UUB, H. 155, f. 115v

Reverendissimo et excellentissimo Praesuli orig. Presuli⌈PraesuliPraesuli orig. Presuli⌉ et Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi, Prussiae primati, et regiae maiestatis Poloniae consiliario etc., domino et patri ex animo honorandissimo et observandissimo

Dantzick

Zu Heylsberg

UUB, H. 155, f. 114r

Reverendissime et excellentissime Praesul orig. Presul⌈PraesulPraesul orig. Presul⌉ et Domine, domine et pater honorandissime atque ex animo observandissime.

Quia manum agnoscis eius, qui tibi ex animo fuit eritque filius, non excusabo huius chartae sorditiem orig. sordiciem⌈sorditiemsorditiem orig. sordiciem⌉, quia, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ nuntiarentur orig. nunciarentur⌈nuntiarenturnuntiarentur orig. nunciarentur⌉ Gedanum ex Londino nonnuli ex concivibus tuis profecturi, alia ad manum non erat et aberant familiares mei, quibus haec cura delegata est, tantum nolo praetermittere, quin te ex animo salutem.

Scripsi superiore hieme orig. hyeme⌈hiemehieme orig. hyeme⌉ ex hoc loco de rebus, quae tunc occurrebant. Summa argumenti fuit me huc missum, ut fieri, si posset, principem hunc et potentissimum Angliae, Franciae et Hyberniae regem ad pacem cum Francorum rege ineundam inducerem nomine caesareae maiestatis. Quae pro officio, quo fungitur, mallet has potentissimorum regum vires pro conservatione reipublicae servari, quam mutuo civilique bello atteri atque consumi, ob eamque rem missi fuere ab iisdem potentissimis regibus ad caesarem legati primae dignitatis et nominis mense Novembre praeterito, neque tamen quicquam vel de pace, vel indutiis orig. induciis⌈indutiisindutiis orig. induciis⌉ successit inter eos, immo orig. imo⌈immoimmo orig. imo⌉ acrioribus animis bellum continuarunt. Iam quaternis vicibus hic adfui, si non cum simili, at non multum abhorrente argumento, ut est caesarea maiestas componendarum rerum reipublicae Christianae avidissima, neque tamen admodum promovi. Bellum, quod dolenter refero, paratur utrimque terra marique utrique parti luctuosum, reipublicae etiam calamitosum. Quid facias, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ vel scelera nostra vel fatale quiddam ad id impellant? Ego periculosissimis anni temporibus sub equinoctia et solstitium hibernum orig. hybernum⌈hibernumhibernum orig. hybernum⌉ pelagus istud dimetiens magnis et laboribus, et periculis meis nihil aliud sum assecutus orig. assequutus⌈assecutusassecutus orig. assequutus⌉ quam taedium, quod certe sublevatum fuisset, si fructus aliquid exin successisset. Feci tamen, quod iniunctum mihi meaque fuit in potestate atque in hoc statu res sunt.

De te subdubitare coepi orig. cepi⌈coepicoepi orig. cepi⌉, cum orig. quum⌈cumcum orig. quum⌉ me negligentiae oblivionisque nec sine causa accusaris, quod non scripsissem, ne quominus idem fe written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ee written over ...⌉ceri written over e⌈eii written over e⌉s aliqua te valetudo adversa impedivisset. Qua sollicitudine ut me exim{i}as, si fieri potest, quantocius orig. quantocyus⌈quantociusquantocius orig. quantocyus⌉ effice.

Res caesaris in vado sunt. Germania, fieri si potest, pacabitur, sin minus, ostendet caesar se suo muneri non defuisse. Qualia sint pessimorum hominum, quibus hodie summa in Germania summa permittitur libertas, consilia, tibi mihique ignota non sunt, nimirum ut omnem statum monarchiae, rerum publicarum, politiae evertant homines apostatae et ex monachis UUB, H. 155, f. 114v sceleratis et ineptis evadentes in opinionem per se posse hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ molem hanc gub written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉bb written over ...⌉ernari, qui ne caulae quidem regendae sunt pares. Audio sub hos dies eorum antesignanum Lutherum solvisse iusta naturae. Utinam, qui eum sunt maledicentia improbitateque assecuti orig. assequuti⌈assecutiassecuti orig. assequuti⌉, interiissent omnes, sed adhuc talium hominum maior messis in herba est. Neque regnum quidem Poloniae, uti tempora et ingenia hominum video, ab hac labe diu manebit intactum, si modo non est infici coeptum, quod magis metuo. Iam in vere sumus, aestas orig. estas⌈aestasaestas orig. estas⌉ nihil pacati minatur.

Concilium Tridenti ultra exspectationem orig. expectationem⌈exspectationemexspectationem orig. expectationem⌉ quorundam orig. quorumdam⌈quorundamquorundam orig. quorumdam⌉ succedit felicius orig. foelicius⌈feliciusfelicius orig. foelicius⌉. Quaestio orig. Questio⌈QuaestioQuaestio orig. Questio⌉ est, dogmatane orig. dogmata ne⌈dogmatanedogmatane orig. dogmata ne⌉ prius, an mores ecclesiasticorum reformandi sint. Utrimque magnum argumentum et praestaret utrumque fieri, quamquam mores vix reformari patientur ii, qui pessimis assueverunt, etiam si alioqui nomen habent bonorum et magnorum. Nos interim miselli hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉ laici orig. layci⌈laicilaici orig. layci⌉ ex vobis praesulibus dependentes, qui deberetis incumbere velis et remis, haec ut fiant, qua in parte ancoram orig. anchoram⌈ancoramancoram orig. anchoram⌉ spei nostrae fi{n}gemus? Quare orandus Deus est, ut vobis salutaria imperandi, nobis autem vobis salutaribusque vestris monitis obtemperandi mentem inspiret.

De re domestica hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ mea nihil dico neque accedit quicquam, neque decrescit Deo gratia, estque haec mediocritas mihi quovis augmento fortunae gratior, tantum mihi fructus peperit philosophia orig. phylosophia⌈philosophiaphilosophia orig. phylosophia⌉ experientiaque. Itaque neque cuiquam invideo suam, et mea sum fortuna contentus. Uxor mea superest, quae mihi peperit filium et filiam. Eius filia ex priore marito iam bis peperit. Alter filiorum ex eodem marito, quo de querimoniam apud te egi, quod virtutibus illius fortuna in bello non responderit, sed quod in proelio Sittardiensi graviter vulneratus per mille tormenta, animum tamen confirmatum gerens liberatus fuit, mansit Constantinopoli ibidem aegrotus relictus ab oratore hidden by binding⌈[re]re hidden by binding⌉ caesareo domino Gherardo Veltwyck, viro doctissimo et in agen hidden by binding⌈[n]n hidden by binding⌉dis rebus summae spei. Quid de eo successerit, nescio, sed aveo hidden by binding⌈[eo]eo hidden by binding⌉ scire. Alteri ex privignis valetudo incolumis neque, uti spero, fortuna deerit. Habes in summa statum rerum mearum, quoad hidden by binding⌈[oad]oad hidden by binding⌉ a viro bono potest optari, nam neque obnoxius sum invidiae, et UUB, H. 155, f. 115r versor extra ambitionem et paupertatem.

Dominus Deus te cum fratribus sororibusque, et nepotibus, quibus omnibus cupio et apprecor felicia orig. foelicia⌈feliciafelicia orig. foelicia⌉, diu conservet incolumem.

Londini in Anglia, die XXIIII-a mensis Martii anno Domini MDXLVI-o more Romano orig. Rhomano⌈RomanoRomano orig. Rhomano⌉.

Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae humilis inservitor et filius Cornelius Scepperus