Letter #451
Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESELöbau (Lubawa), 1537-09-05
English register: Dantiscus informs Giese that the awaited messenger with letters from Cracow arrived the previous night. Dantiscus mentions the topics of these letters and encloses them for Giese’s perusal. Dantiscus does not think that his enemies plotting against him at the queen’s court will be able to achieve much. On the other hand, he is deeply worried about the bad start, for the king, of the war campaign (the “hen war” of 1537) due to rioting, of which he was informed by the Gniezno archbishop (Jan Latalski) and the Płock bishop (Grand Chancellor Jan Chojeński). Stressing that the matter requires absolute discretion, Dantiscus calls upon the Warmia diocese to pray for the king’s intention, and also for the intention of the emperor, whom he points to as the only support of Christianity in the face of the French-Turkish alliance. Because the king has already left Lvov, going towards Kamieniec, Dantiscus expects that the Warmia Chapter will be forced to slightly delay the bishop’s election, to give the royal chamberlain (Marcin Wolski) time to return with the necessary documents. Dantiscus promises to keep Giese up to date on all the news.
Manuscript sources:
Prints:
| ||||||||||
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 244, p. 224Eximio et Venerabili Domino Tidemanno Gise, custodi et canonico Varmiensi, Fratri et Amico carissimo et honoran(do) or honoran(dissimo)⌈honoran(do)honoran(do) or honoran(dissimo)⌉.
BCz, 244, p. 221Eximie et Venerabilis Domine, Frater et Amice carissime et honoran(de) or honoran(dissime)⌈honoran(de)honoran(de) or honoran(dissime)⌉. Salutem et omnem felicitatem.
Heri vesperi, sciens mane hodie dominum Nicolaum Plotowski hinc puerum ad fratrem suum amandaturum, Dominationi Vestrae breves has adiunctas litterulas scripsi, pauloque post, iam nocte, rediit nuntius meus satis exspectatus cum hoc fasciculo litterarum novarumque rerum ex Cracovia colligato, ex quo in rem nostram plurima Dominatio Vestra intelliget, maxime autem, quae corpus illud sine pectore, incitante capite crocodilino sine lingua sed dentibus armato apud reginalem maiestatem per suos egit. Quod quidem corpus et hoc, quod in eo est hominis – non admodum multum – nihil aliud, quam Herculi Lyndio sacrificare novit. Excandescat, ut lucernam etiam possit incendere, iaceatque in fermento totum – non assequetur amplius, quam is, qui in asino lanam quaerere aut ex harena funiculum nectere nititur. Idipsumque certius experietur, cum, ut spero, brevi cubicularius regius ad nos revertetur. Qua de re Dominationem Vestram boni esse animi iubeo. In me nihil ego desiderari patiar, quin immo et hoc addo, priusquam istorum duorum ardelionum amentes conatus videre deberem perfici, me hoc loco potius neutiquam cessurum. Essetque mihi ea provisio et cautio, quo id, quod temere et insipienter conceperunt, reprimi et in favillas redigi posset. Quodque summe me firmat: Quid est quod Dei, cui nos commisimus, consilio et voluntati resistit? Ex coniuncto fasciculo Dominatio Vestra habebit maiori ex parte, quae in ista bellica expeditione apud maiestatem regiam geruntur; quae velim esse auspicatiora, quam ea homines malevolentiae iniciati et devoti faciunt. Subvereor certe, ne quid gravius ex iis turbis huic sancto nostro principi exoriatur. Ut enim ponu<n>tur initia, sic solent sequi cetera. De iis reverendissimus dominus Gnesnensis neque item Plocensis nominatus Cracoviensis quicquam scripserunt. Neque res est, quae divulgari debeat, continebit itaque ea, quemadmodum et alia omnia sub singulari confisione scribo, apud se. Dominus Deus orandus est, quod velim etiam apud ecclesiam vestram, vel communem nostram, fieri, ut regi nostro contra eius rebelles et hostes det felicem victoriam atque reditum, nihiloque secius hoc pro caesare contra Turcam et Gallum fieri censerem, cum totius Reipublicae Christianae salus ex hoc uno principe dependet. Incidimus in haec tempora, quibus nesciosi umquam rebus Christianis fuerint periculosiora, nedum duriora, et haec ab uno homine sic infesta et perturbata redduntur, qui, nisi vere gallus Cybelles fiat, quod brevi futurum existimo, longe orbi Christiano graviora mala excitabit etc.
BCz, 244, p. 222
Maiestatem regiam processisse iam ex Leopoli versus Camyenecz Dominatio hidden by binding⌈[Dominatio]Dominatio hidden by binding⌉ Vestra ex iis in fasciculo leget. Unde non obscure coniecturam capio hidden by binding⌈[io]io hidden by binding⌉, quod cubicularius, qui hinc novissime abiit, in
itinere alicubi serenissimam maiestatem hidden by binding⌈[erenissimam maiestatem]erenissimam maiestatem hidden by binding⌉ eius sit assecutus. Ideoque reor, quod vix ante praescriptum electioni diem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ redire poterit. Quod si haec mora intervenerit, necesse erit, quemad hidden by binding⌈[emad]emad hidden by binding⌉modum per venerabile capitulum constitutum
est, ut dies iste in aliquot alios hidden by binding⌈[ios]ios hidden by binding⌉ extendatur. Quam primum ad me appulerit,
non diu hic tardabo, sed hidden by binding⌈[sed]sed hidden by binding⌉, quicquid ille ad me attulerit, Dominatio Vestra habebit, ut alia omnia, mecum commune. Quam felicissime valere animo minime fucato cupio.
Ex castro meo Lubaviensi, V Septembris MDXXXVII hidden by binding⌈[VII]VII hidden by binding⌉.
Ioannes etc. episcopus Culmensis etc. scripsit