BCz, 244, p. 71

Reverende domine, amice et frater carissime ac honorande. Salutem et omnis felicitatis accessum.

Accepi superiori hic die Dominationis Vestrae litteras XXVI Ianuarii praeteriti Cracoviae datas, cum quibus mihi misit facultatem pro substituendo denarii sancti Petri collectore. Quod quemadmodum Dominatio Vestra voluit, ut fieret, vicario meo in spiritualibus iniunxi.

De domino Bohus mirari satis non possum, quod verbo suo et litteris, quas ad me novissime dedit, adeo impudenter adversatur. Scripsit mihi, quod domino Georgio Hegel quinquaginta aureos solvisset, de reliquis se mecum conventurum, cum tamen ipsi domino Georgio, ut nuper mihi per litteras suas declaravit, ne hilum quidem dederit. Ego quidem longe plura huic viro, qui et nobilitate, et existimatione apud homines habitus est conspicuus, credidissem, verum, quis nunc orbis sit, nescio. Dabitur nihilo secius a me opera, ne mihi frustra imposuisse videatur, quodque falsus est ab eo Georgius Hegel, immo et ego, minime ad cumulum honoris illi accedet. Velim, Dominatio Vestra litterarum eius exemplum in his ad me, quod domino Georgio misi, legeret; non posset una mecum satis admirari, cum sibi fidem petit dari, ubi nihil fidei praestitit etc.

Quod Dominatio Vestra fugit conte(n)tionem cum domino Tanczinszki, prudenter id quidem, neque mentis meae fuit, ut Dominationem Vestram cum illo committerem, saltem ut domino Kyewszki, quem arbitrabar procuratorium onus a me suscepisse, adesset. Verum intellexi ab eo, quod in celeritate abitionis meae ex Cracovia actus iste constitutionis fuisset omissus. Quomodocumque hoc accidit, non tamen a me debet neglegi alterius cuiuspiam procuratoris constitutio contra raptorem et occupatorem decimarum mearum, ipsum dominum Tanczinski. Velit itaque me Dominatio Vestra certiorem reddere, an istiusmodi Cracoviae vel in Lublin, quo idem Tanczinszki spectat, procurator debeat constitui. Gratum mihi est plurimum, quod reverendissimus olim dominus noster episcopus Cracoviensis, cuius anima in perpetua pace quiescat, in negotio ecclesiae meae litteras regias ad pontificem et Regni protectorem transmiserit. Qua de re pro vetere inter nos amore et amicitia Dominationem Vestram, quantum possum, impensius oro, ut huic rei modis omnibus intendat, quo in urbe expediri possit, quicquid pro ea expeditione erit solvendum. Scripsi domino Georgio Hegel, ut habito cum Dominatione Vestra consilio pro me exponat, modo talis solutio sit rationabilis, qua in re Dominatio Vestra commodius se geret, quam a me possit scribi, utque Dominatio Vestra huic meo negotio accuratam impendat operam, iterum atque iterum rogo.

Adiunxi BCz, 244, p. 72 his ea, quae velim in tabula fabre confecta optimis characteribus describi atque depingi, appendique ad sepulcrum reverendissimi domini mei episcopi Cracoviensis. Unde a Dominatione Vestra maiorem in paper damaged⌈[n]n paper damaged⌉ modum peto, velit efficere, ut versus isti, quemadmodum descripti sunt in bene compacta et exornata tabula, sepulcro applicarentur. Quicquid pro hoc opere Dominatio Vestra impenderit, magna cum animi gratitudine solvam, vel impensam Dominatio Vestra a domino Georgio Hegel exigat, cui ob id scripsi. Rogo item, ut priusquam versus istiusmodi transcribantur, Dominatio Vestra illos singularissimo amico meo domino Stanislao Hosio legendos tradat meoque ab eo nomine postulet, ut si quid vel mutandum paper damaged⌈[um]um paper damaged⌉ vel addendum censuerit, ad hoc non secus atque ego ipse potestatem habeat, illumque ex me salute plurima impartiat. Utinam tantum mihi esset fortunarum, ut hunc eruditissimum iuvenem apud me fovere et bene illi, quantum virtus et ingenium eius meretur, facere possem. Mitto hic litteras ad Dominationem Vestram adiunctas domini Gluchowszki; gratum mihi erit plurimum, si Dominatio Vestra illi in his, quae petit, morem gerere et adminiculum praestare poterit, quod omni fraterno amore et officio Dominationi Vestrae rependere conabor sedulo. Quam optime et quam diutissime valere cupio.

Ex castro meo Lubaviensi, XVIII Februarii M-o D XXXVI.

BCz, 244, p. 204

Reverendissime in Christo Pater et Domine, Domine mi observandissime. Salutem et mei plurimam commendationem.

Non potui committere huc ad meos sospes rediens pro ea humanitate et benevolentia, qua ... illegible⌈...... illegible⌉ me et prius semper, et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ novissime ... illegible⌈...... illegible⌉ Cracoviae Dominatio Vestra Reverendissima superinscribed⌈Dominatio Vestra ReverendissimaDominatio Vestra Reverendissima superinscribed⌉ est prosecuta, quin iis Dominationis Vestrae Reverendissimae on the margin⌈Dominationis Vestrae ReverendissimaeDominationis Vestrae Reverendissimae on the margin⌉ cum prosperam valetudinem, tum etiam statum hidden by binding⌈[tum]tum hidden by binding⌉, quem in dies feliciorem Dominationi Vestrae Reverendissimae precor, inviserem, of hidden by binding⌈[f]f hidden by binding⌉ferens me, si qua in re ominationi Vestrae Reverendissimae gratificari seu hidden by binding⌈[seu]seu hidden by binding⌉[1] inservire possem, Dominationi Vestrae Reverendissimae propensissimum atque obsequentissimum.

De rebus novis hoc tempore apud nos nihil hidden by binding⌈[l]l hidden by binding⌉ habetur. In Dania omnia sunt pacata. Quod regnum dux Holsaciae non sine adminiculo serenissimi regis nostri obtinuit. Fertur tamen, quod episcopis in eo male velit, quorum aliquot detinet captivos. Videretur mihi non abs re esse, cum serenissimus dominus noster in ea est amicitia et coniunctione cum eodem duce electo Daniae rege, ut maiestas eius superinscribed⌈eiuseius superinscribed⌉ regia amice pro captivis episcopis illi electo on the margin⌈electoelecto on the margin⌉ regi scriberet, itidem et ill(ustrissimo) or ill(ustri)⌈ill(ustrissimo)ill(ustrissimo) or ill(ustri)⌉ duci in superinscribed⌈inin superinscribed⌉ Prussia, ne passim de(?) dicatur maiestatem regiam illi favisse, ut regnum assequeretur, quo res eccl<es>iasticas ex suo ordine superinscribed⌈ex suo ordineex suo ordine superinscribed⌉ et episcopos ex bonis suis deturbaret. Sunt et alii tres Sueciae episcopi Gdani exules – isti in magna vivunt paupertate. Subvenirem eis libenter, verum ego ipse egeo, duobus annis sese subsequentibus non parum in curia nostra extenuatus. Pro bonis igitur iis viris, qui quemadmodum et ... illegible⌈...... illegible⌉ nos episcopi sunt, ad Dominationem Vestram Reverendissimam intercedo, utque ad maiestatem regiam et ad alios episcopos et praelatos nostros hidden by binding⌈[os]os hidden by binding⌉ Dominatio Vestra Reverendissima intercedat, plurimum oro, quo aliquid subsidii illis subministrari possit. Quod quidem et mutuae dignitatis cum eis officium, et ipsamet pietas Christiana deposcit ac postulat.

Ceterum, Reverendissime mi Domine, cum vale Dominationi Vestrae Reverendissimae dicerem, impense rogavi Dominationem Vestram Reverendissimam, ut honesto viro domino Georgio Hegel, dominorum Fuggarorum Cracoviae factori, ad meam qui etiam Dominationi Vestrae Reverendissimae omnibusque praelatis Regni libenter, ubi potest, inservit, ut ad meam commendationem illi favere gratiamque suam non gravate contra iniquos delatores on the margin in place of crossed-out suos⌈suosiniquos delatoresiniquos delatores on the margin in place of crossed-out suos⌉ et osores eius superinscribed⌈eiuseius superinscribed⌉ impartiri velit, quod hic iterum repeto superinscribed in place of crossed-out nacum illo omni gratitudine et obsequio erga Dominationem Vestram Reverendissimam promereri perpetue studebimus⌈nacum illo omni gratitudine et obsequio erga Dominationem Vestram Reverendissimam promereri perpetue studebimushic iterum repetohic iterum repeto superinscribed in place of crossed-out nacum illo omni gratitudine et obsequio erga Dominationem Vestram Reverendissimam promereri perpetue studebimus⌉, meque cum illo in benevolentiam et favorem Dominationis Vestrae Reverendissimae summopere commendo, quam Deus Omnipotens quam diutissime sospitet ac prosperet in omnibus.

Ex castro meo Lubaviensi, XVII Martii MDXXXVII

[1 ] [seu] cf. IDL 176: metiri seu expendere

Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice et tamquam frater carissime et honorande.

Redditae sunt mihi litterae Vestrae Paternitatis Reverendissimae gratissimae profecto, quae testes sunt bonae valetudinis eius, de quo ego plurimum gaudeo. Quibus litteris etiam me visere et ea, quae in terris aliis aguntur, pro suo in me amore significare dignata sit. Pro quo ego ago et habeo Vestraa Paternitati Reverendissimae amplissimas gratias referreque omni occasione nacta curabo.

Praeterea, quod attinet regem Daciae, qui non veretur in episcopos suos ita crudeliter saevire, retuli ego praesente reverendissimo domino episcopo Plocensi regiae maiestati, cui Reverendissima Paternitas Vestra etiam haec scripserat. Consului et rogavi suam maiestatem, ut isti regi et duci Prussiae amice scriberet et consuleret, ut episcopos suos, qui assidue cum clero suo Deum orant, pro eorum felici valetudine aliter tractaret et diligeret. Pollicita est sua maiestas hoc facere. De provisione autem istorum episcoporum maiestas regia intra se deliberat, sed an cito respondere dignabitur, ignoro. Ego vero libenter hoc faciam, sed iam non isto anno, quia sicut non ignorat Reverendissima Dominatio Vestra, ita sum exha<u>stus expeditione episcopatus Cracoviensis, quod cogor alienis nunc vivere, quia plusquam quattuordecim milia florenorum exposui et plusquam sex milia consumpsi, quia omnia praedia episcopatus mei erant ita spoliata, quod nihil penitus in eis inveni. Sed duce Domino nunc iam omnia meliorabuntur et tunc ego unum ex istis exulibus recipiam ad me.

In novis hic nihil novi habemus, praeter hoc, quod Tartaros timemus et bellum non cito movebitur.

Commendo me tandem superinscribed⌈tandemtandem superinscribed⌉ amori Vestrae Paternitatis Reverendissimae, Quam bene et indies felicius valere desidero.

Ex Cracovia, feria quarta magna anno Domini M-o DXXXVII-o

Eiusdem Paternitatis Vestrae Reverendissimae totus Ioannes episcopus Cracoviensis subscripsit

AAWO, AB, D.5, f. 15v

Reverendissimo in Christo patri et domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi et coadiutori Varmiensi, domino amico tamquam fratri carissimo et honorando

AAWO, AB, D.5, f. 15r

Reverendissime in Christo pater et domine, amice tamquam frater carissime et honorande.

Redditae sunt nobis litterae Paternitatis Vestrae Reverendissimae, quibus nos visere et sanitatem nostram aeque suam nobis cupere dignata est, pro quo agimus et habemus Paternitati Reverendissimae Vestrae magnas gratias. Nos profecto vicissim et incolumitatem longam et omnes feliciores accessiones Paternitati Vestrae Reverendissimae precamur. Quod vero attinet istos exules episcopos, qui Gedani morantur, cum primum dabitur nobis occasio, ita ut prius scripseramus, faciemus pro eis quicquid poterimus libenter. Nova apud nos haec sunt: Valachus hodie scripsit maiestati regiae humiliter supplicans, ut cum eo amice et gratiose super istis differentiis componere dignaretur. Serenissimus rex Romanorum ipse magno affectu intercedit stain⌈[dit]dit stain⌉ pro eo ad maiestatem regiam et petit, ut admittere ad se dignaretur venire tam suos oratores, quam etiam Valachi. Sua maiestas iam praefixit tempus pro festo Penthecostes vel paulo longius oratoribus ipsis ad se veniendi. Quid stain⌈[id]id stain⌉ posthac erit, scribemus Vestrae Paternitati Reverendissimae per aliquem occurrentem. Turci in Ungaria profligarunt nunc aliquot milia serenissimi regis Romanorum et multi desiderantur. Valachus timet et maiestatem regiam et Thurcum. Ideo petit gratiam, plus tamen fraude quam virtute utitur. Idcirco maiestas regia omnino decrevit cum omnibus suis subditis Russiam proficisci. Sunt et alia multa, sed propter nostras occupationes non potuimus nunc Vestrae Reverendissimae Paternitati significare, tamen postea nacto nuntio scribemus Vestrae Reverendissimae Paternitati omnia on the margin⌈omniaomnia on the margin⌉. Cui nos ex corde commendamus et valere feliciter cupimus. Praeterea venturi etiam sumus Pethrcoviam ad synodum pro festo Sanctae Trinitatis. Iterum cupimus Vestrae Reverendissimam Paternitatem feliciter valere.

Ex Cracovia, ipso die Sancti Marci anno Domini M-o D-o XXXVII.

Eiusdem Paternitatis Vestrae Reverendissimae totus Ioannes episcopus Cracoviensis subscripsit

AAWO, AB, D. 5, f. 131v

Reverendissimo in Christo patri, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino amico et fratri in Christo carissimo.

AAWO, AB, D. 5, f. 131r

Reverendissime in Christo pater, domine amice et frater carissime.

Significavit nobis summus pontifex dilatam esse iterum constitutionem generalis concilii et bullam ipsius dilationis nobis misit, hortando nos, ut eam ipsam dilationem universis suffraganeis nostris declararemus. Proinde nos etsi quidem Reverendissimam Dominationem Vestram credimus iam de ipsa dilatione non ignorare, tamen suae sanctitatis mandato satisfacere volentes mittimus illi exemplar ipsius bullae, ex qua intelleget, ad quod tempus concilium ipsum iterum sit prorogatum.

Ceterum fuit hic apud nos nobilis iste Ioannes Osar de terra Lomzensi, sacrae maiestatis regiae Poloniae subditus, et narravit nobis magnam sibi exhibitam iniuriam ab olim praedecessore Reverendissimae Dominationis Vestrae ratione villae suae Bansen et nonnullorum bonorum ad eam ipsam villam pertinentium rogavitque nos, ut ad Vestram Reverendissimam Dominationem quae pro illo intercederemus. Atque ita rogamus illam plurimum, dignetur huic nobili de ipsa villa Bansen et omnin paper damaged⌈[n]n paper damaged⌉bus bonis eius, quae istic habet, omnimodam iustitiam paper damaged⌈[am]am paper damaged⌉ per capitaneos suos paper damaged⌈[suos]suos paper damaged⌉ ministrari facere vel ipsamet illam ministrare et id, quod eidem nobili fuerit iniuste receptum, illi rursus restituere velit, rem iustam seque dignam et nobis valde gratam factura Reverendissima Dominatio Vestra, quam illi omni gratitudine et benevolentia nostra vicissim referre curabimus. Cui nos ex animo commendamus eamque bene et semper felicem valere desideramus.

Piotrcoviae, octava die Februarii anno Domini M-o D-o XXXVIII-o.

Ioannes Dei gratia archiepiscopus Gnesnensis legatus natus et primas

BCz, 1597, p. 426

Reverendissimo in Christo Patri et Domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino amico et fratri carissimo ac honorando

BCz, 1597, p. 423

Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice et frater carissime ac honorande.

Libenter certe audivimus Vestrae Paternitatis Reverendissimae bonam sanitatem, quam eidem precamur semper longam et in dies feliciorem. Quod autem etiam nos nuntio suo viserit, agimus Reverendissimae Paternitati Vestrae magnas gratias, vicissim nos illi laetam et semper felicem valetudinem, ut scripsimus, desideramus.

Praeterea voluit a nobis Paternitas Vestra Reverendissima novitates, quae hic sunt, habere. Certe nullae aliae sunt, praeter hoc, quod in istis comitiis regni consulitur de maiori, quam antea fuit, defensione, et hoc propter Turcam, qui in vicinatu regni posuit pedem. Si res veniet ad effectum, poterit esse gratia Dei magna defensio. Sed status noster spiritualis non est exemptus nec dubitamus, quod et terrae Prussiae consulent tantum, quantum et nos, quia etiam et pro eis agitur.

Ceterum hoc etiam novum est, quod serenissimus rex noster daturus est primogenitam serenissimam reginam Izabellam serenissimo regi Ioanni in coniugem, quod sit felix faustumque, veniuntque iam Ungari cum magno comitatu, ut opinamur, recepturi iam ipsam serenissimam reginulam in Ungariam et ita erunt nuptiae solemnes, quibus si Paternitas Vestra Reverendissima BCz, 1597, p. 4324 interesset, nos libenter videremus, quia laetos omnes omnes faceret Vestra Paternitas, ut praelatus nuptialis.

Cupimus tandem Vestram Paternitatem Reverendissimam bene et feliciter valere, cui nos commendamus.

Ex Cracovia, die X-a Ianuarii anno Domini M-o D-o XXXIX-o.

Eiusdem Paternitatis Vestrae Reverendissimae Ioannes archiepiscopus Gneznensis etc. subscripsit

BCz, 1597, p. 956

Reverendissimo in Christo Patri Domino Ioanni dei gratia Episcopo Varmiensi, domino amico et fratri charissimo ac honorando

BCz, 1597, p. 955

Reverendissime in Christo Pater Domine, amice et frater carissime ac honorande.

Agimus illi magnas gratias, quod nos et servitore, et litteris suis Reverendissima Dominatio Vestra viserit. Nos quoque eius valetudinem hisce litteris nostris visemus, quam illi longam et semper felicem precamur futuram.

Quod autem attinet dominum Alexandrum Sculteti, illius ecclesiae Varmiensis canonicum, dolemus plurimum contumeliam per eum Reverendissimae Dominationi Vestrae illatam libenterque videremus illum iam tandem dignam suo excessu poenam subiturum et eam ob rem locuti sumus cum sacra regia maiestate culpamque per illum admissam suae maiestati abunde declaravimus, ut illa permittente immo vero volente ipse canonicus per Reverendissimam Dominationem Vestram iuste puniatur et a sua protervitate deinceps coerceatur. Maiestas vero regia nihil aliud facere potuit, tantum citationem contra illum dandam decrevit.

Nova hic in praesens nulla sunt Reverendissimae Domiationi Vestrae merito scribenda. Dominus Hieronimus a Lasko palatinus Siradiensis ab imperatore Thurcarum rebus et vita salvis rediens ad serenissimum regem Romanorum recta profectus est et hactenus huc non rediit. Dominus Soboczki regiae maiestatis aulicus per suam maiestatem ad ipsum imperatorem Thurcarum in legatione missus propediem speratur venturus. Quidquid afferet, postea scribemus Reverendissimae Dominationi Vestrae.

Cui nos commendamus eamque felicissime valere optamus.

Cracoviae, die octava mensis Martii anno Domini M-o D-o XXXX-o.