Magnifice Domine, Amice carissime et honorande.

Salutem atque omnia fausta in hoc novae dignitatis officio Magnificentiae Vestrae precor ex animo, illique in ea fastigii accessione plurimum gratulor.

Dominus Deus eandem Magnificentiam Vestram reipublicae regni et nostrae in eo munere et statu cum omnis felicitatis incremento quam diutissime augeat et conservet incolumem.

Et quamvis mihi cum Magnificentia Vestra parva consuetudo et familiaritas intercessit, ob virtutes tamen et innumeras animi dotes, quibus Magnificentia Vestra nota est omnibus, atque ob sanguinis necessitudinem, quam Magnificentia Vestra cum illustri olim magnique et laudatissimi nominis castellano Cracoviensi habuit , semper apud me Magnificentia Vestra in summa fuit existimatione, quam ista honoris accessio non parum auxit amicumque mihi, ad quem de rebus Reipublicae nostrae non sine fiducia aliquando scribere possum, longe reddidit cariorem. Hanc animi mei erga Magnificentiam Vestram propensionem ut boni consulat atque in ea benevolentia mihi respondeat, summopere rogo, eandem Magnificentiam Vestram optime valere et ad multos bonos annos feliciter vivere sincera mente cupio.

Datae Lubaviae, XVI Martii MDXXXVII

Reverendissimo in Christo Patri Domino, domino Ioanni Dantisco Dei gratia episcopo Culmensi, domino et amico honorandissimo

Reverendissime Domine, domine amiceque honorandissime.

Salutem et mei commendationem.

Redditae sunt mihi litterae ex Lubavia XVI Martii datae, in quibus (quae est eius erga omnes humanitas) gratulari mihi et quaeque felicissima optare dignetur ob accessionem novae dignitatis et officii. Ago et habeo Reverendissimae Dominationi Vestrae maximas gratias, quod me adeo humanissimis litteris invisere dignata est. Fecit hoc summa illa humanitas cum virtute coniuncta et in toto ferme orbe praedicata Vestrae Reverendissimae Dominationis.

Cum autem bene mihi constabat, quam amicissime Reverendissima Dominatio Vestra cum spectabili et magnifico domino Christoforo a Schidlowiecz castellano Cracoviensi, regni Poloniae vice<can>llario etc., avunculo meo desideratissimo, vixit, ego etiam dabo operam, ut in omnibus, in quibus potero, votis Reverendissimae Dominationis Vestrae respondeam, Eandem quam plurimum rogans, velit deinceps, opera et studiis meis uti, nam inveniet me ad inserviendum Illi et amicis, ac familiaribus eius semper pro facultate mea paratum.

Opto Reverendissimam Dominationem Vestram felicissime valere.

Datum Cracoviae die Mercurii pridie Cenae Domini anno Eiusdem M-o D-o XXXVII-o.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor Paulus de Volia vicecancellarius Regni Poloniae subscripsit

Magnifice Domine, A[m]ice carissime ac plurimum honorande. S[a]lutem et omnis felicitatis accessum .

Scribi nequit, quam gratae mihi fuerunt litterae Magnificentiae Vestrae, q[uas] is nuntius meus mihi a Magnificentia Vestra retulit, quandoquidem singul[a]rem favorem et benevolentiam in me Magnificentiae Vestrae habun[de] declarabant. Pro qua amica propensione Magnificentiae Vestrae quas possum gratias habeo, vicissim omnem operam daturu[s], ut me amicum in omnibus obsequentem et, quantum praestare possum, non inutilem cognoscat atque experi[a]tur, habiturusque sum eandem Magnificentiam Vestram in ea observant[ia] in posterum, qua olim illustrem avunculum Magnificentiae Vestrae, cui a domino D[eo] aeternam precor beatitudinem, prosecutus sum semper. Ceterum parvum hoc cancellarii mei negotiolum ad praesens se mihi off[ert] , quemadmodum ex scheda intelliget , quae per Magnificentiam Vestram apud serenissimam maiestatem regiam sub sigillo mih[i] peto expediri, et cum hoc nuntio meo mitti . Hoc ipsum initium gratificationis Magnificentiae Vestrae omni amico officio et studio et promereri, et respondere curabo sedulo. Quam diutissime feliciter valere cupio ex animo.

Datae ex castro meo Lubaviensi, XVII Aprilis 1537

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Ioanni Dantisco Dei gratia episcopo Culmensi, domino et amico colendissimo ac plurimum honorando

Reverendissime in Christo pater, domine, domine et amice colendissime ac plurimum honorande. Salutem ac mei commendationem.

Non possum consequi verbis, quanta me voluptate affecerunt litterae Vestrae Reverendissimae Dominationis, quibus scribit se mirum in modum oblectasse in hac animi mei propensione et benevolentia, quam ego primoribus, ut scribit, Reverendissimae Dominationi Vestrae exposui et declaravi. Quod mihi non tam gratum quam gratissimum fuit intellexisse, quod Reverendissima Dominatio Vestra ita sibi de me persuadere incipiat, quippe quod nullum tale genus officiorum intercesserit, quo meam erga Vestram Dominationem Reverendissimam voluntatem et animum testari possem. Ceterum quicquid ego per auctoritatem meam qualisqualis illa sit, in hisce initiis Vestrae Reverendissimae Dominationis causa praestare possum et potero et occasio se offeret aliqua non indigna, paratissimum me semper offendet. Praeterea exemplum litterarum inclusum litteris Reverendissimae Dominationis Vestrae in negotio illius cancellarii accepi et perlegi, quod nihil discrepare videbatur a voluntate mea. Itaque iuxta eius tenorem a verbo ad verbum litterae regiae descriptae sunt et sigillo regio obsignatae, quas Reverendissimae Dominationi Vestrae his adiunctas per eius nuntium mitto: plurimumque fuit et gratum et iucundum, quod ea occasio morem gerendi votis Reverendissimae Dominationis Vestrae initio istius amicitiae nostrae ita se ultro obtulit, quod ut sedulo fiat, etiam atque etiam opto. Reverendissimam Dominationem Vestram, cui me et servitia mea iterum atque iterum commendo, et in multos annos sospitem ac felicem una cum suis omnibus diutissime esse cupio.

Datae Cracoviae, XXIIII-a mensis Aprilis anno Domini M-o D-o XXXVII-o.

Vestrae Reverendissimae Dominationis deditissimus Paulus de Volia regni Poloniae vicecancellarius

...

Reverendissime in Christo Pater Domine, domine mihi honorandissime.

Salutem et mei commendationem.

Scriba, qui proxime expediebat litteras ad Reverendissimam Dominationem Vestram, neglexit mittere litteras pro parte venerabilis domini Casparis de Lublin canonici Culmensis ad consulatum oppidi Lublin datas. Eas ipsas [litteras] per dominum plebanum Thorunensem, quondam concionator[em] Germanicum Cracoviensem, Vestrae Reverendissimae Dominationi mitto, orans, veli[t] moram hanc benigno animo ferre et in omnibus rebus obsequiis meis pro voto uti.

Opto Reverendissimam Dominationem Vestram felicissime valere. Cui me rursus commendo.

Datum Cracoviae XXVIII Aprilis anno Domini MDXXXVII.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor Paulus de Voliia, Regni Poloniae vicecancellarius, burgrabius Cracoviensis et capitaneus Gostinensis

Reverendissimo Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino mihi favora[b]ili et gratiosissimo

Reverendissime Domine, domine mihi favorabilis et gratiosissime.

Redditae sunt mihi litterae Vestrae Reverendissimae Dominationis ex arce Lubaviensi 12 Augusti datae, quibus mihi scribit in negotio suo Varmiensi, agens mihi gratias de studio et opera per me ea in re impensa, rogatque Vestra Reverendissima Dominatio, ut negotium ipsum ita promoveam, ut ad bonum finem perveniret. Id ego sane quam lubentissime sine omnie mora feci, sollicitavi, ex cancellaria mea expedivi voto Vestrae Reverendissimae Dominationis satisfacturus, id quod ex nuntio domino Nicolao Nipssicz et instructione sibi data cognoscet.

In quibus porro Vestrae Reverendissimae Dominationi gratificari potero, habebit me pro voto. Cum his me favori et gratiae Vestrae Reverendissimae Dominationis commendo. Quam Dominus Deus incolumem et felicem in multos annos servet et omni bono augeat.

Datum Leopoli, 30 Augusti anno Domini 1537.

Vestrae Reverendissimae Dominationi obsequentissimus servitor Paulus de Volia regni Poloniae vicecancellarius etc. manu sua

Reverendissimo Domino, domino Ioanni episcopo Culmensi, domino gratioso et honorando

Reverendissime Domine, domine et amice gratiosissime. Salutem plurimam meique ac servitiorum meorum promptissimam sedulamque commendationem.

Iterum redditae sunt mihi litterae Dominationis Vestrae Reverendissimae per Wolski cubicularium regium, ex quibus dilucide cognovi negotii eiusdem rationem, a me obnixe etiam postulans, operam et diligentiam suam facerem, quod litterae regiae iuxta exemplum, quod hic sacrae maiestati regiae misit ad capitulum Varmiensem in re Reverendissimae Dominationis Vestrae conscriberentur ac ei quamprimum mitterentur. Litteris Vestrae Reverendissimae Dominationis primum sacrae regiae maiestati perlectis, summa diligentia curavi apud illius maiestatem eiusmodi litteras, cuius maiestas gratiose annuere in hoc votis eius dignata est. Quare e vestigio effeci, quod litterae conscriberentur, quae tandem per eundem cubicularium Reverendissimae Dominationi Vestrae ita, ut voluit, scriptae mittuntur. Dominus Nipczicz, aulicus regius, qui in negotio Reverendissimae Dominationis Vestrae ad capitulum Varmiensem orator designatus est et qui electioni ipsi, ut non ambigo, tempori sit. Ille in hoc mentem et voluntatem regiam Dominationi Vestrae Reverendissimae fusius explicabit, qui et instructionem curandi negotium illius apud capitulum Warmiensem, ni fallor, a reverendissimo domino nominato Cracoviensi ei datam sufficientem habet. Tribuat Dominus Deus, ut negotium Reverendissimae Dominationis Vestrae in ipsa futura electione tandem perficiatur utque in hoc voluntati regiae et desiderio illius fiat satis. Sane nemo est hic, qui hanc dignitatem Reverendissimae Dominationis Vestrae ex animo non faveat, nam cum hoc sacrae regiae maiestati et huic regno plurimum meruit. Ita non videmus isti dignitati praeficiendae istic aptiorem quemquam. Qui<c>quid ego hac in re praestiti et praestare possum, posthac causa Reverendissimae Dominationis Vestrae pro mea auctoritate ac benevolentissimo animo facturus sum ea non tam libenter, quam libentissime. In cuiu{i}s gratiam et amicitiam me et obsequia mea eidem Dominationis Vestrae Reverendissimae etiam atque etiam commendo et opto, ut illam Deus optimus maximus in multos annos servet sospitem ac incolumem, eamque felicibus successibus adaugeat et voti faciat compotem.

Datae in civitate Leopoliensi, feria tertia ante festum Nativitatis Gloriosissimae Virginis Mariae, dominae nostrae, anno Domini M-o D-o XXXVII-o.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae benevolentissimus servitor Paulus de Volia vicecancellarius regni Poloniae manu sua

Magnifice Domine, Amice carissime et honorandissime. Salutem et omnis felicitatis accessum.

Ex litteris Magnificentiae Vestrae, quas regius iste cubicularius mihi reddidit, singularem in me benevolentiam et ad commodandum rebus meis Magnificentiae Vestrae propensionem clare intellexi. Quam etiam ipse effectus in novissima venerabilis capituli Varmiensis electione comprobavit, unde ex Dei immensa misericordia per serenissimae maiestatis regiae assensum et gratiam in episcopum Varmiensem XX-a huius mensis suffragiis omnium paribus sum postulatus. Ob idque plurimum me debere Magnificentiae Vestrae agnosco, cui si quando solvendo esse potero, transactis, quae adhuc restant, negotiis, sic me geram gratitudine erga Magnificentiam Vestram, quod se beneficam mihi fuisse paenitudine duci non posse<t>. Qua de re, quemadmodum cepit me sua humanitate complecti, ut sic Magnificentia Vestra pergat, maiorem in modum rogo. Quam diutissime feliciter valere fortunisque et honoribus omnibus augeri ornatioremque in dies fieri summopere cupio.

Ex castro meo Lubaviensi, XXV Septembris MDXXXVII.

Magnifice Domine, amice carissime et honorandissime. Salutem et omnis felicitatis Magnificentiae Vestrae precor accessum.

Cum iam Magnificentia Vestra praeter meum meritum, perquam amice rebus meis favere, easque apud serenissimam maiestatem regiam sua benevolentia prosequi promovereque coeperit, n[o]n parum mihi crevit fiduciae, quin et hoc, quod reliquum est, ut tandem semel ex hac molestia, qua et Magnificentiae Vestrae molestus esse cogor, absolv[ar], non gravate praestabit. Iniunxi igitur huic fratri meo, ut in iis, quae adhuc a serenissima maiestate regia mihi sunt impetranda, opem Magnificentiae Vestrae imploret, cui ut fidem habeat adminiculumque suum solita propensione accommodet, impense oro. Quod aliquando, cum ex iis negotiis quietem nactus fuero, omni gratitudine referre ac compensare studebo Magnificentiae Vestrae. Quam prosperrime multa aetatis diuturnitate cumulatam valere ex animo cupio.

Ex castro meo Lubaviensi, XVI Novembris 1537.

Reverendissimo in Christo Patri Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino meo honorandissimo.

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine mi honorandissime.

Quod me Vestra Reverendissima Dominatio litteris suis visere meique inter tantas occupationes suas meminisse dignata sit, ago illi gratias quas possum maiores, nam non potest mihi non esse gratissima ea favoris eius erga me significatio, quo ut me complecti non dedignetur Vestram Reverendissimam Dominationem obnixe oro.

Quod autem interea temporis litteras ad me nullas dederit, excusatione apud me non erat opus, neque enim ego talia officia ab illis exigere soleo, quos scio magnis negotiis occupatos esse. Utinam vero rebus istis omnibus feliciter confectis incolumis huc adveniret, ut me praesens praesenti in gratiam illius commendarem. Quod quidem absens faciendum nunc censui rogans illam, quo me et in numero servitorum suorum habere, et in gratiam suam suscipere dignetur.

Cui interim felicissima ex corde praecor omnia.

Datae Cracoviae, XXXI-a mensis Maii anno Domini M-o D-o XXX-o VIII-o.

Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis servitor Paulus de Volia Regni Poloniae vicecancellarius manu sua

Reverendissimo Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino gratiosissimo atque colendissimo

Reverendissime Domine, domine colendissime.

Post mei meorumque servitiorum commendationem.

Quemadmodum scripserat ad me Vestra Reverendissima Dominatio, interponerem partes meas ad maiestatem regiam, quo transponeretur conventus terrarum istarum Prussiae in aliud tempus. Id diligentissime fieri curavi, quod sua maiestas non gravatim facere dignata est, quod hunc conventum in aliud tempus, ad quod Vestra Reverendissima Dominatio postulavit, transposuit. Cuius conventus transpositionis litteras regias Vestrae Reverendissimae Dominationi mitto.

Mitto praeterea litteras confirmationis articulorum per consiliarios terrarum Prussiae factorum manu suae maiestatis subscriptas Vestrae Reverendissimae Dominationi. Nova, quae hic audiuntur, in praesentiarum nulla iucunda et bona sunt, praeter id quod palatinus Moldaviae cum maiestate regia{m} in gratiam rediit. Ferunt enim Turcarum imperatorem cum ingentibus copiis terram Valachiae intrare illamque velle occupare novumque voievodam cupere instituere. Quod profecto nobis omnibus est auditu acerbum. Avertat clementissimus Deus a nobis hostem improbum et potentissimum. Alia non sunt, quae digna scitu Dominationis Reverendissimae Vestrae iudicarem.

Commendo me iterum atque iterum gratiae Vestrae Reverendissimae Dominationis, quam diutissime valere ex animo desidero.

Datae Cracoviae, die XIIII-a Septembris anno Domini M-o D-o XXXVIII-o.

Reverendissimo in Christo Patri, domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino meo gratioso et honorandissimo

Reverendissime mi Domine, domine gratiose et honorandissime.

Officiosissimam mei et servitiorum meorum commendationem.

Redditae sunt mihi litterae Reverendissimae Dominationis Vestrae humanitatis et gratitudinis plenae pro meis exiguis nescio quibus officiis, quae commemorare nihil attinet. Ego vicissim Reverendissimae Dominationi Vestrae magnas ago gratias, quod mea ista, qualiacumque sint, officia tantis gratiarum actionibus dignata sit, quantas ego neque promeruisse arbitrabar, neque umquam exspectabam. Offeroque me illi, si quid postea mihi iubere dignabitur, hominem, qui illius iussa omnia mihi factu possibilia non gravatim sit exsecuturus.

In novis hic in praesentia nihil habemus. Sacra regia maiestas post aegrotationem suam Niepolomicensem etsi iam convaluerat, nunc tamen morbus recrudescens maiestati suae magnum dolorem in manibus pedibusque exhibet, ut quae iam videbatur esse libera, iterum decumbere cogatur. Sed tamen Reverendissima Dominatio Vestra novit morbum hunc maiestati suae consuetum esse, ut non arbitretur aliquid subesse periculi remque multo aliter se habere sciat, quam sinistra fama increbuerat. Conventus noster iam propediem instat, qui fortasse necessario regiae valetudinis causa Cracoviam transferetur.

Commendo me gratiae Reverendissimae Dominationis Vestrae eandemque felicissime valere cupio.

Datae Cracoviae, die XI Novembris anno Domini M-o D-o XXXVIII-o.

Deditissimus servitor Paulus de Volia Regni Poloniae vicecancellarius, burgrabius Cracoviensis et capitaneus Gostinensis

Reverendissimo in Christo Patri Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino meo colendissimo

Reverendissme in Christo Pater et Domine, domine mi colendissime.

Post deditissimam mei et servitutis meae commendationem.

Reddidit mihi nuntius Reverendissimae Dominationis Vestrae litteras una cum munere strenae loco mihi ab illa misso, quod quamvis Reverendissima Dominatio Vestra pro modestia sua a paupere amico profectum esse scribat atque hoc nomine non minus eleganter, quam facete illud extenuat. Tamen ego aliter existimo. Nam et satis amplum atque honestum est, et dignum, quod a tanto praesule cuivis mittatur. Quod ego a Reverendissima Dominatione Vestra gratissimo animo accepi ingentesque illi pro eo ago gratias atque eidem promereri omnibus meis obsequiis contendam.

Ceterum, quod postulata Reverendisssimae Dominationis Vestrae attinet, quae apud sacram maiestatem regiam per me promoveri voluit, ex litteris maiestatis suae intelliget illam votis eius non gravatim annuisse meamque in hoc operam Reverendissimae Dominationi Vestrae non defuisse certo persuasu habeat neque in aliis rebus defuturam, quoties illa uti dignabitur.

Cuius me gratiae unice commendo eandemque diu et felicissime valere cupio.

Datae Cracoviae, die XI-a mensis Ianuarii anno Domini M-o D-o XXXIX-o.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor Paulus de Volia reipublicae vicecancelarius subscripsit

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino colendissimo

Reverendissime in Christo Pater et domine colendissime.

Officiosam obsequiorum meorum commendationem.

Is Reverendissimae Dominationis Vestrae tabellarius hic existens, cum litteras a domino praeposito Warmiensi mihi redderet, servitorem Reverendissimae Dominationis Vestrae se esse retulisset. Itaque eum sine meis ad illam litteris dimittere nolui, quibus sanitatem Reverendissimae Dominationis Vestrae viso eamque illi a Deo Optimo Maximo in multos annos felicissimam precor et faustissimos quosque ex animi sententia successus.

Ceterum, quamvis non dubitem ea, quae hic aguntur quaeque in novis habentur, ab aliis Reverendissimae Dominationi Vestrae scribi, tamen et ipse pro mea erga illam observantia non praetermittendum putavi rerum scitu dignarum significationem. Imprimis vero de valetudine serenissimi principis nostri, de qua utinam optata scribere possem. Nam maiestas sua ex solito suo articulari morbo male quidem his diebus affecta erat et hactenus in lecto decumbit, sed gratia Deo tamen iam melius habere incipit dolorque in dies mitigatur, ut certa spes sit vim morbi maiestatem suam brevi remissuram esse. Quod quidem votis omnibus a Domino Deo nobis est implorandum.

His quoque diebus legati diversi in diversas orbis partes missi sunt: reverendissimus dominus episcopus Camenecensis ad summum pontificem die proximo praeterito hinc discessit obiturus quoque legationis munus apud serenissimum Romanorum regem, deinde magnificus dominus palatinus Cracoviensis regni Poloniae marschalcus in Hungariam ad serenissimum regem Hungariae legatus nuper itineri se dedit, dominus item Soboczki pincerna in aula regia ad imperatorem Turcarum profectus est missus eo, ut caeremoniis convivalibus interesset duorum scilicet filiorum imperatoris Turcici circumcisioni nuptisque filiae suae, ad quas honoris causa maiestatem regiam invitarat.

De Turcarum expeditione et apparatibus ad proximam aestatem multa nuntiantur. In magno terrore est Hungaria, in quam, uti referunt, haec procella imprimis est illisura.

Ad nostra comitia nulli adhuc ex dominis venere, quibus ad festum Epiphaniarum proximum dies est dictus. Dominus Deus et initia illorum fortunet, et eum, quem optamus, praestet exitum.

Commendo me postremo in gratiam Reverendissimae Dominationi Vestrae, quam Deus Optimus Maximus diutissime servet sospitem et semper felicem.

Datum Cracoviae, die quinta Ianuarii anno Domini MDXXXX-o.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor Paulus de [Volia] regni cancellarius

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino colendissimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine colendissime.

Post obsequiorum meorum officiosam commendationem salutisque et perpetuae felicitatis precationem.

Dominus Plothowski, Reverendissimae Dominationis Vestrae familiaris, litteras eius mihi reddit eaque, quae in mandatis ab illa habuit, verbis retulit. Quae statim, ut intellexi, omni studio et opera promovi et, quantum in me erat, suffragio quoque meo adiuvi, sed negotium non potuit alio, quam absolutum est, modo, scilicet quod regia maiestas ad suos sollicitatores Romam litteras dare mandavit, ut illi diligenter in hoc invigilent, ne ipse adversarius Dominationis Vestrae Reverendissimae et eius ecclesiae aliquid tale et contra illam vel aliquos ex collegio canonicorum eius impetret seu expediat. De quo quoque dominus Plothowski Dominationem Vestram Reverendissimam verbis certiorem faciet.

Munus per ipsum dominum Plothowski nomine Dominationis Vestrae Reverendissimae oblatum, ab optimo scilicet in me eius animo profectum, fuit valde gratum. Pro quo illi ago et habeo non vulgares gratiarum actiones et, ubi usus et occasio sese obtulerit, relaturus.

Novarum rerum in praesens aula ab exteris partibus nihil habet. Exspectamus aliquid, cum nuntius regiae maiestatis dominus Soboczki ex Graecia redierit. Quem brevi rediturum speramus.

Comitia regni solito more tractantur. Consultatur de defensione regni, quem per varias res eam impedientes nondum est decreta. Dominus Laski quid de indutiis nomine imperatoris Christiani et regis Romanorum apud Thurcum obtinuit, credo Dominationem Vestram Reverendissimam iam non latere. Vel si id ad illam nihildum pervolavit, dominus Plothowski omnia illi dicet.

Interim autem me et obsequia mea Dominationi Vestrae Reverendissimae commendo. Quam sanam et felicissimam vivere precor.

Cracoviae, IX-a Martii M-o D-o XL-o.

Dominationis Vestrae Reverendissimae servitor Paulus de Vo[lia] regni cancellarius

Reverendissimo in Christo Patri, domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino meo colendissimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine colendissime.

Officiosissimam obsequiorum meorum in gratiam Reverendissimae Dominationis Vestrae commendationem.

Reddidit mihi puer iste illustrissimi domini ducis Prussiae litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae multo gratissimas, quibus et me servitorem suum visere dignatur, et meminit gratitudinis meae verbis utcumque expressae pro munere mihi ab illa misso. Animus quidem, mi Reverendissime Domine, gratus est, sed id mihi ipsi non satisfacit, nisi eam ipsam animi mei gratitudinem re ipsa ac obsequiis meis quibuscumque Reverendissimae Dominationi Vestrae testatam fecero. Cuius rei cum data aliquando fuerit oportunitas, non committam, ut semen istud illius erga me officiorum ab optimo agro profectum, in deteriorem cecidisse videatur.

Ceterum, quod attinet congressum illustrissimi domini ducis cum sacra regia maiestate inter proficiscendum in Magnum Ducatum Lithuaniae, rettuli maiestati suae ea, quae mihi Reverendissima Dominatio Vestra scribere dignata est. De quo iam maiestas sua non ignorabat fortasse ex reverendissimi domini Chelmensis relatione et, quantum ego ex sermone regiae maiestatis colligere poteram, non alienam illam esse video ab eiusmodi cum illustrissimo domino duce congressu et colloquio, quod non temere neque sine causa ab illustrissima dominatione sua desiderari arbitror. Verum maiestas sua non satis se scire referebat locum ad id aptum et domino duci vicinum, sed illustrissimus tamen dominus dux illum pro suo arbitrio deliget, qui illustrissimae dominationi suae videbitur esse commodior, praesertim si illustritati illius ea res ita menti insederit, ut colloquium istud cum maiestate regia non praetermittendum putet. De quo fortasse reverendissimus dominus Chelmensis plura scribet Reverendissimae Dominationi Vestrae.

Cui me meamque servitutem etiam atque etiam commendo optans ex animo, ut illam Deus Optimus Maximus diutissime servet sospitem et semper felicem.

Datae Cracoviae, die XI-a Aprilis anno Domini MDX[L].

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae perpetuo addictissimus servitor Paulus de [Volia] Regni cancellarius

Reverendissimo Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et amico perpetuo colendissimo ac honorandissimo

Reverendissime Domine, domine praesul amplissime et amice perpetuo honorandissime.

Commendata officiosissima voluntate Reverendissimam Dominationem Vestram plurima salute impartior.

Cum is dominus Conarski, serenissimi domini regis mei iunioris latero, hinc ad Prussiam iret et Reverendissimam Dominationem Vestram se quoque illlac, quo iturus esset, aditurum aiebat, quamquam nihil esset ad scribendum, quo aures simul et animum illius demulcere queam, non praetermittendum tamen putavi, quin his meis Reverendissimam Dominationem Vestram salutarem viseremque, ne, quod praesens nequeam hoc litterario officio praestare, se tanta commoditate offerente negligerem.

Imprimis autem nuntio Reverendissimae Dominationi Vestrae serenissimum dominum regem, dominum meum clementissimum, commoda frui valetudine, quod suae maiestati Altissimus faciat perpetuum, precamur. Usa est illius maiestas ante hoc tempus Quadragesimae variis ferarum venationibus, iam bisontum, quos plus minus XL venata est, iam etiam ursorum, ut suum animum recrearet et taedium hoc temporis, quod hic vitando aeris insalubritatem tantisper absumere necesse est, saltem falleret.

Ceterum novarum rerum hic plane habemus nihil, quorum Reverendissimae Dominationi Vestrae copiam facere praestitisset, cum optime norit omnia, quibus necesse esset in tam perdito et miserrimo toties afflictae reipublicae Christianae atque iam plane tot bellis et principum Christianorum dissidio perditae tempore.

Ex comitiis insuper Piotrcoviensis certi adhuc nihil habemus, verum brevi posteaque cubicularius regiae <maiesta>tis, quem hinc maiestas sua Piotrcoviam hodie ablegare decrevit, redibit, omnium rerum certiores efficiemur. Quarum inde, ni fallor, Reverendissima Dominatio Vestra prius, quam nos hic, fiet certior, quid decretum constitutumve in ipsa dieta esset. Faxit Deus, ut quicquid decerneretur, id reipublicae salutiferum foret.

Interim autem me et obsequia mea Reverendissimae Dominationi Vestrae quam diligentissime commendo. Cui Deus Omnipotens optatam valetudinem in plurimos annos tribuat ac optatissimis successibus semper adaugeat tueaturque.

Datae ex Olita, die ultima mensis Februarii anno Domini M-o D-o XLIIII-o.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae servitor Paulus de Vola regni Poloniae cancellarius etc. manu sua subscripsit