1 | IDL 287 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Toledo, 1526-05-09 |
odebrano Granada, [1526]-06-20
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 8
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 1
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 1, k. 2v- 3r
| 4 | kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 1, k. 4r-6r
| 5 | kopia język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 4r-6v
| 6 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 52- 56
| 7 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 3v-4r
| 8 | kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8241 (TK 3), a.1526, k. 12-15
| 9 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 8
| 10 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 629
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), k. 377
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 21, s. 24 (angielski regest) | 2 | STARNAWSKI 1977 s. 192 (ekscerpt) | 3 | Españoles part II, Nr 28, s. 182 (hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 8r
Magnifice ac Nobilis Domine mi, tamquam pater semper colendissime. Salutem ac commendationem debitam.
Die Sabbati praeterito circa horam prandii ⌊Tollet(um)⌋ sanus cum familia appuli, ubi ab hospite meo ⌊Petro de Noues⌋ eiusque ⌊uxore⌋ benignissime exceptus officium mihi a Vestra Magnificentia et ⌊Ysope⌋ iniunctum, videlicet osculandi eorum manus Hyspanico more, sane executus sum, neque quod ad eam rem pertineat, apud ⌊Michaelem Sanchez⌋ illiusque coniugem quicquam praetermissum est. Qui omnes rogarunt me plurimum, ut Vestrae Excellentiae infinitissimas gratias cum pedum osculo litteris meis renuntiarem et admonerem, cum eidem ad propria redeundi licentia concederetur, meo exemplo ipsos invisitatos minime relinqueret. Quod me scripturum et Vestram Excellentiam omnino facturam pollicitus sum.
Tractant me lautissime hospites mei et tantus est inter ⌊Michaelem Sanchez⌋ et me amoris vicissitudo, ut vix nocte a me seperari vult. Qua de re seu certius, ut comitem meum Sigismundum, qui nondum advenit, expectarem, sed illius adventus spe frustratus, statim post horam recedo ⌊Burgos⌋ versus, ubi eundem Sigismundum ad alios duos dies morari decrevi, pollicebatur enim ipse mihi se pro die Dominico praeterito ⌊Tollet(um)⌋ venturum. Quid in causa sit, penitus ignoro. Rogavi Vestrae Dignitatis famulum dominum ⌊Fabianum⌋, ut litteras domini ⌊Ioannis Alman⌋ atque si aliquae ad me venissent, apud dominum ⌊Haller⌋, ⌊Welseros⌋, aut magistrum postarum investigare velit, ad me cum dicto Sigismundo mitterentur. Iterum rogo humillime, Vestra Excellentia dignetur eidem ⌊Fabiano⌋ iniungere hocipsum onus, et si quae sint aut infra mensem venerint, quod per eosdem ⌊Welseros⌋ aut dominum ⌊Haller⌋ in ⌊Brabantiam⌋ ad me mittantur. Quod mihi a domino ⌊Sigismundo de Thurrer⌋ in Vestrae Magnificentiae praesentia de visitando ⌊illius⌋ pudicissimam nympham impositum fuerat, profecto accuratissime complevi personaliter, et non modo ipsius manus, sed et illius ac matris et sororis manus et ora osculatus sum. Et si quid ultra iniu<n>xisset, revera ⌊eius⌋ intuitu cumulatissime pro meo virili complere studuissem. Dominus autem comes de hac re mihi nihil commisit, nihilominus per servitorem meum nuntiavi bonam valetudinem domini comitis suae Helenae, quae unacum matre et sororcula rectissime valent. Ceterum, Magnifice Domine, visitavi hic dominum de Fales, fratrem domini de Bredam, qui hic est in hospitio Vestrae Excellentiae infirmus, a quo quaesivi de illius fratre praedicto. Qui respondit a fratre habuisse litteras, quod iam in ⌊Polonia⌋ apud serenissimum ⌊regem⌋ functus fuisset officio suo et ibidem a rege honorificentissime exceptus ac liberalissime tractatus et expeditus fuisset et deinde ad dominium ⌊archiducis Austriae⌋ rediisse. Nunc autem certissimo haberet ipsum esse in partibus ⌊Flandriae⌋, ubi eo eundem conveniam et de vellere me plene informabo et inprimis scribam. Preterea devotissime deprecor Vestra Excellentia me his paucis excusatum habeat et apud dominos meos illustrissimum comitem ⌊de Montfort⌋, reverendum dominum ⌊praepositum⌋, dominum ⌊doctorem Prantner⌋, dominum ⌊Thurrer⌋, dominum ⌊Haller⌋ et ⌊Ehynger⌋, aliosque fautores et amicos pro sua humanitate excusatum reddere dignetur, quoniam nihil est, quod illis praeter meam valetudinem pronunc scribere possim, cum imprimis noverint me in quibuscumque ad serviendum illis semper paratissimum. Ea propter rogo, Excellentia Vestra dignetur meo nomine praenominatos dominos meos, cum oportunitas dabitur, singulos unico haustu consalutare, sum enim totum facturus, ubique fuero, quod mihi ab eadem Vestra Dignitate mandabitur.
Valeat felix eadem Vestra Excellentia mihi tamquam suo filio praecipiendo perpetuo imperando.
Ex ⌊Tolleto⌋, die Mercurii nona Maii, hora quarta ante meridiem, anno MDXXVI-o.
Eiusdem Excellentiae Vestrae servitor perpetuus ⌊Ioannes de Weze⌋, electus archiepiscopus Lundensis.
Postscript:
Manus ⌊Ysope⌋ plurimum osculor et ne ⌊Stanislaus⌋ meus maneat non osculatus, ut mea gratia et instantia ciatum Tolletan(um) vino plenum semel dumtaxat ad fundum usque deosculari liceat, vehementissime cupio.
| |
2 | IDL 303 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1526-09-15 |
odebrano Valladolid, [1527]-01-29
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 66, k. 138
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), k. 390
| 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 401
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 22, s. 25 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 66, f. 138r
Magnifice ac nobilis Domine ac patrone semper colendissime. Salutem cum perpetui mutuique amoris incremento et obsequii mei promptitudine.
Quod ad Vestram Excellentiam, mi optime pater et benefactor, in tot mensibus nihil scripserim, me excusatum habere velit, plurimum rogo. Quoniam priusquam me ad ⌊Brabantiam⌋ contulissem, intellexerat sacratissimus ⌊rex meus⌋ ex diversis litteris adventum meum et ex urgente quadam necessitate misit mihi obviam nuntium quemdam per postam, qui me in itinere convenit, at ego dimissis familiaribus et equis postam ascendi et regem meum iam a Brabantia absolutum ⌊Berlinium⌋ apud illustrissimum dominum Ioachimum marchionem Brandeburgensem, principem electorem eius sororium repperi. Qui causam ob quam misisset obviam et alia sua secretiora (quae nemini praeter me, ut inquit c)redere voluit) manifestan(do), statim me per diversa loca et diversos principes destinavit ita, ut iam primum ad paucos dies hic revocatus expeditis quasi negotiis ad ⌊illius maiestatem⌋ revertar, etsi maiestas sua infra istum et sequentem menses ad sua regna non redierit, ⌊Mechliniam⌋ petam ibidem remansurus apud principem iuniorem donec Deus nobis fortunam immutaverit. Sed quantum in humano ingenio est, video ⌊regem meum⌋ iam amplius exulari non posse. Quoniam tanta est inter hostes ⌊suae maiestatis⌋ differentia et subditorum benevolentia et affectus erga regem meum, ut si etiam velit amplius exulari nequeat. Et quamvis res ista est in optima dispositione, nolo tamen scribere, nisi perventum fuerit ad optatum portum. Nam res ista ⌊Thurci⌋ cum ⌊Hungaris⌋ et ⌊Australlibus⌋ multum nobis obstat.
Ceterum, qualiter serenissimus ⌊rex Poloniae⌋ ⌊Gedanenses⌋ tam Christiane ad veram religionem compulerit, non dubito Vestram Excellentiam ab illius maiestate et suis iamdudum intellexisse. ⌊Ille⌋ autem, qui crucem abiecit, non est (ut audio) cum illius maiestate in aliqua existimatione. Immo nisi semel aut bis ad ⌊eius maiestatis⌋ praesentiam admissus et tum rex cum indignatione dixisset illi: „Habuimus informationem de te quemadmodum ⌊caesarea maiestas⌋ et ⌊summus pontifex⌋ praestitissent consensum, ut ordinem et religionem illam dimitteres. Nunc autem secus per litteras ⌊illius maiestatis⌋ et ⌊sanctitatis suae⌋ informati sumus et ostendit litteras utriusque dicens, sicuti ex his plane intelligere poteris. Quapropter non est tibi sperandum aliquod praesidium de nobis neque intendimus te contra illos in aliquo tueri.” Et alia sunt in fabrica contra eum. In omnibus fiat voluntas Domini. Hesterna nocte venit huc quidam nobilis ex ⌊Cracovia⌋, qui dixit se vidisse quemadmodum ⌊rex Poloniae⌋ fecit proceres et magnates regni et aliquos proconsules plusquam XVI aut XVII numero ⌊Cracoviae⌋ publice decollari et tandem ⌊Cracovienses⌋ insurrexisse contra eorum regem et regem aufugisse a Cracovia ad ⌊Petterkow⌋. Ipsique ⌊Cracovienses⌋ cotidie contra ⌊eorum regem⌋ intertenere tres milia peditum Germanorum, quod profecto invitissime audivi. Addidit etiam ⌊Tartarum⌋ fecisse incursionem in regno tamen illum fuisse egregie expeditum a ⌊Polonis⌋ et rediisse ad Tartarium.
In conventu principum ⌊Spirae⌋ habito nihil penitus conclusum est pro ⌊caesarea maiestate⌋, sed conventum est, ut contra ⌊Thurcas⌋ intertenebunt decem milia peditum cotidie, dubito ne venirent in tempore. Quoniam iam ⌊Thurca⌋ evicit illum pauperrimum regem Hungariae, qui aufugiendo in palude cum duobus episcopis interemptus est et Thurca interfecit omnem exercitum regis, insequitur etiam reginam, quae volens confugere ad ⌊Viennam⌋. Consilio consiliariorum archiducatus Austriae dimissa ⌊Buda⌋ confugit ad ⌊Presburg⌋, ubi facta munitione et pensione de virtualibus et aliis necessariis adiunxerint per illius custodire tres milia peditum Germanorum, dico 3000. Comes Ioannes de Hardeck ad mortem usque vulneratus est et pervenit ⌊Viennam⌋. Dicunt eum tamen mortem non evasurum ex vulnere. Quod ego discordiam atque invidiam principum Germaniae transcribam, superfluum censeo, quoniam Excellentia Vestra de ea re in curia ⌊caesareae maiestatis⌋ plenissimam habet sequenti de singulis informationem.
Magnifice Domine benefactor et pater optime, Deus Optimus Maximus vestram Excellentiam diu faustam atque felicem praeservare ac ex illa miserrima ⌊Hispania⌋ cum celerrima et optata expeditione suorum negotiorum eripere nosque mutuo sanos coniungere dignetur, ut denuo pro tantis beneficiis in me collatis, si non debitas, saltem ex animo gratias immortales illi agere possem. O(ptimus) utinam Deus eam mihi gratiam in hac vita tribueret, ut tantorum beneficiorum me gratum exhibere, valerem erga eandem Vestram Excellentiam, cui me perpetuo devotissime commendo dedo atque subicio.
Eiusdem Vestrae Excellentiae devotus filius et bonus servitor ⌊Ioannes de Weze⌋, electus archiepiscopus Lundensis
Postscript:
⌊Ysope⌋ ex intimis praecordiis necnon dominum ⌊Fabianum⌋, ⌊Petrum⌋, ⌊Guidonem⌋, Britannum, Polonum, Ioannem Didacum vel Degettum, adusque Symeam et imprimis dignissimum ⌊Stanislaum⌋ meo nomine consalutari plurimum opto, atque ut Vestra Excellentia mea gratia donet die praesentationem istarum Stanislao facultatem ebibendi ciatum illum Tolletanum plenum vino optimo atque purissimo sine aliqua poena lardi, picis, sulphuris, tracte corde sumpsionis omni sincero etc.
AAWO, AB, D. 66, f. 138v
Condoleo illius boni et nobilis viri ⌊Segismundi de Thurrer⌋, qui in sua senectute privatur omnibus ab impiissimo communi hoste acerrimo. Qui tum in dominiis archiducis/archiducatus impiissime procedit. Nam omnes utriusque sexus homines [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ ac etiam infantulos interficit nemini parcens neque unum dimittens.
| |
3 | IDL 460 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Mechelen, 1530-01-10 |
odebrano Bologna, [1530]-01-27
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, BCz, 243, s. 105-106
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 565
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), k. 93
|
Publikacje: 1 | AT 12 Nr 14, s. 15-16 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 83, s. 50 (angielski regest; ekscerpt) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 243, p. 105
Magnifice et nobilis vir, pater colendissime. Post obsequiorum meorum oblationem.
Salutem.
A latere litterarum fratris mei amantissimi, domini ⌊Cornelii Dup(licii) Scepperi⌋, accepi litteras Vestrae Magnificentiae, quae mihi aureae visae sunt, et gratias illi habeo pro tanta sua innata benevolentia et humanitate, quibus perpetuo in me miserum usa est, et ego in nullo potui respondere. Novit tamen Altissimus, si in aliquo eidem gratificare potero, non modo laboribus et substantia exigua, sed et sanguinis proprii written over o⌈oii written over o⌉ (si opus fuerit) profusione demonstrare optarem. Ceterum scripsi domino ⌊Cornelio⌋, ut in meis negotiis velit aliquando uti patrocinio et auctoritate Vestrae Magnificentiae; eadem dignabitur, rogo humiliter, ex suo solito amore honorem meum commendatum habere et written over x⌈xtt written over x⌉ res meas promovere, sicuti latius a dicto ⌊domino Cornelio⌋ informabitur. Illud humilibus precibus meis et aliis officiis semper promereri conabor erga eandem Vestram Magnificentiam.
Cui me tamquam patri colendissimo et bene merito subicio et commendatum facio.
Ex ⌊Mechlinia⌋, die X-ma Ianuarii anno Domini M-o D-o XXX-o.
Eiusdem Vestrae Magnificentiae bonus servitor et amicus verus ⌊Ioannes electus archiepiscopus Lundensis⌋ manu propria scripsit
| |
4 | IDL 643 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Mechelen, 1531-06-15 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 60
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), k. 348
| 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 43
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 138, s. 84-85 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Die 13 huius accepi litteras a magnifico domino ⌊Cornelio Dupplicio Sceppero⌋ communi amico, qui ex ⌊Spira⌋ scribit se rectissime valere, litteras quoque his alligatas cupivit Vestrae Reverendissimae Paternitati praesentari. Sunt praeterea et aliae litterae ad ⌊illius⌋ carissimam ⌊uxorem⌋, quas etiam ad Reverendissimam Vestram Paternitatem remitto, eandem humillime rogans, ut eas per certum nuntium ad praefatam ⌊eius⌋ ⌊uxorem⌋ dirigere dignetur. Ego idipsum non minus, quam ipse dominus ⌊Cornelius⌋, officiosissimo meo obsequio erga eandem Vestram Reverendissimam Paternitatem (cui me devotissime semper commendo) promereri studebo.
Ex ⌊Mechlinia⌋ die Iovis XV Iunii XV-a XXXI.
Perpetuus servitor ⌊Ioannes archiepiscopus Lundensis et episcopus Roschildensis confirmatus⌋
| |
5 | IDL 1006 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1533-09-11 |
odebrano [1533]-10-12
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, BCz, 243, s. 329-332
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 49 (TN), Nr 226, s. 643-646
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 284, Nr 80, s. 220-222
| 4 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 573
| 5 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 603
|
Publikacje: 1 | AT 15 Nr 454, s. 623-626 (in extenso; polski regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 261, s. 184-185 (angielski regest; ekscerpt) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 243, p. 332
Reverendissimo in Christo patri et domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Culmensi, domino et amico meo tamquam patri colendissimo
BCz, 243, p. 329
Reverendissime in Christo pater et domine observandissime.
Post servitiorum meorum commendationem.
Salutem.
Ex litteris domini Ioannis Campensis, in castro Heilsberg absque data scriptis, intellexi Reverendissimam Dominationem Vestram satis recte in sua dioecesi valuisse, quod intellexisse mihi suavissimum fuit. Accepi etiam ⌊⌋ Vestrae Reverendissimae Paternitatis ad magnificum dominum Cornelium Scepperum scriptas, quas penes me reservo usque ad illius reditum, cum nulla fuit ad eum mittendi opportunitas.
Die XVII mensis Maii proxime praeteriti incidi hic Viennae in gravissimam infirmitatem, a qua vix hodie liberatus sum. Fuit periculosissima taliter, ut nemo ex medicis me superstitem fore iudicaret. Valeo utcumque, sed non, ut soleo.
Intelleximus Reverendissimam Paternitatem Vestram ex incendio maximum damnum perpessum esse, ex qua re omnes, quotquot audio, boni, ex animo dolent. Nemo certe est in hac aula, qui non optime favet et precetur Reverendissimae Vestrae Dominationi. Quod ego eidem plurimum faveo, ex debito est, non enim ero immemor umquam, quot beneficiis ubique me affecerit. Nacta aliqua digna occasione me talem exhibiturum polliceor, ut ex voluntate mea cognoscat in ingratum hominem ea non contulisse, hucusque et facultas et occasio defuerunt.
Dominus ⌊Ulricus Ehinger⌋ diebus elapsis ad me misit litteras inclusas, rogans, ut aliquo medio eas Reverendissimae Dominationi Vestrae mitterem. Qui Hic ⌊Augustae⌋ vixit hucusque, paratus tamen est velle ad ⌊Hispanias⌋ proficisci circa XX-am huius mensis. Heri accepimus litteras a domino ⌊Cornelio⌋ nostro illum appulisse in ⌊Croatia⌋, ⌊regiae Romanorum etc. maiestatis⌋ dominio in portu ⌊Bucchari⌋ nuncupato non procul a ⌊Sancto Vito⌋ nec procul a ⌊Tergesto⌋. Speramus illum infra dies IX huc futurum. Rectissime valet, pacem scribit compositam et confirmatam a ⌊Turca⌋, condiciones autem pacis non scribit, sed se personaliter referendum promittit.
Hic est constantissima fama ⌊Andream ab Aurea⌋ et marchionem Guastae vicisse classem Turcicam, quae ⌊Coronam⌋ obsiderat, Coronam etiam esse ab obsidione terrestri liberatam. Haec a multis, etiam ex scriptis domini ⌊Cornelii⌋. An ita sit, ignoro. Nam idem dominus ⌊Cornelius⌋ ea similiter ex auditu habuit. ⌊Imperatrix⌋ ad mortem usque aegrotavit ⌊Barchinonae⌋, ita ut ⌊caesarea maiestas⌋ de illius vita desperavit. Revixit et optime valet. ⌊Caesar⌋ est ⌊Montisonii⌋ prope ⌊Valentiam⌋, ubi tenet ⌊Curtas⌋, Hispanico more, trium regnorum, videlicet Valentiae, Aragoniae et Cataloniae. De hoc mense iturus est versus regnum Castellae.
Papa X-ma huius cum triremibus solvit a curia Romana et vadit
BCz, 243, p. 330
Nitium in provincia Provintiae, ubi Christianissimus Francorum rex illum exspectat cum oratore regis Angliae, duce de Suffock et misit sanctitati suae obviam ducem Albaniae cum tribus triremibus. Dicitur, quod papa vadit animo et causa componendi firmam pacem in ter universa Christianitate. Rogandus est Deus, ut huic proposito inhaereant omnes. Multi sunt, qui Thomae fidem sequuntur. Optima tamen a talibus, videlicet sanctissimo et Christianissimo, sunt exspectanda. Gotscalcus noster est in Hispaniis et optime valet. Alia non occurrunt digniora. Ego hic maneo iussu caesaris hucusque. Post reditum domini Cornelii spero me ad maiestatem suam rediturum, ubi si aliquando possim Vestrae Reverendissimae Paternitati servitium aliquod gratum impendere, praecipiat suo Lundensi tamquam filio, me tamquam talem semper et oboedientissimum et paratissimum inveniat Paternitas Vestra Reverendissima, cui me ex integerrimo pectore commendo quamque diu et feliciter vivere exopto.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Paternitatis servitor uti filius oboediens ⌊Ioannes electus archiepiscopus Lundensis⌋ etc.
| |
6 | IDL 6375 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, Althausen (Starogród), 1533-10-14 List zaginiony |
odebrano Vienna?, 1533-11-14 List zaginiony, mentioned in IDL 1043 |
| |
7 | IDL 1043 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1533-11-15 |
odebrano [1533]-12-27
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 122-123
| 2 | kopia język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, H, K. 761, Nr VI.11.126; VI.11.157
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 22
| 4 | kopia język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 14, k. 13r-14r
| 5 | kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 13, k. 37v-41r
| 6 | kopia język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 51v-56v
| 7 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 106-112
| 8 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 16r- 17v
| 9 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 49 (TN), Nr 272, s. 769-774
| 10 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 82
|
Publikacje: 1 | AT 15 Nr 548, s. 765-769 (in extenso; polski regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 263, s. 186-187 (ekscerpt; angielski regest) | 3 | Españoles part II, Nr 75, s. 246-248 (hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 123v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni, episcopo Culmensi et administratori Pomesaniensi⌋, domino et amico meo tamquam patri honorandissimo
UUB, H. 154, f. 122r
Reverendissime in Christo Pater et Domine mi observandissime. Salutem et obsequiorum meorum commendationem.
1533-11-14⌊Hesterno die1533-11-14⌋ redditae mihi sunt ⌊⌋ Paternitatis Tuae Reverendissimae, quae datae erant in ⌊Antiquo Castro⌋ suo partium ⌊Prussiae⌋ 1533-10-14⌊14 Octobris1533-10-14⌋ una cum annexis ⌊⌋ suis ad ⌊magnificum dominum Cornelium⌋, nostrum communem amicum, ac aliis ad ⌊Ulricum Ehinger⌋, quae mihi gratissimae fuerunt maximique solacii. Cum autem dominus ⌊Cornelius⌋ noster ante illius hinc discessum manu sua satis prolixe ⌊⌋ Tuae Reverendissimae Dominationi de rebus per ipsum ⌊Constantinopoli⌋ gestis, nolui eidem meis ineptiis denuo molestiam inferre. Pacem attulit et illius confirmationem atque dominum ⌊Aloysium Griti⌋ de mense Februarii adventurum pro confinibus designandis nuntiavit. Itaque a ⌊serenissima Romanorum etc. regia maiestate⌋ liberaliter condonatus, videlicet catena aurea quingentorum ducatorum ponderis ac trecentis ducatis in pecunia numerata denique pensione annua ducentorum florenorum ad vitam duratura praeter vestes purpureas et alias sericas.
Die X-ma Octobris per postas recessit ex ⌊Vienna⌋ iturus ad ⌊caesaream maiestatem⌋. Ego ob ⌊Griti⌋ adventum cogor hic subsistere, spero tamen dominum ⌊Cornelium⌋ ad me brevi rediturum. Quod an ita futurum sit vel ne, intellegam ex primis litteris ⌊caesareae maiestatis⌋, tum Dominationi Tuae Reverendissimae indicabo. De novitatibus ex ⌊Dania⌋ gratias habeo plurimas. Iussu Dominationis Tuae Reverendissimae litteras ad ⌊Cornelium⌋ datas aperui et legi, postea meo sigillo obseravi et fideliter mittam illas atque alias ad ⌊Ulricum Ehinger⌋ destinatas. Hic die 8 Octobris ex ⌊Augusta⌋ recessit versus ⌊Hispaniam⌋.
Ego ex ⌊Dania⌋ aliquando litteras accipio, nihil tamen audio, quod episcopi regni taliter afficiantur principe ms. principi(!)
⌈principeprincipe ms. principi(!)
⌉ Orangiae, quod illum in regem eligere decreverint. Utinam Deus omnium rerum director ⌊Danis⌋ tam bene vellet et eorum cordibus gratiam infunderet, quo tam dignum principem regno praeficerent.
Altera filia ⌊regis Christierni⌋, ⌊Christina⌋ nomine, secundogenita, nupta est ⌊Mediolani duci⌋. Dominus ⌊de Praet⌋ ob id venit in ⌊Flandriam⌋, ut illam de mense Februarii abducat eamque suo marito consignet.
Cui autem altera, videlicet primogenita seu potius natu maior ⌊Dorothea⌋ nubetur, adhuc nos nihil certi hic habemus neque verbum quidem audivimus de principe Orangiae. Utcumque sit, fiat, q(uo)d(dam) or q(i)d(dem)⌈q(uo)d(dam)q(uo)d(dam) or q(i)d(dem)⌉ bonum visum est in oculis Domini.
Proceres ⌊regni Daniae⌋ de mense Septembris praeterito miserunt suos oratores ad ⌊serenissimam dominam Mariam Hungariae⌋ etc. reginam pro pace impetranda et confirmanda
UUB, H. 154, f. 122v
cum ⌊caesarea maiestate⌋, quam obtinuerunt dignis etiam condicionibus pro utraque parte. Similiter ⌊Christiernus dux Holsatiae⌋, filius quondam ⌊Frederici ducis⌋, suo et fratrum suorum nominibus fecit; qui satis aequis condicionibus ⌊caesari⌋ addictus et pensionarius suae maiestatis effectus est. Eo modo ⌊Lubicenses⌋ relicti sunt soli in bello. Quid futuro vere sequetur, tempora docebunt et rei exitus. Ego mallem rem illam bonis et aequis mediis ad tran ms. m(!)
⌈nn ms. m(!)
⌉quilli written over a⌈aii written over a⌉tatem transigi, quam extremo belli periculo, quamquam ⌊Hollandi⌋, iam accensi in ⌊Lubecenses⌋, multa milia pro bello incepto continuando offerunt. Ornarunt classem XXI navibus et admiraldus classis est nobilis quidam D et aulicus domini de Beveres, ⌊Mekeren⌋ nomine, qui annis elapsis in bello contra ⌊Gallos⌋ satis strenue se gessit. Existimo illum Dominationi Tuae Reverendissimae notissimum fore. Militibus autem praeest dominus ⌊Cristophorus comes de Oldemborch⌋.
Sanctissimus on the margin⌈SanctissimusSanctissimus on the margin⌉
dominus noster ⌊pap⌋a die nona recessit ex ⌊urbe⌋ Ro(ma) or Ro(ma)⌈Ro(ma)Ro(ma) or Ro(ma)⌉ iturus ⌊Marsiliam⌋ in ⌊regno Franciae⌋, ubi iam dudum a ⌊Gallorum rege⌋ exspectabatur. Abduxit secum ⌊neptem suam⌋ ex ⌊Laurentio de Medicis⌋ prognatam, quam nupsit secundo genito filio ⌊⌊regis Franciae⌋, duci Aureliano⌋.
Sanctitas sua pollicetur multa et magna se on the margin⌈sese on the margin⌉ pro communi pace Reipublicae Christianae facturam. Multi sunt Thomae fidei. Ego, quid sentiam, nescio, quam quod de sanctissimo optima speranda sunt (si nomen conveniat rei) et Deum continuo invocandum st-m censeo et rogandum, quo suam gratiam impartiri et corda omnium principum, praesertim regum christianorum, ad se trahere et unire dignetur. Alioquin timendum erit, ne tota Respublica Christiana maximo rerum omnium periculo illabatur.
Advecta sunt hic nova ante dies quattuor marchionem Guaste cum Hispanis militibus, qui ex Corone redierint, urbem Romam intravisse, absque tamen tumultu et alicuius incommodo. Item quod Anchonitani cives, qui anno superiore a pontifice solita libertate privati et illius imperio immediate subiecti facti sunt, saevierint in praefectos eis a pontifice destinatos erectoque vexillo et armis sive insignibus caesareis clamita(rin)t⌈clamita(rin)tclamita(rin)t⌉: Liberta, liberta, Carolo, Carolo, imperio, imperio; de his litterae huc missae sunt. Regia tamen maiestas dicit se nihil certi habere. Nihilominus rumor ex multis partibus et a diversis provinciis et personis in dies augetur. Ob id nolui haec pro re certa scripsisse. Cum primum tamen rei certitudinem accepero, Dominationem Tuam Reverendissimam per meas litteras admonebo.
UUB, H. 154, f. 1223r
Magnificus dominus comes ⌊Nogarollus⌋ rectissime valet. Quem crastina luce ad prandium invitabo et iniunctum mihi negotium fideliter exsequar.
Dominus ⌊Hieronimus Laski⌋ ex ⌊Constantinopoli⌋ rediit, post cuius reditum, nescio, quid inter ip{i}(su)m⌈ip{i}(su)mip{i}(su)m⌉ et Ioannem comitem Scepusiensem, quem vayvodam vocant, alii regem, interciderit. Non satis bene conveniunt. Unde idem ⌊Hieronimus⌋ cum indignatione dimisit vayvodam ac cum regiis tractare incepit.
⌊Serenissima Romanorum etc. regia maiestas⌋ statuit die Iovis proxima hinc abire versus ⌊Pragam⌋ et subsequor continuo aulam. Quae veriora de his et aliis occurrunt, et rescribere liceat, Dominationi Tuae Reverendissimae perscribam. Quam scio pro innata prudentia ac summo illius in me amore omnia etiam inconsiderate et inepte scripta in meliorem partem interpretaturam, quamque cuique me tamquam patri honorandissimo ex toto corde et affectuosissime commendo.
Ex ⌊Vienna⌋, die XV mensis Novembris anno Domini XVC XXXIII.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Tuae servitor ⌊Ioannes electus archiepiscopus Lundensis⌋ etc.
Postscript:
Hac nocte sanctissimi domini nostri ⌊papae⌋ nuntius apud serenissimum ⌊Romanorum etc. regem⌋ mihi indicari fecit, qualiter ex ⌊Marsilia⌋ receperit litteras ⌊sanctissimum dominum nostrum⌋ intrasse Marsiliam die XIa Octobris et maxima sollemnitate et pompa a ⌊Francorum rege⌋ exceptum. Quodque de novitatibus ⌊urbis⌋ et ⌊Anconae⌋ nihil sit. Nescio tamen, quid credendum sit. Ego veritate comperta Dominationem Tuam Reverendissimam faciam certiorem. Cui me iterum atque iterum ex animo commendo.
Datum ut supra.
Idem servitor ⌊Ioannes Lundensis⌋.
| |
8 | IDL 1091 | [Ioannes DANTISCUS] do [Johan WEZE], Löbau (Lubawa), 1534-01-11 |
odebrano [1534-01-29]
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, BCz, 244, s. 9-10
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., BK, 232, s. 131-132
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 115r-v
| 4 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 50 (TN), Nr 5, s. 9-12
| 5 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 574
|
Publikacje: 1 | AT 16/1 Nr 33, s. 58-60 (in extenso; polski regest) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 265, DE, 268, s. 192-193 (angielski regest; ekscerpt) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 244, p. 9
Reverendissime et observandissime mi domine frater et amice carissime, salutem et omnis felicitatis accessum.
⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae 1533-11-15⌊XV Novembris1533-11-15⌋ ⌊Viennae⌋ datas, 1533-12-27⌊XXVII Decembris1533-12-27⌋ ⌊hic⌋ accepi fueruntque mihi oppido quam gratissimae. Non potuit tamen me non male afficere, quod litteras amicissimi fratris mei et communis nostri amici non acceperim, de quibus scribit Dominatio Vestra Reverendissima, quod ⌊dominus Cornelius⌋ ante suum exitum in ⌊Hispaniam⌋ copiosissime mihi manu sua propria scripserit, quae si adhuc reperiri possunt, etiam tardius redditae, non ingratae mihi essent futurae. Dominationi vero Vestrae Reverendissimae magnas habeo gratias, quod me obiter de omnibus reddiderit certiorem fuitque mihi maxime gratum, quod ⌊serenissima Romanorum regia Maiestas⌋ ⌊Cornelium⌋ nostrum adeo liberaliter exornaverit et donaverit. Merentur profecto ⌊hominis istius⌋ virtutes et merita multo plura, quae Deus suo tempore illi concedet etc.
Quae apud nos aguntur, sic habent. ⌊Lubecenses⌋ per classem Belgicam ad pacem facti proniores, permittunt conterraneis meis ⌊Gdanensibus⌋, ut una cum ⌊Hamburgensibus⌋, ⌊Bremensibus⌋ et ⌊Lunenburgensibus⌋ arbitri sint et iudices in causa cum ⌊Hollandis⌋ missique sunt nuntii ad partes ob id inferioris ⌊Germaniae⌋, quos iam reor rediisse, tempusque tractatuum est statutum die 14 huius mensis, locus vero in ⌊civitate Bremensi⌋, vel, ut alii volunt, ⌊Hamburgensi⌋, quo Gdanenses spectabiles et graves nuntios suos sunt missuri, qui iam, ut mihi animo persuadeo, ad eum conventum exiverunt speraturque omnino pax futura. Accedit, proh dolor, quod tota illa Belgica XXV navium cum tot milibus peditum classis sub ⌊Nervegia⌋ naufragium fecit vixque duae salvatae sunt, quae feruntur ad propria rediisse. Nostri ⌊Gdanenses⌋, qui eodem etiam tempore in idem cum ⌊illis⌋ impulsi sunt periculum, huius ferme sunt auctores, qui viderunt navem principalem ameral confringi et interire cum omnibus paucique de his nostris, qui ista retulerunt, redierunt. Unde cum iam utraque pars fessa sit, facilius de pace tractabit. Quicquid hinc futurum cognovero, cum primis BCz, 244, p. 10 ad Dominationem Vestram Reverendissimam perscribam effecique, ut ad eum conventum ⌊serenissimus dominus meus⌋ cubicularium quendam suum mitteret, quo haec compositio maioris esset apud eos homines auctoritatis. Adiunxi his litteras ad ⌊dominum Cornelium⌋, quas peto illi reddi vel apud vos aut in ⌊Hispania⌋. Libenter ⌊illum⌋ adhuc ante ultimum viderem diem. Fiat voluntas Domini.
Eximius dominus doctor ⌊Ioannes Reynek⌋, affinis meus carissimus, obtinuit novissime in ⌊comitiis⌋ ⌊Augustae⌋[1] a ⌊serenissima Romanorum regia maiestate⌋ pensionem quandam, quae illi aliquot annis non est persoluta. Scripsi igitur generoso domino ⌊Georgio Loxano⌋, quo ad ⌊serenissimam regiam maiestatem⌋ intercederet, ut pensio illi solveretur. Qua in re ut Dominatio Vestra Reverendissima opem et operam suam impendat, summopere rogo. ⌊Coniunx⌋ enim ipsius ⌊domini doctoris⌋ est soror mea. Quicquid in eo Dominatio Vestra Reverendissima illi beneficii contulerit, id totum in me collatum esse putabo et me una cum illo solito in me amori et benevolentiae Dominationis Vestrae Reverendissimae ex animo commendo. ⌊Christus⌋ Dominus noster eandem Dominationem Vestram Reverendissimam sospitet quam diutissime et prosperet in omnibus. Parcat lituris, ⌊⌋ et ad lumen candelae scripsi.
[1] Previous diet had taken place in Augsburg in 1530.
| |
9 | IDL 1119 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Prague, 1534-02-13 |
odebrano [1534]-03-24
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 124
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), k. 489
| 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 83
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 273, s. 195-196 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 124va
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo, Culmensis et Pomesaniensis ecclesiarum administratori etc., domino et amico[1] tamquam patri honorandissimo
UUB, H. 154, f. 124r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine mi et pater honorandissime. Post paratissimam obsequiorum meorum salutem.
Die 1534-01-29⌊XXVIIII Ianuarii1534-01-29⌋ redditae mihi sunt ⌊⌋, datae in ⌊castro Lubaviensi⌋ absque annotatione diei. Existimo illas esse de data 1534-01-10⌊X Ianuarii1534-01-10⌋[2], cum eiusdem datae sunt dominorum ⌊Ioannis Reineck⌋ et ⌊Ioanni Campensis⌋ litterae. Quibus ob diversas occupationes brevibus respondeo.
Primo, iuxta desiderium Vestrae Reverendissimae Dominationis et domini doctoris ⌊Reineck⌋, locutus sum ⌊regiae maiestati⌋ et illius negotium, quantum potui, commendavi, presente ⌊domino de Rogendorff⌋, ⌊regiae maiestatis⌋ maiore oeconomo, et illius maiestatem satis affectam intelleximus, ut satisfiat ⌊domino doctori⌋. Iussit tamen, ut supplicationem porrigerem consiliariis camerae, quod statim feci, quam bis deperditam affirmarunt. Ego hodie tertiam dedi nec a sollicitationibus desistam, donec rem ad vota expedivero, tum statim Vestrae Reverendissimae Paternitati scribam.
Litteras eiusdem Paternitatis Vestrae ad dominum ⌊Cornelium⌋, collegam et confratrem meum, penes me retinui usque ad illius reditum, tum statim dedi. Hic nunc satis prolixe scribit de omnibus, itaque ego brevior sum.
Misi etiam litteras eiusdem ad ⌊Hispanias⌋, et dominus ⌊Gotscalcus Catus alias Saxen Karll⌋ respondit mihi per suas, recepisse eas et preservare ad adventum domini ⌊Ulrici Ehinger⌋, qui in ⌊Hispaniis⌋ erat, nondum tamen venerat in aula ⌊caesareae Maiestatis⌋ in ⌊Montisoni⌋, scripsit tamen eum venturum in ⌊Tolleto⌋, ubi statim velit ipsum ⌊Ehinger⌋ personaliter adire atque illum adhortari, ut statim Vestrae Reverendissimae Paternitati respondeat, et ad me illud responsum per postas remittere promisit.
Dominus ⌊Cornelius⌋ cras hinc abit denuo ⌊Constantinopolim⌋. Ego hic interim moror. Si quid occurrat, in quo Vestrae Reverendissimae Paternitati servitium impendere possim, iubeat saltem suo Lundensi, eundem hominem cordatum et oboedientem reperiet paper damaged⌈[et]et paper damaged⌉ Vestra Reverendissima Dominatio, quam diu et feliciter vivere exopto. Cui{i} me ex toto bono corde affectuosissime commendo.
Ex ⌊Praga⌋, die XIII-a Februarii, anno Domini XVC XXXIIII.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Paternitatis servitor et amicus ⌊Ioannes electus archiepiscopus Lundensis⌋
[1] Amico inscribed on the piece of paper the seal has been impressed through.
[2] In fact ⌊⌋ had been sent on January 11.
| |
10 | IDL 1128 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Prague, 1534-03-13 |
odebrano [1534]-04-13
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 154, k. 127-128
| 2 | kopia, UUB, H. 155, k. 216r-v
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), k. 509
| 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 85
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 277, s. 200 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 127r
Reverendissime in Christo Pater, domine observandissime. Post paratissimam obsequiorum meorum commendationem. Salutem.
Die XIII Februarii scripsi Reverendissimae Dominationi Vestrae recepisse me litteras suas in negotio sororii sui eximii domini ⌊Ioannis Reneck⌋ utriusque iuris doctoris etc. Egi negotium hoc apud ⌊serenissimam regiam maiestatem⌋, thesaurarium et alios, et quominus omnia ad vota succedant certe certe, nihil est quod impediat, quam pecuniarum penuria, quae tanta est, ut vix credi poterit, proceres tamen huius regni et alii incolae subvenient suae maiestati. Itaque deliberatum et mihi pro responso datum est, quod antequam ⌊regia sua maiestas⌋ hinc discedat, dabitur ordo et commissio, ut dicto domino ⌊Ioanni Reneck⌋ doctori fiat solutio. Ego tamen iussu ⌊cesareae maiestatis⌋ cogor hinc infra triduum abire et duces ⌊Bavariae⌋ accedere, ubi mansurus sum per tres septimanas vel circiter. Hic aut ⌊Viennae⌋ apud ⌊regiam maiestatem⌋ rediturus non praetermittam ea omnia tentare, quae negotio conveniant, donec optata impetravero. Dominus Loxanus a nuptiis nondum rediit. Cum primum ille redierit, dabo illi litteras ad eum directas aut mittam, illique imponam onus continuandi negotium per me inceptum.
Hic nihil penitus boni audimus. In ⌊Germania⌋ omnia sunt suspecta, nam ligae Suevicae tempus finitum est et, ut videtur, nolunt illam renovare aut prorogare.
Lantgravius hiis diebus fuit apud ⌊regem Francorum⌋. Quid fecerit, ignoramus.
Vespasianus de Zaza or Zara⌈ZazaZaza or Zara⌉ filius Ieronimi die tertia huius hic ad nos rediit ex ⌊Constantinopoli⌋. Dicit ⌊Ludovicum Griti⌋ brevi, hoc est in fine huius, ⌊Budam⌋ venturum. Quid boni attulerit, intelligemus ms. ingelligemus(!)
⌈intelligemusintelligemus ms. ingelligemus(!)
⌉.
In Italia dicitur multum de bello, maxime per ⌊regem Franciae⌋ et ⌊pontificem Romanum⌋ illaturum duci Urbinatensi et duci Mediolanensi. In hunc diem nihil attentatum est. Quid futurum sit, ignoramus. Fama est ⌊Turcam⌋ cum ⌊pontifice⌋ et ⌊Francorum rege⌋ intelligentiam habere et eodem tempore ⌊Regnum Neapolitanum⌋ et ⌊Ciciliam⌋ invasurum, quod tamen non ita esse spero.
UUB, H. 154, f. 127v
Quid ⌊Gedanenses⌋ inter ⌊Hollandos⌋ et ⌊Lubicenses⌋ boni impetraverint, adhuc ignoramus hic. Ex parte serenissimae dominae ⌊Mariae Hungariae reginae⌋ missi sunt reverendissimus dominus ⌊Georgius ab Austria⌋ episcopus Brixiensis, ⌊Maximilianus Transilvanus⌋ et ⌊Gerardus Mulart⌋ doctor et conciliarius ⌊cesareae maiestatis⌋. Quid impetraverunt, videamus brevi.
Digniora non sunt apud nos, quae allata fuerint. In futurum, si Vestrae Reverendissimae Dominationi gratum fuerit, scribam aliquando. Et interim et semper Reverendissimae Dominationi Vestrae me ex integerrimo pectore commendo et ad quaevis obsequia paratissimum offero.
Ex ⌊Praga⌋, die XIII Martii anno XVC XXXIIII.
Eidem Vestrae Reverendissimae Paternitati oboediens tamquam filius ⌊Ioannes Archiepiscopus Lundensis⌋ etc.
Postscript:
⌊Rubensteiner⌋ hodie huc venit, mecum pransus est, bibimus pro sanitate Dominationis Vestrae Reverendissimae, seque plurimum Vestrae Reverendissimae Dominationi commendat et fidelia servitia offert.
[1] Missing parts of
the address supplied by the editor were written on a lost piece of paper through which the seal was impressed
| |
11 | IDL 6954 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, 1534-08-04 List zaginiony |
List zaginiony, mentioned in IDL 1272: Dominationis Vestrae Reverendissimae litteras datas 4 augusti cum aliis quibusdam annexis accepi similiter |
| |
12 | IDL 6953 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, Löbau (Lubawa), 1535-01-04 List zaginiony |
odebrano 1535-01-25 List zaginiony, mentioned in IDL 1272: Die XXV huius mensis redditae mihi fuerunt litterae D(ominatio)nis V(estrae) R(everendissimae) datae in castro suo Lubaviensi 4 ianuarii |
| |
13 | IDL 1272 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1535-01-31 |
odebrano [1535]-04-16
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 67, k. 326-327
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 21
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 297, s. 232 (angielski regest) | 2 | AT 17 Nr 61, s. 86-89 (in extenso; polski regest) | 3 | ÁLVAREZ Alderete s. 406, footnote No. 75 (ekscerpt) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 67, f. 327v
Reverendissimo in Christo Patri, domino ⌊Ioanni episcopo Culmensi⌋, administratori Posonioviensi, amico et fratri observandissimo
Die 1535-01-15⌊XXV-o huius mensis1535-01-15⌋ redditae mihi fuerunt ⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae datae in ⌊castro suo Lubaviensi⌋ 1535-01-04⌊4 Ianuarii1535-01-04⌋, per dominum ⌊Fabianum⌋, qui salvus huc appulit atque hodie, uti existimo, versus ⌊Hispanias⌋ recedit.
Dominationis Vestrae Reverendissimae ⌊⌋ datas 1534-08-04⌊4 Augusti1534-08-04⌋ cum aliis quibusdam annexis accepi similiter. Ego tum illico Reverendissimae Dominationi Vestrae respondi atque indicavi fuisse me in ⌊Hispaniis⌋ per equos dispositos et in reditu invenisse seu advocasse ⌊Y written over E⌈EYY written over E⌉sope⌋, quam rogavi plurimum, ut ⌊Ioannam⌋ o(ste)nderet, quod tam subito fieri non potuit, inquiens illam esse in quodam monasterio, quod idem a ⌊Welsaris⌋ intellexi. Egi satis fideliter cum ⌊Ysope⌋, quo consentiat, ut ⌊filiola⌋ ad Dominationem Vestram v written over r⌈rvv written over r⌉eniat, quod ad quod satis difficilem se praebuit. Tandem conclusit, ut mittantur semel bis centum ducati pro ⌊illius⌋ vitae sustentatione, tum esse fore contentam, alioquin expressis verbis dixit videlicet: Cogatur filiola mea in senectute de vitae necessitate mihi providere, itaque litteris meis tunc exhortatus Dominatio Vestra Reverendissima, ut omnino citius, quo poterit, cum ⌊Ulrico Ehinger⌋ ordinem instituat, quo filia in ⌊Flandriam⌋ mittatur.
Litteras annexas ad dominum ⌊Cornelium⌋ misi, qui ex ⌊Hispaniis⌋ respondit sub dat(a) quinta Novembris easdem recepisse. Quod in hunc diem non respondit Dominationi Vestrae Reverendissimae on the margin⌈Dominationi Vestrae Reverendissimae written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉aeae written over ...⌉Dominationi Vestrae Reverendissimae on the margin⌉, miror plurimum. Rediit iam pridem ex ⌊Hispaniis⌋ estque ⌊Bruxellae⌋ apud ⌊uxorem⌋. Ex longo itinere, scribit, nervorum contractionem adeptum esse, itaque domi vivere velle, quoniam a ⌊caesarea maiestate⌋ nihil accepit aliud praeter locum consulis in ⌊Flandria⌋. ⌊Caesarea maiestas⌋ ad me scribit ante dies viginti misisse ad dominum ⌊Cornelium⌋ AAWO, AB, D. 67, f. 326v novam instructionem cum aliquot Germaniae principibus hidden by binding⌈[pibus]pibus hidden by binding⌉ agendi et quicquid in ea commissione impetra hidden by binding⌈[ra]ra hidden by binding⌉verit, id totum oretenus hic mihi sit relaturus hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, itaque eundem brevi huc venturum existimo. Curabo, ut statim ad priores et istas nunc missas hidden by binding⌈[sas]sas hidden by binding⌉ respondeat. Novissime Dominationis Vestrae Reverendissimae litteras ad eum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ misi per postas ante biduum.
⌊Reginalis maiestas⌋ in ⌊Flandria⌋ rectissime valet. ⌊Dominus a Nassau hidden by binding⌈[sau]sau hidden by binding⌉⌋ ibidem est. ...S illegible⌈[... illegible⌈...... illegible⌉S overwritten⌈SS overwritten⌉]...S illegible⌉tatuit ibidem residuos dies vitae suae in tranquillitate finire. Uxor illius eum sequetur hidden by binding⌈[ur]ur hidden by binding⌉ in Martio proximo.
In dies exspectamus declarationem belli inter ⌊caesaream maiestatem⌋ et ⌊Francorum regem⌋. ⌊Caesar⌋ satis rebus suis providetur hidden by binding⌈[detur]detur hidden by binding⌉.
⌊Maiestas caesarea⌋ paravit classem centum triremium, VIII hidden by binding⌈[II]II hidden by binding⌉ galleonum, IIII carachrarum(!) et XXX-ta caravellarum hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ contra ⌊Barbarossa⌋. Milites Itali et Hispani ad numerum XIX aut XX milia conscribuntur nunc pro ea classe. Similiter Augustae conscribuntur V milia Germani milites ad eundem usum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ classis. Cum his militibus erit parata circa decimam mensis Martii, ita ut tum Neptuno se committant.
⌊Pontifex Romanus⌋ vult describere generale concilium liberum etc. per totum mensem Maium, ut ⌊Mantuae hidden by binding⌈[tuae]tuae hidden by binding⌉⌋ aut ⌊Veronae⌋ observetur. Noluit ingredi in ligam ⌊Italiae⌋ cum ⌊caesare⌋, dicit se velle esse neutralem et ita non egere confoederatione.
⌊Lanthgravius Hessiae⌋ cum maxima humilitate impetravit hidden by binding⌈[vit]vit hidden by binding⌉ gratiam ⌊caesareae et regiae maiestatum⌋. Pollicitus est nunquam se acturum aliquid, quod ingratum cognoverit futurum ⌊eorum maiestatibus⌋.
⌊Ulricus dux Wirtembergensis⌋ nondum satisfecit tractatibus hidden by binding⌈[atibus]atibus hidden by binding⌉ Cadnensi(?), inter ⌊imperatoriam et Romanorum regiam maiestates⌋ factis. AAWO, AB, D. 67, f. 327r Misit filium suum ⌊Cristopherum⌋ ad ⌊Francorum regem⌋, ut illi inserviat. Quid exinde fiat, ignoro.
Pensionis p solutionem pro domino ⌊Ioanne Reinechio(?)⌋ satis fideliter sollicitavi et egi, ut cum primum aulicis pecunia detur, exsoluturos eam mihi polliciti sunt. Hic, ut verum fateor, nulla pecunia est, aut modica, aulicis debentur stipendia XIIII mensium et ultra. Quamprimum illis detur, non ero negligens pro dicto domino doctore. Id Reverendissima Dominatio Vestra illique meo nomine indicare dignabitur, cui me tanquam patri c paper damaged⌈[c]c paper damaged⌉olendissimo ex animo commendo.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis addictissimus servitor et frater ⌊Ioannes electus archiepiscopus Lundensis⌋ etc.
| |
14 | IDL 1365 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1535-10-15 |
odebrano [1535]-12-08
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, ręką pisarza, podpis własnoręczny, AAWO, AB, D. 4, k. 58 + f. [1] missed in numbering after f. 58
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 108
| 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 390
|
Publikacje: 1 | AT 17 Nr 528, s. 657 (polski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 4, f. 58av
Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Culmensi, domino et confratri meo observandissimo
AAWO, AB, D. 4, f. 58r
Reverendissime in Christo Pater ac Domine tamquam frater observandissime.
Salutem et obsequiorum promptitudinem.
Attulit ad me famulus Reverendissimae Dominationis Vestrae litteras, duobus nominibus sane quam gratissimas, primum quod ab amico veteri et singulari profectae sunt, deinde, quia tam praeclaro eiusdem testimonio exornatum me intelligo, quo quantum in praesentia mihi blandiar plaudeamque, equidem dici non potest. Omnino autem, quicquid feci, vel obsequendo tam honestae voluntati, vel promovendo viro in primis illustri variisque dotibus cumulatissimo, cum ex officio meo ac debita in Reverendissimam Dominationem Vestram observantia, tum lubens ac summa gestientique animi alacritate feci faciamque, quandocumque occasio dabitur, ubi omnes animi mei conatus explicare viresque contendere valeam.
Quod autem admonet, ut quid magnificus ⌊dominus a Lasko⌋ cum sacratissima ⌊Romanorum etc. regia maiestate⌋ transegerit, perscriberem, ita habeat principio memorata regia maiestas dicto magnifico domino Ieronymo omnem noxam offensamque, quam tempore illius belli gravissimi incidit, in totum clementer condonavit, nec non mutatis in diversum fortunae rebus Kesmarck omnesque possesiones, quae ad eiusdem uxorem attinent, in integrum retinendas promisit, ubi tamen vicissim idem dominus ne ingratus videri, queat data fide sese in servitutem, quocumque vocaret ⌊regia maiestas⌋, tradere dedereque voluit. Quae omnia mea cura diligentiaque rata sunt habita ac firma, quam ob rem pro solita in Reverendissimam Dominationem Vestram fide brevius secretiusque cum eadem Reverendissima Dominatione Vestra de his communicare libuit, sed hac stipulatione, ut mihi si quid a ⌊domino a Lasko⌋ intellexerit comunicare, quod suae promissioni contrarium videatur pro sua in caesaream et hanc regiam maiestates devotione communicare adscribed, in the hand of sender⌈quod suae promissioni contrarium videatur pro sua in ⌊caesaream⌋ et hanc ⌊regiam⌋ maiestates devotione communicarequod suae promissioni contrarium videatur pro sua in caesaream et hanc regiam maiestates devotione communicare adscribed, in the hand of sender⌉ AAWO, AB, D. 4, f. 58v non gravetur.
Novarum rerum id hodie a sacratissima ⌊caesarea et catholica maiestate⌋ domino meo clementissimo accepi maiestatem suam ⌊Panormam⌋ ⌊Siciliae⌋ oppidum venisse ibique aliquamdiu propter comitia inhaesisse. Brevi deinceps ⌊Neapolim⌋ traiecturam arbitror hoc consilio, ut quamprimum ⌊Rhomam⌋ solvat, quicquid successu rerum afferetur, non patiar diutius Dominationem Vestram Reverendissimam ignorare nudius quintus, cum sacratissima ⌊Rhomanorum etc. maiestas⌋ venatum iret eique ipse comes adessem, amplam sane atque honorificam mentionem de Reverendissima Dominatione Vestra ingessi, ubi et maiestas sua me clementer et attente audivit et animum quoque propensiss<i>mum testata est, certe verbis pro dignitate explicare non possum, quam anxie de valetudine, de rerum omnium statu conditioneque perquisierit. Scit enim alioqui Reverendissima Dominatio Vestra optimi istius principis indolem et ingenium. Nunc autem nil aliud superest, nisi quo me Reverendissimae Dominationi Vestrae tamquam patri carissimo ex animo commendem.
Datae ⌊Viennae⌋, XV Octobris anno MDXXXV.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis ex animo amicus et servitor ⌊Ioannes Lundensis⌋
| |
15 | IDL 6758 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, Löbau (Lubawa), 1535-12-16 List zaginiony |
List zaginiony, mentioned in IDL 5505: In itinere profectionis meae ad Hungariam in dominio spectabilis domini Alexii Thursonis redditae de mense Iunii proxime praeteriti mihi sunt Reverendissimae Dominationis Vestrae litterae, quae datae erant Lubaviae XVI Decembris. Quae licet tardius quam speraveram ad me pervenerint, fuerunt tamen mihi, ultra quam dici poterit, gratissimae. |
| |
16 | IDL 5505 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Nagyvarad (Varadinum), 1536-08-02 |
odebrano [1536]-09-12
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 68, k. 87-91 + f. [1] missed in numbering after 91
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 287
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 s. 285 (angielski regest) | 2 | AT 18 Nr 294, s. 321-322 (polski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D. 68, f. 87r
Reverendissime in Christo Pater, et domine et frater tamquam pater perpetuo honorandissime. Salutem et officiorum meorum commendationem.
In itinere profectionis meae ad ⌊Hungariam⌋ in dominio spectabilis domini ⌊Alexii Thursonis⌋ de mense Iunii proxime praeteriti on the margin⌈de mense Iunii proxime praeteritide mense Iunii proxime praeteriti on the margin⌉ redditae mihi sunt Reverendissimae Dominationis Vestrae ⌊⌋, quae datae erant ⌊Lubaviae⌋ 1535-12-16⌊XVI Decembris1535-12-16⌋. Quae licet tardius, quam speraveram, ad me pervenerint, fuerunt tamen mihi, ultra quam dici poterit, gratissimae, tum quia de ipsius statu et valetudine aliquid intelligerem, tum etiam, quod plenae sunt antiquae amicitiae nostrae, plenae ita, quod visum est mihi legendo eas cum Vestra Reverendissima Dominatione praesens exsistere. Dominationi Vestrae Reverendissimae pro eo maximas et ex animo gratias ... illegible⌈...... illegible⌉ habeo, pro sua humanitate et in me affectione. Deus, ille omnium cordium scrutator, novit nihil iucundius mihi accidere poterit, quam Vestram Reverendissimam Dominationem semel ante vitae meae exitum conspicere dulcissimaque illius consuetudine frui.
Anteaquam de aliis rationem aliquam Vestrae Reverendissimae Dominationi reddam, volui illi primum de meo statu atque condicione scribere. Fui in quartum annum, ut novit Reverendissima Dominatio Vestra, sacratissimae ⌊caesareae et catholicae maiestatis⌋ iussu in ⌊Germaniam⌋ illius orator designatus itaque me (praeter iactantiam loquendo) gessi, ut ⌊caeasar⌋ ipse suique consiliarii maximam mihi laudem tribuerint. Concredidit mihi summas pecuniarum maximas, quas et fideliter partim conservavi partimque, et etiam iuxta maiestatis suae ordinationem distribui. Vocatus tandem ego ad ab ⌊illius maiestate⌋, ut ⌊Neapolim⌋ oratores istius ⌊vayvodae⌋ eo ad se deducerem. Quo de rebus Germanicis simul et Hungaricis mihi
AAWO, AB, D. 68, f. 87v
concreditis uberiorem informationem acciperet: ivi ⌊Neapolim⌋ usque, deinde ⌊Romam⌋ eius [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ subsecutus sum. Multa bona verba, promissiones ab ⌊illius maiestate⌋ accepi, aliud nihil hidden by binding⌈[hil]hil hidden by binding⌉, licet habeat maiestas sua in manibus mercedes hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ in beneficialibus dumtaxat distribuendis ad summam LXXX milium ducatorum annuae, quas in Italia hidden by binding⌈[ia]ia hidden by binding⌉ distribuere noluit propter importunam cardinalium immo et ipsius pontificis petitionem, qui omnia pro se cupiebant. Ne igitur quempiam hoc periculosissimo tempore offenderet hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ et omnes in bona spe contineret, abstinuit se penitus ab ista beneficiorum distributione. Ita nec Tridentini cardinali, qui maxime speritur(!), nec ⌊caesaris⌋ domesticis servitoribus nec ⌊Lundensi⌋ provisum est. Quod mihi sperandum hidden by binding⌈[dum]dum hidden by binding⌉ sit, nescio. Deo me commisi, qui hucusque de victu cotidiano providit. In cuius ben[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉nitate confido penitus, ne me deserat in se unice sperantem.
Ego ad serenissimi ⌊Romanorum etc. regiae maiestatis⌋ ac oratorum ⌊vayvodae⌋ instantiam de missus sum ad hunc vayvodam pro componenda hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ pace inter praefatos principes. Pollicebantur oratores vayvodae ⌊caesari⌋ de pace futura maximam spem, modo oratorem eo mittere non dedignaretur. Licet ⌊maiestas sua⌋ faciliter induci non potuit ad mittendum oratorem suum, nihilominus, ne aliquando illi obici possit, sua culpa aliquid neglectum fuisse, me huc destinavit cum pleno mandato et alter oratorum ⌊vayvodae⌋, videlicet reverendissimus dominus ⌊Franciscus de Frangepanibus⌋ archiepiscopus Colocensis huc rediit, quo dominum suum de ⌊caesareae maiestatis⌋ bona voluntate et circa pacem huiusmodi faciend(am) affectione redderet AAWO, AB, D. 68, f. 88r certiorem. Alter vero, videlicet reverendissimus dominus Stephanus Brodaricus episcopus Quinqueecclesiensis ap curiam ⌊caesareae maiestatis⌋ sequitur, ut si quid intercideret difficultatis, cum illius maiestate commodius tractare et media invenire possit. Haec facta sunt ad maximam ipsius ⌊vayvodae⌋ petitionem.
Veni itaque salvus in hac(!) civitate(!) (modo civitas dici mereatur) die XII mensis Iunii et cum ⌊caesarea maiestas⌋ est cum ⌊Francorum rege⌋ impedita, video, quod hic nihil tractare volunt conclusive, sed quantum conicio, volunt finem belli Gallici exspectare et sic de die in diem rem prorogant. Ego interim die ultima Iunii, propter aeris istius loci infectionem, incidi in gravissimam infirmitatem et febris continua et acutissima me invasit duravitque ista mea infirmitas dies XXI. Ita et taliter, quod omnes de mea vita desperarunt, ego etiam et animam et quicquid Dei benignitate habebam, igitur soli Deo commisi. Convalui tamen s written over s⌈sss written over s⌉olius Dei clementia, non autem istorum hominum humanitate nec medicorum scientia, nec aeris immutatione. Nempe a die ingressus mei in hunc locum non fuit pluvia estque calor extensissimus. ⌊Waradinum⌋ est in loco basso sub monte inter duos rivulos nihil praeter paludes generantes, ita quod potius spelunca appellari possit quam civitas, ob diversas etiam rationes, quas subticeo orig. subtitio⌈subticeosubticeo orig. subtitio⌉, hic non inventa fuit aqua endiviae orig. andiviae⌈endiviaeendiviae orig. andiviae⌉ nec buglossae neque siruppi neque iuleppum, reobarbara et manna fuerunt hic omnibus incognita. Iam(?) cogitet in se Vestra Reverendissima Dominatio, quomodo convaluisse potuit suus Lundensis. Liberatus tamen, ut dixi, a
AAWO, AB, D. 68, f. 88v
morbo et febre, appetitus commedendi paulatim revertitur. Sed ita extenuatus sum et debilis, ut vix quis credere poterit, qui non suis oculis non conspexerit.
Familiares mei tres propter infirmitatem in ⌊Germaniam⌋ per Cotzkas delati sunt, duo aegrotant usque ad mortem. Ita mecum agi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉tur in isto regno, ex quo si Dominus Deus me semel liberaverit, amplius numquam revertar, non modo propter aeris infectionem ms. infestionem(!)
⌈infectioneminfectionem ms. infestionem(!)
⌉, sed alias diversas rationes, etiamsi ⌊caesaris hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉⌋ indignatio mihi exspectanda foret.
Antequam ⌊Hungariam⌋ ingrederer, per postas expedivit me ex ⌊Guns⌋ ⌊maiestas caesarea⌋, ut in ⌊Germania⌋ cum quibusdam principibus prius secreta quaedam tractarem ms. tractaram(!)
⌈tractaremtractarem ms. tractaram(!)
⌉ atque alias quasdam res necessarias disponerem, quod ita diligentissime feci.
Ita factum est, ut Dominationis Vestrae Reverendissimae litterae in ⌊Italiam⌋, deinde in German missae sunt deinde in ⌊Germaniam⌋ hinc ms. hunc(!)
⌈hinchinc ms. hunc(!)
⌉ inde missae sint et tardius quam desideravimus ad manus meas pervenerunt. Ideo non aegre ferre dignabitur, quoniam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ citius illis written over m⌈misis written over m⌉ responderim.
Quid de communi amico nostro illustri superinscribed⌈illustriillustri superinscribed⌉ domino ⌊Laski⌋ scripserit, intellexi et Dominationi Vestrae Reverendissimae gratias habeo. ⌊Hunc⌋ ob amorem Vestrae Reverendissimae Dominationis semper, ubi ubi potui, et commendavi et promovi etc. etc.
Pro novitatibus missis ex Lubicensi et duce Holsatiae Dominationi Vestrae Reverendissimae gratiam habeo. Et longe maiorem, quod mihi copiam eorum, quae ad magnificum dominum ⌊Cornelium Scepperum⌋ scribere dignata ms. dingnita(!)
⌈dignatadignata ms. dingnita(!)
⌉ sit, miserit, quae mihi gratissima fuerunt taliter, ut in extrema ista mea et periculosissima infirmitate ita solatii fuerunt, ut plus vigesies mihi praelegi fecerim. Quoniam
AAWO, AB, D. 68, f. 89r
et ego filius ille prodigus hucusque fuerim, emendare me proposui. Dominus ⌊Iesus Christus⌋ pro sua gratia continuo rogandus est fideliter, ut eam impartiatur, sine qua non video me quicquam polliceri posse. ⌊Hunc⌋ ipsum rogo, ut et Vestram Reverendissimam Dominationem in suo proposito confirmet.
Quod de domino ⌊Cornelio⌋, communi nostro amico, nihil iamdudum intellexerit, admiror vehementer, solet enim in scribendo et agendis rebus esse diligentissimus. Hoc scio imprimis ⌊illum⌋ rectissime valere et ipse una cum domino ⌊Gotscalco Erici⌋ nostro in ⌊Daniam⌋ cum classe et milite proficiscitur vel iam profectus est. Quemadmodum Reverendissima Dominatio Vestra ex exemplari unius litterae ipsius domini ⌊Cornelii⌋ ad ⌊regiam maiestatem Romanorum⌋ novissime datae, quod maiestas sua ad me misit, clarius intelligere poterit, et eandem quam devotissime rogo, et(?) ob brevitatem copiam illius litterae mitto, quia in veritate istae sunt primae litterae, quantas post meam restitutionem scripserim, et male depictae sunt, quia non possum eas rescribere, et amanuenses duo valde aegrotant, itaque boni consulere dignabitur, obsecro.
Littera ⌊Cornelii⌋ ad ⌊regiam maiestatem⌋ in lingua sive ideomate Gallica conscripta erat, quam de verbo ad verbum in Latinum sermonem transferre curavi.
AAWO, AB, D. 68, f. 89v
Ea, quae ⌊Wolffgangus Haller⌋ ad me scribit, verissima sunt, quoniam eadem ipsa a ⌊caesarea et regia maiestatibus⌋ taliter accepi. Quia tamen ⌊ipse⌋ omnia in unum redegit, copias suarum litterarum mise mittere volui, ut omnia in unum collecta facilius intelligat Dominatio Vestra superinscribed⌈Dominatio VestraDominatio Vestra superinscribed⌉, et quo ego a labore scribendi eadem liberari possim.
Optime sperarem ego de profectione domini ⌊de Beveres⌋, dominorum ⌊Cornelii⌋ et ⌊Gotstalci⌋ et aliorum procerum, modo tam diu non fuissent immorati. Nam ego ex Coppenhagensibus iamdudum litteras accepi, quibus indicabant se ob commeatus penuriam ultra festum Pentecostis proxime elapsum[1] diu sustinere non posse, prorogationis istius causam dedisse ferunt dominum de Hoichstrassen ⌊Hollandinorum⌋ praefectus, qui Hollandos avertisse dicitur, ne ⌊reginali maiestati⌋ aut ⌊caesareae maiestati⌋ subsidium aliquod in pecunia aut navibus praestare voluerint. Qui numquam satis aperte dixerunt se nolle contra Holsatiae ducem in minimo opponere, quantumcumque etiam aliter iusserit ⌊caesarea maiestas⌋.
Iam E intelligit Vestra Reverendissima Dominatio, quomodo res in ⌊Flandria⌋ pro ⌊caesareae maiestatis⌋ commodo tractentur.
Maxima difficultate ⌊caesaream maiestatem⌋, cum ⌊Neapoli ms. Neapolis(!)
⌈NeapoliNeapoli ms. Neapolis(!)
⌉⌋ essem, induxi, ut duci Frederico subsidium praestet contra Holsatiae ducem,
AAWO, AB, D. 68, f. 90r
tandem propter meam importunitatem commisit tunc reginali maiestati dominae ⌊Mariae⌋ et ceteris consiliariis in partibus ⌊Flandriae⌋, ne quid praetermitterent, quod ad subveniendum Frederico, comiti palatino et Koppenhagensibus {subveniendum} pertineret. Sed quanti momenti sunt mandata suae ⌊caesareae maiestatis⌋ apud quosdam, iam in hoc negotio Danico perspicere potuimus.
In hunc diem nihil intellexi de profectione domini ⌊de Beveris⌋ cum classe sua ac dominorum ⌊Cornelii⌋ et ⌊Gotscalci⌋. Cum primum aliquid habuero et mihi oportunitas mittendi litteras offeratur, non omittam Vestrae Reverendissimae Dominationi illud indicare, simul et ea significare, quae a ⌊caesarea maiestate⌋ et ill belli successibus intellexero.
Amicos, quos salutari desiderat atque ad respondendum hortari desiderat, non est, quod oretenus id praestare valeam, quia tardius, quam optaveram, Dominationis Vestrae Reverendissimae litterae ad me pervenerunt.
⌊Georgium Loxanum⌋ novissimo de mense Mai, cum ⌊Augustae⌋ essem, incolumem unacum sua formosissima Catherinella aquila dimisi et ibidem in hospitio meo, videlicet apud dominum ⌊Anthonium Fugger⌋, dignissima saepius de Vestra Reverendissima Dominatione mentio intercidit. Hic quare non responderit, ignoro, est tamen Vestrae Reverendissimae Dominationi observandissimus. Litteris meis ipsum hortabor, ut se emendet et diligentiorem se exhibeat.
AAWO, AB, D. 68, f. 90v
Dominum ⌊Georgium Zabka⌋ in ⌊Insprug⌋ incolumem reliqui et fama erat ipsum serenissimi ⌊Romanorum etc. regiae maiestatis⌋ nomine ad serenissimum ⌊Poloniae regem⌋ profecturum.
Illustris item dominus ⌊Leonardus Comes a Nogarollis⌋ similiter rectissime valet, hic ex ⌊Eneponte⌋ in negotio Hungarico pro unius articuli declaratione fuit ad ⌊caesaream maiestatem⌋ remissus. Rediit salvus in aula regia et laetissime vivit. Credat Reverendissima Vestra Dominatio hunc esse unum dignissimum et omni honore et
D(ominationis) or D(ominationi)⌈D(ominationis)D(ominationis) or D(ominationi)⌉
Vestrae amantissimum.
Dominum Praesinger in ⌊Vienna⌋ dimisi die 29 Maii, ubi cum uxore triumphat. Regiam aulam hic non sequitur, ubi causam aliquam domi permanendi habere potest.
Honestissimus denique nobilis ille Ioachimus a Dalhem or Dulhem⌈DalhemDalhem or Dulhem⌉ mihi quoque amicissimus regiam aulam continuo sequitur. Hunc incolumem quoque in ⌊Eneponte⌋ reliqui. Omnes sunt studiosissimi Dominationis Vestrae inservitores, et nescio, quo spiritu ducuntur, cum apud me sunt, laetissime vivunt et Reverendissimae Dominationis Vestrae mentionem faciunt, dicentes se in locum Reverendissimae Dominationis Vestrae in aula uti, videlicet quia liberiores mecum quam
AAWO, AB, D. 68, f. 91r
cum ceteris dominis vivunt viventes. O, quatenus pro salute, pro longa et incolumi vita eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis bibunt, ita ut, si ⌊Bachus⌋ in deos quid po(sse)t, non dubitem, qui Dominatio Vestra annos Matusalemi longe sit superatura. Licet ex eo mihi contingit, quod ⌊Tolleti⌋ ex Crato Tolletano sequenti die contingere soleat.
Reverendissime Domine.
Die 27 mensis praeteriti missus est ad me ex ⌊Germania⌋ maximus s litterarum fasciculus, et cum inter alias litteras essent litterae ⌊Bartholomei Welser⌋, cuius scribae manus mihi notissima est et in suprascriptione esset idem titulus et nomen idem, ex ignorantia litteras Reverendissimae Dominationi Vestrae inscriptas aperivi. Et cum imprimis inspicerem schedam illam rationis impositam, statim cognovi, quod ad me datae non essent, diligentius legi suprascriptionem et inveni illas Vestrae Reverendissimae Dominationi inscriptas. Sicut me Deus adiuvet, litteras non legi et stati written over u⌈uii written over u⌉m reclusi. Peccavi maxime, quia aperui inconsiderate, sed in veritate peccavi ex ignorantia et nullo proposito. Reverendissimam Vestram Dominationem quam affectuosissime rogo, ut veniam dare et istam illatam iniuriam, si quae est, mihi pro suo summo in me amore remittere
AAWO, AB, D. 68, f. 91v
dignabitur. Daturus sum operam, ne in posterum hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ contingat.
Non fuissem ausus tam prolixsas et male depictas litteras ad Vestram Reverendissimam Dominationem scribere, nisi taliter suis novissimis litteris imperasset. Et si erratum est, det veniam, quaeso, licet adhuc satis debilis, vix tamen adhuc me continere potui, ne prolixiores facerem, ita genius me impellit et, quemadmodum Dominatio Vestra Reverendissima scripsit videri se coram agere, ita et mihi visum est.
Oblitus sum scribere, quemadmodum ⌊Romae⌋ invenerim dominum ⌊Ioannem Campensem⌋ apud reverendissimum dominum ⌊cardinalem Contarinum⌋ Venetum virum doctissimum, qui illum in maxima veneratione habet et omnia elargitur, quae desiderare poterit. Hic mirum in modum apud omnes Reverendissimam Vestram Dominationem extollit et commendat.
Reverendissime Domine, frater et amice tamquam pater colendissime. Dominus Deus Vestram Reverendissimam Dominationem in suo sancto proposito incolumem diu servet et prosperet. Cui me tamquam patri officiosissimo perpetuo commendo.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis obsequentissimus filius et servitor ⌊Ioannes Lundensis⌋ etc.
| |
17 | IDL 1601 | [Ioannes DANTISCUS] do [Johan WEZE], Friedeck (Wąbrzeźno), 1537, shortly before March [16] |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, place and date of sending in Dantiscus' own hand, BCz, 244, s. 197-198
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., BK, 232, s. 204-205
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 152r-153r
| 4 | kopia, XVIII w., BCz, 55 (TN), Nr 12, s. 51-54
| 5 | ekscerpt język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, k. 14r-v
| 6 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 590
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), k. 412
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 344, s. 285 (angielski regest; ekscerpt) | 2 | CEID 1/1 Nr 10, p. 163-167 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Cui quibus me verbis aut modis excusem, quod copiosis et humanissimis ⌊⌋ hucusque non responderim, non invenio. Ceterum pro sua in me benevolentia hanc duntaxat ut unam admittat excusationem, summopere oro: statueram vocatus a ⌊serenissimo domino meo⌋ ad ⌊comitia Regni⌋ ⌊Cracoviam⌋ copiose de multis ad Dominationem Vestram Reverendissimam scribere, utpote eo in loco factus Dominationi Vestrae Reverendissimae propinquior, verum hoc meum institutum innumerae occupationes, in quibus perpetuo fatigatus vix respirare licebat,
{me} sine intermissione impediebant. Vidi quidem ⌊magnificum dominum Lascum⌋[1] cum eoque congressus sum aliquoties, rogitans multa super Dominatione Vestra Reverendissima, qui mihi omnia et optima et honestissima narrabat, meque iis non parum exhilaravit, ut qui nemini cedo in favore et propensione erga Dominationem Vestram Reverendissimam, quantoque aegrius ac molestius tulerim, quod adeo male Dominatio Vestra Reverendissima et ab adversa valetudine, et ab hominibus in ⌊Varadino⌋ fuit tractata, tanto mihi erat gratius Dominationem Vestram Reverendissimam recte valere et habere in omnibus felicius. De litteris equidem Dominationis Vestrae Reverendissimae, quas in praesentiarum ad manus non habeo, nihil est, quod tenacius memini, quam quod mihi scripsit de ⌊maiestate caesarea⌋, quae eo tempore, quo apud illam Dominatio Vestra Reverendissima fuerat, tot habebat dispensandi, ut vocant, mercedes, de quibus pro tot servitiis et benemeritis sibi nihil cessisse Dominatio Vestra Reverendissima querebatur. Non potui profecto summopere non condolere Dominationi Vestrae Reverendissimae tam diu fortunam cum Dominatione Vestra Reverendissima novercari, spes tamen me firma tenet et solatium, quod propediem tot animi dotibus innumerisque virtutibus Dominationis Vestrae Reverendissimae id exigentibus
cf. Tac. Ann. 12. 2 novercalibus odiis; Adagia 1526 No. 1195 Odium novercale ⌊novercale odiumcf. Tac. Ann. 12. 2 novercalibus odiis; Adagia 1526 No. 1195 Odium novercale ⌋ deponens
cf. Hor. S. 2. 6. 49 fortunae filius ⌊fors fortuna pia fiet matercf. Hor. S. 2. 6. 49 fortunae filius ⌋. In quo omnino nihil ambigo, omniaque fausta et felicissima Dominationi Vestrae Reverendissimae et faveo et precor ex animo. Quod hinc de rebus novis scribam, non habeo, quam quod ⌊dux ⌊Holsaciae⌋⌋ ⌊Regno Daniae⌋ potitus saevire coepit in episcopos[2], quorum aliquot fertur tenere captivos. Quid adhuc ex ista nascetur tragoedia, cum concilium praepeditur[3] iis iniquis temporibus et hominibus adversantibus,
BCz, 244, p. 198
in dubio est. Dominus Deus misereatur nostri, ecclesiamque suam a malorum hominum conatibus tueatur et defendat. Hoccine, hoc est esse ⌊Christianissimum⌋[4] aperte sentire cum infidelibus, eosque in Christianos animare atque concitare?
cf. Vulg. Ps CLI 7. 12 Deus iudex iustus et fortis et patiens; Vulg. Ps (H) 7. 12 Deus iudex iustus et fortis comminans tota die; Vulg. Ps CLI 73. 13-14 contribulasti capita draconum in aquis / tu confregisti capita draconis; Vulg. Ps (H) 73. 13-14 contrivisti capita draconum in aquis / tu confregisti capita Leviathan ⌊Deus nimirum ⌊⌋, moliminaque gregi suo noxia et capita draconum confringetcf. Vulg. Ps CLI 7. 12 Deus iudex iustus et fortis et patiens; Vulg. Ps (H) 7. 12 Deus iudex iustus et fortis comminans tota die; Vulg. Ps CLI 73. 13-14 contribulasti capita draconum in aquis / tu confregisti capita draconis; Vulg. Ps (H) 73. 13-14 contrivisti capita draconum in aquis / tu confregisti capita Leviathan ⌋. Scripsi has adiunctas communi nostro amico magnifico domino ⌊Cornelio Sceppero⌋, et cum postae semper sint apud vos in ⌊Brabanciam⌋, impense rogo, velit efficere, ut ad eum perferantur. Hinc tam facile, cum nondum navigari coeptum sit, eam mittendi <non> habemus commoditatem. Vix quicquam aliud, quam quod me adhuc in vivis esse sciat, scribo, notumque ei facio, similiter et Dominationi Vestrae Reverendissimae, me pauloante factum esse coadiutorem Varmiensem. In
manu Dei est, quamvis aetate non modica adversaque valetudine ⌊pius et bonus pater episcopus Varmiensis⌋ semper afficiatur, quem prius divina Maiestas vocare dignabitur. Haec sic cum fraterna excusatione in notitiam Dominationis Vestrae
Reverendissimae deducenda existimavi, quam plurimum oro me eo amore et
benevolentia, quam ex me cognovit semper et quo me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ vicissim Dominatio Vestra Reverendissima prosecuta est, prosequi non desinat, meque de statu rebusque suis, quae mihi non secus atque Dominationi Vestrae Reverendissimae curae sunt, aliquando certiorem reddat. Miseram carissimo olim communi amico nostro ⌊⌋ supra eius sepulcrum ⌊Viennam⌋[5], quod si est appensum seu affixum nec ne, ut mihi significet, rogo. Dominus Deus eandem Dominationem Vestram Reverendissimam quam diutissime sospitet et prosperet in omnibus.
[1] At the 1536/37 Diet Hieronim Łaski was an envoy of king of Rome Ferdinand Habsburg, so he doubtless had fresh news from Weze who was in Hungary.
[2] In October 1536 king of Denmark Christian III imprisoned the Danish and Norwegian bishops (cf.
cf. MAŁŁEK 1969 Przyczynek p.130-131 ⌊Małłek,1969, p.130-131cf. MAŁŁEK 1969 Przyczynek p.130-131 ⌋); Dantiscus was asked to plead for the imprisoned bishops with the Polish king by bishops Ioannes Magnus, Hans Brask and Magnus Haraldsson, who had been exiled from Sweden and were staying in Gdańsk (cf. ⌊⌋).
[3] The General Council (of ⌊Trent⌋) was ultimately convened in 1545.
[4] French kings traditionally used the title “arch-Christian” (Christianissimus). This title was part of the formula pronounced during the monarch’s anointment, after which he became the Lord’s anointed. Next to the coronation, the anointment was the most important part of a new ruler’s investiture. From about the 9th century in France, it gained a very special meaning because French kings, apart from the usual chrism, were anointed with balm from the Holy Ampulla, which according to tradition had been brought to St. Remigius by a dove so that he could anoint Chlodvig during his baptism. The anointment ceremony involved pronouncing the formula “Blessed are you, hail who comes in the name of the Lord – to accept the holy anointment with the divine oil sent by the Creator to the arch-Christian king of France and no other.” This tradition gave rise to the belief in the special role of French kings in the Church. It formed the foundation for the development of Gallicanism (cf. e.g. Roux, p. 237-239). Here, Dantiscus emphasizes the conflict between Francis I’s alliance with the Turkish sultan against the empire, dictated by the existing political situation, and the idea of uniting Christian Europe to fight against the infidels which was deeply rooted in tradition.
[5] Alfonso Valdes was buried at
St. Stephen’s Cathedral in Vienna. The matter of placing a plaque with
Dantiscus’ epitaph in verse there dragged on for several years (cf. Kaspar Hannow’s letter to Dantiscus ⌊⌋: de Valdesii epitaphio, quod iam ipse affixum in quadam (ut vocant) Capella in divi Stephani aede hic vidi, pro quo ut appenderetur 4 florenos et 23 grossos dissolutos esse, non sine admiratione hic a dominorum Fuggarorum factore accepi. Nam profecto sine magno negotio et clavis non usque adeo pollitis aut praeciosis affixum est. – – Fuit autem, ut ex nonnullis audivi, ipsum Valdesii corpus in eadem Capella suspensum in scrinio vel urna, sed male conditum et pice oblitum, quare cum gravem quendam et intolerabilem faetorem reddere sacerdotes senserint, nescio cuius consensu, soli postea conditum est in eodem aediculo. BCz, 1597, p. 669). Hitherto unpublished epitaph text is due to appear in Die Inschriften der Dom- und Metropolitankirche St. Stephan in Wien, gesammelt und bearbeitet von Richard Perger und Renate Kohn unter Mitarbeit von Andrea Stockhammer und Andreas Zajic, (Die Deutschen Inschriften, Wiener Reihe 9. Band, Teil 1), currently being prepared for printing. I would like to thank Dr. Renate Kohn and Dr. Christoph Augustynowicz from Vienna for making the text available. De Vocht, erroneously interpreting the text of the letter, thinks Dantiscus sent an epitaph for Piotr Tomicki to Juan Valdes and changes the name Alphonsus to Juan (cf. DE VOCHT 1961 p. 285 ⌊Vocht, p. 285cf. DE VOCHT 1961 p. 285 ⌋). For more about the epitaph, see also ⌊⌋.
| |
18 | IDL 6501 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Prague, 1537-05-02 List zaginiony |
List zaginiony, reconstructed on the basis of IDL 1774 |
| |
19 | IDL 1696 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Kremnitz (Körmöcbánya), 1537-09-02 |
odebrano [1537]-10-07
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, ręką pisarza, podpis własnoręczny, BK, 230, s. 15-18
| 2 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 609
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 611
|
Publikacje: 1 | Starożytności s. 75 (ekscerpt język: polski przekład) | 2 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 362, s. 296-297 (angielski regest) | 3 | Españoles part I, Nr 25, s. 93-94 (hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BK, 230, p. 18
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ Culmensi et ecclesiae Varmiensis coadiutori, domino et confratri meo tamquam patri colendissimo
BK, 230, p. 15
Reverendissime in Christo Pater et Domine ac amice mihi tamquam pater colendissime. Salutem et obsequiorum meorum accuratissimam commendationem.
Multorum amicorum meorum cotidianis precibus fatigatus, nuper ad Dominationem Vestram Reverendissimam litteras dederam, quidem in commendationem cuiusdam ⌊Hispani iuvenis⌋ tum honesti, tum litterati, qui vehementer ambiebat nuptias ⌊filiae⌋ Dominationis Vestrae, quam in ⌊Hispaniis⌋ reliquit. Verum dum Dominatio Vestra mihi tardiuscule respondet, intelligo ex amicorum litteris eundem ⌊iuvenem⌋, qui tum procum agebat, factum esse maritum ⌊filiae⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae matrimoniumque utrimque consumatum transactumque esse, quod Deus bene fortunet. Proinde cum ita res ceciderit, Dominationem Vestram studiose hortor, velit meminisse se esse patrem ⌊puellae⌋ et praefatum ⌊iuvenem⌋, quem mihi amici ab eruditione et modestia certatim commendant, non gravetur promovere. Accepi his diebus aliquot litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae inscriptas, quas complusculos dies apud me remoratus sum eo, quod non haberem ullam mittendi commoditatem. Nam hoc in loco nullus est usus postarum et raro hinc istuc commeatur. Nunc vero nactus opportunitatem cuiusdam nuntii Vratislaviensis eas ad Dominationem Vestram transmitto ex quibus, ni fallor, plenius intelliget negotium ⌊filiae⌋ suae. Nam sunt et inter illas litterae ipsius ⌊adolescentis⌋, qui, quantum intelligo, nescio quid rei non magni momenti a Dominatione Vestra flagitat. Quamobrem eandem affectuosissime rogo et obtestor, ut tum propter nomen ⌊filiae⌋, cuius ille iam maritus effectus est, tum in gratiam et intuitum meum praefatum
BK, 230, p. 16
adolescentem velit habere commendatissimum ad quod paternus amor et ipsa honesti ratio ac amicorum preces Dominationem Vestram Reverendissimam flecteri debent.
Nova habentur ex Sclavonia pro horum temporum condi hidden by binding⌈[ndi]ndi hidden by binding⌉cione satis grata. Nam dominus ⌊Ioannes Catzianer hidden by binding⌈[ner]ner hidden by binding⌉⌋ ⌊regiae Romanorum etc. maiestatis⌋ capitaneus supremus habet hidden by binding⌈[abet]abet hidden by binding⌉ exercitum XX milium exercitatorum militum quem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ basan Albaegraeciae non audet cum suis copiis exspectare hidden by binding⌈[ctare]ctare hidden by binding⌉, sed pedem referre conatur, quem dominus ⌊Ioannes Catzianer⌋ acriter insequitur. Si quid successerit litteris hidden by binding⌈[litteris]litteris hidden by binding⌉ dignum, Dominationi Vestrae significabo, quamprimum potero, quamvis hidden by binding⌈[amvis]amvis hidden by binding⌉ tabellariorum operam non habeamus hic usque quaque obviam.
Negotia pacis Hungaricae ita adhuc incerta sunt, ut hidden by binding⌈[ut]ut hidden by binding⌉, quid de illis ad Dominationem Vestram scribam, nescius sim, nam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉ ⌊vaivoda⌋ oratores suos, qui hic aderant, re indecisa Vaciam hidden by binding⌈[aciam]aciam hidden by binding⌉ revocavit. Tractatus tamen non sunt penitus dirupti, quod vero ex ipsis contigerit Dominationem Vestram ante meum ex hoc, loco discessum diligenter admonebo.
Quam Dominus Deus diutissime sospitet. Cui me et offi(cia) mea tamquam domino et amico meo colendissimo commendo.
Datum ⌊Cremniciae⌋, secunda Septembris anno 1537.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis servitor oboedientissimus tamquam filius ⌊Ioannes Lundensis⌋
| |
20 | IDL 1729 | [Ioannes DANTISCUS] do [Johan WEZE], Löbau (Lubawa), 1537-09-28 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 277-278
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., BK, 232, s. 217-219
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 160v-162v
| 4 | kopia, XVIII w., BCz, 55 (TN), Nr 47, s. 357-361
| 5 | regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, k. 50r-v
| 6 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 594
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 364, s. 298-299 (angielski regest; ekscerpt) | 2 | CEID 1/1 Nr 47, p. 256-261 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 244, p. 277
Reverendissime Domine, Domine et Amice carissime ac observandissime.
Salutem fraternique amoris mei commendationem plurimam.
Quod hucusque amicissimis Dominationis Vestrae ⌊⌋ ⌊Pragae⌋ II Maii datis non responderim, quam praetexere debeam excusationem, non
invenio, numquam enim ita deberem esse occupatus aut negotiis impeditus pro illa nostra amicitia, in qua a tot annis integerrime coniunctissimeque una superinscribed⌈unauna superinscribed⌉ viximus, quin, omissis omnibus, Dominationi Vestrae Reverendissimae officiosum me praeberem. Fateor igitur plane negligentiam meam, non tamen venia indignam, quam singularis Dominationis Vestrae Reverendissimae in me benevolentia mihi impetrabit. Quae Dominatio Vestra Reverendissima
scripsit de ⌊Hispana Isipe⌋, accepi etiam ab ⌊eo⌋ crebris pulsatus litteris on the margin⌈crebris pulsatus litteriscrebris pulsatus litteris on the margin⌉, qui filiam[1] eius ambit. Ego vero conniventer negotium transeo iam, qui sciam, quomodo omnia habeant, et quid fieri velim ⌊⌋, a quo hactenus non obtinui responsum. Ille porro procus inanis, gloriosulus eruditionis ostentator on the margin⌈inanis, gloriosulus eruditionis in next line in place of crossed-out ...⌈ in next line in place of crossed-out ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉... illegible⌈...... illegible⌉ in next line in place of crossed-out ...⌉eruditioniseruditionis in next line in place of crossed-out ...⌉ ostentatorinanis, gloriosulus eruditionis ostentator on the margin⌉, ut ex ⌊Alberti Kuon stain⌈[on]on stain⌉⌋ litteris intellexi, multa petit, totus Gallica scabie, a qua vix umquam fuit vel erit immunis, obsitus et possessus. Pro iure sanguinis nihil, ut certo opinor, debeo.
cf. Gel. 13.18.1-2 Quid apud M. Catonem significent uerba haec “inter os atque offam”. Oratio est M.Catonis Censorii de aedilibus uitio creatis. Ex ea oratione verba haec sunt: “Nunc ita aiunt in segetibus, in herbis bona frumenta esse. Nolite ibi nimiam spem habere. Saepe audivi inter os atque offam multa intervenire posse; verumvero inter offam atque herbam ibi uero longum intervallum est.”; Adagia 1526 No. 402 Inter os et offam ⌊Si inter os et offam, quid non iis rebus solet incidere?cf. Gel. 13.18.1-2 Quid apud M. Catonem significent uerba haec “inter os atque offam”. Oratio est M.Catonis Censorii de aedilibus uitio creatis. Ex ea oratione verba haec sunt: “Nunc ita aiunt in segetibus, in herbis bona frumenta esse. Nolite ibi nimiam spem habere. Saepe audivi inter os atque offam multa intervenire posse; verumvero inter offam atque herbam ibi uero longum intervallum est.”; Adagia 1526 No. 402 Inter os et offam ⌋
Quod Dominatio Vestra Reverendissima clarius, quam scribi licet ac convenit, pro illorum temporum et hominum condicione apud se reputabit. Quae mater vere patri filiam vendit ... illegible⌈...... illegible⌉ quis emit hoc, quod suum est
Pro novis, quae Dominatio Vestra Reverendissima scripsit, magnam habeo gratiam. Interea immutata sunt plurima ut in infrascriptis lege, sed non in meliorem statum, cum ⌊is, qui ... se scribit Christianissimum⌋[2], Christianismo factus sit ⌊Turcis⌋ iunctus infensissimus. Cuius truculentae impietati
cf. Vulg. Ps (G) 7.12.1 Deus iudex iustus ⌊dominus Deus resistet et se vindicem iustumque suo tempore superinscribed⌈suo temporesuo tempore superinscribed⌉ iudicem se facietcf. Vulg. Ps (G) 7.12.1 Deus iudex iustus ⌋ etc.
Quid hinc scribam earum rerum, quae hic aguntur, non habeo aliud, quam quod ⌊vicinus meus
ill(ustrissimus) or ill(ustris)⌈ill(ustrissimus)ill(ustrissimus) or ill(ustris)⌉
marchio Bran(denburgensis) Albertus dux in parte
Prussiae⌋ iis proximis diebus ex ⌊Haffnia⌋ ⌊Daniae⌋, peracta coronatione ⌊ducis ⌊Holsaciae⌋⌋, maritimo itinere rediit, equitatum suum superinscribed⌈suumsuum superinscribed⌉, quo usque in ⌊Stralsund⌋ profectus fuit terra, relinquens ob pestem, quae passim in illis oris grassari cepit. Feruntur multa de conviviis, symposiis, choreis et nescio quibus ludis aliis, praeterea de bona pacis spe ⌊coronatique regis⌋ in eo Regno firmitate. Quae quam diu inibi durare soleat, multi ante reges fecerunt periculum, et iste, ni fallor pro, cf. Suet. Ves. 16.3 Quidam natura cupidissimum tradunt, idque exprobratum ei a sene bubulco, qui negatam sibi gratuitam libertatem, quam imperium ademptum suppliciter orabat, proclamaverit vulpem pilum mutare, non mores.; Adagia 1526 No. 2219 Lupus pilam mutat, non mentem ⌊pro loci et gentis natura faciet, quam, licet pilos mutet, tamen numquam solet mutare vulpescf. Suet. Ves. 16.3 Quidam natura cupidissimum tradunt, idque exprobratum ei a sene bubulco, qui negatam sibi gratuitam libertatem, quam imperium ademptum suppliciter orabat, proclamaverit vulpem pilum mutare, non mores.; Adagia 1526 No. 2219 Lupus pilam mutat, non mentem ⌋
etc.
Scripsi superioribus mensibus Dominationi Vestrae Reverendissimae, quidnam agat communis noster amicus dominus ⌊Cornelius Scepperus⌋, ad quem tum et litteras dederam, et item alias aliis viis. Scire nequeo, neque coniectura assequi,cf. Cic. Catil. 1.(4)9 ubinam gentium vivat? ⌊ubinam gencium vivatcf. Cic. Catil. 1.(4)9 ubinam gentium vivat? ⌋, aut si vivat. Si quid de illo certi habet, ut me participem faciat, impense oro.
Velim et ⌊Valdesii⌋ ⌊⌋ esse appensum, quandoquidem pro loco in ecclesia dati sunt
BCz, 244, p. 278
ecclesiae praefectis (inauditum prius et detestandum) ms 2 3 4 quinque, ms 1 quinq[ue] paper damaged⌈quinquems 2 3 4 quinque, ms 1 quinq[ue] paper damaged⌉ vel septem, si recte memini, floreni Renenses. Si ms 2 3 4 tantum, ms 1 tant[um] paper damaged⌈tantumms 2 3 4 tantum, ms 1 tant[um] paper damaged⌉ accipitur ab iis, qui ornant, qu hidden by binding⌈[u]u hidden by binding⌉id ab iis, qui ms 2 3 4 cadaveribus, ms 1 ca[da]veribus paper damaged⌈cadaveribusms 2 3 4 cadaveribus, ms 1 ca[da]veribus paper damaged⌉ foedant ecclesiam? Recens, inquam superinscribed⌈inquaminquam superinscribed⌉, et novum est ms 2 3 4 prodigiosum, ms 1 pro[di]giosum paper damaged⌈prodigiosumms 2 3 4 prodigiosum, ms 1 pro[di]giosum paper damaged⌉, quod et tabellae parietes decorantes sine ms 2 3 4 pretio, ms 1 pr[etio] paper damaged⌈pretioms 2 3 4 pretio, ms 1 pr[etio] paper damaged⌉ non admittantur.[3]
Quod Dominatio Vestra Reverendissima in calce ms 2 3 4 litterarum, ms 1 littera[rum] paper damaged⌈litterarumms 2 3 4 litterarum, ms 1 littera[rum] paper damaged⌉ addit se desiderare, ut me aliquando videre possit, ms 2 3 4 idipsum, ms 1 [id]ipsum paper damaged⌈idipsumms 2 3 4 idipsum, ms 1 [id]ipsum paper damaged⌉ revera, quantum animus meus praegestit et adhuc, ms 2 3 4 antequam, ms 1 a[ntequam] paper damaged⌈antequamms 2 3 4 antequam, ms 1 a[ntequam] paper damaged⌉ e vivis migrem, ut superinscribed⌈utut superinscribed⌉ Dominationem Vestram Reverendissimam coram complecti
illamque ms 2 3 4 amicissime, ms 1 a[mi]cissime paper damaged⌈amicissimems 2 3 4 amicissime, ms 1 a[mi]cissime paper damaged⌉ familiarissimeque alloqui possim, scribi ms 2 3 4 nequit, ms 1 neq[uit] paper damaged⌈nequitms 2 3 4 nequit, ms 1 neq[uit] paper damaged⌉. Quod si aliquando contigerit,
cf. Hor. Carm. 1.1.36 sublimi feriam sidra vertice ⌊sublimi feriam vertice sideracf. Hor. Carm. 1.1.36 sublimi feriam sidra vertice ⌋,
ms 2 3 4 sin, ms 1 [sin] paper damaged⌈sinms 2 3 4 sin, ms 1 [sin] paper damaged⌉ minus, ut crebris litteris nos vicissim visitemus, pro ms 2 3 4 leniendo, ms 1 le[nien]do paper damaged⌈leniendoms 2 3 4 leniendo, ms 1 le[nien]do paper damaged⌉ utrimque desiderio nostro, utrisque erit incumbendum, ms 2 3 4 quibus, ms 1 quib[us] paper damaged⌈quibusms 2 3 4 quibus, ms 1 quib[us] paper damaged⌉
cf. Verg. A. 4. 83 illum absens absentem auditque, videtque; Adagia 1526 No. 1684 Praesens abest (-- contra qui amant, absentes praesentes sunt veluti de Didone Verg.: Absens absentem auditque videtque ⌊audiat on the margin⌈audiataudiat on the margin⌉ absentem absens audiat videatquecf. Verg. A. 4. 83 illum absens absentem auditque, videtque; Adagia 1526 No. 1684 Praesens abest (-- contra qui amant, absentes praesentes sunt veluti de Didone Verg.: Absens absentem auditque videtque ⌋
legendo.
ms 2 3 4 Qui, ms 1 Qu[i] paper damaged⌈Quims 2 3 4 Qui, ms 1 Qu[i] paper damaged⌉ diligit amicum, non potest non esse de fortunis eius ms 2 3 4 sollicitus, ms 1 sol[li]citus paper damaged⌈sollicitusms 2 3 4 sollicitus, ms 1 sol[li]citus paper damaged⌉, unde nihil foret mihi iucundius superinscribed in place of crossed-out gracius(?)⌈gracius(?)iucundiusiucundius superinscribed in place of crossed-out gracius(?)⌉, quam scire Dominationem Vestram ms 2 3 4 Reverendissimam, ms 1 R[everendissimam] paper damaged⌈Reverendissimamms 2 3 4 Reverendissimam, ms 1 R[everendissimam] paper damaged⌉ pro tot longis superinscribed⌈longislongis superinscribed⌉ duris et utilibus servitiis, quibus ⌊s(acratissimae)
caesareae maiestati⌋ ms 2 3 4 iam, ms 1 [iam] paper damaged⌈iamms 2 3 4 iam, ms 1 [iam] paper damaged⌉ tot annis fuit usui, dignam compensationem on the margin in place of crossed-out recompensa(tionem)⌈recompensa(tionem)compensationemcompensationem on the margin in place of crossed-out recompensa(tionem)⌉ ms 2 3 4 remuneration[emque], ms 1 remunerationemque⌈remunerationemque paper damaged⌈[emque]emque paper damaged⌉ms 2 3 4 remuneration[emque], ms 1 remunerationemque⌉ re superinscribed in place of crossed-out per⌈perrere superinscribed in place of crossed-out per⌉cepisse. Pergratum itaque mihi Dominatio Vestra Reverendissima ms 2 3 4 fecerit, ms 1 feceri[t] paper damaged⌈feceritms 2 3 4 fecerit, ms 1 feceri[t] paper damaged⌉, si in eo me reddiderit certiorem. Quantum written over i⌈iumum written over i⌉ enim Dominationi Vestrae Reverendissimae pro meritis on the margin⌈pro meritispro meritis on the margin⌉ accesserit honoris et commodi, tantum et mihi ms 2 3 4 accrevisse, ms 1 accre[vis]se paper damaged⌈accrevissems 2 3 4 accrevisse, ms 1 accre[vis]se paper damaged⌉arbitrabor. Utinam ⌊s(acratissima) caesarea⌋ et ⌊regia(?) Romanorum ms 1 m(aies)t[ates], ms 2 3 4 maiestas⌈m(aies)tates paper damaged⌈[ates]ates paper damaged⌉ms 1 m(aies)t[ates], ms 2 3 4 maiestas⌉⌋ eam de Dominationis Vestrae Reverendissimae ms 1 2 habere(n)t, ms 3 haberent, ms 4 haberet⌈habere(n)tms 1 2 habere(n)t, ms 3 haberent, ms 4 haberet⌉ rationem, quam de me serenissimus rex meus habet on the margin⌈⌊serenissimus rex meus⌋ habetserenissimus rex meus habet on the margin⌉ ms 2 3 4 non, ms 1 [non] paper damaged⌈nonms 2 3 4 non, ms 1 [non] paper damaged⌉ tam bene merito, quam written over ut⌈utquamquam written over ut⌉ de suis est principibus Dominatio Vestra ms 2 3 4 Reverendissima, ms 1 R[everendissima] paper damaged⌈Reverendissimams 2 3 4 Reverendissima, ms 1 R[everendissima] paper damaged⌉ bene merita – in alio, eminentiorique statu res vestrae ms 2 3 4 essent, ms 1 es[sent] paper damaged⌈essentms 2 3 4 essent, ms 1 es[sent] paper damaged⌉. Translatus siquidem sum, cum coadiutoriae negotium hidden by binding⌈[tium]tium hidden by binding⌉ ⌊morte episcopi⌋ interveniente infectum ⌊Romae⌋ manserit, opera nimirum superinscribed⌈nimirumnimirum superinscribed⌉ et ms 2 3 4 gratia, ms 1 g[ratia] paper damaged⌈gratiams 2 3 4 gratia, ms 1 g[ratia] paper damaged⌉ ⌊serenissimi regis mei⌋, ab hac mea ad Varmiensem ecclesiam, ad quam XX-a huius mensis ⌊capitulum Varmiense⌋ me concordibus votis on the margin⌈concordibus votisconcordibus votis on the margin⌉ ms 2 3 4 postulavit, ms 1 pos[tu]lavit paper damaged⌈postulavitms 2 3 4 postulavit, ms 1 pos[tu]lavit paper damaged⌉, habiturus ex Dei misericordia multo quam ms 2 3 4 prius, ms 1 [prius] paper damaged⌈priusms 2 3 4 prius, ms 1 [prius] paper damaged⌉ episcopatum (utinam cum animae meae salute) ms 2 3 4 opulentiorem, ms 1 opulentiore[m] paper damaged⌈opulentioremms 2 3 4 opulentiorem, ms 1 opulentiore[m] paper damaged⌉.
cf. Verg. A. 4. 12 Credo equidem, nec vana fides ⌊Spero quidem, nec vana fidescf. Verg. A. 4. 12 Credo equidem, nec vana fides ⌋,
brevi item superinscribed⌈itemitem superinscribed⌉ et Dominationem Vestram ms 2 3 4 Reverendissimam, ms 1 R[everendissimam] paper damaged⌈Reverendissimamms 2 3 4 Reverendissimam, ms 1 R[everendissimam] paper damaged⌉ vel apud ⌊Hispanos⌋ aut ⌊Germanos⌋ insignem ms 2 3 4 aliquem, ms 1 aliq[uem] paper damaged⌈aliquemms 2 3 4 aliquem, ms 1 aliq[uem] paper damaged⌉ episcopatum consecuturam. Quam diutissime bene ms 2 3 4 feliciterque, ms 1 feliciter[que] paper damaged⌈feliciterquems 2 3 4 feliciterque, ms 1 feliciter[que] paper damaged⌉ valere omnique honore et fortunis in dies ms 2 3 4 ornatioremque, ms 1 ornatio[remque] paper damaged⌈ornatioremquems 2 3 4 ornatioremque, ms 1 ornatio[remque] paper damaged⌉ fieri totis animi percupio ac aveo viribus.
[2] French kings traditionally used the title “arch-Christian” (Christianissimus). This title was part of the formula pronounced during the monarch’s anointment, after which he became the Lord’s anointed. Next to the coronation, the anointment was the most important part of a new ruler’s investiture. From about the 9th century in France, it gained a very special meaning because French kings, apart from the usual chrism, were anointed with balm from the Holy Ampulla, which according to tradition had been brought to St. Remigius by a dove so that he could anoint Chlodvig during his baptism. The anointment ceremony involved pronouncing the formula “Blessed are you, hail who comes in the name of the Lord – to accept the holy anointment with the divine oil sent by the Creator to the arch-Christian king of France and no other.” This tradition gave rise to the belief in the special role of French kings in the Church. It formed the foundation for the development of Gallicanism (cf. e.g. Roux, p. 237-239). Here, Dantiscus emphasizes the conflict between Francis I’s alliance with the Turkish sultan against the empire, dictated by the existing political situation, and the idea of uniting Europe to fight against the infidels which was deeply rooted in tradition.
[3] For more about
Dantiscus’ epitaph for Alfonso Valdes – see letter ⌊⌋ Miseram carissimo olim communi amico nostro Alphonso Valdesio epitaphium supra eius sepulcrum Viennam, quod si est appensum seu affixum, nec ne, ut mihi significet, rogo Alfonso Valdes was buried at St. Stephen’s Cathedral in Vienna. The matter of placing a plaque with Dantiscus’ epitaph in verse there dragged on for several years (cf. ⌊⌋: de Valdesii epitaphio, quod iam ipse affixum in quadam (ut vocant) Capella in divi Stephani aede hic vidi, pro quo ut appenderetur 4 florenos et 23 grossos dissolutos esse, non sine admiratione hic a dominorum Fuggarorum factore accepi. Nam profecto sine magno negotio et clavis non usque adeo pollitis aut praeciosis affixum est. – – Fuit autem, ut ex nonnullis audivi, ipsum Valdesii corpus in eadem Capella suspensum in scrinio vel urna, sed male conditum et pice oblitum, quare cum gravem quendam et intolerabilem faetorem reddere sacerdotes senserint, nescio cuius consensu, soli postea conditum est in eodem aediculo.. Hitherto unpublished epitaph text is due to appear in Die Inschriften der Dom- und Metropolitankirche St. Stephan in Wien, gesammelt und bearbeitet von Richard Perger und Renate Kohn unter Mitarbeit von Andrea Stockhammer und Andreas Zajic, (Die Deutschen Inschriften, Wiener Reihe 9. Band, Teil 1), currently being prepared for printing. I would like to thank Dr. Renate Kohn and Dr. Christoph Augustynowicz from Vienna for making the text available. De Vocht, erroneously interpreting the text of the letter, thinks Dantiscus sent an epitaph for Piotr Tomicki to Juan Valdes and changes the name Alphonsus to Juan (cf. DE VOCHT 1961 p. 285 ⌊Vocht, p. 285cf. DE VOCHT 1961 p. 285 ⌋).
| |
21 | IDL 1773 | [Ioannes DANTISCUS] do [Johan WEZE], Löbau (Lubawa), 1537-11-16 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 295
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., BK, 232, s. 232-233
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 169v-170r
| 4 | kopia, XVIII w., BCz, 55 (TN), Nr 69, s. 451-453
| 5 | regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, k. 62
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 371, s. 300 (angielski regest; ekscerpt) | 2 | CEID 1/1 Nr 69, p. 315-318 (in extenso; angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 244, p. 295
Reverendissime Domine, domine et amice carissime ac observandissime.
Salutem fraternique amoris commendationem.
⌊⌋ ⌊⌋. Paulopost accepi ⌊⌋, non solum amicas, verum et veteris benevolentiae in me solita ubertate redundantes. Quibus adiunctae erant in fasciculo ex ⌊Hispania⌋ ⌊⌋ et ⌊⌋ ac aliis amicis[1] datae, atqui Dominationis Vestrae Reverendissimae longe mihi erant gratiores. Quae et reliquas non admodum mihi ingratas reddiderunt, tametsi ea mihi significarent, quae voluntati meae ad integrum non omnifariam on the margin in place of crossed-out omnimode⌈omnimodeomnifariamomnifariam on the margin in place of crossed-out omnimode⌉ responderent. Cum autem
cf. Adagia 1526 No. 1272 Quod factum est, infectum fieri non potest ⌊facta nequeant esse infectacf. Adagia 1526 No. 1272 Quod factum est, infectum fieri non potest ⌋, non gravate admitto, quod mutare non licet. ⌊⌋ itaque in adiuncto fasciculo, quod ut in ⌊Hispaniam⌋ perferri curet Dominatio Vestra Reverendissima, oro plurimum. Pro novis Postquam contractum matrimonium consumatum fuerit, sic me geram, quod commendatitiae Dominationis Vestrae Reverendissimae magni momenti et ponderis fuisse on the margin in place of crossed-out auctoritatem et pondus⌈auctoritatem et pondusmagni momenti et ponderis fuissemagni momenti et ponderis fuisse on the margin in place of crossed-out auctoritatem et pondus⌉ apud me habuisse cognoscentur. Pro novis, quae ad me Dominatio Vestra Reverendissima scripsit, gratiam habeo et referrem libenter, si quippiam hinc se scientia Dominationis Vestrae Reverendissimae dignum offerret. Ex ⌊Anglia⌋ nuper ad nos allatum est ex regem[2] olim illum laudatissimum, bonis tum litteris tum superinscribed⌈tumtum superinscribed⌉ et vere regiis dotibus exornatum ac perpolitum cf. Adagia 1526 No. 986 Phalaridis imperium ⌊in superinscribed⌈inin superinscribed⌉ crudelissim(um) omnium tyrannorum ⌊Phalaridem⌋cf. Adagia 1526 No. 986 Phalaridis imperium ⌋ mira metamorphosi commutatum, neque pauloante tot caedibus in sanctos et clarissimos viros commissis suorum posse saciari sanguine. De quibus quosdam primae quosdam superinscribed⌈quosdamquosdam superinscribed⌉ nobilitatis ante paucos dies eo, quod monasteriorum sacrarumque aedium direpciones non approbarent, produci atque adeo on the margin⌈produci atque adeoproduci atque adeo on the margin⌉ mactari a written over m⌈maa written over m⌉trociter perquam inique iussit. In diesque illum magis saevientem et furentem fieri dicunt, ⌊reginaeque gravidae⌋ magno desiderio on the margin⌈magno desideriomagno desiderio on the margin⌉ expectare partum, qui, si masculus non fuerit illam, miseram illam et a coniugio, et ex superinscribed⌈exex superinscribed⌉ vita fortassis ex ... illegible⌈...... illegible⌉ sublatum iri(?) excessuram. Hoccine foedus conubii est[3] nullis ante saeculis auditum: “Si marem peperis, sis uxor, sin minus – concubina fuisti superinscribed⌈fuistifuisti superinscribed⌉”. Verissimum est superinscribed⌈estest superinscribed⌉ illud ⌊Caracallae⌋: “
cf. Pub. com. in: Gel. 17.14 Cui plus licet, quam par est, plus vult, quam licet; Pub. com. in: Macr. 2.7.11 Cui plus licet quam par est, plus vult quam licet; SHA Ael. Spart. Ant. Car. 10.2 vellem, si liceret – – si libet, licet ⌊Cui plus licet, quam oportet, plus vult quam licetcf. Pub. com. in: Gel. 17.14 Cui plus licet, quam par est, plus vult, quam licet; Pub. com. in: Macr. 2.7.11 Cui plus licet quam par est, plus vult quam licet; SHA Ael. Spart. Ant. Car. 10.2 vellem, si liceret – – si libet, licet ⌋”. Quis tamen huius tragoediae futurus sit exitus? Si ex praeteritis instantia et subsequentia metiri bn metienda sunt – non potest esse, nisi – pro Dei aequitate, qua dispensat omnia – miserabilis, et omnibus in exemplum formidabile posteris. Apud nos hic sunt adhuc pacata omnia, cum vicinis nostris in religione utcumque, pro temporum ratione, dissimulamus et illorum insanias commiserando toleramus on the margin⌈illorum insanias commiserando toleramusillorum insanias commiserando toleramus on the margin⌉. Ceterum superinscribed⌈CeterumCeterum superinscribed⌉, si Dominatio Vestra Reverendissima de concilio certi quid deque ⌊sacratissimae maiestatis caesareae⌋ et ⌊regiae Romanorum⌋ rebus habuerit, maxime autem, quemadmodum et in novissimis scripsi, de ⌊Cornelio nostro Sceppero⌋ – quibus modis vivat, an
cf. Verg. A. 1.546-547 quem si fata virum servant, si vescitur aura / aetheria neque adhuc crudelibus occubat umbris ⌊vescitur aura aethereacf. Verg. A. 1.546-547 quem si fata virum servant, si vescitur aura / aetheria neque adhuc crudelibus occubat umbris ⌋, vel
cf. Cic. Catil. 1.(4)9 ubinam gentium sumus? ⌊ubi gentium agatcf. Cic. Catil. 1.(4)9 ubinam gentium sumus? ⌋ – ut me certiorem reddat, impense oro. Ego me etiam nunc in hoc meo ⌊episcopatu⌋ contineo, quousque ex ⌊urbe⌋, ad ⌊ecclesiam Varmiensem⌋ postulatus, confirmationem habuero, quam paulopost spero affuturam. Utinam et de Dominationis adscribed⌈nisnis adscribed⌉ Vestrae adscribed⌈ee adscribed⌉ Reverendissimae adscribed⌈ee adscribed⌉ brevi audiam ad sedem se et meritis suis dignam translationem, quam illi precor ex animo, et me fraterno ms 2 3 4 amori, ms 1 amo[ri] paper damaged⌈amorims 2 3 4 amori, ms 1 amo[ri] paper damaged⌉ et benevolentiae commendo.
Ex ⌊castro meo Lubaviensi⌋, XVI[4] Novembris MDXXXVII.
[3] After est question mark crossed-out.
[4] XVI added later in the same hand in a specially left free space
[1] On October 7 Dantiscus received letters informing him of the betrothal on June 30 of Juana Dantisca and Diego Gracián de Alderete, dated in early July and sent by: Juana Dantisca (Spanish ⌊⌋), Luis Núñez Cabeza de Vaca, (orig. ⌊⌋), Gonzalo Pérez (orig. ⌊⌋), Ulrich(?) Ehinger (German orig. ⌊⌋), Alfonso Polo (orig. ⌊⌋), Guevara (orig. ⌊⌋), Reinaldo Strozzi (Spanish orig. ⌊⌋).
[2] Dantiscus met Henry VIII in person during his diplomatic mission to England in 1522 (cf.
⌊Świderska ⌋; ⌊⌋). Henry VIII’s personality and education made a great impression on Dantiscus, which explains why he couldn’t believe for a long time in the news coming from England that this monarch was using tyrannical methods in his domestic policy.
| |
22 | IDL 4566 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-03-22 |
odebrano [1538]-04-17
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, autograf, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 5, k. 144
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 400
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 380, s. 306 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D.5, f. 144v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Warmiensi serenissimi ⌊regis Poloniae⌋ consiliario, domino et amico tamquam fratri observandissimo
AAWO, AB, D.5, f. 144r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine tamquam frater observandissime. Salutem et officiorum meorum studiosissimam commendationem.
Litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae una cum annexis etiam ad ⌊Hispanias⌋ transmissis accepi. Litteris autem suis ad me nunc particularius non respondeo, quia inter aliam meam supellectilem chartaceam in cista iacent alicubi recondita, ita ut expeditum nunc non sit eas requirere, respondebo tamen ubi ex hoc itinere aliquantulum conquievero et sarcinas deposuero. Ego autem interea dignitatem illam sublime quae Reverendissimae Dominationi Vestrae nuper contigit quamque virtus et pietas sua merebatur ex animo gratulor faxitque Deus, ut quemadmodum antehac ecclesiam Culmensem summa integritate vigilantiaque moderata est. Ita nunc Culmensi Varmiensi pari sanctimonia, quam diutissime felicissimeque praesit.
Redeo nunc ad ⌊maiestatem regiam⌋ dominum meum clementissimum properaturus deinde ad sacratissimam ⌊caesaream et catholicam maiestatem⌋, quo et reverendissimus dominus ⌊Franciscus de Frangepanibus⌋ archiepiscopus Colocensis se conferet. Sunt autem interea per totum annum induciae firmiter stabilitae. Precor Deum, ut rebus in melius mutatis tranquillitati Reipublicae Christianae iam plus satis afflictae consulatur. Dominus Deus Reverendissimam Dominationem Vestram servet et sospitet.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis servitor et amicus tamquam frater ⌊Ioannes Lundensis⌋ etc.
| |
23 | IDL 7214 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, before 1539-02-06, probably at the end of 1538 List zaginiony |
List zaginiony, reeconstructed on the basis of IDL 2070: Accepi litteras novissimas Reverendissimae Dominationis Vestrae amoris erga me et benevolentiae suae plenas, et sane quod de nostra conversatione Wratislaviae meminit, ego me eo nomine multo feliciorem existimo et spero, quod adhuc denuo coniungemur. |
| |
24 | IDL 2070 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1539-02-06 |
odebrano [1539]-03-21
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, ręką pisarza, podpis własnoręczny, UUB, H. 155, k. 1-2
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 33
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 25, k. 20v-21r (fragments)
| 4 | kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 21, k. 70r-72r
| 5 | kopia język: łacina, XVIII w., SLUB, C 110, k. 99r-102r
| 6 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 175-180
| 7 | kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 28v - 29v
| 8 | kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 56 (TN), Nr 11, s. 121-124
| 9 | kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, k. 4-5
| 10 | regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1538, k. 4r-v
| 11 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 113
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 394, s. 311 (angielski regest) | 2 | STARNAWSKI 1977 s. 192 (ekscerpt) | 3 | Españoles part II, Nr 84, s. 262-263 (ekscerpt język: hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 2v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Warmiensi Domino et tanquam fratri meo observandissimo
UUB, H. 154, f. 1r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, Domine tanquam frater observandissime. Salutem et servitiorum meorum studiosissimam commendationem.
1539-01-28⌊Vigesima octava elapsi mensis Ianuarii1539-01-28⌋ per equos dispositos incolumis, verum admodum defatigatus, ex ⌊Hispaniis⌋ redii et cum primum adeo longinqua exhausta profectione me ad quietem aliquantisper componerem, corripuit me senectutis comes infesta podagra et oculorum dolor pertinacissimus, quibus tamen premente necessitate neglectis subito compulsus sum per currus celeres, quos Gotsthi vocant, ad serenissimum dominum ⌊regem Ioannem⌋ ⌊Budam⌋ festinare. Rursus huc iam reversus plane necesse habeo ⌊Frankuordiam⌋ versus die crastina omnino recedere, siquidem eo ad diem vigesimum praesentis mensis et marchio Ioachimus Brandenburgensis Palatinus et Ioannes Fridericus Saxoniae dux, electores item landtgravius ⌊Hessiae⌋ aliique plures ⌊Germaniae⌋ principes convenient, quo et me necesse erit absque mora constitui. Videat igitur et iudicet Reverendissima Dominatio Vestra, quam graves et assidui sint labores mei, quos quidem pro Republica Christiana tantum abest ut subterfugiam, ut ne mori recusem, modo inde vel minimum fructus in nos redundet.
Accepi litteras novissimas Reverendissimae Dominationis Vestrae amoris erga me et benevolentiae suae plenas, et sane quod de nostra conversatione ⌊Wratislaviae⌋ meminit, ego me eo nomine multo feliciorem existimo et spero, quod adhuc denuo coniungemur. Interim vero non obmissurus sum de iis, que ⌊Frankuordiae⌋ agentur,
UUB, H. 154, f. 1v
Reverendissimam Dominationem Vestram diligenter admonere.
Destinatus sum rursur generalis orator praesentae ⌊sacratissimae caesareae maiestatis⌋ et per ⌊Germaniam⌋ et ⌊Hungariam⌋ uti prius, sed tamen propter graviora negotia crebrius mihi in imperio quam in hac ⌊Romanorum etc. regiae maiestatis⌋ aula versandum erit. Si quid igitur ad me scribendum duxerit, opera ⌊Fuggarorum⌋ ad me mittat, nulla enim commodior erit mittendi ratio.
Apud ⌊sacratissimam caesaream maiestatem⌋ multa dixi in commendationem summam Reverendissimae Dominationis Vestrae, sed maiestas sua caesarea tam dignam tamque clementem eius habuit memoriam, ut illam designarit inter cardinales creandos, si igitur animus est Reverendissimae Dominationis Vestrae ad hoc fastigium assurgere, admoneat me per litteras, ⌊maiestas enim caesarea⌋ omnia ea facere clementer curabit, quae pro ornamento dignitatis et amplitudinis Reverendissimae Dominationis Vestrae esse videbuntur.
Itidem et ⌊magnificus dominus de Grantvella⌋ rogavit me plurimum, ut se continuis litteris Reverendissimae Dominationi Vestrae commendarem obferens similiter strenuam suam et promptam in rebus eiusdem promovendis operam.
⌊Vallisoleti⌋ venit ad me una cum ⌊marito⌋ et ⌊matre⌋ honestissima illa ⌊Ioanna Dantisca de Curiis⌋, Dominationi Vestrae Reverendissimae notissima, quae, ubi cognovit coniunctionem arctissimam inter me et Reverendissimam Dominationem Vestram intercedere, una cum dictis marito et matre enixe me rogavit, ut se Reverendissimae Dominationi Vestrae affectuosius commendarem efficeremque, ut cum non UUB, H. 154, f. 2r habeant, unde commode et cum decore aliquo vivant, quo Reverendissima Dominatio Vestra tam marito quam praedictae ⌊Ioannae Dantiscae⌋ succurreret. Idem autem ⌊maritus⌋ secretarii locum habet apud ⌊imperatricem⌋, talem quidem, unde se solum vix possit alere.
Quare, rogatus et quidem mea sponte, obnixe rogo, ut eorum dignam rationem habeat, neque patiatur eos tanta egestate premi et, si quid velit ipsis adiumento esse aut pro eorum sustentatione mittere, id faciat meo consilio et per medium ⌊Fuggarorum⌋, quo per eos dictae ⌊Dantiscae⌋ annuus census reddatur et constituatur, quo etiam mortuo marito iam aetate confecta habeat, unde possit vivere. Alioqui enim vivens maritus, prout ⌊Hispanorum⌋ ingenium est, ab illa totum emungeret et in suos usus converteret aut absumeret.
⌊Dantisca⌋ sane formosa est et non minus culta moribus, sicut ex pictura, quae eam plane refert, licet deprehendere. Quare prorsus dignam censeo, cui Reverendissima Dominatio Vestra debeat benefacere, ne inopia compulsa vacillet aut ab instituto deflectat. Quemadmodum Dominationem Vestram Reverendissimam propter hanc intercessionem meam certe piam et honestam plane facturam confido.
Quam Dominus Deus sospitet et servet incolumem.
Datum ⌊Viennae⌋, celeriter, die sexta Februarii, anno Domini MDXXXVIIII.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis servitor et frater ⌊Ioannes Lundensis Constantiensis archiepiscopus⌋
| |
25 | IDL 6535 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, 1539-04-11 List zaginiony |
odebrano Spain, 1539-04-12 — 1539-12-17 List zaginiony, mentioned in IDL 2253: Accepi in Hispaniis binas litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae, alteras datas ad me XI, alteras vero XXI Aprilis. - - Iam venio ad priores litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae, in quibus me vere recte et Christiane hortatur, ut relicta aula et immensis negotiorum fluctibus Deo mihique vivam. |
| |
26 | IDL 6536 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539-04-21 List zaginiony |
odebrano 1539-04-22 — 1539-12-17 List zaginiony, mentioned in IDL 2253: Accepi in Hispaniis binas litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae, alteras datas ad me XI, alteras vero XXI Aprilis. - - ut ad posteriores veniam, quae de Ioanna mentionem faciunt, ubi cupit a me intelligere, quisnam artifex et ad cuius instantiam depinxerit illius simulacrum, quod ad Dominationem Vestram Reverendissimam misi. |
| |
27 | IDL 2253 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Vienna, 1539-12-17 |
odebrano Schmolainen (Smolajny), 1540-03-18
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, ręką pisarza, podpis własnoręczny, UUB, H. 155, k. 25-27
| 2 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 49
| 3 | kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 58, pominięty w numeracji
| 4 | regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, k. 58r-v
| 5 | regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 124
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 409, s. 323 (angielski regest) | 2 | Españoles part I, Nr 41, s. 108-109 (hiszpański przekład) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
UUB, H. 154, f. 25r
Reverendissime in Christo Pater et Domine ac amice mihi tanquam pater observandissime. Salutem et obsequiorum meorum flagrantissimam commendationem.
Accepi in ⌊Hispaniis⌋ binas litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae, ⌊⌋ datas ad me XI, ⌊⌋ vero XXI Aprilis. Ad quas nunc respondeo ordine tamen inverso. Itaque, ut ad ⌊⌋ veniam, quae de ⌊Ioanna⌋ mentionem faciunt, ubi cupit a me intelligere, quisnam artifex et ad cuius instantiam depinxerit illius simulacrum, quod ad Dominationem Vestram Reverendissimam misi. Pictor Germanus est et ⌊sacratissimae caesareae maiestatis⌋ corporis custos, qui praefatam ⌊Ioannam⌋ me rogante ita deliniavit. Quod ego animo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ sincero et candido feci existimans hoc meum studium Reverendissimae Dominationi Vestrae iucundum et gratum fore, si eius effigiem mitterem, quae Reverendissimam Dominationem Vestram et facie et morum integritate ingenue refert. Nam ego illam non possum non apud Reverendissimam Dominationem Vestram summopere laudare, vivit enim cum suo ⌊coniuge⌋, uti honestam matronam decet idque apud ⌊matrem ipsius Gratiani⌋, quae illam numquam vel latum quidem pedem deserit. Quare non possum facere, quin Reverendissimam hidden by binding⌈[m]m hidden by binding⌉
UUB, H. 154, f. 25v
Dominationem Vestram studiosissime rogem, ut utrumque, et ⌊Ioannam⌋ et ⌊coniugem⌋ suum, commendatum habeat. Quibus si benefecerit, faciet, quod suum est, et apud Deum et apud homines gratiam promerebitur. Quod autem Reverendissima Dominatio Vestra cuperet, ut ad se accederent, id ⌊Gratiano⌋ difficile factu videtur propter officium, quo apud ⌊sacratissimam caesaream maiestatem⌋ fungitur. Illud enim non potest intermittere sine magna sua iactura. Adde, quod tanti itineris spatium non temere illum movet, maxime ducturum secum mulieres, graves et molestas alioqui sarcinas. Tamen si Dominatio Vestra Reverendissima omnino cupit illos istuc venire, parati sunt mandatis ipsius in omnibus obtemperare. Verum ego potius suaserim, ut aliquam summam pecuniariam, puta mille ducatos, apud ⌊Fouggeros⌋ deponeret. Ex cuius emolumento ipsi possent victitare, ut si contingeret ⌊Gratianum⌋ mori, haberet ⌊Ioanna⌋, unde se posset ab egestate tueri. Alioqui periculum foret, ne inopia bene institutam ⌊puellam⌋ adigeret ad impudicum vitae genus, quemadmodum plerumque fieri videmus. Cuius erroris culpam totam in Reverendissimam Dominationem Vestram et Deus et
UUB, H. 154, f. 26r
homines non iniuria conferrent, quippe qui illam neglexisses, quam natura voluit tibi esse commendatissimam hidden by binding⌈[imam]imam hidden by binding⌉. Nam ⌊divus Paulus⌋ perquam severe monet, ne nostros deseramus. Haec ego ad Reverendissimam Dominationem Vestram libere scribo, tum quia honestissimae puellae me miseret, tum quia mihi persuadeo Reverendissimam Dominationem Vestram omnia in meliorem partem interpraetaturam.
Iam venio ad ⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Vestrae, in quibus me vere recte et Christiane hortatur, ut relicta aula et immensis negotiorum fluctibus Deo mihique vivam. Profecto dici non potest, quam grata mihi fuerit haec admonitio, eo potissimum, quod paulo ante, quam ista ad me scriberes, ipse mecum deliberaveram ita facere. Nunc cum videam Reverendissimam Dominationem Vestram in eadem esse sententia, paternis suis monitis prorsus statui obtemperare, modo me ab istis aureis compedibus possim sine indignatione ⌊sacratissimae caesareae et catholicae regiae maiestatis⌋, domini mei clementissimi, eximere. Nam ut nolim perpetuo hoc saxum volvere, ita cuperem illud alteri sic tradere, ut mea existimatio ab invidis calumniatoribus illaesa maneret, quorum erga me invidia
UUB, H. 154, f. 26v
eo impudentiae excrevit, ut amplius nec possim nec debeam ullo pacto ipsorum virus celare. Nam me in ⌊Hispanias⌋ ob gravissima negotia profecto ad ⌊sacratissimam caesaream maiestatem⌋, dii boni, quid non sunt mentiti de me mei calumniatores, qui non tantum hic, verumetiam per omnia finitima regna falsissime divulgarunt me a sacratissima caesarea maiestate in carceres coniectum et etiam longe peiora. Quem rumorem istuc quoque pervolasse non dubito. Quam ob rem Reverendissimae Dominationi Vestrae praesentibus significare volui haec omnia falso fuisse excogitata ab iis, qui nimis impotenter ferunt prosperam meam fortunam et felicem rerum successum. Nam ego a ⌊sacratissima caesarea maiestate⌋ clementissime fui et exceptus et dimissus, nec ullam passus capitis diminutionem. Immo redii ad istas partes cum pristina authoritate oratoria, tam in ⌊Germania⌋ quam in ⌊Hungaria⌋. Quare si forte aliqui sinistri de me rumores istic perferuntur, enixissime rogo Reverendissimam Dominationem Vestram, ut pro nostra mutua necessitudine eos velit diluere et tueri famam sui Lundensis, quippe qui nihil umquam carceribus dignum perpetrauit nec est est perpetraturus.
UUB, H. 154, f. 27r
Ego intra biduum in ⌊Germaniam⌋ superiorem revertor exsequuturus novam commissionem de conscribendis nonnullis militibus, quam mihi ⌊caesar⌋ delegavit. Qua absoluta in ⌊Flandriam⌋ proficiscar ad suam ⌊sacratissimam caesaream maiestatem⌋, quae illic futura est circa Natalicia Christi. Iter enim modo facit per ⌊Galliam⌋ idque equis dispositis. Quapropter, si Reverendissima Dominatio Vestra volet aliquid litterarum ad me dare, poterit litteras suas ⌊Augustam⌋ ad magnificum dominum ⌊Anthonium Fouggerum⌋ transmittere. Is enim facile ad me curabit perferendas. His annexae sunt litterae domini ⌊Gratiani⌋, quem una cum ⌊sua coniuge⌋ et mea quoque servitia iterum studiosissime commendo tanquam domino et patri meo observandissimo. Quem Dominus Deus nobis diutissime servet incolumem.
Datum ⌊Viennae⌋, XVII Decembris anno Domini MDXXXIX.
Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis frater obsequentissimus
⌊Ioannes Lundensis Constantiensis ordinarius⌋ subscripsit
Postscript:
Auream effigiem Reverendissimae Dominationis Vestrae dedi ⌊Ioannae⌋, ut quodammodo semper eum praesentem haberet, quem absentem tantopere amat et veneratur. Quo munere nihil potuit illi esse gratius et ob id Reverendissimae Dominationi Vestrae immortales agit gratias.
| |
28 | IDL 4903 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Bruges, 1540-07-12 |
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | ekscerpt język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1, Nr 705 (enclosure)
| 2 | ekscerpt język: niemiecki, translation from Latin, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, Ostpr. Fol., 14 320, k. 41r
|
Publikacje: 1 | HARTMANN 1525-1550 Nr 705, s. 378 (niemiecki regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1, No. 705, f. 2r
De rebus novis sic habeat inter ⌊caesaream maiestatem⌋ et ⌊regem Galliarum⌋ firmam hactenus esse concordiam, quamdiu induciae X annorum confectae in ⌊Aquis Mortuis⌋ durabunt, quas rex Galliarum pollicitus est se integerrima fide servaturum. In ⌊Anglia⌋ res publicae sunt satis pacatae. ⌊Rex⌋ tamen non cessat saevire in suos. Coniecit hisce diebus in carceres fratrem ducis de Nortfort et praesidentem Caleti, ac dominum ⌊Crumwelt⌋ supremum suum consiliarium et maxime apud regem auctoritatis, cuius bonis fisco regio adiudicatis. ⌊Rex⌋ statuit illum ignis supplicio afficere, quia accusatus sit Lutheranismi, huiusmodi tyrannidem cotidie in suos exercet et verendum est, ne longe ms. longa(!)
⌈longelonge ms. longa(!)
⌉ peiora brevi committat. In ⌊Hagenoa⌋ habentur quaedam comitia, quibus interest ⌊rex Romanorum⌋ et ceteri catholici principes. Lutherani vero eo nondum venerunt, nonnulli tamen miserunt suos oratores, sed nondum quicquam conclusum est, quamvis mensem iam totum ibi absumpserint, quicquid successerit significabo.
Magnificus dominus ⌊Cornelius Scepperus⌋ iam pridem missus est a sacratissima ⌊caesarea maiestate⌋ in ⌊Hungariam⌋ ad serenissimum dominum ⌊regem Ioannem⌋, brevi autem reducem speramus.
⌊Princeps Orangiae⌋, filius quondam ⌊comitiis de Nassau⌋ contraxit matrimonium cum ⌊filia⌋ ⌊ducis Lotharingiae⌋, quod Deus utrique bene vertat.
Reverendissimae Domine, occlusis iam litteris, supervenit nuntius ex ⌊Anglia⌋, die Sabbati proxime praeterita latam esse sententiam in publico parlamento repudii inter Annam ducem Clivensem et ipsum ⌊regem Angliae⌋. Causa repudii praetexitur, quod rex fidem prius dederit sorori ducis de Suffort eamque ideo esse suam legitimam coniugem, praefatam vero minime.
| |
29 | IDL 7315 | Ioannes DANTISCUS do Johan WEZE, ca. 1541-04-01 List zaginiony |
List zaginiony, mentioned in IDL 5375: Scripsi item et reverendissimo domino Lundensi confirmato Constanciensi et magnifico domino Cornelio Sceppero caesareo consiliario, cum quibus vetus mihi est necessitudo et coniunctio, ut Magnificentiae Vestrae non secus atque olim mihi ipsi, cum ad decem fere annos in aula agerem caesaris, adessent eamque omni amore ac benevolentia prosequantur. |
| |
30 | IDL 2585 | Johan WEZE do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1542-08-26 |
odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1542-12-08
Rękopiśmienne podstawy źródłowe: 1 | czystopis język: łacina, ręką pisarza, podpis własnoręczny, BCz, 243, s. 239-242
|
Pomocnicze podstawy źródłowe: 1 | regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), k. 432
| 2 | regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 572
|
Publikacje: 1 | DE VOCHT 1961 Nr DE, 439, s. 354 (angielski regest) |
|
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
BCz, 243, p. 242
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋, episcopo Warmiensi, domino et confratri meo tamquam patri colendissimo
BCz, 243, p. 239
Reverendissimo in Christo Pater et Domine, amice tamquam frater ex animo observande, salutem et officiorum meorum paratissimam oblationem.
Cum nuper ⌊Romam⌋ essem profectus ob quaedam negotia ecclesiae meae Constantiensis impendentia expedienda, repperi ibidem ⌊nepotem⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae, ex quo non sine summa laetitia intellexi prosperam valetudinem eiusdem, de qua dudum aliquid audire desideraveram. Dominus Deus faxit, ut ea valetudine et prospero rerum statu diutissime frui possit.
Ego mea opinione diutius hic retineor, neque enim tam facilis nunc est expeditio quam olim fuit, nihilominus brevi spero me expeditis negotiis meis ad meam dioecesim reversurum. Interea, si quid usquam [s] or [f] paper damaged⌈s paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉[s] or [f] paper damaged⌉it, umquam erit, in quo ego gratum officium potero praestare Dominationi Vestrae Reverendissimae, est, quod ipsa mihi imperet ac mandet. Ego enim ei non aliter quam filius patri in omnibus obsequi et inservire perpetuo conabor, hoc firmissime sibi de me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ polliceri debet.
Porro, quod ad turbulentissimum Germanicarum rerum statum attinet, non operae pretium arbitror, ut ego quidquam ad Dominationem Vestram Reverendissimam perscribam, non enim dubito, quin written over m⌈mnn written over m⌉ omnia dudum exploratissima habeat. Sicut et illa quoque, quae inter ⌊caesarem⌋ et ⌊Galliae regem⌋ aguntur, tum et quae geruntur in ⌊Hungaria⌋ quoque. Quae sanae vereor, ne admodum exigua sint, et minime pro nostris votis. ⌊Christus⌋ optimus maximus ea largiri dignetur, qua in nostrae religionis et fidei conservationem sint, alioqui tam multas undique turbas video, ut valde verear, quorsum res sit evasura.
Quoniam impraesentiarum non occurrit aliud, quod scribam ad Dominationem Vestram Reverendissimam, his paucis me ei ex animo addictissimo commendo Deumque precor, ut eandem diutissime incolumem conservet ac omnibus in rebus secundet.
Datum ⌊Romae⌋, die XXVI Augusti anno Domini MDXXXXII.
Eiusdem Dominationis Vestrae Reverendissimae addictissimus inservitor et confrater ⌊Ioannes Lundensis⌋ Constantiensis subscripsit
| |