Clarissimo viro, domino Ioanni Dantisco, poetae laureato, serenissimi et cle[mentissimi] Poloniae regis secretario, amico tamquam fratri meo observando.

In Bolzano.

Clarissime domine, amice honorande.

Accepi non multis abhinc diebus litteras Humanitatis Vestrae intellexique ea, quae mihi significabat. Quocirca ipsam maiestatem diligenter allocutus rem Humanitatis Vestrae ea qua potui ac debui industria ac vigilantia sollicitavi. Super quo maiestati suae videtur ipsam Humanitatem Vestram usque ad ulteriorem maiestatis suae dispositionem istic commorari debere. Cui ut se eo commodius interea intertenere valeat, mittit per eius famulum praesentium latorem quinquaginta florenos Rhenenses, quos etsi pauci sint, donec tamen aliter per maiestatem suam constituatur, aequo animo accipiet dignabiturque inter puellarum delicias istic, ubi frequentem copiam esse opinor, genio meo nomine, quoniam ego variarum rerum gravi mole oppressus mei incumbere nequeo, incumbere. Quae interea felix valeat, et ad cuius mandata me paratissimum continue offero.

Datae Ripae, 4 Maii 1516.

Humanitatis Vestrae bonus frater Paulus Oberstainer etc. per manum propriam

Clarissimo viro domino N.(!) Dantisco serenissimi Poloniae regis etc. secretario, amico meo honorando

In Bulsano

Magnifice vir amice carissime.

Sacratissima caesarea maiestas iam vobis per praesentium latorem mittit centum florenos Rhenenses. Quae mihi iniunxit, ut ad vos perscriberem. Quatenus huiuscemodi florenos percipiatis perceptisque Venetias per arcem Peutelstain et Cadubrium iterum reverti maturetis Venetorumque dominis exponetis vos illorum responsum cuidam consiliario caesareae maiestatis ex ordine retulisse, cuius nomen si fortasse inquirere eniterentur, eis respondeatis: “Et licet ego, si quisnam fit, vobis declararem, illum tamen non cognosceretis. Cui etiam me ipsius nomen nemini vestrum velle pandere firmiter promisi, idque iure iurando confirmavi”. Dicetisque illis praeterea dictum consiliarium vobis persuasisse, ut ad eos reverteremini illos cohortando, velint cum sacratissima caesarea maiestate decem et octo mensium inducias inire excluso tamen in eiusmodi induciis Francorum rege, quemadmodum eis ante hac proposuerat sanctitas summi pontificis, ut aliqua laudabilis expeditio interea contra infideles Turcas, Christiani nominis hostes, confici posset. Qui consiliarius insuper pollicitus est se apud caesaream maiestatem omnino effecturum, quatenus maiestas sua huiuscemodi inducias assummet ac in ipsorum manus postea pro maiori eorum contentamento et recompensa stantibus eiusmodi induciis duas civitates, Cremonam scilicet et Laude, quas propediem ex manibus Gallorum recuperabit, consignabit. Qui si postmodum finito induciarum tempore cum maiestate sua caesarea pacem concludere voluerint, ipse consiliarius etiam promittit se a maiestate sua impetraturum, ut pacem quoque cum ipsis Venetis ineat, hac scilicet condicione, ut omnia quae sua maiestas possidet, retineat. Quae omnia Dominatio Vestra sua solertia et dexteritate, et quanto expeditius poterit, cum praefatis Venetis tractabit. Quod si ab illis bonum responsum haberetis, id totum mihi significabitis. Litteras superscribendo N. consiliario caesareae maiestatis et crucem nigram sub illarum suprascriptione pingendo, quas ad praefectum caesareae maiesta <ti> s in Toblach dominum Christopharum(!) Herbst mittetis, cui maiestas sua per litteras praesentibus alligatas iniungit, ut cum dictae litterae vestrae ad eum pervenerint, illas per proprium nuntium illico ad caesaream maiestatem transmittat. Cui ideo inter tran[s]eundum ipsas litteras caesareas pariter et alteras etiam annexas capitaneo arcis Pentelstain, ut vos hinc inde libere transire permittat, praesentabitis. Sin autem malum responsum habueritis ..., iter postea vestrum directe ad caesarem arripietis, ut sua maiestas tan[dem(?)] quid sibi latius pro rerum et temporum condicione faciund[um(?)] videbitur, eo opportunius disponere valeat recognitura semp[er(?)] cum solita sua gratia et clementia omnem diligentiam, et labores vestros. Nec deerit Vobis umquam ad quodcumque decus co[mmo(?)]dum atque ornamentum vestrum, quod nobis tam ex commissione suae maiestatis quam etiam pro mea erga Dominationem Vestram singulari amic[itia(?)] ignotum esse nolui etc. Bene valete.

Datae ....

Vester Paulus de Oberstain doctor etc. caesareae maiestatis consiliarius et secretarius etc.

Non sum nescius, quibus semper beneficiis ac ornamentis affeceris eos, qui tui nominis fuerunt observantes, et non eos modo, sed etiam qui te saltem nosse cupierunt. Huius rei caussa scio eam stare nunc quoque naturam tuam et consuetudinem, ut oninibus sis ad benefaciendum propensus et neminem patiaris tuum patrocinium implorantem, quem non admittas, quem non subleves, cui non adsis omni quo possis auxilio. Hiis igitur tuis moribus, Praesul Amplissime, haec tua natura et aliis, quibus imprimis auctus ornatusque es, virtutibus promeritus es, ut ab omnibus ameris, orneris et summis extollaris laudibus. Non patiare igitur, ut unicus reperiatur, qui praedicare possit, te tui factum esse dissimilem et te consuetudinis humanae esse oblitum.

Iodocus tuus olim necessarius tibique maxime charus, etsi non leviter contra te deliquerit et tuam consuetudinem plurimum offenderit, tamen cum nunc poeniteat se sui delicti, et errore quodam non malicia se, quod fecit, commisisse confiteatur. Non exiguae certae laudis et gloriae tibi accesserit, Pater Inclyte, si id factum, qualecumque sit, sive errore, sive imperitia commissum, ei condonaris. Fac igitur, ut unius culpa ab insigni tua aliis semper benefaciendi natura, ab optimis tuis, quibus semper omnibus placuisti, moribus te non abducat. Et si multos tibi adversantes et aemulos tua virtute, pietate et industria vicisti, te ipsum quoque vince, plusque tribuas aliorum iudiciis de te olim fiendis, quam tuis affectibus, ex aliqua nunc praesenti contractis animi commotione. Id si feceris nimirum, amplitudini et gloriae tuae non parum consules.

Vale et me ama.

Ex Lincio, XV Februarii MDXXXI.

Quantis curis, anxietatibus, sollicitudinibus et periculis humanis sit subiecta condicio humana, neminem esse arbitror, qui te melius et cognoverit et sciat. Nam etsi Deo res tuas felicitante in quieto nunc positus sis statu et nulli nunc subiectus esse videaris periculo, tamen antequam ad hoc pervenires loci, ut securus tutusque esse posses, multa passus es incommoda, calamitates et, si id tua venia dici poterit, pericula.

Quantis a pueritia variis in locis, regnis, inter diversas nationes iactatus sis turbinibus et quae pericula adiveris, non est nunc mei instituti ea referre. Tu ipse eorum es conscius et testis. Lucem luci addere hac mea commemoratione viderer, hoc unum tuae virtutis maximum fuit testimonium, te in multis fortunae varietatibus non succubuisse, sed constantem semper gessisse animum, nonque fractum tempestatum ac periculorum procellis. Quod autem tuum praesentem statum consecutus sis virtute duce et Deo volente, non miror. Nam multi alii quoque tibi omnibus rebus inferiores, sive largitionibus sive favoribus, magnum plerumque statum sunt consecuti, tu multo magis omnibus praeditus virtutibus dignus eras, qui hoc honore, quo nunc frueris, ornareris.

Nimirum Deus Optimus Maximus suo primum gregi tibique curaeque tuae subiecto bene perspexisse videtur, qui te pastorem tam vigilem, tam pium, tam bonis omnibus decorum illis perficere dignatus est. Deinde tu tuis virtutibus non minimum familiae tuae decoris comparasti. Nam etsi ex antiqua ortus eras familia, omni honore et dignitate etiam alioqui ornata, tamen tua hac amplitudine non parum illi adiecisti et decoris et ornamenti. Quare non est, quod tristeris, sed est, cur maxime laeteris te tua virtute sola eo honoris provectum esse, ut aliis praesis, multis bonis viris prosis, tuisque sis ornamento.

Vale.

Bruxellae, XVIII Februarii MDXXXII.

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dantisco Dei gratia episcopo Culmensi etc., domino et amico suo [admo]dum observandissimo ac gratioso

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine plurimum observandissime.

Post servitutis suae in gratiam Vestrae Reverendissimae Paternitatis comendationem. Ut Vestra Reverendissima Paternitas sana et felix cum incremento omnis boni semper exsistat vivatque, ei ex sincero cordis sui affectu apprime faveo, non secus quantum mihi ipsi.

Dominus Nicolaus Nypschicz, amicus et fautor meus singulariter gratiosus, in his paulo transactis temporibus binas ad me transmisit litteras, unas a sacra maiestate imperiali, quae mihi maximi momenti et consolationis adsunt, alias vero ab Vestra Reverendissima Paternitate, a domino et amico meo observandissimo. Quae mihi etiam plurimum in modum exstiterant gratissimae, quoniam Vestra Reverendissima Paternitas nullis meritis meis exsistentibus erga Vestram Reverendissimam Paternitatem, immo et nunc olim parentis mei, dignata est Vestra Reverendissima Paternitas ex sua innata virtute et gratia sua erga me, exsistens in aula caesareae maiestatis me comendare in gratiam caesareae catholicae maiestatis et in signum huius gratiae caesareae maiestatis dignata est Vestra Reverendissima Paternitas litteras mihi caesareae maiestatis cum creditiva super Vestram Reverendissimam Paternitatem ad me transmittere. Quam huius modi gratiam Vestrae Reverendissimae Paternitatis erga me abunde ex eiusdem litteris accepi et pro his omnibus maximas et immortales gratias ago Vestrae Reverendissimae Paternitati, et id omnibus modis Vestrae Reverendissimae Paternitati mereri et rependere curabo latiusque, ut spero, in brevi de his omnibus oretenus Vestrae Reverendissimae Paternitati agam gratias.

Tandem valeat et, ut coepit, me sua gratia prosequatur.

Ex arce Ostrog, feria quarta proxima ante festum sancti Stanislai translationis, anno Domini M-o D-o XXXII.

Helias Constantinovicz dux Ostrozensis, palatinides Trocensis etc.

Magnifice Domine, Amice carissime et honorande. Salutem Magnificentiae Vestrae et omnem precor felicitatem.

Cum nuper in tot turbis et negotiis Cracoviae occupati commode inter nos convenire non potueramus, maxime in eo, quod pertinet ad colloquium habitum a Magnificentia Vestra cum illustrissimo domino Ioanne Alberto marchione Brandenburgensi, cum legationis munere Magnificentia Vestra apud caesaream maiestatem fungeretur, non potui mihi temperare, quin hinc ea de re Magnificentiam Vestram amice commonerem. Quandoquidem idem illustrissimus princeps de hoc cum Magnificentia Vestra habito colloquio me per litteras suas certiorem reddidit a meque pro iure mutuae nostrae amicitiae , quam in aula caesaris, cum ex urbe in Hispaniam applicuisset, mecum per quinque continuos annos contraxit, impense postulavit, ut Magnificentiae Vestrae de promissa ad serenissimam maiestatem regiam intercessione mentionem facerem et, si quid ad eandem possem adminiculi, praestarem. Quantum se mea facultas ad impetrandum quidpiam a serenissima maiestate regia extendit, non est Magnificentiae Vestrae incognitum. Si quid ad id, quod ab avunculo suo nepos petit, suffragium meum valeret, vel si sic Magnificentiae Vestrae videbitur, quod forsan sit valiturum, praescribat: impartam non gravate. Princeps enim iste, non solum quod cum serenissima maiestate regia sanguinis necessitudine coniunctus est, verum etiam quod serenissimae maiestati regiae me praesentissimo teste libenter inservivit semper – idipsum et Magnificentia Vestra testabitur – non parum gratiae a serenissima maiestate regia promeruit. Cuius ratione pensio certe aliqua bono huic principi et ex sorore nepoti a maiestate regia deberetur, quae vel beneficio aliquo ecclesiastico compensari posset. Ea in re si quid Magnificentia Vestra effecit vel adhuc mea adhibita opera faciendum putat, ipse, iuxta hoc Virgilianum, “subibo humeris nec me labor iste gravabit”, modo mihi Magnificentia Vestra, quid per me fieri velit, designet. Hunc ego principem multis apud Magnificentiam Vestram laudibus extollerem , estque inter omnes, quos umquam aut vidi, aut novi, pro innumeris eius virtutibus laudatissimus, nisi certo compertum haberem, quod eum Magnificentia Vestra abunde noscat, virtutesque eius non inexploratas habeat. Quapropter a Magnificentia Vestra rogo plurimum, quantum potest, apud serenissimam maiestatem regiam votis eius faveat, meque de omnibus, quo in cardine haereant, ut certo rescribere possim, certiorem reddat Magnificentia Vestra, quam diutissime et prosperrime valere et vivere cupio ex animo.

Datae Lubaviae, XVI Martii MDXXXVII

Reverendissimo in Christo Patri, Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino et amico plurimo gratioso et honorando

Miłościwy Księże Biskupie.

Rad bych i zdrowiu, i wszytkiemu dobremu Waszej Miłości tak jako sam swemu. Daj, Panie Boże, Waszej Miłości zdrowie na długie czasy.

Tak jako mi Wasza Miłość teraz raczył pisać o brata książęcia pruskiego, tedy rad bych Jego Miłości służył i przyczynami do krola jego miłości i wszelakimi obyczajmi, tak jakom powinien, jedno jako Wasza Miłość wie dobrze, iż moja przyczyna u krola jego miłości tak jako sługi mało może być pożyteczna jeho miłości. A wszakoż, co może być ze mnie, chcę jego miłość i zalecać, i wszelakiem obyczajem się do krola jego miłości przyczyniać o to, co bych baczył być ku czci a pożytku jego miłości.

Przy tym się łasce a przyaźniej Waszej Miłości poruczam.

Datum Cracoviae, XXVIII Martii 1537.

Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis addictissimus Petrus Opalenski castellanus Gnesnensis, curiae magister regiae maiestatis

Magnifice Domine, Amice carissime et honorande. Salutem omnisque felicitatis accessum

Gratissimum mihi fuit, quod Dominatio Vestra mei non immemor per generosum dominum Nibschicz salvere me suaeque mihi benevolentiae offerre propensionem iussit. Quam mihi luculentioribus verbis, ut est dicendi non imperitus, quam ut a me scribi possint , favoremque ac amicissimum affectum Dominationis Vestrae in me resque meas recensuit. Pro qua erga me humanitate comitateque non vulgari Magnificentiae Vestrae magnas habeo gratias, daturus operam sedule, ut per continua benemerita mihi Magnificentiam Vestram reddere possim benevolentiorem, modo quibus in rebus gratificari ex usuque et ex re Magnificentiae Vestrae esse valeam, mihi explorate sit cognitum , utque favoris haec in me Magnificentiae Vestrae propensio in dies capiat incrementum, quam magni apud me facio et estimo. Impense oro non gra<va>te, quibus modis illam mihi in dies habeam auctiorem, edocere me velit Magnificentia Vestra.

Quam diutissime optime valere omnibusque honorum ornamentis decoratiorem fieri summopere cupio.

Ex castro meo Lubaviensi, XXVIII Septembris MDXXXVII.

Reverendissimo in Christo Patri, domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Chulmensi ac electo et nominato Warmiensi, domino suo colendissimo

Reverendissime in Christo Pater, domine, domine colendissime.

Post servitiorum meorum solitam commendationem.

Habeo Vestrae Reverendissimae Dominationi plurimas gratias de ista gratia et propensione, quibus me minus sibi meritum complectitur idque gratiosissimis litteris suis sufficientissime testari dignata est. Quam humanitatem et benevolentiam Vestrae Reverendissimae Dominationis utinam ego aliquando promereri possem. Vicissim rogo, ut me ea propensione et affectu, et amore, prout coepit, prosequi semper non dedignetur, et ubicumque mea servitia in rem suam accomodare possit, illis semper pro voto suo uti velit, plurimum rogo.

Nova hic in aula nulla sunt, praeter quaedam vetera et seditione plena, de quibus postea Vestrae Reverendissimae Dominationi scribere possum.

Cum his me et servitia mea gratiae Vestrae Reverendissimae Dominationis plurimum commendo. Quae valeat felicissime.

Datae Cracoviae, 15 Octobris 1537.

Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationi deditissimus Petrus Opalenski castellanus Gnesnensis et curiae magister etc.

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi etc., domino meo gratiosissimo

Reverendissime et Excellentissime Domine, domine gratiosissime.

Post debitam servitiorum meorum in gratiam Vestrae Reverendissimae Celsitudinis commendationem.

Nunc tandem animi et corporis dotes Vestrae Reverendissimae Celsituditds non noscere solum, sed vehementer admirari coepi, dum apud caesaream catholicam maiestatem principum meorum nomine nuntium egi. Nemo enim est non in aula solum, sed in omnibus Superioris Inferiorisque Germaniae partibus, qui virtutem, ingenium, doctrinam, humanitatem, eloquentiam, affabilitatem Reverendissimae Celsitudinis Vestrae infinitis laudibus non praedicet, et, ut ipsimet fatentur, nullum umquam fuisse et neque futurum oratorem, qui simile sui desiderium apud illos reliquerit. Infanda certe et immensa res, quae etiam humanam naturam superare videtur, tot tantisque placuisse viris, ut nullum sermonis et alloquendi sit omnibus argumentum, quam de valetudine et incolumitate Vestrae Reverendissimae Celsitudinis quaerere. Habent equidem principes nostri et totum Poloniae Regnum ingentem laudem et gloriam Vestrae Reverendissimae Celsitudinis nomine. Ego me hic presto apud suas maiestates et totam aulam iustum preconem incredibilium laudum Reverendissimae Celsitudinis Vestrae praestaboque perpetuo. Cui me et observantiam meam perpetua <m> addico.

Dominus de Granvella, primae auctoritatis apud caesaream maiestatem homo, amicissime Vestram Reverendissimam Celsitudinem salutat seque ei commendat. Eius litteras Reverendissimae Celsitudini Vestrae mitto. Princeps Aranze comitis a Nassau filius, comes de Buren, comes von Fryzland, Achacius quondam apud Anglum et nunc quoque istic missus orator, Erhardus de Dana, vicecapitaneus drabantorum et, ut brevius dicam, tota caesaris aula precatur Vestrae Reverendissimae Celsitudini exoptatam corporis valetudinem et incolumitatem et atque omnis boni florentissimum et perpetuum augmentum.

Reverendissimus archiepiscopus Cantuariensis, cui iuvenem quendam (ut ipse ait sororium), dum apud caesaream maiestatem oratorem agebat, Vestra Reverendissima Celsitudo addixerat, comme[n]dat se amori Celsitudinis Vestrae.

Ego rursum et iterum obsequia mea propensissima Vestrae Reverendissimae Cel[situdi]ni commendo.

Vilnae, 25 Septembris 154[0].

Vestrae Reverendissimae Celsitudinis addictissimus servitor Ioannes de Oczieschino manu sua.

Reverendissimo in Christo Patri Domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Varminensi(!), domino suo colendissimo

Miłościwy Księże Biskupie, panie a panie moj miłościwy.

Po zaleceniu służb moich napowolniejszych w łaskę Waszej Miłości, mego miłościwego pana etc.

Dodan mi list ot Waszej Miłości, ktorym ja ot Waszej Miłości z uczliwością isz z wielką wdzięcznością przyął i osobliwie się w tem kocham, że mię Wasza Miłość, slużebnika swego, nie raczył zapamiętać.

To, co mi Wasza Miłość raczył ku krolowej jej miłości młodszej, paniej mej miłościwej, poruczyć, tom wszyćko jej miłości oznajmił. Jej miłość ot Waszej Miłości tego chętnego służb swych zalecenia i wińczowania raczyła wdzięczna być i raczyła mi pilnie poruczyć, abych Waszej Miłości oznajmił, że jej krolewska miłość z tego ot Waszej Miłości wielmi wdzięczczna być raczy i chce rada zawżdy Waszej Miłości miłościwą a łaskawą panią być.

Nowin sam żadnych inych pewnych na ten czas nimasz, jedno to, że się posłow krola jego miłości rzymskiego każdy dzień nadziewają, księdza biskupa wrocławskiego i pana Zapki.

Co się na sejmie postanowienia dotycze, do tego czasu na tem stoi i mam za to, że się, dalibog, tak dokona:

Ich miłość panowie duchowni i świetcy i posłowie wszytcy ziemscy, chyba poznańskiego a kaliskiego wojewostwa, i to sobie to dwoje wojewostwo do jutra na rozmyślenie wzięli, a na to się zwolili, aby wojnę wszytcy jednostajnie, dobrze podle swej majętności każdy służyli, tak duchowni, jako świetcy ot naniższych aż do wyszych stanow. A to już na każdego cnotę przypuszczono, aby służył każdy wojnę podle swej nawyszszey możności.

Panowie duchowni mają osobami swemi doma ostać, ale przedsię wojnę rownemi poczty s nami mają służyć. Miasta i miasteczka małe mają piątegonastego człowieka wyprawiać. Item kmiecie we wsiach dwadziestego człowieka mają wyprawiać. Miasta wielkie głowne mają szacowany być a podle szacunku mają wojnę służyć abo wyprawić. Item ci wszytcy ludzie od przyszłego świętego Jerzego w rok mają się wojewostwach abo w swych powieciech okazować i pogotow <u> być, a w tem czasu też ma się każdy sposobić i pogotow <u> być.

W tem też czasu litewskie księstwo i pruskie, i zatorskie etc. mają k temu przywiedzeni i napomnieni być, aby takoweż brzemiona wszyćki rowno przyjęli, toż temż obyczajem gotowi byli, żadnego stanu nie opuszczając. A jesliżeby tego ty wyszej mianowane ziemie abo ktora s nich zwolić nie chciały, tedy my też tego nie bedziemy powinni uczynić. Do tego czasu na tem stoi, jesliże się nie otmieni. Jakoż nie tuszę, aby się otmienić miało, tak wiele ludziem <się> zda.

Pan stolnik Myszkowszki do jego miłości cesarza w poselstwie wyjeżdża.

Przy tym się Waszej Miłości memu miłościwemu panu w łaskę zalecam.

Dann w Pyotrkowye, wejśrzedę przet świętem Walentem anno Domini 1544.

Waszej Wielebności Waszej Miłości powolny służebnik Piotr Okuń z Grodziska ochmistrz krolowej jej miłości młodszej

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni episcopo Alsperiensi, domino colendissimo

Miłościwy Księże Biskupie, panie a panie moj miłościwy.

Po zaleceniu służb moich napowolniejszych w łaskę Waszej Miłości, mego miłościwego pana, daj, Panie Boże, Waszej Miłości długie dobre a fortunne zdrowie etc.

Waszej Miłości, memu miłościwemu panu, z łaskawej pamięci i za książki wielmi dziękuję.

Co sie pana doktora Longa, sekretarza krola jego miłości rzymskiego, ktorego jego miłość jej miłości raczył posłać, ten jeszcze przy jej miłości jest, ale mi powiedał, że nie miał {że nie miał} wolej długo ostać, a zwłaszcza jesli krol jego miłość do Litwy pojedzie.

Nowin sam przy dworze jego krolewskiej miłości żadnych niemasz godnych ku pisaniu. Krol jego miłość we trzech albo we czterech niedzielach ma za pewne Vzarszewy do Lytwy wyjechać. A szwakoż sie to wszytko może odmienić, bo krolowa jej miłość o to sie raczy starać, aby jego krolewska miłość raczył tej drogi na ten czas zaniechać a zdrowiu swemu i latiam swem aby raczył folgować, przypominając też jego krolewskiej miłości ten wielki glod i drogość, ktora tam jest na ten czas.

Przy tem sie Waszej Miłości i s memi napowolnejszemi służbamiy memu miłościwemu panu zalecam.

Datum Varscheviae, feria secunda post Dominicam R[a]mis Palmarum anno Domini M-o D-o XXXXIIII-o.

Waszej Miłości powolny służebnik Pyotr Okony z Grodzisk[a] podkomorzy rawski, ofmistrz krolowej jej miłości młodszej scripsit

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dantisco Dei gratia episcopo Varmiensi et domino suo clementissimo

Miłościwy Księże Biskupie, panie a panie moj miłościwy.

Po zaleceniu służb mych napowolniejszych w łaskę Waszej Miłości, mego miłościwego pana, daj, Panie Boże, Waszej Miłości długie fortunne zdrowie etc.

Tak jako mi Wasza Miłość raczył pisać, abych krolowej jej miłości młodszej, paniej mej miłościwej, służby Waszej Miłościy z winczowanim jej krolewskiej miłości długiego fortunnego zdrowia w łaskę zalecił, tom wszystko uczynił na rozkazanie Waszej Miłości z chęcią wielmi rad. Jej krolewska miłość raczyła tego ot Waszej Miłości wdzięczna być i raczyła mi jej miłosć rozkazać Waszej Miłości w liście moim z tego życzliwego winczowania i służb zalecania podziękować.

Item, co sie pana doctora Langa dotycze, tak mi był ustnie pierwej powiedział, że ni miał do Lithwy z krolową jej miłością jechać. A wszakoż powiedziałem mu to, że by to był Wasza Miłość rad wiedział, jesli przy krolowej jej miłości ma wolą długo ostać, i prosiłem go, aby sam Waszej Miłości w twj rzeczy dał znać. I ślę Waszej Miłości ten list od niego, ktorym sie Waszej Miłości będzie mogł dostatecznie sprawić, jako długo ma wolą tu zmieszkać.

Nowin sam zadnych pewnych na ten czas nimasz, ktore bych Waszej Miłości pisać miał. Krol jego miłość, tak pospolity głos jest, żeby miał we czterech niedzielach do Lithw[y] wyjechać. A wszakoż ja w tej rzeczy Waszej Miłości nic gruntownego pisać nie umiem, abowiem sie ty rzeczy mogą jeszcze w krotszy abo w dłuższy czas odmienić. A wszakoż mem zdaniem rychlej w dłuższy niżli w krotszy.

A przy tym sie Waszej Miłości s mymi powolnemi służbami, memu miłościwemu panu, w łaskę zalecam.

Dan z Warszewy, w poniedziałek po Przewodnej Niedzieli lata Bożego 1544.

Waszej Miłości powolny służebnik Piotr Okoin(!) z Grodziska podkomorzy rawsky, ochmistr <z> krolowej jej miłości młodszej

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi, domino suo observandissimo

Miłościwy Księże Biskupie, panie a panie moj miłościwy.

Po zaleceniu służb moich napowolniejszych w łaskę mego miłościwego pana daj, Panie Boże, Waszej Miłości długie zdrowie i wszyćko dobre etc.

Miłościwy Księże Biskupie.

Waszej Miłości, swemu miłościwemu panu, za te wielką łaskę, ktorą Wasza Miłość mnie okazować raczysz, i za ten koń, ktory mi Wasza Miłość posłać raczył, wielmi dziękuję. Daj, Panie Boże, abych tę łaskę Waszej Miłości mogł a umiał zasługować.

Tak jako mi Wasza Miłość pisać raczył, abych Waszej Miłości przed krolową jej miłością młodą, panią naszą miłościwą, nie zapominał, tom uczynił i czynię barzo rad. Czego jej miłość od Waszej Miłości raczy wzdzięczna być i porucza mi jej miłość zawżdy, abych Waszej Miłości w swym liście od jej miłości za tę przychylność i życzliwość dziękował, a że tego jej miłość od Waszej Miłości raczy wzdzięczna być, oznajmił.

Nowin sam żadnych osobliwych na ten czas niemasz. Panowie naszy miłościwi są z łaski Bożej dobrze zdrowi, a wszakoż krol jego miłość starszy jescze nieprawie ku swej mocy przyszed <ł> . Sjem się jeszcze nie począł, a wszakoż się w tym tegodniu ma począć, ktoremu też nie tuszę długo być. O panow naszych miłościwych wyjazdu, jako rychło a g[dzie] ich miłości obrocić się mają, nic pewnego jesz[cze] nie słyszeć.

Posel cesarza jego miłości chrzescijańskiego, imieniem Alfancius de Regano, ku naszem miłościwem panom [je]dzie, a jest Hiszpan i dosyć, jako słyszę, wzac[na] osoba, a będzie mieć z sobą okolo trzydzieści koni [i] z muły. Doctor Lang też s niem zasię jedzie, nad[zie]wają się ich za tydzień. Ine rzeczy, ktore się s[am] na dworze toczą, służebnik Waszej Miłości ustnie wsz[yćko] powie.

Przy tym się w laskę Waszej Miłości, memu miłośc[i]wemu panu pilnie zaleciam.

Miłościwy Księże Biskupie.

Po napisaniu tego listu dowiedziałem się, że krolowi jego miłości starszemu w sobotę wieczor przyszły stolce częste, ktorych jego miłość miał od soboty aż dzi[ś] do południa trzydzieści, a wszakoż mi doktor powiedał, że się i czerwieności już trochę w stolcach ukazało. Ale jego miłościy krysterę dziś uczyniono, po ktorej doktor tuszy, żeby się zasię stolce miały zastanowić. A wszakoż jego krolewską miłość jeszcze nic do tego czasu nie zemdliło, ale jednak jego miłość na łożu jada.

W poniedziałek tę cedułku pisano.

Reverendissimo in Christo Patri Domino et domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino suo colendissimo etc.

Miłościwy Księże Biskupie, panie a panie moj miłościwy.

Po zaleceniu służb mych napowolniejszych w łaskę Waszej Miłości, mego miłościwego pana, daj, Panie Boże, Waszej Miłości długie fortunne zdrowie i wszyćko to, czego by Wasza Miłość od Pana Boga sobie winczować raczył.

Miłościwy Księże, Waszej Miłości wielce dziękuję z tej wielkiej łaski, ktorą mnie Wasza Miłość okazować raczysz, nie tylko mnie, ale i małżonce mojej. Daj, Panie Boże, abych gdy mogł Waszej Miłości tę łaskę jakiemi poczciwemi a przyjemnemi służbami odsłużyć. Raczył mi Wasza Miłość pisać, abych Waszej Miłości przed krolem jego miłością y przed krolową jej miłością, naszemi miłościwemi pany, nie zapominał, aczkolwiek tego potrzeba nie jest, abowiem ich krolewska miłość mają na Waszą Miłość osobliwe miłościwe baczenie. A wszakoż ja jednak rozkazaniu Waszej Miłości, mego miłościwego pana, chcę w tem dosyć uczynić. Małżonka moja Waszej Miłości wskazała za tę łaskę i za ten upominek podziękować i chce Pana Boga za Waszej Miłości długie fortunne zdrowie prosić, acz się k temu niegodna być zna.

Nowin żadnych sam na ten czas niemasz. A wszakoż, gdy się co nowego ku ich miłości przytrafi, nie omieszkam Waszej Miłości oznajmić, acz też czasem nie barzo pewne nowiny sam przychodzą.

Przy tym się w łaskę Waszej Miłości, mego miłościwego pana, pilnie poruczam.

Dan s Wilna, wiliją Trzech Krolow anno Domini 1545

Waszej Miłości powolny służebnik Pyotr Okunj s Grodzyska ochmistrz krolowej jej miłości młodszej

Reverendissime domine meus.

Ita me Gedanensis cervisia in illum oblivionis morbum letargum impulit, ut nec hodie recordari possum, an aliquam praebuerim ansam vel causam humanissimi convivii hesterni dirimendi, quia nec heri nec alias umquam fui homo eius condicionis, sed fatum tulit fortasse. Utcumque est, parcant vestrae reverendissim[a] et magnifica dominationes. Ego de me tacere volo, meri[to] noscunt patientiam meam. Ego tamen ex hac curia non discedam, nisi omnibus reconciliatus. Hoc sit curae meae, nisi sit cum indignitate mea, quam numquam p[a]ssus sum nec patiar, donec vixero aliquid levitatis pati. Ego sum paratus nuntius, si volunt aliquid vel mihi referre vel litteris mandare in Polonia[m].

Servitor S. Odrouaz