[1 ] after ecclesia crossed out in

[] in written on the margin

[2 ] text stops here

[] villae Kreisera written in another hand

AAWO, AB, D.9, f. 25v

...

AAWO, AB, D.9, f. 25r

...

APG, 300, D4, 617, p. [1]

Alexander Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russiae Prussiaeque dominus et heres etc.

Famosis praeconsuli et consulibus nostris Gedanensibus fidelibus dilectis gratiam regiam.

Famosi fideles nostri dilecti.

Mittimus in medium vestri honorabilem Ioannem de Curiis alias Flaxbinder, notarium nostrum fidelem dilectum in certis negotiis nostris Fidelitatibus Vestris proponendis. Itaque mandamus Fidelitatibus Vestris, quatenus, quidquid dixerit nomine nostro, eidem acsi nobis loquentibus fidem adhibeant, aliter non facturi pro gratia nosrta.

Datum Cracoviae, feria sexta infra octavam Nativitatis Gloriosissimae Virginis Mariae, anno Domini millesimo quingentesimo quinto, regni nostri anno quarto.

Commissio propria regiae maiestatis.

APG, 300, D/4, No 627, p. [2]

Famosis praeconsulibus et consulibus Gedanensibus, fidelibus nostris dilectis

APG, 300, D/4, No 627, p. [1]

Alexander Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lituaniae, Russiae Prussiaeque dominus et heres etc.

Famosi fideles nostri dilecti.

Dudum per honorabilem Ioannem de Curiis, notarium fidelem on the margin⌈fidelemfidelem on the margin⌉ nostrum, Vobis voluntatem notificavimus nostram et pro moneta, et pro bonis ad nos per mortem sterilium mortuorum civium vestrorum devolutis. Miramur tamen, quid sit, quod tanto tempore nobis non respondeatis, et idcirco, quoniam credimus notarium illum nostrum iam excessisse Italiam versus, uti accinxerat se iturum. Vestras ergo Fidelitates hortamur mandamusque, quatenus monetas nostras regnique nostri recipiant et recipi praecipiant in civitate nostra Gedanensi. Si secus fecerint, intelligant, quanta inconvenientia esset nos ferre, quod vos ipsi, subditi existentes nostri, contemneretis maiestatis nostrae numisma in medientibus, cum illi in exteris locis ubique remotioribus receptibiles fuerint.

Qua in re volumus et mandamus, quatenus pro conventione generali in Lublin, uti binas vobis scripsimus litteras, futura certa vestra diffinita responsa nobis mittere debeatis. Simul tunc etiam nobis mittant Fidelitates Vestrae bonorum ad nos ex morte civis sterilis devolutorum aut valorem, aut ipsa bona consignent in manus nobilis Mathiae Czimerman praeconsulis et burgrabii Gedanensis et in civitate eadem nostra officialis specialis regni nostri. Sciant autem, quia ius illud regium nequaquam negligere volumus neque possumus, cum illud fuerit proprie ius recogniti imperii regni nostri sic in regno nostro, uti ubique locorum dominiorum Christianorum.

Dat(um) or Dat(ae)⌈Dat(um)Dat(um) or Dat(ae)⌉ in Grodno, Sabbato festi sanctae Luciae, anno Domini millesimo quingentesimo quinto, regni nostri quarto.

Commissio propria regiae maiestatis

APG, 300, D5, 649, p. [2]

Famosis praeconsulibus et consulibus civitatis nostri Gdanensis fidelibus dilectis

APG, 300, D5, 649, p. [1]

Quemadmodum honorabilis Ioannes Flaxpinder Dantiscus erat servitor serenissimi olim principis, domini Alexandri regis, germani et praedecessoris nostri, sic nos eum ex peregrinatione Iherosolimitana redeuntem cancellariae nostrae asscripsimus. Quoniam vero impraesentiarum Gdanum se contulit, itaque commendamus eum negotiaque illius vobis.

Datum Cracoviae, feria sexta post Cinerum anno Domini millesimo quingentesimo septimo, regni vero nostri anno primo.

Dominus rex per se

Thu kunth E. W., das hans Flaszbinder mith Ko. Ma. credentczbriffe bey mirhr ist geweszen

APG, 300, D, 5, 753

Sigismundus, Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russiae, Prussiaeque etc. dominus et heres.

Famosis Praeconsulibus et Consulibus civitatis nostrae Gedanensis, fidelibus nostris dilectis.

Gratiam regiam, famosi fideles nostri dilecti.

Veteranus servitor noster Iohannes Flaxbinder, concivis vester, coram nobis in querela exposuit, quomodo quidam Theodericus Falke temere eum in ius circumducit, propterea quod honestae Katherinae, Luce de Telghen relictae, quae filio eiusdem, notario nostro, causam hereditariam ad quam illa avia est, irrevocabiliter appropriavit, assistit et variis machinationibus persequitur. Quapropter eundem commendatum haben(do) vobis, quorum interest, ne cuipiam temere ea, quae iuris non essent, inferentur, te a committimus mandan(do), quatenus praefatum servitorem nostrum ab eiusmodi irritamentis et iniuriis defendatis et securum faciatis, ne ob eam causam, quae ad filium eius, et non ad eum spectat, quomodolibet impediatur. Sic factur(i) pro gratia nostra.

Dat(ae) Posnaniae, feria quinta ante Dominicam Invocavit proxima anno Domini millesimo quingentesimo tredecimo, regni vero nostri anno septimo.

Ad mandatum regiae maiestatis

Famosis praeconsulibus et consulibus civitatis nostrae Gdanensis, fidelibus nostris dilectis

Sigismundus Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russiae Prussiaeque etc. dominus et heres

Famosi fideles nobis dilecti.

Miramur vos de nobis aliud velle sentire, quam debeatis , et universi regni nostri subditi experiantur, nos scilicet iuribus civitatis istius nostrae, quam manutenemus, contravenire eademque impugnare, propterea quod controversiam vertentem inter Theodoricum Falke Hermanumque suum germanum ab una et Iohannem Flaxbinder notarium nostrum parte ab altera per scabinos civitatis istius et demum per vos decisam in conventu per nos statuendam in terris Prussiae, parte una, quod sit gravata, conquerente revidendam, si bene processum sit ac bene decretum, commisimus. Tametsi facile credimus, quod vos, qui ex auctoritate nostra istic praesidetis, iustitiam provide in universos exerceatis, tamen interesse nostra nemo sanae mentis dubitat, qui fastigio regio praesidemus (vobis dumtaxat dubitantibus), quod in universum teneamur cuilibet, tam magno, quam minimo, providere, ubi quis se gravatum conqueritur de iustitiae remedio, et nec credimus, quod communitatis mens exsistat, ut in hoc nostrae auctoritati a quopiam derogetur. Quandoquidem difficile esset cuicumque oppresso iustitiae suae aequabile moderamen assequi, si penes nos non esset plena auctoritas relicta pro cuiuslibet iustitia relevanda.

Certum habete, quod cum tam amplissimum regnum iustitia moderamur et inde laudamur, quod in istam quoque civitatem nostram, quam fidissimam semper praedecessoribus nostris et nobis fuisse compertum habemus et quam gratia prosequimur in incremetumque eius intendimus, nulla iniuria in suis emunitatibus efficere cogitamus, sed ipsam in gratia fovebimus et in emunitatibus pro viribus, quantum fert aequitas, conservabimus. Et nollemus, ut a quopiam vestrum de nobis aliud cuipiam persuaderi deberet, non ab re itaque illam controversiam ad conventum in Prussia celebrandum detulimus, ut per consiliarios terrarum Prussiae statuum omnium plane videatur, quod nos nonnisi ea facere volumus et facimus, quae ad nostram auctoritatem pertinent, iustitia cuilibet salva permanente. Nam in his, quae sunt auctoritatis nostrae, dubitare nolumus, donec nobis ostensum fuerit ad planum, cuius privilegii auctoritate id constitutum sit, quod nostra non interest, gravamine affectis non sucurrere et ideo vos hortamur pro integritate fidei vestrae, quam nobis debetis, ut in his, quae ad nostram auctoritatem spectare dignoscuntur, vos obsequentes exhibeatis, gratiam accumulatiorem nostram ob eam rem habituri.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Poznaniae, Sabbato ante Dominicam Laetare proximo anno Domini millesimo quingentesimo tredecimo, regni vero nostri anno septimo.

Commissio propria regiae maiestatis

BJ, 6557, p. 350r

Sigismundus primus rex Poloniae Mercurino de Gatinaria cancellario caesaris

Illustris et Magnifice Domine, amice noster dilecte.

Ioannes Dantiscus secretarius noster fidelis dilectus egregie et ex sententia defunctus est officio servitutis suae istic apud caesaream maiestatem in his rebus, quas illi curandas mandaveramus. Quas ita ut transactae sunt, tametsi ex litteris huc ad nos scriptis abunde intellexerimus, tamen ex ipso cetera coram cognoscere avide cupimus, et eam ob rem eum huc ad nos accersere et istinc revocare nobiscum constituimus. Nec etiam ignoramus operam Illustritatis Tuae istic apud caesaream maiestatem nobis multum profuisse et proinde agimus et habemus illi magnas gratias, quas per omnem occasionem omni studio et gratificatione nostra referre illi curabimus.

Rogamus autem Illustritatem Tuam, obtineat eidem oratori et secretario nostro benignam missionem et abitionem a caesarea maiestate, et hunc venerabilem Ioannem Levi<>cium cantorem Plocensem et secretarium nostrum, quem in BJ, 6557, p. 350v locum illius istuc misimus, ut esset, qui nobis caesareae maiestatis benevolentiam in dies conciliaret, commendatum habeat auctoritateque te favore suo foveat et complectatur. Quo officio reddet nos sibi Tua Illustritas plurimum devinctos et obnoxios.

Et optime valeat Tua Illustritas.

Datum in Radom etc.

BCz, 247, p. 341

Reverendissime in Christo Pater, domine et benefactor meus colendissime.

Post humilem servitutis meae in Reverendissimam Dominationem Vestram gratiae et benignitatis commendationem.

Venit huc tabellarius serenissimi regis vi<c>esima huius, qui mihi Reverendissimae Dominationis Vestrae unas reddidit gratiae et benevolentiae in me plenas. Quibus Dominatio Vestra Reverendissima mandat, ut omnia, quaecumque hic acta sunt quaeque aguntur, a me diligenter et studiose perscriberentur. Quandoquidem, cum proprium sit debiti mei in Reverendissimam Dominationem Vestram officii, etiam si n praemonitus non fuissem, ... illegible⌈...... illegible⌉ ne latum unguem, ut aiunt, ab studio debitae observantiae eram discessurus.

Ea, quae acta sunt in Nova Civitate, abunde Dominationi Vestrae Reverendissimae perscripseram. Quae autem hic aguntur, quae spes sit istorum hic procerum obstinatos animos perfringendi, haec esse videntur potissima. Quae quidem, etsi parum tute sine chara ms. e(!) ⌈aa ms. e(!) ⌉cteribus litteris committuntur, tamen ita a me in omnibus est prospectum, ita hic Reverendissima Dominatio Vestra a me est edoctus, quo pacto ei sit procedendum, ut facile crediderim has secure et inviolatas perlatas iri.

Ego ex gratia Dei in hoc armorum tumultu recte valeo. Perfuncta mea legatione dudum me ad serenissimos meos principes recepissem, si ab serenissima regina Hungariae, domina mea clementissima, prohi<bi>tus et detentus non fuissem. Cum enim sua maiestas reginalis neminem habeat, quem isti hic proceres revereantur, neque tute cum eis audea superinscribed, in the hand of sender⌈aa superinscribed, in the hand of sender⌉t sua consilia communicare, pernecessarium maiestati suae reginali esse videtur, ut saltem aliquem apud se superinscribed⌈apud seapud se superinscribed⌉ habeat stain⌈[eat]eat stain⌉ serenissimi regis nostri auctoritatem sustinentem. Facile ego agnosco ingenii mei imbecillitatem BCz, 247, p. 342 tamque magnis et arduis rebus consilio occurrere non posse, tamen hidden by binding⌈[en]en hidden by binding⌉ non licet eius contraire voluntati, cui pro debita oboedientia hidden by binding⌈[ia]ia hidden by binding⌉ vitam et omnia mea debeo.

Vehementer probabatur consilium reginali maiestati Reverendissimae Dominationis Vestrae et, nisi expressum esset parentum mandatum hidden by binding⌈[tum]tum hidden by binding⌉ in omnem omnium rerum eventum, illud fuisset amplexa neque ullo modo se ab eo divelli passa fuisset. Sed, rebus sic stantibus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, nihil superinscribed in place of crossed-outnihildum⌈nihildum nihil nihil superinscribed in place of crossed-outnihildum⌉ certe videtur et praesentibus, et futuris rebus tam salutare, quam pactis et contractibus acquiescere, praesertim cum regia Romanorum maiestas ad omnia se promptissimum paratissimumque exhibeat. Tur Caesari Turcarum nescio, quam tute credi posset aut quam dudum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ hic maiestatem reginalem pateretur. Neque etiam conveniens esset maiestatem reginalem praebed praebere occasionem, ut Regnum Hungariae perditum eat et vicini populi atque universa res publica in ingens periculum et discrimen adducantur. Sed breviter Reverendissima Dominatio Vestra accipiat haec omnia, quae scire optat.

Serenissima reginalis maiestas regina Hungariae, quantum in maiestate sua serenissima est, alacri animo mandatis serenissimi sui parentis in omnibus cuperet oboedire neque eaque(?) secreto tenuisset, quod written overae(?)⌈ae(?)odod written overae(?)⌉ ab superinscribed in place of crossed-outad⌈ad ab ab superinscribed in place of crossed-outad⌉ regia maiestate iniunctum fuerat. Sed quia serenissimum dominum regem Romanorum ea apud Regni Hungariae proceres divulgasse maiestas sua BCz, 247, p. 343 reginalis intellexerat, quae maiestas sua superinscribed in place of crossed-outvestra⌈vestra sua sua superinscribed in place of crossed-outvestra⌉ serenissima, dominus meus meus clementissimus, aliquamdiu adhuc voluit esse occulta, facere et ipsa non potuit, quin rem divulgatam apud suos aliquantisper confirmaret. Non dixit maiestatem vestram serenissimam parentem maiestatis suae ita velle, sed hoc illius consilium esse, si serenissimus rex Romanorum pacta et contractus conservaverit, ab eis ne discederetur.

Huic relationi episcopus Varadiensis, Regni thesaurarius, magnifici Petrus Petrovicz et Turcus Balenth unanimi consensu et voluntate acriter restiterunt se fortunas omnes, vitam denique potius velle amittere, quam in regis Ferdinandi fidem et potestatem devenire. Vel ex eo Reverendissima Dominatio Vestra potest colligere, quo animo tulissent, si, quemadmodum serenissimus rex Romanorum superinscribed⌈RomanorumRomanorum superinscribed⌉ volebat, maiestatis vestrae serenissimae voluntatem apertius aperuisset.

Vehementer enim isti hic Regni proceres eo sunt commoti, quod serenissimus rex Romanorum prius armis quam benevolentia cum eis experiatur, praesertim cum ex multis serenissimae reginae Hungariae litteris intellexisset se on the margin in place of crossed-outsed⌈sed se se on the margin in place of crossed-outsed⌉ ad omnia serenissimi sui parentis mandata paratissimam BCz, 247, p. 344 semper affuturam, nulla eius rei habita ratione. Antequam ad contractus ab commissariis regis Romanorum descenderetur, aliquot ms. aliquod(!) ⌈aliquotaliquot ms. aliquod(!) ⌉ castra prius expugnavit, deinde ad Budam exercitum collocavit eo, uti domini hic isti dicunt, animo, ut si Buda armis potiturus fuisset, ad foederum et tractatuum observationem minus obligaretur.

Haec res episcopi Varadiensis, magnificorum Petri Petrovicz et Turcus Balenth animos vehementer exacerbavit, quodRomanorum regia maiestas superinscribed⌈maiestasmaiestas superinscribed⌉ non benevolentia, sed armorum violentia eos ad parendum impellere contend[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉. Magnum etiam ad priorem luctum haec ip eadem ipsa res hidden by binding⌈[es]es hidden by binding⌉ serenissimae reginali maiestati dolorem attulit. Tamen pro ea, qua praedita est, prudentia antequam mentem maiestatis regiae, serenissimi parentis, exploratam haberet, quacumque potuit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉ ratione, istorum hic procerum concitatos animos leniebat atque in hoc strepitu armorum sedulo agebat, ut ad pacta et tractationes descenderetur. Sed quia isti hic domini foederum condicionibus ab serenissimo rege Romanorum non satisfieri dicebant, quibus etiam, si tum temporis satisfacere potuisset, non solum castra, civitates et serenissimi olim BCz, 247, p. 345 regis Hungariae omne patrimonium ullis impedimentis reginali maiestati in manus et potestatem tradere volebant, sed vires exercitus, quo ab tyranno Turcarum secure defendi possent, prius videre, quam se serenissimi regis Romanorum potestati dedere cupiebant.

Ac si dicant nullo modo se in illius fidem et potestatem tradituros et, ut alia multa praetermittam, hoc unum Reverendissimae Dominationi Vestrae potest esse documento, num sit positum in potestate serenissimae reginae Hungariae tam obstinatos istorum trium animos serenissimo regi Ferdinando reddere oboedientes et benevolos, cum nihil voluntate reginalis maiestatis, omnia nutu eorum geruntur et gubernantur. Sed quicquid in potestate reginalis maiestatis fuerit, ne latum unguem, ut aiunt, ab mandato Maiestatis Vestrae Serenissimae paterno est umquam discessura.

Haec ante adventum serenissimi regis tabellarii superinscribed in place of crossed-outserenissimi regis et domini mei⌈serenissimi regis et domini mei serenissimi regis tabellarii serenissimi regis tabellarii superinscribed in place of crossed-outserenissimi regis et domini mei⌉ acta sunt. Quinto abhinc die, cum serenissimi regis mei tabellarius reginali maiestati litteras attulisset, illis lectis, illo ipso temporis momento hinc Trencinium, si potuisset, migrasset, si secum cum primis serenissimum suum filium, deinde thesauros abducere potuisset. Casu, quo suam maiestatem reginalem Buda exire paterentur, sine dubio serenissimum filium apud se retinerent. Quod priusquam eveniat, pro materna in filium indulgentia et BCz, 247, p. 346 amore maiestas sua reginalis, quodvis periculum mallet hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ subire, quam ab serenissimi sui filii complexu et conspectu divelli.

Cum igitur insciis et invitis dominis fieri nequivisset, ut maiestas sua hinc discederet, ex altera autem parte nollet hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ ... illegible⌈...... illegible⌉ ab mandato serenissimi sui parentis discedere, unumquemque dominorum seorsum ad se accersendos curavit. Imprimis autem magnifico domino Petrovicz scripta et mandata parentis sui serenissimi communicavit, deinde episcopo Varadiensi aliisque, qui a consiliis adsunt, aperte omnia sua reginalis maiestas exposuit. In instanti hoc saltem suae reginali maiestati dederunt responsi se nuntios et oratores ab caesare Turcarum exspectare spemque non dubiam habere eos cum eo nuntio redituros, quod bonis condicionibus maiestatis suae serenissimae filium caesar Turcarum in Regno Hungariae regnare sit permissurus. Hac de causa non videri, ut hinc sua maiestas discedat, sed de hac re diligentius inter se consulturi, id, quod potissimum ex dignitate et utilitate maiestatis suae serenissimae unicuique eorum fieri videbitur, fidele consilium daturos.

Qua<n>ttuor dies cum inter se consultassent maiestasque BCz, 247, p. 347 reginalis ab eis nihil tulisset responsi, ne quid negligentiae in remittendo tabellario ad maiestatem regiam committeretur, denuo ab eis sua maiestas reginalis postulavit, ut quivis pro sua virtute ac fide maiestati suae consilium suum aperiret. Se nihil dubitare unumquemque eorum pro sua integritate hoc consilii daturos, quo suam ad serenissimi sui parentis voluntatem aggregare queat. Postero die omnibus astantibus per dominum Benedictum Baoni Baioni sic est responsum.

Prima petitio haec fuit, ut sua reginalis maiestas afflicti huius Regni aeque atque sui ipsius habeat rationem. Quod Regnum, si sua serenissima reginalis maiestas hinc discederet et in gubernationem ac potestatem serenissimi regis Ferdinandi deveniret, sine omni controversia funditus interiret et everteretur. Cum neque eas copias, neque eam habeat rex Romanorum facultatem, ut hoc miserum et calamitosum Regnum Regnum ab vi et potentia caesaris Turcarum tueatur et defendat.

Secundo, ut sua reginalis maiestas non solum eius rei habeat rationem, quod olim serenissimo regi Hungariae, coniugi maiestatis suae, BCz, 247, p. 348 in maximis periculis cum summis impensis ad rogum usque fideliter servierint, verum etiam, iam serenissimo rege exstincto hidden by binding⌈[cto]cto hidden by binding⌉, constantem et non immutabilem oboedientiam ac fidem cum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ primis maiestati suae reginali, tum etiam serenissimo filio constanti animo praebuerunt, qua non solum apud serenissimum regem Romanorum, sed etiam apud caesarem Carolum in gravem reprehensionem et perpetuam indignationem devenerunt. His de causis, ne sua reginalis maiestas suo hinc hidden by binding⌈[c]c hidden by binding⌉ discessu eos et fortunas eorum perditum eat, rogabant.

Tertio, ut sua serenissima reginalis maiestas diligentissime consideret hidden by binding⌈[et]et hidden by binding⌉ et perpendat, quod illis periculum ab ordine equestri et universis regnicolis immineret, si suam maiestatem, in qua salus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ totius Regni Hungariae continetur, voluntate et consensu suo adscribed in place of crossed-outnostro⌈nostro suo suo adscribed in place of crossed-outnostro⌉ hinc abire paterent superinscribed in place of crossed-outm⌈mntnt superinscribed in place of crossed-outm⌉ur. Ceterum, cum caesar Turcarum serenissimum filium et suam suam maiestatem in Regno Hungariae omnino vult regnare, verentur, ne si hinc suam maiestatem migrare paterentur, instinctu eorum superinscribed in place of crossed-outnostro⌈nostro eorum eorum superinscribed in place of crossed-outnostro⌉ id caesar Turcarum evenisse existimet. Quod aliud nihil esset, nisi Turcam ad extremum Regni Hungariae irritare exitium.

Quarto, ut sua serenissima reginalis maiestas maiorem honoris hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, BCz, 247, p. 349 dignitatis suique status habeat rationem, quam aliae reginae Hungariae habuerunt, quae indignissime ex hoc Regno et hac sede regia cum summo dedecore et ignominia expulsae fuerunt, simulque diligenter sua reginalis maiestas ut consideret, in quem locum proficiscatur et in cuius fide sit futura. Certius esse, quam ut dubitari possit, regem Romanorum contra serenissimum filium hostilem animum omni tempore habiturum, qui cum rege ex sanguine et rege Hungariae sit natus, procliviorem gentem Hungariae filio maiestatis suae stain⌈[ae]ae stain⌉ quam regi Ferdinandi perpetuis superinscribed in place of crossed-outpertuis⌈pertuis perpetuis perpetuis superinscribed in place of crossed-outpertuis⌉ temporibus futuram ad eumque tamquam ad sacram anchoram singulare quoddam refugium habituros.

Quinto, ut sua serenissima reginalis maiestas consideret se ex Regno Poloniae esse expeditam, esse autem Regni Hungariae reginam atque non in Polonia, sed in Hungaria reformationem dotis habere, serenissimum vero filium membrum et caput principale huius Regni exsistere neque quemquam illo eius consequendi potiorem esse, cum antiquitus non armis et potentia reges ad gubernacula Regni Hungariae ascendebant, sed iis potissimum, qui Hungaro patre natus esset, consensu omnium eligebantur.

BCz, 247, p. 350

Sexto, adventum dominorum oratorum ab caesare Turcarum exspectari, qui diligenti studio egerunt, ut caesar Turacarum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ filium maiestatis suae in Regno Hungariae superinscribed⌈in Regno Hungariaein Regno Hungariae superinscribed⌉ regnare patiatur et ab omnibus inimicis eum potentia sua defendat. Cumque ... illegible⌈...... illegible⌉ cum hac optata reso ms. u(!) ⌈oo ms. u(!) ⌉lutione redeant, si maiestas sua written over...⌈... illegible⌈...... illegible⌉aa written over...⌉ reginalis nullam in se et filium benevolentiae caesaris Turcarum rationem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ haberet et, non exspectatis suis oratoribus, hinc discederet hidden by binding⌈[et]et hidden by binding⌉, occasionem daret, ut maiestatis suae written over...⌈... illegible⌈...... illegible⌉aeae written over...⌉ bona et eorum superinscribed in place of crossed-outnostra⌈nostra eorum eorum superinscribed in place of crossed-outnostra⌉ omnia bona, denique universum Regnum Hungariae funditus everteretur. Praeterea, si caesar Turcarum intelligeret, quod celari non posset, quod maiestas sua stain⌈[a]a stain⌉ reginalis, volente et iubente serenissimo suo parente, bonis Regni Hungariae regi Ferdinando superinscribed⌈regi Ferdinandoregi Ferdinando superinscribed⌉ voluntarie cedat, verendum esset, ne et Regnum Hungariae Poloniae in aliquod ingens discrimen et periculum deveniat. His de causis, si maiestas su written overvestr(?)⌈vestr(?) su su written overvestr(?)⌉a se et serenissimum filium eosque universos, denique totum Regnum Hungariae quietum et tranquillum vult conservare, quidvis potius in animum inducat, quam hinc discedere. Cum primum vero domini oratores redierint, nomine maiestatis suae serenissimae indictur stain⌈[tur]tur stain⌉os conventum generalem written overi⌈iemem written overi⌉, quo plures ad oboedientiam maiestati suae praestandam ... illegible⌈...... illegible⌉ venturos pollicentur in next line in place of crossed-outcredunt diceb[...]⌈credunt written overimus⌈imusuntunt written overimus⌉ diceb[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ pollicentur pollicentur in next line in place of crossed-outcredunt diceb[...]⌉, BCz, 247, p. 351 quam ut a quoquam sperari possit.

Ad haec cum reginalis maiestas respondere secus non posset, nisi ut se voluntati eorum accomodet et aliquantisper propositas rationes et consilia approbet, his verbis maiestas sua reginalis gratias agens eis respondit.

Maiestati suae gratam et acceptam esse erga se et serenissimum filium fil fidelis animi et studii eorum propensionem neque secus existimare, nisi haec omnia, quae ab eis aguntur et quae consuluntur, ex fidelissimo et sincero animo provenire, neque propterea hinc velle migrare, quod vel minus fidat fidei eorum, vel quod parum tuta et salutaria consili hidden by binding⌈[consili]consili hidden by binding⌉a cum ipsi sibi et serenissimo filio, tum superinscribed in place of crossed-outsed⌈sed tum tum superinscribed in place of crossed-outsed⌉ etiam universo Regno consilia esse ducat, vel quod non pro dignitate regia superinscribed⌈regiaregia superinscribed⌉ ab eis in omnibus tractetur et observetur, sed potius ut, uti oboedientem filiam par est, serenissimi sui parentis mandatis obtemperet. Et quamvis parum decorum suae reginali maiestati esse videatur, quod statim morem non gerat voluntati serenissimi parentis sui, tamen ne quid temere vel praecipitanter agere videatur, se aequo animo laturam, ut prius eorum rationes et consilia ad serenissimum parentem suum perferantur, priusquam hinc discesserit paper damaged⌈[it]it paper damaged⌉. BCz, 247, p. 352 Verum, si hoc ipsum mandatum habitis iis litteris denuo ab serenissimo rege Poloniae litteris confirmabitur, maiestati suae reginali non convenire neque decorum esse, ut ab superinscribed⌈abab superinscribed⌉ voluntate serenissimi parentis sui amplius aliqua dilatio fieret.

Sed aliter maiestas sua reginalis respondisset, si prius eorum consilia explorata non habuisset. Quibus fuit decretum et constitutum, si sua reginalis maiestas hinc omnino discedere hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ voluisset, ut vi retineretur.

His sic stantibus serenissima regina Hungariae serenissimi parentis sui filia oboedientissima neque de se, neque de serenissimo filio, neque de thesauris ullam habet disponendi potestatem. Omnia voluntate et arbitrio trium geruntur. Hi magna militum caterva sti stain⌈[sti]sti stain⌉pati incedunt. Hi sub praetextu voluntatis reginae, quaecumque hidden by binding⌈[ue]ue hidden by binding⌉ illis libent, faciunt. Voluntati eorum etiam si reginalis maiestas contraire vellet, propter vim militum et animum eorum erga serenissimum regem Romanorum alienissimum nihil umquam est profectura, tamen cum ea iam or tam⌈iamiam or tam⌉ sit expressa voluntas serenissimi parentis sui, quantum in maiestate reginali fuit, diligentem operam navavit et adhuc extrema quaeque apud hos Regni proceres tentabit, ut cum serenissimo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ BCz, 247, p. 353 suo filio, quocumque regia maiestas iusserit, hinc discedere possit.

Cum ab serenissimo rege Romanorum discederem, sua maiestas scripserat ad magnificum dominum Leonardum von Fels supremum sui exercitus capitaneum eique omnem dederat potestatem, ut, si hic isti vellent, de tractatibus ratio omnis transigendi adhuc tentaretur, sed domini nullo modo ab maiestate reginali ad ullos amplius tractatus induci potuerunt. Sine dubio rex Ferdinandus plura et maiora adhuc reginali maiestati concessisset. Domini vero eo excusabantur, quod Viszohrat expugnabatur, quod quattuor milia militum Pestum sunt ingressi. Quo animo vero ferat magnificus von Fels, quod ad novos ab eis tractatus non descenderetur, Reverendissima Dominatio Vestra ex iis litteris, quas ad me scribit, intelliget.

Turcae parati sunt venire superinscribed⌈rere superinscribed⌉ in subsidium serenissimae reginae, si istis proceribus credere fas est, qui stain⌈[i]i stain⌉ hoc pro certo affirmant. Si venient quidem, quemadmodum pro certo affirmant, in maiore futurum est Regnum Hungariae periculo superinscribed⌈periculopericulo superinscribed⌉, quam fuerit umquam, adventum autem eorum brevi exspectant. Maiestas reginalis rogat, ne Turca vocetur. Pr superinscribed⌈rr superinscribed⌉otestatur apud omnes, quantum in se est, nullo modo velle assentire, ut Turca in subsidium vocetur. Sed isti hic domini dicunt BCz, 247, p. 354 non opus esse, ut vocetur, modo intelligat Viszohrat expugnari et Germanos Pestum occupasse, illis tacentibus. Advolaturos.

De Transilvania bonam sibi spem domini pollicebantur eos maiestati reginali oboedientiam praestaturos fuisse, sed litterae, quae maiestati reginali hidden by binding⌈[nali]nali hidden by binding⌉ 16 Nove huius allatae fuerunt, aliam spem, atque putabant, eis dederunt, quemadmodum ex copia litterarum, quae maiestati reginali missae hidden by binding⌈[sae]sae hidden by binding⌉ fuerunt, poterit intelligere.

Quid egerint legati huius partis apud caesarem Turcarum, quam reso ms. u(!) ⌈oo ms. u(!) ⌉lutionem sunt allaturi, ex copiis litterarum Reverendissima Dominatio Vestra intelliget. Domini maximo gaudio efferuntur, quod legati eorum cum tam optata et exspectata redeant legatione. Hacque spe confisi hidden by binding⌈[si]si hidden by binding⌉ volebant, ut reginalis maiestas apud pontificem, Carolum caesarem, regem Gallorum et omnes Germaniae principes litteris suis conquereretur, quod serenissimus rex Ferdinandus non solum, quod pacta et contractus servare nolit, ma verum etiam citra omnem aequitatem maiestatis reginalis et suorum subditorum diciones ferro et igne persequatur. Sed sua reginalis maiestas huic rei noluit assentire, nisi prius hoc ipsum serenissimus rex Poloniae approbaret BCz, 247, p. 355 et sic faciundum censeret.

Thesaurus olim serenissimi regis Hungariae in Temeszwar ex mandato episcopi Varadiensis, thesaurarii Regni, fuit depositus. Molesto et iniquo reginalis maiestas tulit animo, quod non in maiestatis suae, sed alterius potestate reponeretur. Hoc nomine cum reginalis maiestas gravius expostulasset, non potuerunt maiestati suae honeste negare, quin huc adducendum curarent, sed thesaurum ducendo, cum apud fluvium Czisa de insidiis edocerentur, veriti, ne eis quid adversi contingat, in castrum maiestatis suae serenissimae cognomine Szolmosz thesaurum deduxerunt illudque homini maiestatis suae serenissimae iurato in fidem et custodiam tradiderunt.

Triginta milia ducatorum, quos dotis nomine serenissimo olim regi Hungariae serenissimus rex meus miserat, maiestati reginali per thesaurarium Regni sunt allati. Ex quibus hic ipse thesaurarius, episcopus Varadiensis, tria milia pro militum stipendio ab reginali maiestate extorsit. Duo milia etiam pro solutione aulicis et aliis ab sua maiestate sunt expositi. Intra triduum alia erit solutio militum, pro quibus procul dubio totidem ab sua reginali maiestate postulabunt. BCz, 247, p. 356 Alius maiestatis suae serenissimae thesaurus, is qui suae maiestatis ef ex Polonia ducebatur, omnes vestes et omnes gemmae pretiosae sunt relictae in Coszicze in eorum potestate, qui episcopo Varadiensi, Regni thesaurario, fidem et oboedientiam iuramento obstrinxerunt. Ita omnia maiestatis suae bona hinc et inde sunt dispersa, ut difficile simul in unum locum conferri possint conferri.

U stain⌈[U]U stain⌉ltra haec omnia incommoda hoc etiam accessit, quod dum fec(?)isset decretam contributionem nomine et potestate reginalis maiestatis, ex qua ad minus viginti quinque milia suae maiestati veniebant, eam Turcus Balenth pro sui ipsius commodo exegisset ab sua reginali maiestate averterunt. Hac ratione, ubi possunt, omnes rationibus suis cum detrimento et incommodo reginalis maiestatis prospiciunt.

Haec sunt, quae in praesens Reverendissimae Dominationi Vestrae scribenda videbantur. For Si hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ fortasse longior Reverendissimae Dominationi Vestrae esse visus quam fuero, quam res ipsa hidden by binding⌈[psa]psa hidden by binding⌉ requirebat, hoc Dominatio Vestra Reverendissima secu stain⌈[ecu]ecu stain⌉m cogitabit me in scribendo maluisse molestum esse, quam in suspicionem negligentiae apud Reverendissimam Dominationem Vestram devenire.

Servet Deus Omnipotens Dominationem Vestram Reverendissimam ad multos annos incolumem. Cuius gratiae et clementiae me perpetuo commendo.

Datum Budae, 23 Novembris 1540.

Reverendissimae Dominationis Vestrae humillimus oboedientissimusque servus Andreas Czarnkowski scholasticus Cracoviensis

3