Letter #2434
Cornelis DE SCHEPPER to Ioannes DANTISCUSBrussels, 1541-06-12
English register:
De Schepper, as he already indicated to Dantiscus [IDL 2413], has not been called by the Emperor [Charles V] to the Diet of Regensburg for various reasons. He is receiving doubtful and even contradictory news from there, so he cannot answer Dantiscus’ questions. He regrets that he did not have an opportunity to speak with the King of Poland’s [Sigismund's I] envoy [Stanisław Maciejowski], of whom Dantiscus wrote that he was friendly. He bemoans the fact that there is no one at the imperial court with whom he can speak openly, as former acquaintances either are dead or have gone away. Godschalk [Ericksen], the brothers Wolfgang and Bartholomeus Haller, and Miklos Oláh have been sent by Queen Mary to her estates in Hungary. [Nicolas Perrenot de] Granvelle has recruited people for the Imperial Chancellery; though learned and honest, they are completely inexperienced. They have reported from Regensburg that everything is peaceful, that the German states will send an army to Hungary and that Buda has already been captured. De Schepper would like this to be true. The Archbishop of Lund [Johan Weze] was in Lübeck where he was ill for a long time, and then in Waldsassen at the Cistercian monastery of which he is the abbot. From there he was recently called to Regensburg by the Emperor.
De Schepper expresses approval of the character (ingenium amoenissimum) and poetic talent of Dantiscus’ young protégé, Eustathius Knobelsdorf. He reports that Knobelsdorf seldom visits him because Queen Mary’s court, and therefore De Schepper, is usually away from Brussels. The Queen did not arrive there until May and will stay only until the wedding of the King of Denmark’s daughter Christina and Francis, son of the Duke of Lorraine [Antoine le Bon].
De Schepper anticipates the success of the Diet of Regensburg and the siege of Buda. He has learned that there are Poles among the defenders, which he thinks is likely in view of the situation of Dowager Queen Isabella [Jagiellon]. The success of the defence depends on Turkish reinforcements; therefore the fate of the besieged is a foregone conclusion whoever wins – they will come under the rule of either the attackers [i.e. King Ferdinand] or the Turks. The Turks will not repeat the mistake of İbrahim Pasha, who suggested that the Sultan [Suleiman] hand over Buda to King John [Zápolya].
De Schepper’s wife [Elisabeth Donche] and daughter [Anne] commend themselves to Dantiscus. De Schepper sends greetings to Dantiscus and his siblings.
| received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1542-03-22 Manuscript sources:
Auxiliary sources:
Prints:
| ||||||||||||||
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Reverendissimo et excellentissimo Praesuli et Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi etc., domino et patri ex animo honorandissimo et observandissimo
In Prussia
Reverendissime Praesul, domine et pater honorandissime et observandissime.
Post ultimas litteras meas nihil dignum scriptu successit, nisi quod allatis iis, quae ad me ex Ratisbona missae sunt, dolui non esse occasionem tractandi cum oratore regiae maiestatis Poloniae, viro, uti scribis, tibi amico, neque quisquam in aula est caesaris, cui auderem aliquid ex pectore committere exstinctis veteranis aut absentibus omnibus, quibuscum nobis aut usus, aut ex consuetudine amicitia intercessit. Godtscalcus noster in Hungaria agit in civitatibus montanis, quae serenissimae reginae Mariae per dotem obvenerunt. In illis hactenus avaritia praefectorum mire valuit, adeo ut ad eandem serenissimam reginam sane, quam parum commodi redierit.
Wolfgangus Hallerus noster, qui eiusdem reginae thesaurarius <est> , gnaviter diligenterque invigilat, ut inde commodi aliquid ipsius maiestati reginali accedat, quod simul pro parte et ad ipsum est redundaturum. Proinde et cum Godtscalco Bartholomeus Hallerus Wolphangi frater unaque Nicolaus Olahus secretarius reginalis, vir doctus et industrius, profecti sunt.
Scribis ad me, ut certiorem te faciam de iis, quae in conventu imperiali aguntur, habiturum enim pro certissimis, quaecumque a me proficiscentur. Certe libens morem gererem tam civili atque humanae postulationi tuae, sed a Ratisbona fere tantumdem absumus, quantum vos Prutheni, quamquam singulis hebdomadibus ad nos litterae veniunt, sed aliud aliae sonantes, prout cuiusque libido fert vel iudicium impellit, ut scribat. Iterum dico, ex quo debeam veri aliquid exspectare, in aula habeo neminem.
Illustris dominus a Grandvella ascivit ad se homines probos quidem et doctos etiam, supra quam scribi par est, sed novitios tamen et quoad res aulicas tirones. Penes hos summam rerum audio versari, et libens audio, quippe qui tuo exemplo libenter me componerem ad quietem, si ulla tamen h[a]beri in hac vita potest, sed usuvenit nobis, quod iis solet, qui ex magna tempestate maris erepti in litore, ubi salutem exspectabant, in alia incidunt incommoda. Ita, si quando ex aulica vita pedem extricare paramus, obversantur animo mille aliae facies turbationum adventurarum.
Scripsi ad te nonnullis de causis visum fuisse caesari me hic dimittere. Tacui nonnullas, ut impertinentes, sed quicquid hoc ipsum est, non audio, cur me debeat taedere huius morae.
Principio tirones illi magna et speciosa scripsere ex aula, pacata scilicet omnia, quod maxime optandum, non spem solum verum et certitudinem esse certissimam, Germaniae ordines in Hungariam missuros magna subsidia. Budam iam spe devoratam captamque, sed hic rumor iam incipit defervescere. Qui utinam inveniatur pro illorum exspectatione.
Reverendissimus dominus Lundensis diu substitit Lubicae conflictatus cum valetudine adversa, quae illi fuit gravis. Accepi illum a paucis diebus vocatum a caesare ex Waltsachsen monasterio non procul ab Egra Bohemorum, cuius monasterii beneficio Friderici ducis palatini abbas est, aut venisse iam aut venturum breviter Ratisbonam, ab eo tamen non nisi unas litteras a multo iam tempore accepi.
Eustachius tuus Alliopagus, amoenissimi iuvenis ingenii, de quo vere scripsisti praeditum esse Ovidiano spiritu, semel atque iterum apud me fuit. Quodque rarius venit, in causa est crebra absentia aulae a Bruxellis, nam non nisi mense Maio primum regina ex Binchiaco rediit Bruxellam, sed nec ibi quoque haesisset, nisi instarent nuptiae illustris dominae Christinae filiae Christierni regis, viduae Mediolani, cum Francisco filio et herede ducis Lot[h]ringiae ex gente Andegavensium, quae propediem celebrabuntur, iisque peractis fama est reginam alio concessuram esse. Forte et me necessum erit alibi devolare.
Successum conventus imperialis atque obsidionis Budensis avide exspecto. Fuit iis diebus perlatum ad nos esse in vestris, qui ad defensandam Budam submissi essent. Id, quia non omnino fuit dissimile vero, propterea quod serenissima domina Elysabeth regina vidua, spontene, an coacta incertum, in eadem est navi, facile est creditum. Utinam autem neutri seducamur vanis quorundam levium hominum persuasionibus, neque enim sine magna spe subsidii consequendi videri potest ea urbs tam pertinacibus animis sese tueri, et subsidium id non nisi a Thurcis haberi poterit dubia futura sorte eorum, qui obsidentur. Quibus, sive vincant, sive vincantur, vivendum erit arbitrio hostis aut pereundum, nisi forte aut Budae, aut apud vos tam stupidi sunt homines, ut putent Thurcarum dominum, si victoria potiatur, non et fructu victoriae, hoc est urbe ipsa Buda, quae Helena illa est, pro qua certatur, velle potiri.
Quod ad me attinet, experientia docuit quam minimum fidei ut Turcis habendum putem. Scio autem ipsos teneri summo desiderio Budae assequendae atque defunctum Imbraymum Bassam nullo magis nomine fuisse invisiorem redditum, quam quod diceretur auctor fuisse domino Thurcarum, ut Budam traderet servandam Ioanni quondam regi et non eam praesidio Thurcarum muniri, atque ibi sansachalum stabiliri curaverit. Eventus omnia declarabit. Brevi ad te plura.
Uxor et filia sese tibi ex animo commendant. Tu Cornelio impera, uti potes et debes, et feliciter vale cum fratribus et sororibus tuis, quibus me ex animo commendabis.
Bruxellae, XII-a mensis Iunii anno Domini MDXLI.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humilis et addictissimus filius Cornelius Scepperus