⌊Vilnam⌋ missus. Medio illius speratur commoda pax. Interea vero, quo nostri passim libere in ⌊Moscovia⌋ grassabantur, nullae hostium copiae visae sunt et si qui visi, ut nostros detinerent, ne ulterius progrederentur, tanta formidine perculsi sunt, quod illico relictis et abiectis armis et plaustris fuga saluti consuluerint cessitque haec expeditio Deo gratia serenissimo ⌊domino meo⌋ satis feliciter, quam si pax certa et optata hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ consequeretur,
cf. Hor. Carm. 1.1.36 sublimi feriam sidera vertice ⌊sublimi feriam vertice sideracf. Hor. Carm. 1.1.36 sublimi feriam sidera vertice ⌋.
Cogitatur et contra foedifragum ⌊Valachum⌋, qui written over ae⌈aeii written over ae⌉ fere in ipsis nuptiis, quae celebratae sunt ⌊Cracoviae⌋ XXIX Augusti praeteriti, ut supra scripsi, serenissimae ⌊filiae⌋ ⌊regis⌋ mei, in eam partem ⌊Podoliae⌋, quae ⌊Pokuczye⌋ vocatur, ubi cum ⌊Bruxellis⌋ vobiscum agerem, ipse Valachus profligatus et caesus fuit, praeter nostram opinionem fide, ut solet, posthabita, irruptionem fecit non sine magnis igne et ferro damnis, quod si pax erit cum ⌊Moscis⌋, ⌊Polonorum⌋
BCz, 244, p. 51
vires vindictamque in se promeritam brevi experietur.
Et ne te nostrarum rerum quicquam praetereat, magnam scias inter ecclesiasticos in ⌊regno⌋ factam mutationem. Cum iam in procinctu esset ad eas, de quibus scripsi, nuptias, ⌊archiepiscopus noster Gneznensis⌋ et regni primas, qui trium regum fuit cancellarius, vir experientiae et industriae non vulgaris et ⌊Ioannis nostri Drevicii⌋, quem ⌊Bononiae⌋ et ⌊Augustae⌋ novisti, patruus, debitum carnis solvit. Suffectus est in locum illius dominus ⌊Cricius⌋, tum episcopus Plocensis. In episcopatum Plocensem successit Premisliensis noster, tibi non incognitus, vir recti, sinceri perspicacisque ingenii ⌊Ioannes Choincius⌋. Premisliensem episcopatum assecutus est ⌊Camenecensis⌋, de quo adhuc deliberatur, cui secretariorum sit dandus. Post discessum ⌊regis⌋ ex ⌊Cracovia⌋, alia, ut vocant, se obtulit vacantia - longa aegritudine confectus mortuus est desideratissimus dominus et pater meus reverendissimus dominus ⌊Petrus Thomicius⌋ episcopus Cracoviensis, vir acris iudicii et ingenii multaeque eruditionis, cum quo mihi non parum spei, opis et consilii, quibus uti in rebus adversis liberrime solebam, decessit. Dominus Deus aeternam ⌊ei⌋ det beatitudinem. Ambit eum episcopatum nothus ⌊regis⌋ dominus ⌊Ioannes episcopus Vilnensis⌋, sed quantum ex nostra aula, unde paulo ante plures habui litteras, intellexi, praecedet illum episcopatu Plocensi relicto ⌊Choincius⌋ noster sigillumque et magni cancellarii officium, quo certe inter omnes nostros dignissimus est, accipiet. Ego sorte mea contentus, non commutarem quietem meam in hac tenuitate cum pontifice Romano.
cf. Sen. Ep. 2.6 non qui parum habet, sed qui plus cupit pauper est ⌊Abunde satis illi est, qui non cupit ampliuscf. Sen. Ep. 2.6 non qui parum habet, sed qui plus cupit pauper est ⌋. Has laconicas tuis copiosis rependo et nisi celeritas nuntii a scribendo me distraheret, tanta dulcedo me cepit tecum loquendi, longe essem prolixior. Tu vero cura, quod etiam abs te vehementer oro et obsecro, ut ad eum modum frequenter mecum loqueris optime et quam diutissime cum dulci tua ⌊coniuge⌋ et filiolo ⌊Ascaniolo⌋, garrulo, grassulo.
Vale, mi carissime et animo insitissime Corneli, et, quod facis, impense te amantem amare non desinas.
Ex ⌊castro meo Lubaviensi⌋, XXIII Decembris anno circa finem M-o D XXXV.
Magnifice et mi carissime Domine Saxo Carole.
Ea, quae ⌊⌋ communis amici nostri domini ⌊Cornelii⌋ annotasti, fuerunt mihi oppido quam gratissimae, spirabant enim tuum in me amorem et dulcem illam consuetudinem, qua mihi vix ulla fuit gratior. Proinde tibi pari
BCz, 244, p. 52
vicissitudine omnia precor faustissima, quae si ipse dare possem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ nihil est, quod facerem libentius. Tu propensionem non aspernare et tibi de me persuade, quod de tui amantissimo tibique amicissimo.
Vale et iterum atque iterum.
Amici et fratres carissimi animoque meo sedulo praesentissimi valete.
[1]
Mathesis: the natal chart of De Schepper; cf. ⌊⌋
.
[2] civitatibus viz. Civitates Vandalicae, see ⌊⌋.
[3] About the Emperor‘s expedition to Africa, see ⌊⌋.
| |
| 5 | IDL 1539 | Cornelis DE SCHEPPER & Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE) do Ioannes DANTISCUS, Brussels, 1536-09-14 |
odebrano 1536-10-16
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 152
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: | 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 314
| | 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 97
|
Publikacje: | 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 334, s. 274-275 (angielski regest) | | 2 | CEID 2/2 (Letter No. 67) s. 383-385 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Post ⌊⌋ his iunctas supervenit ⌊huc⌋ ⌊Franciscus Chonrardus de Sickingen⌋. ⌊Is⌋ de te avide percontatus ms. percunctatus(!)
⌈percontatuspercontatus ms. percunctatus(!)
⌉ est. Respondi te recte valere. Gavisus est plurimum rogavitque, ut ad te scriberem haec esse tempora, quae optare illis pro incremento fortunarum solebas, nimirum turbulenta plenaque bellorum. Se horum verborum memorem semper fuisse neque adhuc esse, cur orig. quur⌈curcur orig. quur⌉ eorum obliviscatur. Quod ad fortunas attinet, meliores nunc eas esse, quam tunc fuere, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ ibi esses. Frater ⌊illius⌋ ⌊Ioannes⌋ in ⌊Luxemburgensi ducatu⌋ fuit una cum equitibus quadringentis stipendio ⌊caesaris⌋, quo nunc exauctorantur orig. exauthorantur⌈exauctoranturexauctorantur orig. exauthorantur⌉, instante nimirum hieme orig. hyeme⌈hiemehieme orig. hyeme⌉. Plurimum sese tibi commendat.
Supervenit itidem ⌊Saxocarolus noster Godtscalcus⌋ similiter bona omnia tibi apprecans. Illustris ⌊comes de Buren⌋ etiam adest teque salvere iubet. Alii in castris sunt. De ⌊Gallis⌋ aut ⌊caesare⌋ nihildum audimus.
Salutat te iterum ⌊uxor⌋ mea, ⌊soror⌋ et ⌊filius⌋ non dissimilis tui et mei.
His felicissime orig. foelicissime⌈felicissimefelicissime orig. foelicissime⌉ vale.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humilis inservitor ⌊Cornelius Scepperus⌋
[1]Reverensissime Pater, Domine observandissime.
[1] here begins a fragment in ⌊Godschalk Ericksen⌋ own hand
| |
| 6 | IDL 1821 | Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE) do Ioannes DANTISCUS, Brussels, 1537-12-19 |
odebrano [1538]-02-22
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 157
| | 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 31
| | 3 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 19, k. 18r (c.p. 2)
| | 4 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 16, k. 59v-60r
| | 5 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 84r
| | 6 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 153
| | 7 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 24v
| | 8 | ekscerpt język: łacina, XVIII w., BCz, 53 (TN), Nr 95, s. 355bp-356
| | 9 | regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, k. 68r-v
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: | 1 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 100
|
Publikacje: | 1 | Monumenta inedita s. 443 (ekscerpt, postscript only) | | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 373, s. 300-301 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 157r
Salutem cum promptissimo inserviendi animo. Reverende Pater, Domine et Patrone perpetuo observande.
Quando communis amicus, dominus ⌊Cornelius Scepperus⌋, nactus commodum tabellarium ad Reverendissimam Tuam Dominationem de his, quae apud nos aguntur, copiose scribat, nolui commitere, quominus Tuae written over me⌈meTuaeTuae written over me⌉ Reverendissimae Dominationi meam etiam observantiam paucis testatam relinquerem. Valeo, utcumque diuturnior tamen aegritudo vires corporis ita afflixit, ut eas in integrum reparari vix sperem, immo imminens iamiam senectus fiduciam minuat. Animus quidem promptus est ad inserviendum, verum, ut corpus eos, quos olim pertulit aut etiamnum subire paratum ms. paratus(!)
⌈paratumparatum ms. paratus(!)
⌉ est, labores toleret, id vero naturae negatum. Utuntur tamen mea fideli, si non utili, opera in variis legationibus ⌊caesarea maiestas⌋ et serenissima regina, atteruntur subinde vires, nec tamen est, qui imbecilitati aut inopiae meae hactenus prospexerit. In diem more apostolorum vivo. Assecutus sum vigore precum regalium canonicatum et prebendam in maiori ecclesia Moguntina, sed tot sunt detrimenta in solutione statutorum capituli, in deductione stemmatis, in annis carentiae, quos vocant, ut certum inde fructum longo posthac tempore sperare vix liceat. Verum, quicquid sit, equo omnia animo fero, cum benignitas Dei me, licet exulem, inter honoratos tamen alit et fovet, quorum praecipuus est dominus ⌊Cornelius Scepperus⌋, cuius nisi consilio et benevolentia plerumque reficerer, iampridem periissem. Scriberemus quidem frequentius, sed iniquitas temporum non patitur. Sumus tamen, erimus perpetuo addictissimi Reverendissimae Tuae Dominationi, quam benignissimus Deus diu incolumem et perpetuo felicem conservare dignetur.
Ex ⌊Bruxella⌋, decima nona Decembris anno 1537.
E(iusdem) Reverendissimae Dominationis addictissimus ex toto pectore inservitor ⌊Godscalcus Erycus Saxokarlus⌋
Postscript:
⌊Reverendissimus Dominus Lundensis⌋ post splendidos titulos archiepiscopi, episcopi, administratoris etc., factus est abbas monasterii Waltsaxen, idque beneficio illustrissimi ducis Frederici palatini, quae abbatia satis, ut audio, opulenta plus illius reverendissimae dominationi adfert emolumenti, quam si decem tituli maiores, etiam cardinalatus, illi additi fuissent. Invitavit me aliquotiens litteris ad participationem fortunarum, sed ego mea sorte contentus principibus sua permitto. Iterum vale mi Reverendissime Domine.
| |
| 7 | IDL 2240 | Cornelis DE SCHEPPER & Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE) do Ioannes DANTISCUS, Brussels, 1539-11-15 |
odebrano 1540-01-06
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D.131, k. 1-2
| | 2 | regest z ekscerptami język: łacina, niemiecki, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), k. 153-154
| | 3 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 420, 1
|
Publikacje: | 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 403, s. 317 (angielski regest; ekscerpt) | | 2 | CEID 2/2 (Letter No. 72) s. 399-404 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
B. PAU-PAN, 8249 TK11, f. 153r
I was very pleased withe the arrival of your countryman ⌊J(acob) Warten⌋ (it means Barten), who informed me about your health.[1]
In the last three years he rarely wrote to D(antiscus) because he was permanently on a journey – Dant(iscus) ⌊⌋ him only once, in repsonse to the ⌊⌋ which ⌊Fabian⌋ brought him from ⌊Lyon⌋.[2]
Maybe we meet soon, because the ⌊Emperor Charles⌋ comes to us in 1 ½. I am going to meet ⌊him⌋ halfway. May be the ⌊King of Poland⌋ send here his envoy to the ⌊Emperor⌋, because the ⌊King Ferdinand⌋ is also going to come here – he is going to confer,[3] quibus modis praesenti periculo (against the Ottoman ⌊Turcs⌋ or protestants? superinscribed⌈or protestants?or protestants? superinscribed⌉,[4]) quod per opiniones istas irrepsit, occurri posset, and nobody would nicer than you (as an envoy of the ⌊Polish King⌋) to remedy present matters. But you would see how the state of province changed – since you have left it – B. PAU-PAN, 8249 TK11, f. 153v died baron cardinal[5]
⌊Leodiensis⌋, Henryk ⌊a Nassaw⌋, ⌊Florentius ab Egmonda de Buren Buren et Iselstein⌋ comites.
Baron superinscribed⌈BaronBaron superinscribed⌉ ⌊George Schenek a Tautenburg⌋ governor of ⌊Friesland⌋ et ⌊Regionum Transsulanorum(!)⌋. would give you a warm welcome[6]
⌊Godtscalcus Ericus Saxo Carolus⌋ is alive – he was to go to ⌊Hungary⌋ –[7]
sed mirabili Dei iudicio dilata est eius profectio ad adventum usque ⌊caes(areae) m(aiesta)tis⌋.
⌊Hospes⌋ tuus Bruxellensis, qui iam vendidit canonicatum suum, illustris dominus ⌊de Beueris⌋, ⌊Marcus Creticus⌋ sive Erot Ereticus, ⌊Fridericus de Melun⌋, ill(ustris) d(ominus) ⌊marchio de Berghen⌋ et innu innumerabiles
would give you a warm welcome, as they assure me:[8] So try to come to us.[9]
Tum (and then)[10]
de reipubl(icae) commodis et incommodis, et modis, quibus mederi poterimus morbo huic animorum, transigemus feliciter, ut spero, et fructuose pretiumque, ut nullum aliud, ita istud referes dignum vocatione tua et, quae de te concepta est passim, devotione erga rem Christianam, neque petendae sunt vobis ⌊Polonis⌋ exempla aliunde, quam B. PAU-PAN, 8249 TK11, f. 154r {quam} e domo cuique sua. Quid enim moliatur ⌊Thurca⌋, petite <a> finitimis ⌊Podolicis⌋. Quantum porro malorum obortum quas domino et patrono optimo[11]
AAWO, AB, D.131, f. 2r
sit somnolentia nostra, pleraeque orig. plaeraeque⌈pleraequepleraeque orig. plaeraeque⌉ regiones praeter ⌊Hungariam⌋ testabuntur. Neque vero spes est melius successura omnia, nisi communis principum accedat consensus, eorum praesertim, quibus incumbit ex officio et vires sunt, ut non se modo provinciasque suas, verum et vicinos tueantur. Quare, si hanc curam ex parte ⌊regni vestri⌋ susceperis in te, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ existimationem de te habeamus talem, qualem meretur vita tua, summo cum honore ⌊regis tui⌋ et ⌊regni⌋, tui written over a⌈aii written over a⌉ autem cum celebritate nominis transacta, facile nihil non persuadebis redundaturum ad commoda reipublicae et conterraneis tuis pariturum salutem. Da igitur operam, ut venias, abunde orig. habunde⌈abundeabunde orig. habunde⌉ tunc erit, quo de colloquamur.
⌊Gratianus⌋ Hispanus gener tuus luctatur cum valetudine et ⌊puella⌋, vir alioqui doctus et non male gratiosus. Scio, quid reverendissimus dominus ⌊archiepiscopus Lundensis et Constantiensis⌋, orator c written over G⌈Gcc written over G⌉aesareus generalis, tecum de ⌊eius⌋ negotio orig. negocio⌈negotionegotio orig. negocio⌉ privatim egerit. Facies tamen paterne, si ⌊filiam⌋, quamvis iniussu tuo nuptam, prosequaris paterno amore memor necessitate magis quam voluntate ipsius connubium contractum esse. Qua etiam de re volui ad te scribere.
⌊Caesar⌋ noster in fine huius mensis futurus est ⌊Baionae⌋ in ⌊Gallia⌋. C written over E⌈ECC written over E⌉ui progressi sunt obvii ⌊filii duo⌋ ⌊regis Christianissimi⌋ una cum ⌊conestabili⌋ et nobilitate universa Gallica.
⌊ Iacobum superinscribed in place of crossed-out Iacobum⌈Iacobum Iacobum Iacobum superinscribed in place of crossed-out Iacobum⌉⌋ hunc commendatum habe. Et feliciter orig. foeliciter⌈feliciterfeliciter orig. foeliciter⌉ vale, Domine et Pater, vere et ex animo pater.
⌊Bruxellis⌋, die XIIIII-a mensis Novembris anno Domini MDXXXIX.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae humilis inservitor ⌊Cornelius Scepperus⌋
Postscript:
⌊Uxor⌋ mea una cum ⌊filia⌋ commendant se Reverendissimae Dominationi Vestrae, nam ⌊soror⌋ ad nuptias convolavit.
Letter of Godschalk Ericksen (added on the margin):
Reverendissimo Domino et Patrono optimo Godscalcus Saxocarlus se ex animo commendat.
Designata mihi erat iampridem legatio in ⌊Hungariam⌋ ad curandas res privatas serenissimae orig. serenissime⌈serenissimaeserenissimae orig. serenissime⌉ ⌊reginae orig. regine⌈reginaereginae orig. regine⌉ nostrae orig. nostre⌈nostraenostrae orig. nostre⌉ Mariae orig. Marie⌈MariaeMariae orig. Marie⌉⌋ etc.
Molestum mihi sane videbatur ad gentem mihi ignotam nullaque familiaritate aut amicitia devinctam proficisci written over ect⌈ecticisciicisci written over ect⌉, nisi me magnopere in spem meliorem revocasset Reverendissimae orig. Reverendissime⌈ReverendissimaeReverendissimae orig. Reverendissime⌉ Tuae orig. Tue⌈TuaeTuae orig. Tue⌉ Dominationis propinquitas. A qua non solum in ea peregrino, non solum litteris orig. literis⌈litterislitteris orig. literis⌉ confirmari amicum, sed et auctoritatem orig. authoritatem⌈auctoritatemauctoritatem orig. authoritatem⌉ maiorem apud eos homines, quibus Tuae orig. Tue⌈TuaeTuae orig. Tue⌉ Reverendissimae orig. Reverendissime⌈ReverendissimaeReverendissimae orig. Reverendissime⌉ Dominationis nomen, ut in toto terrarum orbe, celebre satis est, consecuturum me sperarem. Dilata est mea profectio haec orig. hec⌈haechaec orig. hec⌉ in adventum ⌊caesareae orig. cesareae⌈caesareaecaesareae orig. cesareae⌉ maiestatis⌋. Ubicumque futurus sum, Tuae orig. Tue⌈TuaeTuae orig. Tue⌉ Reverendissimae orig. Reverendissime⌈ReverendissimaeReverendissimae orig. Reverendissime⌉ Dominationis Saxokarlus et servitor futurus sum ex animo et viribus.
De ceteris, quae orig. que⌈quaequae orig. que⌉ apud <nos>, dominus ⌊Cornelius Scepperus⌋ communis amicus copiose scripsit.
Reverendissimae orig. Reverendissime⌈ReverendissimaeReverendissimae orig. Reverendissime⌉ Tuae orig. Tue⌈TuaeTuae orig. Tue⌉ Dominationi diuturnam opto vitam et felicitatem perpetuam etc(?).
[1] I was — — health ms 2 Sprawiło mi przyjemność przybycie ziomka twego J(akuba) Warten (tj. Barten), donoszącego o twojem zdrowiu translated into English by editors
[2] Last — — Lyon ms 2 Podczas ostatnich 3 lat rzadko pisał do D(antyszka), bo był w ciągłych podróżach – Dant(yszek) odpisał tylko raz na list ów, który z Lugdunum zawiózł mu Fabian translated into English by editors
[3] Maybe — — confer ms 2 Może się wkrótce zobaczymy, bo cesarz Karól za 1½ przybędzie do nas. Jadę naprzeciw niego. M Może i król polski przyśle tu swego posła do cesarza, bo i król Ferdynand tu przybędzie – ma tu a radzić, translated into English by editors
[4] against the Ottoman Turcs or protestants? ms 2 przeciw Turkom czy protestantom? superinscribed⌈czy protestantom?czy protestantom? superinscribed⌉ translated into English by editors
[5] and nobody — — cardinal ms 2 a nikt by nie był (jako poseł króla polskiego) od ciebie milszy i lepszy do zara zaradzenia na obecne w obecnych sprawach. Lecz zobaczyłbyś, jak zmieniła się postać prowincyi – od czasu jak ją opuściłeś – umarł barron kardynał translated into English by editors
[6] Baron — — welcome ms 2 Przyjąłby cię z otwartemi ramionami baron superinscribed⌈baronbaron superinscribed⌉ Jerzy Schenek a Tautenburg gubernator Fryzyi et Regionum Transsulanorum translated into English by editors
[7] Godtscalcus Ericus Saxo Carolus is alive — he was to go to Hungary ms 2 Żyje Godtscalcus Ericus Saxo Carolus. Miał się udać do Węgrzech translated into English by editors
[8] Hospes — — assure. ms 2 Przyjęliby cię serdecznie również – jak zapewniają two: hospes tuus Bruxellensis, qui iam vendidit canonicatum suum, illustris dominus de Beueris, Marcus Creticus sive Erot Ereticus, Fridericus de Melun, ill(ustris) d(ominus) marchio de Berghen et innu innumerabiles. translated into English by editors
[9] So try to come to us ms 2 A więc staraj się do nas przybyć translated into English by editors
[10] (and then) ms 2 (a wtedy)translated into English by editors
[11] From this point a fair copy of the letter is available. A shorter register of the lost part of the letter was also made independently by Henry De Vocht (ms 3). Its text runs as follows: Returning from Spain I was sent again off on a journey, so I could not receive Iacobus a Warten; difficulties in the country; he has journeyed these 3 years, hence he requests to be excused for not having written more letters; the card(inal) of Liege died, also Henry a Nassau, Florent of Egmont de Buren et Iselstein; Saxocarlus was going to Hungary, still he now stays; your „hospes Bruxellensis” sold his canonry; news of friends; Dant(iscus) is praised for his fame as good worker for the faith
| |
| 8 | IDL 2531 | Cornelis DE SCHEPPER & Godschalk ERICKSEN (SASSENKERLE) do Ioannes DANTISCUS, Brussels, 1542-01-30 |
odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1542-04-08
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: | 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 51-56
| | 2 | kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a. 1542, k. 5r-14v
| | 3 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 346CBKUL, R.III, 31, Nr 347
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: | 1 | regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), k. 390
|
Publikacje: | 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 434, s. 348-352 (angielski regest; ekscerpt) | | 2 | Españoles part II, Nr 86, s. 264-269 (ekscerpt język: hiszpański przekład) | | 3 | CEID 2/2 (Letter No. 80) s. 468-485 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Ex ⌊Germania⌋ reversus, ubi apud ⌊lantgravium Hassiae⌋ nonnullosque alios, atque adeo apud reverendissimum et
ill(ustrem) or ill(ustrissimum)⌈ill(ustrem)ill(ustrem) or ill(ustrissimum)⌉
⌊electorem Coloniensem⌋, bonum illum senem, qui celebrem de te memoriam fecit, ad aliquot haesi orig. hesi⌈haesihaesi orig. hesi⌉ menses, inveni ⌊⌋ tuas non adeo pridem illuc perlatas de mense Augusto. In ⌊⌋ mentio facta fuit de tribus vasis cerevisiae Gedanensis, quae una mittebantur ex dono Reverendissimae Dominationis Vestrae, in ⌊⌋ de cornibus et ungulis onagrorum, quae manserant in manibus ⌊Ioannis Ernesti de Esens⌋, donec sciret, quorsum illas mitteret. Ad quas ut breviter respondeam, pergratum fuit intelligere, quod adhuc salvus et incolumis ageres, estque hoc nomine tributum (ita tu vocas) optabile. Quod ad cornua et ungulas attinet, scripsi confestim ad
ill(ustrem) or ill(ustrissimum)⌈ill(ustrem)ill(ustrem) or ill(ustrissimum)⌉
⌊dominum de Grandvella⌋, ut certiorem me redderet, quorsum huiusmodi missa esse vellet. ⌊Is⌋ autem non multo post rescripsit optare, ut dentur in manus ⌊Ioannis de Borgoingne⌋, tempore nostro metatoris hospitiorum ⌊caesaris⌋ et usurarii insignis, qui et nunc eandem orig. eamdem⌈eandemeandem orig. eamdem⌉ palaestram orig. palestram⌈palaestrampalaestram orig. palestram⌉ strenue exercet ⌊ms. Andtwerpiae reg. Antverpiae⌈Andtwerpiaems. Andtwerpiae reg. Antverpiae⌉⌋. Quod et factum curavi. Addidit idem ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌈ill(ustris)ill(ustris) or ill(ustrissimus)⌉ ⌊Grantvellanus⌋ ⌊⌋ ad ⌊⌋, quas una cum iis ad Dominationem Vestram Reverendissimam mitto.
Cervisia autem commode venerat ⌊Brugas⌋, quo tempore ⌊regina Maria⌋ ibi diversabatur. ⌊Quae⌋ et ipsa de eadem bibit, et bibendam propinavit ⌊uxori⌋ ⌊principis de Chimay⌋ origine Gallae, sorori ⌊reginae Scotorum⌋, quae cerevisiam numquam orig. nunquam⌈numquamnumquam orig. nunquam⌉ prius biberat. Addidit autem ⌊eadem regina⌋ hoc esse vinum Danicum, quo eulogio mota p(raefa)ta or praefata⌈p(raefa)ta or p(raedic)ta⌈p(raefa)tap(raefa)ta or p(raedic)ta⌉p(raefa)ta or praefata⌉ ⌊princeps⌋ bibit, sed cum nausea, ut ad insuetum potum. Sit autem illis insuetus, at nostris palatis gratissimus est. Arbitrantur etiam plerique inesse illi vim medicam laxativam et stomachalem, idque ex asara baccara aut ex lauri bacchis, quas infundi putans, quo modo profuit ⌊uxori⌋ meae in tussi, qua iam menses aliquot laborat ex infrigidatione, itaque de ea summ ms. n(!)
⌈mm ms. n(!)
⌉as habeo gratias.
Ut autem contextum rerum nostratium scias: ⌊caesar⌋ sub ultimum mensis Iulii absolvit ⌊conventum Ratisbonensem⌋ bona de se fama et opinione relicta apud bonos contenditque in ⌊Italiam⌋, quo cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ venisset, nuntiata orig. nunciata⌈nuntiatanuntiata orig. nunciata⌉ est clades, quam written over s⌈smm written over s⌉ Christiani ceperunt ad ⌊Budam⌋ non abs exspectatione prudentum, quandoquidem dissidentibus Germanis et nihil serium adversum ⌊Thurcas⌋ decernentibus metui ea poterat numero nostrum non adeo magno et pestis contagione infectis plurimis. Ibi tum patuit
AAWO, AB, D.6, f. 51v
⌊Thurcarum⌋ fides in servandis promissis ⌊fratri Georgio⌋, ⌊Valentino Thureck⌋ aliisque.
Neque multo post ⌊caesar⌋ cum classe sane numerosa profectus est in ⌊Aphricam⌋ ad expugnanda written over u⌈uaa written over u⌉m urbem ⌊Al written over r⌈rll written over r⌉ger⌋ aliquotque alia loca piratica orig. pyratica⌈piraticapiratica orig. pyratica⌉ a ⌊Thurcis⌋ et ⌊Mauris⌋ occupata. Quae classis habuit naves written over ium⌈iumeses written over ium⌉ onerarias written over rum⌈rumss written over rum⌉ supra ducentas, triremes written over ium⌈iumeses written over ium⌉ septuaginta et magnum numerum minorum navigiorum: myoparonum, celocium, lyburnicarum, militem autem supra XXX-m. Expositis autem in terram militibus atque urbe iam oppugnari coepta orig. cepta⌈coeptacoepta orig. cepta⌉, vicesima quinta Octobris oborta est validissima tempestas, quae aut disiecit, aut submersit plusquam octoginta orig. octuaginta⌈octogintaoctoginta orig. octuaginta⌉ naves et quattuordecim triremes. Itaque magno in periculo constitutus ⌊caesar⌋, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ nullos haberet commeatus, quippe qui biduo tantum ante tempestatem obortam in terram descenderat tantumque in extrahendis bombardis et armis elaboraverat, ut de commeatu minimam curam habuerit, collegit, quas potuit, naves, quibus imposito milite (nam ex milite paucissimi interierunt, sed clades sociorum navalium et remigum maior fuit, ut ex quibus interierunt ad duo circiter milia) alias quidem in ⌊Italiam⌋, ⌊Siciliam⌋, ⌊Sardiniam⌋, alias in ⌊Hispaniam⌋ ire iussit. ⌊Ipse⌋ cum triremibus aegre adversum tempestates conflictatus tandem venit ⌊Bugiam⌋, qui ⌊Aphricae⌋ portus est, et viginti post diebus ad ⌊Maioricam⌋ atque inde ⌊Carthaginem Novam⌋ ⌊Hispaniae⌋, ad quem locum principio Decembris applicuit. Nunc autem agit ⌊Vallisoleti⌋, ubi rursus init consilium de iteranda expeditione in ⌊ms. Aphricam reg. Africam⌈Aphricamms. Aphricam reg. Africam⌉⌋ nullo neque periculo, neque damno permotus.
Aulici nostri maiorem partem impedimentorum et equos, uti aiunt, fere omnes amiserunt, sed vita omnibus rebus carior orig. charior⌈cariorcarior orig. charior⌉ servata non magni aestimant orig. estimant⌈aestimantaestimant orig. estimant⌉ reliquorum iacturam. Ex navibus, quae disiectae fuerunt, nonnullae redierunt salvae, plurimae sunt submersae aut in terram impactae.
Hae duae sunt clades, quas permittente Deo res Christiana h uno anno accepit. Idem Deus resarcire omnia melioraque facere poterit. Hoc tamen magni ducendum, quod alicuius nominis vir nullus interiit. ⌊Cornelius a Segherscappelle⌋, frater ⌊uxoris meae⌋, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ submersus crederetur, incolumis tandem, sed nudus venit ⌊Barcinonen⌋. Plerique venerunt hidden by binding⌈[unt]unt hidden by binding⌉ ⌊Genuam⌋, alii ⌊Neapolim⌋ et ⌊Caietam⌋, de quibus certiora nuntia orig. nuncia⌈nuntianuntia orig. nuncia⌉ exspectamus. Hic decretae fuerunt supplicationes pro felici orig. foelici⌈felicifelici orig. foelici⌉ reditu ⌊maiestatis ipsius⌋ in ⌊Hispaniam⌋, nam vita ipsius est nobis plusquam necessaria, dici enim non potest, quibus cuniculis undique oppugnemur a potentissimo ⌊vicino⌋. Sup[1]
AAWO, AB, D.6, f. 52r
⌊Is⌋ superioribus diebus ad se vocavit ⌊ducem Lothoringiae⌋ in ⌊ducatum Burgundiae⌋ ibique ab eodem impetravit, ut sibi traderet regionem quamdam nomine ⌊Chastenay⌋, quae est ⌊ducatus Barensis⌋ ad flumen ⌊Mosam⌋, valde opportuna ad invadendum ⌊ducatum Luxeburgensem⌋ et episcopatus ⌊imperii Germanici⌋ ⌊Tullensem⌋, ⌊Metensem⌋, ⌊Virdunensem⌋, postea et ⌊Trevirensem⌋, et ⌊Leodiensem⌋, et ⌊Coloniensem⌋. Quae non intelliguntur a caecis orig. cecis⌈caeciscaecis orig. cecis⌉ illis ⌊Germanis⌋, quorum ⌊imperium⌋ video perditum iri et tralatum in aliam gentem, qualiscumque ea erit, quam Deus est selecturus. Ita ⌊regnum Francorum⌋ cotidie orig. quottidie⌈cotidiecotidie orig. quottidie⌉ fit auctius eiecto ⌊duce Sabaudiae⌋, diminuto ⌊duce Lothoringiae⌋, vocato in societatem ⌊duce Cliviae⌋, sollicitatis longe plurimis ⌊Germanorum⌋ et venali orig. vaenali⌈venalivenali orig. vaenali⌉ facta tota ipsa nobilitate et plebe praeter orig. preter⌈praeterpraeter orig. preter⌉ admodum paucos. Nos interim fortunas et sanguinem contra ⌊ms. Thurcas reg. Turcas⌈Thurcasms. Thurcas reg. Turcas⌉⌋ exponimus et domi periclitamur. Quin et audimus iis diebus sparsa esse quaedam opprobria adversus optimum ⌊caesarem⌋, quasi ipse esset, qui perditum iret rem Christianam, et non potius ii essent, qui crudelissimum ⌊hostem⌋ in viscera Christiani orbis invitant. Sed quid faciemus iis iniquissimis temporibus? Opto sane frequenter procul esse ab omnibus negotiis orig. negociis⌈negotiisnegotiis orig. negociis⌉, si modo cuiquam tam felici orig. foelici⌈felicifelici orig. foelici⌉ esse posse contingeret in hac vita, et mirifice probo institutum tuum, si non perpetuo, at aliquanto sane tempore duraturum.
In ⌊regno Francorum⌋ maxima iterum est auctoritas orig. autoritas⌈auctoritasauctoritas orig. autoritas⌉ ⌊admiraldi⌋ sive praefecti orig. prefecti⌈praefectipraefecti orig. prefecti⌉ maris, qui triennio fere laboravit de summ ms. n(!)
⌈mm ms. n(!)
⌉a rerum hostem habens summa potestate ⌊virum ex domo Montemorenciaca⌋, conestabilem, ut vocant. ⌊Qui⌋ nunc superinscribed⌈nuncnunc superinscribed⌉ favore ⌊regis⌋ eorumque, qui prius amicissimi erant, destitutus, quamquam maximis in clientelis et opibus, miseram tamen dicendus est vitam agere dolenda profecto sorte, est enim vir amans pacis et boni iudicii in rebus
AAWO, AB, D.6, f. 52v
gerendis. Insignis huius et subitae mutationis causam referunt superinscribed⌈referuntreferunt superinscribed⌉ in ⌊mulierem⌋ quandam, quae apud ⌊regem⌋ omnia potest. ⌊Haec⌋ auget et deprimit quoscumque libitum est, ne liberis quidem regiis exceptis, in quos non timet exercere auctoritatem orig. autoritatem⌈auctoritatemauctoritatem orig. autoritatem⌉, quo exitu, incertum. Mutationis autem huius tam magnae inter amicissimos prius ⌊caesarem⌋ ⌊regemque Francorum⌋ nullam aliam causam possum allegare, quam Dei iudicium, qui ita urgentibus peccatis nostris principes istos armat in perniciem populi. Non est dictu facile, quam multa hominum milia absumpserit hac proxima aestate orig. estate⌈aestateaestate orig. estate⌉ praeterita orig. preterita⌈praeteritapraeterita orig. preterita⌉ pestis, quae grassata est per ⌊Germaniam⌋, neque minus absumpturus est
cf. Cic. Tusc. 5.62 fortunatus sibi Damocles videbatur. In hoc medio apparatu fulgentem gladium e lacunari saeta equina aptum demitti iussit, ut impenderet illius beati cervicibus ⌊gladius, qui imminere videturcf. Cic. Tusc. 5.62 fortunatus sibi Damocles videbatur. In hoc medio apparatu fulgentem gladium e lacunari saeta equina aptum demitti iussit, ut impenderet illius beati cervicibus ⌋. Scio, quae vulgo allegantur, communia scilicet illa: detentionem ⌊ducatus Mediolanensis⌋, ⌊regni Navarrae⌋ et similia, sed haec prudenter omnia perpendentibus non sunt pro praecipuis orig. precipuis⌈praecipuispraecipuis orig. precipuis⌉ causis habenda.
Plus multo est, quod agit spes nimirum occupandi et ex ⌊Germanis⌋ asserendi imperii ad ⌊Gallias⌋. In quod opus, cf. Gel. 11.6.1-2 In veteribus scriptis neque mulieres Romanae per Herculem deiurant neque viri per Castorem ⌊si ⌊Herculem⌋ iuranti crederescf. Gel. 11.6.1-2 In veteribus scriptis neque mulieres Romanae per Herculem deiurant neque viri per Castorem ⌋, possem promittere tibi et asserere nullum fuisse regem multorum saeculorum orig. seculorum⌈saeculorumsaeculorum orig. seculorum⌉ memoria, qui maiores magisque serias art written over m(?)⌈m(?)tt written over m(?)⌉es ad eam rem impenderit superinscribed⌈impenderitimpenderit superinscribed⌉ maioribusque sit arietibus usus ad confringendam hanc simulati imperii machinam.
cf. Vulg. Mt 12:25:2 Omne regnum divisum contra se desolatum; Vulg. Lc 11:17:2 Omne regnum in se ipsum divisum, desolatur ⌊Principio omne regnum (quod ⌊Christus⌋ dominus et salvator noster ait) in se divisum desolabiturcf. Vulg. Mt 12:25:2 Omne regnum divisum contra se desolatum; Vulg. Lc 11:17:2 Omne regnum in se ipsum divisum, desolatur ⌋. At ⌊regno Germanorum⌋ quid magis divisum esse potest? Inque eam rem quae maiores potuerunt artes adhiberi, quam quae per prae(fa)tum or prae(dic)tum⌈prae(fa)tumprae(fa)tum or prae(dic)tum⌉ ⌊Francorum <regem>⌋ sunt adhibitae? Neque nominare eos opus est, qui se ⌊ipsius⌋ iuramento devotionique obstrinxere, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ palam publiceque sint noti eoque se nomine veluti glorioso, quod contra decreta suorum suaque, contra sanguinem proprium, contra patriam arma assumant, passim vindicent orig. vendicent⌈vindicentvindicent orig. vendicent⌉.
Deinde imperiorum finem vidimus semper contigisse, quando potentior hostis advenit. Ita bello ab ⌊Assyriis⌋ ad ⌊Moedos⌋, a ⌊Persis⌋ ad ⌊Macedones⌋, ab iis ad ms. Rhomanos reg. Romanos⌈Rhomanosms. Rhomanos reg. Romanos⌉, a ms. Rhomanis reg. Romanis⌈Rhomanisms. Rhomanis reg. Romanis⌉ ad barbaros devolutum est. At nunc urgent duo gravissimi hostes: ⌊Turca⌋ ab oriente palam summisque viribus, ⌊Francus⌋ ab occidente periculosius. Quid, quod ipsi inter se divisi et, si verum dicere liceat, imbelles etiam, neque arma, neque virtutem maiorum magna ex parte retinent
AAWO, AB, D.6, f. 53r
enervati deliciis et vix umbratili militiae sufficientes? Adeo omnia in deterius vergere videmus, brevi tamen periculum faciemus seriae ipsorum determinationis, quandoquidem dies ⌊Spyrae⌋[2] indictus est, in quo fama est quaedam a ⌊Gallis⌋ adversus ⌊caesarem⌋ proposita iri, quae forte a nonnullis osoribus boni publici accipientur aequis auribus, et instant tempora opportuna ad bellum gerendum. Nos hic, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ audiamus multa huiusmodi obversenturque oculis cotidianae orig. quottidianae⌈cotidianaecotidianae orig. quottidianae⌉ insidiae, cogimur in commune consulere. Eaque superinscribed in place of crossed-out d⌈dqueque superinscribed in place of crossed-out d⌉ de causa iis diebus conventum habuimus praemonentes nostros, ut in eventum sint parati ad excipiendos hostes, si qui vim illis inferre parabunt. Id, quod eos facturos speramus.
Superioribus diebus missus est quidam ex secretariis caesareis ad illustrissimum ⌊Christianum ducem Holsatiae⌋, qui se gerit pro rege ⌊Danorum⌋, ut indutias orig. inducias⌈indutiasindutias orig. inducias⌉, quae iam prope exspiraverant, cum eodem Christia written over er⌈eraa written over er⌉no prorogaret. At ⌊ille⌋ non obscure declarans studium sibi tranquillitatis publicae esse exiguum et, quod vulgo constat, ab aliis persuasus nescio quae praetendit orig. pretendit⌈praetenditpraetendit orig. pretendit⌉ eamque ob rem ad nos reversus est idem secretarius.
Feruntur et arma a ⌊ms. Sweto reg. Sueco⌈Swetoms. Sweto reg. Sueco⌉⌋ parari et ipso iam pertracto in partes. Quae cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ hic audita essent, missae sunt ad serenissimos ⌊reges tuos⌋ et ad nonnullos principes civitatesque maritimas litterae, quibus aperte significatur, si in written over m(?)⌈m(?) in in written over m(?)⌉ hoc proposito nullas admittendi inducias ⌊Holsatiae dux⌋ persaeveraverit orig. perseveraverit⌈persaeveraveritpersaeveraverit orig. perseveraverit⌉, fore, ut nullas hic merces, nulla commercia orig. commertia⌈commerciacommercia orig. commertia⌉ ex quibusvis locis maritimis Germanici limitis simus admissuri nullasve ex nostris navibus eo navigare sustineamus. Id, quod an ex utilitate publica futurum sit, iisdem ipsis perpendendum relinquimus. In hoc iam statu iam res nostrae sunt.
Veniam ad privatas. ⌊Godtscalcus⌋ noster Saxocarolus post cladem apud ⌊Budam⌋, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ esset in montanis ⌊Hungariae⌋ et bonis serenissimae ⌊reginae⌋, quae ibidem habet, fideliter superintenderet, ab incolis tandem sibi metuentibus a ⌊Thurca⌋ rogatus est
AAWO, AB, D.6, f. 53v
recedere, ne praesentia orig. presentia⌈praesentiapraesentia orig. presentia⌉ sua, et quod caesareus esset ibidem orator, exacerbaret animos ⌊Thurcarum⌋ et ad graviorem iniuriam miseris inferendam invitaret. Itaque et ⌊ipse⌋, et ⌊Bartholomeus Hallerus⌋ frater domini ⌊Wolfgangi⌋, et ⌊Nicolaus Olahus⌋ satis opportune e montanis illis urbibus egressi, cum periculo quidem, sed manus tamen ⌊Thurcarum⌋ omnia circumquaque vastantium evasere. ⌊Olahus⌋ apud serenissimum ⌊Rhomanorum regem⌋ permansit, ⌊Hallerus⌋ ⌊ms. Nurimberghae reg. Nurimbergae⌈Nurimberghaems. Nurimberghae reg. Nurimbergae⌉⌋. ⌊Godtscalcus⌋ ad nos magno meo cum gaudio reversus sanus et incolumis pro aetate, quae iam cotidie orig. quotidie⌈cotidiecotidie orig. quotidie⌉ fit nobis auctior, degit seque Reverendissimae Dominationi Vestrae ex intimo animi affectu commendat.
Reverendissimus ⌊archiepiscopus Panormitanus⌋ a negotiis orig. negociis⌈negotiisnegotiis orig. negociis⌉ aulicis remotus bonam agit vitam ⌊Brugis⌋, ubi praepositus orig. prepositus⌈praeposituspraepositus orig. prepositus⌉ est Divi Donatiani, et non semel a me petiit, ut veteris consuetudinis nomine tibi salutem fraternam impartirer.
Dominus ⌊Georgius ab Austria⌋ ab olim episcopus Brixinensis, post mortem autem ⌊cardinalis Leodiensis⌋ factus archiepiscopus ⌊Valentiae Hispanicae⌋ neque multo post a domino ⌊Cornelio de Zevenberghe⌋, qui in Leodiensem successit episcopatum, adoptatus coadiutor, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ hac aestate orig. estate⌈aestateaestate orig. estate⌉ ex ⌊Hispaniis⌋ per ⌊Gallias⌋ iter faceret, omnia tuta et secura arbitratus, iussu ⌊regis Francorum⌋ captus est atque ex uno carcere in alium cotidie orig. quotidie⌈cotidiecotidie orig. quotidie⌉ transferentur nequiquam proficientibus precibus amicorum aut intercessione ⌊pontificis maximi⌋. Captivitatis causam allegat idem ⌊rex⌋, quod n written over e...⌈e... illegible⌈...... illegible⌉nn written over e...⌉on multo ante duo ipsius familiares, ⌊Caesar scilicet Fregosus⌋ et ⌊Anthonius Ryncon⌋, dum secundo ⌊Pado⌋ deveherentur, a nonnullis intercepti et, ut fama est, occisi sint. Quod factum ⌊ipse⌋ ⌊caesari⌋, hoc est caesareis ministris, qui in ⌊ducatu sunt Mediolani⌋ imputat, nam caesar tunc ⌊Ratisbonae⌋ erat neque quicquam de huiusmodi ministris, qui ad ⌊ms. Thurcam reg. Turcam⌈Thurcamms. Thurcam reg. Turcam⌉⌋ proficiscebantur, scire potuit. Sed neque,
AAWO, AB, D.6, f. 54r
si veritatem liceat expendere caesareis ministris, possibile fuit quicquam de illorum adventu rescire, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ ipsi ex ⌊Thurino⌋ praemissis flumine terraque impedimentis et familia, famam adhaec spargentes, veluti et ipsi inter suos essent, seorsum sumpta navicula unius diei itinere suos sunt prosecuti orig. prosequuti⌈prosecutiprosecuti orig. prosequuti⌉, ubi non procul a ⌊Papia⌋ in latrones, qui temere in una navi confluxerant ad septem usque viros, inciderunt. A quibus in vicinam perducti silvam orig. sylvam⌈silvamsilvam orig. sylvam⌉, quorsum devenerint, usque in hunc diem serio ignoratur, nisi quod fama constans est occisos esse. Sed iste quidem praetextus orig. pretextus⌈praetextuspraetextus orig. pretextus⌉ est detentionis p(raefa)ti or p(raedic)ti⌈p(raefa)tip(raefa)ti or p(raedic)ti⌉ reverendissimi ⌊archiepiscopi Valentini⌋. Re autem vera orig. vaera⌈veravera orig. vaera⌉ detentionis causa est, quod speratum sit a quibusdam, si detineretur, fore, ut populus ⌊civitasque Leodiensis⌋ insurgeret adversus hunc ⌊Zevenberghanum⌋, postquam is sacris initiari non studet, utque ipsius in locum alius quidam ex ⌊familia Arembergensium⌋, coniunctus affinitate cum ⌊defuncto cardinale⌋ et apud ⌊Francos⌋ gratiosus sufficeretur isque postea ⌊Gallorum⌋ et Cliviensium partes adversum ⌊caesarem written over s⌈smm written over s⌉⌋ hasque provincias tueretur. Itaque adhuc super iis tractatur, illis ut ad se pelliciant, nobis ut in fide constantem conservemus provinciam.
Dominus ⌊Maximilianus ab Egmonda⌋ comes de ⌊Buren⌋ et ⌊Yselstein⌋ recte valet versaturque nunc in ⌊Frisia⌋ conservandis illis regionibus intentus.
⌊Ioannes⌋ comes Orientalis ⌊Frisiae⌋ frater ⌊Ennonis⌋ defuncti ducta ⌊uxore⌋ una ex filiabus nothis ⌊caesaris Maximiliani⌋ diu quidem apud nos fuit, post fratris autem sui mortem in ⌊Frisiam⌋ reversus a nobis in dies exspectatur praeficiendis nonnullis regionibus harum ditionum trans ⌊Mosam⌋ constitutis.
AAWO, AB, D.6, f. 54v
Iunior de ⌊Gasebeque⌋,[3] ⌊dominus de Heulle⌋, ⌊Fridericus a Melun⌋ prospere adhuc agunt.
Ill(ustris) or Ill(ustrissimus)⌈Ill(ustris)Ill(ustris) or Ill(ustrissimus)⌉
dominus ⌊a Prato⌋ iis diebus ⌊filio⌋ suo uxorem dedit ⌊unam⌋ ex filiabus ill(ustris) or ill(ustrissimi)⌈ill(ustris)ill(ustris) or ill(ustrissimi)⌉ quondam domini ⌊de Beveris⌋, optimi amici utriusque nostrum. Is ⌊a Prato⌋ podagra graviter cruciatur.
Dum haec scribo, nuntiantur orig. nunciantur⌈nuntianturnuntiantur orig. nunciantur⌉ gravia ex ⌊Hungaria⌋, ⌊ms. Thurc[as] reg. Turcas⌈Thurcas hidden by binding⌈[as]as hidden by binding⌉ms. Thurc[as] reg. Turcas⌉⌋ scilicet valida manu regnum id ingressos, non tam ut destruant hidden by binding⌈[nt]nt hidden by binding⌉, sed ut totum occupent. Nuntiantur orig. Nunciantur⌈NuntianturNuntiantur orig. Nunciantur⌉ et vera orig. vaera⌈veravera orig. vaera⌉ de ⌊Marano⌋, quod oppidum ad ⌊Hadriaticum⌋ est, captum scilicet esse proditione nonnullorum, idque per ⌊ministros⌋ ⌊regis Francorum⌋, quod nec ipse diffitetur. Addit eosdem ⌊ministros⌋ ⌊sibi⌋ id offerre et, nisi recipiat, quaesituros alium (intelligunt ⌊ms. Thurcam reg. Turcam⌈Thurcamms. Thurcam reg. Turcam⌉⌋), qui libenter id sit assumpturus.[4]
Vide, in qualia tempora incidimus. Quae si bene perpendamus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, inveniemus hoc regimen sive rempublicam, quae vocata magis est quam fuit Christiana, vix ullo tempore fuisse magis vicinam exterminio. Scio ⌊Christum⌋ habiturum suos per orbem terrarum etiam inter ⌊ms. Thurcas reg. Turcas⌈Thurcasms. Thurcas reg. Turcas⌉⌋ et ⌊Tartaros⌋, et si quae aliae sunt immaniores gentes, sed de regimine sive republica loquor, quae iactat sese tota Christiani nominis professione. Eam dico vix umquam orig. unquam⌈umquamumquam orig. unquam⌉ magis periclitatam fuisse.
Sane in regnis Aquilonaribus erasus est ex pectoribus hominum ⌊Crucifixus⌋ neque minus in multis ⌊Germaniae⌋ partibus. Horrenda, quae cotidie orig. quottidie⌈cotidiecotidie orig. quottidie⌉ dicuntur de ⌊Anglis⌋, faciunt, ut verear, n written over e⌈enn written over e⌉e et illic ullo sit loco. Nihil dicam de nobis, qui nihilo meliores tantum lucra et usuras captamus deliciis assueti et luxu imbelles. Apud ⌊Francos⌋ adeo dissolutus est clerus, de capitibus loquor, ut timere cogar, ne parum sit ovibus consultum. Non est, quid de ⌊regnis Hispaniarum⌋ apud te, cui notissima sunt, dicam. Ipsae ⌊novae regiones⌋ in altero paene orig. pene⌈paenepaene orig. pene⌉ orbe inventae, q(uo)d[5] dolenter refero, imbuuntur caeremoniis orig. ceremoniis⌈caeremoniiscaeremoniis orig. ceremoniis⌉ magis quam bonis praeceptis orig. preceptis⌈praeceptispraeceptis orig. preceptis⌉. ⌊Hungariam⌋ ex maxima parte amisimus. Istic orig. Isthic⌈IsticIstic orig. Isthic⌉ non reor multo magis esse pios magnates, vulgus autem, ut alibi,
AAWO, AB, D.6, f. 55r
indoctum[6] et rude, cui parum sinceriter orig. synceriter⌈sinceritersinceriter orig. synceriter⌉ sit insinuata professio nostra. Sed omisisti, inquies, de ⌊Italia⌋ a written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉aa written over ...⌉tque adeo de orbis capite ⌊ms. Rhoma reg. Roma⌈Rhomams. Rhoma reg. Roma⌉⌋ dicere. Utinam, quemadmodum multis rebus ⌊Italia⌋ anteit ceteras regiones, ita fide quoque praestaret orig. prestaret⌈praestaretpraestaret orig. prestaret⌉. Quid superest igitur, nisi ut Deum rogemus, ut nos e numero electorum non excludat?
D(omini) or D(ominus)⌈D(omini)D(omini) or D(ominus)⌉
⌊Wolfgangus Haller⌋ et ⌊Lazarus Tucher⌋ sese plurimum commendant Reverendissimae Dominationi Vestrae. Idem dominus ⌊Wolphangus⌋ tres habet ex ⌊uxore⌋ filias et adhuc illam habet gravidam. Haec scribo ⌊Bruxellae⌋ absente ⌊uxore⌋, quae ⌊Brugis⌋ mansit una cum ⌊duabus filiabus⌋, quarum, ⌊quae⌋ ex priore ⌊viro⌋ fuit, brevi, ut spero nubet. ⌊Filius⌋ meus nunc annos natus novem instituitur hic in rudimentis primis apud virum religiosum en morigeratum.
⌊Bacularius⌋ noster senior tandem pertaesus orig. pertesus⌈pertaesuspertaesus orig. pertesus⌉ aulae, nactus sacerdotiolum non sufficiens ad se alendum recepit se ⌊Lovanium⌋ ibique in studio perseverans exspectat legitimum tempus, quo recipere poterit fructus praebendae orig. prebendae⌈praebendaepraebendae orig. prebendae⌉ in ⌊Traiecto Inferiore⌋, quam vigore precum imperialium est assecutus orig. assequutus⌈assecutusassecutus orig. assequutus⌉. ⌊Levinus Panagathus⌋ est ex fecialibus orig. foecialibus⌈fecialibusfecialibus orig. foecialibus⌉ ⌊caesaris⌋ eumque secutus orig. sequutus⌈secutussecutus orig. sequutus⌉ in ⌊Aphricam⌋ et ⌊Hispaniam⌋. Luctatur adhuc cum paupertate.
Ex aulicis senioribus pauci sunt apud ⌊caesarem⌋ atque haud scio, an alios noscas, praeterquam orig. preterquam⌈praeterquampraeterquam orig. preterquam⌉ dominum ⌊de Courrieres⌋ et ⌊Montfalconetum⌋, nam dominus ⌊comes de Reux⌋ magnus oeconomus ⌊caesaris⌋, gubernator est apud nos ⌊Flandriae⌋ et ⌊Arthesii⌋. ⌊Dominus de Bossu⌋ quamquam acerbissime torquetur podagra, ⌊caesarem⌋ tamen cf. Liv. 2.32 Nullam profecto nisi in concordia civium spem reliquam ducere; eam per aequa, per iniqua reconciliandam civitati esse.; Prop. 2.4.1 sic primo iuvenes trepidant in amore feroces, / dehinc domiti post haec aequa et iniqua ferunt. ⌊per aequa et iniquacf. Liv. 2.32 Nullam profecto nisi in concordia civium spem reliquam ducere; eam per aequa, per iniqua reconciliandam civitati esse.; Prop. 2.4.1 sic primo iuvenes trepidant in amore feroces, / dehinc domiti post haec aequa et iniqua ferunt. ⌋ comitatus est. ⌊Filius⌋ domini ⌊Guilielmi a Roghendorff⌋ defuncti superinscribed⌈defunctidefuncti superinscribed⌉ nunc comes de Roghendorff duabus uxoribus vita exutis, iuvenis ipse adhuc superioribus diebus ad nos venit. Quid venetur, nescio. Moribus est aulicissimis, diceres ad aulam natum.
AAWO, AB, D.6, f. 55v
⌊Eustachius Alleopagus⌋ tuus, de cuius eruditione quid sentiam, expressi aliis meis ⌊⌋, ⌊Lovanio⌋ migravit ⌊Lutetiam Parrhisiorum⌋ illustre de se relinquens no(m)i(n)e nomen facilitatis et modestiae. Si quid ad ⌊eum⌋ volent amici, poterit medio Reverendissimae Dominationis Vestrae ad me mitti, nam qualiacumque erunt tempora, semper habituri sumus viam, qua litteras tuto possimus ad huiusmodi non suspectos transmittere.
Here starts the letter added by ⌊Godschalk Ericksen⌋
Superveni, cum communis amicus dominus ⌊Scepperus⌋ a complenda hac pagina in aulam avocaretur. Memor itaque Reverendissimae Tuae Dominationis erga me benevolentiae veteris indignum me admissurus videbatur, si non vel tantillo scriptionis officio meam erga Tuam Amplissimam Dignitatem perpetuam testarer observantiam et amici operas in complendis chartis levarem.
Scripsit ⌊ille⌋ (non dubito) de rebus singulis tam publicis, quam privatis exacte satis. Quod superest, ego et meo sedulo, et multorum illustrium virorum, in quorum convictu tui frequens et honorifica sit mentio, nomine superinscribed⌈nominenomine superinscribed⌉ Dignitati Tuae Amplissimae perpetuam accessionem, incolumitatem praeterea diuturnam et felicem vitam ex animo optamus. Inflammat nonnumquam hanc tui memoriam, licet in cordibus nostris numquam tepentem, submissum quotannis calcar, beatam illam Iopensem cerevisiam dicere volo, quae ut aliorum palato arrideat, non magnopere laboro written over i⌈ioo written over i⌉, Saxokarli ms. e(!)
⌈ii ms. e(!)
⌉ tui gustui abunde satisfecit.
Ego iam multo confractus membra labore sacerdotium die noctuque meditor. Canonicatum habeo ⌊Maguntinensis ecclesiae⌋, sed quia non possum stemma meum ex ⌊Holsatia⌋ et ⌊Dania⌋ adversante ⌊duce Holsatie⌋ ⌊Maguntiam⌋ deducere, a fructuum illius perceptione prohibeor. Beneficio etiam ⌊reverendissimi domini Lundensis et Constantiensis⌋ preces regales ⌊Ferdinandi⌋ etc. habeo ad reverendum dominum episcopum Leodiensem habeo, quarum etiam vigore canonicatum ⌊ecclesiae Leodiensis⌋ acceptavi, sed modernus Leodiensis episcopus ⌊Dycgravius Sevenburgensis⌋ puero in contemptum precum regalium providit, contra quem ⌊Romae⌋ in auditorio Rotae ius experior.
AAWO, AB, D.6, f. 56r
Si hic mihi canonicatus Leodiensis, uti spero, iure addicetur, decrevi eo omnino loci mihi quietem deligere, habeo enim beneficio sacrae ⌊caesareae maiestatis⌋ pensionem annuam octingentorum florenorum Carolinorum ex abbatia sancti Nicolai[7] prope ⌊Furnas⌋ ⌊Flandriae⌋, quae ad rem domesticam honestius formandam non modicum praestabunt auxilii. Et quoniam animus meus Reverendissimae Tuae Amplitudini addictissimus est et perpetuo manebit, volui quoque, ut fortunae meae et opes, qualescumque sunt, innotescerent et tibi ac tuis expositae essent.
Nondum manum superinscribed⌈manummanum superinscribed⌉ extremam imposueram his litteris, quam certe neque nunc libens impono, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ in aulam sum vocatus, ubi iussum commissumque mihi, ut die crastina per postas proficiscar ⌊Spyram⌋.[8] Reversus domum inveni domini ⌊Godtscalci⌋ additiones sive glossemata iis inserta, quae scio tibi fore gratissima. Ideoque id tantum addam me eum esse, qui perpetuo agnoscam benevolentiam erga me tuam. Ita me is adiuvet, qui potens est nos simul adhuc in hac vita sistere, quod tam non est alienum rebus in deteriora vergentibus, quibus quantulamcumque operam meam impendere semper sum paratus.
⌊Fratribus⌋ et ⌊sororibus⌋, amicisque tuis ex me plurimam salutem dicito feliciterque orig. foeliciterque⌈feliciterquefeliciterque orig. foeliciterque⌉ vale, mi ex animo observandissime pater.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humilis inservitor et filius ⌊Cornelius Scepperus⌋
[1] Is superioribus written at the bottom of f. 51v as a catchword
[2, 8] There was an ⌊Imperial Diet⌋ in ⌊Speyer⌋ from December 29, 1541 (in fact since February 8, 1542) untill April 11, 1542.
[3] Maximiliaan van Horne (1480-1542) was Lord of Gaasbeek. He had two sons: Hendrik van Horne (†1540) and Maarten van Horne (1510-1570). As this letter is from 1542, probably Maarten is meant.
[4] ⌊Beltrame Sacchia⌋ and his companions passed ⌊Marano⌋ into the hands of ⌊Piero Stròzzi⌋, condottiere in the service of King Francis I, who then in 1543 sold it to the ⌊Republic of Venice⌋; see ⌊⌋.
[5] a typical abbreviation for quid used here does not make good sense
[6] indoctum written also at the bottom of f. 54v as a catchword
[7] Norbertine (Premonstratensian) abbey of Saint Nicholas.
| |
BK, 230, p. 300
BK, 230, p. 297
BK, 230, p. 298
BK, 230, p. 299
UB H 154, f. 145v
UB H 154, f. 142r
UB H 154, f. 142v
UB H 154, f. 143r
UB H 154, f. 143v
UB H 154, f. 144r
UB H 154, f. 144v
BCz, 244, p. 43
BCz, 244, p. 44
BCz, 244, p. 45
BCz, 244, p. 46
BCz, 244, p. 47
BCz, 244, p. 48
BCz, 244, p. 49
BCz, 244, p. 50
BCz, 244, p. 51
BCz, 244, p. 52
UB H 154, f. 152v
UB H 154, f. 152r
UUB, H. 154, f. 157v
UUB, H. 154, f. 157r
AAWO, AB, D.131, f. 2v
AAWO, AB, D.131, f. 2r
AAWO, AB, D.6, f. 56v
AAWO, AB, D.6, f. 51r
AAWO, AB, D.6, f. 51v
AAWO, AB, D.6, f. 52r
AAWO, AB, D.6, f. 52v
AAWO, AB, D.6, f. 53r
AAWO, AB, D.6, f. 53v
AAWO, AB, D.6, f. 54r
AAWO, AB, D.6, f. 54v
AAWO, AB, D.6, f. 55r
AAWO, AB, D.6, f. 55v
AAWO, AB, D.6, f. 56r