List #2372
[Ioannes DANTISCUS] do [Samuel MACIEJOWSKI]Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-17
Regest polski:
Dantyszek relacjonuje Maciejowskiemu najnowsze wydarzenia w procesie sądowym [Anny] Woszczkowej (Wachslagerinn). Wbrew licznym dotychczasowym wyrokom kobieta wciąż narzuca się swoimi skargami królowi [Zygmuntowi I] i członkom jego dworu. Dantyszka oskarżyła o stronniczość, toteż wyłączył się on z działań podjętych przez radców [pruskich], którzy przełożyli rozpatrzenie sporu na ostatni sejm [pruski] w Malborku [w maju 1541]. Woszczkowa przez cały czas jego trwania nie stawiła się jednak przed Radą [Pruską], podczas gdy druga strona domagała się, by sprawa była procedowana.
Tymczasem Woszczkowa przebywała na zamku malborskim, gdzie zniesławiała Dantyszka oraz Maciejowskiego przed niektórymi panami i wieloma innymi osobami, zarzucając im przekupstwo i twierdząc, jakoby Maciejowski popadł w wielką niełaskę u królowej [Bony], ponieważ odmówił jej udostępnienia swojej korespondencji z Dantyszkiem na temat procesu.
Pod koniec sejmu Woszczkowa przysłała do Radców [Pruskich] usprawiedliwienie swojej nieobecności, rzekomo z tytułu choroby. Adwersarze Woszczkowej poprosili, by w związku z uchylaniem się przez nią od zawarcia nakazanej przez króla ugody, wyegzekwowano królewski wyrok uzyskany przez Dantyszka w drodze powrotnej z Wrocławia [tj. latem 1538].
Radcy [pruscy], wciąż bez udziału Dantyszka, zadecydowali o przeprowadzeniu egzekucji królewskiego wyroku. Woszczkowa nie stawiła się w Toruniu, by poddać się egzekucji, lecz złożyła apelację do króla. Apelacja ta nie został jednak dopuszczona, jako sprzeczna z prawem.
W tej sytuacji strona pokrzywdzona prosi Maciejowskiego o wstawiennictwo u króla, Dantyszek zaś gorąco tę prośbę popiera, odwołując się do praw , obowiązujących [w Prusach] od 300 lat. Przestrzega przed zamętem, jaki powstanie, jeżeli przestaną one być respektowane.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny
Reverendissime in Christo Pater et D[omine], ... honorande.
Salutem et fraternorum [obsequiorum meorum commendationem].
...rat superiori anno serenissima maiestas regia ... iam tandem serio et, qua possent, maio[ri] ...rent causae, in qua contra tot latas sent[entias] ... Voschkowa lamentis suis multam maiestati [regiae] [atque] in aula omnibus adfert molestiam, si quo pac... consensu sedari possit. Quo factum est, qu[od] ... [domini con]siliarii me excepto, qui ob suspicionem per hanc mulierem de me concep{i}tam adesse nolui. Partes ...runt et ex Graudentino pro Divi Michaelis festo proximo conventu compositionem hanc t[ransigen]dam ad verna comitia novissime habita Marienb[urgi] ... reservarunt, utraque parte consentiente, eo cum re[s con]ducta esset, quam diu duravit conventus, mulier haec co[ram] consilio non visa est, adversa parte interim aliquoties flagita[nte], ut coeptum negotium prosequeretur.
Illa vero in castro Marienburgensi se continebat et seorsum quosdam circuibat dominos, quibus me et plerisque aliis impudenter receptore(!) more traducere non abstinebat dicens me Dominationem Vestram Reverendissimam multis muneribus corrupsisse et ab omni aequitate reddidisse alienam, quodque quodam tempore miserim ingens argenteum deauratum poculum tanti ponderis, ut vix levari potuerit, et quod tum reginalis maiestas a Dominatione Vestra Reverendissima litteras meas sibi legendas dari postulasset, quod quia facere renuisset, in magnam eius maiestatis incidisse indignationem. Eiusmodi mediis cum parte adversa quaerebat compositionem. Cumque iam fere omnes conventus actiones ad finem perductae essent, tum illa quendam ad dominos consiliarios misit se excusans, quod aegritudine praepedita sistere se ad compositionem causae non posset. Pars vero adversa petiit, ut cum illa detrectaret solitis suis technis concordiam a serenissima maiestate regia tractari commissam et aliud non ageret, quam quod longioribus moris, quas hucusque nectere non desiisset, elaberetur, ut tandem quae iuris sunt iuxta serenissimae maiestatis regiae ultimam sententiam manu regia sigillo appenso subscriptam, [q]uam opera Dominationis Vestrae Reverendissimae [r]ediens ex Vratislavia pro existimationis meae conservatione obtinui, quaque omnes aliae confirmatae sunt, decernerent.
Quod dominis consiliariis negare non licuit decretumque fuit, me tamen non praesente, ut sententiae serenissimae maiestatis regiae fieret executio. A qua executione, cum ea Thoroniae in effectum venire deberet, infatigabilis perti[nen]tiae mulier haec iterum ad maiestatem regiam appellavit, quae ... appellatio legitime non facta, quandoquidem ab executione se[nten]tiae non appellatur, non est admissa.
Scribitur igitur a parte laesa Dominationi Vestrae Reverendissimae, quae eiusdem patrocinium implorat ..., ut illi strenue impartiat et nos ab ea muliere l[iberet] iuraque nostra, quae a trecentis annis et adhuc in re ... sunt intercessione sua ad serenissimam maiestatem regiam in vigore conservet ... oro. Perpendens, si eo in casu iuribus nostris det[ractaretur], quae confusio, ne dicam tumultus, apud nos exorirent[ur] ... semper quando contribuendum est, quod iura nostra non ... fieret si huic observatae legi .... Quod ut ingenue et sub mutua inter no[s] ... hic omnibus intolerabile ob id ... apud serenissimam maiestatem regiam in maiori aestimat[ione] ... Aviculae ploratus haberi conveni... nobis hic omnibus non defuturam confido. Quam Dominus Deus quam diu[tissime] ....
Ex Heilsberg, XVII Iulii MDXLI.