» CORPUS of Ioannes Dantiscus' Texts & Correspondence
Copyright © Laboratory for Source Editing and Digital Humanities AL UW

All Rights Reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording or any other information storage and retrieval system, without prior permission in writing from the publisher.

Letter #1502

[Ioannes DANTISCUS] to [Mauritius FERBER]
Löbau (Lubawa), 1536-07-10


Manuscript sources:
1rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 120, 121 (b.p.)
2copy in Latin, 18th-century, BK, 232, p. 190
3copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 143r-v
4copy in Latin, 18th-century, BCz, 54 (TN), No. 112, p. 375-376
5register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1536, f. 69r-v

Prints:
1AT 18 No. 257, p. 285-286 (Polish register; in extenso)

 

Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus

 

BCz, 244, p. 120

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine frater et amice carissime plurimumque observande.

Hesterna nocte reddidit mihi paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ is nuntius Dominationis Vestrae Reverendissimae cum fasciculo copiarum Dominationis Vestrae paper damaged⌈[Vestrae]Vestrae paper damaged⌉ Reverendissimae cf. Mauritius FERBER to Ioannes DANTISCUS Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1536-07-08, CIDTC IDL 5503⌊litterascf. Mauritius FERBER to Ioannes DANTISCUS Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1536-07-08, CIDTC IDL 5503⌋. Cumque hodie omnia accurate perlegissem paper damaged⌈[em]em paper damaged⌉, iuxta ad sententiam super iis Dominationis Vestrae Reverendissimae accedo paper damaged⌈[o]o paper damaged⌉ neque est, quod stantibus ut nunc rebus cum Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊serenissima maiestate regia paper damaged⌈[regia]regia paper damaged⌉Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ domini nostri clementissimi on the margin⌈domini nostri clementissimidomini nostri clementissimi on the margin⌉, quae tot bellis et hostibus magnisque impendiis molestatur, consultius apud me invenire possim, quam hoc quod Dominatio Vestra Reverendissima prudenter secum reputavit. Summa totius rei in eo haeret, ut pecuniariae suppetiae serenissimo Christian III of Oldenburg (*1503 – †1559), 1534-1559 King of Denmark and Norway, 1523-1559 Duke of Holstein and Schleswig; son of Frederick I of Oldenburg, King of Denmark, and his first consort, Anna of Brandenburg⌊electo Danorum regiChristian III of Oldenburg (*1503 – †1559), 1534-1559 King of Denmark and Norway, 1523-1559 Duke of Holstein and Schleswig; son of Frederick I of Oldenburg, King of Denmark, and his first consort, Anna of Brandenburg⌋ mitterentur, quibus pro fovendis militibus on the margin⌈pro written over in⌈inpropro written over in⌉ fovendis militibuspro fovendis militibus on the margin⌉ institutum suum pro Denmark (Dania)⌊regnoDenmark (Dania)⌋, quod iuste ambit, prosequeretur. Ceterum non praescribitur modus a domino Johann von Werden (Constellatus, cf. HE, No. 148, p. 150, footnote No. 12) (*1495 – †1554), 1526 Mayor of Gdańsk (Danzig), from 1527 Starost of Neuenburg (Nowe), 1532-1535, 1538, 1539, 1546, 1551 Burgrave of Gdańsk, from 1535 Starost of Preußisch Mark (Przezmark) (1535-1540 together with Achatius von Zehmen (Cema)), 1536/1537 envoy of the Council of Royal Prussia to the Diet of the Kingdom of Poland held in Cracow (SBPN 4, p. 433-435; ZDRENKA 2, p. 368-369; MAŁŁEK 1976, p. 93, 161)⌊Ioanne a WerdenJohann von Werden (Constellatus, cf. HE, No. 148, p. 150, footnote No. 12) (*1495 – †1554), 1526 Mayor of Gdańsk (Danzig), from 1527 Starost of Neuenburg (Nowe), 1532-1535, 1538, 1539, 1546, 1551 Burgrave of Gdańsk, from 1535 Starost of Preußisch Mark (Przezmark) (1535-1540 together with Achatius von Zehmen (Cema)), 1536/1537 envoy of the Council of Royal Prussia to the Diet of the Kingdom of Poland held in Cracow (SBPN 4, p. 433-435; ZDRENKA 2, p. 368-369; MAŁŁEK 1976, p. 93, 161)⌋, quo id ipsum fieri commode posset. Quod si iterum Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊serenissimam maiestatem regiamSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ interpellare debea stain⌈[a]a stain⌉mus, cum iam hoc prius iam non semel et superinscribed⌈etet superinscribed⌉ per litteras et ex conventu seorsumque Dominatio Vestra Reverendissima et ego on the margin in place of crossed-out a nobis⌈a nobisDominatio Vestra Reverendissima et egoDominatio Vestra Reverendissima et ego on the margin in place of crossed-out a nobis⌉ fecerimus, non magnam, ut arbitror, gratiam consequeremur. Si tamen sic Dominationi Vestrae Reverendissimae visum fuerit, ut ultra id quod prius paulo ante a nobis factum est, Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌊serenissimam maiestatem regiamSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria⌋ tempestate hac urgente denuo commoneamus, cum Dominatione Vestra Reverendissima scribam et subscribam libenter non gravate. Video nos in ista incidisse tempora, quae vel ope, vel consilio nostro, si Deus castigare nos peccata superinscribed⌈peccatapeccata superinscribed⌉ voluerit, mutari difficulter poterint, nobis ut ecclesiasticis divinam implorandam esse misericordiam maximopere esse censeo, neque fit sine aperta Dei in varias sectas on the margin⌈varias sectasvarias sectas on the margin⌉ distractum Christianismum indignatione, quod non solum in terris ubi(?) fere undique superinscribed⌈queque superinscribed⌉, verum et in aere, quemadmodum iis diebus visum est, belligeratur gensque contra gentem atque etiam elementa passim in sese exasperantur. Dominus Deus misereatur nostri, qui Dominationem Vestram Reverendissimam quam diutissime sospitet prosperetque in omnibus.

Postscript:

BCz, 244, p. 121

Reverendissime et observandissime mi domine,

Nepos Dominationis Vestrae Reverendissimae superinscribed⌈Nepos Dominationis Vestrae ReverendissimaeNepos Dominationis Vestrae Reverendissimae superinscribed⌉, dominus Johann Tymmermann (Johann Zimmermann) (*1492 – †1564), nephew of Mauritius Ferber, Bishop of Ermland; studied in Cracow (1505) and in Rome (1517); 1519-1564 Canon of Ermland (Warmia); 1525-1528 administrator of the Chapter's estates in Allenstein (Olsztyn) and in 1538 in Frauenburg (Frombork); 1527-1539 Cantor of Ermland; 1537 General Administrator of the bishopric of Ermland (after Mauritius Ferber's death); 1539-1552 Custos of Ermland; 1547-1552 General Vicar of the diocese of Ermland (SBKW, p. 261; KOPICZKO 2, p. 336)⌊Ioannes TymmermanJohann Tymmermann (Johann Zimmermann) (*1492 – †1564), nephew of Mauritius Ferber, Bishop of Ermland; studied in Cracow (1505) and in Rome (1517); 1519-1564 Canon of Ermland (Warmia); 1525-1528 administrator of the Chapter's estates in Allenstein (Olsztyn) and in 1538 in Frauenburg (Frombork); 1527-1539 Cantor of Ermland; 1537 General Administrator of the bishopric of Ermland (after Mauritius Ferber's death); 1539-1552 Custos of Ermland; 1547-1552 General Vicar of the diocese of Ermland (SBKW, p. 261; KOPICZKO 2, p. 336)⌋, nondum ad me applicuit, esse puto in causa, ni fallor, quod res haec adhuc superinscribed⌈adhucadhuc superinscribed⌉ alio written over a⌈aoo written over a⌉s quaerat consultatores written over iones⌈ionesoresores written over iones⌉, quo written over a⌈aoo written over a⌉s nihil moror, solent interdum vel araneolus inter os et offam1.5.2.inter os et offam muscae incidere on the margin⌈solent interdum vel araneolus superinscribed in place of crossed-out aliquando⌈aliquando interdum vel araneolus interdum vel araneolus superinscribed in place of crossed-out aliquando⌉ cf. Adagia 1.5.2. inter os et offam ⌊inter os et offamcf. Adagia 1.5.2. inter os et offam ⌋ muscae incideresolent interdum vel araneolus inter os et offam1.5.2.inter os et offam muscae incidere on the margin⌉. Ego quidem, ut ingenue fatear, mercari non didici cf. Cic. ad Brut. 287. 12-13 imitari neque possim, si velim, nec velim fortasse, si possim. ⌊neque, si velim, possem neque, si possemcf. Cic. ad Brut. 287. 12-13 imitari neque possim, si velim, nec velim fortasse, si possim. ⌋, honeste et catholice licet written over ret⌈rettt written over ret⌉. Si mihi fides dabitur, sic me geram ne, quod a me nihil superinscribed⌈nihilnihil superinscribed⌉ desiderari patiar superinscribed in place of crossed-out possit⌈possit patiar patiar superinscribed in place of crossed-out possit⌉. Sin vero cf. Vulg. Gn 22.8 dixit Abraham Deus providebit sibi; Vulg. Hbr 11.40 Deo pro nobis melius aliquid providente, ut non sine nobis consummarentur ⌊Dominus providebit de victimacf. Vulg. Gn 22.8 dixit Abraham Deus providebit sibi; Vulg. Hbr 11.40 Deo pro nobis melius aliquid providente, ut non sine nobis consummarentur ⌋ et cf. Vulg. Mt 6.10 Adveniat regnum tuum; fiat voluntas tua, sicut in cælo et in terra; Vulg. Mt 26:42 Iterum secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi, si non potest hic calix transire nisi bibam illum, fiat voluntas tua. ⌊ illius written over cuius⌈cuius illius illius written over cuius⌉ fiat voluntascf. Vulg. Mt 6.10 Adveniat regnum tuum; fiat voluntas tua, sicut in cælo et in terra; Vulg. Mt 26:42 Iterum secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi, si non potest hic calix transire nisi bibam illum, fiat voluntas tua. ⌋, neque est, quod magis ambiam, quam quod cf. Vulg. Ps (G) 78.9 Adiuva nos, Deus salutaris noster, et propter gloriam nominis tui, Domine, libera nos : et propitius esto peccatis nostris, propter nomen tuum. ⌊ad gloriam nominis eiuscf. Vulg. Ps (G) 78.9 Adiuva nos, Deus salutaris noster, et propter gloriam nominis tui, Domine, libera nos : et propitius esto peccatis nostris, propter nomen tuum. ⌋, ad fidelium cf. Vulg. Rm 15.2 Unusquisque vestrum proximo suo placeat in bonum, ad ædificationem; Vulg. Eph 4.29 Omnis sermo malus ex ore vestro non procedat : sed si quis bonus ad ædificationem fidei ut det gratiam audientibus; Vulg. Cor2 12.19 Olim putatis quod excusemus nos apud vos? coram Deo in Christo loquimur: omnia autem, carissimi, propter ædificationem vestram; Vulg. Cor1 14.26 Quid ergo est, fratres? Cum convenitis, unusquisque vestrum psalmum habet, doctrinam habet, apocalypsim habet, linguam habet, interpretationem habet: omnia ad ædificationem fiant ⌊aedificationemcf. Vulg. Rm 15.2 Unusquisque vestrum proximo suo placeat in bonum, ad ædificationem; Vulg. Eph 4.29 Omnis sermo malus ex ore vestro non procedat : sed si quis bonus ad ædificationem fidei ut det gratiam audientibus; Vulg. Cor2 12.19 Olim putatis quod excusemus nos apud vos? coram Deo in Christo loquimur: omnia autem, carissimi, propter ædificationem vestram; Vulg. Cor1 14.26 Quid ergo est, fratres? Cum convenitis, unusquisque vestrum psalmum habet, doctrinam habet, apocalypsim habet, linguam habet, interpretationem habet: omnia ad ædificationem fiant ⌋ patriaeque adscribed⌈queque adscribed⌉ nostrae communis et meam perpetuam salutem tendat.

Dicant alius written over i⌈iusus written over i⌉: cf. Sen. Dial. 7.23.4.4-5 …tamen vehiculum malet, sic pauper [si] poterit esse, dives volet. ⌊malo esse dives canonicus quam paupercf. Sen. Dial. 7.23.4.4-5 …tamen vehiculum malet, sic pauper [si] poterit esse, dives volet. ⌋ episcopus; mihi satis est. cf. Hor. Epist. 1.12.4 Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus. ⌊Pauper enim non est, ut Horace (Quintus Horatius Flaccus) (*68 BC – †8 BC), Roman lyric poet during the time of Augustus⌊HoratiusHorace (Quintus Horatius Flaccus) (*68 BC – †8 BC), Roman lyric poet during the time of Augustus⌋ inquit, cui rerum suppetit ususcf. Hor. Epist. 1.12.4 Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus. ⌋. cf. Vulg. Cor2 8.2 quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in divitias simplicitatis eorum; Vulg. Apc 2.9 Scio tribulationem tuam, et paupertatem tuam, sed dives es: et blasphemaris ab his, qui se dicunt Judæos esse, et non sunt, sed sunt synagoga Satanæ; Vulg. Tb 5.25 sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc, quod videbamus filium nostrum ⌊Mallemque esse in divite mea p written over [.]⌈. illegible⌈[.]. illegible⌉pp written over [.]⌉aupertate Deo gratias agens quam contentus, quam in divitiis immensis sollicitus et a Deocf. Vulg. Cor2 8.2 quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in divitias simplicitatis eorum; Vulg. Apc 2.9 Scio tribulationem tuam, et paupertatem tuam, sed dives es: et blasphemaris ab his, qui se dicunt Judæos esse, et non sunt, sed sunt synagoga Satanæ; Vulg. Tb 5.25 sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc, quod videbamus filium nostrum ⌋ ...(?) paper damaged⌈[...(?)]...(?) paper damaged⌉. in immensis divitiis fidere dimiss Hac me mente consolor, quam non potui non aperire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cuius paternae benevolentiae me ex corde sinceriter commendo. on the margin⌈in immensis divitiis fidere dimiss Hac me mente consolor, quam non potui non aperire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cuius paternae superinscribed⌈paternaepaternae superinscribed⌉ benevolentiae me ex corde sinceriter commendo.in immensis divitiis fidere dimiss Hac me mente consolor, quam non potui non aperire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cuius paternae benevolentiae me ex corde sinceriter commendo. on the margin⌉[1] Quemadmodum nuper clarius ex me audivit Dominatio Vestra Reverendissima, cuius paternae paper damaged⌈[ae]ae paper damaged⌉ benevolentiae sinceriter me commendo.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ X Iulii 1536.

[1] alius written over i⌈iusus written over i⌉: cf. Sen. Dial. 7.23.4.4-5 …tamen vehiculum malet, sic pauper [si] poterit esse, dives volet. ⌊malo esse dives canonicus quam paupercf. Sen. Dial. 7.23.4.4-5 …tamen vehiculum malet, sic pauper [si] poterit esse, dives volet. ⌋ episcopus; mihi satis est. cf. Hor. Epist. 1.12.4 Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus. ⌊Pauper enim non est, ut Horace (Quintus Horatius Flaccus) (*68 BC – †8 BC), Roman lyric poet during the time of Augustus⌊HoratiusHorace (Quintus Horatius Flaccus) (*68 BC – †8 BC), Roman lyric poet during the time of Augustus⌋ inquit, cui rerum suppetit ususcf. Hor. Epist. 1.12.4 Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus. ⌋. cf. Vulg. Cor2 8.2 quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in divitias simplicitatis eorum; Vulg. Apc 2.9 Scio tribulationem tuam, et paupertatem tuam, sed dives es: et blasphemaris ab his, qui se dicunt Judæos esse, et non sunt, sed sunt synagoga Satanæ; Vulg. Tb 5.25 sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc, quod videbamus filium nostrum ⌊Mallemque esse in divite mea p written over [.]⌈. illegible⌈[.]. illegible⌉pp written over [.]⌉aupertate Deo gratias agens quam contentus, quam in divitiis immensis sollicitus et a Deocf. Vulg. Cor2 8.2 quod in multo experimento tribulationis abundantia gaudii ipsorum fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in divitias simplicitatis eorum; Vulg. Apc 2.9 Scio tribulationem tuam, et paupertatem tuam, sed dives es: et blasphemaris ab his, qui se dicunt Judæos esse, et non sunt, sed sunt synagoga Satanæ; Vulg. Tb 5.25 sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc, quod videbamus filium nostrum ⌋ ...(?) paper damaged⌈[...(?)]...(?) paper damaged⌉. in immensis divitiis fidere dimiss Hac me mente consolor, quam non potui non aperire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cuius paternae benevolentiae me ex corde sinceriter commendo. on the margin⌈in immensis divitiis fidere dimiss Hac me mente consolor, quam non potui non aperire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cuius paternae superinscribed⌈paternaepaternae superinscribed⌉ benevolentiae me ex corde sinceriter commendo.in immensis divitiis fidere dimiss Hac me mente consolor, quam non potui non aperire Dominationi Vestrae Reverendissimae. Cuius paternae benevolentiae me ex corde sinceriter commendo. on the margin⌉ not crossed-out but underlined, probably in the meaning of expunction